You are on page 1of 11

Luyện thi lớp 10

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Đề 1: Nhân vật Phương Định trong Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.

I. Mở bài
Lê Minh Khuê là nhà văn nữ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Các tác phẩm của
chị thường viết về những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn năm xưa. Một
trong những tác phẩm tiêu biểu là truyện ngắn : “Những ngôi sao xa xôi” sáng tác năm 1971. Ấn
tượng sâu đậm nhất mà Lê Minh Khuê để lại trong lòng bạn đọc ở truyện ngắn này là hình ảnh
những con người dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng chí, đồng đội ngời sáng, có
tâm hồn trong trẻo, giàu mơ mộng và nhạy cảm. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung
nhất ở nhân vật Phương Định.
II. Thân bài
1. Vẻ đẹp của nhân vật
1.1 Ý thức về vẻ đẹp ngoại hình, điệu đà nhưng kín đáo, tế nhị
Là con gái Hà Nội tuổi đời còn rất trẻ, cũng như các cô gái mới lớn, Phương Định rất nhạy
cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Cô tự đánh giá: “ nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô
gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt
cô, các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Một vẻ đẹp đầy nữ tính và có chiều sâu.
Cô còn biết rằng mình được nhiều người, nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó khiến
cô vui và tự hào. Qua đó ta thấy Phương Định là một cô gái đẹp và ý thức rất rõ vẻ đẹp của mình.
Phương Định rất thích soi gương để thấy đôi mắt đẹp của mình. Thì ra, những cô gái ở thời
nào cũng vậy, dù đang ở đâu và làm gì họ vẫn luôn thích ngắm mình và làm dáng. Dù biết nhiều
người dành tình cảm cho mình nhưng cô không tỏ ra săn đón, vội vã. Trước họ, cô chọn một chỗ
đứng riêng, “khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt”, dù từ đáy lòng mình cô
cũng rất quý mến họ, thích khi được họ để ý. Phải chăng đó là nét văn hóa rất riêng của con gái Hà
Nội ? Đó cũng chính là nét đẹp kín đáo đầy nữ tính rất đáng yêu, đáng quý.
1.2 Hồn nhiên, mơ mộng, nhạy cảm, sống lạc quan, yêu đời
Phương Định còn là cô gái rất mơ mộng, luôn sống lạc quan, yêu đời. Vào chiến trường đã
ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết, nhưng ở cô
cũng như ở đồng đội không mất đi sự hồn nhiên, trong sáng. Cô thích “ngồi bó gối mơ màng”,
“thích ngắm mình trong gương” và “đặc biệt là cô rất mê hát”, nhiều khi cô còn “bịa ra lời mà
hát”. Cô thích hát dân ca, thích hành khúc của bộ đội khi hành quân, thích Ca-chiu-sa của Hồng
quân Liên Xô… Phương Định hay hồi tưởng về tuổi học trò hồn nhiên, vô tư, pha một chút tinh
nghịch và mơ mộng của một thời thiếu nữ. Giữa tuyến lửa Trường Sơn, Lê Minh Khuê vẫn có thể
phát hiện ra những khoảnh khắc tươi mát của tâm hồn trong sáng, mơ mộng của cô gái Hà Nội này.
Nhìn Phương Định say sưa, háo hức cùng cơn mưa đá, người đọc không thể nghĩ rằng nơi đây là
trọng điểm ác liệt của chiến tranh. Và rồi, khi đến với dòng cảm xúc của cô khi cơn mưa đá qua đi
cũng nhanh như khi nó đến, ta mới cảm nhận trọn vẹn sự nhạy cảm của cô gái Trường Sơn ấy. Kỉ
niệm ngọt ngào sống dậy mãnh liệt và da diết trong hoài niệm của Phương Định làm cho người đọc
một lần nữa nhận ra điều giản dị mà thiêng liêng : sự ác liệt của chiến tranh không thể nào dập tắt
được sức sống bất diệt của tâm hồn Việt Nam, trái tim thiết tha yêu hòa bình, yêu cái đẹp của con
người Việt Nam.
