माईलहरूको लागि मात्र कफी पसल भएकोले यसले लगभग सबैको लागि कफी प्रदान गर्यो।
िसाहा मान्ेको संगत ग्नु हुँदैन
ह्यारी प टर एक काल्पनिक कथा श्रृंखला हो जुन ब्रिटिश लेखक जे. के . रोलिंग द्वारा लेखिएको हो। ह्या ! हँुदैन, यस्तो धुले ठाउँमा को बस्छ, जाऊँ न्युरोडतिर । होहल्ला मच्चियो, मान्छेहरु झुरुप्प भए, कोही फोटो लिन थाले त कोही फे सबुकमा लाइव जान थाले । होस आउँदा कोही थिएनन् त्यहाँ । होमस्टे सञ्चालक र घुमन्तेहरूबीचमा मार्के टिङको पुल नभएको अबस्थामा यो मोबाइल एप्स धेरै उपयोगी हुने विश्वास गरिएको छ। होमवर्क पूरा गरेपछि म मेरो खाना खान्छु । होम डेलिभरीबाट मगाउँला मिठो मिठो खाउँला । होटेलमा पुगेपछि आधा भात खायो र आधा मुछेर थाल लर्काइदियो । होटलको ठू लो पर्दा उघारी बाहिर देखिएको निलो समुन्द्रलाई हेर्न थाल्छिन् । होइन भएको चाहिँ के छ मलाई अचेल । हो, म अर्कै कामले त्यो क्षेत्रतिर पुगेको थिएँ । हो साँच्चै बेहुली दिदी आजभोलि बेहुली जस्तै बनेकी छे । हो कि हैन भनी कसरी थाहा पाउने होला? हैन सुत्त गएर फु त्त आइहाल्छु म हल्दारसाप निरिह मनुवाले बोल्यो यहाँनिर । हैन भने पनि क्रियाकलापले हो भन्दै थियो। हैट, कस्तो गर्मी भएको अनुभव भयो । हेलम्बु र मेलम्ची क्षेत्रमा बाढी आएको दिनदेखि नै समितिले सुरुङको निरीक्षण शुरु गरेको थियो। हेर्नुस् त, भारतको फोटोलाई ल्याएर नेपालको समाचारमा जोडेर कहाँको फोटो भन्ने प्रसंग नखुलाई राख्न मिल्छ त? हेर्दैमा के बिग्रिएला र ?मेरो पालो अब हिराचन्द्रको पछि लाग्नु थियो । हेर्दै भर्खरका देखिने सरुका बालाई अङ्कल भनेर बोलाउँदा पनि अप्ठ्यारो लाग्ने । हेर्दै जा, यो महिनामा तेरो झ्याइँ झ्याइँ पारेर बाजा बजाएर बिहे गरिदिन्छु । हेर्दै अचम्म लाग्ने खबुस देखेर फिस्स हाँसँे अनि चिया र खबुस टन्न खाएँ । हेर्दाहेर्दै दक्षिणपश्चिमतिरबाट एउटा पुष्प विमान आएर समागममा मस्त निशाचरको जोडीमा पुष्पवृष्टि गरिदियो। हेर्दा अति सुन्दर देखिन्छ तर त्यसभित्र जान छैन । हेरौ भोलि सम्म के ही सुधार हुन्छ कि ? हेरेर, छामेर, स्पर्श गरेर अध्ययन गर्ने यस समयमा उनीहरुका लागि लगानी नभए हाम्रो शिक्षाको जग कस्तो बन्ला? हेरे पनि पढ्न कहाँ सक्नु र कालो अक्षर। हेरी चिन्ही सनाखत गरि दिएँ । हेरन सुरज, चौतारीमा अनगिन्ती यात्रुहरू बस्छन् । हेर न, उही कस्ता कस्ता सांस्कृ तिक कु राहरु गर्छ ! हेर न त्या राक्छ्यस आएछ । हेर त त्यो गाइ भोकै छ पराल हाल्देउ न्। हेर त तेरो कत्रो भुडि लागेछ। हेर त कति सानो किरा आयेछ। हेडवर्क मा क्षति कम भएमा र सुरूङहरु सफा गरे पुग्ने अवस्थामा काठमाडौँमा पुनः पानी ल्याउन लामो समय नलाग्ने अनुमान गरिएको छ। हेडलाइन परिवर्तन गर्दै नेपालप्रेसले लेख्यो- बेलायती अखबार गार्जियनले लेख्यो नेपाल भेरिएन्ट पुष्टि छैन। हेड लाईट बालेर फाट्ट फु ट्टा साना सवारीहरु कु दिरहेका थिए । हेटौडा सिमेन्टले सञ्चालन गरेको तिक्राङको खानीले हालसम्म कति क्षति पुर् याएको छ यकिन तथ्याङ्क भेटिदैन। हेक ात प्शस्त निन्द्ा पु्याउने ग हे भगवान अब म के गरौँ ?! मैले यतिका ओगट्ने धृष्टता गरें । हृदयभित्रका अदृश्य चोटहरूसँगै बाँच्न खोज्ने ती मर्छित आत्माहरू कु नै दिन रुँ दारुँ दै आँशुहरूसँगै हराइदिन्छन् । हुनेवाला ज्वाइँलाई त्यही नै भेट्नुहोला । हुनसक्छ सबै बिहानीको मिठो निन्द्रामा डु बिरहेका थिए । हुनलाई हामीलाई खासै के ही पनि चाहिदैन हुन पनि त्यो मूर्ख छ नै अधकल्चो बुद्धिको । हुन त यो महामारीपछि अखबार अझ राम्रो बनेर आउनेमा कतिपय आशावादी छन्। हुन त यी दुईको बोलाचाल नभएको हैन । हुन त म बिहे नगरे पनि यो घर छोड्न सक्थेँ । हुन त ज्योतिषशास्त्रजस्तै मानवको शुभ भविष्यको निर्धारण देवीदेवताको इच्छाबाट हुन्छ भन्ने सोच मानव सभ्यताको उदयदेखि नै स्थापित सोच हो । हिड् म संग मेरो रुम, तिम्लाई दिन्छु भनेर भन्छु भनेर सोचिराथे । हिजोसम्म उनी भौतिक रुपमा मेरै अगाडि थिए । हिजोदेखि थालेको, अझ पाँच दिन चल्छ । हिजोदेखि अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा फे सबुकको चर्चा छ। हिजोआज आफैं लाई यो प्रश्न सोध्छु । हिजो सय रुपैया जित्यो । हिजो लुकीलुकी हिँड्ने नेताहरु चिल्ला कार चढेर हिँड्न थालेका थिए । हिजो मेरो गितार बिघ्र्यो। हिजो कोक खाको घाटि दुख्यो भन्या। हिजो आजका दिनमा त वैदिक ज्योतिषशास्त्रको विश्वविद्यालय खोलेर ज्योतिषशास्त्रसँगै तन्त्र, मन्त्र र योग अध्यापन गराउने अभियान नै चलेको छ । हिउँदमा भने उनलाई बडो राहत मिल्यो किनभने त्यतिबेला सारा वस्तुभाउ गोठैमा बाँधिए । हिउँदमा जसोतसो सुचारु भएका अधिकांश ग्रामीण सडक बर्खा लागेसँगै हिलाम्मे बनेको छ। हिंसा र प्रतिशोध विरुद्ध सार्वजनिक प्रतिबद्धता व्यक्त गरेर मात्र बाहिरिनुपर्ने हुन्थ्यो । हिंसा भनेको कु रा कर्म अर्थात् कामबाट मात्र हुन्छ भन्ने छैन। हिँड्ने बेलामा हामीलाई चिया नास्ता आइपुग्यो । हिँड्नलाई अलिक सजिलो भयो पनि । हास्यव्यंग्यको रुपमा मैले एक जना कलाकार साथीलाई नक्कली छु री देखाएर यो राम्रो छ भन भनेर व्यंग्यसम्म गरेको हुँ। हास्यव्यंग्यको रुपमा मैले एक जना कलाकार साथीलाई नक्कली छु री देखाएर यो राम्रो छ भन भनेर व्यंग्य मात्र गरेको हुँ। हास्नु राम्रो कु रा हो, तर अरुको परिस्थितिमा होइन । हावाको एउटा पातलो नदेखिइने धर्सोले मात्र हामी दुईलाई अलग राखेको थियो त्यसबेला । हावा र पानीले स्वास्थ्य जोखिममा छ। हावा जुन हामीले निरन्तर सास फे र्छौं । हालै मात्र एक फ्यानले लामो दुरी हिडेर कलाकार सोनु सुदलाई भेट्न उनको घरमा पुगेका थिए । हाले पनि एक पानि ले धुने बित्तिक्कै खुईलिने बुट्टा किन हालेको ? हार पनि यस्तो होस् जित्नेले पनि पछु ताउन परोस् । हाम्लाई भनेको भए, एकसे एक भर्जिन खोज्दिन्थेँ । हाम्रो सम्बन्धमा परिवर्तन भएको हो, तर हामी एकसाथ नै छौं । हाम्रो सम्बन्ध प्रेमिल हुदै जान थाल्यो । हाम्रो समाजले दलितहरूलाई सबभन्दा तल्लो वर्गमा राखेको छ। हाम्रो समाजका रीतिरिवाज र संस्कृ ति धर्मसँग जोडिएका हुन्छन्। हाम्रो संस्कृ ती मेटिए हाम्रो सभ्यता मेटिन्छ । हाम्रो संविधानमा शिक्षालाई मौलिक हक भनेका छौँ। हाम्रो शिक्षाले सबैलाई कु रा गर्ने मात्र बनायो, काम गर्ने बनाएन । हाम्रो शिक्षाले सदियौं पुरानो रीतलाई निरन्तरता दिइरहेको छ। हाम्रो शिक्षा प्रणाली र सोचमा आमूल परिवर्तन नहुँदासम्म बजेट जतिसुकै खन्याए पनि शिक्षा गरीखाने हुँदै हुँदैन। हाम्रो शिक्षा जागरणमुखी र मानवतामुखी छैन। हाम्रो शरीरमा ७० प्रतिशत पानीले भरेको हुन्छ । हाम्रो शरीरको मूख्य च्यानलमा ३ सय ६५ बिन्दु हुन्छ । हाम्रो शरीरको अंग, अलग अलग समयमा सक्रिय हुन्छ । हाम्रो विवाहको प्रस्ताव मलाई नजिकबाट बुझ्ने र माया गर्ने आफन्तबाट आएको थियो । हाम्रो वातावरणले हामीलाई जीवनको सबै आधारभूत र आवश्यक सामग्रीहरू प्रदान गर्दछ। हाम्रो वातावरणमा भएको गडबडीले प्राकृ तिक वातावरणको सन्तुलनलाई असर गर्छ। हाम्रो वातावरण हाम्रो विकासको एक मात्र साधन हो। हाम्रो वातावरण बचत गर्न यो हाम्रो पहिलो र प्रमुख जिम्मेवारी हो। हाम्रो वातावरण को सुरक्षा र सुरक्षा मा, मानव जीवन को सुरक्षा छ। हाम्रो वातावरण को सबै प्राकृ तिक घटक अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। हाम्रो वरिपरि सबै कु रा हाम्रो वातावरण हो। हाम्रो वरिपरि अरू अरू मान्छेहरुको जिन्दगी जस्तो छ हाम्रो पनि त्यस्तै हुन्छ होला । हाम्रो वरपरका सबै जीवित र निर्जीव चीजहरू समावेश गर्दछ। हाम्रो लक्ष्यको माध्यम थियो हाम्रो कला र हामीलाई उभ्याउने मञ्च । हाम्रो मातृ पृथ्वीमा हाम्रो जीविकाको आधारभूत कु रा प्रदान गर्दछ। हाम्रो भाषामा लय छ, भावभंगिमा छ, तुक्काहरू छन्। हाम्रो ब्याक्तिगत सम्बन्धलाई असल मित्रतामा परीणत गरीदियो । हाम्रो बीचमा एउटा सिरानी राखिन् र उता मुख गरेर सुतिन्। हाम्रो फ्याक्टचेक पनि छ यो विषयमा यहाँ क्लिक गरी पढ्नुस्। हाम्रो प्राण नै त्यस कामतमा अडेको छ । हाम्रो प्राकृ तिक वातावरण हाम्रो प्रतिकू ल गतिविधिहरूको कारण नष्ट भइरहेको छ । हाम्रो पेट चिरेर लिभर, किड्नी निकाल्छन् र बेच्छन् । हाम्रो परिवारको सबैजनामा कोभिड देखियो, तिमीहरु पनि सुरक्षित बस । हाम्रो धर्म, संस्कृ ति, शास्त्रमा पनि आमालाई महत्वपूर्ण स्थान दिइएको पाइन्छ । हाम्रो धर्म मेटिए हाम्रो संस्कृ ती मेटिन्छ । हाम्रो दैनिक जीवनमा नकारात्मक असर पारेको छ। हाम्रो टोलीमा मलगायत मेरा कान्छा मामा र बुबा थियौँ । हाम्रो टोली पुनर्गठन गर्नुपर्ने आवश्यकता देखेँ । हाम्रो जोडबल र एकता त्यसतर्फ परिचालित हुनुपर्छ। हाम्रो जीवनको लागि उनीहरूको जीवनबाट गहिरो पाठहरू छन्। हाम्रो जीवन हाम्रो वरिपरिको प्रत्येक घटकसँग एक अर्कासँग जोडिएको छ। हाम्रो जीवन पूर्ण रूपमा हाम्रो प्राकृ तिक वातावरणमा निर्मित छ। हाम्रो घरपरिवारमा पनि त्यही भइरहेको थियो । हाम्रो घरको पछाडिपट्टि ठू लाबाको घर थियो । हाम्रो घर पनि त्यति टाढा थिएन । हाम्रो खुशीका लागि तपाइँहरु सबैले प्रार्थना गर्नुहोला । हाम्रो औपचारीक संम्बन्धले ब्याक्तिगत तहमा घनिष्ताको आकार ग्रहण गर्न थाल्यो । हाम्रो आवश्यकताहरू पूरा गर्न ईन्धनको अत्यधिक प्रयोगले हाम्रो वातावरण र यसका अवयवहरू जस्तै हावा र पानीलाई मार्दैछ। हाम्रो आफ्नै शब्दकोश छ। हाम्रो आफ्नै जीवनकालमा महशुस नै हुने गरी भएका धेरै रूपान्तरण हामीले देखेका छौं। हाम्रो आजको यात्रा दूरी काठमाण्डौ लमहीको हिसाबले पनि यो ठाउँ मध्यभागमा नै पर्दछ । हाम्रो अन्तिम भेट एक हप्ता दश दिन पहिलो भएको थिए । हाम्रा समस्या विश्लेषण नगर्ने परम्परागत ढर्राकै काम गर्ने परिपाटीले शिक्षा परिवर्तन हुन सके को छैन। हाम्रा लेखक एवम् स्तम्भकारहरू आ आफ्ना विचार राख्न र तथ्यपूर्ण विश्लेषण गर्न स्वतन्त्र छन् हाम्रा मनका सिमाना होचिदै जानथाले । हाम्रा घरका पाखाउरो जाँदो छ । हाम्रा कानुन बनाउनका लागि बन्ने न हुन्। हाम्रा एक जना साथीले भन्थे- नबिल बैँक भनेको प्राइभेटको सरकारी बैँक हो। हामीसँगै बसेर खाना खान थाल्यो । हामीसँग पारिवारिक पुस्तकालय छ । हामीसँग १० वर्षको बालक भएर खेल्थे । हामीले हाम्रो वातावरण सफा गर्न टोलीको रूपमा काम गर्नुपर्दछ। हामीले सुरुवातदेखि नै गल्ती गरेका छौं । हामीले संसारमा बाँच्न सक्ने सबै कु रा पवित्र कु रानमा छलफल गरिएको छ। हामीले विभिन्न अवसरहरूमा समूहमा नाच्यौं । हामीले यसलाई कु नै समुदाय विशेषमाथिको आक्रमणका रूपमा बुझ्नु हुँदैन। हामीले मानव, वातावरणको सबै प्राकृ तिक घटकहरूको प्राकृ तिक चक्र नष्ट गरेका छौं। हामीले मसला कम भएको, शाकाहारीलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ । हामीले बोलेको कुाले मान्ेलाई ठू लो चोट पु्याउन सक् हामीले प्राकृ तिक वातावरणलाई कृ त्रिममा परिवर्तन गर्नु हुँदैन। हामीले पानी निकायहरूलाई प्रदूषित गर्नु हुँदैन। हामीले पनि तिमीलाई उसैको हात थमाई दिने योजना बनाएका छौं । हामीले नेवार र दलित समुदायलाई दाँजेर हेर् यौं भने नेवारहरू आर्थिक रूपले पछाडि परेका छैनन्। हामीले धेरै समय एकअर्कासँग बिताए पनि आफ्ना मनका कु रा भने दुवैले खोलेका थिएनौँ। हामीले धेरै जिद्धि गरेपनि हजुरबाले मान्नुभएन गाउँ नै फर्क नु भो । हामीले त्यो सोचमा परिवर्तन ल्याउनुछ। हामीले त बरू कु नै पनि किसिमको जातीय छु वाछु त नगरौं है भनेर आफ्नो समुदायभित्र र समुदायबाहिर समेत जागरण ल्याउनुपर्छ। हामीले ठम्याएको आधा हामीभन्दा पछिपछि सरिरहेको छ । हामीले जे पनि सिक्न, समाधान गर्न, वा सोच्न आवश्यक छ हामीले गरेको हरेक राम्रो र नराम्रो काम हामीसँगै आउँछ । हामीले खेल्ने बास्के टबल, टीटी बल, क्यारमबोर्ड उनैका अधीनमा हुन्थे । हामीले के रला , मुम्बई र दिल्ली घुम्ने योजना बनाएका थियौ । हामीले कसैको अगाडि शिर झुकाउनु भने परेको छैन । हामीले कमरेड पाताललाई पनि यो कु रा भन्यौं । हामीले आफ्नो वातावरण बचत गर्नुपर्नेछ। हामीले आफ्नो मनलाई नियन्त्रण गर्न सिक्यौं भने मात्रै आफू भित्र परिवर्तन भएको महसुस गर्न सक्छौं । हामीले आफ्नो कुालाई मात् ठू लो देख्नु हुँदैन हामीलाई यस सत्यबोध गराउने श्रद्धेय भिक्षु सम्येक्सम्बोधि प्राणपुत्रलाई हार्दिक साधुवाद छ । हामीलाई यथास्थितिमा रमाउन सिकाइरहेको छ। हामीलाई खुसी पाउन अरु के हि गर्ने जरुरी नै पर्दैन, राम्रो काम नै हाम्रो खुसीको आधार हो । हामीलाई आफ्नै भाषामा सरकारी कामकाज गर्ने, आफ्नै भाषामा पढ्ने लेख्ने र आफ्नै भाषाको साहित्य प्रवर्द्धन गर्ने अधिकार छैन। हामीजस्ता वैज्ञानिकलाई आश्चर्य लाग्न सक्छ, आखिर आकाशीय पिण्ड हेरेर भविष्यवाणी गर्ने पद्धति कसरी यस्तो विश्वव्यापी भयो ? हामी हरेक दिन पकाउँछौं। हामी हतार हतार हस्पिटल जान निस्कियौ । हामी स्वादको लागि डिप फ्राई गरेर खानेकु रा सेवन तर, यो एकदमै हानिकारक हुन्छ । हामी सामान्यतया गीतहरू पूर्ण रूपमा गाउँछौं। हामी सामाजिक, आर्थिक, भावनात्मक, र बौद्धिक पीडित छौं। हामी सहेर बस्न सक्दैनौं भन्ने आवाज बुलन्द गरिरहने हो। हामी सबैसित बोधी को बीऊ हुने गर्छ। हामी सबैले विश्वको वातावरणीय अभियानहरूमा सक्रियतासाथ भाग लिनुपर्दछ। हामी सबैलाई भोक लाग्न थालेको थियो । हामी सबै मिलेर उनीहरूलाई कहिले मानसिक र कहिले भौतिक थिचोमिचो गर्दै आएका छौं। हामी सबै नेवार, दलित, मधेसी र जनजाति आपसमा सहकार्य गर्दै हामीमाथि उत्पीडन गर्ने राज्यसँग लड्ने हो, ब्राह्मणवादसँग लड्ने हो। हामी सबै एकअर्कासँग राम्रो वा नराम्रो व्यवहारको माध्यमले जोडिएका हुन्छौं । हामी सँगै जिम क्लब जान्छौं। हामी लापरवाहीपूर्वक प्राकृ तिक वातावरणलाई कृ त्रिमको साथ बदल्दै छौं। हामी मूल अरबी स्पिकरहरू होइनौं । हामी माल्लापुरम गाउमा रमाउन थाल्यौ । हामी महिलाहरू आफ्नो पहिचानहरूलाई बुर्कामै त छोपेर हिँडिरहेका छौं । हामी प्रत्येक आइतवार ग्यालरीमा जान्छौं। हामी पुस्तकहरू पढेर विभिन्न प्रकारका चीजहरू सिक्न सक्छौं । हामी पुस्तकमा लेखिएका शब्दहरू मार्फ त सम्पूर्ण विश्व यात्रा गर्न सक्दछौं।. हामी पाउरोटी पाइने पसलको खोजिमा थियौं । हामी दुवै जनालाई छु ट्टिन मन थिएन । हामी दुवै कलेजबाट राम्रो अंकले उत्तीर्ण भयौँ। हामी दुबैले चे ग्वेभारको फोटो टासिएको भित्ता सामुन्ने उभिएर संगै फोटा खिच्यौ । हामी दुबैले कतार बसाईलाई बिट मारेर मुलुक फर्कि यौ । हामी दुबै एक छिन सँगै हास्यौ । हामी तीनैजना निकै बेर एकै अंगालोमा बेरिएर, मौन, आँसु झारिरह्यौं । हामी जुन सुकै प्रकारको खाना खाए पनि त्यसको सिधै प्रभाव शरीरमा परेको हुन्छ । हामी चारै जनाले स्थानियहरुले लगाउने पोशाक खरीद गर्ने निधो ग्यौ । हामी चारभाइबहिनी थियौँ र दुई फु पूहरु । हामी के टाके टीले सरको कु रा राम्ररी बुझेनौँ । हामी कु रान पढेर पछिको जीवनको लागि धेरै पुरस्कार कमाउन सक्छौं। हामी कामको चक्करमा पर्याप्त निन्द्रा लिदैनौं । हामी कलेजमा हुँदा लुकीलुकी फोनमा बोल्दा, सँगै बस्दा, हिँड्दाका यादहरु सम्झिऊ त। हामी एघा बजेति घबाट निस्कन्ौं हामी एकअर्कासँग जुध्दा हामीमाथि उत्पीडन गर्दै आएको राज्यलाई नै खास्सा राम्रो हुन्छ। हामी आफ्नो पढाइको बारेमा कु रा गर्दै थियौं। हामी आपसमै लड्दा हाम्रो लडाइँ कमजोर हुनेछ, जसबाट फे रि पनि राज्यलाई नै फाइदा पुग्छ, जसले हामीमाथि अन्याय गर्दै आयो। हामी आक्रोशित हुनुपर्ने मुद्दा अर्कै छ। हामी अलिअलि इज्जत भएकै मान्छे हौँ । हामी अब जागिरेकै रुपमा आमाको काखमा खेल्न थाल्यौँ । हाफ र हाफ फू ल हुनुपर्ने हो । हानेको ठाउँमा सिरिक्क पोल्थ्यो र शिरसम्मै झनननन झ्वाँला छु ट्थे । हातमा टर्च लाईट बोके का सुरक्षाफौज चोक चोकमा तैनाथ थिए । हातखुट्टा सिस्नोको चिलाईले पोलिनै रहेको थियो । हातको रेखा पनि अच्चमको छ , मुठीमा त छ तर बस्मा छैन । हात खुट्टा धोइवरी टेबलमा बसे के ही लेख्न भनी धेरै भएको थियो के ही नलेखेको । हाकिमसाबले दिउँसो गणेशको के शमा मलाई तथानाम गाली गर्नुभयो रे । हाइहेल्लो पछि आफ्नो उद्देश्य प्राप्त गर्ने उद्देश्यले प्रश्न सोधें । हाइड्रोस्फीयर र लिथोस्फीयर सहित हाम्रो वातावरणको सबै भागहरू मानव निर्मित वातावरणको कारण नष्ट गरिएको छ। हस्याङफस्याङ गर्दै उठेर अगेनोमा गाड्या अगुल्टो फु के र दियो बालिन् र यताउता हेरिन्। हस्पिटलमा शैयामा यतिधेरै बिरामीहरु छटपटाउन पर्ने थिएन होला । हल्ट प्राइजका लागि अघि सारिएको योजना कम्तिमा दश वर्षमा दश लाख जनालाई प्रभाव पार्नसक्ने हुनुपर्छ। हल्का खाजा लिएर म पन्ध्र मिनेट आराम गर्छु। हर्षवर्धन राणेले पनि स्वभाविक अभिनय गरेका छन् । हर्मियोन ग्रेन्जर र रोन नेस्ली यस पुस्तकमा मेरो सबैभन्दा मनपर्ने पात्रहरू हुन्। हरेकले आफ्नो औकात देखाउने रहेछन् । हरेक हप्ता दुई पाना भरेर लभ लेटर लेख्थ्यो । हरेक स्कू ल, अस्पत्ताल, वित्तीय संस्थाहरुमा उनीहरुकै शेयर छ र ढलीमली छ । हरेक सञ्चारमाध्यमले आफ्नो अडियन्स सिर्जना गर्नुपर्छ जसका लागि उनीहरूले वर्षौं र कतिपयले दशकौं प्रयास गरेका हुन्छन्। हरेक व्यक्तिलाई गरिखान भनेर पञ्चायतले पच्चीस एकड जमिन दिएको रहेछ । हरेक वर्षको बजेटमा कृ षि लगायत औद्योगिक उत्पादन वृद्धि गर्ने नीति लिइए पनि कार्यान्वयन भएको छैन। हरेक वर्ष रहमत माघ महिनामा लगभग आफ्नो देश फर्के र जाने गर्छन् । हरेक वर्ष बडादशैंका अवसरमा तनहुँको बन्दीपुरमा अर्कै रौनक छाउँछ हरेक मानिसहरूको अआफ्नै अनुभूति हुन्छन् र शृङ्खला बन्दै जान्छन् । हरेक महत्वपूर्ण पेसाका आफ्नै नैतिक मार्गनिर्देशक हुन्छन् । हरेक भित्ता, हरेक झ्याल, ढोका सानैदेखि चिनेको महसुस हुन्छ । हरेक बाआमा सके सम्म आफ्नै सन्तानसँगै बस्न चाहनुहुन्छ । हरेक दिन वातावरण दिनको रूपमा मनाउनुहोस्। हरेक दिन पशुलाई जस्तै व्यवहार गथ्र्यो । हरेक दिन नियमित तालिका अनुसार खानेकु रा सेवन गरौं । हरेक दिन कम्तीमा आधा घण्टा घाममा बिताउनुपर्छ । हरेक दिन एक जना अधबैसे पुरुष घरमा आउने गथ्र्यो । हरेक कु रामा बहना बनाउन छोड । हरेक कु रामा अरूदेशसँगै निर्भर हुनपथ्र्यो । हरियो बत्तीको प्रकाश छरिएको बैठक हल । हरियाली, बगैंचा, र प्राकृ तिक वस्तुहरूको सट्टा अब कृ त्रिम चीजहरू छन हरि रोकाको लेखमा पनि दीक्षित माओवादी विरोधी हुन्, हरि रोकाको लेख दृष्टिकोण र विचार वा विश्लेषण मात्र थिएन। -हरि थापाएउटा कै दी के ही कु रा भन्न खोजिरहेको थियो । हतारहतार रुमाल भिजाएर आमाले सम्पूर्ण शरिर पुछिदिनु भयो, कपडा फे रिदिनुभयो । हतार-हतार मोबाइल फालेर भनेँ, आउँदै छु त बाबा, कति कराएकी! हतार हतार बुढीले त्यसलाई पकाइन् । हतार नगरौं जीवन लामो छ । हजुरलाई राम्रो इङ्ग्लिस आउँछ रे, मलाई सिकाइदिनु न है । हजुरबाले पत्रको जबाफ पठाउनुभो शिखेदाइलाई त के त उनको छोरालाइ समेत के ही दोष दिनु भएन । हजुरबाले पछि सम्म शिखेदाईलाई धेरै सम्झनु भो । हजुरबाले गाउँका अरु मान्छेहरुलाई समेत भनेर उनको नयाँ घर बनाइदिनु भएछ । हजुरबाले उनलाई भाई भन्ने मात्रै हैन, भाइकै जस्तो ब्यबहार पनि गर्नुहुन्थ्यो । हजुरबालाई नेपालको इतिहास राजनीति धेरै थाहा छ । हजुरबालाई दशकौँ अघि पनि जमीनदारको छोरो बनेर वनारस पढ्न जाने आँट यही जग्गाले दियो । हजुरबाको पनि बाजे बराजुको पालादेखिको नासो हो यो खेत । हजुरबाको खेतीपातीको काम सबै उनैले समाल्थे । हजुरबा हजुरआमा हामीसंग हुदाको समय मलाई त्यो जीवनकै अविश्मरणीय लाग्छ । हजुरबा एकछिन के ही बोल्नु भएन, सिरियस देखिनु भो । हजुरआमा त शहरमा खुशी नै हुनुहुन्थ्यो तर हजुरबाले गाउँको माया मार्न सक्नु भएन । हजुर म मन्जुरी भए, तपाईंको नियमको गुलाम भएँ । हजुर बा अघि अघि म पछि पछि हाम्रो खेती बारी हेर्न गएको । स्वास्नीमाथि हात हाली पिट्नु, लछार्नु-पछार्नु त मानौँ उसको पुर्ख्यौली अधिकार हो स्वाद र प्रवृत्तिमा भिन्नताका कारण प्रत्येक व्यक्तिको फरक प्रकारको शौक हुन्छ। स्वस्थ्य जीवनका लागि सन्तुलित पौष्टिक आहार अति आवश्यक हुन्छ । स्वस्थ बिरुवाहरू रोप्न सावधान हुनुहोस् । स्वर्गीय चिन्ताप्रसादको छोरी सुश्री लेखेर कार्ड बनाउनुपर्ने अवस्था । स्वयं बुद्धआफू लाई पूजा आजा गरेको मनपराउनु हुन्न भने वहाँको जन्म दिन कसरी बनाउँछ? स्वभावका मानविय पर्दाहरु आफै खस्दै जान थाल्यो स्वतन्त्र आवागमन पुर्ण रुपमा बन्देज गरीएको छ । स्पेसटाइम र च्यानल नेपालबाट बाहिरिँदै गर्दा कतिले खोलेथे ब्लग ? स्पष्ट भन्नुपर्दा वर्ग अनुसारको विभेद छताछु ल्ल हुन्छ । स्थितिलाई पचाएर पनि सायद उनलाई पचाएँ जस्तो लागेन होला । स्थानीयवासीले पूर्व पश्चिम राजमार्गमा सवारी तेस्र्याएर विरोध प्रदर्शन गरेका छन्। स्थानीयवासी र आयोजना दुबैका लागि विपद्को पहिले नै सूचना दिने उपकरण जडान गर्न आवश्यक छ। स्थानीय प्रेम श्रेष्ठले विस्थापितहरुलाई खाना र बासका लागि अस्थायी रुपमा विद्यालयमा व्यवस्थापन गरिएको बताए। स्थलचर, जलचर सबैमा उत्तिकै हुँदो रहेछ । स्कू ल पुग्न लगभग आधा घण्टा लाग्छ। स्कु लमा सबैका लभ पर्न थाले । स्कु लको ए प्लसको सर्टिफिके ट लिएर लाइनमा बस्दै थिएँ। सौरभले सबैतिर हेरेर मलिनो स्वरमा एउटा प्रस्ताव फ्याँके । सौरभतिर फर्कि एर हामी सबै एकपटक हाँस्यौं । सौगात पोखरेल खासमा मान्छेहरू ठू ला ठू ला सपना देखिरहेका हुन्छन् । सोही दिन साँझ सिडिएसको टोलीले जिल्ला अस्पताललाई स्वास्थ्य सामग्री हस्तान्तरण गरेको छ। सोभवती नगरमा यज्ञदत्त ब्राहृमणकी भार्या उत्तराको कोखमा सुभगवती उद्यानमा उनको जन्म भएको हो। सोधौँ त ? गोजीबाट मोबाइल झिक्छु । सोधपूछमा गएर सोधेपछि बल्ल थाहा भो। सोच्नु एक्लै यो संसारको लागि काफि छु भनेर । सोच्दै अचम्म लग्छ के । सोच्दा सोच्दै त मोना त मेरो सबकन्सियस माइन्डमा पो बसिछ । सोच्छ कि पत्नी त के वल उसको व्यक्तिगत आवश्यकता पूरा गर्न मात्र बनेको हो सोचेको भन्दा फरक हुँदा् रहेछ देखेको संसार । सोचे के सम्बन्ध छ र अब हामीहरू बीच । सोची, घर मर्मतमा लाग्यो होला । सोचिरहेकी होलिन् कि आधा म ठीक छु , आधा साउ ठीक छ । सोच बिगको जादू डेभिड जे। श्वार्ट्ज द्वारा लेखिएको हो। सो स्थानमा लामो समयसम्म नदीले धार कहिले दायाँ र कहिले बायाँ गरेर जोखिम भएकाले प्राविधि पठाएर परीक्षण गरिएको थियो। सो पुल वर्ष दिनअघि मात्र पूर्णरूपमा सञ्चालनमा आएको थियो । सेभका कार्यक्रम संयोजक दीपक बुढाथोकी र सिडिएसकी उपाध्यक्ष सीता तामाङको टोली दुवै अस्पताल पुगेर सामग्री हस्तान्तरण गरेको हो। सूर्य पूर्वमा उदाउँछ। सूर्य त पृथ्वीको सारा क्रियाकलापको अन्तिम ऊर्जा स्रोत हो । सूर्य कलिलो रश्मि पुञ्जका साथ पूर्व आकासमा रातो भकु ण्डोझैँ थिए । सूचना सामग्रीको कहिल्यै नमेटिने भोक मेटाउन पनि अखबार असक्षम बन्दै गएका छन्। सूचना नगरी आएको मलाई राम्रौ लाग्दैन । सुल्फाले पनि हर्दम हलो जोतेर नै जेनतेन जीवन निर्वाह गर्थे । सुल्फा पनि यसमा अपवाद थिएन । सुरूङ खाली गराएर परीक्षण गर्ने काम निरन्तर हुनेछ। सुरुसुरुमा मेरो जिउमा हात आइपुग्दा लाग्थ्यो सायद झुक्किएको होला भन्ठानेर मैले वास्ता गरिन । सुरुवाल काटेर बुट्टेदार कट्टु किन सिलाएको ? सुरुवातदेखि अन्त्यसम्म के ही यस्ता दृश्य छन्, जसले कथालाई गति दिन्छ, के ही ट्वीस्ट दिन्छ सुरुमा मैले यसलाई गम्भीरताका साथ लिएन, तथापि संगठित दिनको फाइदा मेरो लागि स्पष्ट भएपछि मैले यो सिद्धान्तलाई गम्भीरताका साथ लिन थालें। सुरुमा त रिशुकै आमाले विवाहका लागि मरिहत्ते गर्छन् । सुरुदेखि दूध बिक्री गरेको हिसाब देखाएको सुपर म्यान क्या खत्रा छ नि है। सुन्यौ मैले भनेको थिए नि, तिमीलाई । सुन्दा मलाई धेै कुाको याद आयो सुन्दरीजल, सिन्धु, ग्यालथुमहुँदै अम्बाथानबाट डिवाटरिङ गरेर खण्डखण्डमा हेर्नुपर्ने उनले बताए। सुनौला धानका बालाहरु लहराउने खेतमा दुवो र झार छ, घरमा खाने अन्न बजारबाट महगों दाममा ल्याउनु पर्छ । सुनियो, उनकै ठाडो आदेशमा प्रहरीले प्रमाण नपुगेको भनी सरस्वतीलाई हिरासतबाट मुक्त गर् यो। सुनार्नी बोल्दाबोल्दै रोकिई र गहभरीका आँसु बर्बरती झारेर रुन थाली । सुनसान छ मेरो सपनाको यो संसार । सुनचाँदीका गहनाले पत्नीलाई माथिदेखि तलसम्म ढाकिदिनेछु । सुत्ने बेला भयो, बूढीको कचकच । सुखमा त सबै हास्छन् रमाउँछन् । सुँगुरहरू जस्तै दूध गर्नुहोस् ? सुँक्कसुँक्क गर्दै गोरे साँहिलाले बिस्मत गर् यो । सीप सिकाउने गुरू पनि भेटिएनन् । सीतारामजी आफै फलबेरीको छेउमा उभिरहनु भएको थियो । सिलुकको आश्वासनमा यति ताकत हुन्थ्यो कि आमाले अह्राएका कु राहरु हामीहरु खुरुखुरु मान्थ्यौँ । सिरकमा गुजुल्टिएर बसिरहन मन पराउने मेरो स्वभाव नै होइन । सिम्रुतुको गाउँमा बस्नेगरी यस अघि कहिल्यै गएको थिएन । सिम्रुतु नै किन पढाउन आइपुगेँ हुँला भन्दै आफै लाई धिक्कार्थेँ । सिमरा र पाँचखालमा के ही पूर्वाधार निर्माणको काम सुरु भए पनि सुस्त छ। सिपिआर दिइयो। मेडिकल टिम आए। -सिन्धुली रातोपाटीको अंग्रेजी, हिन्दी र ग्लोबल संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । सिन्धुपाल्चोकमा बाढीले बितण्डा मच्चाएको छ । सिनेमा साहेबको आपराधिक सिने शैली देखेर उदेक पो लाग्यो त सिद्धार्थले साइन गरेको नयाँ चलचित्रमा उनी एक्सन अवतारमा देखिनेछन् । सिद्धार्थले मिशन मज्नु मा काम गरिसके का छन् । सिद्धार्थ शाक्यको छायांकन रहेको संकटमा भगवान डकु मेन्ट्री आधा घण्टा लामो छ। सिद्धार्थ र ऋतिकले यसअघि चलचित्र ब्याङ ब्याङ मा काम गरेका थिए । सिद्धार्थ मल्होत्राको हातमा फिल्म नै फिल्म सिद्धार्थ पछिल्लो समय के ही चलचित्रको छायांकनमा व्यस्त छन् । सिद्धार्थ गौतम मात्र नेपालमा जन्मिएका हैनन्, तीन जना बुद्धको जन्मभूमि हो नेपाल। सिद्धार्थ आनन्दको निर्देशनमा बन्न लागेको चलचित्र फाइटर को घोषणा गरिएको छ । सिद्धान्ततः हरेक व्यक्तिले समाचारमा आफैं लाई देख्न चाहन्छ। सित्तैमा के ही मिल्दैन हजुर, यहाँ मृत्युको लागि पनि जिवन त्याग्नु पर्छ । सिंगो मुलुकलाई कोराना त्रासदीले निलेको छ । साहुजीलाई थप दुई प्याके ट चाउचाउ बनाउन लगाए । साहित्यका पाठकले शोक स्थायीभावको माध्यमबाट प्राप्त गर्ने रस नै करुण रस हो। सासूको दर्जा दियो बुहारीबाट प्रताडित गरायो । सासू बुहारी मुखामुख गर्न थाले । सावित्रीलाई प्रत्येक सम्भव सुविधासाथ मैले पनि दुई तीन वर्षदेखि पालेको हुँ । सावित्री अपलक आँखाले टुलुटुलु हेरिरहेकी थिई । सार्वजनिक शिक्षा सुधारले मात्रै लोकतन्त्र सुदृढीकरण हुन्छ। सार्वजनिक तस्वीरमा प्रियंकाले आफ्नो बेबी बम्प लुकाएकी थिइन् । सारा झमेलाहरु सम्झेपछि लाग्यो म मरेर ठिकै भयो । सायद हाम्रो अर्थतन्त्रले थेग्न नसक्ने भएकाले पनि होला ज्ञानका लागि मात्र अध्ययन कमै हुँदो हो । सायद बाबु छोरा बीच समझदारी भएको थिएन होला । सायद अलिकति अगाडि पुग्यौँ भने यतैकतै मध्यबिन्दूको स्तम्भ पनि देख्नेछौ । सामाुन्द्रिक छालहरुमा पानी जाहाजमा सयर ग्यौ । सामान्यतया अछु त बनाइएका अधिकांश दलितले समेत यसलाई सामाजिक रीतिथितिकै रूपमै स्वीकार्छन् र कानुनी कारबाही गर्न अघि सर्दैनन्। सामान्य रुपले चाहि अकु प्रेशर एकदमै सुरक्षित उपचार हो । सामान्य मान्छेले के बुझ्ने यो टेलिभिजनको समाचार हेरेर ? सामान्य अवस्थामा भए तपाईं बजेटका विषयमा संसदमा छलफलमा व्यस्त हुनुपर्थ्यो होला। सामान्य अवस्थामा गन्तव्य पर सरेजस्तो लाग्ने । सामाजिक संजालमा सक्रिय छिन्, नायिका आना शर्मा । सामाजिक संजालमा सक्रिय आनाको चलचित्र क्षेत्रको सक्रियता भने बढेको छैन । सामाजिक संजालमा आफ्नो सबै कुाहू प्कट ग्न सुक्षित बुद्धिमान होईन सामाजिक रूपान्तरणको कु रा गर्दा के ही दलित साथीहरूले सोध्ने गर्छन् कहिले हुन्छ यो सामाजिक रूपान्तरण? सामजको नियम तोड्न कोसिस गर्ने प्रेमको निमित्त कडै रहेछ । सामग्री र कहानी अझै पाठकहरूको नयाँ पुस्तालाई आश्चर्यजनक महसुस गरिरहेको छ। सान्त्वनाको के हि शब्दहरु लेखी मोबाइल सन्देश पठाए मन दरो बनाउनु । सानोमा चप्पल चुडिँदा को को रुनु भयो ? सानो सानो कु रामा खुसी हुनु पर्छ । सानो र चिटिक्कको दराजजस्तो देखिने च्याउ उत्पादन गर्ने मेसिनले उत्पादन लागत र विषादीको प्रयोग घटाउने अर्का सहभागी प्रशान्त भट्टले बताए। सानो मनमा अटाउने तिमी भाग्यमा भने अटाउन सके नौ । सानो भाइ को दात नि आको छैन । सानो नानी बोके र त्यति लामो यात्रा गर्नु निकै कठिन थियो । सानो टायर गुडाको कस कस्लाई याद छ ? सानैदेखि रातो रङ मन पर्ने मलाई । सानी भाञ्जीले उसलाई सहारा दिएर डोर्याइरहेकी थिइन् । सानी फु पू हामी चारभाइबहिनीमध्ये दुईचारवर्ष जेठी भए पनि बचपनमा उत्रै थिइन् । साना बच्चाहूले ठु ला मान्ेहूलाई कहिलेकाही धेै हसाउँन् साना बच्चाहरुलाई उनका अभिभावकहरुले नै बोके र ल्याएका हुन्थे । साथै श्रीमती वा छोरीलाई रोजगारीको व्यवस्था मिलाउन उनले आग्रह गरे । साथै नवलपुरका अमलटारी, डेडगाउँ, प्रिपहर र लामिचौर गाउँ छन् भने गोरखाका लिगलिगकोट, बारपाक, पसलाङ र बेतिनी गाउँ। साथै जाहेरीसाथ संलग्न म्यासेजहरुको प्रिन्ट पानाहरु मैले पठाएको म्यासेज होईन । साथीहरुले पनि आफ्नो मनका कु रा तिमीलाई भन भनेर कहर गर्दै थिए। साथीहरुले ठेगान् लाउलान् जस्तो छ । साथीहरु संग घुम्नको मजा पनि बेग्लै छ । साथीहरु भनेके मर्दा र पर्दा दुईटैमा काम लाग्छन् । साथीहरु एता भेटिए ल बधाई छ । साथमा, एक अर्कासँग जोडिन पनि निकै आवश्यक छ । साथमा बस्न नचाहनेहरु, यादमा किन आउछन् होला । सातवटीमध्ये माइलीआमाको तर्फ बाट डिल्ली मात्रै छोरा जन्मियो । सातदोबाटोको घरमा मात्र बस्नु हँदैन मञ्जुल । साँहुको ऋृ णको हिसाब गरयो एकबर्षमा चुक्ता गर्न असमर्थ हुन्छु भन्दै गम खायो । साँझमा, म मेरी आमालाई भान्छामा सहयोग गर्छु। साँझमा यतिकै व्यर्थले, हो व्यअर्थले भनौँ या उनीलाई देख्ने झिनो आशाले । साँझको छोटो मेडिटेसनले आनन्द दियो । साँच्चै भन्ने हो भने राजाले उसलाई हेर्नुपर्ने जरुरत नै ठानेनन् । साँच्चै नै मैले सोचेभन्दा उनको अङ्ग्रेजी राम्रो थियो । साँघुरो बाटोमा साथीहरु छु ट्ने सम्भावना व्यापक हुन्छ । सहायक मार्गबाट आउने लेदो माटोले गर्दा नै खोलामा बाढी आउने गरेको छ। सहरको उज्यालो सापटी लिएर नै उसको घरको आगनी उज्यालो हुन्थ्यो । सल्याङ्मल्याङ् गरिरहेका मान्छेहरूका लवाइ हेर्दा कताकता अन्तरिक्ष यात्रीहरुको हूलमा पो मिसिएँ कि ! सर्वोच्चले दिने भनेको कानुनी उपचार हो। सर्प देख्यो कि ट्याप्पै टाउको समातिहाल्थे । सर्के नी माइजुलाई यी कु राहरु के ही पनि थाहा थिएनन् । सर्के नी माइजु झनै सुन्दर लाग्न थालिन् । सरस्वतीले फे रि भनिन्, अँ त्यस्तै पर् यो। नरिसाउनू है नानी? कहिलेकाहीँ आउनू नि ! सरस्वतीका लागि त्यो सामान्य चलन थियो, तर रूपाका लागि आत्मसम्मानमाथिको प्रहार थियो। सरस्वती प्रधान पक्राउ परेकी के थिइन्, एक तप्काका नेवारहरूले यसलाई नेवार समुदायमाथि आक्रमणका रूपमा आँधीहुरी मच्चाए। सरस्वती दिदीले नरम, मायालु र भद्र स्वरमा भने पनि रूपाका लागि त यो मान्छेको दर्जा नदिइएको व्यवहार थियो। सरल स्वभाव, सबैसँग निहुरिएर कु रा गर्न थालेकी छे । सरर भरेँ सबै र प्यान कार्ड ओरिजिनल नै बुझाएँ। सरको दाह्री हराएछ त काट्देको ? सरकारी अखबार गोरखापत्र संस्थानमार्फ त् प्रकाशन हुने भएकोले त्यसमा यससम्बन्धी तथ्याङ्क हुन्छ। सरकारले लकडाउन गरेपनि किसानको उत्पादनलाई बिक्री गर्ने वातावरण मिलाउनुपर्ने उनको माग छ। सरकारले भन्सार कर, मूल्य अभिवृद्धि करका अतिरिक्त विभिन्न शीर्षकमा इन्धनमा कर लिँदै आएको छ । सरकारले नै लड्नुपर्ने यस मुद्दामा सरकारकै एक मन्त्रीले प्रचलित आचारसंहिता र नैतिकताविरूद्ध आफ्नै गाडीमा राखी सरस्वतीलाई घरसम्म पुर् याइदिए। सरकारले औद्योगिक वस्तुको उत्पादन वृद्धि गर्ने रणनीति तय गरे पनि सफल हुन सके को छैन। सरकारलाई धेरै कर तिनुपर्दा मूल्य वृद्धि गर्दा पनि निगम घाटामा गएको हो । सरकार वादी हुने यो मुद्दा प्रमाणित हुन नसक्ने भएर सरकार यत्तिकै बसे हुन्थ्यो। सय भन्दाा बढी देशका प्रयोगकर्ताहरुको विवरण लिक भएको छ,भाग्यवश त्यसमा नेपालको नाम भने रहेको छैन। सम्बन्धित बैँकमा खाता पनि खोलेको हुनुपर्ने शर्त भएकोले आफ्नो खाता भएको बैँक नबिलमा सम्पर्क गरेँ। सम्बन्धले अक्सर घात मात्रै गर्ने रहेछ । सम्बन्धलाई सुमुधुर बनाउने भनेको एक अर्का प्रति विश्वासको भावना जागृत गरेर नै हो । सम्बन्धलाई प्रेमरसले रसिलो बनाउने रहेछ । सम्बन्धको पर्दाहरु पातलो र पारदर्शि हुदै जान थाले । सम्पूर्ण विश्वले प्राकृ तिक वातावरणको क्षतिको कारण मुद्दाहरूको सामना गरिरहेको छ। सम्पूर्ण कार्य त्यही बैठकबाट गर्नेसमेत तय भएको थियो । सम्पूर्ण कथा त्यो जीव मा आधारित छ। सम्झिएर एकान्तमा कति चोटी रोयौ ? सम्झिएर एकान्तमा कति चोटी रोएँ । समुन्द्रको छाल जस्तै भाको छ मेरो जिन्दगी पनि, खुशी आउने जाने गर्दछ । समुन्द्रको किनारमा उभिएर फोटो खिच्यौ । समिक्षा गर्दा मैले यो चलचित्रको कथा हिन्दी चलचित्र सोलेकै जस्तो छ। समारोहमा नेपाली राजदूत महेन्द्रबहादुर पाण्डे सहभागी थिए । समानहरुको मुल्य पाउनु भन्दा पहिले हुन्छ र मान्छेको गुमाए पछि । समाजमा हुनै नपर्ने , कामै नलाग्ने र वाहियात मानिसको रुपमा हेर्छन ! समाजमा विवाहका लागि पुरुषभन्दा महिला कम उमेरको हुनुपर्ने भन्ने गलत मान्यता छ। समाजमा दलित समुदायको जात चल्दैन, आफ्नै आदिभूमिको राज्यमा नेवार समुदायको भाषा चल्दैन। समाजको रूपान्तरणलाई कसैले चाहेर पनि रोक्न सक्दैन। समाज रूपान्तरण नहुन्जेलसम्म दलित समुदाय चुपचाप सहेर बस्ने पनि होइन। समाज र समयले जता डोहे र् याउँछ उतै जानुबाहेक म अरू के ही गर्न सक्दैन । समाज परिवर्तन गर्न भूमिका खेल्नु जातीय विभेद अस्वीकार गर्छौं भन्ने हामी सबैको कर्तव्य हो। समाज कल्याणका विरुद्ध धर्मगुरु जान नमिल्ने कालीगण्डकी ज्ञानविज्ञान प्रतिष्ठानका अध्यक्ष प्रवचक चैतन्य कृ ष्णले बताए। समाचारसँग यो फोटोसँग सम्बन्ध छैन भनेर कहीँ कतै लेखिएको छैन। समाचारमा दावी नै दावी छ। समाचारमा अरु कसैसितको पनि कु राकानी छैन। समाचारको शीर्षकले त बाघले तानेर लगेकै जस्तो लाग्छ नि है। समाचार सच्याएको त कहीँ देखेको थिइनँ। समाचार बनाउने डेली मेल पो हो। समाचार पढ्न भोलि बिहानसम्म पर्खिन पर्दैन। समाचार पढ्दा, सुन्दा र हेर्दा उत्तम र उषाको आङ सिरिङ्ग गथ्र्यो । समाचार अलि तल स्क्रोल गरेको त फोटो देखियो। समस्याको घडीमा मान्ेको साँचो ूप देखिन् समय हर समयलाई बदल्छ बस् समयलाई अलिकति समय चाहिन्छ । समय सँगसँगै उनीहरुको प्रेम गाढिँदै विवाह गर्नेसम्मको निधोमा पुगिसके का रहेछन् । समय र समस्याले उसलाई दास बनाईरहेको थियो । समय बित्दै जाँदा भोलि हर्के सहर जाने दिन पनि आयो । समय छाक टार्न बिताउने जस्तो लाग्थ्यो । समय कति बलवान छ । समय कति छिटो बद्लिंदो रहेछ । समय एउटा तराजु पनि हो जुन मुस्किल घडीमा आफन्तहरुको वजन बताउँछ । समय अगावै जन्मिएको बच्चाको शारीरिक अवस्था परिपक्व भइसके को हुँदैन। समतामूलक समाज निर्माणमा हस्तक्षेप गर्नुपर्ने संस्थाहरूले नै जब विभेदको पक्षमा वकालत गर्छन् भने हामीले समाज परिवर्तनको आशा कसरी गर्ने? समतामूलक चेतना विकास गर्ने भनेको शिक्षाले हो। समग्रमा सबै कलाकारको जोडबलले यो फिल्मलाई उचाई दिएका छन् । समग्रमा म यो पुस्तक पढे पछि जे.के . रोलिंगको ठू लो प्रशंसक भएको छु । समग्रमा कु रान पूर्ण जीवनको लागि समाधान हो। समग्र रूपमा नेवारहरू शिक्षित नै छन्। समग्र यात्रामा भुलेर पनि भुल्नै नसकिने कयौ पलहरु मनको झोलीमा बोके र हामी कतार फर्कि यौ । सबैले भन्छन् पगल छु म तिम्रो सम्झनामा । सबैले देख्ने बाटो, खानेपानी, सिँचाइ जस्ता क्षेत्रमा लगानी गर्दा शिक्षा सधैँ पछाडि परेको हो। सबैले गेको सहयोगले उसको ज्यान बचाउन सकिन् सबैले उसलाई गाउँघरमा बेहुली भनेर बोलाँछन् । सबैलाई मन नपर्न सक्छ है त । सबैलाई पढ्न प्रोत्साहन गर्ने अनि सहयोग पनि गर्ने । सबैलाई छिचोल्दै मोटरसाइकल भव्य महलको बीचमा पुगेर रोकियो । सबैभन्दा सुन्दर लाग्थे झारमा भुकु क्क उम्रेका सल्लेऊ, कल्लेऊ, चिल्लेउ, सङ्राइना र ओख्लाडोख्ला च्याउ । सबैभन्दा सस्तो र राम्रो त्यही हुन्छ । सबैभन्दा पहिला तिमीले आफै लाई प्ेम ग्न सिक्नुप् सबैबाट जोडजोड गर्दा तीस रुपियाँ जम्मा भयो । सबैजनासँग समान हुन सक्दैन। सबैको ध्यान पुलिसको गाडीतर्फ गयो । सबैको घरमा छोरीबहिनी छन् नि । सबैकु रा भइसके पछि नील त्यहाँबाट हिँड्छन्, रानीलाई के ही नबताई । सबैका लागि दिन सामान्य बन्दै गयो । सबै मिलेर उनीहरूलाई पिँधमा पुर् याएका छौं। सबै भरिसके पछि के वाईसी फाराम अपडेट नभएकोले त्यो भर्न भनियो। सबै बच्चाहरूलाई आइसक्रीम मन पर्छ। सबै दुखाइ, पीडा एकाएक गायब थिए । सबै ज्ञान किताबबाट पाइँदैन बुझिराख भाईहरु । सबै जलेर नोक्सान भएपछि शिखेदाई पागल जस्ता भएछन् । सबै काम सक्काएर कोठामा आइन् र खाटको कु नामा गएर पल्टिन्। सबेरै अखबारको गन्ध नसुँघी दिनचर्या सुरू नगर्नेहरू समेत विस्तारै छापा माध्यमसँगको साइनो तोड्दैछन्। सबभन्दा पहिला आँखा गयो यो सीधा कु रा जनता सँग नामको फे सबुक ग्रुपमा। सब भन्दा अचम्मको कु रा यो हो । सफलताको मूल शुत्र भनेको आत्मविश्वास हो । सपनाहरु तारा जस्तै हुन्छन् अनगिन्ती अनि पाउन गाह्रो । सपनामा ऐठन परेझैं म त्यसै त्यसै निसास्सिरहेको हुन्थें । सपना सानो होला तर कमजोर छैन । सपना साना होलान् तर कमजोर छैनने् । सन्नटालाई चिरेर मुल सडकमा साइरन बजाउदै एउटा एम्बुलेन्स बेग संग हुइकियो । सन्देशमा एउटा मोवाइल नम्बर पनि पठाएका थिए । सन्दर्भ प्राचीन कालको मात्र नभएर नवयुगमा प्रवेश गरेको भारतको पनि हो । सन्तुष्ट पिपू्ण हुनु नै ठू लो कुा हो सधै प्रयाप्त धान गहुँ मकै आदि उब्जने यही खेतले गर्दा मेरा पुर्खाहरु गरिब भएनन् । सधै तिम्रो बारेमा म संग सोधी रहन्थी । सदाभन्दा बढी नै पिइसके को थिएँ मैले आज । सत्य बरु तलाई मारेर अपराधी बन्छु तर तेरो अनि पुरुष जातिको बैमानी सहदिन । सडकमा पहिरो खसेको तीन दिन वित्दा समेत पहिरो पन्छाउनमा ध्यान जान नसके को यात्रुको गुनासो छ। सडकमा निस्किएपछि डरले रामनाथको जीउ हप्प फु लेजस्तो भयो । सडकमा ठू ला ठू ला ढु ङ्गा खसेका कारण लामो समय लागेको हो। सडकमा खसेको पहिरो पन्छाउन ढिलाइ हुँदा लेखर्क जंगलमा अलपत्र पर्नुपरेको सवारी चालक जगत बस्नेतले बताए। सडकमा आफ्नो वरिपरि हेर् यो थुप्रै मानिसहरू छन् । सडकखण्डअन्तर्गत पर्वतको जलजला गाउँपालिकाको अनियाघाट र ज्यामिरेलगायतका ठाउँमा पहिराले सडक अवरुद्ध बनाएको हो। सडक विभागले विशेष महत्वका साथ स्थायी संरचना नै बनाउन चाहेमा आयोजना र स्थानीयवासी दुबैलाई सजिलो हुनेछ। सडक विभागको अर्को स्रोतले पनि ठेक्का प्रक्रिया रद्द हुनुमा मिलेमतो भएको पुष्टि गरेको छ । सडक विभाग सम्झौतामा हस्ताक्षर र काम सुरु गर्ने अन्तिम जबाफको प्रतीक्षामा थियो। सडक र पुल बनाउनका लागि सडक विभागसँग समन्वय भइरहेको छ। सडक तत्काल खुलाउने विषयमा स्थानीय सरकारको समेत सहयोग आवश्यक रहेको उनले बताए। सडक खुलाउन प्रयास भइरहेको प्रहरीले जनाएको छ। सडक अवरुद्ध हुँदा पर्वत, बागलुङ, म्याग्दी र मुस्ताङसँगको सम्पर्क टुटेको छ। सजिलो भइदिएको भए हरेक मान्छे बुद्ध हुन्थे नि। सक्छौ साथी बन, सक्दैनौ दुश्मन नबन । सक्छस् भने भाग साथी त्यो दलदलबाट । सकिन्छ भने कहिल्यै नओइलाउने रातो गुलाफ फु लाऔँ उहाँको भावनामा । संस्कार संस्कृ ति रिमिक्स भएर टिभी स्क्रीन नाङ्गो भइरहेछ। संसारीक जीवनका ुसुख दुख बाड्दै जान थाल्यौ । संसारमा हरेक सिर्जनाका गुण पनि छन् र दोष पनि छन् । संसारमा धेरै इस्लामी देशहरू छन् । संसारभरि जीवित र निर्जीव चीजहरू वातावरण भनिन्छ। संसारभरि असंख्य शौकहरू छन्। संसारको सबै कु नामा सबै जीवहरूमा चलेको रीतितिथि यही हो । संसारको नियमै हो आखिर मृत्यु अघि कसको के लाग्दछ र ? संसार यस्तै हो भन्नेहरूको कमी थिएन । संसामा पीडा सबैलाई आउँ, त त्यो पीडासँग हामीले कस्तो व्यवहा ग्नुप् संविधानले यो देशलाई बहुजातीय, बहुभाषिक र बहुसांस्कृ तिक भनेको छ। संविधानले बालविवाहविरुद्धको अधिकारलाई मौलिक अधिकारका रूपमा संरक्षण गरेको छ। संविधानको यो मर्मलाई व्यवहारमा स्थापित गर्न हामी सबै एक भएर लड्ने हो। संविधान पालना गरेर जातीय विभाजन पूर्ण रूपमा उन्मूलन गर्न सके को भए अहिलेको अवस्था आउने नै थिएन। संरक्षण अभियन्ता उत्तम कँ डेलले बताए। विशेष गरी नेपालको पहाडमा जथाभावी र अवैज्ञानिक सडक निर्माण, खानी उत्खनन, जंगल विनास। संभव भएसम्म डिप फ्राई खानेकु रा सेवन गर्नु हुँदैन । संजालद्वाा मान्ेहूले एक-अ्कालाई अनेक चोट पु्याउँन् संघर्षले मानिसलाई मजबूत बनाउँछ । संकीर्ण सोच भएका जुनसुकै उपल्लो जातिले सदियौंदेखि दलितहरूलाई विभेदपूर्ण व्यवहार गर्दै आएका छन्। सँधै तीन घ्याम्पो रक्सी धोके र घरमा आई स्वास्नी पिट्ने सँधै आफू भन्दा आगाडीको मान्छे मात्रै नराम्रो हँुदैन । सँगै बसेर खुशी साट्न र दुःखमा साथ दिन पनि असमर्थ छु । स साना राज्यको विकास हुँदा विभिन्न देवीदेवताको पूजा हुन थाल्यो । श्रेष्ठका अनुसार बैंकका कर्मचारीले नै बढी कबोल गर्ने ठेके दारलाई ठेक्का दिन दबाब दिएका थिए । श्रीमानको साथ नभएको डोल्माको एक्लो अवस्थाको धेरैले फाइदा उठाउन खोज्थे । श्रीमतीलाई मलिन स्वरमा चिया बनाउन अनुरोध गर्यो । श्रीमती गीता पनि त्यस कु राप्रति अग्रसर हुने नै भइन् । श्रमिकहरुका दुख बिसाउने चौतारीको रुपमा नेपाली संघ संस्थाहरु गठन गर्ने कार्य तिब्र थियो । शैक्षिक सामाग्री बोक्ने उनीहरुको झोलामा पार्टी र शिक्षक संगठनका रसिद भेटिने गर्छन्। शुक्रवार उसको पार्टनर बने । शुक्रबारको प्रदेश सभाको बैठकमा उनले नाथुराम गोड्से बन्नुपर्ने बताएका थिए। शिशिर पन्त, प्रशान्त भट्ट र निर्देश भट्टराईले इलेक्ट्रोनिक एन्ड कम्युनिके सन इन्जिनियरिङको अन्तिम परीक्षा गएको वैशाखमा सके । शिवपुरी पुग्दा दिनको चार बजेको थियो । शिल्पाको बोल्ड अवतार अब नयाँ चलचित्रमा दर्शकले कहिले हेर्न पाउने हुन्, त्यो भोलीको कु रा हो । शिल्पा दैनिक जीम धाउने गरेकी छिन् । शिमलको छहारीमा त्यो दिन उहाँले म संग एक डेढ घण्टा बिताउनु भो । शित्तल साँझमा बाहि हिड्दा दिमाग हलुका हुन् शिखेदाई यो कु राले निकै चिन्तित भए । शिखेदाई को परिबार पनि धेरै हद सम्म यहि खेत मै निर्भर थियो रे । शिखेदाइको एउटो छोरा बच्चामा अलि चकचके थियो रे । शिक्षाले मानिसमा चेतना र आत्मनिर्भर बनाउने काम गर्छ । शिक्षामा प्राथमिकता शिक्षक कि विद्यार्थी? शिक्षामन्त्री श्रेष्ठको व्यवहारले कु नै पनि हालतमा सामाजिक सद्भाव कायम गर्दैन, उल्टो सामाजिक द्वैषलाई मलजल गर्छ। शिक्षाको जगेर्ना गर्ने मुख्य भूमिका नै उनीहरुको हो। शिक्षा पनि हाम्रो समस्या होइन। शिक्षा एक महान् अभियान हो। शिक्षक देखिन छाडेका छन्। शालीन र शान्त भावमा शब्दहरू बाहिर निस्के । शायद् कु नै एउटा फर्म भर्नुपर्ने होला। शायद, चलचित्रको काम सुरु भैसके को भए उनलाई के ही हदसम्म भए पनि करिअरमा राहत मिल्ने थियो । शान्ता पनि मेरो उपस्थितिबाट अत्यन्त क्रोधित भएको मैले अनुमान गरेको थिएँ । शादा जीवन र उच्च विचारका धारणाहरुबाट म पटक पटक प्रभावित भएको छु । शहरीकरण र वन फँ डानीले वातावरणीय प्रदूषणमा बढी योगदान पुर्याउँछ। शहरी क्षेत्रको तुलनामा ग्रामीण क्षेत्रका महिलाको सामान्यतया कम उमेरमा विवाह हुने गरेको पाइएको छ। शहरमा जाडो धेरै बढेको छ । शहरमा अहिलेजस्तो जताततै सुकु म्बासी कु कु रहरु हुन्थेनन् । शहरबासीहरु सबै आ अफ्ना घरहरुमा कै द थिए । शहरबाट जादाँ उनलाई कपडाहरु अनि कहिले रेडियो, घडी, राम्रा जुत्ता वा अरु के ही न के ही सामान लगिदिनुहुन्थ्यो । शहर भन्ने वितिकै आफ्नी छोरी खुसि हुन्छे भन्ने मानसिकताको हावी भयो । शहर आउने मान्छे संग चिठी पठाए हजुरबालाई । शव ल्याउन अवरोध गरेपछि सो स्थलमा नगर प्रमुख बराल पुगेर सहजीकरणमा जुटनु भएको छ। शव फे ला परेका एक जनाको सनाखत हुन सके को छैन । शर्तनामा पढ्दा अरु ब्याज, लेट पेमेन्ट, वार्षिक शुल्क नलाग्ने लेखिएको छ। शरीरलाई आवश्यक पोषण तत्वमध्ये अधिकांशको स्रोत खानेकु रा नै हो, जो हामी ग्रहण गर्छौ । शरीरमा पानीको अभाव हुँदा प्यास लाग्नुको साथसाथै रगतको गाढापन पनि कम हुन्छ । शरीरमा थाइराइडिज्म बढेसँगै व्यक्तिमा थकानका साथमा बेचैनी समेत बढ्ने गर्छ । शरीरमा अधिक मात्रामा बेचैनी भएमा यसले थाइराईड भएको संके त गर्दछ । शरीरमा अक्सिजनको प्रवाह गर्नको लागि प्रयाप्त मात्रामा पानीको सेवन गर्नु पर्छ । शरीरको भित्री रोगहरुको प्रभाव छालामा देखिन्छ । शरीर स्वस्थ राख्नको लागि व्यक्तिको रगतको प्रवाह पनि सही मात्रामा हुनु पर्छ । शब्दसँगै अश्रुधारा पनि बग्दै थिए आँखाबाट । शंका गर्नेहरुलाई शंका उब्जने गरी। व्यावसायिक शिक्षाका नाममा लगाएको राज्यको लगानी बालुवामा पानी खन्याए सरह हुनु दु खद पक्ष हो । व्यापारिक संस्थानले शिक्षाको जिम्मेवारी लिएको छ। व्यवहारमा अहिले पनि कथित उच्च जातका नेवार वा खस-आर्यले नेवार समुदायभित्रकै च्यामे, पोडे, खड्गी, कु श्ले, धोबीलाई अछु तकै व्यवहार गर्छन्। व्यक्तिको राम्रो वा नराम्रो संस्कारले उनीहरुको हरेक निर्णयमा प्रभावित बनाउँछ । व्यक्तिको भावानहू तिम्ो हातमा ैन व्यक्तिको अधिकार हनन गर्ने कु रालाई धर्मले बढावा दिनु हुँदैन। व्यक्ति उही, पेसा उही तर अचानक मलाई किन त्यस्तो मसुस भयो थाह थिएन । वैराग्य भावले तरल भएको मनोदशामा ज्ञानीहरुको वाणीले क्षणिक सान्त्वना दिन खोज्छ । वैद्य वाग्मती प्रदेश सभाका सांसद हुन्। वैज्ञानिकहरूले कु रानको सहयोग लिए । वैज्ञानिकको तालिममा यी सिद्धान्तहरू लामो समयसम्म पढाइन्छन्, ताकि कु नै पनि वैज्ञानिकले स्वतः यी सिद्धान्तलाई जीवनमा अँगालून् । वैकु ण्ठनाथको जय जयकारसँगै आफ्ना कु रा राखेँ । वैकु ण्ठनाथका पुजारी ती वृद्ध रहेछन निमुखर । वेटरले ल्याइदेका मीठा मीठा खाने कु रा मलाई विषजस्तै लाग्दैथे । वीरेन्द्र दाइको ठेगाना धम्बोझी नामकरण भएको धेरै साल बितिसके को थियो । वीरबहादुरले टेबलबाट चक्कु उठाउँदै, हात छोड नत्र तेरो जिउमा रोपेर जेल जान्छु भन्यो । विस्थापित परिवारलाई सुरक्षित स्थानमा स्थान्तरण गरिएको हवारीको भनाइ छ । विस्थापित तीन परिवारलाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको छ । विषयको ज्ञान नभईकन आफू लाई विज्ञ कहलाउन पछि हट्दैनथे । विश्वेश्वरको जीउ फागुनको चीसोमा पनि पसिनै पसिनाले निथ्रुक्क भिजेको थियो । विश्वास लिन सक्दैनन्, विश्वास दिन सक्दैनन् । विश्वास भएसम्म एउटा धर्म रहेर बाचौँ तर विश्वास नभएपछि धर्म मान्नुको अर्थ छैन । विश्वस्त भएर आफ्नो कु रा सोधोस् । विश्वविद्यालय अनुदान आयोगले विभिन्न कलेजहरुलाई फ्याकल्टी अनुसन्धान अनुदान उपलब्ध गराउने गर्दछ। विश्वले देख्यो कि देखेन उनीहरुलाई नै थाहा होला। विश्व बैंकका काठमाडौं, दक्षिण एसियाका क्षेत्रीय कार्यालय र वासिङ्टन डिसीमा यस विषयमा प्रक्रिया लिन प्रयास गरिएको थियो । विश्व फु टबलको वरीयता विश्व फु टबलको सर्वोच्च निकाय फिफाले सार्वजनिक गर्छ । विशेषगरी हिन्दु, बुद्ध सस्कृ ति पूर्नजन्ममा विस्वास गरिने सस्कृ ति हो । विशेष नृत्य ताल अपनाउनु पर्छ । विशेष गरी मानव निर्मित प्राविधिक प्रगतिले हाम्रो वरिपरि अत्यधिक बिगार्दै छ। विवाहलगत्तै काठमाडौँ आएकी डोल्मा, काठमाडाँैको भीडमा एक्ली भई । विवाहपछि पनि सधैँ रातै पहिरनमा सजिन मन लाग्थ्यो । विवाहका लागि लिएको एक महिनाको बिदा पनि सकियो । विवाह पश्चात उसले मलाई कहिल्यै घर लगेन । विवाह गर्ने वा नगर्ने भन्ने विषय प्रत्येक व्यक्तिको नैसर्गिक अधिकार हो। विरुले थप्यो मलाई भावना सारै लजालु, मयालु, इमान्दार र सोझी लाग्छ । विभिन्न खाद्यपदार्थबाट स्वादका लागि लिइने नुन प्रायः हाम्रो शरीरमा बढी हुने सम्भावना हुन्छ । विभागका अनुसार कु ल वैदेशिक व्यापार पनि बढेको छ। विपद्का समयमा सत्ताको जुहारीभन्दा विपद् प्रभावित जनताको जीवनरक्षा मह वपूर्ण हुनुपर्ने हो । विना विरोध ज्यान दिन्थे गाउँबस्तीका कु कु रहरु । विना कु नै शारीरीक परिश्रम यदी कसैलाई घुडा तथा जोर्नीमा पिडा महसुस हुन्छ, त्यो थाइराईडको संके त हुनसक्छ । विद्रोह सुरु हुन्छ अतितका सम्झनाहरूसँग । विद्यालयमा कांग्रेस, कम्युनिष्ट, राप्रपा वा मधेशवादी छ्यापछ्याप्ती भेटिन्छन्। विद्यालयको प्राङ्गणमा काहिला बाजे अरू भन्दा निकै गद्गद् थिए । विद्यालयको ४०औं वर्ष पूरा भएकाले वार्षिकोत्सव धूमधामका साथ मनाउने तयारी हुँदै थियो । विद्यालय भवन छन्, शिक्षक छन्, विद्यार्थी विद्यालय गइरहेका छन्। विद्यालय बन्द रहँदा पनि विद्यार्थीको पठन पाठन बन्द हुनु हुँदैन। विद्यार्थीहरूको लागि समस्या र समाधानहरू छन्। विद्यार्थीभन्दा प्राध्यापकहरू प्रयोगशालाको काम कम र अफिसमा अध्ययनको काम बढी गर्थे । विद्यार्थीको यस्तो चापलाई मध्यनजर गर्दै अभिभावकको भरमा विद्यालय चलेको छ। विद्यार्थी फ्रिफाएर पब्जी खेल्दै छन् । विदेशबाट पैसा त आयो तर यो राम्रो काममा उपयोग भएन । विदेशकै कु नै मिडियाले लेखिनसक्दै मृत्युको समाचार राखेर जित्ने कताको मिडियालाई हो? विदेश जाउँ कि स्वदेश दोधारमा छु । विडम्बना, उनीहरूले सुरू गरेको यो भाषिक आन्दोलन पूरा हुन पाएकै छैन। विज्ञापनदाताहरुका लागि उनीहरुले यति छापिन्छ, उति छापिन्छ भनेर दावी त गर्ने गर्छन् विज्ञानको अध्ययन अझ धेरै विद्यार्थीले गरेका हुन्छन् । विज्ञकाअनुसार सिंगो गाउँ पर्यटन प्रोडक्ट हो भने होमस्टे सुविधा गाउँ पर्यटनको एउटा अंग मात्र हो। विचारको नाममा गलत जानकारी फै लाउन दिन हुँदैन। विचलित मनलाई भावनाको रुमानी संसारबाट यथार्थको धरातलमा ओराल्न खोज्छु । विगतमा भने यस्तो विषयलाई बेवास्ता गरिँदै आएको थियो । विगतका वर्षमा पनि अविरल वर्षाले देशभरि ठू लो सङ्ख्यामा जनधनको क्षति भयो । विक्रममणि त्रिपाठीका अनुसार यिनका लेखन गुरु अम्बिकाप्रसाद श्रेष्ठ थिए । विक्रम वेधा को हिन्दी रिमेकमा नायक ऋतिक रोशन र सैफअली खान देखिने पक्का भएको छ । विक्रम वेधा को रिमेकमा ऋतिक र सैफ फाइनल विक्कीको भूमिका निकै गम्भिर भएर भजन गाउने एक गायकको वरिपरी घुमेको छ । विकासले गति लिन थालेको थियो । विकास र प्रगतिको खोजीमा हामी आफ्नो प्राकृ तिक वातावरण मार्दैछौं। वास्तवमा गाउनु मेरो शौक हो वास्तवमा अमेरिका नछोडी अमेरिकाबाट सबैभन्दा टाढा ठाउँ छ। वार्ताबाट के प्रस्ट हुन्छ भने सरस्वती प्रधान रूपालाई छोरीलाई जस्तै स्नेह गर्छिन्। वातावरणीय दूषित पदार्थहरूले घातक रोगहरू फै लाएका छन्। वातावरणीय गिरावट सम्पूर्ण विश्वको मुद्दा हो। वातावरणीय गिरावट यस समयको सबैभन्दा खराब मुद्दा हो। वातावरणीय गिरावट एक वैश्विक मुद्दा हो। वातावरणमा लामो र छोटो निबन्धहरू पढ्नुहोस् । वातावरणमा मुर्दा शान्ति छाएको थियो । वातावरणको विनाश यस ग्रह पृथ्वीमा सबै जीवन रूपहरूको मृत्युसँग मिल्दोजुल्दो छ। वातावरणका सबै कम्पोनेन्टहरू हाम्रो आधारभूत आवश्यकताहरू हुन्। वातावरण सबै प्राणीहरूको आमा हो। वातावरण सबै जीवित प्राणीहरूको घर हो। वातावरण बचाउन मानिसहरु बीच चेतना फै लाउन वातावरणीय शिक्षा प्रदान गर्नुहोस्। वातावरण बचाउन प्राकृ तिक फोहोरको राम्रो पुनर्चक्रण आवश्यक छ। वातावरण जसरी चलायमान थियो त्यो भन्दा द्रुत गतिमा मनमा अनेक विचारहरु खेलिरहेका थिए । वातावरण छोटो नोट के हो ? वा युवराज दिपेन्द्र पनि प्रचण्डको संरक्षणमा हुर्के को भए कमरेड प्रभाकर नै बन्थे होलान् । वसन्तलाई स्वागत गर्न दक्षिणतिरबाट बग्ने हावाले आफ्नो पछ्यौरा फै लाइरहेकी थिई । वर्षाैंपछि बल्ल भेट हुँदा भक्कानिँदो रहेछ मन । वर्षाले राती सारी लगाएको तस्वीर सार्वजनिक गर्दै लेखेकी छिन् तिम्रो मायाले भयो मेरो मन भारी । वर्षात्को शुरुमै जिल्लाका विभिन्न स्थानमा एक दर्जन बढी घरपरिवार विस्थापित भएका थिए । वर्षातमा बाढी पहिरोले ग्रामीण सडक बनाएको क्षेत्र भत्किएर मुल सडकमा खस्ने भएकाले पनि मुल सडकमा क्षति हुने गरेको छ। वर्षाको समयमा उठीबास, भागाभाग र रुवाबासी भएको छ । वर्षाको यो भनाइले पनि उनी रातो सारी लगाएर कसैको जीवनसाथी बन्न आतुर रहेको वुझ्न सकिन्छ । वर्षा सामाजिक संजालमा प्रेमका भावनाहरु पोख्न तल्लिन छिन् । वर्षा रोकिएकाले सडक खुलाउने प्रयास भइरहेको उनले बताए। वर्षा र राजले यो बर्ष बिहे गर्ने तयारी गरेको चर्चा समेत चल्ने गरेको छ । वर्षा कम भएपछि आयोजना पुनःनिर्माण काम शुरु गर्न सकिन्छ। वर्तमान विज्ञानले तिनीहरूलाई प्रमाणित गरेको छ। वरिपरिको वातावरण सन्नाटाले भरिएको थियो । वरिपरि फू लहरूको मीठो सुगन्धमा बसेर रमाउँछु । वन फँ डानी र रूखहरू खाली गर्न रोक्न कडा उपायहरू लिनुपर्दछ। लौरो ले कु त्ट्या दुख्यो । लोहारको कलालाई सबैले मुरीमुरी प्रशंसा गरे । लोग्नेको सबै थोक श्रीमानमा हुन्थ्यो । लोकबहादुर आफ्नै आमाको नजिक जान डराएजस्तै गर्योो । लेखेपछि उहाँलाई कतिखेर सुनाउँ भनेर हतारो लाग्थ्यो । लेखमा बंगलादेशी मोडल सबहेडलाइन रहेको छ। लेखक मेरी शेलीसँग अद्भुत कल्पनाशक्ति थियो। लेखक मेरी शेली एक आश्चर्यजनक लेखक हुन् । लुम्बिनी आउँदा सम्राट अशोक गोटीहवा पनि गएका थिए। लुकीलुकी भए पनि आमाको सपोर्ट थियो । लीलाराज दाहाल रामु र गोपालले निकै लामो समय सडक छेउमा खुद्रा व्यापार गरे । लालुपाते कस्तो राम्रो फु लेको त्यो दीदीकोमा हेर त । लामो सुस्के रा तानेर भने हे भगवान मेरो मित्रलाई के ही नहोस् । लामो सुसेरा हाल्दै फे रि अगाडि थपे । लामो सास फे रेर तिमीलाई आई लभ यू भन्न खोज्दै थिएँ। लामो समयको प्रतीक्षापछि मेन पावरले हात्तमा एउटा हरियो पार्सपोट थमाएर एरपोर्टको गेटसम्म छाडिदिएको थियो । लामो फ्रकम सुरुवाल लगाउन भुलेकी रैनेछे । लामो डोरीमा बाँधेर नासपातीको रूखमा बाँधिदिएको त चुरुम चुरुम चर्न थाल्यो । लामा र पर्साबाट बच्चा ल्याउन सहयोग गर्नेलाई प्रहरीले कागजात गराएर छोडेको छ । लाग्यो, उनी आफ्नो तर्फ बाट मेरो लागि ज्या कि ज्या नै रहने भइन् । लाग्दैथ्यो कि पूरा घर गहिरो ध्यानमा छ । लाग्छ, यस्तै मान्छेहरूले ५, १० रुपियाँको कमाइ बटुल्न फू लमायालाई बोक्छन् । लाग्छ, मेरो मित्र यतै कतै वरीपरी नै छन् । लाग्छ, पीडाका टंकारले मेरो कण्ठ चिरा चिरा भएर चिरिइरहेका छन् । लागूऔषधको गन्ध तिनको वरिपरि फै लिरहेको हुन्छ । लाखको हैन करोडको आम्दानी भएको समाचार लेख्न रमाइलो पनि हुन्थ्यो होला नि है। लाख प्रयत्न गर्दा पनि बा ले आफ्नो हठ नछोडेको देखेर आमा एक्कासी रून थाल्नुभयो । लसुनमा भिटामिन बि ६, भिटामिन सि, आइरन र फस्फोरस जस्ता तत्व पाइन्छ । लसुनको सेवनले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ । लयाप्टप चलाएर बस्नु पर् यो । लब्सि को अचार र गुन्द्रुक को साग मज्जा आयो । लठ्ठीको टुप्पोले टाढा टाढा सम्म इसारा गर्दै आफ्नो साँध सिमाना देखाउनु भो । लटेदाइले पनि मानेनन् उनलाई त्यस घरको काँक्रा चोरेमा बोक्सी लागेर मरिने डर थियो । लटेदाइले निष्कर्ष निकालेः ठू लो कालबाट बचियो आज । लगातार पानी परिरहेका कारण लेदो हटाउन नसकिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङले जनाएको छ। लगाउनी उठाउने मुर्गा भेटिएला आशावादी त बन्न पाइयो । लगाइदेउ मलाई तिम्रो नामको रातो सारी लगभग सवा दुई घण्टाको फिल्म क्लाइमेक्ससम्म पुग्दा निकै कमजोर लाग्छ । लगभग तीन रोपनीमा बनेको घर । लगभग आठ बजेको समय होला । लगत्तै के ही समयपछि म गाउँ छोडेर शहर पसेको थिएँ । लकडाउनका कारण यतिबेला मुबारक जस्ता जिल्लाका थुप्रै किसान तनावमा छन्। लकडाउन लगत्तै तयार भएका कु खुरा बिक्री गर्न नपाउँदा युवा किसान मुबारकको लाखौंको लगानी जोखिममा परेको हो। लकडाउन खुलेपछि उनी फाइदामा गए। ल ल अब उनलाई आर्यघाटमा भेट्न जाऊँ । ल फे री एक दिन बस्नु पर्छ है भन्दै छु टियौ । ल अब तपाईँ पनि भन्नुस्, तपाईँ महिला हुनुहुन्छ भने तपाईँ कस्ती पत् नी ? रोमान्स र रहस्यले भरपूर छ, यसको कथा । रोटीले उर्जा दिएको पनि हुन सक्छ । रोगबाट बच्न मास्क त दियौ सरकार अब भोकबाट बच्ने कसरी ? रोकाको लेखमा थप दुई कु रा बिलकु ल सही छन् । रेष्टु रेन्टभित्रको दृश्यलाई राम्ररी देख्न सकिन्थ्यो । रेष्टु रेन्टको अघिल्लो भागमा आकर्षक र पारदर्शी सिसा लगाइएको थियो। रेडियोका वफादार श्रोता कु नै अनलाइनका चौबीस घन्टे प्रयोगकर्ता हुनसक्छन्। रेडियो मेलम्चीको भवन पूरै डु वानमा परेको छ । रूपाले अलि प्रस्ट हुन खोज्दै प्रतिप्रश्न गरिन्, ए भनेपछि, हाम्रो जातको मान्छे तपाईंकहाँ बस्न मिल्दैन? रूपालाई सम्भावित परिणामबारे थाहा थियो। रूपालाई नै गैरदलित अरू साथी छन् भने पठाइदिनू पनि भन्छिन्। रूपाको पक्षमा खुलेर आएका अधिकारकर्मी एवं के ही सञ्चारमाध्यमले पनि नेवार समुदायलाई यसरी नै चित्रण गर्न खोजिएको पाइन्छ। रूपा सुनारले सरस्वती प्रधानविरुद्ध प्रचलित कानुनअनुसार कारबाही गरिपाऊँ भनेर जाहेरी दिइन्। रूपा सुनारलाई सरस्वती प्रधानले डेरा नदिएको घटना सार्वजनिक भएपछि काठमाडौंको सामाजिक सद्भाव गिजोलिएको छ। रूपा सुनार र दलित समुदायमाथि नै अनेक लाञ्छना लगाए। रूपा सुनार जात व्यवस्था उन्मूलन आन्दोलनकी नेता थिइन्। रूपा सुनार कोठाका लागि लडिरहेकी छन्, नेवार समुदाय अस्तित्वका लागि लडिरहेका छन्। रूखो बोली, हेर्दै छु च्ची देखिने उनको नाम सन्ध्या रहेछ । रूखहरूको बेकार कटौती प्रतिबन्धित हुनुपर्दछ। रूख पोखरीतिर पैँतालीस डिग्री कोण पारेर ढल्के को थियो । रुपक हतार हतार रकम भुक्तानी गर्न क्यास काउण्टरतिर सोझियो। रुदै कराउँदै एक एक गरी अङ्कमाल गर्दैछे । रुढीवादी परम्पराले जगडेको ठाउँमा काम गर्न गाह्रो हुने रहेछ । रुट परमिट खै ? उसले सडक इजाजत पत्र देखाउन अनुरोध गर् यो । रिसले हामीलाई थप अध्ययनको लागि ताजा बनाउँछ।. रिशुलाई ठू लो धक्का लाग्छ । रानी आफ्नो गल्तीबाट पछु ताउँछिन् । रिशु पनि आफ्नो पुरुषार्थ देखाउनका लागि अनेक यत्न गर्छन् । रिशु एकदम सोझो छन्, गौप्राणी । तर, रानी ठीक विपरित । रिया मलाई माफ गर है । रिया के ही समस्या छ, मैले भनी दिनुपर्ने ?, ज्यादै भलाद्मी पाराले मलाई सोधे । रियल्ली ? आई एम सो ह्याप्पी डियर । राष्ट्रिय फु टबल टोलीका सदस्यहरुलाई सम्मान गर्ने कार्यक्रममा सम्बोधन गर्दै उनले नेपालमै साफ आयोजना गर्ने बताएका हुन्। राष्ट्रिय फु टबल टोलीका कप्तान किरण चेम्जोङले प्रधानमन्त्रीलाई अपमान गरेका छन्। राष्ट्रिय दैनिक कान्तिपुरको मैदानमा हरि रोका र कनकमणि दीक्षित बीच यो साता एउटा वादप्रतिवाद देखियो। रावाबेँसी गाउँपालिकाबाट ऐसेलुखर्क गाउँपालिका पुग्ने सडक खण्डको माक्पाको भदौरे रातमाटा र वलपालामा पनि पहिरो खसेको छ। रावाबेँसी गाउँपालिका हुँदै ऐसेलुखर्क पुग्ने सडक अवरुद्ध हुँदा ओहोर दोहोर गर्ने विरामी सबैभन्दा बढी मारमा परेका छन्। राम्रोसंग विद्यालयको गभर्न गर्न सके का छैनन्। राम्रो नृत्य प्रदर्शनले तपाईंलाई उत्प्रेरित, आराम र तपाईंको उपस्थितिमा विश्वस्त राख्छ। राम्रो नर्तक बन्नको लागि तपाईको परिवारको सक्रिय समर्थन हुनु आवश्यक छ। राम्रो गर्न खोज्ने भन्दा खुट्टा तान्न कस्सिनेको बाहुल्यता छ । राम्रैसँग बाँच्न सक्छु भन्ने लाग्थ्यो । राम्रा कोठा भनेका त एसि लगायत धेरै सुविधासम्पन्न हुन्छन् । रामु व्यापारको साथसाथै अभिनय पनि गर्दै थिए । रामु प्रायः ठेलामा फलफू ल बेच्थे भने गोपाल हरियो सागसब्जी बेच्ने गर्थे । रामनाथले रमेशको हातबाट चिठी थुत्यो र हतार हतार खाम च्यात्यो । रामनाथले आफू ले चिनेका अन्य एकदुईजना मानिसहरूलाई पनि त्यहाँ देख्यो । रामनाथलाई आज शरीर भारी महसुस भएको छ । रामनाथ भित्रको कौतुहलता मनभित्र हुण्डरी बनेर नाच्यो। रामनाथ चिठ्ठी हातमा फालिदिएर आफू गएको बाटोबाट छिटो छिटो फक्र्यो । राम, श्याम, हरि, सीता जोसेफ, ग्रेसन, डेनिल सोफिया भए तर अहँ समय बदलिएन । रानीले रिशुलाई पगाल्न अनेक प्रयास गर्छिन् । रानीले अनेक माफ माग्छिन् । क्रमस यो कु रा सेलाउँछ । सबैकु रा ठीक हुँदै जान्छ । रानीलाई दुःख लाग्छ र रिशुलाई उनले सबै पोल खोलिदिन्छन् रानीपोखरीको पानीमा एकटकसँग हेरेर आफू लाई त्यससँगै समाहित गर्न चाहेको उसलाई पछाडिबाट कसैले समात्छ । रानी र रिशुको वैवाहिक जीवनमा फे री एक दिन निल युर्टन बनेर र्फ कन्छन् । रानी बस्छिन् दिल्लीमा, रिशु हरिदारको ज्वलापुरमा । रानी कश्यपलाई हेर्नका लागि हुनेवाला दुलाहा अर्थात रिशु सक्सेना आउँछन् । रानी कश्यप भन्छिन्, बेस्ट क्राइम उपन्यासकार दिनेश पण्डित सानो सानो शहरमा ठू ला-ठू ला हत्या गराइदिन्छन् । रानी कश्यप तापसी पन्नु लाई साहित्यमा लगाव छ र उनी उपन्यासकार दिनेश पण्डितका फ्यान हुन् । रानी उनैसँग प्रेम र रोमान्सको सपना देख्न थाल्छिन् । रातो रङ्गको कालो काहानीमा बिचलित भएको म । राती हेर्ने भन्या निद्रा लास्टै लाग्छ । राती देशभर सामान्यदेखि पूर्ण बदली रही धेरै स्थानहरूमा हल्का देखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको छ। राती दही सेवन गर्नु हानिकारक मानिन्छ । राती अबेर सुत्ने, बिहान चाडै उठ्ने बानी पनि कतिपयको हुन्छ । राती अबेर सम्म हामीले घरी घरी फोनमा कु रा ग्यौ । राती अबेर भोजन गर्दा शरीरको तौल बढ्छ । राति सपनामा हरियो बत्ती, हरियो बत्ती भनेर किन कहालिएको ? राति बा लाई फे रि चाप्यो, यसपालि आमा भन्दा धेरै आभा आत्तिई । राति निद्रालाई समेत प्रभावित पारेको थियो त्यो घटनाले । राति टोलबाहिरका कोही मनुवा टोलमा पसे भने भुक्छन् । राति अबेर सम्म नाचगान हुन्थ्यो । रातको १० बजेदेखि २ बजेसम्म हाम्रो पेटमा सबैभन्दा बढी एसिड उत्पादन हुन्छ । रात रहे अग्राख पलाउँछ भन्छन् । रात भर त सुतेकै यो जस्तो लाग्छ । राणाकालपछि सुरू भएको पञ्चायतकालले देशमा विकासको मूलै फु टाउने नाराकासाथ के ही काम अघि बढायो। राज्यले राति समेत आएर उनीहरूका घरमाथि डोजर चलायो। राज्यले थोपरेका एकल भाषिक र एकल सांस्कृ तिक विशेषाधिकार नै नेवार समुदायको उत्पीडनका कारण हुन्। राज्यद्वारा उत्पीडित नेवाः समुदायमाथि गरिएको अर्को एउटा अन्याय पनि हुनेछ। राज्यको काम समतामूलक र न्यायपूर्ण समाज निर्माण गर्ने हो। राज्यको काम यस्ता सामाजिक घटनामा न्याय दिन उभिने हो। राज्यकै कारण हाम्रो भाषा, हाम्रो भेष, हाम्रो संस्कृ ति, सभ्यता र हाम्रो भूमिसमेत खोसियो भन्छौं। राज्यका सबै संयन्त्र परिचालन भएमा कम्तीमा माघभित्र पानी सुरूङभित्र पठाउन सकिन्छ भनेर कार्यतालिका बनाइएको प्रमुख श्रेष्ठले बताए। राज्य हाक्ने पापीहरुलाई बिज्ञहरुले लकडाउन गर्न घचघच्याइरहेका थिए । राज्य मात्र होइन, उत्पीडित भनिएका समुदायहरूले पनि उनीहरूलाई उत्पीडनमा पारेका छन्। राज्य निरिह होइन , निर्लज्ज भएको छ । राज्य दोहनको कालो कथाहरु ऋखबारको पानाभरी दिनहु कालो अक्षरले पोतिएको छ । राजाले फे रि एकपटक भान्जालाई बोलाउन पठाए । राजा महेन्द्रको पालामा देश फर्काउन आह्वानले कति नेपाली देश फर्के । राजनैतिक दलहरु बिवेक बिहिन बुख्याचा जस्ता भएका छन् । राजनीतिमा चासो भएका साथीहरुले यो किताब पढ्नु होला । राजनीतिक व्यवस्थाको नाम जति पविर्तन होस् । राजनीतिक खिचातानी छोडेर देश निर्माण कार्यमा समर्पित होऔँ । राजदूत रहँदा नेपालको शिक्षा क्षेत्रलाई गहिरो अध्ययन गरेका पिटरको यो भनाइले हाम्रो शिक्षाको दूर्दशा राम्रैसँग चित्रण गर्दछ। राज र वर्षा के ही महिनायता प्रेममा छन् । राके शले अन्तिम पटक म्यासेज गरेको थियो । रहमतलाई दुईजना सिपाहीले बाँधेर लगिरहेको देखेँ । रश्मीकालाई भेट्न ९ सय किमीको यात्रा गरेर कोडागु पुगे फ्यान रश्मीकाको घर गुगलमा सर्च गरेर त्रिपाठी नाम गरेका ती फ्यान उनको घरसम्म पुगेका थिए । रमेशले हतारो भाव देखाउँदै जवाफ दियो । रमेशले अचम्म मानेर उसको कु रा सुनिरह्यो । रमेश चाँडो चाँडो पाइला चाल्दै टाढा पुगिसके को थियो । रमी कता थिइन् थाहा भएन । रमाइलो त के भयो भने डेली मेलले समाचार सच्यायो भनेर लेखेको समाचार नेपालप्रेस आफै ले सच्याउनु पर् यो। रत्नपार्क को दुरुस्तै दृश्य त्यहाँ पनि देखियो । रत्न दाइले कहिले पनि सम्पत्ति आफ्ना नाममा राखेनन् । रती भेट्न नाआउँदा हुन्छ । रचनात्मकता के हि गर्नको लागि ठू लो सम्पत्ति हो। रगतको सर्कु लेशन बनाइराख्नको लागि धुम्रपान सेवनबाट मुक्त हुनु पर्छ । रक्सीले झुम्म भएको मौकामा उसले कु नै पनि कु रा नलुकाईकन बताए झैँ लाग्यो मलाई । रक्सीको नशा चढेपछि घरकी स्वास्नी हो वा बाहिरिया आइमाई हो छु ट्टयाउन नसक्ने रक्सी खाएपछि मेरो तन मात्र ताक्छन् । रक्त कोशिकामा के ही खराबी आउने वित्तिकै रगत प्रवाहमा पनि खराबी ल्याएको हुन्छ । र, मोबाइलले बढाएको दूरीलाई मायाले भर्ने वाचा गर्दै म निदाएँ। र, भावनाका श्रीमानलाई चाहिने जति रकम ऋण दिएर विदेश पठाए । र, त्यो पीडा घृणामा बदलियो । र, के हीलाईचाहिँ यी सबै कामहरुको रेखदेख र सेवा सुश्रुषाका लागि राखियो । र मनमनै गम्यो नियतमा खोट भएपछि लेखोटमा जे लेखे नि नहुँदोरहेछ। र निकै पापड बेलेपछि एउटा परियोजनामा काम गर्ने मौका मिल्यो । र चिया हाल्न अनुरोध गर्यो । र कहिले यतिसम्म चरम भैदिन्छिन् कि उनी एक चिम्टी पनि मेरी बाँकी रहँदिनिन् । यौन दुव्र्यवहारबाट बचाउन पनि के टी मास्टर हुनुपर्ने उसको धारणा छ । यौन त क्याच्च मोबाइलको स्विच अन गर्दा पनि धेरै बुझ्न सकिन्छ । योबीचमा सबैभन्दा ठू लो परिवर्तन मैले रत्ना भाउजूमा पाए । यो स्थानीय सरकारको दायित्व पनि हो । यो सोच उनीहरूले हल्ट प्राइज को प्रतियोगितामा प्रस्तुत गरेका थिए। यो सेटसँग मिल्दो लुगा मिलाउन मलाई कम्ता गाह्रो भएन । यो सिद्धान्तअनुसार कोरोनाको खोप बनेमा समग्र मानव जातिको हुनुपर्ने हो । यो सहरमा रहेका, अलि जानकार बाबुआमा भएका र प्रविधिसँग पहुँच भएका बालबालिकाका कथा हो। यो सरासर चासो र मानव प्रकृ ति को योग्यता को एक प्रकारको कौशल र गतिविधि को जन्म भएको छ। यो समाजमा चाहिने भन्दा बढी राजनैतिक चेतना भयो अरु सामाजिक, आर्थिक उन्नतीका कु राहरुले कहिल्यै महत्व पाएनन् । यो समाजका डिग्रीधारीको सोच र चिन्तनको बिजोग छताछु ल्ल भएको थियो मेरो अगाडि । यो समाचारको स्रोत के हो उल्लेख गरेको छैन । यो समाचार के ही मूलधार मिडियाका अनलाइन संस्करणमा पनि आएका छन्। यो समस्या राम्रोसँग सम्बोधन गरिएको छैन भने यसले जीवन गुमाउनेछ। यो समस्या अन्य समुदायका घरबेटीमा पनि छ। यो समयमा खड्ग ओलीलाई यसरी नै छोड्ने हो भने यो नेपाल खाइदिन्छ है । यो सबै हालसालैका कु रा भए। यो सबै विजार्ड संसारको बारेमा हो।. यो सबै पुराना कु राहरु सम्झिँदै थिएँ। यो विषयमा मलाई धेरै जानकारी थिएन। सामाजिक सञ्जालमा यसको चर्चा देखेर के भएको रहेछ यो भनेर खोजेको थिएँ। यो विश्वास गरिन्छ कि वातावरण अस्तित्वको स्रोत हो। यो विभेद विस्तारै कम हुँदै गएको त छ, तर निमिट्यान्न भइसके को छैन। यो विचारले एकल भाषिक विशेषाधिकार, एकल सांस्कृ तिक विशेषाधिकार र एकल जातीय विशेषाधिकारलाई बढावा दिन्छ। यो लोकमा पाउन अति दुर्लभ तर कतै कतै पाई हाल्न पनि सकिने यो लेख्न पनि भनेके जस्तो सजिलो त रहेनरहेछ । यो लामो प्रक्रिया पक्कै हो। यो लगभग १० वर्ष पहिले थियो । यो रूस मा जाडो मा धेरै हिउँ पर्छ। यो राम्रो ज्ञानको आधार निर्माण गर्न धेरै महत्त्वपूर्ण र आवश्यक छ। यो मेरो सबैभन्दा मनपर्ने पुस्तक हो। यो मेरो लागि विशेष देखिन्छ। यो मेरो मनपर्ने शीर्षक हो। यो मेरो मनपर्ने पुस्तक किन हो भनेर कारणहरूको बारेमा कु रा गरौं। यो मेरो बाल्यकालदेखि नै मसँग छ । यो मेरो जीवनमा ठू लो सफलता थियो। यो मेरो आमाको इच्छा हो । यो मेरी भाउ छोरी हो । यो मुटुको लागि ठू लो खतरा हो। यो मिठो ध्वनीको उपहारको कारणले हो । यो माया भन्ने कु रा पनि खुर्सानी खाएजस्तै रहेछ। यो मान्यताको अन्त्य गर्न चेतना जगाउन आवश्यक छ, धर्मगुरु फलाहीले भने। यो मध्यरात भन्दा बाक्लो अँधेरो आमाको मनमा र मुहारमा स्पस्ट देखिन्छ । यो भावनाले हाम्रो एउटा पुस्ताको मस्तिष्कमा भित्रैसम्म जरो गाडेको छ। यो भान्छामा धेरै स्वादिष्ट गन्ध आउँछ। यो भाईले साह्रै मन छु ने गरेर गीत सुनायो । यो भनेको उत्पीडन, छु वाछु त र वर्गीय विभेद स्वीकार गर्ने विचार हो। यो ब्लग लेखिसके पछि यही विषयमा एउटा नयाँ अपडेट पनि भेटियो। यो बिहे हुन सक्दैन बुजिस । यो बाहुनले मेरो घरमा खायो भनेर । यो बारे ब्लग लेखौँला भन्दै थिएँ तर स्क्रिनसटहरु सेभ गरिएको थिएन। यो प्रसंगमा आज बिहान पूर्व प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईले ट्विट गरी चुनौति दिए यो प्रयासपछि पनि बालविवाह पूर्णरूपमा रोकिन सके को भने छैन। यो प्रकार तलको पुस्तकबाट साभार गरिएको हो। यो पैगम्बर मुहम्मद मा आयो। यो पुस्तक सस्पेंस र थ्रिलले भरिएको छ। यो पुस्तक सर्वशक्तिमान अल्लाहबाट आएको हो। यो पुस्तक विज्ञान कथा हो। यो पुस्तक मेरो लागि सँधै फरक चीज भएको छ । यो पुस्तक मेरो लागि ठू लो शिक्षा हो। यो पुस्तक प्रायः युवाहरूले मन पराउँछन्। यो पुस्तक तपाइँको प्रेरणा एक चरममा लिन्छ । यो पुस्तक अपरिवर्तित छ र अझै समान सामग्री बोक्दै छ। यो पुस्तक ११०० वर्ष पुरानो हो । यो पुस्तक ११ मा प्रकाशित भयो। यो पुरस्कारको आयोजना हल्ट इन्टरनेशनल बिजनेश स्कु ल र युनाइटेड नेसन फाउन्डेसनले गर्छन्। यो पुरस्कारका लागि हरेक वर्ष एक सय भन्दा बढी देशका लाखौं विद्यार्थीले प्रतिष्पर्धा गर्ने गर्छन्। यो पहिलो पटक अप्रिल ११ मा प्रकाशित भयो। यो पढ्नको लागि अद्भुत उपन्यास हो। यो नेपालको कपिलवस्तुबाट चार किलोमिटर दक्षिणपूर्वमा पर्छ। यो नितान्तः सामाजिक समस्या हो। यो नयाँ प्रविधि त होइन चलिरहेकै प्रविधिलाई नयाँ रूप र सोचका साथ अघि बढाइएको हो। यो नम्बर तपाईंले नै दिनुभएको हो । यो धेरै सजिलो, उपयोगी, र मानवजातिको लागि ठू लो हो। यो द्रुत गतिमा घट्दै छ। यो देशले अझै पनि प्रगति गर्ला जस्तो लाग्दैन । यो दृश्य देखिरहँदा मेरा आँखा रसाए तर ओठहरु मुस्कु राइरहे । यो त्रुटिपूर्ण वाक्यांशको प्रचार स्वयं लुम्बिनी विकास कोषले गरिरहेको छ। यो तपाइँको सबैभन्दा धेरै पढिएको पुस्तक मध्ये एक हुनुपर्दछ। यो त पक्ष र विपक्ष एउटै खेमामा बसेर लड्नुपर्ने लडाइँ हो। यो त जातिवादको अभ्यास भयो। यो त एउटा माध्यम बनेर आउँछ । यो ज्ञात छ कि यस ग्रह पृथ्वीमा जीवनको निरन्तरता स्वस्थ वातावरणको साथ सम्भव छ। यो जरूरी पत्रका बारेमा पहिले नै खबर भइसके को रहेछ। यो जमानामा साधारण कोठा भनेकै यस्तै हुन् सर । यो चिया पसल कति चल्ने है ? यो चित्रकारी एक कला हो। यो चलचित्रलाई वायकम अठार स्टू डियो, ममता आनन्द, रमोना छिब र अंकु पाण्डेले निर्माण गर्दैछन् । यो चलचित्रलाई भारतको पहिलो एरियल एकसन चलचित्र भनिएको छ । यो चलचित्रलाई छ महिना लगाएर छायांकन गरिनेछ । यो चलचित्रलाई एक नयाँ निर्देशकले निर्देशन गर्ने भारतीय मिडियाले उल्लेख गरेका छन् । यो चलचित्रमा विक्की गायकको भूमिकामा देखिएका छन् । यो चलचित्रमा भूवन कस्तो भूमिकामा देखिने हुन् भन्ने कौतुहलता दर्शकमा पैदा भएको थियो । यो चलचित्रमा नायक रणवीर सिंह र नायिका आलिया भट्टको मुख्य भूमिका रहने भएको छ । यो चलचित्रमा नायक ऋतिक रोशन र नायिका दीपिका पादुकोणको मुख्य भूमिका रहनेछ । यो चलचित्रमा उनले नायक आर्यन सिग्देलसँग काम गर्ने तयारी गरेकी छिन् । यो चलचित्रमा उनको जोडीको रुपमा साउथकी स्टार रश्मीका मन्दनाले काम गरेकी छिन् । यो चलचित्रमा अभिनय गर्ने पल शाहको अभिनय मलाई मन परेन । यो चलचित्रको निर्देशन विक्रम वेधा का निर्देशक पुष्कर गायत्रीले नै गर्ने भएका छन् । यो चलचित्रको छायांकन सकिएपछि उनले धर्माको नयाँ चलचित्रको काम सुरु गर्नेछन् । यो चलचित्रको छायांकन विश्वका विभिन्न लोके शनमा गरिनेछ । यो चलचित्रको के ही दृश्यको छायांकन अझै बाँकी छ । यो चलचित्रको कथा सशस्त्र सेना, देशप्रेम र विरताको हुने भारतीय मिडियाले उल्लेख गरेका छन् । यो चलचित्रको आज घोषणा गरिएको छ । यो चलचित्रका लागि मुम्बइमा बनारसको सेट लगाइएको छ । यो घर म बस्न मज्जा हुन्छ होला है । यो घटनाले हामी सबैको आँखा उघार्नुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ। यो घटनालाई नेवार भर्सेस दलित को मुद्दाका रूपमा हेरिँदैछ, त्यसरी हेरिनु हुँदैन। यो घटनालाई कोठा माग्ने रूपा सुनार र कोठा नदिने सरस्वती प्रधान दुवैले कोठा मा मात्र सीमित गरेर बुझेका छैनन्। यो गीत सुन्दा मलाई तिम्ो पनि याद आयो यो गीत सुन भनेको थियो यो गहना बेचिदिनु भयेको छ भाइ। यो गलत समाचार नेपालको एक मात्र मिडिया नेपालप्रेसमा आएको थियो। यो खेल हो जुन मेरो दिमागलाई ताजा बनाउँछ र मलाई सक्रिय बनाउँछ। यो खवर कसरी कसरी एकै पटकमा सुन्नु भयो, यो के हि नयाँ सिक्ने उत्तम तरिका हो। यो कु रो आएपछि म एकपटक फे रि रोमाञ्चित भएँ । यो कु राले मैले आफ्नो कलेजको पहिलो दिन सम्झिएँ र पहिलो पटक देख्दा उनी प्रतिको भावना उनीलाई पोख्न थालेँ। यो कु रामा के ही बोल्न र लेख्न मन लाग्यो । यो कु रा त तपाईँहरुले थाहा पाइ नै सक्नुभयो होला। यो कु रा उनको पिताले पनि मान्नुपर्नेछ । यो कु नै पनि मानव द्वारा लेखिएको थिएन। यो किताब काठमाण्डौंको एउटा पसलमा मात् किन्न पाइन् यो काल्पनिक कल्पना पुस्तकले ठू लो पैसा कमाएको छ। यो कार्ड विश्वभरका इकमर्स प्लेटफार्ममा चल्छ। यो काम गर्दिन भन्ने विकल्प नै छोड्दैनथिन् । यो काम कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने छलफल भइरहेकोे छ। यो कसरी लिन सकिँ दो रहेछ, के के शुल्क लाग्छ? यो कल्पमा पाँच बुद्ध हुने मानिन्छ। यो कलमले रातो लेख्छ। यो कर्तव्यबाट मुख मोड्नु भनेको हामी आफैं ले कु नै न कु नै रूपमा जातीय विभेदलाई प्रश्रय दिनु हो। यो कथाको नेपाली भावानुवाद वामपन्थी नेता टंक कार्कीले गर्नुभएको हो । यो कथा कसरी एक मानिस आफ्नै वास्तविकता सिर्जना गर्दछ को बारे मा छ। यो कट्टरता उक्त समाजको घिनलाग्दो ऐना हो । यो एक विशेष प्रेम कथा हो । जसमा पारिवारिक र प्रेमको कु रा भनिनेछ । यो एक उत्तम शौक हो । यो एउटा संयोग नै हुनुपर्छ । यो इस्लाम धर्मको पवित्र पुस्तक हो। यो आश्चर्यजनक र दिमागमा उडिरहेको छ। यो आफैं मा पत्रकारिताका गुरु, विद्यार्थी, पाठक र दर्शक, श्रोताका लागि एउटा अनुपम उपलव्धि हो। यो आइतवार बाहेक बढी वा कम उस्तै हो। यो अर्थतन्त्रका लागि नराम्रो संके त हो। यो अपराधीलाई के गर्दा ठिक होला ? यो अनिवार्य नियम उल्लङ्घन गर्नेको सङ्ख्या क्रमशः घट्दै गयो । यो अध्याय सबैभन्दा अचम्मको छ। यो अधिक प्राकृ तिक उपहार हो। येत्रो मेहिनेत गरेर पध्येको जाच नै भयेन्। युरोपको कथा पनि उस्तै हो। युरिक एसिड बढ्दा रक्सी, ब्राण्डी, ह्विस्की, रम जस्ता अल्कोहलिक पेय सेवन सर्वथाबर्जित छ युद्धका बेला प्रयोग हुने सामान हो त्यस्तो बख्तरबन्द गाडी। यु आर द स्विटेस्ट मम इन द वल्र्ड । यी स्थलमा पर्यटकलाई आकर्षित गर्न विभिन्न योजना बनाइएका छन्। यी सारा भिन्नता देखिसके पछि मेरो मनमा कौतूहल जाग्यो, वैज्ञानिक कस्तो हुनुपर्छ ? यी सबैको कारण ग्रामीण सडक नै मुख्य कारण हो। यी सबै सर्जकहरूलाई आमाप्रतिको प्रेम भएको कारणले नै होला । यी सबै वर्षहरू, जब म दैनिक तालिका अभ्यास गर्दैछु यी सबै चीजहरू सहित यो पुस्तक मेरो लागि एक शिक्षक जस्तो छ। यी सबै कु रा मैले आफु ले पढेर , जानेर अनि बुझेर भनेको हैन नि ! यी सब कु रा हुँदा पनि मैले उनलाई चिन्न साकिनँ । यी मध्ये तिमी आफू लाई कु न प्रकारकी पत् नी मान्छौ ? यी पाँच ग्रह तथा चन्द्र र सूर्य बेबिलोनका सात प्रमुख देवतालाई प्रतिनिधित्व गर्छन् । यी दुवै समुदायको साझा शत्रु यस्ता उत्पीडन र थिचोमिचोलाई बढावा दिने प्रवृत्ति पनि हो, जसलाई हामी ब्राह्मणवाद भन्छौं। यी दुवै उत्पीडित र सीमान्तकृ त समुदाय हुन्। यी दुबै किसिमको चरित्रमा उनी स्वभाविक र जोडदार छन् । यी दुईको बीचमा आफू लाई थिचिएको पाए । यी दुई मित्रहरूमा अरू पनि एकाध कु रा प्रचलित थिए । यी दिनहरूमा, स्कू ल पाठको संशोधन र मेरो पढ्ने शौकको खोजीमा प्रतिस्थापित गरिएको छ। यी तथ्यको ज्ञान प्राचीन मानवलाई भएको हुनुपर्छ । यी त भए बुद्धकालीन समाजमा पत् नीका प्रकार। यी चित्रहरु खासमा ग्लोबल विपश्यना पगोडाको आर्ट ग्यालरीमा राखिएका छन्। यिनलाई चर्चामा ल्याउने काम गरेका हुन् नरोत्तम वैद्यले। यि दिनहरुमा मलाई फोनको प्रत्येक घण्टीले झसंग बनाउथ्यो । यादवले अरु कु रा पनि थपे, जुन महिलाले यो खबर ल्याएको थियो। यादवका अनुसार एक महिलाले भनेको भनेर खबर आएपछि खोज्दै जाँदा फे क न्युज भएको पत्ता लागेको हो। यात्राबाछ फर्के पछी हामी झन घनिष्ट हुन थाल्यौ । यात्रा, पर्यटन वा तिर्थको लागि यहाँसम्म उनीहरु आइपुग्ने सम्भावना त हुँदो हो । या लाउने का लाउने त त मरेकै भए हुन्थ्यो । यहीकारणले पनि उनको चलचित्र क्षेत्रमा माग भने छैन । यहीं बाटोलाई सामुन्ने पारेर एउटा झुपडीको दैलो खुलेको छ । यही होइन हामीले बुझेको शिक्षा? यही स्विट सेल्फी भन्ने क्यामराबाट । यही स्थितिमा सरस्वतीलाई दुई वर्ष थुनिदिन सक्छन् भन्ने आशंका गरेर अन्ततः नेवार समुदायका के ही मान्छे शिक्षामन्त्री कृ ष्णगोपाल श्रेष्ठलाई गुहार्न पुगे। यही विषयमा समाचार लेख्यो आज नेपालप्रेसले। यही मुद्दामा मात्र आए, किन? यो बुझ्नुपर्ने प्रश्न हो। यही परिपत्र अनुसार नेपालका बैँकहरुले डलर कार्ड जारी गर्न थालेका हुन्। यही देख्दा लाग्छपिरतीको छाता नओढेर बहुत सही गरियो । यही तिथिमा बुद्धत्व प्राप्ति र महापरिनिर्वाण पनि भएको थियो। यही खेतले गर्दा उहाँका पुर्खाहरुको गाउँमा ठु लो इज्जत हुन्थ्यो । यही कु रामा दुवैजना बीच भनाभन भयो र रहमतले छु रा निकालेर घोपिदिए । यही कारण थियो म मेरी आमाको काखमा खेल्न ग्राह्य भइनँ । यही इङ्ग्लिस लगेर एसएलसी पास गर्न सकिन्न कि जस्तो लागिरहेको छ भनी । यही आन्दोलनभित्र हिडेर कपाल पकाइसक्यो । यही अवस्थामा झन् पीडाले आक्रान्त देवकु मारी हाम्रो वार्तालाप सुनेर आँशु झारिरहेकी छिन् । यहि हजुरबाको प्रोत्साहनले उस जमानामा गाउँमा जन्मेर पनि मेरो बुवा राष्ट्रिय स्तरको वकिल बन्नुभो । यहि बीचमा शिखेदाइको बारेमा दुखद खबर आयो । यहि खेत संग जोडिएका अर्का एक पात्र थिए शिखे दाई । यहाँसम्म कि ती महिलाका पाइतलाका गतिहरूमा समेत एकरूपता। यहाँ सामान्यतया वर्षा हुन्छ। यहाँ म शैक्षिक जागरणको कमी पनि देख्छु । यहाँ बालबालिकाको उदाहरण लिऊँ । यहाँ देश भरि खेतीपातिका जग्गाहरु कि त बाँझए, कि त घडेरी भन्दै भाउ चर्काउदै खेती गर्न छाडियो । यहाँ के ही सुन छ, यसलाई बेचिदिनु, अहिलेलाई अरु उपाय पनि छैन । यहाँ आधा घण्टा खर्च छ। यस्तोमा साथी भन्न हुँदैन तिम्रो ज्यान जान सक्थ्यो । यस्तोमा नेवारभित्रकै कु नै उत्पीडित जातिले उच्च जातिको मान्छेमाथि कानुनी कारबाही गर्ने स्थिति आउँछ। यस्तोमा नेपाली भाषामाथि अंग्रेजी हाबी हुँदै जानु स्वभाविक लाग्छ । यस्तो शिक्षाले मानवतामुखी, जागरूक र समतामूलक समाज निर्माण गर्दैन। यस्तो लाग्न थाल्यो कि घर फर्कि ने सपना पनि सपना मात्र रहन्छ होला । यस्तो लाग्थ्यो, मस्तिष्क एक क्षणलाई ढु ङ्गा भइदिए हुने । यस्तो प्रचण्ड गर्मीमा र यस्तो अराजकता मा पनि मलाई घिसार्दै हिड्छ ! यस्तो नेतृत्व भएपछि कसरी समाज र देशको परिवर्तन होला ? यस्तो जाडोमा झ्यालबाट बिहानैको घामको किरण मेचको तलबाट मेरो खुट्टा पर्यो । यस्तो गर्दा प्रचलित कानुनअनुसार सजाय हुन्छ भन्ने उनलाई थाहा थिएन। यस्तो गर्दा त्यहाँ जातका आधारमा भेदभाव भएको तथ्यलाई तिनले जानी जानी छोपिदिए। यस्तो आनन्दको क्षणमा आभाको मोबाइल फोन नबजोस् भनेर मैंले प्रार्थना गरेँ यस्तो अवस्थामा निश्चित पृष्ठ भएका अखबारका लागि हरेक क्षेत्रको समाचार वा सामग्री समावेश गर्नु असम्भव छ। यस्तैयस्तै सल्लाह दिन्छन् रञ्जु दिदीका साथीहरू । यस्तैमा हामीहरु मेरो घरको आँगनमा पुग्यौँ । यस्तैमा मंगलबार अर्को खुशीको विषय पनि आयो । यस्तैमा उनीहरु गाउँको स्कू लमा पढाइ सके र माध्यमिक तह अध्ययन गर्न खलंगा हाइस्कू ल उक्लिए । यस्तै, नायक ऋतिक रोशनले भने तमिल स्टार विजय सेतुपतिले निर्वाह गरेको भूमिकामा काम गर्नेछन् । यस्तै, उनले चलचित्र थ्यांक गड को पनि छायांकन गरिरहेका छन् । यस्तै हो भने कु नै दिन यो वन सबै मासिन के बेर । यस्तै संके त वयस्कहरूले पनि दिएका छन्। यस्तै शब्दहरू रञ्जु दिदी गोठालो जाने समयमा बेलाबखत भनी राख्थिन् मलाई । यस्तै मेरो खेल डट कमले फिफाले सार्वजनिक गरेको भनेर लेखेको छ । यस्तै पीडित परिवारका प्रत्येक विद्यार्थी सदस्यलाई विद्यालय पोशाकसहित शैक्षिक सामाग्री पनि वितरण गरिएको दाहालले बताए। यस्तै दिगो विकासका लक्ष्यको कार्यसूचीमा बालविवाह अन्त्य गर्ने विषयलाई प्राथमिकताका साथ समावेश गरिएको छ। यस्तै तनहुँका टुटेपानी, फिरफिरे, कोरिखा, तनहुँसुर, करादिप, दुम्सीदरै र आँपस्वारा गाउँ छन्। यस्तै त हो सर, गरिबको जिन्दगी...!लामो सास फे र्दै सीतारामजीले भन्नुभयो । यस्ती स्त्री पनि मृत्युपछि स्वर्गलोकमा जान्छे। यस्ती स्त्री पनि मरणपछि स्वर्गलोकमा जान्छे। यस्ती स्त्री पनि मरणपछि नरक जान्छे। यस्ती पत् नी सदाचारयुक्त भएकीले मरणपछि स्वर्णलोकमा गएर सुख भोग गर्छे। यस्ता विषय त प्रशस्त आइरहेकै छन् । यस्ता खाले विषम परिस्थितिमा सबै वर्ग र समुदाय सेवामा जुट्न सक्नुपर्छ । यस्ता खाना पटक पटक खाँदा शरीरमा नुन बढी हुनपुग्छ । यस्ता कमजोर र हतपतमा लेखिएका कथाहरुले कदापि पुरस्कार जित्न सक्नेछैनन् । यसो हेर्दा त विदेशी जस्तै लाग्ने है । यसो हेर्दा त अभिनय गर्दै गरेको कलाकार जस्तो लाग्ने । यसो बेलुका बाहिर निस्के र घुम्थेँ । यसैविच, भूवनले सामाजिक संजालमा नयाँ गेटअपसहितको फोटो पोष्ट गरेका छन् । यसैविच, पछिल्लो समय अनमोलको नाम एक मोडलसँग जोडिएको छ । यसैले, पनि अदिती आफ्ना फ्यानहरुसँग इन्स्टामा कु राकानी गर्न मन पराउँछिन् । यसैले, उनले चलचित्र क्षेत्रमा बलियो करिअर खोजिरहेकी छिन् । यसैले होला विज्ञानमा ठगीको सम्भावना निकै कम हुन्छ । यसैले हाम्रा पुर्खाले उखान बनाएछन्, छोड्नेसितको नाता मर्छ, मर्नेसितको नाता मर्दैन । यसैले स्फू र्ति पाएको म फे रि बाँकी गृहकार्य समाप्त गर्न बस्छु । यसैले रोबिन्सनले उनलाई आफ्नो पाल बाहिर राखे। यसैले म स्कू लको समय तालिका अनुसार बिभिन्न विषयहरू सिक्छु । यसैले म कक्षाकोठाको वातावरणलाई घृणा गर्दछु । यसैलाई फे सबुकको मास डेटा लिक भनिएको हो। यसैबीच अखबार पनि भाइरस ढु वानीको माध्यम बन्न सक्छ भन्ने अपुष्ट खबर सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भएपछि मानिसहरू तर्सिए। यसै क्रममा एकदिन पहिलेकै फु पू पुनः भावनाको बिहेको कु रा लिएर आइन् । यससम्बन्धी थप विवरण आवश्यक परेका खण्डमा जानकारहरूबाट सार्वजनिक हुने नै छ यसले हाम्रो आगामी पुस्तालाई नै जातीय विभेदको खाडलमा स्वाहा पार्नेछ। यसले हामीलाई समयको सही प्रयोग गर्न मद्दत गर्दछ जुन हाम्रो अधिकारमा छ। यसले हामीलाई पोषण दिन्छ। यसले हामीलाई निको पार्न मद्दत गर्दछ। यसले हामीमा औधि सन्तोष पैदा गरिदियो । यसले स्थानीय जनताका धेरै खेत राज्यको कब्जामा गए। यसले सिकाउँछ कि कसरी तपाईं एक्लै हुँदा र धेरै समस्याहरूको अन्तर्गत आफू लाई के न्द्रित राख्ने। यसले सकारात्मकमा अझ राम्रो हुन मद्दत गर्दछ । यसले सँधै मलाई खुशी र स्फू र्ति दिन्छ। यसले व्यक्तिलाई नियमित र समयनिष्ठ बनाउँदछ । यसले व्यक्तिमा कामको भार कम गर्दछ। यसले विश्वभरिका मानिसहरुको शान्ति, प्रेम र समृद्धिमा तपाईको विश्वासलाई सुदृढ बनाउँछ। यसले मेरो दृष्टिकोण, मेरो परिप्रेक्ष्य, र जीवनको लागि मेरो उद्देश्य परिवर्तन गर्यो। यसले मान्छेको रगतको कण-कणमा जात प्रथा कति बलियोसँग टाँसिएर बसेको छ भन्ने प्रस्ट हुन्छ। यसले मातृ पृथ्वीमा जीवन धान्न सक्छ। यसले महिला हिंसामा समेत न्यूनीकरण ल्याउने विश्वास गरिएको छ। यसले मलाई नियमित र समयनिष्ठ बनाएको छ। यसले मलाई धेरै कठोर वास्तविकताहरू बुझ्न मद्दत गर्दछ। यसले मलाई ज्ञानको लागि भोकाएको दिमागलाई खुवाउन पुस्तकहरू पढ्न मद्दत गर् यो। यसले मलाई एक मार्ग प्रदान गर्दछ । यसले भनेको कु रा पछिल्लो चाहिँ असत्य हो । यसले पिओएस मेसिन र एटिएममा काम गर्दैन भने त्यो विदेश जाँदा लिने कार्डमा भने गर्छ। यसले पाते र सिकातेभन्दा डल्ले च्याउ को उत्पादन राम्रो दिएको छ। यसले पनि उनीहरुविच प्रेममा रहेको चर्चालाई मलजल पुगेको छ । यसले नेवार समुदायमाथि भइरहेको उत्पीडनका खास मुद्दाहरू नै ओझेल पर्ने खतरा हुन्छ। यसले नेपालमा मानवीय समानता कायम गर्न अझै धेरै काम बाँकी छ भन्ने संके त गर्छ। यसले दलितलाई मात्र होइन नेवार समुदायलाई पनि फाइदै गर्छ। यसले तपाईलाई तनाव र चिन्ता कम गर्दछ। यसले जलीय जीवनलाई पनि असर गर्छ। यसले गर्दा यो बीचमा भएको सारा श्रम बेक्कार भयो । यसले गर्दा बालाजु, लाजिम्पाट, कलंकी लगायत क्षेत्रमा थोरै जग्गा भएका स्थानीय घरवारबिहीन नै भए। यसले गजाधरको रिसको पारो झन् बढेर गयो । यसले के हि बिस्कु ट र एक गिलास दूध समावेश गर्दछ। यसले कु मारमा बाबुआमासँगै वैमनस्यता साँध्न बाध्य तुल्यायो । यसले आत्मविश्वास निर्माण गर्न, प्रेरणा प्राप्त गर्न, र प्रेरणा लिन मद्दत गर्दछ। यसले अहिले भर्खर लिक भएको फे सबुक लिकलाई पनि संलग्न गरिसके को छ। यसलाई रोक्न घरपरिवारपछि प्रमुख भूमिका धर्मगुरुको हुन्छ। यसलाई पौष्टिक र स्वस्थ बनाउन मद्दत गर्दछ। यसलाई अहिले उनले नाराका रूपमा पनि प्रयोग गरेकी छन्। यसर्थ यो म तिमीलाई नै फिर्ता दिदै छु । यसरी हाम्रो दैनिक जीवनमा पनि आमालाई उच्च मान्यता दिइआएको पाइन्छ । यसरी हाम्रो असारे विकासको कथा पनि एउटा नयाँ स्वस्थानी व्रतकथा हो । यसरी म १४ बाट नेटो काटेर १९ वर्षकी भएँ । यसरी बिचबाटोमै हत्या गरिएका शिक्षक तथा विद्यार्थीहरुको संख्यामा उल्लेखनीय वृद्धि भैरहेको खबर आइरहन्थ्यो । यसरी पहिलो चरणमा समेटिएका म्याग्दीका गाउँहरूमा ताकम, झिँ र झाँक्रीपानी गाउँ छन् । यसरी नै दिनहरु बित्दै गइरहेका थिएँ। यसरी जग्गाको दलाली कामबाट रत्न दाइले प्रशस्त कामाए र परिवारलाई अमन चैन दिलाए । यसरी छापा सामग्रीसँग बालबालिकाको विच्छेद अखबारको मृत्युको सबैभन्दा पहिलो शर्त बन्दैछ। यसरी आफै लाई सम्झाउन खोज्छु । यसरी अरु ठाउँको फोटो देखाउन हुन्छ त यो टिभीले ? यसमा, उनलाई निर्माता करण जोहरले साथ दिएका छन् । यसमा हाम्रो भन्नु के छ भने सामाजिक रूपान्तरण कहिले हुन्छ भनेर सोध्नै पर्दैन, यो रूपान्तरण भइरहेको नै छ। यसमा रिरजिस्ट्रेसन गर्दा डलर लाग्ने रहेछ। यसमा दुवै जना गलत हुँदैनन् । यस्तो परिस्थितीमा कसैलाई पनि दोष दिनु गलत हुन्छ । यसमा दुई मत छैन कि दलित समुदायले उठाउने यस्तो आवाजमा काठमाडौंका नेवार समुदायको आवाज पनि जोडिनै पर्छ। यसमा जीवित र निर्जीव चीजहरू सामेल छन्। यसमा गाउँहरूको विषयमा अंग्रेजी र नेपाली भाषामा जानकारी, तस्बिर, नक्शा र भिडियो राखिएको छ। यसमा उनी धेरै हदसम्म सहमत भए। यसभन्दा अघि पनि कहिले बैंकिङ कसुर मुद्दामा, कहिले बलात्कारको मुद्दामा, त कहिले हत्याको मुद्दामा स्थानीय नेवारहरू पक्राउ परेकै छन्। यसबाहेक अर्को एउटा गल्ती पनि देखापढीको समाचारमा छ। यसपालि प्रधानमन्त्रीको सम्बोधनमा समेत यही त्रुटिको निरन्तरता छ। यसपछि, विभिन्न नायिकासँग अनमोलको नाम जोडिएपनि उनले स्विकार भने गरेका छैनन् । यसपछि भने उनका लागि चलचित्र यात्रा सुखद बन्न नसके को हो । यसको संके त सांसारिक अपवित्रताका बीच सदा परम पवित्र बनिरहने सर्वथा निर्दोष अनि निर्मल बनिरहने भन्ने थियो। यसको संके त थियो कि ब्राह्मण, क्षत्रीय, वैश्य र सुद्र चारै वर्णका मानिसहरु उनको शरणमा आएर वर्णभेदबाट मुक्त हुनेछन्। यसको संके त अनगिन्ती गृहस्थ मानिस पनि उनका अनुयायी बन्ने थियो। यसको लागि राम्रो पोषणयुक्त माटो चाहिन्छ जसले बोटहरूलाई सहज रूपमा बढ्न मद्दत गर्दछ। यसको मार दीर्घकालसम्म हामी र हाम्रा सन्ततिले