Introduksyon

Sa kasalukuyang panahon ay ramdam pa rin ng mga pangkat minorya

sa Pilipinas ang pagmamalupit sa kanila kahit pa mayroon nang Batas
Republika Bilang 8371 o Indigenous People Right Act (IPRA Law) ng 1997 at

malinaw sa United Nations Declaration of Indigenous Right na ang mga

katutubo ay kapantay ng lahat ng tao at kung gayo‘y nararapat na tratuhin
nang walang pagmamataas at walang pagmamaliit. Iba‘t ibang panggigipit,
pang-aapi at pang-aabuso ang nararanasan nila buhat sa kamay ng mga
kapitalistang ganid sa lipunan at sa kamay ng mga tiwaling opisyal ng
pamahalaan (na dapat ay nangunguna sa pagtatanggol sa kanilang
karapatan).
Binubuo ang araling ito tungkol sa sitwasyon ng mga kapatid nating
nasa pangkat minorya.
Mga Tiyak na Layunin
Sa pagtatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Natutukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at

kapakipakinabang na sanggunian sa panunuring pampanitikan tungkol
sa pangkat minorya;
2. Napalalawak ang kaalaman sa pangkat minorya sa pamamagitang ng
pagsusuot ng kanilang katutubong kasuotan; at
3. Nakasusulat ng akademikong historikal na pagpapakilala sa pangkat
minorya hinggil sa kanilang kasuotan.
Pagtalakay