1.3 Giàu tình đồng đội

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Cô yêu quý hai người đồng đội. Trong hoàn cảnh chiến trường khốc liệt, cái chết kề bên, ở
họ luôn có tình đồng chí, đồng đội thắm thiết. Trong cuộc sống hàng ngày, họ gắn bó, yêu thương
nhau như chị em trong một gia đình. Người đọc thật cảm động trước hình ảnh bom nổ, hầm sập, chị
Thao và Định phải moi đất bế Nho lên. Máu túa ra ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào, Định rửa
vết thương, tiêm thuốc, pha sữa cho Nho và rồi chị Thao lại giục Định hát. Tình đồng đội thật đáng
trân trọng làm sao ! Đặc biệt cô dành tình cảm và niềm cảm phục cho tất cả những chiến sĩ mà cô
gặp hàng ngày trên trọng điểm của con đường ra mặt trận. Với cô, “những người đẹp nhất, thông
minh, can đảm và cao thượng nhất là những người có ngôi sao trên mũ”.
1.4 Gan góc, dũng cảm, giàu tinh thần trách nhiệm
Để rồi, khi đến với một Phương Định trong một lần phá bom, người đọc lại thêm một bất ngờ
khi cảm nhận được vẻ đẹp của lòng dũng cảm, của phẩm chất anh hùng trong cô gái điệu đà, mơ
mộng ấy của Hà Nội thanh lịch, hào hoa. Ngòi bút Lê Minh Khuê ở những trang văn này tỏ ra rất
tinh tế và sắc sảo khi miêu tả dòng tâm trạng của nhân vật Phương Định. Công việc phá bom đối với
cô, đối với đồng đội cô là một công việc quen thuộc nhưng vô cùng nguy hiểm. Mỗi lần phá bom là
một lần thử thách với thần kinh cho tới từng cảm giác. Cô tiến về phía quả bom mà cảm giác được
ánh mắt các anh cao xạ đang dõi theo mình. Như được tiếp thêm sức mạnh, cô cảm thấy tự tin, vững
vàng hơn. Bằng lòng tự trọng rất “con gái”, cô quyết định không đi khom mà sẽ đàng hoàng bước
tới. Bởi cô không muốn các anh nghĩ mình yếu đuối. Ở bên quả bom, sát kề với cái chết im lìm và
bất ngờ, từng cảm giác của con người cũng trở nên sắc nhọn hơn. Cô cảm thấy chiếc xẻng chạm vào
quả bom sắc nhọn đến ghê người như cứa vào da thịt, rồi cô cảm thấy như quả bom nóng lên - một
dấu hiệu chẳng lành. Dù vậy nhưng cô không một chút lúng túng. Cả khi nghe thấy tiếng còi của chị
Thao - người đồng chí của mình báo hết giờ, cô vẫn bình tĩnh, gan dạ, cẩn thận với thao tác cuối
cùng và chạy về nơi ẩn nấp. Căng thẳng nhất đối với cô không phải giây phút ở bên cạnh quả bom
mà là giây phút chờ bom nổ. Cô có nghĩ tới cái chết, nhưng là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể.
Còn cái chính : liệu mìn có nổ, bom có nổ không ? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai
?”. Vậy đó, lòng yêu nước, sự quả cảm và tinh thần trách nhiệm với công việc đã giúp cô chiến
thắng sự sợ hãi, vượt lên sự đe dọa của tử thần để hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc. Vẻ đẹp
lấp lánh ánh sáng của chủ nghĩa anh hùng của nhân vật lại làm ta nhớ đến hành động anh hùng đẹp
như huyền thoại của cô gái thanh niên xung phong trong bài thơ của Lâm Thị Mĩ Dạ :
Chuyện kể rằng : em cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom.
2. Đánh giá
Có thể nói khi xây dựng nhân vật Phương Định, Lê Minh Khuê đã chọn phương thức trần
thuật hợp lý khi nhà văn để nhân vật tự xưng tôi và kể chuyện mình. Nhờ vậy, nghệ thuật miêu tả
tâm lý nhân vật đã đạt đến mức tinh tế nhất. Ngôn ngữ tự nhiên, gần với khẩu ngữ, tẻ trung, nữ tính.
Tất cả đã khắc họa một nhân vật chính thật sống động, chân thực. Nhân vật Phương Định với những
nét phẩm chất cao đẹp của một nữ thanh niên xung phong thật sự là hình tượng tiêu biểu cho những
cô gái Trường Sơn, cho tuổi trẻ Việt Nam trong những năm chống Mĩ cứu nước của dân tộc ta.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 2
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
III. Kết bài
“Những ngôi sao xa xôi” đã làm sống lại trong lòng người đọc về những chiến công phi
thường của ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn. Hình ảnh của họ sẽ
mãi lung linh, tỏa sáng như những ngôi sao trên bầu trời. Đặc biệt, khắc sâu trong lòng ta là vẻ đẹp
của lòng dũng cảm, vẻ đẹp của tinh thần lạc quan, yêu đời, vẻ đẹp tâm hồn trong sáng của nhân vật
Phương Định. Ngôi sao ấy sẽ mãi lấp lánh trong cuộc sống của chúng ta hôm nay.