झेल्नुपर्ने छ। यसको महत्त्व, खतराहरू, वातावरण कसरी बचत गर्ने तरिकाहरू छन्। यसको मतलब विकासका अरु सूचक जस्तै शिक्षाको सूचक पनि विश्व समुदायमा हाम्रा लागि लाजमर्दो विषय बनेको छ। यसको बुझाइ कोठाभन्दा व्यापक र विस्तृत छ। यसको परिणाम स्वरुप बाहिरी देशबाट नक्कल गर्ने र उनीहरुलाई नै स्विकार गर्ने प्रथा अगाडि बढ्यो । यसको पछाडि म तीनवटा कारण देख्छु । यसको निम्ति समय पनि पक्कै लाग्छ। यसको धार्मिक अर्थ पनि छ । यसको खास तप्कामा मात्र जातीय वर्गीकरणलाई मान्यता दिइन्छ। यसको खण्डन नेपाल सरकार र डब्लुएचओको नेपाल कार्यालयले समेत गर् यो। यसको कथा यसरी सुरु हुन्छ । यसको अवैध प्रयोग गरेर तपाईँलाई अप्ठेरो पार्ने काम भने हुनसक्ने जोखिम छ। यसकारण, पनि उनको छायांकन सेड्यूल निकै नै कसिलो छ । यसका साथै बालविवाहलाई कानूनीरूपमा बन्देज लगाइएको छ। यसका समस्त भौतिक सृष्टि कति चाँडो विनास हुँदा हुन् । यसका लागि सबै कस्सिनु पर्छ। यसका लागि सके सम्म कम नुन खाने बानी पार्दै जानुपर्छ । यसका लागि फे रि पनि फर्कि नुपर्ने सामाजिक रूपान्तरणमै हो। यसका बावजुद पनि उनको मनमा आशाको सानो धिपधिपे छ । यसका अवशेष बाँकी छन्। यसका अतिरिक्त उनलाई सामुदायिक चरन क्षेत्र पनि उपयोग गर्न सक्ने सुविधा दिइयो । यसअघि पनि सरस्वतीले समय अगावै सुत्के री व्याथा लागेर बच्चा जन्माएको बताइएको छ। यस हिसाबले अधबैँसे बीस वर्ष वरपरकोलाई भनिनुपर्ने । यस सिद्धान्तअनुसार वैज्ञानिक ज्ञान जुनसुकै राष्ट्र, जाति र वर्गको वैज्ञानिकले पत्ता लगाए पनि विश्वव्यापी रूपमा स्वीकार्य हुनुपर्छ । यस सम्मानको आर्थिक व्यवस्थापन साहित्यकार कृ ष्णहरि मैनालीले गरेका हुन् । यस समयसम्म मेरी आमाले बिहानको खाजा खाने टेबलमा राख्छिन्। यस समयमा मसँग पैसा छैन। यस वृत्तचित्रले मान्छेभित्रको भगवान के साँच्चै नै भौतिक सहयोगबिना संकटमैं पर्ने हो त भन्ने जिज्ञासामा घोत्लिने अवसर दिएको छ। यस वातावरणले हामीलाई पोषण दिन्छ। यस वर्ष त्यसो गर्नु नपर्दा के ही फु र्सद त पक्कै होला। यस बीचमा संगालेका अनुभव, भोगेको भोगाइ र देखेका दृश्यहरु तपाईं समक्ष पेश गर्न चाहान्छु । यस बारे उनीहरु बोल्नु पर्छ कि पर्दैन? यस बापत उनले पनि खेतको आधा उब्जनी पाउँथे । यस प्रकार, ऊ बढी संगठित र तनावबाट मुक्त हुन्छ। यस पुस्तकले मलाई धेरै पाठहरू सिकायो । यस पुस्तकमा यति धेरै शैक्षिक चीजहरू छैनन् । यस पुस्तकमा एक व्यक्ति रोबिन्सन नामको कथा छ जो २ बर्षसम्म टापुमा बस्थ्यो। यस पुस्तकको नाम सोच्ने ठू लोको जादू हो। यस पटक तिमी अवश्य पास हुनेछ्यौ । यस पछि, म मेरा पुस्तकहरू लिन्छु । यस दिन व्यापार र अन्य बाहेक सबै समूह बढेका छन्। यस तरिकाले मेरो दिन अन्त्य हुन्छ। यस अद्भुत उपन्यासबाट सिक्न धेरै पाठहरू छन्। यस अतिरिक्त बाल मनोविज्ञानलाई पनि उनले स्थान दिएका छन् । यस अघिका धेरै प्रस्तावहरू मेरो यस्तै सोचका कारणले रद्द भएका थिए । यद्यपि सबै मानिसको भावना, विचार तथा व्यवहार एउटै हुँदैन । यद्यपि यो फिल्मले धेरै चर्चा पाएन । यद्यपि यसले मेरा बाबुआमाको ध्यान हालसालै समात्यो। यद्यपि पछिल्लो समय आएको सञ्चारमाध्यमको बाढीले कु नै पनि खबर एक मात्र प्रकाशनसँग हुन्छ भन्ने प्रत्याभूति रहेन। यद्यपि दुर्घटना निम्त्याउँछन् र फु र्सदमा असाध्यै पछु ताउँछन् । यद्यपि थकित, चिन्तित, र चिन्तित हुनुहुन्छ । यदी कसैले तिमीलाई िस उठाउँ भने उदेखि टाढा हनु नै बुद्धिमान हो यदी कसैलाई विना शारीरीक परिश्रम पनि थकान महसुस हुन्छ भने त्यो थाइराईडिज्मको संके त हुनसक्छ । यदी आफ्नो परिचय आफैं दिन पर्छ भने सम्झिनु, सफलता अझै टाढा छ । यदि, जीवन एकसाथ चल्न सके न भने दुई जना मानिसहरु एकसाथ नरहँदा नै राम्रो हुन्छ । यदि हामी राज्यबाट पिल्सिएका छौं भने दलितहरू त राज्यबाट मात्र होइन, अन्य समुदायबाट पनि बराबर पिल्सिएका छन्। यदि रोग निकै लामो समयदेखि लागेको छ भने अकु प्रेशर थेरापीले फाइदा भन्दा नोक्सान गर्न सक्छ । यदि दुवै राज्यबाट पीडित समुदाय हुन् भने, हामी आफैं एकअर्कासँग सिँगौरी खेल्दा कसलाई फाइदा होला? यदि तपाईंलाई काल्पनिक कथाहरू पढ्न मन पर्छ । यदि छाला स्वस्थ्य, चम्किलो र मुलायम छ भने, बुझ्न्पर्छ स्वास्थ्य ठिक छ । यत्तिकै मा, म अब यी सबै सौभाग्यबाट टाढा भइसके को छु भन्ने सत्यबोधले मेरो छाती भारी भएर आयो । यत्तिकै मा रमेशले भुइँमा खसालेको उपहारतर्फ एउटी साथीको आँखा पर्छ । यत्तिकै मा मध्य बिन्दूको स्तम्भ पनि हाम्रो सम्मुख आइपुग्छ । यत्तिकै मा उसको फोनको घण्टी बज्यो । यत्ति सुद्धि फिरेपछि माइजुका तीखा वचनहरु मीठा वचनमा बदलिए । यतिले साँगासम्म गाडी भाडा पुग्दैन अझ वाटर पार्क घुम्ने सोच । यतिबेलासम्म युवा र युवती दुबै राजी भइसके का छन् । यतिबेला धरतीमा राम्रैसँग उज्यालो पोखिइसके को थियो । यतिबेला थापा परिवार सहाराविहीन बनेको छ । यतिखेरै उसको मनले अर्को कटु पीडाको अनुभूति गर् यो । यतिखेरसम्म दिउँसोको तीन बज्न आँटिसके को छ । यतिकै मा रहमत आए र अभिवादन गरेर उभिए । यति साह्रो अल्छी योभन्दा पहिले कहिल्यै पनि लागेको थिएन । यति मात्र कहाँ हो र दाइ तपाईंको त किड्नी पनि ड्यामेज भएको रहेछ । यति भनेर हामीले कु राको बिट मा्यौ । यति भनेर राजाले जल्लादको हातबाट फाँसीको फन्दा खोस्दै आफ्नो गलामा लगाएर झुण्डिए । यति भनेर आफ्नो नयाँ कक्षा कोठातर्फ के लाग्न लागेको थिएँ अचानक पछाडिबाट कसैले मलाई कोट्याउँदै बोलायो। यति भएरै पनि समावेशीताभित्रै समेत छु वाछु त कायमै रहेको तितो यथार्थलाई सूक्ष्म रुपमा देखाएकी छिन्। यति गर्दा बिहान नौ बजिसके को थियो । यति कु रा थाहा भएपछि थप खोज्न पर्ने भयो। यति एक्लोपन कि, सास लिदाँ पनि चिच्याए झैं हुन्छ । यता रिशुलाई थामिनसक्नुको रिस उठ्छ । यता मलाई झट्ट लोग्नेको घर, लोग्नेको अनुहार याद आउँछ । यता दर्जनौं स्थानमा पहिरोका खसेका कारण सिद्धार्थ राजमार्ग अन्तर्गत पाल्पा बुटवल सडकखण्ड बन्द भएको छ। यता छ्याप्प जाल बिछाउँछ उता विछ्याउँछ । यता उनी त्रास र सुस्के रा बीच हस्पिटलको बेडमा पल्टिएर नाकले कृ तिम अक्सिजन तानिरहेका छन्। म्यूजिकल कमेडी फिल्ममा विक्की र मानुषी मोवाइल फोन मार्फ त मेरो कानमा प्रयलकारी सन्देशको ध्वनि ठोक्कियो बिरामीको अवश्था गम्भिर भयो । मोबाइलबाटै उसले एक झापट हाने जस्तो झस्किएँ । मोबाइलको सिरी जस्तै प्रश्न, सिरी जस्तै उत्तर । मोबाइल मा मेस्येज आयो। मोबाइल उपकरणमा गेम खेल्छन्। मोदीको सबैभन्दा ठू लो फ्यान रहेकी प्रियंका अहिले उनको सबैभन्दा ठू लो आलोचक बनेकी छिन् । मोदीको आलोचक बनेको भन्दै कं गनाले गरिन् प्रियंकाको आलोचना मोड आएपछि मोडिनुनै पर्छ त्यसलाई बाटो फे रेको भन्दैन । मोजाको तिखो दुर्गन्ध ह्वास्सै आयो । मैसाप, यो सानो उपहार हजुरलाई, जन्मदिनको शुभकामना । मैलै होइन भनेको छु र ?ल रूक्नु भनेर उसले फोन राख्दिई । मैले हिजो साँझ नै उनको घर नजिकै को बेकरीमा के क अर्डर गर्दिएको थिएँ । मैले हिजो नयाँ किताब पढ्न शुू गें मैले हास्यव्यंग्य तरिकाले प्रस्तुत गरेको हो। मैले हरिप्रतिको निकटता उस्तै ताजा रहेको अनुभूति गराउने असफल प्रयास गरेँ । मैले सो कारवाहीबाट जोगिन सेन्टअप परीक्षामा सत्तरी प्रतिशत विद्यार्थीहरुलाई फे ल गराइदिएँ । मैले सुस्तदेखि ओछ्यानमा र चाँडै उठ्ने को सुनौलो नियम कहिल्यै तोड्ने छैन। मैले सबैलाई जे हो त्यही भनेँ । मैले सके सम्मको नरम आवाज बनाएँ । मैले विश्वको लोकप्रिय संगीत विधाका साथ सबै प्रसिद्ध शैलीहरू सिके । मैले विभिन्न नृत्य प्रतियोगिताहरूमा जितेको पुरस्कारहरूको सूची पाएको छु । मैले वास्तविकता जनाइदिएको मन पर्दैन मेरी अर्धाङ्गिनीलाई । मैले लिएकै कोठाको सामुन्नेमा रहेछ । मैले रेष्टु रेन्टको पारदर्शी सिसाबाट भित्रतिर फे रि हेरें । मैले यो सब भन्दा राम्रो पाएँ। मैले यो पुस्तक पहिलो पटक पढें । मैले यो तीन पटक पढेको छु र चलचित्र पनि हेरेको छु । मैले यसो गर्दा उसको अनुहारको भाव बदलिने बाहेक अरु कु नै प्रतिक्रिया आउँदैन । मैले यस पुस्तकको चलचित्र श्रृंखला पनि देखेको छु । मैले मेरो सफा लुगा लगाए र मन्दिरमा गएँ। मैले मेरो शौक पढ्ने बनाएको छु । मैले मेरो विचित्र सानो घर सडकको कफी पसलमा छोडेको थिएँ। मैले मेरो वालेट बिर्सें। मैले मेरो बोटबिरुवालाई जनावरहरूबाट जोगाउन फलामको बार लगाएको छु । मैले मेरो बुबाको योग्यता र मेरी आमाको प्रतिभालाई विरासतमा पाएको छु मैले मेरो बाल्यकालदेखि नै गीत गाउन रुचि लिन थालें। मैले मेरो बगैंचामा गुलाब, चमेली जस्ता के ही फू लहरू सहित धेरै रूखहरू रोपेको छु । मैले मेरो पुरस्कार र गायनमा प्रशंसा जितेको छु । मैले मेरो घरमा उसलाई बुहारी भनेर चिनाएको थिएँ । मैले मेरा साथीहरू र नजीकहरूको बीचमा धेरै सम्मान र मान्यता कमाएको छु । मैले माथि उल्लेख गरेजस्तो जातीय विभेद गर्नुहुँदैन भन्ने चेतना पछिल्लो समय बढ्दै गएको छ, तर निमिट्यान्न भइसके को छैन। मैले भनेका सबै कु रा ध्यानपूर्वक सुनिरहेका रहेछन् एक वृद्ध। मैले भने, म कमिसन दिएर कु नै हालतमा कु नै जागिर खाँदिनँ । मैले भने, धन्यवाद मेरो सिफारिस गरेकोमा । मैले बोक्ने गरेको एउटा शिक्षक भनाउदो अव्यवहारिक प्राणि छ ! मैले बोके का मानिसहरुले बिकृ ति का बिरुद्ध मा बोल्दारहेछन र तिनै देश चलाउने हरुका नराम्रा कार्य को उछितो काढदा रहेछन ! मैले बूढीलाई चिया ल्याउन जाडो भयो भनेको रहेछु । मैले बहुदललाई नै धारे हात लगाएँ । मैले बर्षको लागि मेरो शान्त लेखा काममा काम गर्ने र चिन्तामुक्त, एक्लो, खुशी अवकाश लिने योजना बनाएको छु । मैले प्रदीपको बेलिबिस्तार सुनेर जिल खाएँ । मैले पार्टीको भविष्यमा एउटा अँध्यारो छायाँ देखेको थिएँ । मैले पनि तपाईँका फोटोहरु हेरेर चित्त बुझाएँ । मैले पनि अलिकति प्रतिक्रिया नदिई बस्न सकिँ न । मैले निर्माण निर्देशन गरेको चलचित्र विरविक्रम २ प्रदर्शनको क्रममा निजले चलचित्र प्रचारप्रसार गरी दिन्छु । मैले नम्र स्वरमा भनेँ, मै माझुँला नि। मैले धेरै विज्ञान कथा पढेको छु । मैले धेरै पुस्तकहरू पढेको छु जुन प्रेरणादायक सामग्री छ। मैले धेरै पटक आपत्ति जनाएकी छु उसको यो जवाफमा । मैले धेरै आश्चर्यजनक पुस्तकहरू पढेको छु । मैले दुई दिन भित्र पूरै पुस्तक पढें । मैले दिनको लागि मेरो तालिका योजना गरेको छु । मैले दिनको काम परमेश्वरलाई प्रार्थना गरेर शुरू गर्नुपर्दछ। मैले दिएको स्वतन्त्रता उपयोग गरी आकृ ति खुशी थिई । मैले त्यो घर ०६० माघमा देखेँ, भूमिगत अवस्थामा ससुराली पुग्दा । मैले त्यो क्षण खुसीले आफू लाई रोक्न सकिनँ, गहभरि आँसु लिएर मैले तिमीलाई अंगालोमा बेरी नै रहेँ। मैले त्यही होला भन्ने हिसाबले फोन उठाएँ । मैले तिमीलाई रेस्टुरेन्टमा बोलाएको थिएँ। मैले तिमीलाई प्राप्त गरेँ भने तिमीभित्रको पुरुषत्व जागेर मलाई हेप्ने छौँ । मैले तिमीलाई तलको बगैँचामा लगेँ। मैले ताहा पाइसके है अब त मरिस्। मैले जवाफ दिएँ, साइन्स। मैले गुलाबी पोशाक लगाएको थिएँ र ब्याले नृत्य प्रदर्शन गरें। मैले गाउनको लागि राम्रो स्वाद विकास गरें। मैले गर्ने हास्यव्यंग्य तरीकाले प्रस्तुत गरेको हो । मैले काबुलीवालालाई भने, यिनलाई यो सबथोक किन दिएको ? अब कहिल्यै पनि नदिनू । मैले कहिले नदेखेको के टो, जसको बारेमा मलाई के ही पनि थाहा छैन । मैले कनीकु थी अर्को कथा पनि लेखिदिएँ । मैले एक पटक मेरो शिक्षकबाट सुनेको छु । मैले उही लेखकले लेखेका के हि अन्य पुस्तकहरू पढेको छु । मैले उसको निधामा पानीपट्टी लगाइदिएँ मैले उनी मसँग अलिक टाढिएको महशूस गरेको छु । मैले उनलाई ठम्याइहालेँ, उनी थिए रुकु मकोट माविका प्रअ मस्तबहादुर श्रेष्ठ । मैले उनको हात च्याप्प समाएर भनेँ, किन सानो कु रामा रिसाएकी अनु? मैले उक्त चलचित्रको समिक्षाको क्रममा मलाई लागेको राम्रो नराम्रो पक्षको बारेमा समिक्षा गरेको हुँ । मैले आफ्नो रिस पोख्नै लागेका थिए कि उनी सरासर तल झरे । मैले आफ्नो नाम, ठेगाना सबै कु रा बताउँदै थिएँ र अन्तिममा त्यहाँको सरले सोध्नुभयो, कु न फ्याकल्टी? मैले आजको यात्राको लागि तय गरिएको गन्तव्यलाई दोहो याउँछु । मैले आजकाल आफ्नो अमूल्य समय उनीलाई दिन सके को थिइनँ। मैले आकृ तिले भनेजस्तै घर बनाउनुको सट्टा अरू के ही गर्नु पथ्र्याे, नाके स्वर बजाउँछु । मैले आइए पढ्दै गर्दा हामी कइनपानीबाट सोलाबाङको ढिकको फाँटमा बसाइ स यौँ । मैले अहँ भनी टाउको हलाएँ । मैले अड्कल गरेँ कि कु नै सानोतिनो संकटले नतर्साई यिनीहरु यहाँसम्म पक्कै आइपुगेको होइनन् । मैले अक्सिजन लेभल जाचिरहन सुझाव दिए । मैदानबाट बाहिरिँदासम्म उनको होस आइसके को थियो। मैदानबाट अस्पताल लाँदै गर्दाको उनको फोटोमा पनि उनी होसमै देखिन्छन् मैच्याङले विवहा गरेर पनि घोर्ले छोरो पाइसकी उहाँले भुल्न सक्नु भएको छैन । मैच्याङलाई आफ्नो घर ल्याउने, खुसी पारेर राख्ने सोच नभएका हैन । मैंले छोरीलाई गम्लङ्ग अंगालो हालेँ, ऊ झनै रुन थाली । मैंले आफ्नो हातगोडा हेरेँ, शरिर छामेँ, कोठाको वरिपरि हेरेँ, सबै उस्तै थियो, सबै सामान्य । मैँले दाह्रा किटेर आँसु र आवाज रोक्ने प्रयत्न गरेँ र आफ्नो मृत्युुप्रति भयङ्कर दुखित भएँ । मेो घबेटी एकदम मिलनसा हुनुहुन् मेो किताब पढे फि् तै गेन मेहेनतको फल मिठो हुन्छ भन्छन् हैन कि क्याहो ? मेस्सीले कोलम्बियाका लुइस डियाजलाई पछि पार्दै सर्वाधिक गोलकर्ता बनेका हुन्। मेस्सी प्रतियोगितामा सर्वाधिक धेरै प्लेयर अफ दि म्याच पाउने खेलाडी हुन्। मेसिनको विषयमा जानकारी पाएका धेरैले सम्पर्क मा आएर बुझ्ने गरेको भट्ट बताउँछन्। मेलम्चीमा आएको बाढीले सदरमुकाम चौतारा र हेलम्बु गाउँपालिका सबैभन्दा बढी प्रभावित भएका छन्। मेलम्ची बजारबाट चौतारा जोड्ने, मेलम्ची बजारबाट दुवाचौर जोड्ने पुल बाढीले बगाएको छ । मेलम्ची खानेपानी विकास समितिका इञ्जिनीयरसहितको टोली यहाँ पुग्दा ठू लो ढु ङ्गाले संरचनामा क्षति पुर् याएको देखिएको बताएका छन्। मेरो हर्क त र सोचाइले मलाई अपराधी बनाउन खोज्दैछन् । मेरो स्वास्थ्यको चिन्ता उसलाई बढी हुन्थ्यो । मेरो साथी सोमलालले आफू ले बिहे गर्ने के टीको फोटो देखाउँदा उडाउनु उडाएको थिएँ मैले । मेरो सबै भन्दा राम्रो रुचि हकी जान्छ। मेरो शौकले मलाई स्थापित गायन क्यारियरतर्फ डोयाएको छ। मेरो शौक पढिरहेको छ र म सँधै पुस्तकहरू पढ्छु । मेरो शृमान सँग खोजेको के टा सँग मात्र बिहे गर्छु । मेरो ल्यापटप को चार्ज सक्यो। मेरो लागि, बागवानी मेरो मनपर्ने शौक हो। मेरो लागि, गाउनु एक पवित्र कला हो। मेरो रुवाइमा आफैं प्रतिको ग्लानी, मृत्यु सँगको क्षोभ र परिवारको पीडा एक स्वर भएर निस्कियो । मेरो राम्रो भोकको कारण, मलाई स्कू लमा मेरा साथीहरू र पछि मेरो परिवारले गाउन प्रोत्साहित गरे। मेरो यस्तो व्यवहार देखेर के सोचिराखेको होला उसले, मनमनमा कु रा खेल्न थाल्छ । मेरो मोवाईलको कल डिटेल चेक गर्छन । मेरो मनपर्ने विधा प्रेरणा हो। मेरो मनपर्ने पुस्तक रोबिनसन क्रू सो डेनियल डेफो द्वारा लेखिएको थियो । मेरो मनपर्ने पुस्तक फ्रान्के न्स्टीन हो । मेरो मन धेरै दुखेको छ । मेरो भाई छ एउटा के कमिला देख्ननै हुन्न मारिहाल्नी । मेरो भाइले रद्दीटोकरी बाहिर निकाल्छ। मेरो भने खासै के टीहरुसँग बोल्ने बानी थिएन। मेरो ब्या विवाह भयाको पन्ध्र वर्ष भयो । मेरो बोली बिक्दैन भन्नेहरु पहिले बोलेर त हेर । मेरो बुवा सप्ताहन्तमा कहिले पनि काम गर्नुहुन्न। मेरो बुबाले मलाई पुस्तकहरू खरीद गर्न मद्दत गर्नुहुन्छ। मेरो बुबा राम्रो अंग्रेजी बोल्नुहुन्न। मेरो बुबा आदर्श र चिन्तनवादी थिए । मेरो बिहानको खाजामा एक गिलास दूध, सिमी स्प्राउट्स, दही, र के ही फलहरू हुन्छन् मेरो बिहानको कर्तव्यहरू गरिसके पछि नुहाउँछु । मेरो बिरालो धेरै छिटो चल्छ। मेरो बिन्ती छ कसैको चम्चा कहिलै नबन । मेरो बाल्यकालको दिनदेखि आजसम्म, मैले विभिन्न अवसरहरूमा नाच सिके को छु र प्रदर्शन गरेको छु । मेरो बाबा को कपाल कालो छ । मेरो प्रिय मित्र युवराज पाठक बितेछन् । मेरो प्रिय ठाउँ, जहाँ प्रेमका कु रा हुनेछन् । मेरो पेटमा बच्चा हुर्कि रहेको थियो तर उनले विदेशबाट एक पटक पनि फोन गरेनन् । मेरो पनि ब्याक पेपरको परीक्षा थियो । मेरो ध्यान भने तिम्रो मनै लोभ्याउने ति आँखा र छु मछु म लाग्ने तिम्रा ती राता गलामा हरायो। मेरो धड्कन तेज भयो, म छटपटिएँ । मेरो दैनिक जीवन एक धेरै साधारण दिनचर्या अनुसरण गर्दछ। मेरो त्यो जुक्तिले पनि फे ल खायो । मेरो त काम नै गाडी हाँक्ने । मेरो जीवनको स्मारक दिनहरू मध्ये एक थियो। मेरो छोरो लन्डनमा बस्छ। मेरो चचेरो भाईबाट प्रेरित भएर, म पाँच बर्षको उमेरमा नाचमा उत्रें। मेरो घरमा एउटा सानो पुस्तकालय छ। मेरो घर अगडि कति हल्ला के । मेरो गाउँमा त बिरामी निको पार्न धामी आउँछ । मेरो खुट्टा भरी रौ छ । मेरो खाना खाइसके पछि म साँझको पैदल यात्रा गर्छु। मेरो खवर सुन्दासुन्दै आभा बेहोस् भई । मेरो कु रा सुनेर उनी सरासर तल झरे । मेरो काखमा बसेर प्रकाशसँगै लेख पढ् गर्न सिक्न थाल्यो । मेरो कमाइ र सानो सानो वचतबाट उपहार दिएको थिएँ । मेरो कपाल लामो भयेछ। मेरो कपाल कती लामो भएछ । मेरो एउटै छोरोलाई अकालमा खाने शहरभित्र म मेरो छोराको लाश पनि जलाउँदिन मेरो एउटा प्रिय मित्र लाई कोरोनाले लग्यो । मेरो उपस्थितिले उनी पनि चकित भए । मेरो उपस्थिति त्यहाँ कवाफभित्रको हड्डी बनिरहेको कु रामा म प्रष्ट थिएँ । मेरो इक्जाम आउँदैछ, आज यतै कतै बसेर मःमः खाऔँ । मेरो आशा छ हाम्रो विद्यामान संरचना, सोच र पूरातन सोचाइले शिक्षामा आंशिक सुधार त होला, आमूल परिवर्तनको संभावना छैन। मेरो आँखाहरू झ्याल बाहिरको सुन्दरतामा टोलाइरहे । मेरो आँखा निकालुला जसरी चक्कु घुमाउँछे । मेरो अस्तित्व के हुने त भन्ने गम्भीर चिन्ता पनि मिसिएको छ। मेरो अवचेतनमा छोरीको आवाज गुन्जिरहेछ । मेरो अनुमान सही सावित हुँदै थियो । मेरी श्रीमती शिक्षा हराएको गुनासो पोख्छे । मेरी मिनीको आज विवाह हो । मेरी बहिनी थिएटरमा काम गर्छिन्। मेरी पिल्ल पिल्ल रोइरहने आमाको हविगत के भन्नु ! मेरी जीवनसाथीले अक्सर भन्छिन्, यी पत्रकार सप्पै हात्ती हिँड्ने बाटो हिँड्छन मेरी छोरी लुगा धुन्छ। मेरी छोरी पनि अब ठु ली भइछ । मेरिङदेन गाउँपालिका अध्यक्ष गणेशबहादुर लिम्बूको उपस्थितिमा उनैमार्फ त राहत सामग्री वितरण गरिएको जिटिएले जानकारी दिएको छ। मेरा हातहरू अघि बड्न नपाउँदै ठू लो स्वरमा कराउनु भयो । मेरा हातपाउमा त यसैपनि ऐठन थियो , अब म कु नै काटिएको रूख ढलेझैं गर्लम्म ढलेँ । मेरा हरेक यादहरु फिर्ता लिने रहर छ । मेरा साना बोटबिरुवालाई रोगहरूबाट जोगाउन म यहाँ मेरो शहरमा बागवानी विशेषज्ञहरूसँग परामर्श गर्दछु । मेरा सजल नेत्रले त्यो कायर पुरुषको हरिविजोग रेकर्ड गरिरहेका थिए । मेरा शिक्षकहरूले मेरो कौशलता र गाउने योग्यताको लागि सधैं प्रशंसा गरे। मेरा शिक्षकहरू र मेरा अभिभावकहरूको प्रोत्साहनको कारण, म एक विशाल पुस्तक प्रेमी भएको छु ।. मेरा वरिपरिका विश्वविद्यालयका साथीहरू तथा प्राध्यापकहरू पनि उस्तै किसिमको जीवन व्यतीत गरिरहेका थिए । मेरा लागि भनेर कति नै समय दिएका छौ र? मेरा दुई कान रन्किराखेका थिए । मेरा काला आँखाले वरिपरिका वस्तु आगोले जलिरहेको देख्न थाल्यो । मेरा कलिला अक्षरका स्वाद थाहा पाउने उहाँ मात्र हुनुहुन्छ । मेरा आमा बुबाको साथ शुभ रात्री सुत्नुहोस्। मेरा अधिल्तिर उनी अत्यन्तै सचेत भएर कु रा गर्ने कोशीस गर्थे । मृत्यूलाई यो चोलाको अन्त्य भई अर्को चोला अर्थात अर्को जन्म लिएको विस्वास गरी कु नै मानिसको मरण पछि मृत्यू तिथिलाई महत्व दिने गरिन्छ । मृत्युु सँगको मेरो क्षुव्धताको पारो झनै चरम हुँदै गयो । मृत्युको त्यो ट्विट के ही समयपछि हटाइएको थियो। तर इन्टरनेटमा एक पटक राखिसके को कु रा कहाँ मेटिन्छ र ! मृत्यु हुनेहरुको संख्या पनि दैनिक पचास नाघ्न थालिसके को थियो । मृत्यु हुने त गइगए कमसेकम बाँचेकाहरूको जीवनरक्षार्थ एकताको बिगुल फु कौँ । मृत्यु सत्य हो , जीवन फगत भ्रम । मृत्यु भएको समाचार कतै पनि आएको थिएन। मृत्यु त धेरै सस्तो छ जस्तो लाग्छ महँङ्गो त आजकल घडेरी भएको छ । मृतकका आफन्तका आशुका भार कति लाग्ला ? मूलधारका संचार माध्यमहरूले पनि यस्तै समाचार सम्प्रेषण गरिरहेका छन्। मूल मुद्दाबाट बाटो नबिराऔं। मूल कु रा यसको अन्तर्य के लाउनु हो। मुसीले पनि जानेबुझेसम्म सबै कु राहरु बताउँदै जान्छे । मुसी एउटा पाखोमा घाँस काट्दै ठाडीभाकाका गीतहरु गाइरहेको दृश्य देखिन्छ । मुलुककमा यो संस्कृ ति छ र नै कु र्सीमा कर्मचारीहरू छन् । मुलगेटभित्र आफू लाई पच्छ्याउने मान्छेहरू सम्झिरह्यो । मुढे बल प्रयोग गरेर के ही लछारपाटो लाग्दैन । मुटुले बिस्तारै आफ्नो चालको लय समात्न थाल्यो । मुटुको धड्कन पनि बढ्न थालेको थियो। मुटु, मृगौला, आन्द्रा, पेट आदिमा समस्या भए त्यसको असर छालामा पनि देखिन्छ । मुगल ए आजम, गंगा जमुना, राम और श्याम, कर्मा लगायत रहे । मुख्य पात्र नै आमालाई बनाइदिए र आमाको भूमिका क्रान्तिकारी बनाई दिए । मुखिया बा, मेरै कारण सन्तेकी आमा पोखरीमा खसी । मिल्न नसके को कारण यस्तो पो रहेछ । मिलन के हो ? खुशी के हो ? म संग सोध्दै नसोध । मिनिषाले भारतीय मिडियासँग कु रा गर्दै भनेकी छिन् मिडिया रिपोर्टका अनुसार सबैभन्दा धेरै अवार्ड जित्ने कलाकारको रुपमा दिलीप कु मार सबैभन्दा अगाडि छन् । मिठो खाना पकाउँदा आमाले सधैं ोीको याद ग्नुहुन् मिटिङको समय भने हुन लागिसक्यो । मालिक्नी उमेरले तीन बिसा कि होलिन् । माल अड्डा गएर कागजपत्रमा सही छाप पनि गरे । मारियम त यिनै बुढाले राखिदिएको नाम हो । माराकाना स्टेडियममा आइतबार बिहान घरेलु टिम ब्राजिललाई एक सुन्ना ले हराएर अर्जेन्टिनाले उपाधि जितेको थियो। माराकाना स्टेडियममा अर्जेन्टिनालाई उपाधि दिलाउन एन्जल डी मारियाले निर्णायक गोल गरे। मायाले सुनिरहँदा मनमा कहाँ रिस हुन्छ त ? भन । मायालाई नामसँग के मतलब, मतलब थियो त दामसँग । माया लिएर आउ म त्यसमा थपेर फिर्ता दिन्छु । माया प्रेमले चलेको तिन घण्टाको फिल्म मात्रै रहेछ । माया पो अधुरो रह्यो त, बर्बाद त पुरै भईयो नी । माया जहिल्यै आवश्यकतासँग जोडिनुपर्छ नत्र यसको दोहन हुन्छ । माया गर्ने हजार भेटिन्छन् भन्थे खै त मेरो एउटा पनि भाग परेन । माया के हो ? सहि परिभाषा कस्ले भन्न सक्ला ? मामु, हामी दुई वर्षदेखि लिभिङ टुगेदरमा छौँ । मामि ले खान बोलाइसकिन्। मामाहरु मदेखि सधैँ परपर नै रहे । मामाको घरमा दिनहुँ धामी झाँक्री बसालिइरहेको थियो । मान्छेहरुले हामीलाई पर पर बाट समेत नियालेर हेर्न थाले । मान्छेलाई यसरी छानेर किनेको पहिलो पटक देखेकी थिएँ । मान्छे किन संधै संगै बस्न सक्दैनन् ? मान्छे कालिगडले बनाएको कृ त्रिम मूर्ति भएको छ । मानौँ ठू लो समस्यामा परेको छ । मानौँ उनी खेतमा बाँदर धपाउन राखिएको बुख्याँचा हुन् । मानौ, हामी राज्य बिहिन युगमा बाचिरहेका छौ । मानौ, राज्य आफै लकडाउनमा फसेको छ । मानौ, तिनिहरुको ऋाखामा पट्टी बाधिएको छ । मानौ अझ ढिला भइदिएको भए यो घरभित्र छिर्ने अधिकारै समाप्त हुन्थ्यो । मानो सोझ्याएर काम गर्ने दुईजनालाई नै सबैले छोडिराखेकै छन् । मानै ती , निर्जिव पत्थर हुन , दिनहु जलिरहेको लाशको गन्तिले तिनको पाषाढ मनलाई कतै चिमोट्दैन । माने आको छ, हेर् त, भनेर उसले भनी नसक्दै सन्तु बाहिर आइसके की थिई । मानिसहरूले अलिअलि आँखा खुल्दै गरेका ती अबोध छाउरालाई देख्नै सके नन् । मानिसले साँचो आनन्द खुशी आफै भित् भेट्टाउनुप् मानिसको कमजोरी भनेकै माया हुनुपर्छ । मानिस, जनावर र चराको जीवन यस वातावरण संग छ। मानिस मिहिनेतबिना सामाजिक सञ्जालबाट खुसी र मोजमस्ती खोज्न थालेका छन् । मानवीयताका खातिर सरकारका अतिरिक्त तपाईँ हाम्रो व्यक्तिगत र संस्थागत सहयोगको पनि ठू लो आवश्यकता छ । मानवीय क्षति हुने सम्भावना बढेपछि जोखिम क्षेत्रका स्थानीयवासीलाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको उनको भनाइ छ । मानवजातिले वातावरणको प्राकृ तिक घटकहरूलाई अपमान गर्दैछ। मानव स्वार्थी गतिविधिहरू हाम्रो प्राकृ तिक स्वस्थ वातावरणको लागि सबैभन्दा ठू लो खतरा हो। मानव शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यलाई प्रतिकू ल असर गरिरहेको छ। मानव र जनावरहरूको जीवन पूर्ण रूपमा वातावरणमा निर्भर छ। मानव निर्मित प्राविधिक गतिविधिहरू हाम्रो वातावरणको विनाशको एक मात्र कारण हो। मानव दिमाग सधैं कु नै प्रकारको सीप वा गतिविधितर्फ झुकाव हुन्छ । माथी धर्के , चेक हाफ बाउले सर्ट तल सेतो भुई सम्म लत्रने धोती र खुट्टामा चप्पल । माथिको वर्णन तलको पुस्तकबाट साभार गरिएको हो माथि वर्णित दीनहीन जङ्गलीजस्ता देखिने मान्छेहरुदेखि सुटपाइन्टमा सजिएकासम्मका मान्छेहरुको कोलाज थियो त्यहाँ । माथि घरबाट बारीका कान्लामा तलसम्म फाल्हान्दै खेल्थ्यौँ । मात्रै एउटा स्वार्थमा लाखौँ स्वार्थको हत्या भएको थियो । मात्र गाई पाल्ने एक जनासितको कु राकानी छ। मातेका साँझ उज्यालिएर बाटा वरिपरि बसेर फिस्स हाँसी राखेको गाडीबाटै देख्छ ऊ । मातृ पृथ्वीमा जीवन धान्न सक्छ। माटो अर्थात खेतलाई दोष दिएर उम्कन मिल्दैन । माटाको गमला लिन गएको थिएँ । माछो माछो आफू लाई भ्यागुतो भयो । माछा, मासु र अण्डा जस्ता जनावरबाट प्राप्त प्रोटिनको सेवनले पनि मृगौलाको पत्थरीलाई बढाउँछ । माछा बेचेर यसो दुई चार पैसा आम्दामी गरौंला, घरखर्च टारौंला भन्ने उसको उद्देश्य थियो। मागेको सबै कु राहरु पुरा हुँदैन रहेछ । माक्र्स, लेलिन, चे को फोटो बेचेर खाने कम्न्युष्टहरु नेपालमा मात्र होईन संसारभरी रहेछन् । माइलीआमा डिल्लीलाई ल्याएर माइतीमै बस्न थालेकी थिइन् । माइलामामाले पढाइ सके र गृहस्थी जीवन बिताइरहेका थिए । माइजुको स्वर समेत बन्द भैसके छ । माइकलले काम गर्दैन। महिलाले मैले चिच्याएको देखेको भनेर नै भन्छिन् रे। महिलालाई सीपमा पोख्त बनाउन हाते होजियारी तालिम दिइएको छ। महिलालाई आफ्नो नाम घरबाहिर अरूलाई बताउन अनुमति हुँदैन । महिला के न्द्रित चलचित्र भएकाले बजेट कम भएको मेकरले पनि बताउँछन् । महामारीको बेला भाउ बढाएको भन्दै निगमको आलोचना भएको छ। मसँग विभिन्न प्रकारका पुस्तकहरूको विशाल संग्रह छ। मसँग मेरो मनपर्ने पुस्तकहरूको सूची छ। मसँग पुस्तकहरूको ठू लो संग्रह छ। मशाल बनाउन इन्द्रचोकको एउटा पुरानो घरमा जम्मा भएका थियौं । मल्टिमिडियाले जस्तो अरू कु नै पनि सुविधाले बालबालिकालाई आकर्षित गर्न सक्दैन। मलिन अनुहार लगाउँदै पारी पारी सम्म आखाँ दौडाउनु भो । मलिन अनुहार बनाउँदै हो भन्ने जनाउमा टाउको हल्लाएँ । मलाई होकि होकि झैँ मात्र लागिरहेछ । मलाई हरेक कु राको जानकारी चहिँदैन । मलाई स्कु लको घण्टी बजिरहेजस्तो लाग्यो । मलाई सामाजिक संजालमा नै प्रेम दिनुहोला । मलाई समय दिएर त हेर तिमीलाई मेरो नशा लाग्ने छ । मलाई सबैभन्दा धेरै गोब्लेट अफ फायर मन पर्छ।. मलाई लाग्छ कि सबैले यो बानी लिनु पर्छ। मलाई लाग्छ कि यी के हि आश्चर्यजनक पाठहरू हुन् । मलाई लागेको थियो कि यो पटक लोकबहादुर पक्का निराश हुनेछ । मलाई लागिरहेको थियो पाले दाइ भएको ठाउँमा पुगूँ, थपक्क बसूँ । मलाई र मेरो परिवारलाई त के ही फरक पर्दैन । मलाई यो स्पष्टसँग याद छ। मलाई मेरो शहरको प्रतिष्ठित संगीत एके डेमीबाट प्रशिक्षण प्राप्त गर्न मद्दत गरे। मलाई मेरो नयाँ घरपालुवा जनावर मन पर्छ। मलाई मेरो खाली समय यसमा बिताउन मन पर्छ। मलाई मेरा सहकर्मीहरू र सबैलाई मेरो मीठो आवाजको साथ खुशी पार्न मन पर्छ। मलाई मासु मन पर्दैन। मलाई भूगोल र विज्ञान मन पर्छ। मलाई भने ज्याले बोके रै चुलोको छेउमा पुर् याइन् । मलाई भने उनी रिसाएर मन नै कस्तो अमिलो भयो। मलाई भन कि त्यो कसरी भयो। मलाई पानी पिउन र मेरो मनपर्ने बोटहरू हुर्काउन मन पर्छ। मलाई पनि रोउँ रोउँ लाग्यो र साथमा रीस पनि उठ्यो । मलाई पनि बस्नका लागि एउटा मुडा व्यवस्थापन गरिदिए । मलाई नि मेरो ब्वाइफ्रे न्डले हर साल टेडिनै गिट दिन्छ भ्यालेन्टाइन डेमा । मलाई नबिल बैँकको एटिएममा गएर ओटिपी निकालेर पिनकोड चेन्ज गर्न भनियो। मलाई दिइएको नबिलको दुई पेजको जानकारी पत्रमा त्यसबारे के ही उल्लेख छैन। मलाई थाहा छ कि श्रमले सफलता निम्त्याउँछ। मलाई तिमाल्न ज्या नै आइदिनुपर्थ्यो । मलाई त यो ठाउँ चाड्नै मन छैन । मलाई त मरी मरी हाँसो उठ्यो ! मलाई त त्यस्तो भनेको मनपर्दैन हो दिदी,मोनाले भनि । मलाई त गीत गाउने के टा मात्र मन पर्छ । मलाई जीवनको शुरुमै यो सिद्धान्त सिकाइएको थियो। मलाई जीवनको असन्तुष्टिलाई पलाएन गर्न मन लाग्छ । मलाई जासूस कथाहरू पढ्न मन पर्छ। मलाई किताब पढ्न मन पर्छ। मलाई उहाँले छोएको मन पर्दैन। मलाई उसको मुस्कानसहितको इट्स ओके भन्ने शब्दले तीन दिनदेखि घुमाएको छ । मलाई आशा छ कि तपाईं अनुमान लगाउन सक्नुहुन्छ यो कु रान हो। मलाई आराम र स्फू र्ति प्राप्त गर्न मद्दत गर्दछ। मलाई आखिर जुन कु राको डर थियो, त्यही भयो । मलाई अरू के हि भन्दा बढि बागवानी मन पर्छ। मलाई अरु कसैको पनि हुनु छैन । मलाई अब लाग्न थाल्यो कि अन्त्यमा मैंले बा को प्राण लिएरै छाडेँ । मलाई अन्य अध्यायहरू पनि मन पर्छ मलाई अगाडि बढ्ने नशा छ । म उही कु रामा अल्झेर कहिलै बस्दिन । मलाइनि तेसरि नै पो उड्न मन लायो । मलाइ पानि खान मन लाग्छ। मलाइ नचाट न ह्या कस्तो होला। मलाइ त कस्तो चिया खान पर्यो। मर्दले त्यस्तो कु रा गर्न सुहाउँदैन हरि सर । मर्डर मिस्ट्री हसिना दिरुबाको हरेक सिनको पछाडि एक पाश्र्व ध्वनी बजिरहन्छ । मरियमले दिनमा दुई पटक दाँत माझ्छिन्। मरियम खाना पकाउन रमाउँछिन्। मयाले भरिएको एउटा सिंहदरबार बनाउँला । मम्मी ! छोरीको आवाज सुनेर उषा उत्तम दौडेर ढोकामा पुगे । ममि ले भाइ लाइ लेर आउनु भयो। मबाट ऊ टाढा भाग्दै गएको कु रा पनि चाल नपाएको होइन । मन्त्री आफैं कु नै एक समुदायको पक्षमा लाग्दा अर्को समुदायलाई आफू सहाराविहीन भएको अनुभूति हुन्छ। मनोरञ्जन र काम एकै पटक गर्दा कसैलाई थकान भन्ने हुन्थेन । मनाङका ओडार र ताचै गाउँ छन् भने मुस्ताङका ठिनी, स्याङ र मराङ गाउँ छन्। मनसुनी वायुको सक्रियताले देशभर सामान्यदेखि पूर्ण बदली रहेको छ। मनलाई मर्न नदिन के गर्नुपर्ला सुझाव पाउँन है । मनलाई भुलाउन सजिलो काहा छ र ? मनलाई बलियो बनाएर घरिघरि यसैगरी सोच्छु । मनमा हल्का अनिष्टको कालो बादल मडारिन खोजे हुद खोज्दै थिायो । मनमा सकारात्मक सन्देशको आश छोडेर त्यो दिन गयो । मनमा शान्ती पाउन सबैभन्दा सजिलो छ। मनमा कु रा खेलाउँदै ऊ वनको छेउमा पुग्यो । मनमा आगो नै आगो बलिराखेझैँ लाग्छ । मनमनै तिम्रो सुन्दरताको प्रशंसा गर्दै थिएँ। मनभित्र गुम्सिएका रहरहरू इच्छाहरू एकएक गरेर निस्किँ दै थिए । मनको कु रा खोलँु कि मनमै राखुम् दोधार भयो । मनका व्यथा सुनाउन कोही आफन्त थिएनन् । मन होचो अनि घर अग्लो हुने ठाउँलाई शहर भन्दा रहेछन् । मन हुनेलाई रमाइलो हुन्छ स्वदेश । मन हुनु ठु लो कु रा रहेछ अनुहारले किहे हुने रहेनछ त । मन शितल हुन खोजे खोजे जस्तो हुन्छ । मन मनमा भेटुँ भन्ने त हुन्छ नि । मन बहलाउन म अक्सर पिउने गर्छु । मन त पुरै जमेछ यो वाक्य सुन्दा । मन ठु लो बनाउनुस् विश्वले चिन्छ । मन चङ्गा झै उडेको थियो । मध्यबिन्दु भनेको मध्यनजर गर्नु भनेजस्तै हो । मधेशी र पहाडेले मात्र आधा हुन्छ र नेपाल ? हिमालीहरु पनि होलान् । मधुरो बल्व झनै मधुरो हुँदै गएको आभास हुन्छ । मधुमेहले ग्रस्त भइसके पछिको अवस्थामा गुलियो खानेकु रा सेवन गर्दा शुगर अनियन्त्रित हुन्छ । मधुमेहको रोगीले कम खानुपर्छ, भलै थोरै थोरै खानुहोस् । मधुमेहका रोगीलाई अक्सर सल्लाह दिने गरिन्छ कि, उनीहरुले सुगर फ्रि चिज खानुपर्छ । मधुमेह हुनुमा वंशानुगत र अन्य कारण बढी जिम्मेवार हुन्छ । मधुमेह रोगीको खाना शुगर फ्रि मात्र होइन, क्यालोरी फ्रि पनि हुनुपर्छ । मदिरा निषेध गर्ने निर्णयले त्योबेलाका क्रान्तिकारीहरुको चौतर्फी तारिफ हुँदै गयो । मजबुरि उनको थियो, तर एक्लो, म भएँ । मङ्गलबजार र पुतली सडकमा डेरामा हुँदा पनि धेरै धेरै समय बिताएको छु । मंसिरमा अरुको बिहे हुन्छ हाम्रो चाहीँ इग्जाम । मंगलबार सार्वजनिक भएको स्कृ न सट त्यही वेवसाइटमा रहेको वरीयताको हो । मंगलबार राति एक्कासी मेलम्ची नदीमा बाढी आउँदा मेलम्ची बजारको तल्लो क्षेत्र डु वानमा परेको थियो । म हातमा हात्ती हल्लाएर हल्ला गरिरहन्छु । म हरेक हप्ता धेरै पुस्तकहरू पढ्न मन पराउँछु । म हरेक शिक्षकलाई पूर्ण सम्मान दिन्छु । म हरेक विधाको गीतहरू सुन्न्थें। म स्वतन्त्र हुँदा वा फु र्सदको समय बिताउँदा पुस्तकहरू पढ्न मन पराउँछु । म स्पष्ट सम्झन्छु त्यो क्षण । म स्नातक तह पढ्न राजधानीतिर गएँ । म स्कू लमा आयोजना गरिएका सबै प्रकारका कार्यहरूमा सँधै सक्रिय भाग लिन्छु । म स्कू लको काममा धेरै रुचि राख्दिन। म सानोमा धेरै चकचक गर्थे रेँ । म साथीहूलाई पनि मेो किताबहू पढ्न दिन्ु म साथीहरूको सर्क लमा राम्ररी परिचित छु । म साँझति बाहि डु ल्न निस्कन्ु म सबैलाई यो पुस्तक सुझाव दिन्छु । म सबैलाई पढ्नको लागि सुझाव दिन्छु । म सबैलाई अधिक र अधिक पुस्तकहरू पढ्न सुझाव दिन्छु । म सबै बिर्सन्छु र मेरो श्रोतालाई मेरो हृदय विदारक गाउने कलाको साथ प्रभाव पार्न र प्रभाव पार्न पूर्ण दिन्छु । म सधैं मेरो युवा गायकलाई जोश, समर्पण, र धैर्यता संग गाउने कला सिक्न सल्लाह दिन्छु भोलिको राम्रो गायक हुन मद्दत गर्दछ। म सधैं मेरो जूनियरहरूलाई जीवनमा लक्षित लक्ष्य र लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न कडा परिश्रम गर्न प्रोत्साहित गर्दछु । म संगीतको शास्त्रीय र आधुनिक विधामा दुबै राम्रो छु । म संग पँुजी कम होला तर विवेकमा कमि छैन । म संग उनको धेरै हिमचिम त भएन तर हजुरबा वा बुवाको कारणले भेट हुदाँ औधी माँया गर्थे । म सँधै विभिन्न चित्रकला र चित्रकला प्रतियोगिताहरूमा भाग लिन्छु । म सँधै पुरस्कार र मेरा शिक्षकहरूबाट प्रशंसा प्राप्त गर्ने सीपहरूको लागि म धेरै आभारी छु । म शिक्षालाइ जसरी चियाएर हेर्छु । म शनिबाको दिन प्ाय ढिलै उठ्ने ग्ु म व्यक्तिगत रूपमा संगीतको मिश्रित नरम विधा मन पराउँछु । म वेश्या सरह भएकी छु । म विश्वास गर्दछु कि जोश, समर्पण, कला, र उद्देश्यको लागि प्रतिबद्धता संग यस संसारमा के हि छैन जुन प्राप्त गर्न सकिदैन। म विशाल पत्थरमाथि खसेको शिसाझैँ अनेक टुक्राहरूमा टुक्रिरहेको थिएँ । म विभिन्न खेलहरूमा भाग लिन खेल मैदानमा दगुर्छु। म विज्ञानमा आधारित पुस्तकहरू पढ्न मन पराउँछु । म विगतका के ही घटनाहरुको जति साक्षी हुँदैआएको छु । म वार्षिक अन्तर-स्कू ल ड्राइंग र कला प्रतियोगिताहरूमा तीन पटक स्वर्ण पदक विजेता हुँ । म वरफ झैँ गरि सोफामा जमिरहन्छु । म ल्यापटप जोगाउने उद्यममा जुटेँ । म लुगा लगाउँछु । म लीनार्डो, पाब्लो पिकासो, र भिन्सेन्ट भ्यान गोग सहित विश्वका प्रसिद्ध चित्रकारहरूको जीवन र कार्यहरूबाट गहिरो प्रेरित छु । म रूवाइलाई लुकाउन हासेको अभिनय गर्थे । म रातको १० बजे ओछ्यानमा जान्छु । म राजनिती पटक्कै बुझ्दिन भनेको । म र लटेदाइ माइजुको करेसामा लेपास्सिएर लुक्यौँ । म र मेरी बहिनीले एक अर्कालाई भेट्ने छैनौं। म यो पुस्तक सबैको लागि पढ्न सुझाव दिदैछु । म यहाँबाट टाढा संसारमा हराएको महसुस गर्दछु । म यसको बारेमा धेरै भावुक छु । म यतिबेला एक पुरुषको प्रेममा छु । हामी, प्रेममा निकै खुशी छौ । म यतिबेला उनीसँगको त्यो अतीततिर फर्कि रहेको थिएँ । म मेरो स्कू लको पोशाक लिन्छु । म मेरो साथी सोहानसँग चक्रमा मेरो स्कू लको लागि सुरू गर्छु। म मेरो शौकमा गहिरो संलग्न हुनबाट कहिल्यै प्रतिबन्धित छैन। म मेरो प्राकृ तिक गायन शैली को लागी गर्व छ। म मेरो पहिलो नृत्य स्पष्टसँग सम्झन्छु । म मेरो परिवारमा सराहना र राम्रो सम्मान छ। म मेरो दाँत माझ्छु र प्रकृ तिको कलबाट आफू लाई स्वतन्त्र गर्दछु । म मेरो झोला तयार गर्छु। म मेरो जुत्ता ब्रश गर्छु। म मेरो खाना लिन्छु र दुई घण्टा अध्ययन गर्दछु । म मेरो कक्षामा अन्तिम चार अवधिको लागि अध्ययन गर्न जान्छु । म मेरा साथीहरूसँग के हि समय खेले पछि अध्ययन गर्न जान्छु । म मेरा साथीहरूलाई मेरो सानो बगैंचामा जान आमन्त्रित गर्दछु । म मेरा बुबाआमालाई आभारी छु । म मेरा आमा बुबासँग बस्छु । म मेरा आमा बुबाको लागि आभारी छु । म मात्र माया गरेर यो कु रा भन्छु है ?नाइँ, उसले मलाई स्वीकारिनँ । म मरिसके को थिएँ त्यसैले पनि मान्छेहरूका क्रियाकलापले मलाई उत्ति दुखित तुल्याउन सके न । म भने तिमीसँग पहिलो नजरमै मायामा परेको थिएँ तर भन्न भनेँ सके को थिइनँ। म भने उनी निदाइसके को पत्तै पाइनँ। म भने आफ्नो मनको कु रा बताउने सही मौकाको खोजिमा थिएँ। म बिहान१ मा स्कू ल गेटहरू प्रवेश गर्दछु । म बिहान सबेरै उठ्छु । म बिहान सबेरै उठेको छु । म बिहान तिर घर फर्क न्छु । म बिहान १ बजे स्कू लको लागि प्रस्थान गर्छु। म बाहिर त निस्किएँ, तर पर्खने धैर्यता जुटाउने निकै गाह्रो भैरहेको थियो । म बगैंचामा फू ल, रूखहरू र साना चराहरूसँग मेरो गुणस्तरको समय बिताउँछु । म फारु गरी गरी थालमा रहेका परिकारहरु उधिन्न थाल्छु । म फर्के र आउँछु र नुहाउँछु । म प्रायः महसुस गर्दछु कि एक उत्कृ ष्ट के टाको लागि कु नै शिक्षा छैन। म प्राय पाँच बजे खेल्न बाहिर जान्छु । म पुस्तक लिन पुस्तकालयमा जान्छु । म पाठ्यपुस्तक पढिरहँदा ऊ लुके को समाज टाइपको किताब खोजी खोजी पढिरहेको हुन्थ्यो । म पर्खिएर बसेको भन्दै मोटरसाइकल स्टार्ट गर् यो । म परमेश्वरलाई प्रार्थना गर्छु र मेरो पाठ सिक्छु । म पनि बैठकको एउटा कु नामा गएर थचक्क बसें । म पनि प्यारो थिएँ कु नै दिन कसैको नजरमा । म पनि न्युयोर्क मा आणविक जीव विज्ञानमा अध्ययन गर्दा यही जीवनशैली बाँचिरहेको थिएँ । म पनि टाउको झुकाएर घरिघरि मात्र ती बालाई हेर्थेँ । म पनि कलङ्की झर्ने निधो गरेँ । म पनि उनीहरु देखि प्रभावित नै भएँ यसले आफ्ना सबै कु रा सुनायो ! म पनि उनको कु रा बुझ्न हतारिएँ । म पत्रिका पढेको बाहनामा उनीहरुलाई चिहाइरहेछु । म पक्का छु कि तपाईंले यो प्रेम गर्नुहुनेछ। म पक्का छु कि तपाईंले यसलाई प्रेम गर्नुहुनेछ यदि तपाईंले यसलाई पढ्नुभयो । म नियमित रुपमा कु रुवा भाइहरुसँग सम्पर्क मा रहन थालेँ। म नि आब जान्छु ल। म नयाँ पुस्तालाई यो भन्न चाहन्छु कि, अहिलेको दुनियाँमा आफ्नोपन बिक्छ । म दुई हल गोरु किनौंला, दुइटा हली पनि खोजौंला । म दिउँसो घर फर्क न्छु । म दस मिनेट पहिले स्कू लमा छु । म त्यही ट्याक्सीमा चढेर कु वेत एयरपोर्ट गएँ । म त्यहाँ चिया लिन्छु । म त्यस्तो परिवारसँग सम्बन्धित छु । म त्यसपछि मेरो झोला दिनको स्कू ल समय तालिका अनुसार प्याक गर्दछु । म त्यसपछि दिनको गृहकार्य समाप्त गर्न बस्छु । म त्यतिठू लो जिम्मेवारीको काम सम्हाल्न सक्दिन कि ? म अकमकाएँ । म ती सब संवादहरू सुन्दै र त्यहाँका वातावरणलाई हेर्दै बियर पिउँदै थिएँ । म तिम्रो अपराधी होइन भन्न सक्ने अवस्थामा त म पनि थिइनँ । म तिमी बदल्न चाहान्छु भन्नु क्रान्ति होइन । म तिमी एउटा बलियो के टा भएको चाहान्ु म तल झर्छु र एक घण्टाको झपकी लिन्छु । म त लुगा लगाउँछु र बिहानको पैदल यात्रामा जान्छु । म ढु क्क थिएँ अझै पनि छु ट्टीपछि पाले दाइलाई गेटमा पक्कै भेट्नेछु । म टाढाबाट नै मुस्कु राई पुगेँ तर उनी चाहिँ खाउँला जसरी आँखा तरेर गई । म झुक्किएकोमा ऊ सारै खुसी भई । म झस्किएँ नाम त उनको पो टिपाउनुपर्ने रहेछ त । म जे छु ठिकै छु बिथोल्न नआउ । म जीवनको सबै क्षेत्रका मानिसहरूलाई गाउने र मनोरन्जन गर्ने जीवनको साथ धेरै अद्भुत महसुस गर्छु। म जाहेरवालासँग प्रनेश गौतमको चिनजान नाता सम्वन्ध के ही छैन । म जस्तो जिन्दगीभर सर्वथा नाङ्गो मनुष्यको लुकाउनुपर्ने र बचाउनुपर्ने के थियो र ! म छु ट्टीको दिनमा पनि यसलाई अनुसरण गर्ने प्रयास गर्दछु । म छु ट्टी अवधिमा मेरो खाजा लिन्छु । म छु नि संधै तपाँईको साथमा बस्नेछु । म छक्क परें र छक्क परें। म चोटको मारवश् लाजले मरेतुल्य भएँ । म चिसो पानीमा नुहाउँछु । म चिया खबुस खाएर फे रि बेडमै ढलेँ । म चित्रकलालाई पवित्र कलाको रूपमा समात्छु । म घोत्लिन थाले अब फे रि मोना कहिले फिर्ने हुन् भनेर । म घर पुग्छु र तुरुन्तै नुहाउन जान्छु म ग्याष्ट्रिकको विरामी हुँ, मैले के ही नखाई हुँदैन । म गाउँका हजुरबा सम्झिन्थेँ उनलाई । म गहिरो व्यस्त महसुस गर्छु। म के हि समयको लागि आराम लिन्छु । म के भोगि रहेको छु मलाई नै थाहा छ । म किताब प्रेमी हुँ र मलाई किताब पढ्न मन पर्छ। म किताब प्रेमी हुँ र म पुस्तकहरू पढ्छु । म काठमाडौंमा आएपछि यति धेरै जाडोको महशूस कहिले पनि गरेको थिइनँ । म कहिलेकाँही मनोरन्जनका लागि सिनेमा जान्छु । म कहिले पनि समय खेर फाल्दिन। म एघारौं घण्टाको तयारीमा विश्वास गर्दिन। म एकोहोरोसँग सुसेल्दै हुइँकिरहेको थिएँ । म एकछिन बाहिर पुगेर आइहाल्छु । म एक विद्यार्थी हुँ। म एक भावुक पुस्तक पाठक हुँ । म एक घण्टाको समयको बारेमा वाक-इनबाट फिर्ता आउँछु । म एक घण्टा खेल्छु । म एक गिलास दूध पिउँछु । म एक किताब प्रेमी हुँ र मलाई धेरै पुस्तकहरू पढ्न मन पर्छ। म एउटा उदाहरण दिएर भन्छु है त ? म उसको अँगालोबाट फु त्के र काम गर्ने ठाउँमा आएँ । म उनलाई याद गरेर तपाईंकी नानीका लागि के ही मेवा हातमा लिएर आउने गर्छु । म उनलाई जिस्क्याउन खोज्छुः प्राणीहरुको आधातिरै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण अङ्ग रहेको हुन्छ । म उनको कल्पना स्तर देखेर साँच्चै छक्क छु । म उनको अनुहार पनि हेर्न चाहन्नथँे । म उठ्छु र मेरो अनुहार धुन्छु । म आशा गर्छु कि एक दिन हाम्रो भेट अवश्य पनि हुनेछ । म आफ्नो प्रेमीकालाई भेट्न पाउँदै थिएँ । म आफू लाई चित्रकला र चित्रकलामा बदल्छु । म आजबाट एउटा नयाँ काम शुू ग्दैु म आइहालेँ मनमाया भन्दै बाहिर निस्कयो । म आँखा चिम्लेर समर्पित हुँदै गएँ । म अनिर्वचनीय पीडाले आहत भएर एकोहोरो रोइरहेछु । म अनायस उनलाई पर्खिन थालेकी थिएँ । म अत्यन्तै मर्माहत भएँ, युनि जान पनि मन लागेन । म अझै यसलाई बारम्बार पढिरहेको छु । म अझै पनि प्रत्येक शिक्षकले भनेको कु रामा भाग लिन्छु । म अचम्मित भएको थिएँ, त्यसबेला । म अगाडि कति जना बुद्ध भएका छन्, म पछि पनि कति बुद्ध बन्ने छन्। भ्यालेन्टाइनको दिन पनि आयो, साथीहरु घरमै आएर मलाई तयार पार्दै थिए। भ्यालेन्टाइन डे पनि नजिकिँ दै थियो। भ्याक्सिन सके र संगै बसेर चिया खायौ । भौतिक सुधारको नाममा हरेक वर्ष ठू ल्ठू लो छु ट्याउने बजेट छु ट्याउने स्थानीय तहको प्राथमिकतामा त्यस्ता बालबालिकाले किन नपरेका होलान्! भौतिक शरीर क्षणभगुंर हो , देह नित्य हो । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री बसन्तकु मार नेम्वाङ सो स्थानमा पुगेका थिए। भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले बेलीब्रिज प्रदान गर्ने भने पनि आइनसके को प्रमुख श्रेष्ठले बताए। भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय वा सडक विभाग र विश्व बैंकबीच के ही दिनसम्म विवाद चल्यो । भौतिक जन्म दिने आमापछि मलाई शैक्षिक जन्म दिने यिनै विद्यालय थिइन् मेरी । भोली राती युरो कप छ । भोली बिहान सबेरै म बिहान हिंड्न जान्छु । भोली बिदेश छाडेर सबै यतै फर्क न पर्यो भने, ती महंगा घडेरीले खान देलान् त ? भोलिपल्टदेखि नयाँ मिस त्यही ठाउँ बसेर शिक्षाले जसरी पढाउँछे । भोलिपल्ट हामी खोपके न्द्रमा भेट भयौ । भोलिपल्ट बिहानै मैले टोलीमा खटिएका प्रहरीमध्ये दुईजनालाई सिस्नेतिर कु दाएँ । भोलिपल्ट बाट उनको शरीरमा अक्सिजनको तह ओरालो लाग्ने क्रम शुरु हुन थालिसके को थियो । भोलिको बिहानले सकारात्मक सन्देश बोके र आउला की भन्दै आशाबादी भएर हामी जसोतसो निदायौ । भोलिको कु नै योजना नभएपछि सुत्न मन पनि लाग्दोरहेनछ । भोलि बिहानदेखि घरका काममा सहयोग गर्नेछु र मोबाइलमा खेरा फाल्ने समय उनीलाई दिनेछु भन्दै आफू ले आफै लाई वाचा गरेँ। भोलि छोरा दौडिन्छ पर्सी त्यसैगरी नाति दौडिने छ । भोलि छाडी पर्सी टीकोटालो गर्न आउने तय भो । भोलि चाँढै थाक्ने ग्ु भोटीमाथि कलेटी परेको र ठाउँठाउँ टाला हालेको जाइकोट । भोको बस्न सकिँ दैन भने क्रान्तिका लागि के ही पनि गर्न सकिँ दैन । भोक लागे चाउचाउ खानु नि। भेन्टिलेटर जोडेपछी कोषहरुमा अक्सिजनको प्रभावको स्तरमा सुधार भयो । भेदभाव त यही समाज व्यवस्थाले गरेको हो। भूवनले चलचित्रमा काम गर्ने चर्चा भैरहेपनि ती चलचित्र बन्ने या नबने कु नै टुंगो लगाउन सके का छैनन् । भूवनले चलचित्र माइतीघर दुई मा पनि आफू ले काम गर्न लागेको बताएका थिए । भूवनको यो गेटअपलाई चलचित्रकर्मी र उनका फ्यानले निकै रुचाएका छन् । भूवनको फे रिएको गेटअप फिल्ममा कहिले ? भीडमा पनि ऊ आफू लाई एक्लै भएको पाउँछ । भिन्न भिन्न दिशाहरुबाट चार रंगका पंक्षी काखमा समेटिएको र आफ्ना रंग त्यागेर श्वेतवर्णी हुँदै गइरहेको सपना अर्को थियो। भित्र्याउन पनि सहज हुने व्यवस्था मिलाइयोस्। भित्री मनको उज्यालोले संसार उज्यालो बनाउँछ । भित्र पस्दा पण्डित, दानमहात्म्य काण्डमा पुगेर दानको महिमा बखान्दै रहेछन् । भिडियोको स्कृ नसर्ट तथा म्यासेज प्रिन्ट पानाहरु मलाई देखाउदा देखी पाएँ। भिटोफले शुक्रबार आयोजना गरेको भर्चुअल कार्यक्रममा नेपाल पर्यटन बोर्ड, गण्डकी प्रदेशका प्रमुख काशिराज भण्डारीले मोबाइल एप्स शुभारम्भ गरेका थिए। भिटोफ गण्डकीका अध्यक्ष नवराज अधिकारीकाअनुसार यस किसिमको डिजिटल मार्के टिङले ग्रामीण पर्यटन इतिहासमा नयाँ आयाम थप्नेछ। भिक्षुको न्वारानको नाम नाम नोहरराम गुप्ता हो । भावुक भएर अस्तित्वमा नै नभएको भगवानको नाम लिए । भावनाकी आमा भित्रबाट कु रा सुनिरहेकी थिइन् । भावनाका श्रीमानले पुन दुबई जाने निधो गरे । भावना माइतीघरबाट बुबा र भाइलाई छाडेर रुँ दै विदा भइन् । भावन बटुलेर भेट्न जान्छु भन्ने लाग्यो तर बारम्बार आइरह्यो त्यही शब्दहरू.. । भारी मन गरेर भावनाले आँखाभरी आँशु पारेर श्रीमानलाई बिदाइको हात हल्लाइन् । भारतमा हुमायुँले ज्योतिषशास्त्रलाई दिएको महत्व युरोपका कै यौँ साम्राज्यले पनि दिए । भारतमा लोकप्रिय बनेका कलाकारहरुका फ्यानले उनीहरुका लागि अचम्मको प्रेम देखाउँछन् । भारतमा ज्योतिषशास्त्रलाई विज्ञानका अरू विषयजतिकै मान्यता दिएको छ । भारतको पहिलो एरियल फिल्म फाइटर मा ऋतिक र दीपिका भारतका विभिन्न भाषामा बन्न लागेको यो चलचित्रको छायांकन सेप्टेम्बरबाट सुरु गर्ने तयारी निर्माताको छ । भात पकाको र भाडा माझके तलब पाउने भए म करोडपति हुन्थे । भात खाने भयापछि ढु ल्ने सुत्ने ठाउँ छ, नत्र नाई । भाग्न खोज्या तँ ? आँखा पल्टाएर सोध्यो पुलिसले । भाउजूका देब्रेपट्टिका दुई बाङ्गारा काला थिए । भाउजू ऐँचो पैँचो, मेलापात, ऋण धन, सरसापटी र गरिब छिमेकीकोमा आउजाउ गर्न छाडिन् । भाईहरुले भने डाक्टरले भर्खरै मुटुको एउटा औषधि चढाएको छ । भाईहरुलाई घण्टै पिच्छे फोन गरेर खबर बुझ्छु । भाइहरुले भने फोक्सोमा अक्सिजनको तह सोचेजस्तो बढ्न सके को छैन । भाइ गोविन्द अलि हठी नै थियो । भाइ को पनि आफ्नै कर्तब्य हुन्छ दाइ को त कति मिठो बोलि आहा। भाँडोमा रगतको बान्ता नगरुन्जेल ठाडो बोतल लाउन नछोड्ने भर्खरै १२ को परीक्षा सके र घरमा छिन् । भर्खर काम सकियो बाबू ! एक हप्ता पर्खिदिनुस्, के ही न के ही ब्यबस्था गरौंला । भन्नैपर्दा, माथिल्लै तहदेखि बुनिएको सञ्जालको प्रतिच्छाया तल्ला तहमा प्रष्ट झल्किन्छ । भन्ने लगायतको वाक्यांशहरु प्रयोग गरी चलचित्रको समिक्षा गरेको छु । भन्नुभएको कुा हामी सबैले ध्यान दिए सुन्यौं भन्नुको मतलब, नेवार होस् कि दलित, दुवै समुदायलाई थिचोमिचो गर्ने राज्य नै हो। भन्दै मैले हलचल गर्न नसके को ठेको दाइले सजिलै तेर्छो पारिदिए । भनेर मन्त्रोच्चारण गर्दै मलाई वरमाला पहिराउन भने । भनेथेँ नि, के टा मान्छेहरू यस्तै हुन्छन् भनेर । भन ए दैब, जनताले उपचार कसरी पाउने ? भत्कनुबिग्रनुका सारा दोष बर्सातले बोक्छ । भगवान प्रेम गर्नेहरुलाई बिछोड नगराईदेउ । भगवान जो किस्मतमा नै छैन उसंग भेट नगराईदेउ । भगवान जस्ता मान्छेलाई आफ्नै छोराले अन्याय गर्यो मैले के हि गर्न सकिन, उनको ऋणि भएरै मर्ने भएँ भने रे । भगवान गौतम बुद्ध आफै ले सात किसिमका पत् नीहरुको बारेमा बयान गरेका हुन्। भएको जागिर पनि छाडेर अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिष्पर्धा जित्न दत्तचित्त भएर लागेका पन्त के ही गरौं भनेर लागेका युवाहरू निरास हुने अवस्था अउन नहुने बताउँछन्। भएको जमिनमा अरु नै बाली लगाइसकिएको थियो । ब्लड प्रेशर हाई वा लो हुनेको मुख्य कारण नुनको कारणले हुने गर्दछ । ब्रेकफास्ट गर्नुअघि खाली पेट व्यायाम एवं योग गर्नुपर्छ । ब्राह्मणवाद भनेको ब्राह्मण जाति विशेष होइन। ब्राजिलको पटक पटकको आक्रमण अर्जेन्टिनाका गोलकिपर बाधक बनेका थिए । ब्यवहारीक जीवनमा सधै हामीलाई एकअर्काको कमीलाई राम्ररी महशुस गर्न थाल्यौ । बौद्ध धर्मले बालविवाह भनेर उल्लेख नगरे पनि अनमेल विवाहलाई मान्यता नदिएको उनको भनाइ छ। बौद्ध ग्रन्थमा पत् नीका प्रकार बारे एउटा रमाइलो वर्णन भेटियो। बोल्न अलि गाह्रो भएको छ । बोली,ब्यवहार र शारीरिक हावभावबाट हठात् आमामा आएको शक्तिको अनुभूत सजिलै गरें मैले । बोलायो भने भाउजू छतबाट बोल्थिन् मैले बिहानै किनेर ल्याइसकेँ रत्न दाइ हुनुहुन्न भन्थिन् । बोक्सिनीप्रति विश्वास हुनेहरुले बिरालो मरेको खबर सुनेर के ही दिन सन्तोषको श्वास फे र्थे । बैंक ठेके दार कम्पनीको बोलपत्र प्रक्रियामा रद्द गर्नुको कारण उनीहरुले एउटा फाराममा राम्ररी अंक नभरेको आरोप थियो। बैँस छउन्जेल लभ गर्न नखोजेको पनि होइन तर असफल भइयो । बैँक खातामात्र खोलेको नभएर प्यान कार्ड पनि हुनुपर्ने। बेहोस अवस्थामा त्यहाँको प्रहरीको सहयोगमा तपाईंलाई तपाईंकी श्रीमतीले दुई महिना अगाडि अस्पताल ल्याउनुभयो । बेस्ट फ् ेण्ड म आफै हुँ बेसारले शरीरको प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउँछ । बेसार मसला मात्र होइन, यो उत्तिकै औषधिय गुणले भरिपूर्ण छ । बेलुकीको छ नबज्दै एउटा ननिको सन्देश बोके र मोबाइलको घन्टी बज्यो । बेलुकीको खाना खाने समय भयो । बेलुकाको खाना झटपट खाइसके पछि कोठापट्टि आमालाई घेरेर बस्थ्यौँ । बेलुका आमाले सिलोक हाल्न थालिन् । बेलुका आमाले मेरो ब्याग खोल्नुभएछ । बेलायती मिडियालाई मात्र के उडाउनु, नेपाली मिडिया पनि कम्ताको छ र। बेलायती न्युटनले पत्ता लगाएको गुरुत्वाकर्षणको सिद्धान्त कसैले पनि नकार्न सक्दैन । बेलायतको एउटा ट्याब्ल्वाइड अखबार डेली मेलले कोरोना भाइरसको नेपाल भेरियन्ट भनेर सनसनीपूर्ण समाचार लेख्यो। बेलाबेलामा छाउगोठका पुराना घटनाहरु सुनाउथिन् । बेलाबेला उनले ऐया मात्र भनिरहिन् । बेबिलोनको सभ्यताले चन्द्र र सूर्यबाहेक अरू पाँच ग्रह पत्ता लगाएको थियो । बेनिघाट रोराङ गाउँपालिकामा पर्ने तिक्राङमा बर्खामा दिनहुँजसो राजमार्ग बन्द हुने गरेको छ। बेकारमा किन बोल्नु त मञ्जुल !बुझिसके , अब सबैले बुझिसके । बेकारमा काउन्टरमा बसेका कर्मचारीहरुलाई थप कामको लोड पनि नपर्ने। बेकरीमा के क अर्डर छ लिएर जाऊ । बृद्ध भत्ता बढे पछि हजुरआमाको भुइँमा खुट्टा छैन । बुहारी भित्र्याउने कु रा चल्न थालेपछि मैले मेरा गालामा ब्लेडले कोतर्न थालेको हुँ । बुहारी पनि छोरी नै हुन् । बुवाले यो खेत बेचेर शहर जाउँ भन्दा हजुरबाले कहिल्यै मान्नु भएन । बुवाको गरिबी र आमाको पहिरनमा कहिल्यै लाज नमान्नु । बुर्काहरूका कथा सुन्दा र पढ्दा मनमा झिल्का बल्छ । बुबाआमासँग आफ्नो कुा बाड्न मलाई गाह्ो लाग् बुबा आँफ साह्ै मनपाउनुहुन् बुबा अनि हामी सबैले उहाँको महानतालाई आदर गर्यौँ । बुधबार बिहान अठार वर्षको उमेरमा उनको निधन भएको हो । बुधबार कान्तिपुर दैनिकमा पनि त्यो समाचार प्रकाशित भयो । बुद्धोपदेशको अभ्यासलाई जनस्तरमा प्रचार प्रसार गर्ने उद्देश्यले नेपालमा मात्र होइन विश्वभरी बुद्ध जयन्ती मनाउँदै आएको छ। बुद्धत्व प्राप्त गर्नु अघिल्लो रात अर्थात् वैशाख शुक्ल चतुर्दशीको रात सुत्दा सिद्धार्थ गौतमले पाँच वटा सपना देखेका थिए। बुद्ध वाज बर्न इन नेपालले के ही नेपालीलाई यति गाँजेको छ कि अरु कु रा के ही पनि सुन्न र बुझ्न चाहँदैनन् उनीहरु। बुद्ध भन्ने बित्तिकै धेरैले सिद्धार्थ गौतमलाई मात्रै बुझ्छन्। बुद्ध भन्ने बित्तिकै धेरैले बुझ्ने चाहिँ गौतम बुद्ध नै हुन्। बुद्ध आफै ले गौतम शरमण् गच्छामी भन्न दिएका थिएनन्। बुढी आमा , दुई छोराहरु र श्रीमती । बुढालाई पनि बाजे नातिलाई पनि बाजे । बुढा गलिसके का छन्, यही पाराले खानेकु रा नखाने हो भने गाह्रो छ, तागतिलो के कसो हुन्छ खुवाउन बल गर्नू । बुझ्न सिक नारीलाई त्यही पाउँछौ इश्वरको बास । बीच सडकमा पुग्दा नपुग्दै दायाँतर्फ बाट बेतोड आइरहेको ट्रक देखेपछि मेरो हाँसो अत्यासमा परिणत भयो । बिामी भयो भन्दैमा आत्तिनु प्दैन बिहेको कामको चटारो, भिनाजुलाई पाहुनाहरुको स्वागत र बिदाइ गर्न भ्याइ नभ्याइ थियो । बिहे भइसके पछि जोईहरूको भनाइमा लागेर छु ट्टा गइहाले । बिहे चाहिँ यही माघमै सिध्याउनु पर्छ । बिहे अर्थात् नयाँ जीवनको सुरुवात, एकबाट दुई हुने दिन । बिहे अघि उनीलाई दिने समय र अहिले उनीलाई दिने समय र मेरो बानीमा पनि परिवर्तन आएको मैले महसुस गरेँ। बिहानै बोलाइएको भए पनि धेरै साथीहरु ढिलो आइपुगेका थिए कार्यस्थलमा । बिहानै आउनु परेका कारण हामीले के ही खाएका थिएनौं । बिहानीको पहिलो प्रहरमा मेरो घरको आँगनीमा देखिएको यो दारुण दृश्यले म मर्माहत भएँ । बिहानी पखको खाली सडकमा मैले बेतोडले गाडि हुइकाए । बिहानदेखि बेलुकासम्म मैले लिएको भोजन यही एउटा बिस्कु ट थियो । बिहानको खाना खाने बेलातिर बसले आमाछोरीलाई घरमुनिको बाटोमा ओरालिदियो । बिहान सबेरै उठेर आभा गाउँकै स्वास्थ्यचौकीको अहेवलाई भेट्न उसकै कोठामा पुगी । बिहान व्यायामशालामा शारीरिक व्यायाम गर्छु। बिहान मात्र उनको दर्शन भयो । बिहान बिहानै हजुरबाको देहान्त भएको खबर सहित घरबाट फोन आयो । बिहान बजे सम्म म तिनीहरूलाई पढ्छु । बिहान नास्ता गर्नु हाम्रो पहिलो प्राथमिकता हो । बिहान छु ट्टिएका हामीहरु वर्षौं अघि छु ट्टिएको जस्तो महसुस मलाई हुँदै थियो । बिहान १० बजे सुरु हुन्छ। बिहान १० बजे अफिस पुगिसक्नु पर्ने । बिहान १ बजे सम्मेलन सुरु हुन्छ । बिस्तारै शभ्यता र उन्नतीको मार्ग सिक्दै गरेका नेपालीहरुलाई अर्को एक दुई दशक पछाडी धकले, अन्योलमा राखे । बिस्तारै गर्दै जानि नि के को हतार छ र। बिर्स्एछु भन्या किन भने चाडै उठियो अनि याद भएन । बिर्सिएको छैनो मलाई तर किन बिर्सिसकें भन्यौ ? बिरामी साथीलाई भेट्न निस्के को फलफू ल किन्नै बिर्सेछु । बिरामी परेको दशपन्ध्र दिन भैसक्यो बाबु । बिपी कोइराला जस्ता देशको बारेमा चिन्ता गर्ने एउटा पनि नेता जन्मेनन् । बिधि पूर्वक साँझ धानको बिउको एक झुप्पा घरको मुल खाँबोमा बाधिन्थ्यो, त्यसो गर्दा शुभ हुन्थ्यो रे । बिदेशीनेको लर्को रोकिएन बरु झन बढ्यो । बिदाको दिन उ प्ाय दिनभी सुत् बिकास उन्नति होला भनेको खाली राजनीति मात्र मौलायो । बाह्य संक्रमणले चाढै प्रभावित हुने भाग छाला हो । बाहिरी रिङरोड बनाउने नाममा हजारौं स्थानीयको जग्गा राज्यले लिएको छ। बाहिरबाट आवाज आयो सुल्फा सुल्फ । बाहिर आँखा तानी तानी हेरिरहे । बाल्यकालमा उसलाई कहिलै पनि कु नै अभाव भएन बालिका बडो जतनका साथ काठको बटुकोमा पानी ल्याएर बटुवालाई दिन्छिन् । बालाई सुताइएको ओछ्यानको बायाँपट्टि अँगेनो छ । बालविवाहलाई कानूनी मान्यता छैन तर कानूनलाई छलेर पनि यो काम भइरहेको छ। बालविवाह हुने मुलुकमध्ये नेपाल दक्षिण एशियामा बङ्गलादेश र भारतपछि तेस्रो स्थानमा रहेको जनसङ्ख्या तथा स्वास्थ्य सर्वेक्षणले देखाएको छ। बालविवाह अन्त्य गरी बालबालिकाको अधिकार संरक्षणका लागि सबैले हातेमालो गर्नुपर्ने उनको धारणा छ। बालबालिकालाई शिक्षाको निरन्तरताका लागि आमाहरुलाई नगर प्रोत्साहन गर्ने नेपाली कांग्रेसको चुनावी घोषणा पत्रमा उल्लेख गरिएको छ। बारीका दूधे मकै गोठभित्र पोल्दै खाँदै गर्थ्यौँ । बारा भए पनि पर्सा राष्ट्रिय निकु ञ्जको क्षेत्रभित्र पर्ने पथलैया अमलेखगञ्ज सडकखण्डबाट शनिबार बाबु ठू लै लेखक पनि हुन् । बाबु कस्तो अट्टेरि भाको तिमि। बाबाले हाम्रो नाक काटिस् भनेर गाली गर्नुभयो । बान्ता गर्नको लागि उठेर जान न बा को शक्ति थियो न भाँडो थाप्न आमालाई मौका । बानी पर्न निकै हम्मेहम्मे भयो । बादल बन्ने, पानी पर्ने र बालीनाली लाग्ने काममा निश्चित रूपमा सूर्यको प्रभाव रहन्छ । बाढीले ल्याएको ठू लो ढु ङ्गा मुख्य बाँधको इनटेकको भागमा ठोकिएको र त्यसले क्षति पुर् याएको पाइएको छ। बाढीले नदी आसपासका क्षेत्रमा ठू लो क्षति गरेको छ । बाढीले चारवटा पक्की पुल पनि बगाएको छ । बाढीपहिराबाट यस अवधीमा रु डेढ करोड भन्दा बढीको क्षति भएको प्रहरीले जनाएको छ । बाढी पहिरोपीडितले सहयोगको याचना र अपेक्षा गरिरहेका छन् । बाटोमा परेकाले मात्र म त्यहाँ पुगेको थिएँ । बाटोभरि रामनाथले धेरै कु रा सोच्न सके न । बाटो, बिजुली खानेपानी जस्ता योजनामा बजेट विनियोजन गरेर ती संरचना विद्यार्थीले पनि उपयोग गर्छन भन्ने तर्क हरु बलिया बन्दै जान थालेका छन्। बाटो हिँड्ने मान्छे भए पो चिया खान्छन् । बाटो मोटर गुड्न थालेपछि काहिला बाजेको खुसीको सीमा थिएन । बाटो छेउको ल्याम्पपोस्ट ठीक प्रश्नचिह्न जस्तो मेरो अघि उभिएको थियो । बाघले आक्रमण गरी बारामा एक युवकलाई जंगलतिर लग्यो, खोजी कार्य सुरु रे। बागवानीले तपाईंलाई बोट बिरुवाहरू बुद्धिमानीपूर्वक छनौट गर्न आवश्यक गर्दछ। बागवानी सजिलो गतिविधि होइन, विशेष गरी जब तपाईं यसमा नौसिखिया हुनुहुन्छ। बागवानी शौकको शारीरिक, मनोवैज्ञानिक, आर्थिक, र वातावरणीय फाइदाहरू छन्।. बागवानी एक मिठो शौक हो जुन एक हुनुपर्दछ। बागवानी एक चिल्लो र मीठो शौक हो। बागलुङका भकु ण्डे, बिहुँकोट, ढोरपाटन र कटेरी गाउँ छन्। बागमती , गण्डकी , लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका थोरै स्थानहरूमा मेघ गर्जन चट्याङ्ग सहित भारी धेरै भारी वर्षाको सम्भावना रहेको छ। बाख्रो समात्ने जम्मै बारी दगुरेकी सावित्रीले इनारमा हात खुट्टा पखालिरहेकी थिई । बाक्लो र खस्रो छाला भएको मंगोलियन अनुहार । बाँदर लड्ने भीरमा पनि बम बारुद साबेल घनको मदतले बाटो खन्दै गए । बाँदर कु रा बुझेझैँ कु लेलम ठोक्यो । बाँझो नै रहोस तर मेरो प्राण रहुन्जेल यो खेत बेचिदैन । बाँच्ने मन त सबैको मन हुन् बाँकी उनीसंग खन्ती मात्रै रह्यो, त्यो पनि लौरोको रुपमा । बा ले हातको इशाराले पानी मागेपछि आभा भान्छातिर पसी । बा ले फलैंचाबाट एकतमासले हजुरआमा र नातिनीलाई हेरिरहनु भयो । बा ले टाउको हल्लाएर पुग्यो भन्ने सङ्केत गर्नुभयो । बा ले कान अलि कम सुन्न थाल्नुभएको थियो तर खै ! बा ले औषधी मुखमा हाल्नै मान्नुभएन । बा लाई कु ल्ला गराएपछि एकछिन भान्छातिर हराउनु भयो । बा ब्युँझनुभएको छ तर सन्चोसँग बसिरहनुभएको छैन । बा बेलाबेला नदी जस्तो सुसाउँदै भक्कानिरहनुभयो । बा बाँसका चोया काढ्दै डोकोडालो बुन्नुहुन्थ्यो । बा दुई गाँस बढो कष्टसाथ निल्नुहुन्थ्यो र तेस्रो गाँसबाट वाक्क वाक्क गर्नुहुन्थ्यो । बा तकियामा ढाड अड्याएर लत्रक्क लत्रिरहनु भएको छ बा जाउलो पनि निल्न सक्ने अवस्थामा हुनुभएन । बा गाई चराएर घर फर्कि एपछि बेलुका दूध तताउनुहुन्थ्यो र हामीलाई कु राउनी खान दिनुहुन्थ्यो । बा को सिरानीको दायाँपट्टि सानो थर्मस छ र सँगै एउटा स्टिलको गिलास छ । बा को श्वासको तीव्रता बाक्लो हुँदै गयो । बा को यो अवस्था दोहोरिइरहनु पक्कै पनि डरलाग्दो संके त हो भन्ने मेरो अनुमान रह्यो । बा को छातीमा टाउको जोतेर आमा पुक्लुक्क ढल्नुभयो । बा को छाती डरलाग्दो पाराले तलमाथि गर्न थाल्यो । बा को गोडामुनि बसेर उङ्दा उङ्दै आमाले झिसमिसे बनाउनुभयो । बा को अवस्थाको बारेमा भन्दा अहेवले आभाकोबारे बढ्ता चाख देखायो । बा को अन्तिम घडि अब टाढा छैन भन्ने कु राको बोधले मलाई वाकवाकी आउन लाग्यो । बा का कलेटी परेका ओठ फिस्स हाँसे र थर्थराइरहेका हातले प्राप्तिका कलिला गाला सुम्सुम्याए । बा उसैगरि फलैँचामा लडिरहनु भएको थियो । बा आमाले पनि छोरीको अवस्थाप्रति मनलाई बाँधेर राख्न सके नन् । बहिर गएर हेर्न पए कस्तो देखिन्थ्यो होला है । बहिनी रुँ दै माइती सकिएको खवर पाएर माइत आई । बस्नुस् कि बस्नुस् भनेर पिठ्युँमै छुँला जस्तो गरेपछि उनलाई बस्नुपर्ने बाध्यता आइलाग्यो । बस्तीका अरू साथीहरू जस्तै गाडीमा हिँड्ने । बस्, के छ र- यहाँ पनि मान्छे बाघले लग्यो भनेर हल्ला भइदियो। बसुन्जेल हामीसँग कोही पनि बोलेनन् । बसपार्क देखि उसको सञ्जाल पूरै सहरभरी फै लिन थाल्यो । बल्लतल्ल त समलिएको छु प्रगति गर्न अझै के ही समय लाग्छ । बल्लतल्त आफू लाई सम्हाले र कोठातिर लागे । बल्ल बल्ल बडो कष्टका साथ दिउँसोको दुई बजेपछि म कलङ्कीतिर निस्किएँ । बल्ल दश घण्टा बितेछ ।मनलाई सम्हाल्दै सकारात्मक हुदै थिए । बलिउडमा लभ स्टोरी चलचित्र निर्देशनमा करण जोहर चर्चित छन् । बलिउडका दिग्गज कलाकार दिलीप कु मारको निधन बलिउडका दिग्गज अभिनेता दिलीप कु मारको निधन भएको छ । बलिउडका के ही कलाकारको नाम यो चलचित्रमा नजोडिएको पनि होइन । बलिउड नायिका कियरा आडवाणीको क्रे ज ह्वात्तै बढेको छ । बलिउड नायिका कं गना रनावतले अन्य नायिकाहरुको चर्को आलोचना गर्छिन् । बलिउड नायक सिद्धार्थ मल्होत्रासँग चलचित्रको कु नै अभाव छैन । -बलबहादुर थापा मगरआर्मीको ब्यारेक अगाडि ठू लो घर छ । बल पोसेसनमा पकड जमाएको ब्राजिलले भने पाएको अवसरलाई सदुपयोग गर्न सके न। बर्मामा आजैका दिन सेनाले कू गरेको। बर्खामा खानीले थुपारेको लेदो र गेग्रान राजमार्गमा आएर हिलाम्मे बनाउनेदेखि सवारीसाधन पुरेका समेत थुप्रै घटना घट्ने गरेका छन्। बरू हामीले चाँडै आएर डिस्टर्ब पो गर्यौँ कि ?पत्रकारले सोध्छिन् । बरू यसको बदला महिनावारी तलब बढाइदियो किसानले। बरू अरू मान्छे छन् भने गैरदलित पठाइदिनू है? आउँदै गर न है नानी? बरुण दाइको थुपै्र पटकको ढिपीले म उहाँको रेस्टुरेन्टमा पसेँ । बरु जागिर नखा, त्यति टाढा नजा ! भने ज्याबाले । बनिबनाउ बाटो त अक्सर सबै हिँड्छन। बनावटी सम्बन्ध भन्दा राम्रो त एक्लोपन हुन्छ । बढी वारेन्टी त यस्तै काउली, बन्दा र प्याजमा नै पाउन सक्नुहुन्छ । बडो आहत भएर निस्किएको आभाको चीत्कार गाउँका हर घरका कु नाकाप्चामा पुगे । बटुवा तपाईंलाई थाहा छ ?! तपाईं त्यो आवाज चिन्नु हुन्छ ?वृद्ध चिन्छु । बटुवा ज्यु, मैले जानु नै पर्छ । बजारमा माग भएकाले कु खुरा पाल्न छाडेनन्। बजार क्षेत्रमा लेदोसहितको बाढी पसेको छ । बजामा के ही सामान किने घ फ्कन्ौं बच्चाहरू घरमा छन्। बच्चाको रूपमा मेरो सपना सधैं माइनमा सर्नको लागि थियो । बच्चाको अधिकारमा कहिल्यै सरोकार वा मतलव नराख्ने उनीहरुलाई आफ्नो हकअधिकारको मात्रै चिन्ता लाग्ने विषय कम उदेक लाग्दो छ? बच्चलाई जोो बेसी आएको थियो बगैंचाको लागि मेरो क्रे ज पूरा गर्न, मैले मेरो घरको नजिक एउटा सानो बगैंचा उठाएको छु । बगीरहेको पानी जस्तै बग्दै जानु, फोहरहरु आफैं किनारा लाग्नेछन् । फ्यान खोल्न त हुन्थ्यो रुगा लाग्छ । फोहोरको उचित निपटानको गोद लिन हुँदैन। फोहोर र सुख्खा माटो बागवानीका लागि एकदम गाह्रो छ। फोन होल्डमा राख्ने पालो अब मेरो हुन्छ । फोन राखेर हतार हतार म उठे । फोन गरेपिच्छे बहिनीलाई जागिर छाड्न अनुरोध गर्छन् । फोक्सोलाई निमोनियाले गाजिसके को थियो । फे सबुकमा निकै सेयर भएको स्टायटस हो यो। फे सबुकका सिइओ मार्क जुकरवर्गको समेत नाम र फोन नम्बर लिक भएको डेटामा रहेको चर्चा छ। फे सबुक पेजमार्फ त कथा सुन्ने बालबालिकाको संख्या प्रतिकथा नै दस हजारभन्दा बढी हुनुले अर्कै भविष्यको संके त गर्छ। फे सबुक खोलेर सुटुक्क उसलाई ब्लक गर्दिएँ अनि आफ्नै औकातमा फे रि पढाइलाई निरन्तरता दिएँ । फे री घरमा धमाका हुन्छ । त्यहाँ रिशुको काटिएको हात भेटिन्छ, जसमा उनले रानीको नाम खोपेका थिए । फे रि-फे रि पनि यस्तै पत्र लेख्दै गर्ने वाचा का साथ् आजलाई बिदा है ! फे रि हेर्यो, अर्को नंवर थिच्यो, उठेन । फे रि वैज्ञानिकबाहेक विज्ञानको प्रयोग चिकित्सक, इन्जिनियर तथा अरू पेसाका मान्छेले पनि गर्छन् । फे रि रिमोट खोजेर टिभि चलाउन खोजी । फे रि यस्तै दुर्घटना हुन सक्छ । फे रि यता, उनका बुबालाई चाहिएको थियो दहेज । फे रि म हटेर पनि समस्याको समाधान हुने हैन क्यारे। फे रि म टिभी समाचार सुन्छु । फे रि पनि यसै गर् यौ भने ढिकमनि पुगेर म हामफालेर मर्नेछु । फे रि पनि माइसंसारलाई माइसंसार नै भैरहोस् भन्ने मुरीमुरी शुभकामना। फे रि कठोर यथार्थ मनको दैलोमा टुप्लुक्क हाजिर हुन्छ मेरो प्रिय मित्र अब यो धर्तिमा छैनन् । फे रि आफू ले आफैं लाई उत्तर दिन्छु । फे रि अलिकति समय चुपचाप मै बित्यो । फे रि अर्को देशमा गएर क्रृ ण तिरौला भने । फे रि अर्काे चाँदीको बन्चरो लिएर देवता देखा परे । फु र्सदमा थिए, सायद म त्यसकारण मन अनि मस्तिष्कमा नानाथरीका कु राहरू मडारिँदै थिए । फु टबल र्हेन बस्यो निद्रामात्रै गडबड हुने । फिल्मको सबै कोणमा ब्याकग्राउन्ड स्कोर गजब छ । फिल्मको प्लट अर्थात पटकथा एकदमै रोचक छ । फिल्म बनाउनु होला तर सन्तान बेच्नु हुँदैन भन्नेमा उति चनाखो हुनुपरेको छैन । फिर्ता बाटोमा म दुध बुथबाट दूध लिन्छु । फिर्ता गरेको बाँकी खुद्रा पैँसा हतार हतार खल्तीमा कोच्छु । फिफाले पछिल्लो पटक २७ मे मा वरीयता अपडेट गरेको थियो । फागू पर्वमा के ही तस्वीर सार्वजनिक गरेपछि नायिका प्रियंका कार्कीलाई फ्यानले सोधे फलस्वरुप आमाले रामायण, महाभारत, कृ ष्ण चरित्र पढ्ने मात्र होइन, श्लोकहरु मुखमै सारिसके की थिइन् । फल लगेर घर जाँदा बाटोमा सोच्दै थिएँ, मानिस पैसाले ठू लो हुँदैन रहेछ । फर्कि दा बाटोमा हामी बुढाबुढीले उनी संग बिताएका कयौ रमाईला पलहरुको कु रा ग्यौ । प्ेम भोसा सधैं कमाइने कुा हो प्लिज बुबा, मलाई नढाँटी के छ भन्नु ? म तपाईंको म्याडमलाई के ही भन्दिनँ । प्लास्टिकमा प्रतिबन्ध एक आन्दोलनमा परिणत हुनुपर्दछ। प्रोत्साहन भत्ताको मात्रा क्रमशः वृद्धि गर्दै लैजान सकिने गाउँपालिकाले जनाएको छ । प्रेस र प्रकाशकबीच यति गोप्य रुपमा कोड भाषामा यो अङ्कबारे कम्युनिके सन हुन्छ प्रेरणाले भरिएर निस्कन्थे म सधैँ । प्रेरणा हाम्रो जीवनमा सफलता प्राप्त गर्न को लागी एक महत्त्वपूर्ण कु रा हो । प्रेमले नजिक्याउने सामथ्र्य मञ्जुलको पयार्यजस्तै बनेको छ । प्रेमको कु रा सार्वजनिक रुपमा व्यक्त नगरेपनि वर्षा र राजले तस्वीर भने शेयर गर्ने गरेका छन् । प्रेम, सम्मान र सह अस्तित्वमा जगमा हाम्रो मित्रताले जरा गाड्यो । प्रेम, पागलपन, अपेक्षा र हठको यो कथा निकै चाखलाग्दो ढंगले शुरु हुन्छ । प्रेम मेरा निमित्त रहस्य थियो र रहिरहनेछ । प्रियाको घर काभ्रेको विकट ठाउँमा थियो । प्रियंकाले लेखिन् हाम्रो सानो चमत्कार प्रिन्ट्रर को इन्क नै सक्ये छ कसरि बुझाउने त अब। प्रायः मेरो भेट लोग्नेले दुःख दिनेसँग हुन्थ्यो । प्रायः मलाई सबैले यही अवस्थामा देख्थेँ । प्रायः कोठामा नै बस्थे, सायदै मेरै लागि होला । प्राप्तिले पुछिदिएपछि बा का आँखाका कोसबाट झनै ज्यादा पानी बग्न थाले । प्राप्ति मेरा दुबैहात तानेर उठाउने असफल तर निरन्तर प्रयत्न गरिरहेकी थिई । प्राप्त धनलाई राम्रोसित सनुम्हालेर राख्छे। प्राध्यापकहरू कथैकथाका ताना बुनेर सर्वसाधारणलाई बेच्थे । प्राचीन युग र यदाकदा आधुनिक युगमा पनि यस विद्याका किन यति धेरै अनुयायी छन् ? प्राचीन तथा आधुनिक युगमा थाहा भइआएको कु रा सूर्य तथा चन्द्रमाले पृथ्वीका विभिन्न क्रियाकलापलाई असर गर्छन् । प्राकृ तिले हाम्रो शरीरको आवश्यक्ता अनुसार फलहरु दिएका छन् । प्राकृ तिक घटकहरूको गुणस्तर जोखिममा छ। प्रहरीले सरस्वतीलाई पक्राउ गर् यो। प्रहरीले उनलाई घर फिर्ता पठाएको छ । प्रहरीलाई लाग्छ, रानीले नै आफ्ना प्रेमीसँग मिलेर पतीको हत्या गरे । प्रशिक्षक अब्दुल्लाह अलमुताइरिले पनि त्यसलाई सेयर गरे । प्रयास प्रगतिको लागि गर पूर्णताको लागि होइन । प्रयास गरेर असफल भयौ भने बधाई छ धेरैले प्रयास पनि गर्दैनन् । प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रेमलाल लामिछानेले स्थानीयवासीसँग छलफल गरेर राजमार्ग खुलाउने प्रयास भइरहेको बताए। प्रधानमन्त्रीलाई सम्माननीय भन्नुपर्नेमा उनले माननीय प्रधानमन्त्री भनी सम्बोधन गरेका हुन्। प्रधानमन्त्री के पी शर्मा ओलीले नेपालमा साफ आयोजना गर्ने बताएका छन्। प्रधान भनेको त नेवारभित्रको उच्च जात। प्रत्येक हेराइलाई एकीकरण गर्दै लैजान्थे । प्रत्येक व्यक्तिको आफ्नो खाली समयमा गर्न फरक शौक हुन्छ। प्रत्येक व्यक्ति अर्को भन्दा फरक हुन्छ। प्रत्येक वर्ष कात्तिक शुक्ल त्रियोदशीदेखि पूर्णिमासम्म तालमा धार्मिक मेला लाग्ने गर्दछ। प्रत्येक मोडमा खन्तिले खोस्रेर सेउलाको थुप्रो लगाउनु, पछि हामी गएर त्यसलाई पक्का गरौंला । प्रत्येक प्रकारको लागि, तपाईंले यसको चालहरू सिक्नुपर्दछ । प्रत्येक टोलबासीले एक घण्टा यो पार्क भित्र विताउनुपर्ने हुन्थ्यो । प्रत्येक गाउँपालिका र नगरपालिकामा प्राविधिक शिक्षा तथा व्यवसायिक तालिम परिषदबाट मान्यता प्राप्त प्राविधिक शिक्षलय स्थापना गर्ने। प्रत्येक क्षण अनुहारमा पर्दै गएको चाउरिपनाको ख्याल नै नगरिँदो रहेछ । प्रत्येक के टीहरुसँग एक एक वटा बंदेल साथमा राख्न भन्दछन् । प्रत्येक एक मानिस के हि गर्न को लागी एक जोश थियो। प्रत्येक अवधिमा शिक्षक के टाहरू संग कु रा गरिरहेको देखिन्छ। प्रतिष्पर्धामा विजयी भए पुरस्कार रकम आफ्नो सोचलाई व्यवहारमा बदल्न प्रयोग गर्ने तयारी उनीहरुको छ। प्रतिवर्ष नेपालमा विकासे असार आउँछ र नै यहाँका नेता कार्यकर्ताहरूको राजनीति चलेको छ । प्रगतिको भोक जागेको थियो जिवनमा के हि गर्ने लक्ष्य कायम थियो । प्रक्रिया कस्तो हुँदो रहेछ भन्ने बारे यो ब्लग लेख्दैछु । प्रकृ तिले पनि दिन दुखीलाई नै रोज्दो रहेछ । प्रकृ तिले कु नै भेदभाव गरेको छैन। प्रकृ तिमा पाइने खानेकु रामा आ आफ्नै पौष्टिक तत्व हुन्छ । प्रकृ तिको सन्तुलन र सन्तुलन नष्ट गर्दछ । प्रकाश स्कू ल जाने भएपछि माइजुले पनि लोकबहादुरलाई स्कू ल पठाउन तम्सिइन् । प्रकाश भाइ जन्मिएपछि आमाको अनुहारबाट दुःखका दागहरु सर्लक्कै मेटिएझैँ लागेको थियो । प्याज र गोपी दुवैको अन्तरालमा रहस्य लुके को हुन्छ । पोहोर एकजना अचम्मको अपराधीलाई देखेँको थिएँ । पोल्छ भन्ने थाहा हुँदाहुँदै पनि परिने। पोलिनिसियामा डुंगा बनाउन रूख ढाल्दा विभिन्न भगवान् खुसी बनाउने तरिका पूरा गरिन्थ्यो । पोडे, च्यामे, खड्गी, धोबी, कु स्लेले छोएको चल्दैन। पोखरा शहर आती सुन्दर छ । पैसा भनेपछि जुत्ताको तलुवा चाट्छन् । पैसा भनेको खासै ठु लो कु रा हैन, मेहेनत र लगनसिलता जस्तो । पैसा सम्पत्तीमा मान्ेले कहिले पनि पू्ण आनन्द पाउन सक्दैन पेन्गुइनहरू अन्टार्क टिकामा बस्छन्। पेटेन्ट प्रणालीअनुसार आविष्कारलाई प्रोत्साहन दिन आविष्कारको अधिकार आविष्कारकलाई दिनुपर्ने हुन्छ । पेटमा बच्चा भए पनि उनले मलाई वास्ता कहिले गरेनन् । पेट दुख्न थालेपछि सासूआमा जेठी बुहारीलाई भनेर अस्पताल भर्ना गराउनुभएको थियो । पृथ्वी सूर्यको वरिपरि जान्छ। पृथ्वी राजमार्गसँग जोडिएर धादिङको बेनिघाट रोराङ गाउँपालिकाभित्र दर्जन बढी शाखा सडक निर्माण भएका छन्। पृथ्वी राजमार्ग हुँदै खोलिएका सडकहरु दिगो बनाउन नसक्दा हरेक वर्ष क्षति व्यहोर्नु परेको स्थानीयहरुको भनाई छ। पृथ्बी कसरी घुम्छ होला । पूर्विय सँस्कृ तिमा मन्त्रको शक्तिलाई धेरै महत्वपूर्ण मानिन्छ । पूर्वाधार कर, प्रदूषण शुल्क लगायतका विभिन्न शीर्षकलाई जोडेर मूल्य निर्धारण गर्छ। पूर्वको झुल्के घामसँगै कमरेड अविनाश टुप्लुक्क आइपुग्यो । पूर्वकै जमिन उनलाई पूरा लाग्थ्यो रे । पूरै शरीर सिस्नोको पोलाईले झमझमाउन थाल्यो । पुस्तकहरू हाम्रो मिल्ने साथी हुन् । पुस्तकले हामीलाई हृदय र ज्ञानले अझ राम्रो हुन मद्दत गर्दछ। पुस्तकले हामीलाई कहिले पनि छोड्दैन। पुस्तकले भिक्टर फ्रान्कस्टेन नाम गरेको वैज्ञानिकको कथा बताउँदछ । पुस्तकको एक अद्भुत अंश लेख्नुभयो। पुस्तक मानवको सबैभन्दा मिल्ने साथी हो। पुस्तक पढ्ने एक धेरै राम्रो बानी छ जुन सबैले निर्माण गर्नुपर्दछ। पुस्तक पठन एक विशाल चीज हो जुन हामी सबैमा हुनुपर्दछ। पुसको बिहान, आभा छोरीलाई लपक्क शरीरमा टाँसेर निदाइरहेकी होली, चारबर्षे छोरी आमाको जिउको तातोमा मस्त होली । पुसको एक निर्मम बिहान, प्रस्टै उज्यालो भइसके को थिएन । पुस माघको कठ्याङग्रीदो ठण्डीले बरफ बनाएझै भएछ । पुल्चोक इन्जिनियरिङ क्याम्पसका विद्यार्थी उनीहरूले जागिर भने परीक्षा सकिनुअघि नै थालेका थिए। पुलिसमा जागिर खान सकिएन अब राजिनामा दिनुपर्छ । पुलको दमक खण्डतर्फ को पूर्वी भागको ग्यावियन भत्किन थालेपछि सडकसमेत भासिन थालेको छ । पुरै नाम लेख्ने गरन जस्ले लेखेको भए पनि । पुरानो म र अहिलेको ममा तुलना गर्दै थिएँ। पुराणको असल गूढ तथ्य जो हो, त्यो भो फलभित्रको बीज । पुरा गर्ने समय थोरै होला तर अठोट थोरै छैन । पीडाले कि त तिमीलाई बलियो पा्न सक् , कि त मा्न सक् पिनास रोगमा नस्यकर्म अति नै उपयोगी छ। पिओएस मेसिन र एटिएममा भने यो कार्डले काम गर्दैन। पाल्पा पर्यटकका लागि घुम्न र गर्मी छल्न तराईबाट मान्छे आउने पहाडी जिल्ला हो। पार्टीहरूमा जान रमाइलो लाग्छ मलाई । पार्टीलाई भाँड्न खोजेको आरोप लगाएर निस्कासन गरिएको थियो । पार्टीमा उनी चानचुने नेता थिएनन् । पार्टीको काममा धेरै व्यस्त रहियो, राति सुत्न पनि पाइएको छैन । पारस की नायिकाको बारेमा विस्तृत जानकारी हामी के ही दिनमै सार्वजनिक गर्नेछौ । पारम्पारिक चिनिया उपचारमा पछिल्लो दुई हजार बर्षदेखि अकु प्रेशर थेरापीको एक महत्वपूर्ण स्थान छ । पानेखोलामा काठे पूल त थियो तर मक्किइसके को । पानीपट्टी लगाए जोो घट्न सक् पानी राशिमा पर्ने सबै कर्मचारीलाई नहर तथा पानीको काम दिइन्थ्यो । पानी फाउन्डेशन को साप्ताहिक अनलाइन कार्यक्रम मार्फ त आमिरले भनेका छन् पानी पुनःसुन्दरीजल ल्याउन डेडवर्क डाइभर्सन सुरुङ सफा हुनुपर्छ। पानी पर्यो कि पानेखोला र मुग्लुखोलामा भेल उर्लिएको प्रष्टै देखिने । पानी जुन हामी बारम्बार पिउँछौं, हाम्रो वातावरणको अंश हुन्। पान, गुट्खा, सुपारी खाएर दाँत कालो न कालो थियो उनको । पातालले मलाई हेर्ने आँखामा आतंकको बादल घुमिरहेको देख्न थालेको थिएँ । पाठकको सिर्जना र क्षय निरन्तर प्रक्रिया हो सिर्जना गर्न सकिएन र क्षय मात्र भइरह्यो भने कु नै पनि माध्यमको मृत्यु निश्चित हुन्छ। पाके को मासु एउटा भाडामा खन्यायौ र झोलामा हाल्यौ । पाकिस्तानी फिल्म मेकर्सलाई इमरानको सुझाव बलिउडको नक्कल गर्न छाड्नुहोस् पाकिस्तानी चलचित्र उद्योग बलिउडबाट प्रभावित भएको छ । पाउरोटी किनेर साथीहरु भएको ठाउँमा नपुगुन्जेल उनी पनि चुप रहे । पाउरोटी किनेर ल्याऊँ , मैले फे रि प्रस्तावलाई अघि बढाएँ । पाउन दुर्लभ किनभने प्राय जसो अरु भन्दा धेरै फरक खाले पाइहाले पनि त्यसको भोलि वा पर्सिपल्ट मात्र । पाँचसयको लागि शनिबार आइतबार के हि नभनी ल्गयाछ । पहुँचमार्ग बनेपछि मात्रै आयोजनाको निर्माणस्थलसम्म पुग्न सकिने उनले बताए। पहिलो, हाम्रो राज्य आफैं ले संविधानलाई इमानदारीपूर्वक पालना गरिरहेको छैन। पहिलो, म कारणवश माओवादी नेतृत्वको विरोध गर्छु नै। पहिलो सपनामा उनले आफ्नो शरीर विराट हुँदै गएको देखे। पहिलो लकडाउनमा काठमाडौं उपत्यकामै कतिपय आवास क्षेत्रमा साइकल ब्वाइहरूलाई प्रवेश निषेध गरियो। पहिलो भेटमै रिशूसँग रानीको प्रेम हुन्छ । पहिलो बाक्य मै सोध्थे कस्तो छ अहिले ? पहिलो कारण यो हो कि यसले तपाई भित्र विश्वास सिर्जना गर्दछ। पहिलो अवधिमा, म अंग्रेजी सिक्छु । पहिलो २० बर्षदेखि, रबिन्सन त्यहाँ एक्लै बस्दै थिए। पहिले समितिले ड्रोनलाई हेलिकप्टरबाट राखेर अपरेटरसहित निरीक्षण गरेको थियो। पहिले यो पवित्र पुस्तक हामीमा कसरी आयो भनेर कु रा गरौं। पहिले पहिले गर्ने ठू ल्ठू ला क्रान्तिकारी कु राहरुमा उनी सचेत देखिनथाले । पहिले पहिले असारमा विकासको मूल मात्र फु ट्थ्यो । पहिले नै चिच्याएमा चुटाइ खानबाट जोगिइन्छ भन्ने बुझेको हुँदो हुँ । पहिले निर्माणस्थलमा पुग्न सडक नै बन्नुपर्छ भने त्यसपछि मात्रै पुरिएका संरचना सफा गर्न सकिने समितिले जनाएको छ। पहिले त प्रोग्राम नै ढिला सुरु भयो । पहिले जेजे भए पनि अब म दले होइन । पहिले कापी र कलममा लेख्ने बालबालिका अहिले डिजिटल प्लेट वा कम्प्युटर र स्क्रिनमा लेखपढ गर्छन्। पहिले ऊ सधैँ बिदा पर्खिन्थी । पहिलाका साथीसङ्गती सब छोडेर अब उनीहरू नयाँ र सम्पन्न परिवारमा हेलमेल बढाउन थाले । पहिरोले थुनिएको नदी एक्कासी खोलिँदा मेलम्चीमा बाढीको वितण्डा पहिरोले घर बगाउँदा सात जना घाइते भएका छन्। पहिरोका कारण स्थानीयवासी रवीलाल गौतमको घर गोठ भत्काएको थियो भने गोठमा रहेको भैँसी पुरिएर मरेको छ । पहिरोका कारण पाँच घर क्षतविच्छेद भएका छन्। पहिरोका कारण खोटाङको बिजुले रावाबेँसी ऐसेलुखर्क सडक अवरुद्ध भएको छ। पहिराले अवरुद्ध भएको मध्यपहाडी लोकमार्गको पर्वत बागलुङ खण्ड तीन दिनदेखि अवरुद्ध भएको छ। पहिराका कारण दर्जनौँ घर क्षतिग्रस्त र जोखिमपूर्ण भएका छन् । पहाडजस्तो छाती देखाउँदै हिँड्नेहरू थरथरी भएका थिए र छन् पनि । पशुपतिको शहरमा मरेर पनि म आफ्नै पूर्वज जलेको घाटमा लगिएँ । पर्सा राष्ट्रिय निकु ञ्जमा पर्ने भए पनि घटना भएको भनिएको ठाउँ भने सिमरा, बारामा पर्छ। पर्यटक जिल्ला नआएकै बखत स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाएर कतिपय स्थान मर्मत तथा निर्माण भइरहेका छन्। परैबाट भएपनि भेट्ने बाहाना पनि हुन्छ । परीबेश संग घुलमिल हुनको लागी मेरो मनमा एउटा जुक्ति फु् यो । परीक्षा आइसक्यो खुरुक्क बसेर पढ । परिस्थितिको व्याख्या विश्लेषण गरेर अघि बढ्नु ठू लो कु रा हो। परिवारमा धेरै समय दिन सक्दैनन् थिए । परिवारमा धार्मिक तथा कु नै नयाँ कार्य गर्नुपरेमा धर्मगुरुसँग परामर्श गर्ने प्रचलन छ। परिवारको सान सौकत फे रिएको थियो । परिवार को सद्यस्य भयेपछि सबै ले यो गर्नु पर्छ। परियोजना अहिलेसम्म पूर्ण हुन सके को छैन । परिक्षित र प्रमोदले फु ल खानुको मज्जा लुटिरहेका छन् । परदेशमा नै जन्मेका आफ्ना सन्तानमा त्यो चाह र त्यो तृष्णा हुँदैन । पर रहेको रूखमा शीतका थोपा देखेर ऊ आतिन्छे । पनि के ही दिनमा बिामी पे पत्रकारले गर्ने चलाखी अलपत्रकारहरुलाई खासै थाहा हुन्न। पत्रकारको हितमा नीति तथा कार्यक्रम ल्याउन पर् यो भनेर मुलुकभर आवाज उठेको देखिन्छ । पत्याउनले पत्याउनु, नपत्याउनेले यही सेयर गर्नु पत्नी चाहिँ चिप्लिएर पानीमा खसी । पत्काहूले दिनहू खाब कुाहू देख्नुप् पत्काको काम जोखिमपू्ण काम पनि हो पतिले कमाएर दिएको धन मध्ये के ही अंश लुकाउँछे। पतिको सम्मान गर्ने, लज्जालु र पतिले भनेको मान्ने हुन्छे। पति देखेर प्रसन्न हुने, आफ्नो कु ल परम्परा कायम गर्ने, शीलवती तथा पतिव्रता हुन्छे। पण्डितजी उसलाई विद्या दान दिन थाले । पढ्नै पर्ने नेपाली पुस्तकहरु कु न कु न होलान् ? पढ्ने खेल्ने उमेरमा काम गरेरै बित्ने भयो । पढ्न पनि निकै राम्री छ । पढ्न अल्छी लाग्नेलाई भिजुअल रिपोर्टिङ समेत दिइएको हुन्छ। पढे मलाई फि् ता दिनुप् है पढाइप्रति छोरीको लगाव आशाअनुरूप नै थियो । पटक पटक म आफैं पोखिएको छु तिम्रो प्रेममा सम्हाल्ने बहानामा । पञ्चायतकालमा धेरै पटक मन्त्री पनि भए रे । पञ्चायत भने पनि, प्रजातन्त्र भने पनि, जनयुद्ध आन्दोलन जे जे भने पनि यो देशमा शासकले जनताको पीर मर्का कहिल्यै बुझेन । पछिल्लो समयमा सेयर कारोबारप्रति सर्वसाधाणको चासो बढ्दै गएको छ। पछिल्लो समय कोभिड महामारीका कारण पर्यटकीयस्थल सुनसान छन्। पछिल्लो समय उनी आफ्नो डिजिटल प्रोजेक्टमा व्यस्त छिन् । पछिल्लो पटक परामर्शदाताबाट अर्काे चरणमा निरीक्षण भएको छ। पछिल्लो पटक काठमाडौँ उपत्यकाका धेरै स्थानमा मेलम्चीको पानी वितरण शुरु भएको थियो। पछिल्ला वर्षहरुमा पृथ्वी राजमार्गमा पर्ने धादिङको बेनिघाट रोराङ गाउँपालिकाका विभिन्न क्षेत्रमा पहिरोले क्षति पुर् याएको छ। पछि पनि के ही समय सिलुक सुन्न बञ्चित भयौँ हामी । पछि नेपालगंजतिर जागिर खाइरहेको खबर आयो त्यतैबाट उसले बिहेसमेत गरेको खबर गाउँमा आयो । पछि त्यो फोटो सामाजिक सञ्जालमा भाइरल पनि भएको थियो । पछि ट्रक चलाउन जान पनि छाडेका थिए उनी । पछि घर बहालमा लिने मान्छे आइसके पछि जान छोड्नुभयो । पछि उनले सरस्वतीलाई फोन गरिन्। पछाडि हजुरआमा भन्दै हुनुहुन्थ्यो, जसरी भए पनि उनीहरुलाई यतै बोला । पक्कै बारामा नै यसरी बाघले तानेर लगेको बुझ्ने होइन? पक्कै पनि सरस्वती प्रधान सफा मन भएकी सोझी आमनेवार महिला हुन्। पक्कै अब यी दिदीले डेरा दिन्नन्, जात प्रथाले मान्छेको घेरोभन्दा बाहिर धके लिएकी रूपाको मनमा चस्का पस्यो। पकाएर लगेको खान्किको भाडो बाहिर पिढीमा राखिदियौ । नैतिकताका कु रा सिकाउनु भो, संस्कारको महत्व बताउनुभो, आफ्नो अध्ययन वा अनुभवले जानेको ज्ञान दिनु भो । नेवार समुदायले दलितप्रति र दलित समुदायले नेवारप्रति रिसराग राख्नु दुवैका लागि प्रत्युत्पादक हो। नेवार समुदायमा ठू लो हिस्सा बौद्ध धर्मावलम्बीहरूको छ, जसमा जातीय विभेद हुँदैन। नेवार समुदायभित्र पनि सबैले जातपात मान्दैनन्। नेवार समुदायको समस्या भनेको राज्यले गरेको सांस्कृ तिक र भाषिक उत्पीडन हो। नेवार समुदायको एक हुलले नारा लगायो नेवाः एकता जिन्दावाद! रूपा सुनार मुर्दावाद! नेवार समुदाय यो घटनालाई लिएर यति धेरै प्रतिक्रियात्मक हुनु जरूरी पनि छैन। नेवार समुदाय त जातीय हुन्, साम्प्रदायिक हुन्। नेवार समाजको यो चिन्तालाई नजर अन्दाज गरी कसैले मेरो अधिकार मात्र भन्छ भने त्यहाँ दुई अधिकारकै बीच द्वन्द्व उत्पन्न हुने खतरा हुन्छ। नेवार समाज लडिरहेको यो अस्तित्वको लडाइँ निःसन्देह देशका दलित समुदाय लडिरहेको भेदभावको लडाइँ जतिकै महत्वपूर्ण र संवेदनशील छ। नेवार भाषा संसारकै एक उन्नत भाषा हो। नेवार जातिका कु नै पनि व्यक्तिलाई आपराधिक मुद्दा लगाएर पक्राउ गरिएको यो पहिलो पटक होइन। नेपाली श्रमिकहरुका अनेक दुखहरु पनि थिए । नेपाली मिडियामा पनि यसअघि भने फिफामै अपडेट भएपछि वरीयताको समाचार बनेको थियो । नेपाली भाषा बचाउँन मन्दीरमा नेपाली भाषा पढाइएको उनले सुनाए । नेपाली फु टबल समर्थकको यो लागि खुशीको विषय बन्यो । नेपाली पत्रकारितामा आफ्नै मौलिक बाटो होइन, राजमार्ग नै बनाएर हिँड्यो त्यो एउटा रहर। नेपाली चलचित्र क्षेत्रले गतबर्ष शुन्यतामा बितायो । नेपाली चलचित्र क्षेत्रका चकलेटी नायक आर्यन सिग्देल खासै मिडियामा आउन चाहदैनन् । नेपाली कांग्रेसले आफ्ना सांसदहरुलाई प्रतिनिधि सभामा वा प्रदेश सभामा के बोल्ने नेपालमा व्यवसायिक च्याउ खेती गरिएको भए पनि निकै खर्चिलो रूपमा भएका कारण निम्न वर्गको पहुँच त्यहाँ नपुग्ने गरेको बताए। नेपालमा विचार पृष्ठमा छापिने सामग्रीमा खासै तथ्य जाँच हुने गरेका देखिन्नन्। नेपालमा पनि गोड्सेलाई राम्रो भन्ने इमेज बनाउन खोजेको हो कि के हो ? नेपालमा तीन सयदेखि पाँच सयको हाराहारीमा रहेको अनुमान गरिएको छ। नेपालमा डिजिटल पत्रकारिताको इतिहास त लेखिनै बाँकी छ। नेपालप्रेसमात्र हैन, एउटा अर्को अनलाइन देखापढीले पनि यस्तै गल्ती गर् यो। नेपालको संविधानले प्रतिनिधि सभालाई जस्तै प्रदेश सभालाई पनि विशेषाधिकार दिएको छ। नेपालको विज्ञानको अर्को पक्ष भनेको उपयोगी अध्ययनप्रतिको लगाव हो । नेपालको यो नयाँ वरियताबारे भने फिफामा के ही उल्लेख गरिएको छैन । नेपालको कानूनले बालविवाहलाई दण्डनीय अपराधका रूपमा उल्लेख गरेको छ। नेपालकै के ही चर्चित म्यागेजिन तथा अखबारसमेत अनिश्चितकाल तथा के ही आउटलेट सधैंका लागि बन्द हुनुले पनि त्यसलाई बल पुगेको छ। नेपालका सहभागीले हल्ट प्राइजको क्षेत्रीय प्रतिष्पर्धा जितेको यो पहिलो पटक हो। नेपालका वैज्ञानिकहरूको लगाव राजनीतिक क्षेत्रमा धेरै देखियो । नेपाल बस्दा हिरो हेन्सम सुवासेको जवानी पनि यही खाडीले लगेछ । नेपाल फर्कि सके पछि भने मैले भिन्न खालका वैज्ञानिकहरूको संगत गर्न पाएँ । नेपाल प्रहरी, नेपाली सेना र सशस्त्र प्रहरीले चौहत्तर जनालाई सकु शल उद्धार गरेको छ । नेपाल पर्यटन बोर्ड, पोखराको आर्थिक सहयोगमा गाउँ पर्यटन प्रवद्र्धन मञ्च भिटोफ नेपाल, गण्डकी शाखाले मोबाइल एप्स बनाएको हो। नेकमार्फ त डा. कोजूले दुई वर्ष गौरीशंकर संरक्षण क्षेत्रमा हिउँ चितुवाको आहार सम्बन्धी अनुसन्धान गर्नेछन्। नेकका प्रिन्सिपल प्रा.