You are on page 1of 12

การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)

มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SOLUTION D1

Solution a)
คำนวณค่ำได้ถูกต้องได้ 11 คะแนน (ช่องละ 0.25 คะแนน) [11]

Year x y
(arcsecond) (arcsecond)

1928 6.83 8.43


1930 6.78 7.42
1932 7.04 6.32
1936 6.51 3.91
1938 6.10 2.24
1939 4.35 0.62
1940 3.64 0.15
1941 2.83 -1.00
1944 -0.57 -3.32
1945 -1.76 -2.54
1947 -3.29 -0.87
1951 -3.76 2.71
1955 -2.47 6.52
1956 -1.60 7.26
1958 -0.88 7.92
1962 0.76 9.48
1966 2.38 10.00
1970 4.28 10.35
1974 5.89 9.69
1978 6.57 8.65
1982 6.95 6.57
1984 6.94 5.39

2
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Solution b)

เขียนกรำฟมำกกว่ำ 50% ของกระดำษกรำฟ [2.0]


ระบุแกนครบ [2.0]
ระบุตัวเลขชัดเจนบนแกนทั้งสอง [2.0]
Plot ค่ำครบทุกจุดและถูกต้องได้ 11.0 คะแนน (จุดละ 0.5 คะแนน) [11.0]

3
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
วำดแนวโน้มของกรำฟที่ดีที่สุดได้ถูกต้อง [4.0]
ลำกเส้นระยะครึ่งแกนหลักเชิงมุมตำมควำมสมมำตรของวงรี [2.0]

Solution c)
ระยะครึ่งแกนหลักเชิงมุม  คือ 6.70  1.00 ( 1.00 ใช้ดูช่วงคำตอบเท่ำนั้น) [4.0]
คำบของกำรโคจร T คือ 50  3 ปี ( 3 ใช้ดูช่วงคำตอบเท่ำนั้น) [4.0]

Solution d)
1st calculation:
 6.70
   0.392 [1.0]
 
1/3
T (M A  M B )
2 502/321/3

M VA  mVA  5  5log10     1.47  5  5log10 (0.392)  1.50 [1.0]


M VB  mVB  5  5log10     8.44  5  5log10 (0.392)  11.41 [1.0]
(2.9  1.63)
M A  1.6  (2.7  1.50)  2.34 [1.0]
(2.7  0.6)
(0.51  0.06)
M B  0.06  (16.0  11.41)  0.35 [1.0]
(16.0  8.8)

Solution e)
2nd calculation: M A  M B  (2.34  0.35) M  2.69M [1.0]
 6.70
   0.355 [1.0]
T 
1/3
2
(M A  M B ) 502/32.691/3

M VA  mVA  5  5log10     1.47  5  5log10 (0.355)  1.28 [1.0]


M VB  mVB  5  5log10     8.44  5  5log10 (0.355)  11.19 [1.0]

4
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(2.9  1.6)
M A  1.6  (2.7  1.28)  2.48 [1.0]
(2.7  0.6)
(0.51  0.06)
M B  0.06  (16.0  11.19)  0.36 [1.0]
(16.0  8.8)

3rd calculation: M A  M B  (2.48  0.36)M  2.84M [1.0]


 6.70
   0.348 [1.0]
T 
1/3
2
(M A  M B ) 502/32.841/3

M VA  mVA  5  5log10     1.47  5  5log10 (0.348)  1.24 [1.0]


M VB  mVB  5  5log10     8.44  5  5log10 (0.348)  11.15 [1.0]
(2.9  1.6)
M A  1.6  (2.7  1.24)  2.50 [1.0]
(2.7  0.6)
(0.51  0.06)
M B  0.06  (16.0  11.15)  0.36 [1.0]
(16.0  8.8)

4th calculation: M A  M B  (2.50  0.36)M  2.86M [1.0]


 6.70
   0.348 [1.0]
T 
1/3 2/3
2
(M A  M B ) 50 2.861/3

  0.348  0.085 [1.0]

จำกกำรคำนวณครั้งที่ 3 และ 4 ในข้อ d) พบว่ำ


มวลของดำว A คือ 2.50  0.35M [3.0]

มวลของดำว B คือ 0.36  0.04M [3.0]