Đề 2: Hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong


Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.
I. Mở bài
Lê Minh Khuê là nhà văn nữ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Các tác phẩm của
chị thường viết về những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn năm xưa. Một
trong những tác phẩm tiêu biểu là truyện ngắn : “Những ngôi sao xa xôi” sáng tác năm 1971. Bằng
giọng văn giản dị, chân thành, giàu cảm xúc, tác giả đã khắc họa cuộc sống chiến đấu của ba cô gái
tại một trọng điểm trên tuyến đường huyền thoại ấy. Qua đó, giúp ta cảm nhận được vẻ đẹp của các
cô gái thanh niên xung phong, đặc biệt là nhân vật Phương Định.
II. Thân bài
1. Hoàn cảnh sống, chiến đấu
Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong là Nho, Phương Định và chị Thao làm thành “tổ
trinh sát mặt đường”. Họ ở trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường
Sơn – con đường huyết mạch, con đường nối hậu phương miền Bắc với tiền tuyến miền Nam, con
đường trọng yếu của cuộc chiến tranh nhân dân thần thánh. Nơi đây, bom đạn kẻ thù trút xuống như
mưa cả ngày lẫn đêm, con đường bị xới nát hàng ngàn, hàng vạn tấn bom của kẻ thù. Khung cảnh
xung quanh nơi họ ở được miêu tả tạo cho người đọc cảm giác về một không gian mà sự sống đã bị
hủy diệt : đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn ; hai bên đường không có lá xanh, thân
cây bị tước khô cháy, những cây rễ nằm lăn lóc ; ngổn ngang những hòn đá to, một vài thùng xăng
hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất. Với ngôn từ giản dị, với những hình ảnh nóng hổi
hơi thở cuộc chiến, nhà văn giúp người đọc cảm nhận được sự hủy diệt tàn khốc của chiến tranh và
hoàn cảnh sống khắc nghiệt của ba nữ thanh niên xung phong. Công việc của họ vô cùng nguy
hiểm. Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của
máy bay địch, từng giờ đối mặt với bom rơi đạn nổ. Khi có bom nổ, họ phải chạy lên đo khối lượng
đất lấp vào hố bom rồi đếm số bom chưa nổ và phá bom. Đó là công việc phải mạo hiểm với cái
chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và hết sức bình tĩnh. Nhưng đối với ba cô gái
này thì công việc đó đã trở thành công việc thường ngày của họ. Có thể nói, họ là đại diện tiêu biểu
nhất cho thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm chống Mĩ từng ngày, từng giờ sống trong bão đạn
mưa bom.
2. Vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong
2.1 Nét chung
Nhưng chính trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt đó, hình ảnh ba nữ thanh niên xung phong
lại sáng ngời lên với những phẩm chất cao đẹp. Nho, Phương Định, chị Thao tuy có cá tính và hoàn
cảnh riêng không giống nhau, nhưng họ đều có phẩm chất chung của những nữ thanh niên xung
phong nơi chiến trường. Với công việc hàng ngày, họ là những người có tinh thần trách nhiệm, có
lòng dũng cảm, không sợ hi sinh. Họ luôn biết tự chủ và bình tĩnh trong mọi tình huống. Lê Minh

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 3
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Khuê đã sử dụng bút pháp hiện thực để tái hiện cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm của ba cô gái
thanh niên xung phong. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Cảnh vật bị hủy diệt : cây
xác xơ, đất nóng. Hình ảnh Phương Định dũng cảm, bình tĩnh tiến đến gần quả bom, đàng hoàng mà
bước tới khiến mỗi người đọc chúng ta cũng không tránh khỏi sự hồi hộp, căng thẳng. Nhà văn đã
thật tinh tế khi miêu tả những biến thái tâm trạng của Phương Định : có lúc rùng mình. Thế rồi quả
bom nổ, mảnh bom xé không khí. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng lên, Nho bị thương. Có thể khẳng
định rằng với đoạn văn trên, Lê Minh Khuê đã dựng lên một tượng đài đầy khí phách anh hùng của
ba nữ thanh niên xung phong. Lòng dũng cảm của họ đã ngời sáng trong khói lửa của bom đạn.
Những chiến công của họ đã sống mãi cùng với thời gian và lòng người.
Trong hoàn cảnh chiến trường khốc liệt, cái chết kề bên, ở họ luôn có tình đồng chí, đồng đội
thắm thiết. Trong cuộc sống hàng ngày, họ gắn bó, yêu thương nhau như chị em trong một gia đình.