Ang ganitong pagtrato sa mga katutubo ay nagpatuloy sa ilalim ng

pamamahala ng mga Amerikano sa Pilipinas. Ayon sa kasaysayan, bilang
paghahanda sa planong pagsasarili ng
Pilipinas, inilabas ang Copper Act ng 1902
na nagsasabing kailangan munang
magkaroon ng pambansang sensus sa
Pilipinas upang malaman ang bilang ng mga
Pilipino bago maganap ang halalan. Subalit
batay sa kautusan, hindi kasama ang mga katutubo sa planong ito nang noo‘y
naghaharing Estados Unidos, sapagkat sila raw ay hindi sibilisado. Sa
katunayan, nilimita lamang ng Estados Unidos ang nasabing polisiya sa mga
Pilipinong naninirahan sa kapatagan. Ayon sa kanila, ang mga grupong
Kristiyanong tagapatag gaya ng mga Bikolano, Ilokano, Kapampangan,
Pangasinan, Tagalog, Bisaya at Zambalan lamang ang maituturing na ganap
na sibilisado. Bukod ditto, itinuring din ng Estados Unidos ang mga katutubo
bilang mababangis gaya ng baluktot na paniniwala ng mga Espanyol. Ang
ganitong patakarang diskriminatori ay nagbunga ng pagkakahati ng mga
Pilipino. Naging mabababa ang tingin ng mga nasa patag sa mga katutubo
gamit ‗di-makatarungang panukatang kinapapalooban ng paniniwala, gawi at
wika. Hinuhusgahan kasi ang kanilang pagkatao batay lamang sa kanilang
sariling wika, paniniwalang pinanghawakan at uri ng pamumuhay. Bungan g
ganiting pamantayan ay isinilang ang konsepto ng minoritisasyon o pagiging
minorya sa sariling bayan (Gealogo, 2019).
Matatandaang noong taong 2015 ay nagkaisang nanawagan ang mga
kasapi ng Katawhang Lumad Council of People Representatives ng Mindanao
People‘s Peace Movement (MPPM KLCPR) na nagmula sa mga tribung
Agusan Manobo, B‘laan, Banwaon, Dulangan Manobo, Erumanen nu
Menuvu, Higaonon, Kulanen, Lambangian, Mamanwa, Manobo Lapaknon,
Matigsalog, Obu Manovu, T‘boli, Tagakaulo, Talaandig, Tinananen, Teduray,
Subanen at Surigao Manobo na itigil na ang labis na pananamantala at
panunupil sa kanilang mga karapatan ng mga nasa gobyerno,
rebulusyonaryong grupo politico, at mga kompanyang may interes sa
kanilang lupang ninunu dahil ang pang-aabusong iyon ay nagdudulot ng
matinding hirap sa kanilang pamumuhay> Ayon sa nasabing grupo, ang
patuloy na pagwasak sa kanilang mga lupain sa pamamagitan ng
malawakang pagmimina, pagtotroso, plantasyon, ranso at iba pang mga
proyektong pwersahang pumapasok sa kanilang mga lupain ay
nagangahulugan ng patuloy ring pagwasak sa pamumuhay, pagkatao at
kinabukasan ng kanilang salinhali.
Para naman sa mga Aeta ng Gitnang Luzon, nananatili pa rin ang
kanilang problema mula noon hanggang sa kasalukuyang panahon kaugnay
ng usapin ng lupaing ninuno. Ayon sa kanila, hindi naman tumigil ang
digmaan laban sa mga Pilipinong walang malasakit at mga dayuhang mang-
aagaw ng kanilang kabuhayan, tirahan at kinabukasan. Sa katunayan, ang
New Clark City o Clark Green City na proyekto ni dating Pangulong Benigno
Aquino III sa ilalim ng Public-Private Partnership na ipinagpatuloy ni
Pangulong Rodrigo Duterte ay isa sa mga proyektong pumapasok sa lupang
katutubo. Dahil doon, nanganganib na mapalayas sa kanilang lupang ninuno
ang higit 20,000 katutubo‘t magsasaka sa Tarlac. Ayon nga kay Johnny
Basilio, pangkalahatang kalihim ng Aeta Tribal Association, hindi nab ago ang
problemang dala ng Clark Green City na kakain ng halos 10,000-ektaryang
lupaing katutubo. Sa nasabing proyektong naghahangad ng kaunlaran ay
libo-libong katutubo naman ang natapakan ang karapatan – bagay na hindi
matatawag na ganap na kaunlaran (Malubay, 2017). Bagaman
ipinagmamalaki ng pamahalaan na ang mga Aeta ay nagkaroon ng trabaho
bunga ng proyektong ito, hindi naman mapapasubalian na naganap pa rin
ang pagsasamantala. Sa katunayan, ayon sa Manunulat na Ayaw sa
Development at Aggression (KAMANDAG, 2018), ang trabahong ibinigay sa
mga katutunong Aeta bilang trbahador sa nasabing proyekto ay nagsulot ng
pang-aabuso sa pamamagitan ng mababang pasahod at kontraktwalisasyon.
Malinaw na ang pansamanatalang trbahong ipinagmamalaki ng pamahalaan
ay isang panakip-butas lamang sa malaking problemang hinaharap ng mga
katutubo mula noon hanggang hinaharap. Pinapatay ng pamahalaan ang
agrikultura ng bansa n asana ay makikinabangan ng buong bansa para
lamang sa isang proyektong iilan lamang ang makikinabang. Isa itong
malaking kabalintunaan sa ating mga Pilipino na sa gitna ng kakulangan ng
suplay ng bigas sa ating bansa ay nagaganap pa ang ganitong pagsira sa