डा. हरिकृ ष्ण श्रेष्ठले कलेजको शाख बढाउन यस्ता सोध र अनुसन्धानहरु आवश्यक रहेको बताए। नृत्य मेरो मनपर्ने शौक हो। नृत्य एक कडा र मांग शौक हो। नुनको सिमित मात्रामा प्रयोग गर्नाले रक्त कोशिकामा सकारात्मक प्रभाव पारेको हुन्छ। नुन स्वादका लागि नभई हुँदैन तर सकभर नुनको मात्रा घटाउन सुरु गर्नुपर्छ । नीहरु छिमेकीकामा आश्रय लिएर बसेका छन् । नीलले पनि भाउजुको मनोभाव बुझ्छन् । नीमको पातदेखि बिज, बोक्रा सबै स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक मानिन्छ । नीमको पात सोझै सेवन गर्दा धेरै तीतो हुनसक्छ । निस्क्रिय जीवनशैलीले शरीरलाई रोगको भण्डार बनाउँछ । निषेधाज्ञाका कारण चलचित्रमा काम गरिरहेका कलाकारहरु घरमै छन् । निर्वाचनमा बाम गठबन्धन बनाएर निर्वाचन लडेको तत्कालीन नेकपा एमाले र नेकपा माओवादी के न्द्रको निर्वाचन घोषणा पत्र हेरौँ न। निर्माणस्थलसम्म पुग्ने करिब सात किमी सडक बगाएको छ। निर्माणस्थलमा रहेका संरचना सफा गर्न धेरै उपकरण लैजानुुपर्ने अनुमान गरिएको छ। निर्माण शुरु भएको दुई दशकपछि सम्पन्न सो आयोजनाको पानी गत फागुनमा परीक्षणका लागि सुरुङमा पठाइएको थियो। निर्दोषलाई सजाय, दोषिलाई बेकसुर यो कस्तो कानुन हो । निर्देशक साहेब कस्तो चलचित्र बनाउने वा निर्देशन गर्ने वहाँकै कु रा भयो । निर्देशक आचार्यका अनुसार, यो चलचित्रलाई म्यूजिकल कमेडी कथामा निर्माण गरिएको छ । निराशाले कतै मलाई छोप्दै गएको त हैन ? निरन्तरता उसको सबैभन्दा ठू लो शक्ति हो। नियमित रुपले ड्राई फु ड्स सेवन गर्नुपर्छ । नियमित रुपमा दिनमा दुई, चार गिलास मनतातो पानी पिउनुपर्छ । निमुखर मेरा कु रा सुनेर एक्कासि आवेगमा आए । निमि लाइ म के भनेर भुझाम ह निबन्धहरू बेलायतको प्राथमिक, उच्च विद्यालय, र कलेज-स्तर विद्यार्थीहरूको लागि पनि उपयोगी छन्। निधन ढिलो चाँडो मात्रै हो सबैको हुन्छ । निद्रा नलागेर उकु स मुकु स भएसी म उठँे । निजी क्षेत्रको साझेदारीमा सेज निर्माण तथा सञ्चालन गर्ने सरकारको योजना हो। निगमले वैशाख महिनासम्म करिब एक अर्ब रुपैयाँ घाटा व्यहोरिसके को छ । निगमले आइओसीबाट सस्तोमा पेट्रोल खरिद गरे पनि विभिन्न शीर्षकमा कर तिर्नुपर्छ । निगमले आइओसीबाट खरिद गरेर बिक्री गर्दा उच्च कर तिर्नु परेकाले मूल्य बढाउँदा पनि घाटा रहेको निगमले जनाएको छ। निकै बेरको घमासान पछि बा ले यतिमात्र भन्न सक्नु भयो बाहिर लैजाओ । निकै बेर प्रतीक्षा गरेँ ऊ आइन । निकट भविष्यमै साधारण सेयर जारी गर्ने तयारीमा तेह्रथुम पावर, मध्यभोटेकोसी जलविद्युत् लगायत छन्। नास्ता या खानाले मलाई परदेशमा लोभ्याएको चैँ पक्कै होइन । नास्ता ७ देखि ९ बजेको बीचमा लिनुपर्छ । नारीको जन्म निम्नकोटीको हो। नारी पुरुष एक रथको दुई पंग्रा । नायिका शिल्पा मास्के ले आफू लाई जीममा अभ्यस्त बनाइन् । नायिका रश्मीका मन्दनाको जीवनमा पनि यस्तै भएको छ । नायिका पादुकोण र नायक रोशनले पहिलो पटक एकसाथ काम गर्न लागेका हुन् । नायिका कार्की र नायक देशराजलाई उनका फ्यान, शुभचिन्तकले वधाई दिइरहेका छन् । नायिका अदिती वुढाथोकी चलचित्रका कारण भन्दा पनि सामाजिक संजाल इन्स्टाग्रामका कारण बढी चर्चामा रहन्छिन् । नायक भूवन के सीले चलचित्र मिस्टर नेपाली मा खलनायकको रुपमा काम गरे । नायक अनमोल के सीको प्रेम चर्चा नेपाली चलचित्र क्षेत्रका लागि नयाँ भने होइन । नाम यस्तो भए पनि यसको रवि लामिछाने र उनले सञ्चालन गर्ने सीधा कु रा जनतासँग टेलिभिजन कार्यक्रमसित के ही सम्बन्ध छैन। नाथुराम गोड्सेले गान्धीको छातीमा गोली हानेर कर्मबाटै हिंसा गरेका हुन्। नाथुराम गोड्से महात्मा गान्धीको हत्या गर्ने व्यक्ति थिए। नातिनीलाई आँगनमा देखेर मझेरीबाट आमा दौडँदै बाहिर आउनुभयो । नातिनी यत्ति निस्कियो बाको मुखबाट अन्तिम वाक्य । नातिनी आमा भन्दै हजुरआमाको अंगालोमा पुगी । नाजिर हुसेनको अभिनय मन पर्यो। बुद्धि तामाङको अभिनय असाध्यै मन परेको। नागार्जुनको जंगलतिरबाट आएको चिसो बतास शरीरमा ठोकिएको अनुभूति हुन्छ उसलाई । नागरीक आन्दोलनका साथीहरुले चाइनिज भ्याक्सिन लगाउने जोरजाम मिलाएका थिए । नागरिकता बनाउन आउन मान्छेहरुको भीडभाड उल्लेख्य थियो । नागरिकता नदिएर फर्क ने हो भने त्यो व्यक्ति सदरमुकामसम्म आइपुग्ने हैसियत राख्दैनथ्यो । नागरिक आन्दोलनका दुई जना सारथीहरुलाई पनि कोरोनाले भेटेछ । नागरिक अगुवा र बुद्धिजीवीहरू पनि यस्तो संवेदनशील विषयमा हात नहालुँ भनेर मौन बस्ने होइन। नाकको नजिकै अनुहारका हड्डीहरूको भित्र हावा रहने रिक्त स्थानलाई साइनस भनिन्छ । नाकको झन् नजिक हुन्छ र सबभन्दा नजिक त आँखाकै हुन्छ । नाक मा कत्रो घाउ भयेछ है। नसोचौंभन्दा पनि मलाई बेलाबेलामा यसले झम्टिरहन्छ । -नवीन आचार्य दिनभरिको थकानपछि कोठामा प्रवेश हुन्छ । नवविवाहिता साथीको लोग्नेको बारेमा बुझ्न मन लाग्यो । -नवराज रोकाया एक जना साहुजी थिए । नलागोस् पनि कसरी, मैले कसैको श्रीमती नभई आमा बनेको कहिल्यै देखेको थिइनँ । नर्सहरू क्लिनिक र अस्पतालहरूमा काम गर्छन्।. नराम्रो बानि समयमा बद्लिएन भने त्यसले समयनै बदलिदिन्छ । नराम्रो छ भने त्याग्ने हो । नराम्रो एउटै समाचार बारम्बार आइरहँदा पनि त राम्रो लाग्दो रहेनछ । नयाँ वर्ष, पुराना सपना, पुरा होलान् त ? नयाँ रूखहरू रोपण वा रोपणले वातावरण बचत गर्न मद्दत गर्दछ। नयाँ बस्तीमा आउनसाथै गजाधरले गाउँको पञ्चायतमा प्रवेशको निम्ति दरखास्त हाले । नयाँ दुलहीको वरिपरि के टीहरू झुमिने गरेका हुन्छन् । नयाँ चीजहरू आविष्कार गरेर विश्वलाई अझ राम्रो ठाउँ बनाउन आवश्यक छ। नया मटर साइकल खै त्। नम्बर एकजना उनकै आफन्त भाइको रै छ । नभन्दै अन्तिम सास जाने बेलामा मेरै काखमा भई । नभए दुवैका अधिकार खोसिने खतरा उत्पन्न हुन्छ। नभए दिनभरिकाममा जोतिाएर पनि बूढीको टोकसो नसुनी धर पाइने होइन । नबोल्नुको अर्थ बिर्सनु होइन नि । नबिल बैँकले दिएको जानकारी पत्रमा लेखिए अनुसार नेपाल राष्ट्र बैँकको निर्देशिका अनुसार नै यसो गरिएको हो। नपत्याए तपाईं यसो बिचार गर्नुस है त ! नन्दप्रसादले त प्राणको आहुती नै दिए । नदीमा बाढी कम भएर पानी सफा भएपछि वैकल्पिक माध्यमबाट पानी पुनःकाठमाडौँ ल्याउन सकिन्छ। नत्र फे रि ज्वानोको झोलको मात्र फे ला परिएला है भन्द्या छ । नत्र उसले कलेज नजिकै कोठा लिने थिई । नजिकै कु नामा शैतान लुके र बसेको थ्यो । नजर परिवर्तन हुन कहाँ समय लाग्दो रहेछ र । नच्दा नच्दा रिङ्गअट लाग्छ भन्या । नगर अधिवेशनले पारित गरेको बजेट पत्रकार सम्मेलन गरी शुक्रबार नगरपालिकाले सार्वजनिक गरेको छ। नगएर पनि के गरुन् गाउँमा बस्न लायक के नै छ र ? नक्कलको कु नै पनि मुल्य छैन । नको आकृ ति र भावभगिंका सजीव जस्तै लाग्ने चलायमान दृश्यहरुले मनलाई कोपर्न थाल्छ । न समाचार सच्याएको सूचना नै राखेको छ। न बाहिर निस्के र खुला आकास हेर्न पाउनु छ न पसलमा मान्छे आउँछन् न शेयर बजारमा हरीयाली । न पकाउनको जागर , खानको जागर । न त हामीले ती किराहरुलाई धपाउँथ्यौँ, न त ती किराहरुले हामीलाई धपाउँथे । न त कु नै पागलपन नै । न त किनिको, न त घरको बारीमा फलेको, फलफू ल त चोरेकै मिठो । न त उसले बिबाह गरेको छ न त स्वास्नी-छोरा-छोरी पाल्नु पर्ने चिन्ता छ ! न कोठा दिनेले, न कोठा लिनेले। न कालो रङ को पो छ कि । न ऊ मलाई चिन्थी, न म उसलाई चिन्थे । न आफन्तजन नजिक बसेर बातमार्दै मन भुलाउन पाउनु छ । ध्यान दिनुपर्ने एउटा महत्त्वपूर्ण कु रा यो हो । धैँ मुस्कु राई रहने मेरी अनु आज भने के ही फरक थिइन्। धेरैले बेसारलाई सामान्य मसालको रुपमा लिन्छन्, जसले सब्जीको रंग र स्वादमा प्रभाव पार्छ । धेरैले नपत्याउने काम उसले गरिरह्यो। धेरैलाई लाग्यो पनि होला, यो प्रकरणलाई त जातीय मुद्दा पो बनाइँदैछ। धेरै हावा र पानीले सार्ने रोगहरू बढ्दैछन्। धेरै स्थानमा पहिरो खसेका कारण आज राजमार्ग सञ्चालनमा आउन कठिनाई पर्ने बताइएको छ। धेरै समय भएछ तिमी संग भेट नभएको । धेरै समय पछि आज घाम लाग्यो । धेरै लामो यात्रा तय गर्नुछ तिमी संग । धेरै फोटाहरुलाई जुम गरी गरी हेरेँ । धेरै पुरस्कार, ट्राफीहरू, र पदकहरू जित्यौं। धेरै पटक रोएका छन् यी मेरा अाँखाहरु तिम्रो साथको लागि । धेरै कष्ट खपेर पार्टीमा निस्वार्थ काम गरेको छ । धेरै कलाकार कामविहिन जस्तै बने । धेरै कमरेडहरुले आफ्नो छोराको नामसमेत पाताल राख्न थालेका थिए । धुर्त ब्यापारीको चगुंलमा परेर पापीहरु लकडाउन गर्न हच्किरहेका थिए । धुम्रपानको सेवनले रक्त कोशिका टाइट हुन जान्छ । धुन्चेको एउटा कम्पाउन्डवाला घरमा लगे । धार्मिक तथा पर्यटकीय दृष्टिकोणले महत्वपूर्ण रहे पनि अप्ठ्यारो भूबनोटका कारण चाहेजति पर्यटक भित्र्याउन समस्या भएको पालिकाले जनाएको छ। धान रोपाँइ गर्दा होस वा भित्राउदाँ ठु लै उत्सव हुन्थ्यो । धान भित्राउदाँ फे रि अर्को उत्सव । धान फु ल्थ्यो फल्थ्यो रासाइनिक बिषादी वा चिनी मल के हि चाहिन्थेन रे । धर्मका नाममा आदर्शका कु रा गर्नेहरुबाटै बालविवाहलाई मान्यता दिने काम भइरहेकाले धर्मगुरूलाई विशेष जागरुक बनाउनुपर्ने अध्येता महर्जनले बताए। धर्तीले बिस्तारै जुनलाई स्वागत गर्न आतुर थियो । धन्यवाद ! यस्तो दयालु व्यवहार पाउनु त अहोभाग्यको कु रा हो । धन्य, बुद्धको जन्म तिति, र मृत्यू तिथि एउटै भएकोले तिथिमा त समस्या परेन तर सालमा भने अवस्य फरक पर्ने नै भयो । धन्न भागेर निस्के छौं । नत्र त त्यहीं नै मर्थें होला । धन्न प्रमोद र परिक्षित गाडीमा बसिसके का रहेछन् । धनले क्षतिपूर्ति स्वरूप के ही धन त पाए । धन हुनेलाई रमाइलो हुन्छ विदेश । धन सबैसंग नहुन सक्छ । धन र मन मिल्ने साथी थिए । धत्, घर त आउनै पो लागेछ । दौरा सुरुवाल अनि लामो स्टकोटमा ढाका टोपी, कालो तुना बान्नु नपर्ने चम्किला लेदरका जुत्ता । दौडँदै भित्र आई, बा लाई पछाडिबाट समाई र आमाको पिठ्युँमा बोकाउन सघाई । दोस्रो, एकवर्षअघि मात्र बिहे भएकी ठू ल्दिदी सुत्के री अवस्थामा बित्दा । दोस्रो सपनामा नाभीबाट एउटा बिरुवा उत्पन्न भएर माथि उठ्दै उठ्दै आकाशसम्म पुगेको देखे। दोस्रो मर्टोनियन सिद्धान्त हो, विश्वव्यापीकरण । दोस्रो कारण हो, नागरिकमा रहेको कमजोर जातीय चेतना र सबै जातजाति बराबर हुन् भन्ने भावनाको अभाव। दैवले लेखेको नियती सायद उसैले जानुम । दैनिक म बिहान उठ्छु ,म दाँत माझ्छु र प्रकृ तिको कलको उत्तर दिन्छु । दैनिक थपिने गरेका कङ्क्रिटका घरहरूको कारण अब त्यो सुन्दरता दन्त्यकथामा परिणत हुँदैछ । दैनिक जीवनको लागि वातावरणको हेरचाह वा बचतको महत्त्वमा प्रकाश पार्ने विस्तृत निबन्धहरू छन्। दैनिक जीवनको लागि वातावरणको हेरचाह वा बचतको महत्त्वमा प्रकाश पार्ने विस्तृत निबन्धहरू दैनिक ५ ७ वटा तुलसीको पात खानाले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढ्छ । देशभरिका सबै जनजाति र मधेसीहरू सदियौंदेखि राज्यबाट यस्तै उत्पीडनको शिकार हुँदै आएका छन्। देशनै अन्योलताले ठप्प भए जस्तो लाग्छ । देशको मुहार फे र्नलाई, जनताको मुहार उज्याले बनाउनुपर्छ भन्ने एक मात्र लक्ष्य थियो मञ्जुलको । देशको माटो सुहाउँदो र राष्ट्र राष्ट्रियताप्रति समर्पित नागरिक उत्पादन गर्नु राज्यको पहिलो दायित्व हो । देश समृद्धि भयो, तिमीहरूले सुख पायौ । देश विदेशमा यसको विरोध भयो। देवेन्द्र काजी म यहाँ छु । देवी मन्दिरको पाटकमै पुग्दा दुई जना विवाहिता तरुणी बुहारीहरुका करा पनि कानमा पर्छन् । देवी देवताको पुजा गरेर धान भित्राइन्थ्यो । देय दवुको आसय यहाँ आत्मसात गर्नु जरूरी छ। देख्दादेख्दै क्लिक गरी त हालेँ के रहेछ भनेर पढ्न। देखेको भन्दा पनि फरक हुँदो रहेछ भोगेके संसार । देखिहालियो नि ! उसलाई त्यहाँ पनि असह्य भयो । देखावटी मन पवित्र भएर काम छैन । देखापढीले यो समाचार सीधासीधा नेपालप्रेसबाटै कपि गरेको प्रष्टै हुन्छ। देउसीभैलोबाट उठेको पैँसाबाट दुईतले आठ कोठे भवन समेत निर्माण गर्न सफल भएको थिएँ । दृष्टिकोण, विचार वा विश्लेषण नै मात्र भए पनि त्यो तथ्यपूर्ण हुन आवश्यक छ। दुश्मनले हात धोएर पछि लागेको छ । दुश्मन हात चुठेर पछि लागेको छ । दुवैले एकअर्काको संघर्षलाई साथ दिँदा नै लक्ष्यतिर पुग्न सहज हुन्छ। दुवैतर्फ पुलसम्म नै कालोपत्र सडक पुर्याउन सके मात्र त्यस सडकले प्राथमिकता पाउने अध्यक्ष खनाल बताउँछन् । दुवै समुदायलाई लामो समयदेखि शोषण र उत्पीडन गर्दै आएको पक्ष एउटै छ। दुवै आफ्ना कु रामा मग्न छन् । दुर्गमताका कारण यहाँका सुत्के रीले आराम गर्न र पोषिलो खाना पाउँदैनन्। दुबैले आफ्नो जवानीको आनन्द लिन्छन् । दुखै भएपनि हाँस्ने हुन्छ सबैको रहर । दुखमा पनि सुख खोज्न सके त काइदा भैगो नि । दुख, पीडा, तनाव, उदासी मानसिक विकार हुन्, जसले हामीले कहिल्यै राम्रो गर्दैन । दुख, डर र त्रास छ यहाँ पनि तहाँ पनि । दुख र आभव शत्रुलाई पनि भोग्न नपरोस् । दुईचार घर बाहेक पूरै गाउँ त्राहिमाम हुँदा शून्यजस्तो देखिएको थियो । दुई, चार पैसा दिनुस् न छोडिहाल्छ । दुई वर्षअघि एकदमै चर्चामा आएको एउटा विषय याद छ तपाईँलाई ? दुई बेन्चहरु जोडेर खाट तुल्याइएको थियो । दुई पेजमा विवरण भर्नुपर्ने, तीन पेज विभिन्न शर्तहरुको सूची। दुई दिनपछि मेसेन्जरमा बैनीले के ही फोटो पठाई । दुई दिन अस्पताल बस्नुपर्ने भयो । दुई के टाहरू एक बल संग खेल्छन्। दुई कित्तामा विभाजित समाजलाई एकठाउँ ल्याउन हामी सबैको समन्वयकारी हस्तक्षेप जरूरी छ। दुइ-तिन्टा किताब यसी हाइसक्यो दुइ दिन भयो बाबु ननुहायेको तिम्ले। दु समसयामा पेको मान्ेको दु ख हामीले बुझिदिनुप् दीर्घकालीन रुपमा लाङटाङ क्षेत्रको एकीकृ त जलाधार संरक्षण गर्नुपर्ने छ। -दीपक वाग्ले के ही पर चोकमा जुनेली रातको सन्नाटालाई चिर्दै कोही बिलौना गरिरहेको सुनिन्थ्यो । -दीपक घिमिरे मान्छेका जीवनमा दुईवटा बा हुँदा रैछन । दीक्षितले तथ्यमै त प्रश्न उठाएका छन्। दिलीप कु मारले करिब पाँच दशकको करियरमा साठ्ठी वटा जति फिल्ममा काम गरे । दिलीप कु मारले आठ फिल्मफे यर अवार्ड जितेका छन् । दिमाग मा के के आउछ के के । दिमाग जति नै तेज होस तर नसिब बिना जित्न सकिँ दैन । दिप्रुङ चुईचुम्मा गाउँपालिकाको पत्रकारमैत्री नीति तथा कार्यक्रम स्वागतयोग्य रहेको नेपाल पत्रकार महासंघ खोटाङ शाखाका अध्यक्ष दिलीप खत्रीले बताए । दिनहुँ पानी पाटेँ, स्याहारेँ, उमारेँ, जम्मै सखाप ! मारी नै दिन्छु .... । दिनहरु बित्दै गए, हामी पनि अझ नजिक हुँदै गयौँ। दिनहरु अत्यन्तै रमाइला हुन्थे । दिनरात उतैको सपना देख्नु हुन्थ्यो । दिनभरी आईसियु बेडमा पल्टिरहेका मित्रलाई सम्झि रहे । दिनभरमा पटक पटक थरीथरीका खानेकु राको सन्तुलन मिलाउनुपर्छ । दिनभरजसो मैले झ्यालबाट उनैलाई खोजिरहेँ । दिनभर घरमा बसेर हजुरबालाई स्मरण गर्न मन लाग्यो । दिनको लागि मेरो पाठहरू संशोधन गर्दछु । दिनको लागि तालिका योजना बनाउनु धेरै राम्रो बानी हो। दिन प्रतिदिन दुःखका दिन शुरु भए । दिन पनि कती चाडै जान्छ । दिदीले पानीको गिलास दिनुभो र पानी पिए । दिदीलाई त चिनियो आर्को को हो ? दिदी, म त कामीकी छोरी हुँ नि! दिदी बहिनीको भेट, आपसी कु रा हुने नै भयो । दिदी घर बेच्न नहुने अडान कस्छिन् । दिउसो कस्तो निनी आउनी । दिउँसो र साझमा चोकमा कति नै हुन्छ र व्यापार ऊ चिया दिँदै बोली । दिउँसो देशभर सामान्यदेखि पूर्ण बदली रही धेरै स्थानहरूमा हल्कादेखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको छ। दाहिने हातमा पूजाको थाल लिएकी थिई । दालचिनी धेरै परिकारको स्वाद बढाउन प्रयोग गरिन्छ । दाल तथा गेडागुडीमा प्रशस्त मात्रामा प्युरिन न्युक्लिक अम्ल पाइन्छ । दाजु, तपाईं ले बोक्ने ठु ला-ठालु हरु पनि कोहि-कोहि त असल हुँदा रहेछन , हगि ? दाजु, अन्त्यमा एउटा कु रो नलुकाईकन भनिदिनु ल ? दाउरेको कु रा नजिकै बसेर सुनिरहेको एउटा मान्छे बुरुक्क उफ्रियो । दाउरे तीनैवटा बन्चरो लिएर खुशी हुँदै घरतिर लाग्यो । दाउन्नेका टिनका छाप्राहरुले हाम्रो स्वागत गर्न हामीतिरै कु दिरहेका जस्ता देखिन्छन् । दाइलाई के टी हेर्न पर् यो रे । दाइ ले आज मम लेर आउछ नि। दाइ फोनमा रुन थाले नआत्तिनु भने । दाँतको सफाईमा नीमको दातुन उत्कृ ष्ट बिकल्प हो । दहीको सेवनले पेट सम्बन्धी रोगबाट छु टकारा मिल्छ । दहि चिउरा खानु, दहि चिउरे नबन्नु । दसी प्रमाणहरु कु नै पनि नभेटिसके पछि त्यो फे क न्युज रहेछ भनेर निकु ञ्जले हामीलाई भनेको हो, उनले भने। दशैं तिहाको रमझम संगै धान पाक्थ्यो । दशैँ र तिहारमा के ही दिन गोरखापत्र नछापिने भएकोले यो औसतमा के ही अङ्क यताउता हुनसक्छ। दलितहरूले भोग्दै आएको यो उत्पीडन राज्यले सिर्जना गरेको एकल जातीय विशेषाधिकारको उपज हो। दलित समुदाय भने आर्थिक र शैक्षिक रूपले मात्र पिछडिएका छैनन्, उनीहरूलाई त मानवीय मूल्य मान्यताकै दृष्टिले पछाडि पारिएको छ। दलित समुदाय जसरी सामाजिक रूपले अछू त भएर बाँचिरहेका छन्, नेवाः समुदाय पनि भाषिक र सांस्कृ तिक रूपले अछू त नै हुन्। दलित समुदाय जसरी अधिकारको खोजीमा संघर्षरत छ, त्यसरी नै नेवाः समुदाय पनि अधिकारको खोजीमा अनवरत लागिरहेको छ। दल र निर्दल दुवै नरहे गुटहरू रहँदैनन् । दराजबाट के ही औषधीका पुरिया झिक्दै गर्दा उसले फे रि आभाको सुन्दरताको कु रा गर्न भुलेन । दरबारमार्गको के न्द्रीय कार्यालयमा जाने बित्तिकै देखिने रिसेप्सनमा बस्नेले बाल दिएनन्। दक्षता क्षमताका आधारमा शिक्षित जनशक्ति परिचालन व्यवस्थापन गर्न सक्नुपर्छ । थ्याङ्क्यु वान्स एगेन एन्ड स्पेसल्ली फर राके शभन्दै अघिकै स्थानमा गएर बस्छिन् । थोै मात् सम्पत्ति भएको मान्े पनि खुशी हुन सक् थोरै होउन् तर राम्रा होउन् भनेर उनले के ही फिल्ममा अभिनय गर्न अस्वीकारसमेत गरेका थिए । थोरै साहूको ऋण बाँकी छ । थोरै थप्न त मन थियो तर आँट भनेँ गरिनँ, उनको रिसले रातो भएको मुहारलाई देखेर। थोरै चिया कागजको पुरियाबाटै खन्याइ । थुप्रै किसिमको शारीरिक समस्यामा अकु प्रेशर उपयोगी हुनसक्छ । थियो त के वल छट्पटी, सकस र उकु समुकु स । थाहै नपाई समयले फड्को मार्यो । थाहा नपाउनेहरुलाई बाराकै फोटो हो कि भन्ने लाग्न सक्छ। थाहा थियो कु नै दिन अन्तिम पल्ट हुन्छ भनेर । थाहा छैन जिन्दगी सासले चल्छ कि तिम्रो यादले । थाहा छैन के पो गर्नि होला । थाहा छैन कु न मोडमा आएर बसेको छ जिन्दगी । थाम्न सक्नु नै ठू लो सदगूण हो थापाको बिहीबार गोठमा पानी तर्काउन जाने क्रममा घर माथिबाट खसेको पहिराले पुरिएर मृत्यु भएको थियो । थापाका अहिले चार वर्षका छोरा छन्। थाइराईडका कारण कपाल तथा छालामा समस्या उत्पन्न हुने गर्छ । थाइराईड सामान्यतया एक प्रकारको ग्रन्थी हो, जुन घाटीमा पुलती आकारमा हुने गर्छ । थाइराईड ग्रन्थी अधिक मात्रामा सक्रिय छ भने, उसको तौल अचानक कम हुन थाल्छ । थाइराईको सबैभन्दा मुख्य लक्षण भनेको थकान हो । थपिएको अक्सिजनको मात्राले , निमोनियाले गाजेको फोक्सोलाइै तै बिसेक राहत दियो । त्रासदीको यो घडिमा निकै पर पर पनि सम्म पनि कतै राज्य गोचर थिएन । त्रासदीको कालो छायाले छोपको जस्तो गरी त्यो दिन त्यसरी नै बितेर गयो । त्योसँगै नागरिकताको फोटोकपि पनि लग्नु पर्ने। त्योभन्दा महत्त्वपूर्ण अङ्ग आधाको पनि आधातिर हुन्छ, त्यो भनेको मुटू हो । त्योभन्दा पहिला मैले जे भने पनि मेरो आश बाँकी थियो । त्यो हो- गार्जियनले समाचार सच्यायो भन्ने तथ्य। त्यो हिसाब त कागजमा लेखिएको होला। त्यो हाम्रो अन्तिम हाँसो हुन गयो । त्यो समय ऊ आफ्नो बौद्धिकता, साहस र समर्पणको कारण बाँच्न सफल भयो। त्यो सन्नाटाभित्र चारैतिर नियालेँ, हातमा दियालो बाल्दै आकाशतिर फर्कि एर। त्यो सधैँ हुर्कीले लुकाइ नै रही । त्यो श्रृंखला दिमागमा उडिरहेको थियो। त्यो शब्द सुन्ना साथ मेरो सात्तो उड्यो। त्यो वर्ष स्कू लको वार्षिकोत्सवमा कथा प्रतियोगिता राखिएको रहेछ । त्यो वर्ष राम्रो बाली उठाए पनि । त्यो रुपियाँ पैसा कसले बाँडदो रहेछ थाहा छ ? त्यो रात निकै अबेर सम्म हामीलाई निन्द्रा परेन । त्यो रात जीवनका सबैको कु रा मेरा लागि पहिलो थियो । त्यो मेरो लागि ठू लो शिक्षा हो। त्यो मीठो भेनिला फ्ले वर आइस्क्रिम मलाई करेला भन्दा तीतो लाग्दै थियो । त्यो माइसंसारको चाहिँ कमिलाको पनि दुलो खोज्दै हिँड्छ। त्यो भिक्षु अरुलाई उक्साउन मात्र माहिर छ जस्तो लाग्यो। संघसंस्था वा सभामा किन बहस गर्न सके न? त्यो भविष्यको एक वर्षले नै बताउला । त्यो भनेको बोधीको शरणमा जान्छौँ भनेका हुन्। त्यो भनेको कु नै न कु नै रूपमा आफ्नो क्षेत्र, पेसा, वर्ग वा समूहको समाचार पढ्न वा सुन्न चाहन्छ भन्ने हो। त्यो बोली कताकता सुने झैँ बर्षौँदेखि आफ्नै कान वरिपरि गुिञ्जएझैँ लाग्यो । त्यो बेलुका प्रकाशको चिठ्ठी बोके र हेडसर आँप खान घरमै आइपुगे । त्यो बेला मोटरहरू आवत जावत निकै काम हुन्थे । त्यो बेला नेटमा आधारित समाचार खेती गर्ने उसको प्रयास आफैं मा घनघस्याको उकालो भन्दा कम थिएन होला। त्यो बनाउन समय लाग्छ। नाम नभएकोवाला भने फर्म भरेकै दिन पाइन्छ। त्यो फटाहाको हामी सबैले भण्डाफोर गर्न सक्नुपर्छ । त्यो प्रदेश सभामा त विवेकशील साझा, नेमकिपा जस्ता दलहरु पनि छन्। त्यो पुस्तक मेरो लागि जीवन परिवर्तन भएको छ। त्यो पुरानो सद्धभावलाई फे रि जोड्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दै हजुरबा गाउँ नछाड्ने निर्णय गर्नुभो । त्यो पिँजरा हेर्न मानिसहरुको ओइरो लाग्यो । त्यो पानी निलो कसरी देखिनी होला । त्यो परिवारलाई सम्हाल्ने थला परिसके का काइँला बाजे मात्र थिए । त्यो परम शान्तिमा लिन हुन्छु । त्यो पनि भरेर बुझाएपछि कार्ड एक्टिभेट गरेर मलाई दिइयो। त्यो पनि थाहा पाउनु पर् यो । त्यो पठाएपछि निरीक्षण सम्पन्न हुन्छ र त्यसपछि मात्रै क्षति भएका ड्याम र बैकल्पिक डाइभर्सन टनेल सफा गरिनेछ। त्यो निर्णयको जानकारीसमेत हामीलाई कमरेड पातालले नै गराएका थिए । त्यो नभई लेख्न जाँगर चलिरहेको थिएन। त्यो ध्यान त्यतिबेला भङ्ग भयो जतिबेला गैराघरे काका ऋणधन सम्झाउन आइपुगे । त्यो धोका किन खुल्ला। त्यो दिनभरि प्राप्ति आभासँग भन्दा आमासँग र बासँग लुट्पुटिइरही । त्यो दिन हामी सँगै कक्षाकोठामा प्रवेश गरेका थियौं नि, याद छ होला नि तिमीलाई? त्यो दिन भरी उनको स्वस्थ्य स्थिर भयो । त्यो दिन नागरिकता वितरणको काम बेलुका झमक्क अँध्यारो होउन्जेल चल्यो । त्यो दिन देशभरी कोरोनाको संंक्रमितको संख्या झण्डै सात हजार नाघेको थियो । त्यो दिन करिब चार बजे अचानक मुसलधार वर्षा सुरु भयो । त्यो दात छ नि झार्दिम म्। त्यो त उनको काम नै हो । त्यो डिजिटल पत्रकारिताको नेपाली जग खन्ने उसको सतत् प्रयास स्तुत्य नै रहने छ। त्यो जाँदा खुशी लागेको थियो । त्यो जगमा अब बन्ने इतिहासका भवनहरु कटेरा मात्रै होइन, विराट महल नै हुने नै छन्। त्यो चकलेट मलाइ देउ न बाबु। त्यो घटनालाई मैले विस्तारै विस्तारै बिर्सिदै जानथालेको थिएँ । त्यो गीत मलाई धेै ाम्ो लाग्यो त्यो खुशियाली भने धेरै दिन टिके न । त्यो के श जटिल हो भन्ने मैले बुझिसके को थिएँ । त्यो कु राले म झसंग भएँ। त्यो कु कु र कति कराउन सक्या भन्या। त्यो किताब मलाई धेै मनप् त्यसैले म कसैलाई कान दिन्न त्यो कालो दिन जहाँ मैले मेरो सपना पूरा गर्न सके को थिइन । त्यो कालो अनुहारलाई मृतक आत्माले कति सराप्ला ? त्यो कार्यक्रमको नेतृत्व पनि कमरेड पातालले नै गरेका थिए । त्यो कठोर प्रहारको घाउ बिसाउँदै गएपछिलोकबहादुर पनिबाल्यसमूहमा मिसियो । त्यो एक विशाल सत्य हो जुन मैले महसुस गर्न सक्छु । त्यो आर्मी के टो पनि देखिन छोड्यो । त्यो अवस्थामा देख्दा म एक प्रकारले छाँगाबाटै खसेको थिएँ । त्यो अवशेष ब्राह्मण, क्षेत्री, नेवार, मधेसी सबै समुदायमा छ। त्यो अब लेखिने इतिहासको ऊ पनि एउटा मुख्य जग हो। त्यो अफिसको हाकिमले उसको बाठोपन देखेर उसलाई अफिसकोे महत्त्वपूर्ण जिम्मा दिएछ । त्यो अनपेक्षित खबरले हाम्रो कलिलो हृदय पनि धुजाधुजा भएर च्यातियो । त्यहीबेलादेखि ऊ मेरो मनमा बसेकी थिई । त्यहीबेला मैले निकै नजिकबाट बिहेको सबै कु रा विस्तारमा हेर्न पाएकी थिएँ । त्यही लेखनदासी लेखनी नै उनको नेपाली भाषाको जग बन्न थाल्यो । त्यही मनको हिंसाको स्तर बढ्दै बढ्दै गएपछि उनले थाम्न नसके र कर्मबाटै हिंसा गर्न पुगेका हुन्। त्यही भएर यो मुद्दाले पटक पटक हाम्रो समाजलाई गिजोल्न आउँछ। त्यही भएर नै अर्वाचिन शङ्कर लामिछानेहरू सजिलो बाटो हिँड्न चाहन्छन् । त्यही बेला थियो मैले तिमीलाई पहिलो पटक देखेको। त्यही बीचमा विदेशतिर लोग्ने हुने एकजना महिलालाई मायाँजालमा पारेछ । त्यही बिहान जङ्गबहादुरकै बयान अनुसार देवबहादुरकी स्वास्नीलाई राङ्सीबाट हाजिर गराउन मैले प्रहरी खटाएँ । त्यही पिँधमा पुर् याइएको वर्गसँग द्वैष राखेर के हाम्रो मुद्दा सम्बोधन होला? त्यही परिश्रमको के ही गुण सन्तानमाथि सारिदिँदा दिनहरु अलिकति सहज भएका छन् । त्यही द्वन्दमा शिकार भएका धेरै निर्दोष मध्ये एउटा म हुँ । त्यही दिन थियो म पहिलो पटक लुटिएको । त्यही छोरोलाई हजुरबाले आफ्नै खर्चमा आइ ए सम्म पढाउनु भएको थियो । त्यही घाट जहाँ हाम्रा बाजेबराजुले आफ्नो जीवनको अवशेष धुवाँमा उडाए । त्यही कारण मैले माया गरेको देखाउन सकिनँ । त्यही अस्तित्वकै लडाइँको यो पनि एउटा कडी हो। त्यही अव्यक्त पीडालाई दमन गर्दागर्दै म भड्किन थालिसके को थिए । त्यहि क्रियाशिल नेपाली समाजको चौतारीहरुमा हामी भेटीएका थियौ । त्यहाँभित्र छु वाछु त छैन भन्नुको अर्थ अन्य समुदायका मान्छेलाई चाहिँ नेवारले छु वाछु त गर्ने छु ट छ भन्ने कदापि होइन। त्यहाँको वातावरण शान्त थियो। त्यहाँकी स्टाफले ग्राउन्ड फ्लोरको रेमिट्यान्स शाखामा जान भनिन्। त्यहाँ मानिसजातिको लागि खुला चुनौती थियो यदि तिनीहरूले कु रानको समान अध्याय बनाए भने। त्यहाँ भएको प्रतिष्पर्धामा हामी प्रथम भयौं। त्यहाँ धेरै साहसिक र कथाहरू थिए । त्यहाँ धेरै बहाना छन् कि हामी के हि गर्न अघि बनाउँछौं। त्यहाँ धेरै थोरै घटनाहरू भएका छन् त्यहाँ त हामी आएको चाल पाएर कान्छाबाजे आँगनमै उभिइरहेका पो रहेछन् । त्यहाँ त सबै चीज एक सेरको एक रुपैयाँमा बिक्री हुँदो रहेछ । त्यहाँ त म जस्ता नेपालका दिदीबहिनीहरू एउटै कोठामा अटाएका रहेछन् । त्यहाँ के हि विशेष पुस्तकहरू छन् । त्यहाँ के हि महत्त्वपूर्ण पाठहरू छन् । त्यहाँ के हि आश्चर्यजनक चीजहरू छन् । त्यहाँ उसले आफ्नै राज्य बनायो। त्यहाँ उनीभन्दा तल्लो मानिएको ज्यापू, साल्मी, खुःस, नकर्मी लगायत जातसँग बिहेको नाता जोड्ने काम हुँदैन। त्यस्तो हेला खानु भन्दा आफ्नै घर ठीक । त्यस्तो व्यक्ति एकजना खोज्दा हजारजना भेट्टिन्छन् । त्यस्तो भनेको चाहिँ कस्तो मैले फे रि पनि बुझिनँ। त्यस्तो गैर-कानुनि जवाफ सुनेर उ रिस ले मुर्मुरियो ! त्यस्तै, नेवार समुदायका घरबेटीले मात्र यस्तो गरिरहेका छन् भन्ने पनि होइन। त्यस्तै, नेवार संस्कृ ति संसारकै एक समृद्ध संस्कृ तिमा गनिन्छ। त्यस्तै मेस्सी प्रतियोगिताको सर्वाधिक गोलकर्तासमेत बनेका छन्। त्यस्तै भन्या चाहिँ कस्तै बुझिएन। त्यस्तै पर्वत जिल्लाका भुकदेउराली, चित्रे र लव्सीबोट गाउँ छन् भने स्याङ्जाका सिरुबारी, पित्लेक, सुन्तलाबारी, भैंसेगौडा, खिलुङ र कोल्मा गाउँको जानकारी दिइएको छ। त्यस्तै के ही प्राकृ तिक खानाको स्रोतबाट पनि नुन प्राप्त हुन्छ । त्यस्ता प्रस्तुतीको उद्देश्य के वल मनोरञ्जन दिने मात्र रही कसै प्रति घृणा द्वेष फै लाउने भनी देखिन आएको पाइदैन। त्यसो हुँदा छु वाछु तकै व्यवहारलाई साथ दिएर कसरी नेवाः एकता भयो? त्यसो भनेर मैले कु र्ताको खल्तीबाट आठ आना झिके र उनलाई दिएँ । त्यसो भनेपछि ज्यान जोगाउन रक्सी पारेकी माहाराज । त्यसो भएर यहाँ आएको, हजुरले ढाँटेको होला भनी । त्यसो भए रिशुको हत्या कसरी भयो ? त्यसो भए म विभिन्न विषयहरूमा गृह कार्यहरू पूरा गर्दछु । त्यसो भए म मेरो गृहकार्य समाप्त गर्छु। त्यसो त अहिले त्यो बाटोमा सयौँ मोटरहरू गुड्ने गर्दछन । त्यसैले, रिसाएको हो र? भनेर सोधेँ। त्यसैले, आजको आवश्यकता सुनारहरू प्रधानसँग लड्ने होइन, प्रधानहरू सुनारसँग लड्ने होइन। त्यसैले, अहिलेको समयमा नागरिक अगुवा र बुद्धिजीवीहरूले अझै व्यापक रूपले समाजमा चेतना फै लाउने काम गर्नुपर्छ। त्यसैले सरस्वतीले कामीकी छोरीलाई डेरा दिन्न भन्नु देय दवुको आसयविपरीत भयो। त्यसैले यो या त्यो भन्न पाउनुहुनेछैन । त्यसैले यो मेरो मनपर्ने पुस्तक हो । त्यसैले यसको समाधान पनि कोठा बाट बाहिरै आएर निकाल्नुपर्ने हुन्छ। त्यसैले मैले शर्त उल्लंघन गरेको छैन। त्यसैले मनमोजी मच्चिने अधिकार प्राप्त गरेको थियो । त्यसैले म हाँस्न पनि सके की छैन अनि रुन पनि सके की छैन । त्यसैले म यसलाई धेरै माया गर्छु। त्यसैले म उनीलाई कोट्याउँदै बोलाएँ। त्यसैले बालविवाहलाई कानूनीरूपमा प्रतिबन्ध लगाइएको छ। समाजमा यो प्रचलन रोकिएको भने छैन। त्यसैले फिफाले नै अपडेट नगरेको वरीयता कसरी समाचार बन्यो त ? त्यसैले प्रतिवादीले अभियोगमा दावी वमोजिमको कसूर अपराध गरेको भन्न मिलेन । त्यसैले पनि यो फोटो नेपालको होइन भन्ने थाहा हुन्छ। त्यसैले पनि ऊसँग अरुले हातेमालो गर्नु अन्ततः नेपाली पत्रकारिताको शुद्धिकरणमा योगदान नै हुनेछ। त्यसैले त्यो बोलपत्र रद्द गर्नुपर्ने खास कारण थिएन । त्यसैले त्यही समाजको लागि नै भए पनि मैले बिहे गर्नुपर्छ । त्यसैले तिमीले घर र सन्तानको राम्रो हेरविचार गर्नु । त्यसैले के कु रा निकालेर बोलुम् झैँ हुँदै थियो। त्यसैले कु नै समय कार्यालय वा घरमा अध्ययन टेबलको शोभा बन्दै आएका अखबारहरू शब्दकोषजस्तै गायब हुँदैछन्। त्यसैले ऊ हरेक कामहरू चाँडै चाँडै सिध्याउँदै छ । त्यसैले उसलाई एरेन्ज म्यारिज वेस्ट लाग्थ्यो । त्यसैले उनीहरू आक्रोशित छन्। त्यसैले उनले मलाई घरबाट निकाल्न खोजेका थिएँ । त्यसैले उनले फोनवार्ता रेकर्ड गराइन्। त्यसैले उनलाई अधिकारकर्मी र नागरिक अधिकारकर्मीहरूले पनि साथ दिए। त्यसैले ईश्वरले जति दिएका छन्, त्यसमा सन्तुष्ट गर्नुस । त्यसैले अब मलाई हामी हुनु छैन । त्यसैले अब उसलाई पूरै लुगाबिनाको तलदेखि माथिसम्म हेर्न थालेँ । त्यसैले अक्मकिँ दै जवाफ दिएँ अँ। त्यसैलाई नेपाली मिडियाले फलो गरे तर फिफाको अपडेट हेरेनन् । त्यसैलाई आधारमा मानेर एन्फा अध्यक्ष र हेड कोचले त्यो पोष्ट गरे । त्यसैबेला आमा हाम्रो आश्रय खोज्दै काठमाण्डौ आइपुग्नुभयो । त्यसैबाट सुरु हुन्छ यो विवादको प्रसङ्ग। त्यसैगरी वेबसाइटमा गएर नबिल इसेक्योरमा दर्ता गर्न पनि भनियो। त्यसैगरी विक्रान्त मेसीले फे रीपनि आफु लाई अब्बल सावित गरिदिएका छन् । त्यसैगरी चार विशाल बुद्धका मूर्तिहरु छन्। त्यसैगरी इजरायलको वेबसाइटमा पनि एसोसिएटेड प्रेसको यही फोटोसहित समाचार छ। त्यसैगरी आइ कार्ड सब्सक्रिप्सन भन्दै थप एक हजार रुपैयाँ काटियो। त्यसै जुठो कराइ राखिरापो रहेछु । त्यसै गरेर कमरेड पाताल पनि त्यहाँ ढीलै गरेर आइपुगे । त्यसले नेवाः समुदायलाई नराम्ररी झस्काइदिएको छ। त्यसले गर्दा सुरुङमा धेरै क्षति हुन पाएको छैन। त्यसले गर्दा गर्भावस्थामा जाँच गर्नेको सङ्ख्यामा वृद्धि हुने गाउँपालिकाको अपेक्षा छ। त्यसले काम गरेन भने आश गर्ने ठाउ धेरै हुदैन । त्यसलाई हुर्काउन सक्यौँ भने बुद्ध जो पनि बन्न सक्छ। तर सजिलो छैन त्यो जगाउन। त्यसलाई त दीक्षित स्वयंले पनि स्वीकार गरेकै हुन्। त्यसलाई खोलेर त्यो खण्डको पानी निकाल्न सकियो भने सुन्दरीजल सिन्धु ग्यालथुमबाट हेरेर सुधार गर्न सकिने उनले बताए। त्यसरी उनले तिनलाई पाठ सिकाउने अठोट गरे । त्यसमाथि अहिले त झन् लामा दिन छन् । त्यसमा सार्वजनिक संस्थानहरुको वार्षिक स्थिति समीक्षा हुने गर्छ। त्यसमा फु टबल र् याङ्किङले जनाएअनुसार भनेर राखिएको छ । त्यसमा पनि सानो झुप्रो डु ब्नलाई समय लाग्दैन जति पक्की भवनलाई समय लाग्छ । त्यसमा निश्चित व्यक्तिको विषयमा यही मितिमा यता गएको भन्ने आरोप पनि छ। त्यसमा निगमले ढु वानी भाडा, डिलर कमिसन, व्यवस्थापन गरेर मूल्य निर्धारण गरेर बिक्री गर्ने गरेको छ । त्यसमा एउटा रिक्वे स्ट पठाइदिए आफै रकम काटिने बनाइदिए भइहाल्थ्यो। त्यसमा अहिले अपडेट भएको छैन । त्यसमा अब प्राप्तिको क्रन्दन मिसियो । त्यसमध्ये पहिलो ककु सन्ध हुन् भने चौथो गौतम बुद्ध हुन्। त्यसबेलादेखि म नाचमा संलग्न भएँ। त्यसपछी हामी देश बिदेशका कयौ गाउ , शहरहरु संगै घुम्यौ । त्यसपछी हामी दुई भाईले पनि के रले मार्काको पोशाक खरीद ग्यौ । त्यसपछिको ध्यानमग्न अवस्था बडो आनन्ददायी भयो । त्यसपछिका दौरान हामीबीच बाक्लै कु राकानी र के ही पटक भेट भएको थियो । त्यसपछिका के ही दृश्य साह्रै मार्मिक थिए। त्यसपछि सुरु भयो मेरो फोनका घण्टीहरू बझ्न । त्यसपछि शुक्रवार रबिन्सनको पार्टनर बने । त्यसपछि यस विषयमा विवाद भएर उनले माफी समेत माग्न परेको थियो। त्यसपछि म समाज परिवर्तन गर्न सक्षम हुन्थें। त्यसपछि म मेरो बिहानको खाजा लिन्छु । त्यसपछि म मेरो बिहानको खाजा र मेरो स्कू लको लागि प्रस्थान गर्छु। त्यसपछि म मेरो पुस्तकहरूमा बस्छु । त्यसपछि म मेरी आमाको छेउमा बसें। त्यसपछि म बिहानको पैदल यात्रामा जान्छु । त्यसपछि म टिभी हेर्छु। त्यसपछि म घर फर्क न्छु र नुहाउँछु । त्यसपछि भगवानले सुजातालाई बोलाई सात प्रकारका पत् नी बारे उपदेश दिएका रहेछन्। त्यसपछि बचेको अलिकति भूमि बहुदलकालमा नयाँ वस्ती बसाउने र नयाँ सडक बनाउने नाममा पुनः खोसिए। त्यसपछि पचास किलोमिटर जति अगाडि आएहौँला । त्यसपछि त शिखेदाई हजुरबा प्रति जिन्दगिभर कृ तज्ञ भए रे । त्यसपछि त के कु रा, खाने शब्द प्रयोग हुने कु राहरु कति निस्के कति । त्यसपछि चन्द्रमणिले प्रश्न सोध्ने आँट गरेनन् । त्यसपछि कमरेड पातालले पिजा राखिएको प्लेटलाई आफ्नो शरीरले एक पटक छेक्न खोजे । त्यसपछि उहाँको जीवन अझै तनावमा वितेको छ । त्यसपछि उसले नजिकको टापुमा गाडी चलाउन डु गा भेट्टाए यो एक विशाल टापु थियो। त्यसपछि उनले घर सल्लाह गरेर खबर गर्छु भनिन्। त्यसपछि आफै खोज्दै कार्ड शाखामा गएँ। त्यसदिन दिनभरी जस्तो सुधारीएको अक्सिजनको तहले हामीलाई के ही राहत दियो । त्यसको पनि अनुसन्धान गर्नेछन्। त्यसको निरीक्षण भने अघि नबढेको प्रवक्ता पन्तले बताए। त्यसको दोष हाम्रो पुरातन सोच र पुरातन रिवाजको हो, जसले जातीय विभेदको बीउ रोप्यो। त्यसको के ही हप्तासम्म न त आमाले लोककथा सुनाउन सकिन् । त्यसको के ही समयपछि सल्लेमा जिल्ला अस्पत्तालको स्थापना भयो । त्यसको के ही दिनपछि प्रियंकाले आफू आमा बन्न लागेको भन्दै तस्वीर सार्वजनिक गरिन् । त्यसको आँखा लाग्नुपर्ने ठाउँमा लाग्दोरहेनछ, नलाग्नुपर्ने ठाउँमा लाग्दोरहेछ । त्यसकारण नुनको मात्रा कम हुनु शरीरका लागि झन् बढी हानिकारक हुन्छ । त्यसका विशाल टायरहरुले मेरो शरीरलाई अचार शैलीमा लेप बनायो । त्यसका लािग लागि घरमै पढ्थँे । त्यसका लागि पहिले प्रवेशमार्गको निर्माण अघि बढ्नुपर्ने प्रवक्ता पन्तले बताए। त्यसका लागि उनले मन्त्रीलाई पनि गर्न सकिने नसकिनेबारे प्रश्न सोधेका थिए। त्यसका लागि आवश्यक जग्गा व्यवस्था गरेर आवास घर निर्माण गरिदिने योजना नीति कार्यक्रमले पास गरेको मेयर श्रेष्ठले बताए। त्यसका बाऊ भनेर किन गालि गर्या भन्नु हुन्छ होला त्यसका बाउ को घर अगाडी को बाटो बनाउदैछ्न ! त्यसका धेरै दिनहरुसम्म मेरो मष्तिष्कमा जाँतो जस्तो एउटा चिज घुमिरह्यो । त्यस बेला श्रेष्ठले उनलाई बस्नका लागि आफ्नै घरको एउटा कोठा पनि दिए । त्यस बखतका चर्चित साहित्यकार सिद्धिचरणलाई पनि भेटे । त्यस पछि, म बाहिर जान्छु र एक घण्टा खेल्छु । त्यस दिन उनको निम्ताबिना नै म उनको घर थानकोट पुगेको थिएँ । त्यस घरको करेसाका काँक्रा चोर्ने सल्लाह भयो । त्यस कु राको संके त उनले पनि पाइसके को हुनुपर्छ भन्ने मेरो ठम्याइ थियो । त्यस कालमा अनाथपिण्डिक नामका एक व्यक्ति थिए। त्यत्ो जोो आउदा पनि बच्चाले गनगन गेन त्यतिमा पनि व्यक्तिले खरिद गर्न नसके सहकारीमार्फ त् मेसिन उपलब्ध गराउन सकिन्छ। त्यतिबेला हामी उनका बारीमा पाके का खन्न्या बेरुलामा अरिङाल र ढोलेलाई हेरेर चित्त बुझाउनुपर्थ्यो । त्यतिबेला चप्पल जुत्ताको प्रचलन आइसके को थिएन नाङ्गै पाइताला हिड्नुपर्थ्यो । त्यति राम्रो व्यवहार प्रस्तुत गर्ने मान्छे, त्यस दिन उनी मसँग बोल्दै बोलिनन् । त्यति मात्रै हैन म्वाई पनि खाने किनभने म्वाई खाँदा पनि मुखै प्रयोग हुन्छ । त्यति बेलासम्म उनी सामान्य नै थिए, कोभिडले थलिएका थिएनन । त्यति बेला त कु नै पनि नेवार झी नेवाः भन्दै सडकमा आएको थिएन। त्यति नै बेला कसैले लासको अनुहार हेर्न रामनामी उघार् यो । तैले नसोच त्यो के टा सँग तेरो विहे हुन सक्दैन् । तैले आप खाइस भन त्। तैपनि दुई परिवारको मनमुटाव अन्त्य भएको थिएन । तैपनि चिताए जति सुधार हुन सके न । तेस्रो चोटी आउँदा काल बनेर आउछु । तेस्रो कारण, समाज बदल्न नेतृत्वदायी भूमिका खेल्नुपर्ने राजनीतिक दलहरूले आफ्नो भूमिका नखेल्दा यो स्थिति उत्पन्न भएको हो। तेललाई पटक पटक तताएर प्रयोग गर्दा त्यसले पेटको क्यान्सर हुने संभावना रहन्छ । तेरो मालिक छ्बिलाल काहा छ हरु तेरो टाउको, मलाई रिस नाउठा । तेरो टाउको मा कपाल नै छैन है तेरो खुट्टा मा घाउ भयेछ। तेइ भएर युटुब मा नेपाली टाईप गर्दै । तुलसी आर्युवेदमा अति महत्वपूर्ण वनस्पती मानिन्छ । तीस वर्ष अविवाहित मान्छेको लागि बुढै हो । तीनवटा गाविस सचिवहरुले मलाई सहयोग गर्न नसकिने भन्दै फर्कि ए । तीन वर्षकी छोरी मेरो काँखमा थियो तैपनि उनलाई माया जागेन । तीन निर्बल मनुवाका बीच एकप्रकारको डरलाग्दो शान्तिले वातावरण छपक्क छोपिएको थियो । तीन घण्टाको अवधिमा म व्यावहारिक रूपमा मेरो पाठहरूको सबै पढ्ने समाप्त गर्दछु । ती सीपहरू पढ्न, लेख्न, यात्रा गर्न, चित्रकला, आदि हुन सक्छ। ती मेरा जन्मँदैदेखिका व्यवहारहरु थिए । ती मध्ये के ही पुस्तकहरू आश्चर्यजनक छन्। ती बाच्छाबाच्छी बेचेर त्यति रकम हात पारिएको होला। ती तर्क नालाई फिस्स हाँस्दै उडाइदिन्छु । ती त खेतिपाती पनि न गर्दा रछन् । ती अग्ला मान्छेको नाम हिराचन्द्र पो रहेछ । तिम्ो जीवन तिमीले सोचेको जस्तो भएन भने तिमी के ग्ौ तिम्रो हाँसो मेरा लागि आँशु बन्नु हुँदैन । तिम्रो हरेक इच्छा पूरा गर्न मेरो कोशीश जारी रहनेछ । तिम्रो लागि आकाशको तारा टिप्दिन्छु भन्ने गफ पुराना भए अब । तिम्रो माया मैनबत्ति जस्तै छ, एकछिन पग्लिन्छ अनि फे रि जम्छ । तिम्रो जस्तो स्वच्छ छवि भएको मान्छे चाहिन्छ । तिम्रो के खाएको छुँ र ?सुल्फाले धैर्य साथ भन्यो । तिम्रो कु रा सुनेर त्यो लड्यो । तिमीहरु इमान्दार भइदिएको भए यसरी चोरलाई सफाइ दिने थिएनौ । तिमीसँग मेरो भेटघाट भने भई नै रहेको थियो। तिमीसँग बिताएका ती हरेक पलहरु मेरा लागि अविस्मरणीय छन्। तिमीले मलाई भेट्न आउछु भनेर कल गरेपछि म चोकै मा तिम्रो प्रतीक्षा गर्दै थिए । तिमीले मन पराएको के टाको बुबाले यति दहेज माग्नुभएको छ, म कहाँबाट दिनसक्छु । तिमीले आफै लाई प्ेम ग्दैनौ भने कसी अूलाई प्ेम ग्न सक् ौ तिमीलाई सिधा नजरले हेर्न पनि सकिरहेको थिइनँ। तिमीलाई याद छ सुरज, मैले अफिसमा ऐयाभन्दा तिमी दुखी हुन्थ्यौँ । तिमीलाई मेरो अभाव महसुस होस् । तिमीलाई मन पर्ने गीतहरु कु न कु न हुन् ? तिमीलाई पहिल्यै भुल्नु पथ्र्यो मैले तर सकिनँ । तिमीलाई नियाल्दै, तिम्रो चित्र कोर्न मन छ मलाई । तिमीलाई देख्न मात्र पाए पनि कति सन्तोक लाग्छ मलाई । तिमीलाई देखे पछि लौन यो दिलमा के भयो भयो । तिमीलाई चाहिने सबै शक्ति तिमी आफै भित् तिमीलाई खोज्दा खोज्दै आफैं हराएछु पत्तै भएन । तिमीलाई खुशीको उपहार दिने रहर छ । तिमीदेखि अनि तिम्रो यो स्वार्थी दुनियादेखि । तिमी, तिमी जस्तो बन । अरु जस्तो त अरु बनिसके । तिमी हुन्छ मात्रै भन म पाल्पाको जस्तै रानीमहल पनि बनाउँला । तिमी सुत्ने बेला भएनै अझै ? तिमी सुत्न लागेको हो मलाई त निद्रा लागेको नै छैन । तिमी सँगै जोडिएको मेरो नाम लुकाउँछौ कहाँ ? तिमी बाटो नफे र बाटो बानाउ । तिमी प्ेम गिएको चाहान्ौं भने पहिला तिमीले प्ेम ग तिमी निदाउ मस्त निदरीमा । तिमी त्यो दिन अति नै राम्री देखिएकी थियौ। तिमी त राम्री भएछौ । तिमी के वल एउटा नमिठो याद भयौ । तिमी कती कालो । तिमी आउने आशामा म जिन्दगी भर पर्खिरहेको हुन्छु । तिमिहरु मेरो घरमा आयेपछि मेरो दिन सुरुवात नै राम्रो भयो । तिमि र म जाम न हुन्न्। तिमि त सारै फोहोरि रैछौ भाइ। तिमि काहा लडेको खइ हेरम त । तिमि कति धेरै सुतेको। तिबेला , हाम्रो साझा पहिचान थियो श्रम बेच्न खाडीमा पुगेका प्रबासी नेपाली । तिनै बुढो मान्छेले अर्काे जहाज चढाएर मलाई यता ल्याए । तिनीहरूले हामीलाई कहिले पनि छोड्दैनन्। तिनीहरूले तपाईंको चाल र आकर्षणको साथ तपाईंलाई मद्दत गर्छन्। तिनीहरूले खतरनाक ग्याँसहरू उत्सर्जन गर्छन् । तिनीहरू संयुक्त राज्य अमेरिका मा अंग्रेजी बोल्छन् तिनीहरू प्रायः एक अर्कासँग कु रा गर्छन् ? तिनीहरू प्रत्येक शनिबार ग्यालरीमा जान्छन्। तिनीहरू दिउँसो सुत्छन्। तिनीहरू काममा अंग्रेजी बोल्छन्। तिनीहरुलाई नियमन गर्ने राज्यको नीतिमा निर्भर गर्छ । तिनीहरु संग १० गुणा सम्पत्ति नभएको होइन । तिनीहरु कहिल्यै यस्ता नाथे विकृ तिका बिरुद्ध मा बोल्छन त ? तिनले जातिवादी खबर सम्प्रेषण गरिरहे। तिनलाई कालो अक्षर भैंसी बराबर । तिनको तीनसय एकड जतिको कामत थियो । तिन जाना मेरो घर आउदै छन्। तिन जाना आयेका सबै दुब्ला रैछन्। ताराको त मोबाइल नै हरायो, गार्डेनमा खेल्दा । तामा, गुन्द्रुक सिन्की पनि युरीक एसिडका लागि राम्रो होइन । तापसीको गुनासो नायिकाले पारिश्रमिक बढाउँदा मुश्किल बढ्छ तापसी पन्नू, विक्रान्त मैसी र हर्षबर्धन राणाको हसिन दिलरुबा कस्तो छ त ? तापसी पन्नु जो फिल्मको मूख्य पात्र हुन् । ताकि कु नै पनि क्यामेराले त्यो ह्रदयविदारक दृश्य खिच्न नसकोस्। तसर्थ रूपा सुनारले गरेको यो अधिकारको खोजीलाई काठमाडौंका रैथानेले आफ्नो बचे-खुचेको अन्तिम सम्पत्तिमाथि धावा बोल्न खोजेको अर्थमा बुझेका छन्। तसर्थ यतिबेला नागरिक समाजले द्वन्द्व चर्काउनुभन्दा पनि समन्वयको भूमिका खेल्ने अपेक्षा गर्नु मुनासिब होला। तसर्थ पनि उनको बारेमा कु नै टिप्पणी भइहालेमा सचेत भएर प्रत्युत्तर दिन्छु । तसर्थ उसलाई पनि स्कू लमै पठाउनु सुविधापूर्ण थियो । तल्लो स्तरमा ओर्लिएर कहिल्यै पनि यसरी अशोकले गाली गरेको रामनाथलाई थाहा थिएन । तल्लो घरबाट हल्लाखल्ला र रुवाबासीको आवाज आइरहेको थियो । तल गएर के के गरे थाह भएन । तरै पनि उसको सम्झौताहीन निष्पक्ष कलमयात्राको निरन्तर सफलताका लागि उसलाई शुभकामना भन्नै पर्छ। तरकारी पनि ज्युनार गर्ने मन भए बजारबाट ल्याइहाल्नू । तर, हामी दुवै जना भने यो निर्णयबाट निकै नै खुशी छौं तर, स्थानीयले भने त्योभन्दा धेरै संख्यामा मानिसहरु सम्पर्क मा नआएका बताएका छन् । तर, सिद्धार्थ लयमा फर्कि ने कोशिशमा छन् । तर, सबै तहका वैज्ञानिकले सरल जीवनशैली र एकाग्र चित्त कायम गरेको आभास हुन्थ्यो । तर, शिल्पाले सामाजिक संजालमा पोष्ट गरेको तस्वीरले उनको फिगर बदलिएको देख्न सकिन्छ । तर, शिल्पाले भने आफू लाई मेन्टेन गर्न निकै मिहिनेत गरिरहेको देख्न सकिन्छ । तर, विभेद नभए पनि खस-आर्यहरूबाट सर्दै आएको छु वाछु तको भावना अन्य समुदायमा विस्तारित भएको छ। तर, विचरा रिशु रानीको सामुन्ने के ही गर्न सक्दैनन् । तर, वर्षाले रातो सारी लगाउने रहर गरिसक्दा राजले भने कस्तो सुरसार गरेका होलान् कु न्नी ? तर, रानीलाई के वल निराशा हात लाग्छ । तर, राज्यले हाम्रो भाषालाई वर्षौंदेखि दपेट्दै आएको छ। तर, यो चलचित्रमा उनको भूमिकालाई लिएर दर्शकले कु नै चासो देखाएनन् । तर, यो चलचित्रको काम नै अगाडि बढ्न सके न । तर, यदि नायिकाले पारिश्रमिक बढाउँछिन् भने यसलाई मुश्किल को रुपमा हेरिन्छ । तर, मेरो मुखबाट भने आई.. आई.. मात्र निस्किएको थियो। तर, मुम्बइमा रहेकाले रश्मीकासँग उनको भेट भने भएन । तर, भूवनले आफ्नो फरक गेटअप चलचित्रमा भने कहिले देखाउने हुन् ? तर, बक्स अफिसमा चलचित्र नचल्दा उनको चर्चा भएन । तर, पछिल्लो समय हाम्रो संस्कृ ति राज्यका भेदभावपूर्ण नीतिहरूको शिकार हुँदै आएको छ। तर, पछिल्लो समय स्टारडम खस्कदै जाँदा आर्यनको क्रे ज पनि कमजोर बन्दै गएको छ । तर, पछि छोराले रानीसँग विवाह गरेमा आत्महत्या गर्नेसम्मको धम्की दिन्छन् । तर, निशा दम्पतीलाई अझै पनि त्रास छ । तर, निर्माता भूवन के सीले पारस का लागि नायिका छनोेट गरिसके का छन् । तर, निर्देशकले मर्डरस मिस्ट्रीलाई रोमान्चक बनाउन चुके का छन् । तर, नायक भूवन के सीले यसपछि दुई वटा चलचित्र निर्माणको घोषणा गरिसके का छन् । तर, धेरै भएको थियो राम्ररी काम नगरेको पैसा पनि खासै थिएन । तर, दुबैले प्रेम स्विकार गरेनन् । तर, त्यही पातमा रहँदा हामी हाम्रो सबथोक त्यसैलाई ठान्छौं । तर, त्यसो भन्दैमा हामीले हात बाँधेर बस्ने चाहिँ होइन। तर, त्यसको कार्यान्वयन भएको देखिन्न । तर, तपाइसँग भेट्न नपाउँदा मलाई निकै नै नरमाइलो लागेको छ । तर, झापाका अधिकांश माओवादी कमरेडहरू बचनको पक्का रहेनछन् । तर, जातकै कारण उनलाई डेरा दिन सक्दिनन्। तर, खोप बनाउने कम्पनीले पैसा लिएर बिक्री गरिरहेका छन् । तर, ऐनमौकामा उनी नेवार समुदायको सेन्टिमेन्ट क्यास गर्न तम्सिए, जसको असलियत के वल भोटको राजनीति थियो। तर, उनको बैबाहिक जीवन लामो समयसम्म चल्न सके न । तर, आफू माथि भएको अन्यायको कु रा गर्दा हामीले के भुल्नु हुँदैन भने, हामीमध्ये पनि सबभन्दा उत्पीडित भनेका दलित हुन्। तर, अहिले उपासना बदलिएकी छिन् । तर, अब यो चलचित्र बन्ने वा नबन्ने कु नै टुंगो छैन । तर, अब भने यो चलचित्रका लागि कलाकार फाइनल गरिएको छ । तर, अदितीले बिहेका लागि आफू ले हतार नगर्ने पनि उल्लेख गरेकी छिन् । तर, अचानोको चोट खुकु रीलाई थाहा हुने कु रै भएन। तर हाम्रो सस्कृ ति परम्परा के छ भने बाचुञ्जेल जन्मतिथिलाई महत्व दिइन्छ र मृत्यूपछि मृत्यू तिथिलाई । तर सुकिलीले पैसा लिन मानिन । तर सरकारले फे रि पुनरावेदन गर् यो। पुनरावेदन गर्दा लिइएको जिकिर थियो तर समाजमा विद्यमान छु वाछु त कानुनी रोग होइन, सामाजिक रोग हो। तर श्रेष्ठले अयोग्य घोषणा गरिएको ठेके दार कम्पनीको नाम भने दिन चाहेनन् । तर शिक्षा, मनोरञ्जन तथा सञ्चारका क्षेत्रमा भएका पछिल्ला विकास, नवप्रवर्तन र संस्कृ तिले भने अर्कै संके त गर्छन्। तर शाह राणाकालका राजा-महाराजाले आफ्ना लागि दरबारहरू बनाउन ती लालपूर्जामा लेखिएका धेरै जमिन खोसेर लिए। तर विकासका लागि कलकारखाना बनाउने, अस्पताल बनाउने भन्दै यहीँकै स्थानीयको जग्गा कब्जा गर्न थाले। तर यो विश्लेषण हुनैपर्ने विषय हो- आखिर यो प्रकरणमा काठमाडौंका नेवार समुदाय किन आए त मैदानमा? तर यो लेख्न सम्भव छैन।. तर यो लिक फे सबुकसँग मात्र सम्बन्धित हुँदैन। तर यो बर्दियाको नभएर बाराको थियो। तर यो पाला उसलाई घर जान मन लागेको छैन । तर यो दुइटा अलग-अलग खेमामा बसेर गर्ने लडाइँ होइन। तर मेरो मित्र अब यो संसारमा छैनन । तर मेरो कु नै विकल्प पनि त थिएन । तर मिडियाका समाचारहरु निगरानी गरिरहने एउटा