Người đọc thật cảm động trước hình ảnh bom nổ, hầm sập, chị Thao và Định phải moi đất bế Nho
lên. Máu túa ra ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào, Định rửa vết thương, tiêm thuốc, pha sữa cho
Nho và rồi chị Thao lại giục Định hát. Đó là những hình ảnh thường nhật trong cuộc sống chiến
trường của họ.
Không những thế, họ đều là những cô gái rất trẻ, dễ xúc động, nhiều mơ ước, dễ vui mà cũng
dễ trầm tư. Họ thích làm đẹp cuộc sống của mình ngay trong hoàn cảnh chiến trường : Nho thích
thêu thùa, chị Thao thích chép bài hát, Định thích ngắm mình trong gương, bó gối mơ màng và hát.
2.2 Nét riêng
a. Chị Thao
Dù trong một tập thể rất gắn bó với nhau, nhưng mỗi nhân vật đều có những nét cá tính riêng.
Chị Thao lớn tuổi nhất, nhiều kinh nghiệm nhất, chị Thao trở thành “thủ trưởng” của hai cô “em
gái” trong đơn vị. Càng chú ý, ta càng thấy chị Thao thật đặc biệt. Trong chiến đấu, chị dũng cảm,
bình tĩnh là thế nhưng trong cuộc sống khi nhìn thấy máu chảy là chị rất sợ. Trong công việc ai cũng
gườm chị vì sự cương quyết, táo bạo. Vậy mà, khi Nho bị thương, chị lại cuống lên. Không có cái
điệu đà như Phương Định nhưng nét nữ tính ở chị lại được Lê Minh Khuê thể hiện tinh tế trong chi
tiết: “áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu”. Chị Thao mê chép bài hát dù chẳng thuộc nhạc,
giọng lại chua. Chị có đến ba quyển sổ dày chép bài hát, cứ rỗi là chép. Chất lạc quan, nét yêu đời ở
chị thật đáng yêu, đáng quý biết bao.
b. Nho
Còn Nho, Nho ít tuổi hơn, trắng trẻo, nhỏ nhắn, mát mẻ như một que kem trắng. Ở Nho, toát
lên nét bé bỏng, hồn nhiên, vô tư thật đáng yêu. Đó là cái hồn nhiên của tuổi trẻ, vừa tắm ở khúc
suối có bom nổ chậm, cứ quần áo ướt, Nho đòi ăn kẹo. Vậy mà, Nho cũng là một cô gái dũng cảm,
giàu khả năng chịu đựng hi sinh. Khi Nho bị thương, mọi người lo lắng, còn Nho lại bình thản vô
cùng. Ngay cả lúc đau đớn như vậy nhưng gặp mưa đá, Nho vẫn nhổm dậy, môi hé mở : “Nào, mày
cho tao mấy viên nữa”. Có lẽ, với những người con gái ấy sự sống luôn cao hơn cái chết.
c. Phương Định
Cả ba cô gái trong tác phẩm đều đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng người đọc vẫn có ấn
tượng sâu sắc nhất đới với Phương Định. Vốn là một cô gái thành phố, thích mơ mộng, cô có một
thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên người mẹ hiền, một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên tĩnh.
Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khao khát,
vừa làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh chiến đấu căng thẳng, khốc liệt. Vào chiến trường đã
ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết, nhưng ở cô

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 4
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
cũng như ở đồng đội không mất đi sự hồn nhiên, trong sáng và những ước mơ về tương lai. Cô yêu
đời và thích hát. Định hát ngay trong những khoảnh khắc “im lặng”, khi máy bay trinh sát bay rè rè.
Cô hát cả khi “máy bay rít, bom nổ, nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét”. Đúng là
“tiếng hát át tiếng bom”. Cô yêu quý hai người đồng đội. Đặc biệt cô dành tình cảm và niềm cảm
phục cho tất cả những chiến sĩ mà cô gặp hàng ngày trên trọng điểm của con đường ra mặt trận.
