การแข่ งขันดาราศาสตร์ โอลิมปิ กระดับชาติ ครั้ งที่ 9 (ระดับมัธยมต้ น)

ข้ อสอบภาคทฤษฎี 16 พฤษภาคม 2555

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ข้ อ 1. (10 คะแนน)

ดาวเทียมแฝด STEREO A กับ STEREO B จับภาพดวงจันทร์ ผา่ นหน้าดวงอาทิตย์เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2007
ดาวเทียมแฝดนี้อยูใ่ นตาแหน่งที่ประมาณได้วา่ กาลังเคลื่อนที่ออกห่างจากโลกในทางตรงกันข้าม

ก.) ดาวเทียม STEREO B บันทึกภาพ หากขนาดเชิงมุมของดวงอาทิตย์ในวันที่ 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2007 เท่ากับ

0.54 องศา จงหาขนาดเชิงมุมของดวงจันทร์ที่บนั ทึกได้
ข.) จากข้อ ก.) จงหาระยะห่ างระหว่างดวงจันทร์ และดาวเทียม STEREO B และในวันที่บนั ทึกข้อมูลนั้นผูส้ ังเกต
บนโลกเห็นดวงจันทร์ สว่างครึ่ งดวง ให้วาดไดอะแกรมแสดงตาแหน่งของโลก ดวงจันทร์ ดาวเทียม STEREO B

2
 การแข่ งขันดาราศาสตร์ โอลิมปิ กระดับชาติ ครั้ งที่ 9 (ระดับมัธยมต้ น)
ข้ อสอบภาคทฤษฎี 16 พฤษภาคม 2555
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ข้ อ 2. (10 คะแนน)
จากการสังเกตการณ์ดาวแปรแสงเซเฟอิด (Cepheid) ดวงหนึ่งที่อยูใ่ นกาแลกซี่ ซึ่ งมีแมกนิจูดปรากฏ
6m.2 จากการสังเกตการณ์วดั สเปคตรัม สามารถวัดความเร็ วรัศมี (Radial Velocity) ในระบบเฮลิโอเซ็น ตริ ก ของ
ดาวได้ดงั ตารางที่ 1
(1) คาบการแปรแสงที่ผสู ้ ังเกตวัดได้เป็ นเท่าใด คาบการแปรแสงจริ งของดาวนี้ ต่างจากค่าคาบการแปรแสง
ปรากฏประมาณเท่าใด?
(2) ดาวแปรแสงเซเฟอิดดวงนี้ ในช่วงที่ทาการสังเกตการณ์อยูไ่ กลจากดวงอาทิตย์ประมาณเท่าใด?
(3) ดาวแปรแสงเซเฟอิดดวงดังกล่าว น่าจะเป็ นดาวแปรแสงเซเฟอิดในคลาสและสับคลาสใด?
(4) ถ้ารัศมีของดาวนี้ยบุ พองขณะแปรแสง รัศมีของดาวแปรแสงนี้จะยืดหดเป็ นระยะทางประมาณเท่าใด?
ตารางที่ 1 ข้อมูลจากการสังเกตการณ์
ความเร็ วตามแนวเส้นสายตาที่
ขณะเวลาสังเกตการณ์(วัน)
สังเกตการณ์ km/s
0.9 75
1.8 74
2.9 51
3.9 45
4.9 67
5.8 75
6.8 63
7.8 46
8.8 47
8.9 50
9.8 70
10.8 70
11.9 53
12.8 42
13.8 42
14.8 58
15.9 75

3
 การแข่ งขันดาราศาสตร์ โอลิมปิ กระดับชาติ ครั้ งที่ 9 (ระดับมัธยมต้ น)
ข้ อสอบภาคทฤษฎี 16 พฤษภาคม 2555
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ข้อมูลความสัมพันธ์ที่ใช้ได้กบั ดาวแปรแสงนี้ จากการศึกษาดาวแปรแสงเซเฟอิดในอดีตที่ผา่ นมา

4
 การแข่ งขันดาราศาสตร์ โอลิมปิ กระดับชาติ ครั้ งที่ 9 (ระดับมัธยมต้ น)
ข้ อสอบภาคทฤษฎี 16 พฤษภาคม 2555
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ข้ อ 3. (10 คะแนน)

ดาวฤกษ์ 4 ดวงมีขอ้ มูลดังนี้ โดยมีดวงหนึ่งเป็ นดาวยักษ์

ดาว mV มุมพาราลลักซ์ Spectral type Temperature (K)
marcsec
A 4.84 92 G0.5 6000
ดวงอาทิตย์ -26.72 G2 5800
B -0.01 747 G2 5790
C 0.08 80 G2 5700
marcsec (milli arcsec) = 1/1000 ของพิลิปดา
(ก) A B และ C ดวงใดเป็ นดาวยักษ์
(ข) จงหารัศมีของดาวยักษ์น้ นั เป็ นจานวนเท่าของรัศมีดวงอาทิตย์

**********************