ट्विटर ह्यान्डलमा स्क्रिनसट देखेँ तर महिनौँ भइसक्यो, गिनिज बुकले बाल दिएको छैन। तर मलाई आज हतार गर्नु छैन । तर ममा खुलेर बोल्ने आँट थिएन । तर म मरेको मान्छे, मसँग असमर्थता बाहेक के ही थिएन । तर म धेरै दिनसम्म जोगिन सकिनँ । तर म ऊ बस्ने हो होइन, छु ट्ट्याउन सकिरहेको थिइनँ । तर म उनको घरमा जान बन्देज थियो । तर भारत, बंगलादेश, चीन, माल्दिभ्सका प्रयोगकर्ताहरुको पनि लिक भएका छन्। तर भाग्यमानी म ! मेरा घरमा त्यस्तो भएन । तर बुबाको जस्तो लामो समय त्यहाँ बिताएका थिएनौँ । तर फे रि पनि बकु ल्लासिंहले माछा खाएर सिध्याइदियो। तर फु टबलको सर्वोच्च निकाय फिफाले वरीयतामा अपडेट गरेको छैन । तर प्रेमपत्र पठाउन न नाम छ, न दिने आँट नै । तर पृथ्वीको यो फोहरले उनको चरणलाई छु न सकिरहेको थिएन। तर पुरानै भए पनि प्रयोगकर्ताको संवेदनशील तथ्याङ्क यसमा रहेको नकार्न सकिन्न। तर परिवारको सुख र खुशीका लागि मेरो सामु अर्को विकल्प छैन । तर पनि मबाट उसलाई छु ने चाहना हटाउन सके को छैन । तर पनि एक किसिमको आकार त प्रष्टै देखिन्छ। तर पनि अब उसले गरोस् त के ? यस अवस्थालाई सुधार्नु सिवाय । तर पनि अन्योलमा छु म । तर पनि अखबारले तिनको प्रकाशन गर्छन् किनकि त्यसको माध्यमबाट अखबारका पाठक सिर्जना गर्नुछ। तर पत्रिकाको नाम र तथ्यमा समेत गम्भीर गल्ती गरिसके पछि पनि नेपालप्रेसले गल्ती भएकोमा माफी मागेको छैन। तर पञ्च प्रधानपञ्च बनेर शासन गर्न भन्दा गाउँलेहरु संग दुख सुख बाडेर बस्ने उहाँलाई मन पर्थ्यो रे । तर नेपाली पत्रकारितामा त्यो एउटा धार बन्यो। तर निर्माण गरिएका सडकबाट बर्खायाममा ढु ङगा, माटोसहितको लेदो बग्दै मुख्य राजमार्गमा थुप्रिने गरेको छ। तर धेरै पहिलेदेखि लेख्दै आएका साथी सूर्य खड्काको मेहनतलाई त्यसै फाल्ने आँट पनि गरिहाल्न सकिएन। तर धर्म परिवर्तन गर्ने बित्तिकै कु ल देवता नमान्ने भयौँ । तर दुर्गमहरु सधैँ पछाडिको पछाडि। तर त्यहाँका सयौं अखबार तथा पत्रिकाको वितरण निरन्तर घट्दै गएको छ। तर त्यसअघि उनको मनमा हिंसा उत्पन्न भएको थियो- गान्धीविरुद्ध नकारात्मक धारणाका कारण। तर ती समाचारहरुमा यसमा जस्तो बाघले तानेरै लग्यो भनिएको छैन, तर तिमीले नै त्यो विवादास्पद के श अगाडि बढाएको हो भने ठीक गरेनौ । तर तिनीहरु भित्र भित्रै मजा मानिरहेको उनले लख काटे । तर तपाईले सबै परिवर्तन गर्नुभयो। तर झनझन आफै नजिकिँ दै जान्छ । तर जिन्दगीले ससाना समस्यामा लगेर अल्झाएको हुन्छ । तर जाने कसरी ? जानु पर्ने ठाउ निकै पर छ । तर जब उत्ताबाट आउने भए समयमा आउनोस् नत्र म अर्कै सँग विवहा गर्दिन्छु । तर चरम र नरमको आधा भएर हाम्रो जिन्दगी बितिरहेको छ । तर गल्ती भएपछि त्यसबाट सिक्दै भविष्यमा त्यसो हुन नदिने पाठ सिक्नु उचित हुन्छ। तर खै शिक्षाको विकास? तर खासै सहयोग प्राप्त नभएको उनीहरूले बताए। तर के टाले ऊपट्टि ध्यान नदिएकाले उसले यो सोचलाई मारी । तर कान्तिपुर टिभीले मृत्युको घोषणा गर्न हतारियो। तर कान्तिपुर टिभी मृत्यु भएको समाचार दिन हतारियो। तर कहाँको कति बेलाको फोटो हो- के ही लेखिएको छैन। तर कल रेकर्डमा चाहिं, लोग्नेको मात्रै राख्छु । तर एक्कासि सडक पेटिमा ठिङ्ग उभिएको एउटा मानव आकृ तिले मलाई रोक्ने इसारा गर्यो । तर ऊ त्यतिबेला सडकमा आइपुगिसके को थियो । तर उसले पनि समाचार गलत भएकोमा माफी मागेन र समाचार सच्याइएको सूचनासम्म राखेन। तर उसको त्यो प्रश्नले मैले झ्याप्पै ब्रेक थिचेँ । तर उसको जीवन संग त्यो बोलाई लागु हुदै भएन । तर उनीहरुलाई थाहा नहुँदो हो म श्रीमान साथमा हुँदा पनि एक्लो थिएँ । तर उनीमा छोरा जर्नेलको न आस छ न घमण्ड । तर उनी नबोली गएको दस वर्ष बित्दा नबित्दै फर्की आए । तर उनले तीन दिनसम्म नागरिकको इमलेका जबाफ फर्काएनन् । तर उनको सहयोगी भावले हामीलाई कु नै कठिनाईको महशुस हुन दिएन । तर उनको घर उहीँ भए पनि घरको ठेगाना परिवर्तन भएको थियो । तर उनको खोजी कोठा नभएर हक हो। तर उच्च अदालतमा पुनरावेदन गरिदियो। त्यहाँबाट पनि जिल्लाकै फै सला सदर गरियो। तर आश्चर्य, त्यस्तो के ही भएन र उसको नजिक पुग्दानपुग्दै मतिर हेरी । तर आवेगले मात्र संयन्त्र खरानी नहुने रैछ । तर आफ्नो सपना अधुरो छदैं हजुरबा त परलोक हुनु भो तर उहाँको सपना पुरा हुने छाँटकाँट अझैपनि छैन । तर आफैं नयाँ बाटो पहिल्याएर, नयाँ बाटो मात्र होइन, मूल रोड नै खनेर हिँड्ने विरलै हुन्छन्। तर आफैँ माझ्न थालिन्। तर अहिले नै बलिदान दिनुपर्ने आवश्यकता छैन । तर अहिले आएर धेरै कु रा बुझेँ । तर अव भने उनलाई हिँड्न निकै सकस हुन थालेको थियो । तर अलिकति बुद्धि भएकोले फोटो हेरेरै थाहा पाउँछन्- त्यो बाघ होइन, चितुवाको फोटो हो। तर अरु साथीहरुले मन दुखाउने काम त गरेनन् ? मेरो आशंका घनीभूत भयो । तर अभ्यासका लागि पनि निकाल्नु पर्ने हुन्छ। तर अब उनको कु राप्रति म शंकालु बन्न थालेको थिएँ। तमिलको सुपरहिट चलचित्र विक्रम वेधा को रिमेकको चर्चा लामो समयदेखि चलिरहेको छ । तमाम मुस्लिम महिलाहरूको आउटलाइन एउटै लाग्छ । तब बल्ल उनी आफ्ना के ही कु रा राख्दै भक्कानिन्थे । तब जल्लाद फाँसी दिन भनेर उसलाई लिएर गयो । तपाईका बच्चाहरु छैनन्। तपाईंहरूको हिजो रातिको रमाइलोको सब उनले भिडियो बनाएर सुरक्षित राखिसके की छिन् । तपाईंसँग ठू लो घर छ। तपाईंले ह्यारी प टर पढ्नु पर्छ यदि तपाईंसँग अझै छैन । तपाईंले सोझो छु भन्नुभएन भने म सधैँ उडाउँछु । तपाईंले सर्वहारा संस्कृ तिलाई आत्मसात गर्ने प्रयत्न गरिरहनु भएको छैन । तपाईंले यो पढ्नु पर्छ यदि तपाईंसँग छैन । तपाईंले यी बोटहरूको राम्रो देखभाल गर्नुपर्नेछ जब सम्म उनीहरू राम्रो हुँदैनन्। तपाईंले यसलाई पानी दिनुपर्दछ र स्वस्थ मल र मलहरू थप्नुपर्दछ तपाईंलाई गायनको क्षेत्रमा उच्च रन गर्न मद्दत गर्दछ। तपाईंलाई के हि नयाँ गर्न धेरै विश्वास दिनेछ। तपाईंलाई कु नै पनि जटिल समस्याको समाधान खोज्न आवश्यक छ । तपाईंको मुख्य चासो बाहेक, राम्रो बागवानी के हि कारकहरूमा निर्भर गर्दछ। तपाईंको माटो र मौसम आवश्यकता अनुसार, तपाईंले के रोप्नु पर्छ निर्णय गर्नुहोस्। तपाईंको आँखाको अगाडि तपाईंको सबै योजनाहरू कल्पना गर्न सक्षम हुनुहुनेछ। तपाईं सूचना नगरी किन आउनुभयो ? तपाईं सजिलैसँग बजारबाट बिरुवाहरू फे ला पार्न सक्नुहुनेछ। तपाईं संग के हि मनका कु रा राख्नुपर्यो भन्ने सोचेर यो पत्र लेख्दैछु ! तपाईं ले बोके र हिड्ने ठु ला-ठालु हरु कति भलाद्मी, गमी र शान्त हुन्छन तर मैले बोके र हिड्ने हरु चाहिं हतास, निरास र कु ण्ठाले भरिएका हुँदारहेछन ! तपाईं लाई त सन्सार को सबै मान्छे मरे हुन्थ्यो । तपाईं लाई एउटा चाख लाग्दो घटना सुनाऊँ छु है त ? तपाईं राम्रो रचनात्मकता शक्ति प्राप्त गर्नुहुनेछ । तपाईं यी बकवास बहाना बनाउन रोक्नुहुनेछ। तपाईं यसबाट के सिक्न सक्नुहुन्छ। तपाईं यस श्रृंखलाको प्रशंसक बन्नुहुनेछ। तपाईं भित्र कस्ता कस्ता इन्जिन जडानगरिएका छन तर म जाबोलाई यसो दुई -चार ओटा रड ले निर्माण गरिएकोछ ! तपाईं बगैंचा भित्र आराम र खुशी महसुस गर्नुहुनेछ। तपाईं पनि उनको रोजाइमा परिसक्नुभएको छ । तपाईं त्यसमा आफ्नो समय र जोश लगानी गर्न जाँदै हुनुहुन्छ। तपाईं जोशपूर्वक आफ्नो खाली समयमा गर्नुहुन्छ। तपाईं कहाँ हो कहाँ हुनुहुन्छ । तपाईं कपडा र जुत्ता को एक खराब संयोजन संग नृत्य गरेर दर्शकहरु लाई प्रभावित गर्न सक्नुहुन्न। तपाईं आफ्नो कामको लागि अधिक समर्पित व्यक्ति बन्नुहुनेछ। तपाईँले देखेसुनेको आधारमा यसो थपघट गर्नुपर्ने पतिका प्रकार भए तल कमेन्टमा वर्णनसहित लेख्नुहोला है। तपाईँलाई लागेको होला- किस्सा सकियो। तपाईँलाई रिङ्टा चलिरहेकोले पो माथि नआएकी हुन् त । तपाईँलाई थाहा छ पत् नी कति किसिमका हुन्छन्? तपाईँको फोटोको मुखमा लड्डु पनि चखाइदिएँ । तपाईँ पुरुष हुनुहुन्छ भने तपाईँकी पत् नी कस्ती ? तपाईँ नेपालमा बस्नुहुन्छ भने ढु क्क हुनुस्। तपाई विश्वास गर्न थाल्नुहुनेछ कि तपाई निश्चित रूपमा सफलता पाउनुहुनेछ। तपाइँहरुले हाम्रो घोषणा सुन्नुभएको होला । तपाइँहरुलाई यो खबरले दुखी पनि बनायो होला । तपाइँसँग अनुसन्धान गर्न उचित ज्ञान हुनु आवश्यक छ। तपाइँलाई पानी पर्दा के याद आउँछ ? तपाइँलाई कु न साथि बुढेसकालसम्म साथ रहन्छ जस्तो लाग्छ ? तपाइँको बिचारमा हेर्नै पर्ने फिल्महरु कु न कु न होलान् ? तपाइँ व्यस्त, ध्यान के न्द्रित, र सबै तरिका मा खुशी राख्छ। तपाइँ वास्तवमा उही व्यक्ति हुनुहुन्छ । तपाइँ मूर्तिमा भगवान खोज्दै हुनुहुन्छ । तपाइँ नयाँ र ताजा के हि शुरू गर्न धेरै प्रेरणा प्राप्त हुनेछ। तपाइँ तपाइँको वरपरको वातावरण कसरी व्यवस्थापन गर्ने सिक्नुहुनेछ । तनहुँकी रूपा सुनारले वास्तवमा काठमाडौंमा खोजेको कोठा होइन, अधिकार हो। तथ्यमा आधारित सत्य समाचार कर्मका लागि उ एउटा मानक भैसके कै छ बितेका १६ वर्षे उकाली ओरालीहरुका दर्मियानमा। तटीय क्षेत्रमा रहेका ट्राउट माछा फार्म बाढीले बगाएको छ । तकिया मा अदेस नलगाइ बस न्। तँ मेरा लागि मरिस... उफ ! हरेक प्रश्नबीच मन दोडिरहँदा बेलुका हुँदै थियो । त उसको आत्माबल बलियो ढोका भित्र र बाहिर भएर एकछिन कु रा ग्यौ । ढोका नखोली बाहिर कसरी ओर्लन सकिन्छ र ?म त्यही त भन्दैछु । ढु वानीका सामान बाटोमा अलपत्र परेको छ। ढु क्क भएर अर्को काम खोज्ने अठोट गरेँ । ड्राई फु ड्समा ओमेगा ३ फ्याटी एसिड, जिंक, म्याग्नेसियम, भिटामिन इ जस्तो तत्व पाइन्छ । ड्याडी ! अब म ठू ली भइसकेँ । डोल्माले छोरा होस्टलमा राखी पढाइदिएकी थिई । डेली मेलको समाचार त मैले पनि फलो गरिरहेको थिएँ। डेनमार्क का स्टार खेलाडी क्रिस्टियन एरिक्सन आफू कहाँ बल पास हुँदा एकाएक ढले। डेनमार्क का सबै खेलाडीहरुले चारैतिरबाट उनलाई घेरे। डेढ महिना अघिदेखि दाना, पानी र औषधि खुवाएर हुर्काएका ब्रोईलर कु खुरा खोरभरी छन्। डेढ दुई सयको हाराहारीमा सँस्कृ त पढ्ने विद्यार्थीहरु रहेको उनले सुनाए । डिल्ली के ही समयपछि आफ्ना बाबुआमासँग दलाखेततिर लागेकोले पढाइ छोडिदियो । डिभोर्सपछि आमिर किरणको सन्देश हामी एउटै परिवार हौं डिभोर्सको घोषणा गरेको एक दिनपछि दुवैले एकसाथ एक भिडियो सन्देश सार्वजनिक गरेका छन् । डिप्ेशनको शिका बन्न् डिप्रेसन एवं चिन्ता हटाउने औषधि एन्टि डिप्रेसेन्ट सेवन गरेपछि निन्द्रान लाग्छ । डिजिटल अध्ययन सामग्रीप्रतिको आकर्षण बढ्दै गएपछि शब्दकोषहरू छापिने क्रम घट्दै गएको छ। डाक्टहू ोग पत्ता लगाउन खोज्दैन् डाक्टरले भनेका छन् अर्को घण्टा निकै जोखीम छ । डाक्टरले डाक्टरको जिम्मेवारी कहिलेकाँही अस्पत्तालको चौकीदारसम्मले पाउनसक्थ्यो । डाँडाबाट चौधरीहरु छिट छिटो गर ! भन्दै हात हल्लाइरहेका थिए । डाँडाका मानिस त मुस्किलले भुसुना जस्ता देखिन्थे । डाँडा पारिका घामजस्ता बा लाई कोरामा देख्नु पर्दा म शनैःशनै पग्लन थालेँ । डा. कोजूको टिममा नेकका दुई जना मास्टर्सका विद्यार्थीहरुसमेत सहभागी हुनेछन्। डा. कोजुकै टिमले डेढ वर्षअघि गौरीशंकर संरक्षण क्षेत्रमा हिउँ चितुवा रहेको पत्ता लगाएको थियो। डरले पछाडि फर्कि एर हेर्नसम्म सके न उसले । ठेक्का प्रक्रिया गराउन ती तीन ठेके दार कम्पनी लागिपरेका थिए । ठू लो हुनु भनेको त बोझ हुनु रहेछ । ठू लो संख्यामा काला के शधारी र सेतो वस्त्रधारी मानिसहरु नजिक आएर उनलाई नमस्कार गरिरहेको सपना देखे। ठू लाबाका दुई छोरा र एक छोरी थिइन् । ठू लदाइले पनि तिब्रगतिमा गोविन्दलाई पछ्याउन सफल भए । ठु लो बाबा कु द्दै आउनु भयो । ठु लो ठु लो कु रा त जिन्दगीमा कहिले काहीँ मात्रै हुन्छ । ठाडा ठड्यौरा सारा बोलीहरूमा प्रतिबन्ध लगाउनु भएको थियो । ठाउ ठाउमा फौजले हामीलाई रोके । ट्वाइलेटमा पुगेर सु गर्न आँटेको तुरुक्क बाहेक अरु एक थोपो झरेन । ट्रेन हरेक बिहान १ बिहान छु ट्छ। ट्रेन दस मिनेटमा छु ट्छ। ट्रेन कहिले छोड्दछ ? ट्रेड युनियनमा काम गर्ने मजदूर साथी कमरेड जसबहादुरले आफ्नो बाध्यता राखे । ट्यूशन सेन्टर ससुरालीको गोठलाई कायम गरियो । टोलबासीले यो पार्क मा दिनको एक घण्टा बिताउनै पथ्र्यो । टेवलबाट मोबाइल झिकेँ , बा को नंवर डायल गरें । टीकोटालो भएपछि धेरै टाँग्नु हुन्न । टाढैबाट बत्तीस दन्त देखाउँदै हात उठायो । टाउको सलले फनफनी बेरेर कसिन् । टाउको मा चोट लागेछ नि। टाईप गर्न मज्जा आउनी । टाइप २ मधुमेहमा शरीरले प्यानक्रियाजद्वारा उत्पादन हुने इन्सुलिन प्रयोग गर्न सक्दैन । टाइप १ मधुमेहमा इन्सुलिन उत्पादन गर्ने कोशिका शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीद्वारा नष्ट हुन्छ । टन्न पौष्टिक आहार खाएर कोरोना संग लड्नु पर्ने बेलामा चारै बिरामीहरु आसुको झोल पिएर बस्न विबश छन् । झ्यालबाट यसो बाहिर चिहाए , काठमाडौको मौसम खुला थियो । झ्याप्प तिमीलाई देख्दा त ज्यान नै चिसो भएर आएको थियो। झुटो मनले कहिलै माया नगर्नु होला । झापामा रहेकी श्रीमतीले जोड गरिन्, कति दिन निषेधाज्ञा लाग्ने हो, जसरी पनि यतै आउनुपर् यो। झरी वा घाम के ही प्रवाह हुन्थेन , झरी पर्यो भने त शुभ संके त मान्थे रे रुझेर काम गर्दा झनै रमाइलो । झन्डै ६ महिनादेखिको उसको यो प्रत्येक आइतबारको दिनचर्या भएको छ । झण्डै दुई तीन पछि , मेरो मोबाइलमा एउटा मेसेज बज्यो । ज्योतिषशास्त्रको विकास खगोल विज्ञानसँगै भएको अनुमान सहजै लगाउन सकिन्छ । ज्यालाई बिर्सनु गाह्रो हुन्थ्यो, आमालाई बिर्सन कु नै गाह्रो थिएन । ज्या नजिक हुँदा मात्र यी सारा दृश्यहरु सुन्दर लाग्थे । ज्ञानलाई व्यवहारमा उतार्ने पनि कला हो । ज्ञानको एउटा महत्त्वपूर्ण श्रोत अनुभव हो ज्ञान प्राप्त गर्न उत्तम ठाउँ भनेको पुस्तक हो। जोसेफको एक हप्ताको समय पनि सकियो । जोड्नेले सधैँ जोडिरहँदैन छु ट्याउने पनि गर्छ । जोगी बन्ने लक्ष्य छैन, फिरन्ते बन्ने चाहना छैन । जो, आम जनताको दुख, आशु, हैरानीको दृश्यहरु देख्दैनन । जो भुइँमा सुत्दछ, उ खाटबाट कहिलै खस्न सक्दैन । जो बिरामी कु रुवा भएर हस्पिटलमा हाजिर भएका थिए । जो एक राम्रो नर्तक हुनको लागि मेरो जोशको छेउमा उभिए। जेरी बाट प्रशंसा पाए पनि उनले ग्याङस्टार ब्लूजबाट सफलता पाइनन् । जे जति समय उहाँ संग बिताएँ त्यो एकदम अबिस्मरणीय लाग्छ । जे जति लुट्नु थियो दैवले लोकबहादुरबाट लुटेर लगिसके को थियो । जे गरे पनि त्यो घरमा कसैलाई वास्ता थिएन । जे गरिरहेको थिएँ, उनकै भलाइको लागि गर्दै थिएँ । जे कु रामा पनि धेरै डु बियो भने आखिरमा आफैं टुटिंदो रहेछ । जुलुसहरुसँग पनि आफैं लाई अविश्वास पैदा हुन थालेको थियो । जुलाई २०२१, व्यवस्थापक द्वारा, एक टिप्पणी दिनुहोस्। जुरेलीका गह आँसुले भरिभराउ भए । जुरुक्क उठेर गएर गजाधरले उम्दा कमेज सुरुवाल ल्याए अनि मुखियालाई उपहार दिए । जुरबा कै कारण उनी पछि शिक्षिका भइन् । जुनसुकै मनोदशामा भए पनि प्रेमिका खुसी भइराख्ने गफ गर्न सक्नु सकसको कु रा रहेछ । जुनबेला नेपालमा नेट भनेको कु न चरीको नाम हो भन्ने अवस्था थियो जुन समय-समयमा मेरो स्कू लमा आयोजित हुन्छन्। जुन यसको लागि ठू लो खतरा हो। जुन यस पुस्तकले मलाई सिकाउँछ । जुन मेरो मुटुलाई टाढा लगेको छ। जुन मार्फ त म के हि पनि महसुस गर्छु। जुन बिना तपाईं राम्रो नृत्य प्रभाव पाउन सक्नुहुन्न। जुन पृथ्वीमा सबै जीवित रूपहरूको लागि घातक छ। जुन नेपालको लागि साँच्चै खुशीको विषय थियो । जुन तपाईंलाई हर समय खुशी राख्छ। जुन कु रानमा छलफल गरिएको छ । जुन एक व्यक्तिले आफ्नो जीवनमा प्राप्त गर्न सक्दछ। जीवित प्राणीहरूको लागि वातावरणको महत्त्वलाई ध्यानमा राख्दै, हाम्रो वातावरणलाई पूर्ण गिरावटबाट बचाउन कडा कदम चाल्नु कडा आवश्यक छ। जीवित प्राणीहरूको लागि वातावरणको महत्त्वलाई ध्यानमा राख्दै छ। जीवनसाथी देवकु मारी ओलीको सहयोगले ओलीले साहित्य लेखनलाई अगाडि बढाएको देखिन्छ । जीवनलाई फर्के र हेर्दा अहिले मलाई पश्चाताप लाग्छ। जीवनमा हामी थुप्रै चोटी सँगै हासेका छौ । जीवनमा सबै कुा ाम्ो हुन् भने सोच्नु ठिक होइन जीवनमा सबै कुा मैले सोचेको जस्तै हुन् भने हामीले सोच्यौं भने हामीले धेै चोट पाउँनेौं जीवनमा पहिलो पटक कसैले साथ दिन्छु भन्दा आँखा भरिएर आएको थियो । जीवनमा न टन्न कमाउन पाएका छन् न मोज मस्ती गरेका छन । जीवनमा धेरै चासो र गतिविधिहरू बाहेक, मेरो शौक चित्रकारी छ। जीवनमा कति कु रा सोच्दै नसोची पाइराखेको हुन्छ । जीवन यात्रा होस् या सडक यात्रा । जीवन त कर्क लाको पातको पानी हो, कतिबेला भुँईमा त्वाप्प खस्छ थाहै हुँदैन । जीवन जीउनको लागि अक्सिजनको मात्र होइन शरीरको रक्त संचार पनि सही हुनु आवश्यक छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालयको तथ्याङ्क अनुसार दुई जनाको मृत्यु भएको छ भने एक बेपत्ता छन् । जिम्मेवारी बढ्दै गयो, खुसीहरु हराउँदै गए । जिन्दगीको सुखदुःख जसोतसो कट्दै थियो । जिन्दगी धरौटी राखिदिन्छु , मूल्य बताउ तिम्रो मुस्कानको । जिउनु छ आजैबाट उनको सम्झनामा । जाहेरी दरखास्त साथ पेश हुन आएका मैले अन्तरवार्ता दिएको भिडियो हो । जाहेरवालासँग यस सम्वन्धमा कु नै कु राकानी भएको होइन । जाहेरवालाको बीर बिक्रम चलचित्र हेरेपछि मैले आफू लाई लागेको कु रा ब्यक्त गरेको हुँ । जानुपर्ने त मलाई टङ्गाल हो । जानी नजानी आफन्तको नजरमा मैले मेरो जिवन वर्वाद पारे । जातीय विभेद अन्त्य गर्दै सामाजिक सद्भाव मजबुत बनाउन धेरै काम गर्न बाँकी छ भन्ने संके त पनि गर्छ। जातप्रथामा आधारित यो समाजको सामान्य प्रचलन थियो। जातकै कारण डेरा पाइनँ भने प्रचलित कानुनअनुसार कारबाही प्रक्रियामा अगाडि बढ्छु भनेर उनी मानसिक रूपमा तयार भइन्। जात व्यवस्था कायम राख्न चाहने अरू के हीले अनेक कु तर्क अघि सारेर तिनलाई उचाल्नु उचाले। जाडोको लागि घाम जस्तै मेरा लागि तिमी । जाडोको बेला पनि पसिनाले पूरै ज्यान भिज्यो । जाडो महिनामा घाम जस्तो प्यारो के ही छैन । जागिरै छाडेर नयाँ गरौं भनेर हिँडेका हामीलाई यहाँ काम गर्ने वातावरण नभएर विदेश जाने अवस्था नआइदिए हुन्थ्यो झैं लाग्छ। जहिले भिडभाड हुने कस्तो ठाउँ रहेछ । जहिले पनि पानी बग्ने भनेको उकालोबाट आरालो तिरै हो । जहिले कसैले धन्यबाद अथवा थ्याङ्स भन्यो भने खिस्स हाँसिदिन्छु । जहाज पाटपुर्जा जोगजाड गरेर जसोतसो चल्ने बन्यो । जहाँ, जता लगेर हुन्छ उसलाई जाती भए पुग्छ बाबा । जहाँ मेरो बुबा एक शिक्षित व्यापारी हुनुहुन्छ । जहाँ मेरी आमा लेखक हुनुहुन्छ। जहाँ जहाँ किस्मतले लान्छ, त्यतै त्यतै गइन्छ होला दिदी । जहाँ एउटा भव्य कार्यक्रमको आयोजना गरिएको थियो । जस्तै, जर्मनीका हेबरले पत्ता लगाएको अमोनिया बनाउने प्रक्रिया अर्को राष्ट्रको व्यक्तिले होइन भनेर सिद्ध गर्न सक्दैन । जस्तै, चिकित्सा पेसाको मार्गनिर्देशको रूपमा हिपोक्रे ट्सको शपथलाई लिन सकिन्छ । जसले हाम्रो वातावरणलाई प्रदूषित गर्छन्। जसले राती सुत्नुअघि उच्च रक्तचापको औषधि सेवन गर्छ, उनीहरुलाई हृदयघाट वा स्ट्रोक हुने खतरा ३३ प्रतिशत कम हुन्छ । जसले मलाई एक योग्य चित्रकार र ड्र यर बनायो। जसले धेरै सुन्दर पुस्तकहरू लेखेका छन्। जसले तिमी जस्ता सुकोमल हृदयका धनी, मायाका खानी नारीलाई आफ्नो खेलौना सम्झन्छन् । जसले तपाईंलाई रोमाञ्चित महसुस गराउँदछ। जसले झुक्न सिके को हुन्छ उसले जीउन जान्दछ । जसले जनताको पसिना सोसेर ब्रह्मलुट गरे उनीहरुकै फलीफाप भयो । जसले गर्दा बर्षात हुने बित्तिकै राजमार्ग अवरुद्ध हुने गरेको छ। जसले उसलाई खुशी र व्यस्त बनाउँछ। जसले आफू सँग भएकोभन्दा बढी सम्पत्ति खोज्, त्यही मान्े गिब हो जसलाई हरेक छालको लहरले बिस्तारै शून्यतामा विलीन गराएर सधैँका लागि अन्त्य गरिदेओस् । जसलाई तपाइँ सोच्नुहुन्छ जस्तो लाग्छ। जसरी, प्रियंका एक राष्ट्रवादीबाट आलोचक बनेकी छिन् । जसरी सहरका घरहरु जोडिएका हुन्छन्, मानिसको त कु रै नगरौँ । जसरी मोबाइल एपबाट इसेवामा पैसा लोड गर्न सकिन्छ जसरी म खेती व्यापार व्यवसाय गर्ने नेवार कु लमा जन्मिएँ, त्यसैगरी उनी फलामको हातहतियार बनाउन सीप जानेको कामी कु लमा जन्मिइन्। जसमा, उनीहरुले डिभोर्सको निर्णयमा आफू हरु खुशी भएको उल्लेख गरेका छन् । जसमा जम्मा एक प्रतिशतले मात्र कोरोना भाइरसबारे जानकारी अखबारबाट पाएको बताएका छन्। जसमा कविराज गहतराजको निर्देशन रहनेछ । जसमा अदितीले लेखेकी छिन् मलाई नम्र, वफदार र मिहिनेती मान्छे मनपर्छ । जसबहादुरले मेरो कु मनेरको सर्टको भागलाई ताने । जसको कारण ब्राजिल उपाधि घरमा राख्न असफल भएको छ। जसकाकारण, मिडियाकर्मीले आर्यनलाई १ घन्टा भन्दा बढी पर्खिएका थिए । जसका लागि अखबार विकल्प होइन र हुन पनि सक्दैन। जसका कारण, महिला के न्द्रित चलचित्रले बक्स अफिसमा आशातित व्यापार गर्न सके का छैनन् । जस पछि म घर फर्क न्छु र एक गिलास दूध पिउँछु । जवानिमा त चौपट्टै राम्री थिएँ रे । जलदेवताले दाउरेको शिरदेखि पाउसम्म सूक्ष्म निरीक्षण गरे । जर्जले दिनमा दुई पटक दाँत माझ्छिन्। जर्जले दिनमा दुई पटक दाँत माझ्छ। जम्मै घटित दृश्यमा जिल्ल, उभिरहेर पनि अलिक संयम भई म पनि माथि पुगेँ । जमिनमुनि बस्दाको काइदा र जमिनमाथि बस्दाको काइदामा फरक हुनु अनौठो भएन । जमिनको मुल्य यति सस्तो छ कि तृण बराबर । जमिन यति मलिलो छ कि त्यहाँ हलक्क सप्रेको गहुँ हुन्छ, घोडा जत्तिकै अग्लो । जमिन त कति विशाल छ भनेर भनिसाध्यै छैन । जबकी रानीमाथि लागेको आरोप झुटो सावित हुन्छ । जब हामी सुत्छौ, हाम्रो रक्तचाप १० देखि २० प्रतिशतसम्म कम हुन्छ । जब हामी मानसिक रुपमै कमजोर हुन्छौं, शारीरिक रुपमा पनि हामी तन्दुरुस्त र सक्षम हुन सक्दैनौ । जब हामी भित्र बिरामी महसुस गर्छौं । जब सिम्रुतुको स्कू लमा पाइला हालेँ, यिनी सिम्रुतुमा छन् भन्ने भुसुक्कै बिर्सिसके को रहेछु मैले । जब सम्बन्धको दुरी छोटिदै जँन्छ , घनिष्टताको धागो बलियो गरी खिपिदै जादो रहेछ । जब शासन ब्यबस्था नै अस्थिर छ, भने द्वन्द त भइहाल्छ । जब रोबिन्सन शुक्रवार भेट्टाए र उनी उनीका लागि सबै भन्दा राम्रो साथी भए। जब मैले यस तालिकाबाट विश्राम लिनुपर्यो। जब मान्छेको जरुरत बदलिन्छ नि, तब मान्छे पनि बद्लिन्छ । जब म ठू लो भएँ, मैले आफ्नै लागि अंग्रेजी अनुवाद कु रान किनें। जब म एक्लै हुन्छु , उसले मलाई एक्लो हुनै नदिने रहेछ । जब म अनियमित तस्वीरहरू, अनियमित रंगहरूको साथ चित्रहरू लिन्थें। जब प्रार्थनाविपरीत उनै मान्छे औषधि बेचिरहेका भेटिन्थे, मेरो सातोपुत्लो उड्थ्यो । जब तपाईं यो पुस्तक राम्रोसँग पढ्नुहुनेछ । जब जब हाम्रो क्रे ज बढ्न थाल्छ, यो भिन्नता अझै बढ्न थालेको पाइन्छ । जब उनकी श्रीमतीसँग जोडिएका कु रा आउँथे । जब आधा आधा जोडिए अनि पूरा भए । जब असफलताको मारमा चिन्ताग्रस्त हुन्छु सम्झाउन आमा नै आइपुग्छिन् । जन्मेको दिन कस्तो थियो थाह छैन तर बिहेको दिन मेरो सुखद रहेन । जन्मको आधारमा कसैलाई मान्छे नगन्नु र पशुलाई भन्दा तल राखेर व्यवहार गर्नु मानवताविरुद्ध अपराध हो भन्नेमा उनी दृढनिश्चय थिइन्। जनस्वास्थ्य बिज्ञहरुको सल्लाहलाई मानेर दुईहप्ता पहिले मात्र लकडाउन गरीदिएको भए , मेरो प्रिय मित्र यतिबेला हस्पिटलमा हुदैन थिए कि ? जनताहरू नै नरहे अजनता पनि बाँकी रहन असम्भव छ । जनताका आडमा सरकारले नक्सा सार्वजनिक ग यो । जनजातिहरूमा पनि जातीय विभेद छैन। जनआन्दोलन भयो अनि शान्ति वार्ता आदि भएपछि कब्जा गरेका जग्गाहरु फिर्ता हुन थाले । जतिबेला लकडाउन शुरु गरीयो , त्यो ढिलो भईसके को थियो । जतिखेर म उनलाई मनभित्र जेलेर उल्टाई पल्टाई गरेर झ्यालबाट चिहाएर हेर्थें । जति सराप दिनु छ देउ, राम्रो काम गर्दा यस्तो हुनेगर्छ । जति सम्झाए पनि र जति डर देखाए पनि दाइ भने उठ्दै उठेनन् । जति सम्झाउँदा पनि, विश्वासमाथि डडेलो लगाउँदा पनि एक्लो जीवन बिताउने आँट भने आउँदैन । जति म टाढा भाग्थे उति ऊ बहाना बस मेरो नजिक आइपुग्थ्यो । जति बेला पनि फे सबुक, साथीभाइ र अफिस। जति नै उनी रिसाए पनि के गर्नु, माया त उनकै लाग्छ। जति जति अघि गयो जमिन त झन् झन् राम्रो । जति आफू ले पत्नीलाई धेरै गाली गर् यो, उति नै आफ्नो वाककला राम्रो भएको ठानी गर्व गर्ने जति अँध्यारो बढ्दै जानथाल्यो, उति मनमा डरको आकार पनि बढ्दै गयो । जङ्गलमा सुरक्षित नारी, हाम्रो समाजमा सुरक्षित रहन सकिन्न । जग्गा जमिनको ठू लो आदर थियो । जंगबहादुर राणाको न्वारान भएको स्थान भनेर चिनिने विचित्रको बाल्कोट पौवा प्रचार प्रासरको अभावमा ओझेलमा परेको छ। ज भाषाशैली १ तत्सम, तद्भव र आगन्तुक शब्दहरुको चयन । छ्या, के भन्नुभा दिदी त्यस्तो । छ्या निमि त कस्तो घटिया। छोरोलाई रातो टीका लगाई बिदाइ गरेको दिनदेखि आजसम्मका सुखदुःखका कहानी साटासाट गरे आमाछोराले। छोरोलाई भाइ हेर्न जा भनेर भन्थे । छोरो घर फर्कि एपछि गाली गरेँ । छोरीले हुन्छ भने पछि आमाले हतारमा सानीआमालाई फोन गरिन । छोरीका लागि के ही रङ्गीन र बा का लागि के ही न्याना सेता कपडा किनी । छोरी भाको भए अलिकति भए पनि बा भन्दै आउँथीकी जस्तो लाग्ने । छोरी जस्तै प्यारी बुहारी कु रौटे र अलक्षिना आइमाई लाग्न थाली रे । छोरी घरबाट बाहिर निस्के पछि बाबुआमा सधैँ डराइरहनुपर्छ । छोराहरु वैदेशिक रोजगारीमा छन् भने छोरीको घरजम भइसके को छ । छोराको मलिन अनुहार देखेर चिन्तित हुँदै सोध्छन् । छोराका निधारका तीन धर्सा मुजा मेटिएका थिए । छोरा र छोरी के गर्दै होलान् । छोरा घरमा बसुन्जेल जे भए पनि त्यस्तो एक्लै भएको अनुभव भएको थिएन । छैन,छैन। त्यो फे क न्युज हो, उनले त यसो पो भने। छेक्यो छेक्यो देउराली डाँडा हुस्सु र कु इरो ले । छेउँको ठु लो सिमलको रुख मुनिको छहारीमा बसेर सामुन्नेको बाझोँ खेतका टारहरु हेर्यौं । छु वाछु तको सुरूआत के ही हजार वर्षदेखिबाट भएको हो। छु पुमा छु पु हिलोमा धान रोपेर छाडौंला । छु ट्न नसक्ने तर छु ट्नुपर्ने सत्य बाध्यता छ हामीसँग । छु ट्दा सरस्वतीले फे रि पनि सञ्चारकर्मीहरूसँग मनको कु रा नलुकाई भनिन्, कामी भन्ने सुन्नासाथ झसंग भएँ, कु रा यत्ति हो। छु ट्टीहरूमा दैनिक तालिकामा विश्राम हुन्छ। छु ट्टीको समयमा, म क्यान्टिनमा जान्छु ।. छिमेकीले क्रिस्चियन बनेपछि छोरालाई सुधार्न सकिन्छ भनी उक्साए । छिमेकीको झगडा हेर्दा अलग्गै मजा आउँदो रहेछ । छिचोली न सक्नु घाँस, उसमाथि टन्टलापुर घाम - गजाधरलाई कम सकस परेको होइन । छालामा कु नै संक्रमण, दाग आदि समस्या देखियो भने, कु नै न कु नै समस्या हुनसक्छ । छाला शरीरको वाहिरी पत्र हो, जो स्वस्थ्य र सुन्दर हुन आवश्यक छ । छाला रोगको गंभिरतालाई हामीले नजरअन्दाज गर्न मिल्दैन । छारी उहाँ सुतिरहिछ लम्पसार परेर । छापाको यही कमजोरीमा अहिले मुलुकभर स्थानीय एफएम र अनलाइन समाचार पोर्टल मौलाएका छन्। छापा माध्यमले कोरोना महामारी अघिकै स्थान सुनिश्चित गर्न सक्यो भने अहिलेका लागि त्यही उसका लागि ठू लो उपलब्धि हुने छ। छाता ओढेर घाम पानी नभनि वर्षायाम भरि खेतमा पानी लगाइरहनु पर्थ्यो, गोडमेल गर्नु पर्थ्यो । छाउराहरूको प्राण पखेरू उडिसके छ क्यारे, माउको मात्र कूँ कूँ सुनियो । छाउपडी प्रथाका बारेमा उनले फोनमा लामै कु रा गर्थिन् । छलफलकै क्रममा धेरै आश्वासन बाँडिए पनि पूरा गर्न नसकिएकाले असन्तुष्टि बढेको जानकारी गराइयो। छबिलाल कन्जुस छैन । छन त फु पूहरु, कान्छाबाहरु पनि थिए तर उनीहरु आआफ्नै थातथलोमा बाँधिएका थिए । छतलाई छत हुनमा ठू लो घमण्ड थियो, तल्ला थपिदिएँ भुइँ बन्यो । छ त के बल उनले छाडेर गएका स्मृतिको के ही पुन्जहरु । चोभारमा सुख्खा बन्दरगाह बनाउन स्थानीय जनताको जग्गा सरकारले अधिनमा लिइसक्यो। चोट्टो चोट्टो मिलएर लेखे चाडै सकिन्छ । चोट के हो ? व्यथा के हो ? म जस्तो घाइतेलाई सोध । चोट आफ्नाले दिन्छन् अनि डर पराईको लाग्दछ । चेतना, शिक्षा र जागरणले रूपान्तरणको यो क्रमलाई ज्यामितीय गतिले बढाउँदै लान्छ। चुप लागेर अर्को कोठा तिर लागेँ। चीयाको गिलास समाएर पिउन सक्ने अवस्थामा बा हुनुहुन्न । चिसो हुस्सूले काठमाडौंलाई पुरै छोपेको छ । चिसो सिरेटोले उसका नाकहरू राता भइसके का थिए । चिसो वा रुँ घामा तुलसीको चिया बनाएर सेवन गर्नुपर्छ, फाइदा गर्छ । चिल जसरी उड्नु छ भने फटाय्ङग्राको साथ छोड्नु पर्दछ । चिया बनाएर वीरबहादुरलाई उठाई कहिल्यै छिटो उठ्न जानेनौँ । चिया बनाउँदै गरेकी श्रीमती नजिक पुग्यो । चिया पिउदै भलाकु सारी गर्न थाले । चिनीजन्य खानेकु रा सेवन नगर्दा मधुमेह लाग्दैन भन्ने जमात कम छैन । चित्रकारहरू कला साहित्य, पवित्र ट्रस्टको रूपमा इतिहासको संरक्षक पनि हुन्। चाहे विज्ञानले मोहम्मद पैगम्बरलाई सच्चा जीवन मानोस् या भगवान कृ ष्णलाई । चाहे बालबालिका, स्कु ले विद्यार्थी, युवा, वृद्धा आदि । चाहे दुःखमा होस् या खुशीमा । चालकले खल्तीबाट अलिकति रकम दिँदै एकपटक माफी दिन बिन्ती बिसायो । चारैतिर गाउँहरूमा बत्ति बल्दै थिए । चार हजार वर्षको आयुमा एउटा रथमा चढेर उनले सांसारिक जीवन परित्याग गरेको मानिन्छ। चार दिनको लागि पुग्ने गोबर त आमाले गाईगोरु बेच्ने दिनमै टिपेर राख्नुभाथ्यो। चार दिन भयो मासु नखयेको यार्। चार जनाका लागि उत्पादन, व्यवस्थापन, बजारीकरणलगायतका क्षेत्र छु ट्याएर तयारी गरिरहेका छौं। चाम्स साहेब अब फे रि अर्को चान्स किन सर्वोच्च नै पो पुग्ने कि ! चाडै निको भईदिए हुन्थ्यो भन्ने कामना पटक पटक दोहोरायौ । चाडपर्व, बिहे भोजमा तेलको अत्याधिक प्रयोग गर्छौ । चाकरी नगरी उँभो लागिन्न भन्ने कु राको प्रतय्क्ष उदारहण हो म । चाइने कसरी यस्तो भयो ? साँचो कु रा बता । चाइनिज मालको भर हुँदैन रै छ मैले थपे । चाँडै उठ्ने तीन आशिष् - स्वस्थ, धन, र बुद्धिको बुबा हो। चाँडै अवकाश समाप्त हुन्छ। चल्छ कि एक पटक सोध्नुपर्ला बेसोमतीसँग । चलचित्रलाई विजय कृ ष्ण आचार्यले निर्देशन गरेका हुन् । चलचित्रलाई निरज पाण्डेले रियायन्स इन्टरटेन्मेन्टको साथमा मिलेर निर्माण गर्दैछन् । चलचित्रमा सैफअली खान तमिल स्टार माधवनले निर्वाह गरेको भूमिकामा देखिनेछन् । चलचित्रमा विक्कीको भूमिका निकै रमाइलो रहेको बताइएको छ । चलचित्रमा मानुषी पनि संगीत क्षेत्रमा नै लागेकी एक यूवतीको भूमिकामा देखिएकी छिन् । चलचित्रमा उनको साथमा नायिका साम्राज्ञी राज्यलक्ष्मी शाहको पनि मुख्य भूमिका रहने पक्का भएको थियो । चलचित्रको नाम भने अझै पनि तय भएको छैन । चलचित्रको छायांकन चाडै सुरु गर्ने योजनामा निर्माणपक्ष छ । चलचित्र ब्रेकअप मा शिल्पाको बोल्ड भूमिका दर्शकले हेर्न पाएका थिए । चलचित्र गुल्ली ब्वाई मा काम गरेपछि रणवीर र आलियालाई दर्शकले रुचाएका थिए । चलचित्र क्षेत्रमा करिअर सुरु गर्दा उनले आफू लाई मेन्टेन नगरेको आरोप लाग्ने गरेको थियो । चलचित्र ए साथी सुन को छायांकन सके पछि वर्षा आफ्नै निजी जीवनमा व्यस्त छिन् । चरचर्ती फु टेका पैताला र जिउमा टालोमाथि टालो हालिएका लुगा । चम्चाले माथि उठाउनुभएको ममबाट दुई थोपा रस प्लेटमै खस्यो । चन्द्रमाको पनि पृथ्वीका समुद्रका छालहरूमा असर रहन्छ । चन्द्रमणिले नि ठट्यौली पारामा भने नाक हेरी चिनेनै, धनगढी जाने होऊ । चन्द्रमणि फे रि टिकट लिन सरासर भित्रै गए । चक्रपथ निस्के र अरू दिनजस्तो बस पर्खन उसले उपयुक्त ठानेन । चकमन्न रातमा साइरन बजाउदै हतार हतार एम्बुलेन्सहरु दौडिरहेका थिए । घोर्थेँ पनि र गालामा म्वाइँ पनि खाइदिन्थेँ विद्यालयरुपी आमाको । घृणा गर्ने भनेको माया गरेका मानिसलाई नै रहेछ । घुर्मीतिरबाट ओखलढु ङ्गा, सोलुखुम्बू र खोटाङतिर जाने सडक खनिएपछि राइघाटतिरको बाटो ठ्याप्पै सुक्यो । घुँडा घुँडा सम्मको हिलोमा गढ्दै, हिलाम्मे शरिर हुदाँ पनि कोही बिरामी हुन्थेनन् । घाम पर क्षितिजमा झन् झन् तल ओर्लदै थिए । घाइतेको लुम्बिनी मेडिकल कलेजमा उपचारको लागि पठाइएको छ। घाँटीमा अड्किरहेका हिक्कासँग आँशु मुछेर निल्नु मेरो बाध्यता नै हुन्छ । घाँटी सुन्निनु थाइराईडको समस्या सजिलै पहिचानमा आउने गर्छ । घर्किं दै गएको समयसँग मलाई हतार थियो । घरी घरी कानको पर्दामा उनको भूतपूर्व भइसके का आवाजहरु ठोक्किन आइरहन्छ । घरिघरि शोकसन्तप्त बाबुआमातिर चियाएर आफ्नो अनुहार निन्याउरो पार्थी । घरि यता घरि उता पल्टिन्छ । घरव्यवहारमा आधा आकाश थामेकी उनी अहिले आधा सिटमा खुम्चिएकी छिन् । घरमा हामी बुढाबुढी ले सल्लाह गयौ के ही पकवान लिएर भेट्न जानु पर्ला । घरमा बन्देज गरी छोपिएको चित्र निकाल्छु । घरमा पुगेर म सिधै उनको बैठक कोठामा गएँ । घरमा पनि उहाँ ट्वाइलेट गएको कु रा सजिलै थाहा हुन्थ्यो । घरमा काम गर्ने मानिसले सबेरै बाहिर गएको खबर सुनायो उसलाई । घरमा कसैले मलाई वास्ता गरिरहेका थिएनन् । घरभित्र राख्ने रुचि पनि थिएन । घरबार त्यागेर हिँडेको पो छु । घरबाट बाहिर निस्कने बित्तिकै एकमनले रामनाथले फे रि सोच्यो। घरबाट जे जस्तो सोचेर हिँडेकी भए पनि काठमाडौं पुगेपछि छोरीलाई नभेटी फर्क न आभाको मनले मानेन । घरको माहोल पूरापूर बिरामी छ । घरको माथिल्लो तलामा भकारी बनाइन्थ्यो । घरको फोनमा घन्टि बज्यो। घरको छतबाट बढ्दै गरेको घरहरूको सङ्ख्या नापी । घरकाले बोलाउँदा त नसुनेको जस्तो गर्छु म । घरका सबै सदस्य उसको जन्मदिनको पार्टीका लागि परपाहुनालाई व्यवस्थापन गर्नका निम्ति व्यस्त छन् । घरका सबै व्यक्तिहरू खुसी र व्यस्त छन् । घरका मान्छेले त मतलबै गर्न छाडेका थिए । घर भत्कीयो तर आस्था अजै बर्क रार छ । घर पुग्नेबित्तिकै रामनाथ के ही नओछ्याएको बार्दलीको पलङमा डङ्गरङ्ग पल्टियो । घर पुगेर खाना पनि नखाई म त चाँडै निदाएछु । घर त आज नगै हुन्न नि । घर ठु लो बनाउनुस् समाजले चिन्छ । घर जोखिममा परेपछि उनको परिवार विस्थापित भएको प्रहरीले जनाएको छ । घर छिर्दा पर्खाल समातेर छिर्थे उनी, मेरै आँखाले कति दिन हेरेको थियो । घर गृहस्थी राम्रैसँग चलिराखेको छ । घर खेत हेरिदिनु, खेती गरेर जे जति हुन्छ तिमीहरुले नै खानु भनेर खबर पठाउनु भो । घमण्ड गरेर जित्छु भन्ने भ्रममा कहिलै नपर्नू । घनिष्टताको धागो एकअर्कामा खिपिदै गएपछी सम्बन्धले समभावको आकार ग्रहण गर्ने रहेछ । घण्टा घण्टामा भित्ते घडिमा आखा डु लाउदै मैले घण्टा गन्न थाले । घट्टको प्वालमा मकै को ओइरो हाल्दै मैले बाहिरतिर हेरेँ। घटनास्थलमा रहनुभएकी राप्ती नगरपालिका प्रमुख प्रभा बरालले आफू हरु छलफलमै रहेको बताउनुभयो । घटनास्थलमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय चितवनका प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक ओमप्रकाश अधिकारीसहित सुरक्षाकर्मी रहेका छन्। घटनास्थलमा खटिरहेका प्रहरी निरीक्षक लक्ष्मण पचभैंयाले बेपत्ता बालकको स्काभेटरको सहयोगमा खोजी कार्य गरिरहेको बताए। ग्रीन टि एन्टिअक्सिडेन्टको सबैभन्दा राम्रो स्रोत हो । ग्रामीण क्षेत्रमा यातयातको सहज पहुँचका लागि स्थानीय सरकारहरुले सडक निर्माण कार्य गरिरहेको छ। गौरीशंकर संरक्षण क्षेत्रमा रहेको हिउँ चितुवाको खाना सम्बन्धी खोज अनुसन्धान हुने भएको छ। गोर्खे फौजको एक टुकडीले दरबारमाथिनै आक्रमण गर्छ । गैर नवीकरणीय स्रोतहरूको प्रयोग घटाउनुहोस्। गेटमा नाम टिपाएर झण्डै आधा घण्टाको प्रतीक्षापछि उसले डाइरेक्टरको कार्यकक्षमा प्रवेश पायो। गीत हिट बनाउन के गनुपर्छ होला ? गीत भएर, कविता भएर, सङ्गीत भएर । गिभ टु एशियाको सहयोगमा यो राहत सामग्री वितरण गरिएको जिटिएका व्यवस्थापन समिति सदस्य दाहालले बताए। गाली सुन्नुपर्ला भनेर के ही नबोली ऊ बाहिर निस्कन्छ । गाली खाएको दिनदेखि झन् टाढा हुँदै गयो । गाला छाम्छ, पोहोरको भन्दा निकै बढी चाउरी परिसके को अनुभव गर्छ ऊ । गार्जियनले गर्दै नगरेको गल्ती सच्यायो भन्दिने हाम्रा नेपाली मिडिया झन् गजब छैन त? गायन संसारको सबैभन्दा मनपर्ने शौक मध्ये एक हो। गाउँलेको पोर्साे मल बोके मेलापात गरे । गाउँलेका भाले बासे, सासुबुहारी चिसो बिहानमा उठेर घरधन्दामा लागे । गाउँमै पनि खाली भएका बेला एक दुई भाइ बैनीलाई सिकाइदिन्थँे । गाउँमा बस्नेहरु थरी थरी कित्तामा बिभाजनमा गरिए । गाउँमा पाठशाला नखुल्दा पनि उनले आफ्ना छोराछोरी सबैलाई सुशिक्षित तुल्याएका थिए । गाउँमा नछिनेका न्यायनिसाफ उनको अगाडि प्रस्तुत हुन्थे र सजिलै न्यायपूर्ण हिसाबले छु ट्याइदिन्थे रे । गाउँमा चिसो बढेको थियो, हुस्सुले बिहानलाई बिहान जस्तो पनि हुन दिइरहेको थिएन । गाउँमा के ही प्रगति नहुने देखेर वीरबहादुर पनि काठमाडौँ भासियो । गाउँमा कु नै प्रकारको अपृय घटना घटेन । गाउँमा कामरेडहरुको यो कदमको भव्य स्वागत भयो । गाउँबाट धेरै टाढाको सेरिगाउँ स्कू लमा चारकक्षा भर्खर पढ्दै थियौँ । गाउँपालिकाले निर्धारण गरेको मापदण्ड अनुसार प्रोत्साहन भत्ता पाउने आचार्य जिल्लाकै एक्लो पत्रकार हुन् । गाउँपालिकाको समन्वयमामा ती सामग्री वितरण गरिएको संस्थाका व्यवस्थापन समिति सदस्य सुर्दशन दाहालले जानकारी दिए। गाउँपालिकाको कर्मचारी भएकाले उचित राहत, बीमालगायतका अन्य आवश्यक सहयोग गाउँपालिकाले गर्नुपर्ने आलेले बताउनुभयो । गाउँको हटियामा खसी बाख्रा बेचे जस्तो, खसी बाख्रा किने जस्तो । गाउँको विषयमा पर्यटन पत्रकार अमृत भादगाउँलेले लेखेका हुन्। गाउँको आत्मनिर्भरता र समुन्नति बिना राष्ट्रिय बिकास संभव छैन भन्ने कु रा बुझेका हजुरबा जस्ता दुरदर्शीलाई देखि सहेनन् । गाउँका विभिन्न वर्ग तथा समूहले के ही फाइदा पनि लुटिरहेका छन् । गाउँ घुम्न चाहनेहरूले सजिलै मोबाइलबाटै बुकिङ गर्न सक्नेछन्। गाईको भकारो सोहोरेको हात कहिले धोएको पनि देखिनँ । गहुँको पातको रसले खासगरी दम, गलाको इन्फे क्सन, चिसो, रुँ घा, पखला लाग्नबाट बचाउँछ । गहुँको पातको रस स्वास्थ्यका लागि निकै उपयोगी हुन्छ गल्लीतिर सोझिनेबित्तिकै छेउमा एउटा रेष्टु रेन्ट थियो । गल्लीगल्लीमा र सडकसडकमा बग्रेल्ती घुमन्ते सुकु म्बासी कु कु रहरु छन् । गल्ती थाहा भएपछि देखापढीले पनि त्यसलाई सच्याएर गार्जियन भनेर लेख्यो। गल्ती गर्नु मानविय कार्य हो र क्षमा गर्नु इश्वरिय । गलैंचा माथि चिटिक्क चकटी थियो, त्यहीं उनलाई बस्न भनेर भने । गलत समयमा औषधि सेवन गर्दा अपेक्षाकृ त कम काम गर्छ । गलत तथ्यको टेकोमा कसैले विश्लेषण गरे त्यसले भ्रम फै लाउँछ र त्यसलाई रोक्न आवश्यक हुन्छ। गर्मीमा यहाँ वर्षा हुँदैन। गर्भवतीले के सर मिश्रित दुध पिउनु राम्रो हो । गर्भवतीले अनिवार्य बर्थिङ सेन्टरमा बच्चा जन्माउनुपर्ने छ। गरिबी हाम्रो समस्या होइन। गरिब जनताले कहिल्यै गरिबीबाट मुक्ति पाएनन् । गरिब छु भन्दैमा मेहेनत गर्न छाडिन्न । गफ लगाउन पछि पर्दैनथे भन्ने कु रा मैले बाहिरका ढोका र चोटाहरुबाट धेरै पटक सुनेको थिएँ । गतबर्ष मिनिषाले आफ्ना पतिसँग डिभोर्स गरेकी थिइन् । गत साता साँझपख मेरो मोबाइलको घन्टी बज्यो । गत वर्ष मात्रै धादिङ र चितवनको सिमाना मुख्य राजमार्गको पुलमा क्षति पुग्दा तीनदिनसम्म यातयात ठप्प भएको थियो। गत वर्ष चैतमा पहिलो पटक कु खुरा पाल्न सुरु गरेका उनलाई कोरोना भाइरसका कारण सरकारले लकडाउन गरेपछि पहिलो गाँसमै ढुंगा लाग्यो। गण्डकी प्रदेशका गाउँगाउँमा खुलेका सामुदायिक होमस्टेको बजारीकरणमा सहयोग पुर् याउने उद्देश्यले मोबाइल एप्स भिजिट गण्डकी बनाइएको छ। गजाधरले लामो सास फे रे र डाँडातिर कु द्न थाले । गजाधरले प्रशासकसंग त झगडा गरे नै, गाउँमा आएर छिमेकीसंग पनि झगडा गर्न भ्याए । गजाधरलाई फे रि सपनाको याद आयो । गजाधर सपना देख्दै जान्छन्, त्यो निमुखा अरु कोही नभएर आफू स्वयम् हो । ख्य कु रा त मौजुदा शिक्षा क्षेत्रका कस्ता कस्ता समस्या तथा चुनौतीहरु छन्? खोल्न र हेर्न ममा जाँगर चल्दैन । खोला नाला संगै रमाउँदै मेरो बाल्यकाल बितेको थियो । खोप लगाउनका लागि यसअघि पहिलो मात्रा लगाएको कार्ड अनिवार्य देखाउनुपर्ने बताइएको छ । खोटाङमा समय अगावै सुत्के री व्याथा लागेकी महिलालाई हेलीकप्टरबाट उद्धार गरेर अस्पताल लगिएको छ। खोज्दै आएर मार्छन् कि भनेर खुलेर काम गर्न जान पनि डर लाग्ने गरेको बताउँछिन् । खोकनामा फास्ट ट्र्याक नाममा स्थानीय जनताको सयौं रोपनी जग्गा सेनाले कब्जा गरिसके को छ। खोइ आज मलाई ऊपट्टि हेर्न स्वीकार्य थिएन । खैरा पोशाकधारी सैनिकहरुले गाउँको ढिकढिकै परेड खेल्न थाले । खै यो कोठा कै ले सफा गर्नि होला। खै के मा व्यस्त हुन्छौ आजकाल फोन नै गर्दैनौ त ? खै के टी मान्छेलाई के मनपर्छ होला र भनेर सोचे । खै उनी कु न दुनियामा छिन् ? खेल खेलिसके र हामी बेलुका तीन बजेतिर स्कु ल फर्के का थियौँ । खेतीको सुरुवातअगाडि मानव सिकारी तथा संकलक हुँदा पनि जड अजड वस्तुमा आत्मा हुन्छ भन्ने विश्वास रहिआएको थियो । खेतालाहरु पाउन कु नै समस्या थिएन । खेतमा काम गर्न हल्का चोटपटक त लागिहाल्छ । खुसी भएर दंग परे भने, ऊ पनि दंग पर्दो रहेछ । खुशी पू्ण हुनु सबैले सिक्नु प्ने कुा हो खुलेर बोलन किन डराइरहेको म संग ? खुला हावामा उभिएर ५ देखि १० मिनेटसम्म पुरा फोक्सो फु लार सास लिनुपर्छ । खुट्टाहरु नजरलाई पछ्याउँदै उनीहरु भएतिर सोझिए । खुट्टामा पानी तप्पतप्प झरिरहेको जस्तो शितल हुन थाल्यो । खुट्टामा गोलीका छर्रा अझै बाँकी छन् । खुट्टा यस्तो हुन् थाले, मानौं ती आफ्ना हुँदै होइनन् । खिमे जस्तै ससुरा बाको इज्जत गर्ने अर्को थियो चड्डी । खिन्न मन लिएर पछि लागेँ । खासमा यो ब्लग राख् न मन थिएन मलाई। खासमा बुद्धमा सिद्धार्थ गौतमको मोनोपोली छैन। खासमा बाघले लगेको भनेर कसैले देखेको भने रहेनछ। खासमा ती विचार कम र तनावहरुको ओइरो ज्यादा थिए । खासमा छापिने कति हो त? के कतै तथ्याङ्क पाइन्छ? खासगरी चिसोले सताएको छ भने अदुवाको चिया बनाएर पिउनुपर्छ । खास नाम त माया हो । खानीका कारण वा अन्य पनि कारण हुन सक्छ। खानाको नाममा मुखमा जुठो लगाउने भन्दा बढ्ता के ही भएन । खाना नखाने मेरो मानसिक दृण यही समाप्ति हुन्छ र फ्रिजमा एक चक्कर लगाउँछु । खाना खुवाउनु पहिल्यै मोल भन्नुपर्छ नि त । खाना खादा-खादै निदायो खाना खाए लगत्तै तुरुन्तै बलको काम नगरौं । खान लगाउनका लागि के ही चिन्ता छैन । खाद्य संस्थानमा चामल लिनेको लाइन थियो । खाटमा के पल्टिएको थिएँ ढोकाबाहिर ढकढक आवाज आयो । खाजा खान लगन्खेल जाम्। खसी काटेर मासु भात पनि ख्वाए । खलासीले उसका दुई बोरा चामल र आलु झार्दियो । खराब मनसायका मान्छेहरुले त्यही युद्धलाई उपयोग गरेर उहाँलाई अपहरण गरे । खबरले छाँगाबाट खसे जस्तै भएँ । खबरदारी, साझेदारी र सहकार्य गर्ने नागरिक समाज मुर्छित छ। खबर सुनेर मन अलि हल्का हुन खोज्छ । खबर ल्याउनेले भनेको अन्तिम अबस्था सम्म मास्टरदाइलाई भेट्न मन छ भन्थे रे । खबर पत्रिका, सामाजिक सन्जाल, डिजिटल पत्रिकाहरु सबै कोरोनामय भएका थिए । खन्न्यो पाके को बासना फै लिनेबित्तिकै मौरी, अरिङाल, झिम्री र बच्छ्यूँका झुण्डका झुण्ड ओइरिन्थे । खन्न्यो खाँदा माइजुले हामीलाई कु नै अवरोध गर्दैनथिन् । खनिजतत्व र नुन आदिबाट मृगौलामा बनेकोे कठोर डल्लोलाई मृगौलाको पत्थरी भनिन्छ । खनि बेला भैसक्ये छ आउ त। ख रसका अङ्गहरू प्रत्येक साहित्यिक रसका चारवटा अङ्ग हुन्छन् । क्षतिको भौतिक मूल्य अनुमान गर्न गाह्रो छ । क्रोशपूर्ण निर्णय सुनाए र श्रीमतीसँग खुसुक्क कु रा गर्ने निहुँमा बाहिर निस्किए । क्याल्सियम र अक्जालेट दुवै हामीले खाने धेरै खानेकु राहरूमा पाइने गर्छ । क्यालिफोर्निया अमेरिका मा छ। क्याम्पसमा तृतीय भए पनि हामीले क्षेत्रीय सम्मेलनमा सहभागी हुने अवसर पायौं। क्याम्पस गेट अगाडि उनको कारमा बस्दा निकै सङकोच लाग्यो । क्यामेरासँग किन तर्कि दैछन् आर्यन ? क्या गजबको कु रा पत्ता लगाएँछु भनेर म आफै मा मख्ख परेँ । कोही मेरा कोट मिलाउँदै थिए त, कोही कपाल। कोही मानिसको मरण भएपछि उसको जन्म तिथिलाई सम्झिइदैन, प्रयोगमा ल्याइदैन । कोही नाथुराम गोड्से बन्न तयार छैन भने म बन्ने कि ? कोही दुई हात ठोकी ठोकी ताली मार्छन् । कोही ज्यान मार्ने, के ही चोरी गर्ने, कोही लागूपदार्थ सेवन गर्ने, कोही बलात्कारी । कोही कोही साथीहरु बाँदर जस्तै हुन्छन्, हँुदैन त के वल पुच्छर मात्र । कोसिस गरि सबै बन्द कहाँ बाट भाग्ने । कोषको वेबसाइट हेर्नुभयो भने अहिले पनि त्यहाँ यही त्रुटिपूर्ण वाक्यांश व्याप्त पाउनु हुनेछ। कोल्टी नै पुग्ने मान्छे भेटिएपछि अब चन्द्रमणिलाई अलि सहज भयो । कोलडाँडा जङ्गलको बीच भागमा रहेको मन्दिर चिच्याएर वर माग्ने नेपालकै एकमात्र मन्दिर भएको बताइन्छ। कोरोनाले थलिएको ज्यानमा , मानसिक यातनाको भारीले यी चारै जनालाई झन थिचेको छ । कोरोना महामारीका कारण समग्र अर्थतन्त्र संकु चनमा गए पनि रेमिटेन्स आप्रवाह निरन्तर बढिरहेको छ। कोरोना भाइरस नियन्त्रणमा आएपछि अखबारका सुदिन आउलान् भन्ने सम्भावना यसकारण पनि कमजोर देखिन्छ। कोरोना त्रासदीले सिंगो बस्तिलाई निलिसके को थियो । कोरोना त्रासदीले सिंगो देशलाई लपेट्दै थियो । कोराना कहरले अक्रान्त भएका आम नागरीकलाई ढाडस दिने आशाको त्यान्द्रो के ही देखिदैन । कोभिड सुरक्षाका निम्ति दातृ निकाय सेभ द चिल्ड्रेनले उदयपुरका दुई अस्पताललाई विभिन्न स्वास्थ्य सामग्री प्रदान गरेको छ। कोभिड टेष्टको रिपोर्ट हातपर्ना साथ उनले मलाई फोन गरेका थिए । कोपा अमेरिकाको उपाधिका लागि अहिले ब्राजिल र अर्जेन्टिना भिडिरहेका छन्। कोनागमन बुद्ध यो कल्पका दोस्रो बुद्ध हुन्। कोठामा पुगेर छोरीले बाबा खै? भनेपछि ऊ खङ्र ङ्ग भई । कोठामा कै द भएका कोरोना पिडितलाई बाहिरबाट बोलायौ । कोठामा इन्ट्री मारेकै दिन हाम्रा आँखा जुधेका थिए । को छु टेसँग समयलाई पटक्कै वास्ता छैन । को चाहि बेबकु फ छ र सरकार ले जहा पूर्वाधार बनाउँछ त्यही बस्ति बिकास हुन्छ । को को बुद्ध जन्मिएका थिए त नेपाल? के हीबेरमै भान्सा कोठामा काम गरिरहेको रमेश एक्कासि एक युवतीको आवाज सुनेर झस्कन्छ । के हीबेरमा रातो बत्ती बाल्दै प्रहरीको भ्यान आयो, घटनास्थल वरिपरि मान्छेहरुको प्रवेशलाई निषेध गरियो । के हीबेरमा ऊ त्यहाँबाट बिलिन भई । के ही हावादारी अनलाइन र युट्युबहरूले रूपा सुनार र दलित समुदायको गर्नुसम्म अपमान गरे। के ही हल्का खाजा लिन्छु । के ही सामान्य मानिसहरु भने कडा कु रा सुनेर आन्दोलनको मैदान छाडेर भाग्थे । के ही समयपछि प्युठानतिर सेभ द चिल्ड्रेनमा ओभरसियर काम गरिरहेको प्रमाण आइपुग्यो । के ही समयपछि गंगालाललाई पनि सिम्रुतुमा ल्याइयो । के ही समयदेखि सतर्क रहँदै आएको छु । के ही समय कु र्दा पनि सामान खिया लागेर त जाँदैन थियो होला त। के ही व्यक्तिगत प्रश्न गर्न सक्छु ?