Cũng như những cô gái mới lớn, Phương Định nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình :
“Nói một cách khiêm tốn tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày tương đối mềm, cái cổ cao kiêu
hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo : Cô có cái nhìn sao mà xa xăm !” . Cô
biết mình được nhiều người, nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Nhạy cảm, nhưng cô lại
không hay bộc lộ tình cảm của mình, tỏ ra kín đáo giữa đám đông, tưởng như là kiêu kì. Phương
Định hay hồi tưởng về tuổi học trò hồn nhiên, vô tư, pha một chút tinh nghịch và mơ mộng của một
thời thiếu nữ. Giữa tuyến lửa Trường Sơn, Lê Minh Khuê vẫn có thể phát hiện ra những khoảnh
khắc tươi mát của tâm hồn trong sáng, mơ mộng của cô gái Hà Nội này. Nhìn Phương Định say sưa,
háo hức cùng cơn mưa đá, người đọc không thể nghĩ rằng nơi đây là trọng điểm ác liệt của chiến
tranh. Và rồi, khi đến với dòng cảm xúc của cô khi cơn mưa đá qua đi cũng nhanh như khi nó đến,
ta mới cảm nhận trọng vẹn sự nhạy cảm của cô gái Trường Sơn ấy. Kỉ niệm ngọt ngào sống dậy
mãnh liệt và da diết trong hoài niệm của Phương Định làm cho người đọc một lần nữa nhận ra điều
giản dị mà thiêng liêng : sự ác liệt của chiến tranh không thể nào dập tắt được sức sống bất diệt của
tâm hồn Việt Nam, trái tim thiết tha yêu hòa bình, yêu cái đẹp của con người Việt Nam.
Để rồi, khi đến với một Phương Định trong một lần phá bom, người đọc lại thêm một bất ngờ
khi cảm nhận được vẻ đẹp của lòng dũng cảm, của phẩm chất anh hùng trong cô gái điệu đà, mơ
mộng ấy của Hà Nội thanh lịch, hào hoa. Công việc phá bom đối với cô, đối với đồng đội cô là một
công việc quen thuộc nhưng vô cùng nguy hiểm. Mỗi lần phá bom là một lần thử thách với thần
kinh cho tới từng cảm giác. Một mình đối diện với quả bom to đùng, có thể sẽ nổ vào bất cứ lúc nào,
“thần kinh căng lên như chão”, con người lúc ấy mới nhỏ bé và mong manh làm sao trước sự đe
dọa của cái chết. Mà “thần chết là một tay không thích đùa”. Song, lòng tự trọng và niềm kiêu hãnh
của một cô gái Hà Nội không cho phép cô đi khom khi vẫn có thể cứ đường hoàng mà bước tới.
Ngòi bút Lê Minh Khuê ở những trang văn này tỏ ra rất tinh tế và sắc sảo khi miêu tả dòng tâm
trạng của nhân vật Phương Định. Ở bên quả bom, sát kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm
giác của con người cũng trở nên sắc nhọn hơn. Cô có “thoáng rùng mình”, có nghĩ tới cái chết,
nhưng là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính : liệu mìn có nổ, bom có nổ không ?
Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai ?”. Vậy đó, lòng yêu nước, sự quả cảm và tinh
thần trách nhiệm với công việc đã giúp cô chiến thắng sự sợ hãi, vượt lên sự đe dọa của tử thần để
hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc. Vẻ đẹp lấp lánh ánh sáng của chủ nghĩa anh hùng của nhân
vật lại làm ta nhớ đến hành động anh hùng đẹp như huyền thoại của cô gái thanh niên xung phong
trong bài thơ của Lâm Thị Mĩ Dạ :
Chuyện kể rằng : em cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom.
III. Kết bài

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 5
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
“Những ngôi sao xa xôi” đã làm sống lại trong lòng người đọc về những chiến công phi
thường của ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn. Hình ảnh của họ sẽ
mãi lung linh, tỏa sáng như những ngôi sao trên bầu trời. Đặc biệt, khắc sâu trong lòng ta là vẻ đẹp
của lòng dũng cảm, vẻ đẹp của tinh thần lạc quan, yêu đời, vẻ đẹp tâm hồn trong sáng của nhân vật
Phương Định. Tất cả những nét đẹp ấy đã kết lắng thành một cái tên chung thật đẹp mỗi khi nghĩ về
họ : những cô gái Trường Sơn.

Đề 3: Cảm nhận của em về ba cô gái thanh niên xung phong trong đoạn trích sau:
Bây giờ là buổi trưa. Im ắng lạ. Tôi ngồi dựa vào thành đá và khe khẽ hát. Tôi mê hát.
Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến
tôi cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình.
Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương
đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có
cái nhìn sao mà xa xăm!”.
Xa đến đâu mặc kệ, nhưng tôi thích ngắm mắt tôi trong gương. Nó dài dài, màu nâu, hay
nheo lại như chói nắng.