mga sakahan para lamang sa ―kaunlaran.‖ Ang karangyaan ng iba kapalit ay
buhay ng iba ay hindi ganap na kaunlaran.
Hindi rin makatarungan ang pagpapasara ng administrasyong Duterte
ng 55ppaaralan ng mga Lumad sa Rehiyon ng Davao na pag-aari ng
Salugpungan Ta‘Tanu Igkanogon Community Learning Centers noon Hulyo
2019 sa paniniwalang itinataguyod ng mga nasabing paaralan ang ideolohiya
ng New People‘s Army (NPA) na itinuturing na mahigpit na kalaban ng estado
(kahit pa walang matibay na ebidensya ang pamahalaan). Bunga nito, libo-
libong mga mag-aaral ng mga paaralang ipinasara ang naapektuhan (de
Loza-Cudia, 2019). Ang pamahalaang sana ay nagsisikap na paunlari at
palawakin ang edukasyon lalo para sa mga marhinalisadong grupo ay tila
isang instrument pa upang ganap na mahinto sa pagtatamo ng karunungan
ang mga kabataang Pilipino. Tila natatakot ang pamahalaan na maging
kritikal sa mga maling gawi ang bawat kabataang Pilipino.
 Nariyan pa rin ang sapilitang pagpapaalis sa mga katutubo sa kanilang
lupang sinilangan ng mga ganid na kapitalistang ang tanging layunin ay
kamkamin ang lupang ninuno upang tayuan ng negosyo at magpakasasa sa
tubo. Ayon nga kay Gealogo (2019), maraming insedente ng karahasan na
ang nararanasan ng mga Lumad na nagreresuta ng pagiging mapanganib ng
kanilang sariling pamayanan dahil nagiging lugar ng digmaan at militarisasyon
ang kanilang mga bayan. Ang pamahalaang sana ay tutulong upang itaguyod
ang kanilang karapatan ay nangunguna pa sa pagkilos upang sila ay tuluyan
nang maglaho sa kani-kanilang lupang sinilangan.
Magkagayon pa man ay may ilang mga bahagi ng pamahalaan ang
tunay na may puso para sa mga katutubo. Buhay na halimbawa nito ang
dating kalihim ng Kagawaran ng Kapaligiran at Likas na Yaman na si Gina
Lopez. Sa kanyang panunungkulan ay ipinatigil niya ang operasyon ng mga
minahan sa bansa na kalimitang pag-aari ng mga dayuhang kompanya dahil
sa paglabag ng mga ito sa polisya at kawalan ng maaayos na sistema upang
mapangalagaan ang yamang lupa at yamang tubig ng bansa. Ayon kay Lopez
(sa Pangiyak, 2019), kailangang kanselahin ang mga kontrata sa pagmimina
sapagkat lahat sila ay nasa watershed zones. Labag ito sa batas ng bansa.
Labag ito sa 1987 Konstitusyon. Higit sa lahat, ito ay hindi makatao at
makakalikasan. Nariyan din ang iba‘t ibang mga non-government organization
at party list groups gaya ng Alliance of Concerned Teachers (ACT) at Bayan
Muna na tunay na nagmamalasakit sa kapakanan ng mga katutubo. Nariyan
din ang pakikibaka ng mga Lumad at Moro katulad nina Datu Tomas Ito ng
Bagobo, Ludencio Monson ng Mandaya, Kitari Cafeon ng Blaan, Datu
Dominador Diarog ng Bagobo-Klata, Datu Gibang Apoga ng Manobo at Bae
Bibyaon Bigkay ng Manobo. Ang kanilang mga ginawa ay tunay na kapuri-
puri (Pangiyak, 2019).
Samantala, sa kasaysayan ng bansa, ang pagtatanggol sa lupang
ninuno at pakikibaka ay mamamalas din nang ipagtanggol nina Sultan
Kudarat ng Sultanatong Maguindanao at Datu Bago ng Davao ang
kapakanan ng mga katutubo sa Pilipinas. Namalas din ang kabayanihan
Mangulayon at ng mga Kaolo at Moro upang labanan ang mga sundalong
Amerikano na unang nagtayo ng plantasyon ng abaka at sagin sa mayamang
 baybayin ng Davao del Sur na humantong sa pagkamatay ni Hen. Edward
Bolton na pinuno ng mga Amerikano (Pangiyak, 2019).
Bilang pagtatapos, sino nga ba ang tunay na mabangis? Sino nga ba
ang tunay na ‗di makatao? Sino ang ‗di mapagkakatiwalaan? Ang mga
katutubo bang naghahangad ng kapayapaan at inklusibong kaunlaran o ang
mga nasa pamahalaan at dayuhang ganid sa yaman n gating bansa?

Buod ng Aralin

Ang pambansang minorya ay mga mamamayang mardyinalisadong sa ekonomiya,

pulitika, atpanlipunan sa Pilipinas. May mahabang kasaysayan ng pamumuhay a
kanilang lupaing ansestral, binubuo nilaang 15 hanggang 20 porsiyento ng populasyon
ng bansa.Binubuo nila ang 153 ethnolinguistic na mga grupo sa buong bansa, at
nahahati sa mayor na rehiyonal na mgagrupo: ang mga mamamayang Moro (13
ethnolinguistic groups) at mga Lumad (18 ethnolinguistic groups) ngMindanao; ang
mga mamamayan ng Kordilyera (7 mayor na ethnolinguistic groups) at Aggaym
Kalinga, at ibapang mga grupo sa Hilagang Luzon; ang Aeta ng Gitnang Luzon;
Dumagat, Mangyan, at Palawan Hilltribes ngTimog Luzon; at ang Tumandok at Ati ng
rehiyon ng Panay sa Visayas

Pagtataya
Mungkahing Gawain

1. Magsulat ng historikal na pagpapakilala hinggil sa kasuotang kanilang

isinuot.