Solution f)

5
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 1
d  [3.0]
 0.348

d  2.87  0.80 pc [4.0]

6
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SOLUTION D2
a)
a.1) Keplerian Disk
𝐺𝑀𝐴𝐺𝑁 2
𝑉𝑟𝑜𝑡
= [1.0]
𝑅2 𝑅
𝑅 = 𝜃𝐷 [1.0]

𝐺𝑀
√ 𝐴𝐺𝑁 = 𝑉𝑟𝑜𝑡 𝜃 0.5
𝐷
𝐶1 = 𝑉𝑟𝑜𝑡 𝜃 0.5 [2.0]
a.2)
2
𝑉𝑟𝑜𝑡
𝑎𝑐 =
𝑅
2
𝑉𝑟𝑜𝑡
𝑎𝑐 =
𝐷𝜃
[2.0]

a.3) ใช้รูปที่ 2 ประมาณค่า 𝑉𝑟𝑒𝑐𝑒𝑠𝑠


โดย extrapolate ข้อมูล P-V ของ systemic ซึ่งเท่ากับค่า 𝑉𝐿𝑆𝑅 ที่ impact parameter เท่ากับ 0 [2.0]
หรือถ้าใช้ค่าจาก intercept ที่ได้ในข้อ b) ก็ให้คะแนนเต็มในส่วนนี้และส่วนถัดไป
ได้ค่า 𝑉𝑟𝑒𝑐𝑒𝑠𝑠 ≈ 8390 km/s (อนุโลมค่าระหว่าง 8380-8400) [1.0]
หาค่า 𝐶1 จากความสัมพันธ์ ในข้อ a.1) ต้องหา 𝑉𝑟𝑜𝑡 ก่อน และสาหรับ บริเวณ blue-shifted จะได้ว่า [1.0]
𝑉𝑟𝑜𝑡 = 𝑉𝐿𝑆𝑅 − 𝑉𝑟𝑒𝑐𝑒𝑠𝑠 [1.0]
ใช้ความสัมพันธ์จากข้อ a.1) หาค่า 𝐶1 สาหรับข้อมูลแต่ละจุด แล้วหาค่าเฉลี่ยและ Standard deviation (SD)
∑𝑁
𝑖=0(𝑥𝑖 −𝑥̅ )
2
โดยที่ 𝑆𝐷 = √ (𝑁−1)
[2.0]

Impact 𝑽𝑳𝑺𝑹 𝑽𝑹𝑶𝑻 𝐶1


parameter(mas) (km/s) (km/s) (km*mas0.5/s)

2
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-1.1110 7763.5 -626.5 660.4
-1.0660 7754.8 -635.2 655.8
-1.0220 7743.2 -646.8 653.9
-0.9777 7728.7 -661.3 653.9
-0.9422 7722.9 -667.1 647.5
-0.9066 7717.1 -672.9 640.7
-0.8533 7688.2 -701.8 648.3
AVERAGE 651.5
SD 6.5

- คานวณค่าถูกต้องสาหรับ 𝑽𝑹𝑶𝑻 และ 𝐶1 (0.5 คะแนน ต่อค่า) [7.0]


- คานวณค่า average ได้ถูกต้อง [1.0]
คาตอบสุดท้าย ควรเป็น 𝐶1 = 652 km*𝑚𝑎𝑠 0.5 /𝑠 [2.0]

(อนุโลมให้คะแนนเต็มถ้าตอบ 𝐶1 = 651 km*𝑚𝑎𝑠 0.5 /𝑠 หรือ


𝐶1 = 651(.5) km*𝑚𝑎𝑠 0.5 /𝑠 )

b) วาดกราฟหาค่า 𝐶2 จาก Slope ไม่ต้องสนใจ Intercept เนื่องจากเป็นค่า relative จากการ set


recession speed ของกาแล็กซี
คะแนนวาดกราฟ
- ใช้แกน X (impact parameter) และ Y (𝑉𝐿𝑆𝑅 ) ได้ถูกต้อง [2.0]
- เขียน label แกน ใส่หน่วย ถูกต้อง และ ใช้สเกลได้เหมาะสม [4.0]
- พล็อตข้อมูล 9 จุด ได้ถูกต้องเหมาะสม (จุดละ 0.5) [4.5]
- ลากเส้นตรงผ่านจุดเพื่อหา slope ได้ถูกต้องเหมาะสม [2.0]
คาควณหาค่า 𝐶2 จาก slope ได้ถูกต้องจากเส้นตรงที่วาดผ่านจุดข้อมูล