Không hiểu sao các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm tôi. Hỏi thăm hoặc viết những
thư dài gửi đường dây, làm như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số, mặc dù có thể chào nhau hằng
ngày. Tôi không săn sóc, vồn vã. Khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi
nào đấy, tôi thường đứng ra xa, khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt.
Nhưng chẳng qua tôi điệu thế thôi. Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông
minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ.
(…) – Thế nào, chuẩn bị thôi chứ ?
- Cái gì ? – Tôi giật mình. Từ nãy đến giờ tôi vẫn hát. Hát và nghĩ vớ vẩn.
Nho cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi. Chị Thao nhìn ra cửa hang. Quả thật, máy bay
trinh sát. Cuộc sống ở đây đã dạy cho chúng tôi thế nào là sự im lặng. Sự im lặng từ sáng đến giờ
không bình thường. Cái không bình thường đó đang đến. Tiếng máy bay trinh sát rè rè. Phản lực
gầm gào lao theo sau. Hai thứ tiếng đó trộn lẫn vào nhau, rót vào tai con người một cảm giác khó
chịu và căng thẳng.
 Sắp đấy! – Nho quay lưng lại chúng tôi, chụp cái mũ sắt trên đầu. Chị Thao móc bánh bích quy
trong túi, thong thả nhai. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến
phát bực. Nhưng thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét. Áo lót của chị cái nào cũng
thêu chỉ màu. Chị lại hay tỉa đôi lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái tăm. Nhưng trong công việc,
ai cũng gờm chị: cương quyết, táo bạo.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Bài tham khảo

I. Mở bài
Lê Minh Khuê là nhà văn nữ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Các tác phẩm của bà
thường viết về những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn năm xưa. Một trong
những tác phẩm tiêu biểu là truyện ngắn : “Những ngôi sao xa xôi” sáng tác năm 1971. Bằng giọng
văn giản dị, chân thành, giàu cảm xúc, tác giả đã khắc họa cuộc sống chiến đấu của ba cô gái tại một
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 6
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
trọng điểm trên tuyến đường huyền thoại ấy. Đến với đoạn trích : “Bây giờ là buổi trưa…….cương
quyết, táo báo”, ta sẽ cảm nhận cụ thể hơn cuộc sống của họ nơi chiến trường khắc nghiệt và vẻ đẹp
tỏa ra từ tâm hồn, phẩm chất của ba cô gái thanh niên xung phong trong tổ trinh sát mặt đường.
II. Thân bài
1. Nhân vật Phương Định
1.1 Ý thức về vẻ đẹp ngoại hình, điệu đà nhưng kín đáo, tế nhị
Đoạn trích mở ra với sự xuất hiện của Phương Định, nhân vật chính của tác phẩm. Nhà văn
đã đem đến cho người đọc ấn tượng thú vị về cô gái thanh niên xung phong này. Trước hết, đó là
một nữ thanh niên xung phong xuất thân từ mảnh đất kinh kì, tuổi đời còn rất trẻ. Cũng như những
cô gái mới lớn, Phương Định rất nhạy cảm và quan tâm đến ngoại hình của mình. Nhà văn đã để cho
nhân vật tự giới thiệu về mình: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái
khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi
thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Một vẻ đẹp đầy nữ tính và có chiều sâu.
Cô còn biết rằng mình được nhiều người, nhất là các anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó khiến
cô vui và tự hào. Qua đó ta thấy Phương Định là một cô gái xinh đẹp và ý thức rất rõ vẻ đẹp của
mình.
Phương Định rất thích soi gương để thấy đôi mắt đẹp¸ “dài dài, màu nâu, hay nheo lại như
chói nắng” của mình. Thì ra, những cô gái ở thời nào cũng vậy, dù đang ở đâu và làm gì họ vẫn
luôn thích ngắm mình và làm dáng. Dù biết nhiều người dành tình cảm cho mình nhưng cô không tỏ
ra săn đón, vội vã. Khi bọn con gái xúm nhau lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy, cô
tách ra, chọn một chỗ đứng riêng, “khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt”,
dù từ đáy lòng mình cô cũng rất quý mến họ, thích khi được họ để ý. Phải chăng đó là nét văn hóa
rất riêng của con gái Hà Nội ? Đó cũng chính là nét đẹp kín đáo, tế nhị đầy nữ tính rất đáng yêu,
đáng quý của nữ thanh niên xung phong này.