हा हा हा ! खुल्ला किताब हु म । के ही वर्षअघिको घटना हो, काठमाडौंका मूल सडक विस्तार गर्ने नाममा धेरै स्थानीय जनताको घर भत्काउने काम भयो। के ही म्यूजिक भिडियो, विज्ञापन र छोटा चलचित्रमा काम गरेकी आज्ञा कारन्जितसँग अनमोलको नाम जोडिएको छ । के ही मीनेट पछि हामी सम्म परेको खेतको गराहरुमा राकियौं । के ही बोल्न नसकी ऊ त्यहाँबाट हिँड्छ । के ही बोलौं त्यो पनि गलत के ही नबोलौं त्यो पनि गलत । के ही बैठक र भेटघाटहरुबाट म यो निश्कर्षमा पुगेको थिएँ । के ही बेचिन तयार सचिवहरुलाई उसले किनिहाल्थ्यो । के ही बर्ष अगाडिसम्म स्टारडम उचाइमा रहँदा आर्यन मिडिया फ्रे न्ड्ली थिए । के ही बर्ष अगाडिसम्म निरन्तर असफल चलचित्रका कारण उनको करिअर नै धरापमा थियो । के ही पलको मौनतापछि एक्कासि बा ले बान्ता गर्नुभयो । के ही नेपाली मिडियामा समाचार आइहाल्यो फिफा वरीयतामा नेपालको तीन स्थान सुधार । के ही नेपाली चलचित्रमा अभिनय गरेर पनि सफलता नपाएकी नायिका हुन् शिल्पा । के ही न के ही त संके त हुनुपर्थ्यो नि- के ही पनि छैन। के ही दिनमा सर्भे भयो अनि बाटो खन्ने काम सुरु भयो । के ही दिनदेखि मन पनि अलि नै बढी चिसो भएको छ । के ही दिनको लागि पिर ब्यथा बिर्सने रहर छ । के ही दिन अघि हामी दुबैले चाइनिज भ्याक्सिनको पहिलो डोज लगाएका थियौँ । के ही टेलिभिजन कार्यक्रमहरू हेर्छु। के ही टापुमा के ही नरभक्षीहरूले ल्याए। के ही छिनपछि कमरेड पाताल त्यही बैठक कक्षमा पसेका थिए । के ही घण्टापछि लेखर्क जंगलको पहिरो पन्छाइसकिने अध्यक्ष निरौलाले जानकारी दिए। के ही गिनेचुनेका साथीहरू छाँगाबाट खसेझैँ भए र आवाज ननिकाली एकनास आँसु बगाइरहे । के ही क्षणको प्रतिक्षापछि तिमी पनि त्यहाँ आइपुग्यौँ। के ही कुा गमाउनुप्दा शोकित हुनु सामान्य हो के ही काम नगर्ने, अल्छी, धेरै खाने, कठोर वचन बोल्ने, नोकरचाकरलाई अपमान गर्ने। के हि पुस्तकहरू छन् जुन मलाई साँच्चिकै मनपर्दछ, ह्यारी प टर ती मध्ये एक हो। के हि दिन उसले क्रू र र फरक कु राको सामना गर्यो। के सरयुक्त दुधको सेवन यौन दुर्बलतामा पनि फाइदाजनक मानिन्छ । के स, छालाको सौन्दर्य निखार्न समेत बेसारको प्रयोग गर्न सकिन्छ । के स झर्नबाट रोक्न, के स उमार्न अदुवाको रस उपयोगी हुन्छ । के शरयुक्त दुधको सेवनले शरीरमा ताकत मिल्छ । के वल सक्रियता र वाक्टुताको भरमा मानिसहरु नेतृत्व तहमा पुग्नथाले । के रलाको एउटा रमाईलो गाउ माल्लापुरम घुम्न गयौ । के रला भ्रमणको रमाईलो पलहरुको स्मृतिको झोलीमा थन्याउदै हामी मुम्बई उड्यौ । के रकारमा पास हुदै हामी अघि बढ्छौ । के रकारमा पास भएर हामी धापासी पुग्यौ । के न्द्रीकृ त शासनले दूरदराजलाई हेरेन भनेर हैन हामीले संघीयता खोजेको? के न्द्रको शासन गाउँमा कमजोर भयो । के टोको साहसको प्रशंसा खुवै गरियो । के टीमा खोट लगाउने ठाउँ छैन तर ससुरा बा भित्तामा झुण्डिएका । के टामान्छेको साथबिना महिलाको के ही चल्दैन । के टाको मृत्युको परिकल्पना उसका लागि टाढाको कु रा थियो । के टा माग्न भनि गयो तर धेरै प्रश्नहरु तेस्र्याए । के टा उसको विपरीत साइडमा हिँडिरहेको रहेछ । के इ नखानु है ऐले स्याल आएर खाला है । के हो यस्तो राम्री मान्छे ? मैले चिनेके छु त ? के हाम्रो समुदायको उत्थान सम्भव होला? के साँच्चै नेपालको वरीयता सुधार भएकै हो त? के समाज रूपान्तरण नहुन्जेल हामीले भेदभाव सहेरै बस्नुपर्ने हो? के वातावरण भनिन्छ ? के रोएर मन हल्का हुन्छ त ? के म हेक चोटलाई नम् भए स्वीका ग्न सक् ु के भो ? मैले उसको गाला मुसार्दै काखामा लिएर सोधेँ । के भयो भाई ? मुटुले काम गर्न छोड्न लाग्यो । के भयो ?हामी एकसाथ सोध्न पुग्छौँ । के भयो ? गाडीमा चढ्दै मैले उसलाई सोधेँ । के भन्छु होला तपाईंलाई ? कस्तो डर लाग्छ मलाई । के बोल्ने, के नबोल्ने जस्तो भयो। के बोल्नुभयो, त्यति ध्यान दिइनँ । के बाध्य पार्ने भनेको ? प्रश्न गर्छु । के पायौ बाबु झगडा गरेर ? के त्यसपछि दलित समुदायलाई काठमाडौंमा ढु क्कसँग कोठा पाइने वातावरण बन्छ? के तपाईं आइसक्रीम खानुहुन्छ ? के गर्नु बाहुन परियो । के के कु रामा खाने क्रिया प्रयोग हुँदो रहेछ त भनेर मैले के लाउने थालेँ । के ऐनाले निधारमा लेखेको भाग्य देखाउँछ त ? के ऊ स्कू ल जान्छ? के ऊ टेनिस खेल्छ ? के उसले ईमेल लेख्छ? के उनी लन्डनमा बस्छिन्? के अरू स्वास्नी मानिस पनि आकृ ति जस्तै होलान् त ? अविश्वासको लहर फै लिन्छ । कृ षि फोहोर, बढ्दो जनसंख्या, सवारी साधनको धुँवा, प्लास्टिकको प्रयोग, जीवाश्म ईन्धन दहन। कृ पया यस्तो के ही पनि काम नगर्नुहोला । कृ पया झर्को नमानी पढ़िदिनुहुना र मनन गरिदुनुहुना अनुरोध गर्दछु ! कू हुनुअघि यस्तै यस्तै शंका र हल्ला भएको थियो भन्ने खबर सुनेको। कुा सुनिदिन उ सधैं तया हुन् कु वेतबाट लुटिएर फर्कि एका कयौँ चेलीहरूमा समर्पित यो कथाका पात्रहरू काल्पनिक हुन् । कु र्सीको हात त भाँचिएन तर ठू लै आवाजसहित कोठामा बुङ्ङ धुलो उड्यो । कु रुवा भाईहरुलाई सान्त्वना दिन्छु । कु रुवा भाईहरु हस्पिटलको गेटमै भेटिए । कु रिलो, फू लकोबी, बन्दाकोबी, पालुङ्गो, च्याउ र गोलभेँडा जस्ता सागपातमा अन्य सागपातमा भन्दा धेरै प्युरिन पाइन्छ कु रानले शिक्षा, औषधि, विज्ञान, र विभिन्न आविष्कारहरूको बारेमा कु रा गरेको छ। कु रानमा सबै कु रा छलफल गरिएको छ। कु रानमा भाषा प्रयोग भइरहेको छ। कु रानको आधारमा उनीहरूको कानून सञ्चालन गरिरहेका छन्। कु रा गौतम बुद्धले धर्म प्रचार गरिरहेको बेलाको हो। कु नै सुझाव सुझेको भए पो दिनू ?उनले आँशु पुछे र जुरुक्क उठे । कु नै बेला स्टिभले आफू माथि त्यति ठू लो घात गर्ला भनेर सोचेकी पनि थिइनँ । कु नै बेला काठमाडौंका रैथाने नेवारसँग भूमिका थुप्रै लालपूर्जा थिए। कु नै पनि समाचारमा खासमा बाघले कसलाई चाहिँ तानेर लगेको हो भन्ने उल्लेख छैन। कु नै पनि शोध प्रकाशित गर्नुअगाडि कठिन समकक्षीहरूको समीक्षामा उत्तीर्ण हुनुपर्छ । कु नै पनि शिक्षकको मद्दत बिना कु नै पनि सीपमा राम्रो हुन सक्दैन। कु नै पनि व्यवसाय सुरू गर्नु अघि, तपाईंले आफ्नो मानसिकता बढाउन यो पुस्तक पढ्नु पर्छ। कु नै पनि व्यक्तिसँगको प्रेम वा बैबाहिक जीवनको अन्त्य हुनु भनेको जीवनको नै अन्त्य हुनु होइन । कु नै पनि मान्ेको बिोधमा तिता कुा बोल्नु अगाडी हामीले धेै सोच्नुप् कु नै पनि नयाँ वैज्ञानिक ज्ञान एकजनाको मात्र प्रयासले बनेको हुँदैन, इतिहासका कै यौँ खोजको परिणामस्वरूप ज्ञान हासिल भएको हुन्छ । कु नै पनि कलेजहरुले गरेका सोध अनुसन्धानले त्यस कलेजको प्राज्ञिक क्षमता देखाउने गर्दछ। कु नै पनि उमेर स्तरका व्यक्तिहरूले यो अद्भुत पुस्तक पढ्न र बुझ्न सक्दछन्। कु नै पनि उद्यमीको लागि ठू लो मानसिकता हो जुन प्रारम्भिक चरणमा छ। कु नै न कु नै बहानामा मलाई हरेक दिन कु ट्ने मात्र गर्थे उनले । कु नै तिलस्मी योजनाले मात्र शान्ति आउँदैन । कु नै ठू लै एनजीओद्वारा प्रायोजित उक्त कार्यक्रममा उसलाई पनि वक्ताका रूपमा आमन्त्रण गरिएको थियो । कु नै ठाउँमा सडकको ट्र्याक नै पुरिएको छ, भासिएको छ। कु नै कु नै गल्तीलाई माफ दिनु भनेको झन ठु लो गल्ती हो । कु नै अखबारले भोलिका लागि जोगाएको समाचार अर्को अनलाइनले आजै प्रकाशन गरेर चुनौती दिएका उदाहरण यहीँ प्रशस्तै छन्। कु न बेला मोटर हिँड्छ सबैलाई थाहा हुन्थ्यो । कु न बाटो जाँदा राम्रो होला ?! एकसरो विचार गरे । कु खुरा पालेरै आफू सहित श्रीमती र तीन जना छोरीको सम्पुर्ण खर्च चलाए। कु कु र, बिरालोलाई बरू हामी घरमा प्रवेश दिन्छौं, भान्छामै राखेर खुवाउँछौं, तर दलितहरूको प्रवेश निषेध छ। कु कु र ले घुक् एर सुत्न दिएन । कीटनाशक, मल, कीटनाशक र रसायनहरूको न्यूनतम प्रयोग हुनुपर्दछ। किरणले भिडियो सन्देशमा भनिन् हामी तपाइँहरुलाई आश्वासन दिन्छौं कि, हामी एकसाथ सधैं काम गर्नेछौं। किनभने यो घटनाको विषयवस्तु त कोठा हो, तर अन्तरवस्तु कोठा होइन। किनभने प्रदूषणले वातावरणलाई नष्ट गर्दछ र यसले मानिसहरूलाई हानी गर्दछ। किनभने नेवार र दलित दुवै यो देशका उत्पीडित समुदाय हुन्। किनभने त्यो नाम मेरी आमाको थियो । किनभने तिमीलाई गुमाउने डर मनमा थियो। किनभने तपाईंले बोके का मानिसहरुले यो देश चलाऊँ छ्न, चाहे जसरि सुकै चलाउन ! किनभने डेलीमेलले समाचारमा भनिए जसरी समाचार सच्याएकै थिएन। किनभने उनीहरुका लागि आफ्नो जन्मस्थान र बाल्यकाल बिताएको ठाउँ नै प्यारो हुन्छ । किनकी, कतिपय कु राहरु निजी हुन्छन् र यस्तो समयमा अरुलाई दोष दिनु उसको अपमान गर्नु हो । किनकी, अनमोल जुन चलचित्रमा काम गर्छन् उनको नाम सोही चलचित्रकी नायिकासँग जोडिन्छ । किनकी म ऐक नारी हु तेसैले यस्तो सुन्नु परेको होला । किनकिन आज मलाई हतारहतार कामकु रो सकाउनुतिर जान मन लागिराखेको थिएन । किनकि, ऊ हुर्कीको खुसी मात्रै चाहान्थ्यो । किनकि सुरज म तिमीलाई पाउन चाहन्न । किनकि यी सबैकु रा उसले सङ्ग्राहालयमा मात्र देखेको छ । किनकि म उनलाई भेट्न आतुर थिए बल्लतल्ल २ः०० बज्यो उनी आइपुगिन् । किनकि त्यो तिम्रो साथी मेरो पति हो । किन हो उसका आँखाहरू उनीलाई नै हेर्न आतुर जस्तो देखिन्छन् । किन हामीले हाम्रो वातावरण निबन्ध बचत गर्न आवश्यक छ ? किन येता हेर्या उता फर्कि त। किन मान्छेहरु एक अर्काको डाहा गर्छन् । किन पीर मान्नु भएको म छु नि, तपाईंको छोरा सधैं तपाईंसँगै त छ नि ! किन त्यसो गरेको भन्नु हुन्छ होला हैन ? किन के जे पाये तेइ बोल्या। किताब काठमाण्डौंमा मात् किन्न पाइन् किचेन दराजमा अड्किएको खाने कु राको खोलदेखि अत्यास लाग्छ । कि यो अझै पनि १ सय बर्ष पछि अन्तिम राम्रो जीवनको लागि मार्गनिर्देशन हुन सक्छ। कि मोटरसाइकल लड्न लाग्यो भनेर यिनले मेरो कानैमा हानेकी थिइन्, खै । कि मलाई छाड कि कलेज१ आभाष त्यसै रिसायो । कि नाथुराम गोड्से भनेको को हो पनि थाहा नपाएको ? काहिला बाजेको मोबाइलमा एकाबिहान छोराको कल आयो । कालो बादलको किनारामा आशामा सेता धर्साहरु खोजे जस्तो । कालीदासका यक्षले आपू विदेशमा रहँदा स्वदेशमा प्रतीक्षारत आफ्नी प्रेयसीलाई झल्झली सम्झेको महिना । काली सानैदेखि असाध्यै रुपसी थिई । कालान्तरमा रामु ठू ला ब्यापारी र प्रसिद्ध कलाकार बने । कार्यतालिकाको आधारमा असार १ देखि सुरुङको निरीक्षण थालिएको थियो। कार्यक्रममा भने नायक आर्यन सिग्देल पनि आउने जानकारी मिडियाकर्मीलाई गराइएको थियो । कार्यक्रम र चिया लिनुहोस्। कार्यकर्ताहरूसँग पनि भेट्न नसकिने हुनाले कसैलाई पनि मेरो घरमा नपठाउनु भनेका थिए । कार्यकर्ताहरुलाई यसो भन्दै उनी क्रान्तिकारी शब्दहरूका साथ झम्टिने गर्थे । कार्त्तिक र चैत्र महिनाका बिहानी वा विदाका दिनमा खेतबारीमा मल पनि बोक्थ्यौँ । कार्तिक शुक्ल पूर्णिमा सोही महिनामै परे मात्रै उक्त मन्दिरमा पूजाआजा गर्ने परम्परा छ। कारागारमा अनेक प्रकारका थुनुवा आउँछन् । कारण, झापा ७ मा के न्द्रीय कार्यालयले उपयुक्त उम्मेदवार फे ला पार्न सके को थिएन । कारण हो, अनलाइन प्रकाशनले दिने सुविधा। कारण हो सडकमाथि रहेको हेटौडा सिमेन्टको चुनढुंगा खानी। कारण सोध्दा अनाथपिण्डिकले भगवानलाई सबै बताइदिए। कारण आज बिहान मात्र भीमदाइले त्यो सुन बेचेर छोरालाई बाइक उपहार दिएका थिए । कारखानाबाट भागेर आएपछि घरेलु सहयोगीको काम गरिरहेकी निशा निषेधाज्ञाको कारण फे रि बेरोजगार बनेकी छिन् । काममा नियमितताले मलाई समयको मूल्य सिकायो। कामको ज्यादै बोझ भएको र अत्यन्तै व्यस्त रहने कु रा बताउने गर्थे । काम भने सजिलो हुँदैन कान्छो छोरोले पनि बनाउने भन्दै छ । कानुनले यसमा पक्ष र विपक्ष भनी दुइटा खेमा बनाइदिन्छ। कानुनको शासनमा पक्कै पनि कानुन सर्वोच्च हुने गर्छ। काठमाडौमा कु कु रकोभन्दा स्यालको डर थियो । काठमाडौंमा दलितका लागि कोठा पाउन गाह्रो छ भन्ने जुन अवधारणा विद्यमान छ, त्यो सर्लक्कै परिवर्तन हुन्छ? काठमाडौंमा कोरोना भाइरसविरुद्धको भेरोसेल खोपको दोस्रो डोज प्रदान गरिँदैछ। काठमाडौंमा कोठा नपाइएको एउटा घटना यति ठू लो प्रकरण बन्ला भनेर कसैले सोचेको थिएन। काठमाडौंमा एउटा घर बन्यो तर पैसा सिद्धियो । काठमाडौं बाहिरका अधिकांश पत्रपत्रिका बन्द भए भने उपत्यकाबाट प्रकाशन हुने ठू लापाते अखबारले प्रकाशन र वितरणमा ठू लै समस्या झेल्नुपर् यो। काठमाडौं उसका लागि नयाँ थिएन । काठमाडौं उपत्यकाका हामी नेवारहरू सधैं राज्यले हामीलाई किनारा पार् यो, राज्यको उत्पीडनकै कारण हामी पछि पर् यौं भन्छौं। काठमाडौँमा घर भएकी एक धनी र प्रतिष्ठित परिवारकी कान्छी छोरी थिइन् उनी । काठमाडौँ जिल्ला अदालतले मुद्दा हराइदियो। काठमाडौ संभावित युद्दको अनिष्टले आतंकित शहर जस्तो त्राहिमाम जस्तो देखिन्थ्यो । काजु, बदाम आदिको सेवनले पनि रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ कागति, सुन्तला, अमला, किवी जस्ता फल भिटामिन सिको राम्रो स्रोत हुन् । कागजमा लेखिएको देखियो गणतन्त्र नेपालको संविधान २०७२ । कागजपत्र, ब्रेकअप, सानो मन जस्ता चलचित्रमा अभिनय गरेर पनि उनले सफलताको स्वाद चाख्न पाइनन् । कागज पढ्ने र कागजमै लेख्ने दिन विस्तारै इतिहास बन्दैछन्। काकी एक्लै भएकाले सायद उनीमाथि काकीको नजर थियो । काँक्राचोरहरु अक्सर गरेर नाटक हेरेर फर्कि ने अल्लारे के टाहरु हुन्थे । कहीँ कसैलाई जातिभेद गरिँदैन भन्ने नै हो। कहिल्यै नसोच्नु एक्लै छु भनेर । कहिल्यै नरिसाउने, शान्त स्वभावकी, दण्ड देखेर डराउने, पतिको कु रा मान्ने, सहनशील हुन्छे। कहिल्यै छोड्ने भएन यस्ता ताल न तुहिका सपनाहरूले । कहिलेकाहीँ भेट हुँदा मलाई पनि फकाउन आउँथ्यो । कहिलेकाहीँ आउनू पनि भन्छिन्। कहिलेकहीँ त राति पनि जान्थेँ । कहिले रहस्यमयी त कहिले उदासी, कहिले रोमान्टिक त कहिले दुःखी । कहिले भोकमरी कहिले गरीबी, किन होला यस्तो हामीलाई नै हुने । कहिले बाटैमा भेट्थ्यौँ, कहिले घरमै । कहिले फर्कि ऊ र उसलाई मनको सबै कु रा भनु जस्तो भैसके को थियो । कहिले काहीं समय संग सबै ठिक होइन खत्तम हँुदोरहेछ । कहिले काहिं त लाग्छ, त्यो होटलमा त्यो दिदी नभएर, म पो हुनुपर्नेत्यहाँको साँहुजी । कहिले कहिले आफू लाई पनि नियालेर र्हेनुस् । कहिले आधुनिक र बोल्ड देखिने रानी कहिले दुःखी देखिनुपर्छ । कहाँबाट आयो भन्ठानेर समाचारमा भएको लिङ्कब्याकलाई क्लिक गरेको त बेलायतकै अर्को अखबार गार्जियन पो खुलिरा ! कहा बाट भेटेको होला हैट् । कस्ले लेरैद्नी होला मामी नि सुतिरनु भको छ । कस्तो राम्रो फ्रिज है त्यो, खरानी रङ्गको । कस्तो खुट्टा चिलायो । कस्तो आप खान मन लाग्यो । कस्को अाँखा लाग्योनी बरै लुडोमा हारेको हारै छु । कसैले यो देशमा राम्रो गरेनन् र राम्रो गर्न खोज्नेलाई पनि नराम्राहरुले अंकु श लगाए । कसैले यसलाई कहिले पनि शौकको रूपमा छोड्नुहुन्न। कसैले मेरा दुबै हातका चोरी औंलाहरूलाई समातेर तानिरहेछ । कसैले फोन डायरीका पाना पल्टाएर पैसा खोजे । कसैले नराम्ररी कान फु किदिएको थियो । कसैले उमेर सोधेमा १९ वर्ष पुगेँ भन्नु भनेर सिकाए । कसैले अन्याय गर्दा मसँग राज्य छ भनेर निडर हुनुपर्नेमा जब राज्य नै एउटाको पक्षमा खडा हुन्छ, त्यसले अर्कोलाई राज्यबाट अलग्याइएको महशुस हुन्छ। कसैलाई वाहनले तानिरहेको थियो भने कोही आफ्नै दुई पयरका सहायतामा घस्रिरहेका थिए । कसैलाई बारम्बार घाटी दुख्न , घाँटी सुन्निने समस्या छ भने तुरुन्तै चिकित्सकसँग परामर्श लिनुपर्छ । कसैलाई पनि चिनेको थिइनँ। कसैलाई नछिपाएर निर्धक्कसँग एउटै कोठामा सुत्न जाने सक्ने अनुमति मात्रै थियो । कसैको जरुरत पूरा भएसँगै मिल्किन्छौँ, कु नै कु ना कन्दराहरूमा । कसैको आखाँमा बिझाउन नपरोस् त्यही हो मेरो चाहना । कसै संग नियमित बोल्न पनि डर लाग्छ आजकाल त । कसले सम्झाउने नारी कु नै खेलौना होइन भनेर । कसले बुझाउने नारीको पनि नैर्सगीक अधिकार छ भनेर र कसरी हुनसक्छ दुईसयको आधा एकसय नब्बे ? म झस्किएँ । कसरी वातावरण बचत समाधान गर्ने ? कसरी थाहा पायौ म निक्कै बोका छु भनेर ? कसको मायाले वर्षाको मन भारी ? कवि, सिमा सावा लिम्बु अरुकै देशमा रहेर पनि आफ्नो भाषाको माया नमारेको सुनाइन् । कल्पनाको त्यो जँघार तर्न खोज्दा खोज्दै कति पटक त म खोँचमै गएर अड्कन्थे । कलेजोमा कोलेस्टोरको उत्पादन दिनमा भन्दा रातमा बढी हुन्छ । कलेजले यसअघि पनि विभिन्न विषयहरुमा सोध अनुसन्धान गर्ने गरेको छ। कलेजको पहिलो दिन भएकाले आफ्नो नाम दर्ता गराएर आफ्नो नयाँ कक्षा कोठामा जाने तर्खरमा थिएँ। कलेजको पहिलो दिन थियो। कलेज पनि सक्कियो तर मैले आफ्नो मनका कु रा भने तिमीलाई कहिले भन्न सकिनँ। कलेज जीवन सकिएपछि घरमा सुरु भयो कचकच । कलाकार तथा टेलिभिजन प्रस्तोता रूपा सुनार डेरा खोज्दै सरस्वती प्रधानको घर पुगिन्। कर्मचारीतन्त्रमा कामको बाँडफाँट राशिअनुसार गर्थे । करिब बाइस वर्षको उमेरमा उनले फिल्ममा काम सुरु गरेका थिए । करिब पाँच पेज जतिको फाराम रहेछ। करिब दुई महिनापछि त्यहाँबाट डेरासरेँ । करिब दुई दशकदेखि मृत्युमार्गमा लम्किरहेको भनिएको अखबारलाई कोरोना भाइरसले मानिसलाई जस्तै थला पारेको छ। करिब करिब एक दशक भयो होला है तिमीलाई पहिलो पटक मैले देखेको पनि? करणले निर्देशन गर्न लागेको चलचित्रको नाम रक्की और रानी कि प्रेम कहानी हो । करणले चलचित्र घोषणा गर्दै भनेका छन् के ही बर्षपछि म फे रि आफ्नै यात्रामा फर्कि एको छु । करणको रक्की और रानी कि प्रेम कहानी मा रणवीर र आलियाको जोडी कर वृद्धि गरेपछि यसको असर मूल्यमा परेको हो। कयनपानीका झुप्राहरुलाई ताके र बग्ने खुशीको भेल राम्रैसँग उर्लिन थाल्यो । कम्तीमा परिवारसँग त बसेको छेस् । कम्तीमा असोजमा काम शुरु गर्न सकिन्छ। कम्तिमा गल्ती भएको स्वीकार गरी माफी मागेर सच्याउनमा पत्रकारहरुलाई किन गाह्रो हुने होला। कमेडियन प्रनेश गौतमले ठट्यौलो पारामा वीर विक्रम २ फिल्मको समीक्षा गरेर युट्युबमा हालेका थिए। कमिशनको कालो धनमा राज्य र राज्यपोषित दलालहरुको भागबन्डा नमिलेर आईसक्नु पर्ने पचास लाख डोज खोप उतै भारतमा राकियो । कमलेको गतिविधिले सम्पूर्ण नेपालभरीका बस मालिकहरू आतङ्कित थिए । कमले जसको भविष्य उसको झुपडीभित्र ऊ र उसका भाइबहिनी सुत्ने कोठाजस्तै अन्धकार थियो । कमले आफ्नो सम्पत्तिको मूल्याङ्कन गर्न थाल्यो । कमरेड सौरभको भोक ब्यग्र भएर बोल्यो । कमरेड विशाखाले मेरो कानमा आएर खुसुक्क भनिन् । कमरेड पातालले फे रि निराश बनेझैं गरेर आफ्नो मुखाकृ ति बिगारे । कमरेड पातालले आफ्नो कु रालाई जाँतोझैं फे रि घुमाए । कमरेड पाताल म पुग्दा त्यहाँ थिएनन् । कमरेड पाताल काँटा र चम्चाले पिजा टुक्राउँदै खाइरहेका थिए । कमरेड जसबहादुरले मलाई संके त गरेर जुरुक्क उठे । कमरेड जसबहादुरले मलाई विस्तारै दुई कदम पछि ताने। कमरेड जसबहादुरले दबेको स्वरमा मेरो कानमा आएर फु सफु साए । कमरेड जसबहादुरले तुरुन्तै प्रतिक्रिया दिए । कमरेड जसबहादुरले आक्रोशित भएर सबै साथीहरुसँग आफ्नो धारणा राखे । कमजोरी त हरेकमा हँुदो रहेछ, प्रस्तुती मात्रै फरक रहेछ । कमजोर र जीर्ण बन्दै गएको बोध भइरहेको छ । कमजारीहरु लाई स्विकार्ने बानि पर्दै जानथाल्यो । कम लागतमा देशमै उत्पादन बढाउने र गृहिणी महिलाहरूलाई आत्मनिर्भर बनाउने हाम्रो सोच हो। कफी पिउँदै गर्दा ऊ धेरै रोई किनकि भोलिबाट हामी छु टिँदै थियौँ । कफर ड्याम नभई डाइभर्सन नसकिने तर अहिले त्यो हेर्दा त्यो पूरै भत्किएको देखिएको छ। कफर ड्याम को विकल्प भए पनि त्यहाँसम्म पुग्न कठीन दखिएको छ। कपाल समातेर घरबाट बाहिर निकालिदिनुपर्छ जस्तो कु रा मेरो कानले सुनिरहेका थिए । कपाल पोहोरसम्म त तिलचामले मात्र थियो, यसपटक त सेताम्ये भएको महसुस गर्छ ऊ । कन्या हुन्छ हुन्न भन्ने अन्तिम निर्णय दिने त उही कान्छा मामा नै थिए । कथा -लक्ष्मण सिटौलारत्न दाइ गरिब थिए तर खुशी नै थिए । कथा काल्पनिक र फरक छ। कत्लेटी परेका ओठहरुबाट कमरेड सौरभ अलिकति हाँसे । कत्रो ठु लो बिरालो आएछ लौन । कतै सपना त देखेको छैन उसले, फे रि ठण्डा भएर सोच्न शुरू गर्छ । कतै मञ्जुल नियात्रा भएर फै लिरहनु भएको छ । कतै पहल गर्ने वीरबहादुरले ठू लाबडा मान्छे चिनेको पनि थिएन । कतै ती पछाडि आउनेहरू यहाँसम्म त आइनपुग्लान् । कती राम्रो छ है यो घर कतिले आफ्नो घर कसैलाई दिऊँ कि नदिऊँ त्यो उसको मौलिक अधिकार हो भन्ने कु तर्क गरे। कतिपयले आरोप लगाएजस्तो यो स्कु प समाचार दिने टेलिभिजन रिपोर्टरको जस्तो स्टिङ अपरेसन पनि थिएन। कतिपय सार्वजनिक ठाउमा रैथानेहरुले हामीसंग के रला भाषामा कु रा गर्न खोज्थे । कतिपय शारीरिक अंगको दुखाईमा अकु प्रेशर निकै प्रभावकारी हुन्छ । कतिपय मानिसहरू त चटके को जादु हेरे जसरी खुशी भएर हाँसिरहेका थिए । कतिपय कु रहरु जिन्दगीबाट पनि सिकिन्छ । कतिपय कलाकारले यो समयमा आफू लाई परिवर्तन गर्ने कोशिश पनि गरे । कति हिम्मत गरेर लेखेको कस्तो छ ? कति हजारौँ मानिस खुशी बने रे । कति विश्वविद्यालयहरू यस विषयमा उच्च शिक्षा नै पढाउँछन् । कति मिठा थिए है ती यादहरु अनु? कति पटक जीवनमा सोचेको जस्तो हुँदैन कति धेरै रउ हैट् । कति धेरै छन त बस्नि पनि। कति उदाहरणमा खोप बनाउने प्रविधि पनि कम्पनीकै सम्पत्ति हुन जान्छ । कतारमा रहेको नेपाली समाजमा उनि निकै क्रियाशिल थिए र एउटा परीचित नाम थिए । कतार एयरवेजको रात्रकालीन उडान बाट हामी सबैभन्दा पहिले के रला ओर्लियौ । कता हो कता, रेमिट्यान्स शाखा ! कता लगिन् ठ्याक्कै थाहा छैन । कता कता कोही बोलेजस्तो, कसैले झक्झक्याए जस्तो । कडा खालका लक्षणहरु देखापरेमा छिटोभन्दा छिटो अस्पतालमा गई उपचार गराउनुपर्छ । कडा अभ्यास र अनुभव बाहेक एक राम्रो नर्तक हुन तपाईंलाई आफ्नो मनपर्ने नृत्य पोशाक पनि चाहिन्छ। कठै ! हातमा काल बसेको ऊ ठहरै भएछ । कठई मेरो भाग्य, जे गरे पनि जस नपाउने । कछु वा लाइ भोक लागेछ। कचौरामा हालेको खोले लुपुलुपु खाएको देखेर आमाका अनुहारमा आश्चर्यका रेखाहरु देखिए । ककु सन्ध बुद्धको जन्म खेमावतीमा भएको हो। कइनपानी परिवारका चार घरमध्ये उनको घर हाम्रो घरको उत्तर पश्चिमपट्टि थियो । कं गनाले रोटीका लागि प्रियंका विश्वमा घुम्ने गरेको भन्दै भारतमा स्वतन्त्रता रहेको बताएकी छिन् । औषधीले जोो नियन्त्ण गेको औषधी भन्दा पहिले आमाको याद आउँछ बिरामी हुँदा । औषधी थमाउने बेला अहेवले नजानिँदो पाराले आभाको हातमा स्पर्श गर्यो र उनको अनुहारमा हेर्यो । औषधिले हल्का काम गर्न थाल्यो दशबजे तिर भाईहरुले मलाई फोन गरे । औद्योगिक वातावरणका कारण हाम्रो वातावरण प्रदूषित भइरहेको छ। ओलीले सहभागी खेलाडीहरुलाई- आर यु रेडी फर विन साफ भन्दै प्रश्न गरेका थिए। ओछ्यानबाट उठेर नजिकको अम्खाराबाट कल्कल्ती पानी खायो । ओके बाई ! आई एम गन लेट । ओ मिस्टर के चाहियो ? म झस्किएँ ! हिजोकै बेसोमती रहिछिन् । ऐले सम्म गको छैन नि त । ऐनामा आफ्नो अनुहारको चाउरी नदेख्ने तर बाहिरका के टीहरुको यौवन देख्ने एसो पढ् अ्म भनेको मन नै लगेन । एसिड वर्षाले बोटबिरुवा र जनावरहरूलाई क्षति पुर्याउँछ। एस शंकरले निर्देशन गर्न लागेको यो चलचित्रलाई दिल राजुले निर्माण गर्नेछन् । एलेक्स हरेक दिन घण्टा काम गर्दछ। एलर्जीको लागि लिइने एन्टि हिस्टामाइन्स ट्याबलेट्स लिएपछि निन्द्रा लाग्छ । एलर्जीको औषधि राती नै सेवन गर्नुपर्छ । एर्फोन लगायेर बस्या कान दुख्यो। एम्बुलेन्सका आपतकालिन साईरनले मन सिरिंग हुन्थ्यो । एप्स बुम इन्टरनेशनलको प्राबिधिक सहयोगमा बनाइएको हो। एन्फा अध्यक्ष र हेड कोचले नै वरीयता सुधार भएको भनेर सामाजिक सञ्जालमा सेयर गरेपछि समाचार पनि बन्न थाले । एक्सन र ड्रामा भरपुर रुपमा प्रयोग गरिने यो चलचित्रमा राम चरण एक प्रहरी अफिसर्सको भूमिकामा देखिदैछन् । एक्लिएर नै मर्छु हाला भन्ने भावनाले आक्रान्त बनाउँथ्यो । एक्कासि ममा विद्रोहको भावना उठ्न थाल्छ । एक्कासि बा ले सासमा के ही भन्नुभयो, आमाले बुझ्नुभएन । एक्कासि गुमाएका कु नै अतिव प्रिय चिज उसैगरि एक्कासि प्राप्त भएझैँ मैंले दुबैलाई भाग्लान् कि झैँ गरेर बेस्सरी च्यापेँ । एकोहोरो बोलिरहेको पो रहेछु । एकै छिन त के ही जवाफ दिइनन् तर अलि पछि भनिन्, राम्रै गयो। एकै चोटी ठाडो घाँटी लगाएर मुखमा ओइर्यायो । एकै पटकमा थरीथरीका खानेकु रा सेवन नगरौं । एकै दिन दुई जनाको मृत्यु भएपछि ऋषिङ शोकमा परेको छ । एकै छिन पछि सोधे मोनाको बारेमा । एकै चोटि भातै खाने ? सन्तु फत्फताउँदै थिई । एकाध स्थानमा त उनीहरूमाथि हातपात नै भयो। एकाध पैदलयात्रीहरु सडक पेटीमा हतार हतार पाइला चालिरहेका देखिन्थे । एकातिर मातृस्नेह अर्कोतिर अभाव सबै कु रा हामीले झेल्यौँ । एकातिर खालि कचौरा आर्कोतिर टन्नै फलफू ल कसरी कु रा मिल्ला । एकाएक उनको आँखा मसँग जुध्यो । एकबारको जुनी लभै नगरी सिद्धियोभन्दा हुन्छ । एकपछि अर्काे गर्दै झटारो थाप्लोमा असिनाझैँ बर्सिन थालो । एकदुईजना मानिसको एकछिन् पख्नुस् एकछिन पख्नुस् भनेको आवाज आउँदै थियो । एकदुई महिनामै खानपिनमै सकिन्छ होला । एकदुई दिन बिराएर बारम्बार फोनबाट हाम्रो सन्चोबिसन्चो सोधिरहनुहुन्छ । एकदिन रिशुको घरमा उसका नाताले भाई नील -हर्षवर्धन राणे आउँछन् । एकदिन घरबाट निस्किदाँ पनि घरकै चिन्ता । एकदिन उहाँले मेरो छातीमा छु नुभयो। एकदिन आफ्नै श्रीमतीसँग उसले पीडा पोख्यो । एकदम मन ुने गीत हे एकजना सहयोगीले सो जहाजका बारेमा कमलेलाई सुनायो । एकछिनलाई मानौं, सर्वोच्चको मुद्दा सरस्वती प्रधानले हारिन्। एकछिनपछि कमरेड शान्ता चिया लिएर टुप्लुक्क भित्र पसिन् । एककिसिमले आनन्दको अनुभूति भइरहेको थियो । एकएक गरी जोड्दै गएका कु रा, एक एक गरी फे रि बिस्तारै छोड्दै पनि जानुपरेन । एक-अ्काको कुा काट्न सामाजिक संजालले धेै सजिलो पाेको एक हप्तापछि कान्छो छोरा घरमा आयो । एक सोझासाझा मान्छे पागलपनको हदसम्म पुग्छ । एक सय पाँच रुपियाँ पायो र डोल्माको पसलमा आयो । एक शौक एक मनोरञ्जन खुशी हो । एक शौक एक गतिविधि हो । एक वर्षको अवधिमा सेयर कारोबारका लागि डिम्याट खाता खोल्नेको संख्या दोब्बरले बढेको छ। एक मुस्लिमको रूपमा, मलाई कलियु उमेरमा कु रान सिकाइएको थियो। एक मानव को प्रकृ ति फरक र विविध छ। एक महिनाको यो अन्तरालमा बा को कायापलट भएको थियो । एक फ्यानले तपाइ बिहेका लागि यूवकका तीन गुण के होस् भन्ने चाहनुहुन्छ भनेर सोधेका छन् । एक पाइला बाहिर नटेकी किनमेल गर्ने रे, अचम्म । एक पटक भगवान अनाथपिण्डिकको घरमा जाँदा कोलाहल मच्चिरहेको रहेछ। एक पटक कु नै खानेकु रा पकाएर बाँकी रहेको तेललाई पुन तताउँदा त्यो विषाक्त बन्छ । एक दुई पिँढीले अझै मुल्य चुकाउनु पर्छ । एक दुई दिन त उसलाई उनको याद पनि आएन । एक दिनमा त थुप्रै पो जमिन चक्कर लगाइन्छ त !मुखिया गलल्ल हासे । एक दिन मैले उसलाई सधैँभन्दा फरक तरिकाले यताउता भौँतारिएको देखेँ । एक दिन मर्न पुरै जिवन जिउनु परेको छ । एक दिन फ्याट्ट वैदेशिक रोजगारीको भीषा लागेर म यता आए । एक दिन फु पूकै पछि लागेर के टी हेर्न गइयो । एक दिन गुरु चेला दुवैले देश-देशावर डु ल्ने संकल्प गरे । एक दिन कमले घरको छतमा बसेर आकाशतर्फ टोलाइरहेको थियो । एक छिन हामीले एक अर्कालाई हेरा हेर ग्र्यौ । एक चिनियाँ नागरिकसहित पाँच जना घाइतेलाई धुलिखेल अस्पतालमा उपचारका लागि ल्याइएको छ । एक गिलास पानीको मूल्य उत्तप्त निर्जल मरुभूमिमा पुगेर व्याकु ल हँुदा थाहा पाएका छौँ । एक करोड भन्दा बढी क्षतिपूर्ति समेत दिलाई भराई पाउँ। एक कप मनतातो पानी पिएर बा कोल्टे परेपछि आमाले अलिकता सन्तोषको सास फे र्नुभो । एक आइतवार र अन्य छु ट्टिहरु। एक अर्काका प्राथमिकताहरू सेयर गर्यौं । एउटै छानो मुनी संगै बस्न थालेपछी , मान्छेको रुपमा हामीले एक अर्काको कमजोरी र सबलतालाई नजिक बाट नियाल्न पायौ । एउटामा नाम इम्बोस्ड गरेको हुन्छ। एउटा सामान्य बिमारका कारणले लोकबहादुरकी बहिनीको ज्यानै गएछ । एउटा समुदायविरूद्ध अर्कोको पक्षपोषण गर्ने होइन। एउटा राम्रो सेवा इन्टरनेटमा अहिले निःशुल्क पाइन्छ। एउटा रमाइलो कु रा सुन्नी हो रु एउटा महिलाको घाउमा अर्को महिलाले महसुस गरेको चोट मिसिएको हुनुपर्छ । एउटा बाहुन बाजेले सँघारबाट के मन्टो चियायो, सुल्फा बाहिर निस्कियो । एउटा बलियो के टी भएको चाहान्ु एउटा पेनमा जो बिनामसको छ तर संसार सबै त्यसैमा अटेको छ । एउटा पुस्तक मेरो लागि एकदम विशेष छ । एउटा झिँगो तपाईंको टाउकोलाई फन्को लगाएर सिलिङमा गई बस्यो । एउटा जहाज उनीहरूको टापुमा आयो । एउटा छोरा कयौं पिडितहरुको आवाज बन्दै छ । एउटा गुन्डो सिकौदै छ फे री । एउटा कोठा भान्साघर र अर्काे मारियमको कोठा । ए साउनी भन्थ्री एउटो ले हौ । ए आफू बोलाउँदा आउनु छैन, अझै मलाई दोष! उनीले जवाफ दिइन्। ऋतिकले चलचित्र फाइटर पनि साइन गरिसके का छन् । ऋण भए त तिरेरै घटाउँथे, माया पर्यो बढ्दै गयो । ऋण गरेरै भएपनि दान र दक्षिणामा बा ले कु नै कमी गर्नुभएन । ऊसँग कु रा हुँदा मलाई अलिक समय चाहिन्छ । ऊ हरेक लास चिर्नु अगाडि एक स्टिल हान्छ । ऊ हरेक दिन बिहान उठ्छ। ऊ हरेक दिन फु टबलमा जान्छ। ऊ सोच्छ कि ऊ एकदम सुन्दर छ। ऊ विभिन्न बहानामा मसँग नजिकिन थालिसके को थियो । ऊ वन्यजन्तु संरक्षणमा काम गर्थी । ऊ रानीको अगाडि त्यसै त्यसै गल्छन् । ऊ रात दिन कहिल्यै निदाउन सकिन । ऊ मेरो हात तान्दै भन्छे मेरो जिउमा मनोमानी तरिकाले छु ने हात यही होइन । ऊ मुख अलिक रातो पारेर पैसा समात्छ । ऊ महँगा डेटिङ स्पट रोज्दै थिई । ऊ भोलिपल्ट नै स्कु ल गयो बोर्डस बस्ने भएर । ऊ भने त्यहीबेलै के टी जिस्क्याउने र के टाहरुको ग्याङ बनाएर लडाइँ झगडा गथ्र्याे । ऊ बाबुको कामले निकै लज्जित छ । ऊ बस मालिकहरूको पनि मालिक बन्ने सपना देख्ने गथ्र्यो । ऊ फे रि छड्के आँखाले पल्लो झ्यालको जाँच गर्छे । ऊ नेपालको जनसङ्ख्याको आधाभन्दा बढी मधेशी नै भएको फु र्ति हाँकिरहेछ अघिदेखि नै । ऊ दुवै समुदायलाई भिडाएर कहिले एउटामाथि थिचोमिचो गर्छ, कहिले अर्कोमाथि। ऊ थला परेको यतिका दिन हुँदा पनि उसले उपचार पाएको छैन । ऊ त स्कू ल ड्रेसमै आइपुगेको रहेछ । ऊ डोल्माले नदेख्ने गरी खालि खुट्टा निस्कियो । ऊ ठीक पछाडि हुन्छ मेरो । ऊ झनझन कम बोल्ने भएको थियो । ऊ जहाज दुर्घटनामा पर् यो र सबै गुमायो। ऊ गुटखा चपाएर मुखमा जम्मा भएको थुक पिच्च थुक्दै हुँ हुँ गर्दै बाटो लाग्यो । ऊ गरिबी र कु पोषणले बैसमै चाउरी परेजस्ती थिई । ऊ गई त मेरो संसार नै लिएर गई जस्तो लाग्छ । ऊ खाटमा शान्तसँग सुत्न सक्दैन । ऊ खाटमा बस्ने अनुमति चाहन्थी । ऊ कसैको यादमा पागल भई र म पागल भएर कसैलाई याद गर्दैछु । ऊ उसको गतिमा त बढ्छ नै, अरुको साथ भए गति तेज हुने नै छ। ऊ आफ्नो मिलेको शरीरलाई सजिलो र फु का मुद्रामा राखेर ओछ्यानमा बसेको थियो । ऊ आफ्ना पिडा मलाई सुनाउन चाहँदैनथ्यो । ऊ आफ्ना अगाडि आस्था र विश्वास बोके र बाँचेका थुप्र्रै मान्छेहरू सम्झन्छ । ऊ आफै ले पनि चिनेजानेकाको प्रश्नबाट बच्न लभ म्यारिज हो भन्ने गरेको छ । ऊ आफू बेसहारा भएको ठान्छ। ऊ आज कोठामा भएको डमीजस्तै निरिह थियो । ऊ आएपछि कति त्यस्तै कपीक्याटहरु आए ? ऊ अस्पतालबाट डिस्चार्ज भएर घर गयो । ऊ अविवाहित थिई, तर मलाई भन्दा माइत र घर दुबै दाङ भनेर भनी । ऊ अप्ठ्यारो मानेर भित्र पस्छ र बेडसँगैको चियरमा गएर थचक्क बस्छ । ऊ अन आउना साथ गफिनु थियो । ऊ अत्यन्तै घरको यादमा डु ब्थ्यो । उहाले पछि भन्नुहुन्थ्यो युद्ध पछि गाउँ निकै दर्दनाक हुदै गयो । उहाँहरूको समस्याको तत्काल सुनुवाइ गरिने भरोसा दिलाउँदै सबैलाई कार्यकक्षमा जम्मा गरे । उहाँहरु तीन वर्ष जति शहरमा हामी संग बस्नु भो । उहाँले सुनाउने कथा, उखानहरुले मलाई साह्रै प्रभावित पार्यो । उहाँलाई हामीले सिम्रुतुमा नै जागिर दिने भैसक्यौँ । उहाँलाई सामन्ती बनाउने, अनि सबै ज्यादति गर्नेमा शिखेदाईको छोरो थिए । उहाँलाई यो खेतको कति धेरै मायाँ छ भन्ने कु रा मैले बुवाबाट पनि सुनेको थिएँ । उहाँजस्तो समाजबादी सोंच राख्ने मान्छेले पनि जनयुद्धकालमा सामन्तबादीको आरोप झेल्नु पर्यो । उहाँको हातमा बेत बाँसको लठ्ठी थियो जो हातले समाउने टुप्पो यु आकारमा घुमेको थियो । उहाँको सद्भावलाई सडक बनाएर कसैको पाइतालाले नटेकोस् । उहाँको शौच ध्वनि बाहिरसम्म सुनिन्थ्यो । उहाँको दिलदिमागमा अघिल्लो पुस्ताले हालिदिएको छु वाछु तको संस्कारका कारण उत्पन्न भएको हो। उहाँको चिन्ता सायद देश समाज प्रतिको जिम्बेबारी बोध हो । उहाँको कु नै विद्यार्थीले इन्डीयाबाट गुरु दक्षिणा ल्याइदेको रे धेरै पहिले । उहाँको आफ्नै व्यक्तिगत उत्पत्ति होइन। उहाँका अनुसार पहिराले बस्ती असुरक्षित भएका छन् । उहाँ साच्चिकै आदर्शवान मान्छे लाग्दछ । उहाँ बच्चा हुदाँ जमाना अर्कै थियो । उहाँ दिनदिनै नितान्त एक्ली हुँदै जानुभएको देखिरहेको छु । उहाँ एक अद्भुत लेखक हुनुहुन्छ । उस्की आमालाई दमको रोग थियो । उसो त, अनमोलले पनि आज्ञालाई आफ्नो साथी मात्र भन्दै आएका छन् । उसै गरेर श्रीमती पनि आइपुग्छे । उसले हरेक बिहान ट्रेन समात्यो। उसले स्वीकार गरेसी आजको दिन मेरा लागि निक्कै लामा भए । उसले साथीहूबाट धेै नाम्ो बानिहू सिक्यो उसले व्यक्तिलाई बचायो र उसलाई शुक्रवार नाम दियो। उसले मेनु टेबुलमा राख्दै भनी पैला दुई ठाउँमा भेनिलाल आइस्क्रिम ल्याऊ, भेनिला फ्ले वरमा । उसले मलाई आफ्नो सबै कुा बताउँ उसले मनको लड्डु घिउसँग मस्तले खायो । उसले भागेरै विवहा गरु भनेर पटक पटक प्रेसर नदेको हैन । उसले भनेको हेक वचन पालन ग्थें उसले फर् याक फु रुक गर्दै मीठो भान्सा तयार पारी । उसले नजानेकोले मैले नै टिभि लगाइदिएँ । उसले नगरलाई शैक्षिक हवको रुपमा विकास गर्ने नारा अघि सारेको छ। उसले ध्यान गर्नेबित्तिकै गुरु टुप्लुक्क त्यहाँ आइपुगे । उसले त्यही बेला तल कसैले ढोका ढकढक्याएको आवाज सुन्यो । उसले ठू लो स्वरले बोलाउन सुरु गरिन् । उसले चाल बदलेन मान्छेले बदल्न पनि सके न । उसले घरधन्दा सके र जाउँला भनेर चित्त बुझायो । उसले कै यौँ पटक तिमीलाई जातका कारणले समस्या होला सोच । उसले कु न औषधी कतिबेला खाने भनेर औषधीको खोलमा लेखिदियो । उसले एउटा मान्छे भेट्टायो जो नागो थियो । उसले आफ्नो हिडाइको गतिलाई अत्यन्तै तेज बनायो । उसले आफ्ना अरु उत्तारिधकारीहरु, सन्ततिहरु जन्माउन सक्नुपर्ने भाछ। उसले आफै जगबाट एक गिलास रक्सी हाल्यो । उसले आज ढिलो गर्नु हुँदैन भन्ने मात्र बुझेको छ । उसले आँशुको त्यो भेललाई च्यातिएको बाहुलाले उभाउने निरर्थक प्रयास ग यो । उसले अलिकता टाउको झुकाएर मतिर हेरेकी थिई । उसले अघिल्लो रात देखेको भनेर आफ्नो सपना भनी र मलाई कस्तो लाग्यो सोधी । उसलाई हामी दुवै समुदायमाथि थप थिचोमिचो गर्न बाटो खुल्छ। उसलाई मैले प्रायः म कोठाबाट बाहिर निस्के को बेला देख्न थालेँ । उसलाई बिहान सेल, मालपुवा, चियाको नास्ता खुवाएर पठाउँथे म संग गफिन आउँदा । उसलाई बास्के टबल खेल्न मन पर्छ। उसलाई फु क्र्याइदिऊँ ? मनमा एक हरफ शब्दहरू दौडिएपछि जवाफ पठाएँ । उसलाई धक फु काएर गाउन र नाच्न मन लागेको छ । उसलाई थाहा छैन के भइरहेको छ । उसलाई त्यो घरको ब्यबहार देखेर उदेक लाग्यो । उसलाई चाँडै लिन नआएकोमा गुनासो गरी । उसलाई गुमाएको होइनौ, तिमीले उसलाई फि् ता गेका हौ उसलाई खाडीको एरपोर्ट पुग्दासम्म पनि आफू स्वदेशमै छु भन्ने भान हुन्थ्यो । उसलाई के भइरहेछ भन्नेमै दुबिधा थियो, एकछिन अलमल्ल परी, टेवलमा ट्रे राखी र के भयो हजुरलाई ? उसलाई कतै जाने पर्ने भयो भने पनि आफू चाँडै घर आई आफ्नो निगरानीमा त्यहाँ पुर् याई दिने उसलाई आतुर थियो आफ्नी सन्ध्यालाई आफ्नो मनका बह पोख्न । उसमा न महत्त्वाकांक्षा, न लोभ, न लेना न देना। उसको स्थिति हेर्दा देख्नेहरुको जीउ नै सिरिङ्ग सिरिङ्ग हुन्थ्यो । उसको र मेरो उमेरमा धेरै अन्तर थिए । उसको यात्रा टिक्न वा बिक्नका लागि नभइकन पनि दीगो रुपमा अविरल छ उसको यस तर्क ले मेरो मनमा लज्जाबोध भयो । उसको मुटुको गति तीव्र हुँदै जान्छ । उसको माया चित्त दुखाई हुँदै घृणामा परिणत भएको थियो । उसको मन कति दुःखले भरिएको ?