3
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
𝑘𝑚
𝐶2 = 585
𝑠∗𝑚𝑎𝑠
(ถ้าคาตอบอยู่ภายในช่วง 555 – 615 ให้คะแนนเต็ม) [3.0]
คานวณหาค่าอัตราส่วน 𝐶1 /𝐶2 = 1.11 𝑚𝑎𝑠 3/2 [2.5]

4
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
c) ใช้กราฟที่ให้มาในรูปที่ 3 หาค่าความเร่ง
- ลากเส้นตรง ผ่านจุด 6 ชุดข้อมูลได้ถูกต้องเหมาะสม [3.0]
- หาค่า slope ของสเปกตรัม 6 ชุดได้ถูกต้องเหมาะสมกับเส้นที่ลาก (ค่าละ 2.0) [12.0]
- คานวณหาค่าเฉลี่ยได้ถูกต้อง 𝑎 = 0.676 km s −1 yr −1 [1.5] -

𝑎 = 0.67(6) km s −1 yr −1 [1.5]

1 0.691
2 0.691
3 0.6
4 0.691
5 0.83
6 0.553

Average 0.676
SD 0.095

5
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
d) ใช้รูปที่ 2 ในการหา 𝑉𝑟𝑜𝑡 เพื่อหา 𝑅𝑠

𝐶
- จากค่า 𝜃𝑠 = 𝐶1 = 1.11 ตามที่คานวณได้ในข้อ b) เอามาใช้เพื่อหา 𝑉𝐿𝑆𝑅 ที่ blue- และ red-
2
shifted components เพื่อหา 𝑉𝑟𝑜𝑡 [2.0]
- หาค่า 𝑉𝐿𝑆𝑅 (𝜃𝑠 ) 2 ตาแหน่งโดยใช้ P-V diagram ในรูปที่ 2 [2.0]

∆𝑉𝐿𝑆𝑅 (𝜃𝑠 )
- 𝑉𝑟𝑜𝑡 = 2
[2.0]
∆𝑉𝐿𝑆𝑅 (𝜃𝑠 ) 8870−7760
𝑉𝑟𝑜𝑡 =
2

2
≈ 555 km/s [1.0]
𝑉𝑟𝑜𝑡 2 5552 (km/s)2
𝑅𝑠 =
𝑎
= 0.676 km km = 0.466 pc [2.0]
( ) ∗3.086×1013
365∗24∗3600 s 2 pc
𝑅𝑠 = 0.47 pc [1.0]

6
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

e)
𝑅𝑠
𝐷=
𝜃𝑠

0.47 pc
𝐷= 1.11×10−3 ∗𝜋
= 87 Mpc [2.0]
( )
3600∗180

𝑉𝑟𝑒𝑐𝑒𝑠𝑠 8390
𝐻0 =
𝐷
=
87 𝑀𝑝𝑐
= 96 km s−1 Mpc −1 [2.0]

7
การแข่งขันดาราศาสตร์โอลิมปิกระดับชาติ ครั้งที่ 15 (ระดับมัธยมต้น)
มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
ข้อสอบภาควิเคราะห์ข้อมูล 9 พฤษภาคม 2561
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
หรือถ้านักเรียนใช้ intercept เป็นค่า 𝑉𝑟𝑒𝑐𝑒𝑠𝑠 = 8396 km s−1 ก็ให้คะแนนเต็ม
หรือถ้านักเรียนใช้
𝑉𝐿𝑆𝑅,𝑚𝑎𝑥 (𝜃𝑠 )+𝑉𝐿𝑆𝑅,𝑚𝑖𝑛 (𝜃𝑠 ) 8870+7760
𝑉𝑟𝑒𝑐𝑒𝑠𝑠 = ≈ ≈ 8315 km s −1
2 2
ก็ให้คะแนนเต็ม

You might also like