1.2 Hồn nhiên, mơ mộng, nhạy cảm, sống lạc quan, yêu đời
Phương Định còn là cô gái rất mơ mộng, luôn sống lạc quan, yêu đời. Vào chiến trường đã
ba năm, đã quen với những thử thách và nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết, nhưng ở cô
cũng như ở đồng đội không mất đi sự hồn nhiên, trong sáng. Cô thích “ngồi bó gối mơ màng”,
“thích ngắm mình trong gương” và “đặc biệt là cô rất mê hát”, thậm chí “thường cứ thuộc một
điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng ngạc nhiên,
đôi khi bò ra mà cười một mình”. Như buổi trưa nay, giữa rừng Trường Sơn im ắng, cô lại “ngồi
dựa vào thành đá và khe khẽ hát”. Cô mặc sức thả tâm hồn mình đắm chìm cùng những bài hát cô
yêu, “hát và nghĩ vớ vẩn”. Mặc xung quanh “máy bay trinh sát rè rè” và “phản lực gầm gào”.
Giữa tuyến lửa Trường Sơn, Lê Minh Khuê vẫn có thể phát hiện ra những khoảnh khắc tươi mát của
tâm hồn trong sáng, mơ mộng của cô gái Hà Nội này. Thật đáng yêu biết mấy! Điều đó giúp cho
người đọc nhận ra điều giản dị mà thiêng liêng : sự ác liệt của chiến tranh không thể nào dập tắt
được sức sống bất diệt của tâm hồn Việt Nam, trái tim thiết tha yêu hòa bình, yêu cái đẹp của con
người Việt Nam.
2. Chị Thao và Nho
2.1 Bình tĩnh, dạn dày kinh nghiệm; phản ứng nhanh, nhạy, dứt khoát
Tổ trinh sát mặt đường ấy còn có chị Thao - chị cả và Nho - cô em út bé bỏng, đáng yêu.
Trong đoạn trích, họ hiện lên thật sống động bởi những chi tiết khắc họa cụ thể, chân thực của nhà
văn trên cái nền khắc nghiệt của cuộc sống chiến trường vào những thời điểm cực kì căng thẳng.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 7
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Vào chiến trường ba năm, họ đã quá quen với sự im lặng không bình thường nơi đây: “Cuộc sống ở
đây đã dạy cho chúng tôi thế nào là sự im lặng. Sự im lặng từ sáng đến giờ không bình thường. Cái
không bình thường đó đang đến. Tiếng máy bay trinh sát rè rè. Phản lực gầm gào lao theo sau. Hai
thứ tiếng đó trộn lẫn vào nhau, rót vào tai con người một cảm giác khó chịu và căng thẳng”. Những
dấu hiệu cho thấy họ lại sắp sửa bước vào cuộc chiến sinh tử, sắp cận kề với lưỡi hái của tử thần.
Sau mỗi trận ném bom như thế, họ phải chạy ngay lên cao điểm, đo khối lượng đất lấp vào hố bom,
đếm và đánh dấu bom chưa nổ, khi cần thì phá bom. Đối diện với sự nguy hiểm cận kề, ta thấy gì ở
các cô gái thanh niên xung phong ấy? “Nho cuộn tròn cái gối, cất nhanh vào túi”, “chụp cái mũ sắt
lên đầu”. Chiến tranh không chờ đợi và cho phép chậm trễ. Những phản ứng nhanh, nhạy, dứt
khoát ở Nho, cô gái bé bỏng, từng được Lê Minh Khuê miêu tả như một đứa trẻ “trông nó nhẹ, mát
mẻ như một que kem trắng” lúc vừa tắm từ dưới suối lên đã cho chúng ta cảm nhận được chất lính
mạnh mẽ, sắc nhọn ở Nho ra sao. Còn chị Thao, rất bình tĩnh: “Chị Thao móc bánh bích quy trong
túi, thong thả nhai. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra bình tĩnh đến phát
bực”. Vậy đó, ngòi bút của Lê Minh Khuê quả là tinh tế khi đem đến cho người đọc ấn tượng về nét
riêng của từng nhân vật trên cái nền chung.
2.2 Nét nữ tính
Một con người “cương quyết, táo bạo” trong công việc khiến ai cũng phải “gờm” vậy mà
“thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét”. Thật lạ nhưng cũng thật tinh trong cách phát
hiện của cây bút nữ Lê Minh Khuê. Ta còn thấy, nếu ở Phương Định, nét nữ tính điệu đà toát lên từ
sở thích ngắm mình trong gương, làm duyên làm dáng khi có người để ý thì nét nữ tính ở chị Thao
lại được nhà văn thể hiện tinh tế trong đoạn trích qua những chi tiết nhỏ: “Áo lót của chị cái nào
cũng thêu chỉ màu. Chị lại hay tỉa đôi lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái tăm”. Vậy đó, sở thích
làm đẹp ngay trong sự khốc liệt của đạn bom mới đáng để cho ta trân quý làm sao! Để thêm một lần
nữa, ta thấm thía rằng: bom đạn kẻ thù có thể đánh lở loét con đường Trường Sơn này, hủy diệt màu
xanh cây lá nhưng nó phải bất lực trước sức sống mãnh liệt trước chất thanh xuân mãnh liệt của tâm
hồn con người.