मलाई आजकल यो लाइट बाल्नै मन पर्दैन । उसको फोन उठाउने वित्तिकै मैले हत्त न पत्त भनेँ, मलाई जग्गा मनपर्याे । उसको निधार छामेँ, ज्वरो चढेको रहेछ । उसको नजरबाट बच्न आराधनाले कति दिन झ्याल खोलिन । उसको धेै नाम्ो बानिहू थियो उसको छोराले झन देख्ने कु रा भएन । उसको चाहनामा यी सबैै मनोभव अटाएकै छन् । उसको घाउको त कु नै लेखाजोखा नै थिएन । उसको घर नजिकै एउटा पोके कु ण्ड नामको तलाउ थियो। उसको गतमा के ही खाबी देखिएको उसको इट्स ओके मिन्स यस यु क्यान टच मी हो । उसको आँखाबाट आँसु झरिरहेको हुन्छ । उसको आँखाको भाव पढ्ने सामथ्र्य ममा आइसके को थियो । उसको आँखाअगाडि फल्याकको भित्तामा झुण्डयाएको ऐनामा पर्छ । उसको आँखा राम्री के टीमा पर्छ । उसको अभियानले समयमा नै सफलता मिल्दै गयो । उसको अनुहारमा मुस्कानको लहर दौडन थालेको थियो । उसकी श्रीमती जानुकाको कडा बोलीले रामनाथ व्युँझन्छ । उसकी कान्छी आमा भने डटेर बसी । उसका परेलीमा उर्लिएको आँशुको भेल देखेर गाउँ नै धर्धरी रोएको कथा । उसँगको मेरो भेटघाट, खोजखबर सबै बन्द भयो । उल्टो आफू ले मुख छोप्नु पर्छ । उम्लिएको भाव लक्ष्यविहीन बनी पोखिन्छ । उमेरले वंैश काटिसक्दा पनि घरजाम भएको छैन । उमेर बढ्दै गयो, रहरहरु हराउँदै गए । उमेर नपुगेका युवायुवतीको विवाह गर्ने गराउनेबाट लिइएको जरिवाना रकम पीडित बालबालिकालाई क्षतिपूर्तिवापत दिनुपर्ने व्यवस्थासमेत गरेको छ। उमेर नपुगी विवाह गरेका कारण पढाइ पूरा गर्न नपाएकी थापाको नर्स बन्ने धोको भने अधुरै रह्यो। उप्रान्त आफैँ नोकरी गरेर पढ्नु भनिएको छ । उपासनाले पहिलो चरणको लकडाउनपछि चलचित्र डिसेम्बर फल्स मा काम गरिन् । उपस्थित गाउँलेहरुलाई गजाधरले आफू जमिनको खोजीमा आएको बताए । उपत्यकाभित्रै नयाँ सहर बनाउने नाममा स्थानीय जनताका लाखौं रोपनी जग्गा रोक्का भएको छ। उपचारको लागी बाहिरबाट गर्ने सम्पुर्ण कोशिसहरुको लागी म प्रयास गर्नेछु । उपचारको लागी आवश्यक खर्चपर्च सोध्यौ । उपचा ग्न हामी सबैले सहयोग गेका थियौं उनैले सन्देश पठाएका रहेछन मेरो अक्सिजन लेभल घटेर आई सि यु भर्ना भएको छु । उनैलाई म खोज्दै आएको रहेछु । उनै, सिद्धार्थले धर्मा प्रोडक्शनको नयाँ चलचित्र साइन गरेको भारतीय मिडियाले उल्लेख गरेका छन् । उनै, वर्षाको नाम पछिल्लो समय कलाकार राज कटुवालसँग जोडिएको छ । उनै, मिनिषाले आफू एक पुरुषको प्रेममा रहेको खुलाएकी छिन् । उनै, प्रियंकाले आयुष्मानसँगको एक तस्वीर राख्दै लेखेकी छिन् हाम्रो सानो चमत्कार । उनै, कियरा साउथका सुपरस्टार राम चरणको साथमा चलचित्र आरसी पन्ध्र मा अभिनय गर्ने तयारीमा छिन् । उनै, करणले पाँच बर्षपछि नयाँ चलचित्र निर्देशन गर्ने भएका छन् । उनै, कं गना फे रि एक पटक नायिका प्रियंका चोपडामाथि खनिएकी छिन् । उनै, उपासना सामाजिक संजालमा नयाँ नयाँ तस्वीर पोष्ट गर्दै फ्यानसँग जोडिएकी हुन्छिन् । उनै, आर्यनलाई पछिल्लो समय मिडियासँग साक्षात्कार गर्न खासै रुची नलागेको देखिन्छ । उनीहरूसँगै मन्त्रालय, विभाग, समितिका प्रतिनिधि पुगेर स्थलगत अध्ययन गरेका थिए। उनीहरूले हल्ट प्राइजको आयोजकबाट आवश्यक अनलाइन कक्षा पाइसके का छन्। उनीहरूलाई क्षितिज नै काटेर जान हतार छ । उनीहरूमाथि बरू अर्को बज्रपात सुरू हुन थालेको छ। उनीहरूको भेट नभएको पनि निकै वर्ष भैसके को थियो । उनीहरूका लागि हेर्ने कार्टुन, सुन्ने कथा र कोर्ने चित्र सबै कम्प्युटरमा छन्। उनीहरू समाजको निम्ति कु कु र बिरालोजति पनि स्वीकार्य छैनन्। उनीहरू नै आफ्नो हात जल्ने डरले आगोबाट टाढा बसे भने आगो निभाउने कसले? उनीहरू दुवैले टापुलाई आफ्नै लागि अचम्मको ठाउँ बनाए। उनीहरू छोरा माओवादीको जनयुद्धमा होमिएको जस्तै लाग्न थाल्यो । उनीहरुले सडक विभागकै कर्मचारीका माध्यमबाट ठेक्का प्रक्रिया रद्द गराउन विश्व बैंकमा लबिङ गरेका थिए । उनीहरुले यात्रामा रहेको भन्दै यान डोइगनोनसँग सम्पर्क गर्न भने । उनीहरुले प्रहरीले ल्याउँदै गरेको शव समेत रोके र राजमार्ग अवरुद्ध गरेका हुन्। उनीहरुले पर्दाले छोपेर एरिक्सनलाई स्ट्रेचरमा राखी मैदानबाट निकाले। उनीहरुले ठेक्का प्रक्रियाबाट सुरक्षित रुपमा बाहिरिन त्यस्तो गरेका थिए । उनीहरुलाई सक्रिय बनाउने योजना कस्तो छ? उनीहरुलाई रिझाउन नसक्नुको कारण मभित्र उनीहरुप्रति विरोध भावना भएर पटक्कै होइन । उनीहरुको सोच कृ षिसँगै स्वास्थ्य क्षेत्रका लागि पनि काम गर्ने छ। उनीहरुको कालो धन निर्मलीकरण भैसक्यो । उनीहरुको अवस्था सामान्य नै रहेको छ। उनीहरु बाहिर निस्किएको मौका छोपेर म पनि त्यहाँबाट कु लेलम ठोके को थिएँ । उनीहरु डडेलधुरामा छन् तर मन यता काठमाडौँमा रहेको आफन्तको चिन्तामा छ । उनीहरु खुबै कु रा गर्न थालिसके का थिए । उनीहरु उही छोराको बारेमा सोचेर बसिरहे । उनीहरु उनलाई चिच्याई चिच्याई बोलाइरहेका थिए । उनीले भाडा माझेको कम, बजाएको ज्यादा सुनिएको थियो। उनीले थपिन्, आफै भन त तिमी पहिलेको जस्तो छौ र? उनीले के ही प्रतिक्रिया नदिए पनि मैले आफू लाई रोकिनँ र त्यो दिनका कु रा र भावनाहरु उनलाई भन्न सुरु गरेँ। उनीले कम्प्युटर प्रयोग गर्दिन। उनीलाई बोलाएर निन्द्रा पनि बिगार्न मन लागेन। उनीमा प्रखर समाजीक भावाना थियो । उनीअघि र पछि जन्मने बुद्धको शरणमा जान भनेका हुन्। उनी, यो चलचित्रको पत्रकार सम्मेलनमा फरक गेटअपसहित प्रस्तुत भएका थिए । उनी, धर्माकै चलचित्र शेरशाह मा पनि काम गरिरहेका छन् । उनी ेल दु्घटनामा पे घाइते भइन् उनी हरेक बिहान पौडी खेल्छिन्। उनी हत्यारा बन्न उत्प्रेरित गर्दै थिए। उनी सोमबार जर्मन पढ्दिनन्। उनी सोच्छिन् उनी धेरै सुन्दर छिन्। उनी सरासर प्लेनको टिकट लिन हिँडे । उनी सँधै आफ्नो पर्स बिर्सिछिन्। उनी वैकु ण्ठनाथ भगवानका पुजारी रहेछन् । उनी विस्तारै स्टेजमा गएर सबैलाई अभिनन्दन गर्दै उक्त ट्रफी समात्छिन् । उनी लासहरू देख्दा पनि रुँ दैनन् । उनी रिसाउनु पनि स्वभाविक नै हो। उनी रसायनशास्त्र सिकाउँदिन। उनी मेरो लागि उत्कृ ष्ट लेखक हुन्। उनी मिडियासँग किन तर्कि दैछन्, यो उनले नै जान्ने कु रा हो । उनी भन्दै गए, हामीकहाँ जमिन ज्यादै सीमित छ । उनी भनेँ उता सानो स्वरले रिसले मुर्मुराउँदै थिइन्। उनी बास्के टबल खेल्छिन्। उनी बलियो तर्क प्रस्तुत गर्छिन् । उनी पूरै आफ्नी पनि हुँदिनन् र पूरै बिरानी पनि हुँदिनन् । उनी निकै चल्तापूर्जा महिला हुन् । उनी नरभक्षीको सदस्य पनि थिए। उनी त सरासर घरतिर पो हिँडिन्, चुपचाप । उनी त निदाइसके की रहिछन्। उनी टापुको स्थायी सदस्य भए। उनी जागिर नखाई पढ्ने गर्थिन् । उनी जाँदा लाखौँ मानिस थिए । उनी कारबाट काममा गइन्। उनी कमरेड पाताललाई अझै हेर्ने कोशिस गर्दैथिए । उनी कतैबाट आएको भेउ पाउने वित्तिकै घरभित्र पस्थेँ । उनी उता फर्कि एर सुतिरहेकी थिइन्। उनी आवाजलाई उचाइ दिदै बोलिन् म मिन्स भाछु । उनी आफ्नो मिल्ने साथीलाई इ-मेल लेख्छिन्। उनी आफै , उनका छोरा र दुई छोरी साह्रै धर्मात्मा थिए। उनी आफू काम र मेलापातमा निस्कँ दा मलाई दिदीहरुको जिम्मा लगाउँथिन् । उनी अगाडी बढ्दै गए, बढ्दै गए । उनि हाम्रो परीवार संगै बस्न थाले । उनले, हालै पोष्ट गरेका तस्वीरमा उनी प्रशन्न मुद्रामा देखिएकी छिन् । उनले, बलिउडमा कु नै नायिकाले पारिश्रमिक बढाउँदा उसको करिअरमा समस्या सुरु हुने बताएकी छिन् । उनले, प्रियंकाले जे गर्न सक्छौं गर भन्दै चुनौती पनि दिएकी छिन् । उनले, दर्शकले पनि महिला के न्द्रित चलचित्रलाई खासै महत्व नदिएको गुनासो गरेकी छिन् । उनले, गत वर्ष लकडाउन सकिएसँगै प्रवेश पौडेलको निर्देशनमा बन्ने एक नयाँ चलचित्र साइन गरेकी थिइन् । उनले हुन्छ भात खाने हो भने । उनले स्थानीयकै सहयोगमा घाईतेहरुलाई उद्दार गरी पठाइएको बताए। उनले सामाजिक संजालमा पोष्ट गरेको तस्वीरले पनि यो कु राको पुष्टी गर्छ । उनले सामाजिक संजालमा पोष्ट गरेका तस्वीरलाई उनका फ्यानले रुचाएका पनि छन् । उनले सफलता र समृद्धि प्राप्त गर्न वातावरणको दुरुपयोग गरिरहेका छन्। उनले शिष्ट यौनलाई मात्र स्थान दिन्छन् । उनले लेखेकी थिइन् तिम्रो ठू लो दिन जती विशेष छ, त्यती नै विशेष तिमी मेरो लागि छौं, अकु । उनले लेखेकी छिन् पत्रकारितामा मात्र नभएर, यो हरेक क्षेत्रमा छ । उनले लेखिन् अबदेखि नसोध्नुहोला । हामी गर्भवती छौ । उनले रोकाको लेखमा रहेका दुई कु रा सही भएको स्वीकार गरेका छन्। उनले मोतिचुरको लड्डु मा सुनको असर्फी राखिदिइन् । उनले मेरो काँधमा टाउको राख्दै भनिन् । उनले मेरै अघिल्तिर फे रि आफ्नै शैलीमा कु रा शुरु गरे । उनले मलाई राम्रा कथाहरू सुनाउँछिन्। उनले भने, स्थानीयवासीका लागि एकीकृ त बस्ती विकासका लागि छु ट्टै परियोजना आवश्यक छ भन्ने माग गरिएको छ। उनले भने, त्यो सबै काम भएपछि मात्रै पुनः काठमाडौँमा पानी ल्याउन सकिनेछ। उनले भने, तर सडक र पुल बनाउने काम पहिले हुनुपर्ने भएकाले कहिलेसम्म गर्न सकिन्छ भन्न सकिने अवस्था छैन। उनले भने, जोखिम अनुमान गरेर र त्यसले गर्दा खोलामा बाढी आउदैन भन्ने भएपछि वर्षा पछि गर्न सकिन्छ। उनले भने, उहाँहरुसँग भएका डोजर र तारजालीलगायतको प्रयोग गर्न सकिनेछ। उनले भने, अहिले त्यसको लेखाजोखा भइरहेकाले अन्तिम प्रतिवेदन एकदुई दिनमा आउनेछ। उनले भने, अहिले क्षतिको यकिन गरेर त्यसअनुसार योजना बनाउन खोजिएको हो। उनले भनिरहँदा उनको शरीरबाट आएको मीठो स्मेलले मेरो नसानसा गलाउन खोजिरहेको थियो । उनले बुद्धम् शरणम् गच्छामी भन्न लगाए। उनले प्रेम विवाह गरेकी थिइन्। उनले पुल मर्मतमा बेलैमा चासो नदिने हो भने थप क्षति बेहोर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्ने बताए । उनले पानी परिरहेका कारण खोजी कार्यमा के ही कठिनाई भएको बताए। उनले पसलेसित लड्डु मागे मिठाइबालाले त्यही लड्डु को प्याके ट साहुजीलाई बेचिदिए । उनले पनि जन्म घर छोडेर आएकी हुन् । उनले पढाउने तरिका जान्न खोजे । उनले नेपाली फु टबलबारे आफ्नो वक्तव्य दिएका थिए। उनले थपथाप पारेको शंकाले मेरो मुटु हल्लाइदियो । उनले त्यसैलाई निर्वाह गरिन्। उनले त्यस दिन लगाएका अनेकौं सुनका गहनाहरु देखेर म दङ्गदास भएको थिएँ । उनले डिभोर्सको बारेमा कु रा गर्दै भनेकी छिन् उनले ठू लो प्रतिष्पर्धाको लागि छनोट भएपनि खर्चको अभावमा सहभागी हुनै नपाइने हो कि भन्ने चिन्ताले सताएको बताए। उनले ट्रक चलाएर ल्याएको पैसा घरमा दिन्थे । उनले जनावरहरूलाई तालिम दिएर र के ही बालीहरू उत्पादन गरेर खाना सकलन गरे। उनले गर्नसक्ने कु रा नतिम्लिउन्जेल मलाई काखमा राखेर आफ्नो सुख्खा दूध चुसाउनु हुन्थ्यो । उनले कोठै मात्र खोजेको भए उनलाई कोठा उपलब्ध गराउने घरबेटीहरू काठमाडौंमा हजारौं होलान्। उनले करिअर र प्रेममा आफू ले करिअरलाई नै प्रेम गर्ने उल्लेख गरेकी छिन् । उनले उपस्थित भएका सबै साथीहरुसमक्ष आफू लाई त्यसैगरी प्रस्तुत गरे । उनले उन्नाइस सय चौवालिसमा फिल्म ज्वार भाटा मा काम गरेका थिए । उनले उनलाई भाषा, धर्म र समग्र सभ्यता सिकाए। उनले आफ्ना छोराको बिहे सुजाता नामकी एक युवतीसँग गरिदिएका थिए। उनले आठ दिनको बच्चा र मलाई ट्रकमा राखेर घरबाट निकै टाढा एकान्तमा लगे । उनले अघि सुनाए, बर्माका प्रत्येक गाउँ ठाउँका कु ना कु नामा हाम्रा पुर्खाहरु पुगेका छन् । उनलाई यस्तो भन्ने आँट कहाँबाट आयो । उनलाई मैले त्यही कु रा भनें । उनलाई मैले कहीँ देखे झैँ लाग्यो । उनलाई दुई वर्ष जेल सजाय नै भयो। उनलाई के रा मन पर्छ। उनलाई अक्सिजनको मात्रा थपिदै जान थालियो । उनको हृदय घनले हाने झैँ धड्किन थाल्यो । उनको स्वरमा कोभिडलाई जित्छु भन्ने पूर्ण आत्मविश्वास झल्किन्थ्यो । उनको स्वर पनि बलियो सुनिन्थ्यो । उनको शरीरको स्पर्श अझै मेरो ढाडमा ताजै छ अनि । उनको व्यवहार देख्दा बोल्ने शब्द नै हरायो । उनको मुखबाट एउटा शब्द फु त्के र आयो । उनको माटोले बनेको घर पूर्वतिर ढल्किएर लड्ला किजस्तो देखिन्थ्यो । उनको बैठक कोठामा खाइलाग्दा मान्छेहरुको एउटा जमात बसिरहेको थियो । उनको बलिउडका अधिकांश नायिकासँग सम्बन्ध राम्रो छैन । उनको फोनमा पनि घण्टी गइरहयो तर उठेन । उनको प्रेम जेरी नायिका आना शर्मासँग रहेको बताइन्छ । उनको नकारात्मक धारणाले ठाउँ पाउन थालेको थियो । उनको धेरै विचार आफू लाई मन नपरी नपरी पनि राखेको छु । उनको दावीलाई कतैबाट भेरिफाइ गरिएको समाचारमा देखिँदैन। उनको थप उपचारका लागि अस्पतालमा भर्ना गरिएको छ। उनको तिखो प्रहारले मेरो सास रोकियो । उनको जन्म लुम्बिनीमा भएको थियो। उनको खरो व्यवहार मन पर्न थाल्यो जसभित्र निकै कामलाग्दा उपदेशहरु हुन्थे । उनको कु राले मभित्र अर्को चिन्ता थपिरहेको थियो । उनको अभिनयले फिल्मलाई अरु जोडदार र विश्वसनीय बनाएको छ । उनको अभिनय दर्शकहरूले मन पराउँदै गए । उनको अघि कोकाकोलाको बोतल पनि थियो । उनकी पर्वतवासिनी सानी बच्चीको निशानीले मेरै मिनीको याद दिलायो । उनकी आमाले पनि मलाई मन पराइसक्नु भएको थियो । उनकी आमाको नाम विशाखा र पत्नीको नाम विरोचमना र छोराको नाम उत्तर थियो। उनका सम्पूर्ण अङ्ग मेरै हुन्छन् । उनका श्रीमान् रोहणले भने जस्तो भेट्यो त्यस्तै काम गरिरहेका छन् । उनका यादगार फिल्महरुमा शहीद, मेला, नदिया के पार, बाबुल, फु टपाथ, देवदास, नयाँ दौर, उनका पिता अग्गिदत्त खेमावतीका राजा खेमंकरका ब्राह्मण पुरोहित थिए। उनका अनुसार बाढी पहिरोका कारण अहिले भर्खर खोलामा गएर काम शुरु गर्ने अवस्था छैन। उनका अनुसार खोलाबाट ढु ङ्गा हालेर पनि ट्रयाक बनाएर उपकरण लैजान सकियो भने हेडवर्क सफा गर्ने काम शुरु हुनेछ। उनका अनुसार अहिले नदीले नै लेदो बगाएकाले त्यहाँका संरचना के ही देखिएको छ। उनका अनुसार अहिले अम्बाथानको पोर्टलबाट पानी बाहिर पठाउन सकिएको छैन। उत्पादनशील शिक्षाको हकमा सबै निरक्षर जस्ता भए । उत्तराधिकारी भएर पनि तँलाई यहाको जग्गा जमीन के कति छ के ही थाहा छैन । उत्तर दिनुभन्दा बेवास्ता सजिलो लाग्थ्यो । उत्तर आयो, हैन, हैन, म कतैनै लुक्या छैन । उता म्याग्दी र मुस्ताङलाई राष्ट्रिय राजमार्गसँग जोड्ने बेनी मालढु ङ्गा सडक पनि अझै सञ्चालनमा आउन सके को छैन। उता बारि तिर गाको छ दाइ। उता घर बन्दै छ। उता कोठाबाट अनुले ठू लो स्वरमा कराइ। उता एक किलोमिटर परको बुङदी जवाङ खोलाबाट पनि उस्तैगरी बर्खामा बाढी आउने गरेको छ। उता आमा सुक्क सुक्क गर्दैछिन् । उता अनलाइन कारोबार गर्न युजर आइडी लिनेको संख्या करिब सात लाख पुगेको नेपाल स्टक एक्सचेन्जले जनाएको छ। उठेर हिँड्ने बेला एकपटक बाको निधार छामेर आमाले ओढ्ने राम्रोसँग ओढाइदिनुभो । उठेर हात चुठेपछि लत्रिँदै आफ्नो कोठातिर लाग्यो । उज्यालो रातहरु जस्तै जिन्दगी आनन्दित भइदिए कति रमाइलो हुन्थ्यो होला ? उच्च अदालतको फै सलाको प्रमाणीकरण गएको हप्ता मात्रै भयो। त्यो फै सला पढ्न पाएको थिएँ। उक्त रकम पाउन गाउँपालिकाले गर्भवतीले नियमित स्वास्थ्य संस्थामा जाँच गरे नगरेको रिपोर्ट कार्ड अनिवार्यसमेत गरेको छ। उक्त भिडियो मैले अन्तरवार्ता दिएको भिडियो हो उक्त ऐनमा तोके को उमेर नपुगी भएको विवाह स्वतः बदर हुने व्यवस्था गरिएको छ। उक्त ऐनमा तोके को उमेर नपुगी भएको विवाह स्वतः बदर तथा प्रारम्भदेखि नै अमान्य हुने व्यवस्था गरेको छ। उ एउटा धनी पिवामा जन्मियो ईतिहासको बोझको रुपमा थोपिरिएको पुजीपती दलालहरुको नाईके खड्क प्रसादलाई ईतिहासले माफ गर्ला कि नगर्ला ? इस्लामिक विद्वानहरूले कु रान जीवनको लागि उत्तम समाधान हो भन्छन्। इसेक्योरमा रजिस्ट्रेसन गर्दा हरेक पटक ट्रान्जेक्सन गर्दा ओटिपी मोबाइलमा पठाइन्छ। इष्टमित्र, पाहुना सबै लाखापाखा लागे । इमरानले पाकिस्तानी मेकर्सलाई चलचित्र निर्माणमा नयाँ सोचका साथ अगाडि बढ्न आग्रह गरे । इन्जिनियर तथा वकिलका आफ्नै नैतिक मार्गनिर्देशक होलान् । इतिहास खोतल्ने हो भने कु रा झन् अर्कै छ। इज्जत, पैसा, जीवन सबथोक छ । आस्थायी भाव कु नैपनि विभावका कारण अन्तस्करणमा अन्तर्निहित भाव जागृत भएर बाहिर आउँछ । आस्थाको नाममा ढु ङ्गाको पहाड अगाडि उभिएको महसुस हुन्छ उसलाई । आसु पनि अचम्मको चिज रहेछ जस्तो लाग्यो । आशिर्वाद दिंदै सान संग मेरो परिचय दिनु हुन्थ्यो । आशाको दियो अन्जान समयमा अस्त भइसके को थियो । आशा छ, यसले तपाईंको सबै डरलाई नष्ट गर्दछ । आशा छ दूरदराजमा बस्ने शिक्षाको भोक प्यासले भतभताउँदै गरेको एक नागरिकको खुला पत्र पक्कै पढ्नु हुन्छ भनेर। आवेदन राखेर आफू ले चाहेको कु लमा कसैले जन्म लिने होइन। आवेगमा मान्ेले जे पनि ग्न सक् आवाजमा गीतको मधुरता मिसाऊँ , हामीले सँगै जिउने भनेका छौँ । आवाजमा करुणा थियो, पीडा थियो र एक किसिमको छट्पटी थियो । आवश्यक वस्तुभाउ पनि खरिद गरे । आलु खाने हुनेखाने हुन्छन्, हुनेखाने आलुखाने हुन्छन्भनेको साँच्चै रहेछ । आर्थिक दुरवस्थाका कारण हुनसक्छ उनलाई मावलीले हुर्काए बढाएका थिए । आर्जन गरेकी थिएँ भने एक भ्रुण, जसको कु नै आफ्नै बाबु हुनेछैन अब । आरसी पन्ध्र मा राम चरण र कियराको जोडी आरभका बुवा रमेश र आमा पूजा परियारको पनि घाइते अवस्थामा उद्दार गरिएको छ । आयोजनामा दुई पटक ड्रोनबाट सर्वेक्षण भइसके को छ। आयोजनामा तत्काल मान्छे जाने अवस्था नभएकाले र आयोजनाको क्षतिको विवरण जानकारी पाउन प्रविधिको प्रयोग गरिएको थियो। आयुर्वेदमा उल्लेख भए अनुसार बिहानको नास्ता लिनैपर्छ । आयुर्वेद भन्छ, आफ्नो दिनको सुरुवात घाम उदाउनुअघि गर्नुपर्छ । आमाहरु सम्झाउँथे, तँ चिन्ताले नै मर्दैछेस् । आमासँग थकान छ, अनिन्द्रा छ, छट्पटी छ र घोर भय छ । आमाले हालिदिएका सिलुक पनि सुन्थेँ र कोर्सका किताबहरुमा भएका कथाहरु पनि पढ्थेँ । आमाले हामीलाई स्वीकार गरिसक्नुभएको थियो । आमाले हतास भएर सोध्नुभयो ठिक हुन्छ नि हैन बाबु ? आमाले फोन गर्नु भएको रहेछ । आमाले छोरोको हित चाहे जस्तै सँधै पतिको हित चाहने हुन्छे। आमाले एकै वाक्यमा हौसला, चिन्ता र खुसी पोख्नुभयो । आमाले एकतमासले तिलहरी हेर्नुभयो र रुन थाल्नुभयो । आमालाई शायद बानी भएको हुनसक्छ या त बुहारी छे भन्ने ढाडस । आमाबा त्यो रात लोकबहादुरको घरमा गए । आमाको हातको तिलहरी देखेर मलाई रोउँ रोउँ लाग्यो । आमाको मुटु यसरी धड्कियो कि मानौं अब के हीछिनमा त्यो भुट् भुट् गर्दै बाहिर निस्कन्छ । आमाको मनमा के के कु रा खेलिरहेको होला भन्ने कल्पनाले सम्म पनि मेरा शरिरभरि काँडा उम्रिरहे । आमाको आँसु देखेर म, मलाई आएको काललाई सत्तोसराप गर्न थालेँ । आमाको अवस्था देखेर छोरी के ही समय रोई र पछि एकोहोरो बस्न थाली । आमाका हातहरू थर्थर काँपिरहेका छन्, पानी कहिले कता पर्छ कहिले कता । आमाका हातहरू अझै अँगेनाको तातोमा सेकिइरहेका छन् । आमाका हातहरु कहिले बा का गोडा दबाइरहेका थिए भने कहिले निधार छामिरहेका थिए । आमाका गहिरा सुस्के रा सुनेर र रसिला आँखा देखेर म उकु समुकु स हुन्थेँ । आमा, बा को र अहेवको अनुहार पालैपालो हेर्दै अधैर्य मुद्रामा हुनुहुन्थ्यो । आमा हिजो पनि रूनुभएथ्यो आजपनि रूनुभयो । आमा शब्द नै कति मायालु हुन्छ है । आमा भक्कानो परेर रूनै सक्नुभएन । आमा बुवाको सम्पत्ती छ र उडाई राखेको छ । आमा बा को निधार छाम्न थाल्नुभयो, उता आभा के गरौं के गरौं को मनस्थितिमा निकै बेर अल्मलिई । आमा झनै आत्तिनुभयो, के गरुँ ! कसो गरूँ ! भएर एकछिन अलमल्ल पर्नु भयो । आमा जानेजति खस्रो मसिनो बनाएर बा को मुखमा जबर्जस्ती हाल्न खोज्नुहुन्थ्यो । आमा चुपचाप चीया पिउन थाल्नुभयो । आमा के ही समयअघि मात्र काठमाडौँ आएर उपचार गरेर फर्कि नुभएको थियो । आमा कुँ डेमा गाईको दूध तताएर दही बनाउने, मही पार्ने र घ्यु सङाल्ने गर्नुहुन्थ्यो। आमा कराउँदै हुनुहुन्थ्यो, के ही भाको छैन भनेको, सुन्दिनँ । आमा आरामै हुनुन्छ त। आमा आजित भएर रिसाउनुहुन्थ्यो र भाँडा बर्तन लगेर गाइको कुँ डोमा खन्याउनु हुन्थ्यो । आमा आँखाबाट आँसु झार्दै हाँसिरहनुभयो । आमा बच्चा दुबै बिामी भए आभाष म अफिस जान्छु आज हिसाब किताब बाँकी छ लिएर आउँछु हैँ । आभाले हैन ठिकै छ भनेर उभिन नै सहज मानी । आभाले पैसा लिन मानिन । सबै प्रयत्न असफल भएपछि बाबुआमा आफैं रुँ दै बाटो लागे । आभाले दिउरेमा तीन कप पानी हालेर अँगेनामा बसाली । आभाले तीनवटा स्टिलका गिलासमा कालो चीया खन्याई । आभाले खै के सोची, उसले आमाको तिलहरीको सट्टा दराजबाट उसको टप झिकी र बजार गई । आभालाई शायद त्यो कु राको हेक्का भएन, उनको अनुहारको भङ्गिमामा कु नै परिवर्तन आएन । आभा हातमा ट्रे बोके र भित्र पसी । आभा स्वास्थ्यचौकी पुग्दा तीन जति बजेको हुँदो हो । आभा धारातिर लागी, आमा गाईबस्तुपट्टि लाग्नुभो । आभा छोरीलाई पिसाव गराएर तलै झरी । आभा घरबाट हिँडेदेखि बा लाई सन्चो भएन । आभा काठमाडौं हिँडेको दोस्रो दिनको रात बा लाई एक्कासि गाह्रो भयो । आफ्नो सम्पत्ती के कत्तिको छ हिसाब गरेकै छैन । आफ्नो यात्रा नै गहुङ्गोजस्तो लाग्न थालेको थियो । आफ्नो यथार्थ झल्याँस्स भएपछि मलाई डाँको छोडेर क्वाँ क्वाँ रून मन लाग्थ्यो । आफ्नो भए पो राम्रो अरुको त खै के खै के ? आफ्नो बुबा जन्मेको ठाउँ र देशको हँुदैन । आफ्नो पेसाभन्दा राजनीतिमा रमाउनेहरुबाट शिक्षा सुधारमा अपेक्षा राख्नु गोरु दुहेर दूध निकाल्नु जस्तै हैन र? आफ्नो परिवारबाट टाढा भए पनि यहाँ हामी एक परिवार जस्तै छौँ । आफ्नो नाम्ो बानिहू ोड्न धेै प्यास गेको थियो आफ्नो नाम दर्ता गर्ने पालो आयो। आफ्नो गल्ती मान्दैनौ भने तिमी कहिले राम्रो मान्छे बन्न सक्दैनौ । आफ्नो खुशीको साँचो अरुलाई कहिलै नदिनु होला । आफ्नो खुशीको आधा कु नै व्यक्तिलाई बनाउनु घातक हो आफ्नो काम, समाज र यो धर्ती प्रति सधै सकारात्मक बन, कृ तज्ञ बन । आफ्नो अस्तित्वकै लडाइँ लडिरहेका नेवार समाजमाथि लगाइएको यो लाञ्छना निश्चय पनि चिन्ताजनक छ। आफ्नो अस्तित्व जोगाउन पनि गाह्रो छ यस संसारमा । आफ्नो अपरंपरागत प्रयोगबाट घृणित सेपिएन्ट जीव सिर्जना गरे। आफ्नै मनको आकाशमा कावा खादै सोच्छु , यो राज्य थोरै पनि गतिलो भएका भए । आफ्नै प्शंसा ग्ने व्यक्ति महान् होइन आफ्नै डेटा त सुरक्षित नभएकोले अरु प्रयोगकर्ताको डेटा के भयो होला र? आफ्नै जिन्दगी खुकु रीको धारमा राखेर परिवारको सुख भनिरहदाको पिडा यस्तै हो । आफ्नै गतिमा डु बुल्की मार्दै गरेको सूर्यको सुनौला किरण छरिएर चम्किरहेको सफा आकाश । आफ्नै अनुभूतिसँग आफैं लाई कहिलेकाहीं डर लाग्छ । आफ्ना सन्तान आफू सँग नभए पनि साथ दिने ऊ थिई । आफ्ना मान्छेहरु निक्कै राम्रा अनि प्रिय हुन्छन् । आफ्ना गाउँका शिक्षित छोरा नाति देखेर । आफू सँग पैसा नभएको र आफैं पनि भोकै रहेको कु रा बताइरहेका थिए । आफू ले चाहे जति सबै जानकारी बटुलेर गजाधर घर फर्कि ए । आफू ले किनेको भन्दा अलि बढी मूल्यमै आफ्नो घर, जग्गा बेचे । आफू ले आफै लाई सम्हाल्न खोज्छु । आफू ले आफै भित्र लुकाएको प्रतिमूर्तिको छायाले दच्काइरहन्छ । आफू ले अनुदान पाउनेबित्तिकै फलानो नगदको अनुदान प्राप्त भयो मलाई भनेर सामाजिक सञ्जालमा प्रचार प्रसार गर्थे । आफू लाई वृद्ध भनिएको कसैले रुचाउँदैन । आफू लाई लागेको कु रामा कित्त हाँस्दै बाटो पारि तर्नै लाग्दा एक जोडी आँखाले मलाई विस्फारित भएर हेरे । आफू लाई राष्ट्रिय दैनिक दावी गर्ने पत्रिकाहरु दिनमा कति छापिन्छ? आफू लाई यस्तो माया गर्ने श्रीमती पाएकोमा उसले आफू लाई भाग्यमानी ठानिरह्यो । आफू लाई कु ल घरानियाँ, खान्दानियाँ देखाउने यस्ता धेरै इन्डिके टरहरू उहाँले थप्दै लानु भाथ्यो । आफू लाई कसैको प्ेमको योग्य देख्नु चोटपू्ण हो आफू लाई अब्बल र राम्रा भन्ने मान्छेहरु समाज सुधार हैन आफ्नो सुधारमा लागेका छन्। आफू हिंड्ने बाटो हिजोभन्दा बढी उवड खावड र कष्टकर देख्न थालेको छु । आफू यति लामो समय मैले आफू लाई अन्यायमा पारे । आफू बाहेक पत्नीले अरु कोही लोग्नेमान्छेलाई आँखा उठाएर नेहेरोस् भन्ने आफू जन्मे, हुर्के , खेलेको घर, विवाह गरेर आमालाई भित्र्याउनुभएको । आफू कम्युनिष्ट आन्दोलनमा हिँड्दादेखिका घटनाहरू नाच्न थाले । आफु ले सोचेको जस्तो नहुँदा तिमी के ग्ौ आफु लाई पिडा नपरेसम्म अरुका पिडा थाहा हुन्न । आफु ले बोल्न्नी जस्तै लेक्ने रे । आफन्तहरु छदैं थिए पाप गर्न तिमी किन आयौ थप थाप गर्न ? आनाले कहिलेसम्म प्रतीक्षा गर्नुपर्ने हो, त्यो भन्न सकिने अवस्था नै छैन । आना यो चलचित्रको छायांकनको प्रतीक्षा गरिरहेकी छिन् । आधुनिकीकरण र विकासले वातावरणीय गिरावटमा तीव्र वृद्धि गरेको छ। आधुनिक श्रीमती रानी आफ्ना पतीबाट प्रेम र रोमान्सको अपेक्षा गर्छिन् । आधुनिक युगमा पत् नीका प्रकारमा के ही थप्नु पर्ने पनि पो देख्नुभयो कि ? आधा, आधा मात्र होइन, पूरा पनि हो । आधा समय आफ्नी लाग्छिन् त आधा समय बिरानी । आधा घण्टा बेल्चा खेलाएपछि म गलेँ, पिउनका लागि पानी नजिकै थिएन । आत्मीय मान्छे गुमाउनुको पीडाबोधमा, वैराग्यभावको हल्का छायाले मनलाई झयाप्प छोप्न खोज्छ । आत्मग्लानिमा डु बेको गोरेको नियाउरो अनुहारको काल्पनिक चित्र मेरो मनमस्तिष्कमा कोरियो । आत्तिनु पर्दैन , बिस्तारै ठिक हुन्छ । आठौँ दिनमा सेतो कपडाले शरीर ढाके को एक बुढो मान्छे आएर घुरेर हेर्याे । आठपहरियाले मुसीलाई बोलाउन आएको सुइँको पाएर ऊ दरबारबाट भाग्दछे । आज्ञाले भने अनमोलसँगको विभिन्न तस्वीर पोष्ट गर्दै प्रेमको चर्चालाई थप बल पुर्याउने काम गरिरहेकी छिन् । आजसम्म कहिल्यै यसरी हतार गरेर उसले ट्याक्सी खोजेको दिन थिएन । आजभोलिका कवि कवयत्रीका रचनाहरूमा पनि आमा बारेमा धेरै नै रचना भएका छन् । आजभोलि भन्दाभन्दै खै कति पो हो साल बित्यो । आजबाट म आफू जन्मिहुर्के को घर छोडेर उसको घर जानेछु । आजको वैज्ञानिक युगमा यी सिद्धान्तको ठू लो महत्व हुन सक्छ । आजको मिटिङमा पनि के न्द्रबाट कमरेड पाताल नै इन्चार्ज बनेर आउँदैछन् । आजको पुस्ताले यो आवाज बुलन्द गर्नुको अर्थ आउँदो पुस्ताले भेदभाव नभोग्ने वातावरण सिर्जना गर्नु हो। आजको दिन भोलि भन्दा राम्रो हुन्छ । आजकाल मलाई चुरोट खाने के टाहरू कु ल लाग्छन् । आजकाल धेरै मानिस आफै परिवर्तन हुनको सट्टा अरुको व्यवहारलाई नियत्रण गर्ने कोसिस गर्छन् । आजकल मलाई निद्रा नै पुग्दैन नि । आजकल धेरै दिनदेखि पल्लो झ्याल बन्द छ । आजकल तिम्रो भन्दा मौसमको भर पर्न सकिन्छ । आज राति रामनाथ बुइगलमा गएर सुत्छ । आज यही विषयमा नेपालफ्याक्टचेकमा फ्याक्टचेक गर्ने काम आइलाग्यो। आज यतै कतै भेटौँ है ? मैले बहाना बनाए । आज मैले मुख नै नधोइ भात खाइदे । आज मैले पानि खाको छैन नि। आज म मेरो सबैभन्दा मनपर्ने पुस्तक रोबिन्सन क्रू सो को बारेमा कु रा गर्न जाँदैछु । आज म तपाईंलाई भन्नेछु किन यो मेरो मनपर्ने पुस्तक हो । आज म कसैको सम्झनामा व्यथित बन्दै थिएँ । आज म एउटा पुस्तकको बारेमा कु रा गर्न जाँदैछु जुन मलाई साँच्चिकै मनपर्दछ। आज भोली त के छ खबर भनेर पनि सोध्दैनस् त । आज भने आराधलाई यो साँझको दृश्यले निकै छोयो । आज बाल प्रकाशन पढ्ने बालबालिका किशोर हुँदा खेलकु द हुँदै पूरै अखबारको पाठक बन्ने सम्भावना हुन्छ। आज बजामा क्फ्यू लागेको हे आज पार्टीको अत्यन्त जरूरी काम छ । आज पनि हामी बजेटमाथि नै संघर्ष गरिरहेका छौं । आज पनि भेट भयो त्यही मोडमा होइन, अलि परको गल्लीमा । आज पनि डमीको हात फु स्के छ । आज त्यस्तै उदाहरण देखियो नेपाली मिडियाको। आज तिन वोटा के रा खाइयो। आज त बिहानै उठी ठेला लगेर पशुपतिमा चप्पल, स्यान्डल बेच्नु नि । आज त अलिक बढी जाडो पनि भयो । आज घर धेलो नगर है । आज घर को सर्सफाइ हुदै छ। आज के म उता न्यूरोड जान्छु भनेको पानी रोकिएन छ्या कस्तो झ्याउ। आज के को तर्क रि खानि त । आज कु नै एक माध्यममा रमाएको पाठक वा दर्शक भोलि अर्कोमा पुग्छ। आज किन येति धिला सम्म बस्या त। आज कलेज टप गरेर अमेरिकाको कलेजमा फु लस्कलरसिपमा पढ्दैछे मेरी छोरी । आज कमरेड पातालको हेराइ मप्रति पहिलेको भन्दा धेरै फरक थियो । आज कपाल काट्नी पसल बन्द रैछ । आज कति गरेर पुराण सुन्न जाने निहुँमा बलल निस्कन पाएँ । आज एक थोपो मुखाँ परेको भा, तेरो रगत बराबर धरोधर्म काइली । आज ऊ बस चढ्न बसपार्क पनि गएन । आज उसको सुन्दरताले नजिकिने के टाहरू भोलि टाढैबाट बाटो काट्लान हो । आज असंख्य प्रकारका नृत्यहरू छन्। आज अलि उज्यालो छ दिन। आछ्या, एकै छिन विश्राम गर्दा के नै फरक पर्ला र ?! उनी सोच्न पुगे । आगो, पृथ्वी तथा हावा राशिलाई पनि तदनुरूपकै काममा लगाइन्थ्यो । आखिरमा राति त्यसले होटलकै एउटा कु नामा पाँच वटा सद्दे र एउटा मरेको छाउरा पाइछ । आखिर सबैले एक दिन संसार छोड्नु नै छ , उनले पनि छोडेर गए । आखिर वैदेशिक रोजगारमा इजरायल जाने निर्णय गरी । आखिर मैले गरेको त राम्रै काम न हो, जीवनको यात्रासँग बेखुशी हुन सक्दैन ऊ । आखिर के हो त सत्य, बुझ्नै गाह्रो भयो । आक्रोस, बेचैनि र त्रासको तुवालोले मेरो मनलाई ढपक्कै ढाके को थियो । आकृ तिभन्दा कयाँै गुणा राम्री के टी अझै पाउँछस । आकृ ति अरू कु नै काम गर्नुपर्ने विचार राख्थी । आकास मा किन चरा उड्छ होल ह। आकसैको झलिमिलि तारा, तारा संगै नाँचु लाग्छ । आकशमा उड्नको लागि सहास पनि चाहिन्छ, पखेटा भएर मात्र हँुदैन । आउनेबित्तिकै कमरेड पातालले आफू अत्यन्तै थकित भएको कु रा बताए । आउनुहोस यो सोफा मा आउनुहोस । हजुर को एउटा सहयोग चैएको छ । आउन मेरो तिर, संगै बसेर कफि खाउँला । आउन त संगै बसम्ला, नचम्ला, रमाइलो गरम्ला । आउन ढिलो भयो, अहिले नै नभेटे कामै बिग्रन सक्छ । आई लभ यु माई हर्ट । आई एम सो ह्याप्पी, योर ड्रि म्स विल बी फु लफिल्ड भेरी सुन । आँधिपछिको शून्यता घरभरि व्याप्त थियो, सबै मौन, सबैजना एकाग्र । आँगनमा बा लम्पसार हुनुहुन्छ, आमा तुलसीका पात चोपेर राखिएको पानी चम्चाको सहाराले मुखमा हालिदिँदै हुनुहुन्छ । आँखाबाट बलिन्द्रधारा आँशु आँखैमा छचल्कियो । आँखा हुन्थेन भने आकाश नै हुन्थेन !आँखा त कमिलाको पनि त हुन्छ । आँखा रातो पार्दै कमरेड पातालले मसँग भनेका थिए । आँखा रसिला बनाएर पत्नीको छटपटी हेरिरहेँ । आँखा मिच्दै यसो यताउता हेरेँ । आँखा भने मनलाई छक्काएर घरिघरि बासी बजारमै पुगिरहेका थिए । आ छोड्द्याल !बालिका उ त यहीं छेउमै आइसक्यो । अूको प्शंसा खोज्दै हिड्ने मान्ेसित ज्ञान ैन अहिलेसम्म फिफामा बाहेक अन्त वरीयता अपडेट भएर समाचार बनेको देखिएको छैन । अहिलेसम्म एक थोपा आँशु नदेखाउने हरिजीले आँशुको झरीमा नुहाउन थाले । अहिलेसम्म उसले यसरी ऐना हेरेकै थिएन । अहिलेसम्म अरु कसैले सार्वजनिक गरेको र त्यसमा समाचार बनेको पनि खासै देखिएको छैन । अहिलेको जस्तो आधुनिक बिहे हुँदैनथ्यो । अहिलेको घटनामा के ही सामुदायिक संघ संस्थाहरू पनि विभेदको पक्षमा बोलिरहेका छन्। अहिलेको घटना त्यही अवशेषको एउटा झलक मात्र हो। अहिलेको ग्लोबलाइज्ड जमानामा पनि सानातिना भुक्तानी अनलाइनमा भुक्तानी गर्न नपाउँदा हामी नेपाली साह्रै पीडित थियौँ। अहिले हेर्दा डाइभर्सन टनेल र अम्बाथानको अडिट पोर्टलको टनेलमा लेदो जमेको उनले बताए। अहिले सबैतिर चर्चाको बिषय, म र उनको प्रेम सम्बन्ध । अहिले सडक बनाउदा नदीले बगाउने हुँदा अस्याथी बाटो बनाउन पनि वर्षा सकिनुपर्ने बाध्यता रहेको उनले बताए। अहिले विश्वका विभिन्न भागमा अनुसरण गरिने ज्योतिषशास्त्रको प्रादुर्भाव भने मध्यपूर्वको बेबिलोनमा इसापूर्व २००० मा भएको अनुमान छ । अहिले यो सर्वोच्च अदालत प्रवेश गरेको छ। अहिले यतिखेर पनि कु कु रको चर्चा छ राजधानीमा । अहिले मलाई लाग्छ-यदि युवाकालमा म आफू लाई परिवर्तन गर्नमा लागेको भए त्यो सम्भव हुन्थ्यो। अहिले पहिरोले गर्दा अम्बाथान अडिट को मुखबाट टालिएको छ। अहिले पनि भुर्रर्र भुर्रर्र उड्ने गर्छ कि ?पटक्कै गर्दैन । अहिले नै त्यसरी लावालस्कर सडकमा उतार्न के जरुरी थियो र। अहिले नरोत्तम वैद्यको मनमा के छ, त्यो उनले जानुन्। अहिले नदीमा बाढी आउनसक्ने यसले दायाँबायाँ धार बदल्न सक्ने देखिएको छ। अहिले धेरै नागरिक यस विषयमा जानकार छन् र बालविवाह कम पनि भएको छ तर रोकिएको भने छैन। अहिले धेरै नदीजन्य पदार्थ थुपारिएकोमा त्यो सफा गर्ने काम कति समयमा सकिन्छ भनी छलफल भइरहेको छ। अहिले त्यही गोरेटो मोटर बाटो भएको छ अहिले तीन वर्षीय छोराको आमा बनेकी श्रेयाको पनि विवाहपछि बीचैमा पढाइ रोकियो। अहिले तत्काल स्थायी रुपमा सडक निर्माण गर्न नसकिने भए खोलाबाट सडकको ट्रयाक राखेर भएपनि हेडवर्क सम्म पुग्न सकिन्छ। अहिले त यस्तो आगो हुनुहुन्छ । अहिले जे भइरहेको छ, त्यसलाई बन्द गरौं। अहिले छोरी र भावना घरमै छन् । अहिले अखबारको मुख्य चुनौती भनेकै नयाँ पाठकको सिर्जना हो। अहंकार पनि जरुरी हुन्छ जिन्दगीमा अगाडी बढ्नका लागि । अहंका पर्खालहरु होचा हुदै जान थाले । अहँ दुईवटामा कु नै सामञ्जस्य आउन सके न । अस्पष्ट र निरन्तर झर्को लाग्दो गुनगुनाहट कानमा प यो । अस्थायी संरचना बनाउँदा आयोजनामा आवश्यक उपकरण लैजान सकिने उनले बताए। अस्थायी रुपमा बोरामा ढु ङ्गा राखेर बनाउँदा बगाउन सक्ने भए पनि पुनः त्यसलाई बनाउन सकिन्छ। अस्ती भर्खर मात्रा मैले यो मान्छेलाई बस्तीमा देखेको । असारमा विकास निर्माण रोप्न सजिलो छ । असार लाग्दा नलाग्दै मानु खाएर मुरि फलाउने बेला भन्दै गाउँलेहरु उत्साहित हुन्थे । असामान्य थियो त के वल मेरो श्वासप्रश्वास र मनस्थिति । असली सम्बन्ध त भनेको भावनाको हुदोंरहेछ न कि रगत वा अरु नाताको । असली विश्वास नै प्रेम हो । असंख्य शौकहरू छन् जस्तै खाना पकाउने, नाच गर्ने, माछा मार्ने, यात्रा गर्ने, आदि। अश्लील शब्द तिनका मुखैमा झुण्डिएको हुन्छ । अशोकले भनेको उही शब्दहरू उसको दिमागमा ताजा बनेर ठोकिइरहन्छ । अशोकलाई यो पार्टीमा ल्याउन मेरो पनि ठू लो हात छ । अशोक विदेशबाट पढाइ सिध्याएर भरखर नेपाल आएको थियो । अवैज्ञानिक ढंगले खोलिएका विद्यालयहरु छन्, तिनीहरुको व्यवस्थापनका लागि मर्ज आवश्यक छ। अल्लाहले भने कि कु रान पढ्ने व्यक्तिले नियमित रूपमा आशिष्को साथ आफ्नो हृदय भर्दछ। अल्लाह यसलाई भाग द्वारा आफ्नो भाग पठाइयो। अलिगति बाँकी बसेको कपाल खुइलिने गरी सोच्नुस् है इमानको निर्देशन गर्ने कि बैमानको ! अलिकति छोटो बनाउन पर्नि रैछ कपाल । अलिकता फिका च्या खानुस् त, पेट तातो गर्न पर्यो । अलिकता पानी पिएपछि बा ले के ही आराम अनुभव गर्नुभो शायद । अलिअलि लाग्न थालेको बियरको नशा क्षणभरमै उत्रिहाल्यो पनि । अलि लामो कपडा लगाउँदा पनि राम्रै देखिन्छ होला नि । अलगअलग परिवारबाट आउने मानिसहरुको संस्कार र विचारमा कु नै समानता हुँदैन । अर्बौको सम्पत्ती छ, उसलाई त मोज छ नी । अर्बको कु रा गरेर के गर्नु घरमा पाक्ने फर्सिको मुन्टा नै हो । अर्थात् सरकारी बैँककै पारा छ यो निजी क्षेत्रको पहिलो बैँकमा। अर्थात् विद्यालयहरु शिक्षकले जागिर खान खोल्ने कि विद्यार्थीलाई हेरेर खोल्ने? अर्थात् विदेश जाँदा लिने प्रिपेड डलर कार्ड भन्दा यो आई कार्ड यसैमा फरक छ। अर्थात् एरिक्सन होसमा छन् र उनको अवस्था स्थिर छ। अर्थात् उक्त अङ्कलाई अक्षेरमा कन्भर्ट गर्ने हो भने दस खर्ब एकसठ्ठी अर्बभन्दा बढी । अर्थात दलितका नाममा गरिने भेदभावबाट मुक्त भई मानिस भएर बाँच्ने अधिकार। अर्थमन्त्रीले बजेट प्रस्तुत गर्ने बेला पहेँलो पुस्तक यल्लो बुक पनि सार्वजनिक हुने गर्छ। अर्जेन्टिनालाई उपाधि दिलाउन सफल मेस्सी प्रतियोगिताको सर्वोत्कृ ष्ट खेलाडी घोषित भएका हुन्। अर्जेन्टिनाका लागि एन्जेल डि मारियाले गोल गरेका हुन्। अर्जेन्टिनाका कप्तान लियोनल मेस्सी कोपा अमेरिका फु टबलको सर्वोत्कृ ष्ट खेलाडी बनेका छन्। अर्जेन्टिनाका एन्जल डी मारिया फाइनल खेलको प्लेयर अफ दि म्याच चुनिए। अर्कोदिन बिहानै आमाले खाना तयार गर्नुभयो,आभाले रूचि नरूचि चार गाँस च्यापी । अर्कोतिर मैले बोके का मानिस हरु लाई हाम्रो समाजका तिनै मानिसहरुले कसरि हेर्छन थाहा छ ? अर्को समाचार लेख्यो बेलायतको कान्तिपुरले। अर्को वर्ष शुरु हुन्थ्यो उस्तै खेतीपातीको चक्र लिएर । अर्को तिर गाउँको पहिलेको सद्भाव पनि खलबल हुदै गयो । अर्को घण्टामा फे री उता बाट फोन आउछ । अर्को कोठाको खाटतिर पल्टिँदै मोबाइल फे सबुक चलाउन थालें। अर्को कु रा, रूपा सुनार र सरस्वती प्रधानबीचको समस्या दुई उत्पीडितबीचको समस्या हो। अर्को अलि सानो कोठा थियो जसमा पूजाआजा र सुत्ने प्रयोगमा आउँथ्यो । अर्की नायिका नम्रता श्रेष्ठ जस्तै शिल्पामा पनि जीमको नशा गज्जबले लागेको छ । अर्की कवि, सरगम धितालले बर्मिस जातिको माँझमा बसेर नेपाली सिके को अनुभव साटिन् । अर्काे कपडाले टाउको छोप भनिन् । अरू साथीहरू बसको पछाडि बसेका थिए । अरू दिन एक घण्टा लाग्ने चक्रपथ आज ऊ आधि घण्टामै आइपुग्यो । अरू क्यै थपुँ ? पर्दैन दाइ ! मैले गिलासको पानी रित्याएँ । अरुसँग जति छ, सबै निकालौं र पाउरोटी किनेर ल्याऊँ । अरुबेला खासै काममा सहयोग नगर्ने म आज भने भाडा माज्न जाने तर्खरमा थिएँ। अरुको कारणले आफ्नो उद्देश्यलाई बराल्नु आफ्नै कमजोरी हो । अरु साथीहरु काम गर्दै गर्नुहुन्छ । अरु शब्द कता खोज्ने होला ? दिमागमै आएन । अरु बेला अभ्यास हुँदा हल्लाखल्ला के ही हुँदैन थियो अरु दिनभन्दा आज अलि धरै आवाज निकालेर भाडा माझ्दै थिइन्। अरु त अरु मेरो नमस्कार फर्काउनै छोडिन् । अरु कोही लोग्नेमान्छेसँग यसो बोलेको देख्यो कि त ऊ त्योसँग सल्की भनेर आरोप लगाउने। अरु कु नै बेला लिक भएका डेटा पनि हुनसक्छन्। अम्बाथानमा निर्माण कम्पनीको र मेलम्ची पुलबजारस्थित समितिको क्याम्पमा क्षति पुगेको छ। -अमृता बुढाथोकी त्यो दिन पनि सधैँको जस्तै थियो । अमर्यादित अभिव्यक्ति नदिन रुलिङ गर्नुपर्दैन ? अभ्यासबाट परिश्रम गर्ने, सदाचार अपनाउने र स्वाभिमानी बन्ने स्वभाव बसाल्नु छ । अभ्यासका लागि फे रि समय कस्तो रोजेका ! अबिरले पूरै रङ्गिन पाउँदाचारभाइबैनी औधि खुशी देखिए । अबको पाँच दिन तिमीले नै बनाउने हो । अब, यी दुई करणको पारिवारिक प्रेम कथामा जोडिएका छन् । अब हामी नेवार र दलित समुदायको साझा चासोबारे चर्चा गरौं। अब समाचार पढ्न थालौँ है त। अब लोकबहादुर हाम्रै घरमा बस्न थाल्यो । अब रामुको जीवनशैली निजी विलासी गाडीमा सवार हुन सक्ने भइसके को थियो । अब यो बाटोमा दिनभरमा दस जना मानिस पनि हिँड्दैनन् । अब याक्स ब्वाईफ्रे न्डलाई चटक्कै विर्सिसके की थिईन । अब मलाई हल्का महसुस भयो अब मलाई यो पक्का भइसके को थियो कि बूढाले पक्कै के ही कु रा लुकाइराखेका छन् । अब मलाई प्रेम गर्ने अधिकार छैन । अब मञ्जुलका छातीमा कसैले लुके रे बङ्कर नबनाओस् । अब म तिम्रो हुन कदापि सक्दिन । अब भयो त ? म छकदङ्ङै परेँ । अब भने उनले आफ्ना कदम अलिक तीव्र पारे । अब बुढो भएको जस्तै लाग्न थालेको छ आफैं लाई । अब बाटो बनाउदैछ्न भने के चित्त बुझेनछ त ? अब पैँसा पनि धेरै बचेको छैन मसँग । अब पार्टीलाई हामीले सोचेको बाटोमा ल्याउन धेरै समय लाग्ने छैन । अब नजाउ भन्या हैन त्। अब धेरै दुख नगर सुत है। अब त्यहाँ कति समयपछि काम गर्न सकिन्छ र कसलाई काम गराउने भन्ने निर्णय गर्न बाँकी रहेको प्रवक्ता पन्तले बताए। अब तपाईं चाहेर पनि उनीबाट उम्कन सक्नुहुन्न । अब त यिनीहरू मर्दैनन् जस्तो लाग्दै थियो । अब त म एक्लै हुनेछु । अब त पैसा नि आउनी भयो बिहे नि हुनि भयो । अब त पुरै थाकि सकेँ कति काम काम भनेर हिँड्नु । अब त उसले गाँजा खान थालेको सुनाए । अब त अलि धिला हुन थल्यो। अब त अति भो भनेर बिचरा किसान आजित भएर फे रि नयाँ शर्तनामा बनायो। अब जाँडरक्सीको अन्त्य भयो यो गाउँमा । अब छोरीको अवस्था के हुन्छ भन्ने चिन्ताले सताउँदो रहेछ । अब चाँडै गरेर जानुपर्छ, नत्र पार्टीको ठू लै काम बिग्रेला । अब के टा लिएर आउनु बैनी हामी छोरी दिन्छोैँ आवेगमा निर्णय गरिन् । अब एउटा छोरा न्यायको लागि लड्दै छ । अब ऊ पनि विश्वस्त होस् । अब उसले श्रीमतीलाई साँच्चै माया गरेको अभिनय गरिरहेको थियो । अब उनले खोजेको धनाढ्य आइमाईहरूको यौन प्यास बुझाउने काममा लगाउने छिन्, तपाईंलाई पनि । अब उनले खालि बसन्त ऋतुसम्म मात्रै पर्खनु थियो । अब उनले कडा निर्णय लिईन । अफियर्स चलेको पनि लामो समय भइसके को रहेछ । अपराधी भए पनि सहर आएको बेला एकपल्ट भेटूँजस्तो लागेर आएको । अन्य समयमा म मेरा साथीहरूलाई भेट्न जान्छु । अन्य जातका च्याउका लागि पनि काम यो समूहले काम गरिरहेको छ। अन्य के ही नाम नचलेका अनलाइन पोर्टलले पनि समाचार पोष्ट गरेका छन् । अन्य अर्थ नलगाई दिनुहोला, मलाई त सकारात्मक कोणबाट इर्ष्या र डाह लाग्छ उसको कर्मको। अन्त्यमा पार्टी दिनै नै भयो । अन्त्यमा जीवन र जगतमा आमाको माया अपरम्पार नै छ । अन्तिम सम्म सुन्नुहोस् थाहा हुन्छ के हुन्छ भनेर । अन्तिम समयसम्ममा खर्च जुट्यो भने सहभागी हुन पाइन्छ। अन्तिम अवधिमा, म इतिहास सिक्छु । अन्तिम अबस्थामा एक पटक भेट्न नपाएको गुनासो भइ रह्यो । अन्तमा, म परमेश्वरलाई प्रार्थना गर्दछु । अन्ततः सरकारी अधिकारीहरुले आफ्नो दाबी छाडेपछि सामान्य विषयमा बोलपत्र प्रक्रिया रद्द भयो । अन्ततः प्रेम स्नेहको मामिलामा मलाई वज्रमूर्ख साबित गरी सस्नेह गए । अन्ततः कमले र उसको सन्की पार्टनरले आफै जहाज उडाउने निधो गरे । अन्तत लगेको पैसा र सुनबाहेक घर जग्गाको लाल पुर्जा फिर्ता आयो । अनुहारको लाली, पाउडर मैले कल्पनासम्म गर्न सके को विषय थिएन । अनुहारका रङ्ग उडेर फिक्का थिए । अनुमान नै लगाउने हो भने गजाधरले तीन मिलको यात्रा पार गरिसके का छन् । अनुभव भन्दा ठु लो महाविद्यालय के हि छैन जस्तो लाग्छ । अनुदानमा गर्छु भनेको अध्ययन आधा पनि गर्दैनथे । अनी कान्तिपुरकै अनलाइन इकान्तिपुर डट कममा पनि त्यो समाचार अपडेट भएको छ । अनिश्चित कालका लागि तपाईंलाई पार्टीका सबै तह र सदस्यताबाट निस्कासन गरिएको छ । अनि, पहिलाको जस्तै गरेर मदुस बन्द गर्यो अनि गएर सुत्यो । अनि हजुरबा हजुरआमालाई शहर ल्याउनु भो । अनि हजुर को गाथ मा के छ नि ? अनि समाजका मानिसहरु के भन्छन थाहा छ ? अनि विस्तारै विस्तारै मदुस खोल्यो र त्यहाँ भएको सबै पैसा निकाल्यो । अनि लमजुङका घलेगाउँ, राइनासकोट, काउलेपानी, भुजुङ, पसगाउँ र कु डु ले छन्। अनि मेलै कु रा गर्ने हेतुले भने गीत त्यसै बनेको हुन्न रहेछ । अनि मेरो परिवार आफैं परिवर्तन हुन्थ्यो। अनि बुडो ले छोरी दियो । अनि बाँचुन्जेल यसको सबैको कल्याणका लागि आफू ले पाएको ज्ञान बाँडे। अनि फोटो पनि राखिएको छ मान्छेलाई झम्टँदै गरेको। अनि नेपालप्रेस बेलायतको कान्तिपुरलाई बेलायतको साँघु भन्ठानेर झुक्कियो। अनि नम्र हुँदै सोधेँ, कस्तो भयो त आजको दिन? अनि दुवै हातमा थुक लगाएर दल्यो । अनि थपे, हुँदा हुँदा अब त पैँसो पनि सकियो । अनि त्यसैमा विचरण गरिरहेका थिए सिद्धार्थ गौतम। अनि त्यसलाई आई कार्ड भनिँदो रहेछ। अनि तिमीले सोध्यौ, तिमी पनि साइन्स फ्याकल्टी कै हो? अनि तिमी मुसुक्क मुस्कु राउँदै भन्यौ आई लभ यु टू । अनि त भोला दौडीहाल्यो भित्रतिर । अनि जहाजले सफल अवतरण गरोस् । अनि चोर बाटोबाट ती सेवा किन्न पैसा बाहिर पठाउनुको विकल्प हुँदैन थियो। अनि खाजा खयेउ त्। अनि क्षमता अनुसारको काम पाउन पनि कठिन भयो । अनि उसलाई जान्न मन छ । अनि आफ्नो छोरालाई पनि उनी शोषक होइनन् तँलाई यत्तिको बोल्न सक्ने बनाउने उनै हुन्, तैले ठु लो गल्ति गरिस् माफी मागेस भने रे । अनि आज उतै बस्नि हो। अनि अरु सांसदहरुको काम के हो? अनि अमिलो मन बनाउदैं पुराना कु राहरु स्मरण गर्नु भो । अनि अन्त्यमा मेरो हातमा गुलाबको फू ल एउटा साथीले थम्याउँदै शुभकामना दियो। अनि अघिल्लो दिन जङ्गलबाट ल्याएको वन तरुल पोल्न हाल्यो । अनायास कमरेड पातालका आँखाहरुसँग हाम्रा आँखाहरु जुधे । अनलाइनमा समाचार जूम गरेर ठू लो आकारमा पढ्न सकिन्छ। अनलाइन फर्म भरेर समय मिलाउँदा धेरै पछि मन रोमाञ्चकझैं भयो । अनलाइन पत्रकारिताको ट्रेनिङ हुँदा र अरु बेला पनि म बारम्बार भन्ने गर्छु- ए बाबा हतार किन? अनमोलसँगको प्रेम चर्चालाई बल पुग्ने आज्ञाको एउटा स्टाटस अनमोललाई उनले अकु भन्दै सम्बोधन गरेको देखिन्छ । अनमोल र आज्ञा एकसाथ दार्जिलिङ समेत पुगेको खबर के ही समय अगाडि सार्वजनिक भएको थियो । अनन्त गुणले सम्पन्न अनुत्तर सम्यक् सम्बोधी लाभ गरी मानव जगतलाई सत्यको मार्ग देखाउनु भएका भगवान् बुद्धको गुणानुस्मरण गर्ने अध्यादेशबाट भएपनि भर्खरै तपाईंको सरकारले आगामी आर्थिक वर्षका लागि बजेट ल्याएको छ। अध्यात्मवादी दर्शनका ज्ञानीहरुले भन्दै आएका छन् । अधिकारका लागि दुवै संघर्षरत छन्। अधिकांश किसानले आफ्नो उत्पादन बिक्री गर्न पाएका छैनन्। अधिक मात्रामा थाइराईको उत्पादनले मानिसको दिमागमा समेत असर पार्ने गर्छ । अदितीले बिहेका लागि यूवक र यूवतीविच बलियो प्रकारको सम्बन्ध जोडिन आवश्यक रहेको पनि बताएकी छिन् । अदितीले फ्यानसँग साक्षात्कार गर्दै गर्दा उनका के ही फ्यानले उनको बिहे योजनाका बिषयमा पनि सोधेका थिए । अदितीको नजरमा बिहेका लागि यूवकमा हुनुपर्छ यी ३ गुण अदिती दोश्रो चलचित्र बाबरी को छायांकनका लागि के ही समयदेखि नेपालमा छिन् । अथवा अहिले त भाइबर बैँकिङ भनेर सुरु गरिएको छ क्यार। अत्याधिक नुनको सेवनले हाई व्लड प्रेशर तथा हृदय सम्बन्धी समस्याहरु निम्त्याउन सक्छ । अत्यन्तै अस्वाभाविक भएको मैले महशूस गर्न थालेको छु । अतः न लटे दाइले खोल्सो तर्ने आँट गरे, न त मैले नै । अतः कु नै रात देवबहादुर गाउँबाटै अकस्मात हरायो । अडियन्स ज्यादै गतिशील तत्व हो। अझै पनि यौन दुव्र्यवहार बारे खुलेर बोल्ने हामी के टीहरु भइसके का छैनौँ । अझै पनि फे रि खोज्दै आएर त्यहीं लगेर राख्ने हुन् कि भन्ने डर लागिरहन्छ । अझै पनि कहिलेसम्ममा उपकरण लिएर निर्माणस्थल पुग्ने भनी टुङ्गो नभएको प्रवक्ता पन्तले बताए। अझ भूकम्पले थिलथिल्याएको सिन्धुपाल्चोकमा त हरेक वर्ष पीडैपीडा छ । अझ भुकम्प पछित मानिसहरू उपत्यकामा बसाइँ सर्नथाले । अझ भने मर्ने नै भएँ तेरो चिन्ताले बाँच्दिनँ । अझ पार्टीको कोटाबाट जाने व्यवस्थापन समितिबाट के आशा गर्नु! अझ चञ्चल मिनीको आचरण त अरू लज्जाप्रद थियो । अझ अंग्रेजी दैनिक राइजिङ नेपालको त बिजोग रहेछ। अज तन्न भात खैयो खान त छु ट्टै मजा आउछ नि यार। अछु त बनाइएका दलितको ठाउँबाट सोच्ने हो भने यो, बोकालाई मुसारी मुसारी रेटे पनि, छ्याक्क काटे पनि मार्ने त मार्ने नै हो भनेजस्तै थियो। अचानक विक्षिप्तता मात्र उसको आफ्नो भएको थियो । अचानक उसको दिमागमा बिहे आएर बसेको थियो । अचानक उनी कराइन्, तर तिमी पनि पहिलेको जस्तो रहेनौ। अचम्म ! दिनमा दुई दुई पटक भेट भयो त तिमीलाई ! उनी हाँस्छिन् । अङ्कगणितीय अनुमानले सधैँभरि यात्रा चल्दैन । अघिसम्मको आज चाहिँ बोल्छु भन्ने उसको आँट गायब भयो । अघिल्लो हिउँदमा हल्ला फिँ जियो कि जमिन्दारनी जग्गा बेच्दैछिन् । अघिल्लो सातादेखि सक्रिय रहेको मनसुनको प्रभाव यो साता पनि जारी रहने भएको छ। अघिल्लो पुस्ताका नेताहरुको व्यवहार र कु रामा कतै सामान्यजस्यता र तालमेल मिलेन । अघि छोडेको डाडो त धमिलो मात्रै देखिन्छ । अग्लो मान्छे भित्रबाट बाहिर आएर रामनाथलाई जरुरी कामको बारेमा सोध्यो । अग्ला कदका, व्यायाम गर्ने, स्मार्ट र गुड लुकिङ नीललाई देखेपछि रानीको दिल उतै मोडिन्छ । अखिरमा बा आमाको माया त माया नै होनि । अखबारले दिएको एउटा दृष्टिकोणभन्दा अनलाइनमा खोजी गरी धेरै दृष्टिकोण जान्न चाहन्छ ऊ। अक्सिजनको तहमा झिनो सुधार छ । अक्सर हामी खानेकु रा पकाउँदा त्यो कति स्वस्थ्यकर बनाउने भन्ने कु रामा ख्याल गर्र्दैनौं । अकु प्रेसरले असन्तुलनलाई सही गरेर जीवन उर्जाको प्रवाहमा सुधार ल्याउँछ । अकु प्रेसर एक प्राचिन उपचार पद्धती हो, जो चीनमा सदियौंदेखि प्रचलनमा छ । अकु प्रेशरबाट उपचार गर्नका लागि अक्युपञ्चर थेरापीको सिद्धान्त लागु हुन्छ । अकु प्रेशर शरीरलाई ठिक र व्यवस्थित गर्न क्षमता जगाउनका लागि संके त पठाउने एक प्रविधि हो । अकु प्रेशर बिन्दुमा सामान्य रुपले के ही सेके न्ड वा मिनेटसम्म दबाइन्छ । अकु प्रशरले कीमोथेरापीबाट क्यान्सरको उपचार तुरुन्तै हुने वान्ताबाट बचाउँछ । अकालमा यति धेरै मानिसहरुले ज्यान गुमाउने पर्ने थिएन होला । अकस्मात अस्तिको घटनाले म फे रि एक पटक नराम्ररी झस्किएँ । अँगालोमा बाँधिएर, हातमा हात समाएर बसेका जोडीहरू । अँ, त्यो हिसाबले आधा भएन । ६ वर्षको उमेर पुगेपछि प्रकाशलाई हामीले स्कू ल पठाउने निर्णय गर्यौँम । ६ राजकु मारको मात्र होइन म आफ्ना राजा रानीको मन जित्न सक्छु भन्ने पात्र । ६ मुसीलाई दरबारभित्र राख्नुहुँदैन भन्ने पात्र । ५ तोला सुन, डेढ लाख नगद र अरू समान दिने कु रामा बिहेको फिक्स भयो । ५ अरुका कु रा सुन्ने तर आफ्नो ठोस निर्णय लिन नसक्ने पात्र । ४ मुख्तियार, भारदार, आठपहरियाको मात्रै भारदारी सभामा कु रा सुन्ने पात्र । ३ सामाजिक विषयवस्तुमा नाटकको चयन । ३ मुसीको मानवीय स्वभावको कारण पुनः जन्म प्राप्त गरेको पात्र । २०५६ साल असोजको महिना हुनुपर्छ । २०४६ पछि उहाँलाई आइस्योस् र गइस्योस् टाइपका शब्दहरू मात्रै मन पर्न थालेको थियो । २ गाउँले तर एक सशक्त नारी पात्र । १९९३ सालमा उनको पहिलो समालोचना नेपाली भाषामा छापिएको थियो । १८ विम्ब र प्रतीकहरुले भरिपूर्ण नाटक । १७ इमान्दार र राष्ट्रभक्तहरुको कु रा नसुन्दा राज्यनै हराउँछ । १५ सत्यतामा आधारित परिवेशले नाटक कालजयी बन्नमा प्रेरित गरेको आभासयुक्त परिवेश वातावरण । १५ वर्षपछि भावनाका श्रीमान गैरकानूनीरुपमा दुबईमा लामो जेल बसाइबाट मुक्त भएर घरमा आए । १२ अन्याय र न्याय दुवै परिवेशको चयन । १० मुसी राज्यको विद्रोही हो भनेर भ्रमको खेती गर्ने पात्र । ०७० असोज १६ गते बेलुका वर्षमानजी उम्मेदवार सिफारिस पत्र लिएर विराटनगर आउनुभयो । के होला भने फीक् ी नग