3. Đánh giá chung
Với cách kể chuyện sống động, tự nhiên; cách xây dựng chi tiết cụ thể, chân thực, chỉ qua
một đoạn trích, tác giả đã đem đến cho người đọc ấn tượng về cuộc sống chiến trường của những cô
gái thanh niên xung phong Trường Sơn. Đặc biệt, đó là ấn tượng về vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất của
những nữ thanh niên xung phong. Họ là những chiến sĩ quả cảm, gan dạ, dạn dày trong công việc;
đồng thời còn là những cô gái trẻ duyên dáng, yêu đời, giàu nữ tính. Vẻ đẹp của họ tiêu biểu cho vẻ
đẹp của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm chiến tranh ác liệt, đáng để ta ngưỡng mộ, tự hào.
III. Kết bài
Đoạn trích đã khắc họa chân thực, sinh động vẻ đẹp của ba cô gái trong tổ trinh sát mặt
đường trên tuyến đường Trường Sơn. Đó là vẻ đẹp của lòng dũng cảm, vẻ đẹp của tinh thần lạc
quan, yêu đời, đậm chất nữ tình. Hình ảnh của họ sẽ mãi lung linh, tỏa sáng như những ngôi sao trên
bầu trời. Tất cả những nét đẹp ấy đã kết lắng thành một cái tên chung thật đẹp mỗi khi nghĩ về họ :
những cô gái Trường Sơn.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 8
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Đề 4: Cảm nhận về tâm trạng của nhân vật Phương Định trong đoạn trích:
Những cái xảy ra hằng ngày: máy bay rít, bom nổ. Nổ trên cao điểm, cách cái hang này
khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. Mấy cái khăn mặt mắc ở dây cũng rung. Tất cả, cứ
như lên cơn sốt. Khói lên, và cửa hang bị che lấp. Không thấy mây và bầu trời đâu nữa.
Chị Thao cầm cái thước trên tay tôi, nuốt nốt miếng bích quy ngon lành: “Định ở nhà. Lần
này nó bỏ ít, hai đứa đi cũng đủ”, rồi kéo tay áo Nho, vác xẻng lên vai và đi ra cửa.
Tôi không cãi chị. Quyền hạn phân công là ở chị. Thời gian bắt đầu căng lên. Trí não tôi
cũng không thua. Những gì đã qua, những gì sắp tới… không đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các
bạn tôi không quay về? Điện thoại réo. Đại đội trưởng hỏi tình hình. Tôi nói như gắt vào máy:
- Trinh sát chưa về!
Không hiểu vì sao mình gắt nữa. Lại một đợt bom. Khói vào hang. Tôi ho sặc sụa và tức
ngực. Cao điểm bây giờ thật vắng. Chỉ có Nho và chị Thao. Và bom. Và tôi ngồi đây. Và cao xạ đặt
bên kia quả đồi. Cao xạ đang bắn. Tiếng súng ở dưới đất lên quả là có hiệu lực. Không gì cô đơn và
khiếp sợ hơn khi bom gào thét chung quanh mà không nghe một tiếng trả lời nào dưới đất. Dù chỉ
một tiếng súng trường thôi, con người cũng thấy mênh mông bên mình một sự che chở đồng tình.
Cảm giác đó cũng giống như thấy mình có một khả năng tự vệ rất vững vậy… Sốt ruột, tôi chạy ra
ngoài một tí. Không thấy gì ngoài khói bom. Tôi lo. Đột nhiên cao điểm bên cạnh vang lên dồn dập
tiếng 12 li 7. Hay quá, tiểu đoàn công binh đấy. Họ chi viện cho các anh cao xạ, cho chúng tôi.
Bỗng dưng tôi muốn la toáng lên vì thích thú.
(Trích Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê)

I. Mở bài:
Con đường Trường Sơn- con đường huyết mạch đầy bão lửa trong kháng chiến chống Mĩ
khốc liệt cùng những thanh niên xung phong- những con người của một thời hào hùng đã trở thành
nguồn cảm hứng mãnh liệt cho các nhà văn, nhà thơ. Lê Minh Khuê là một cây bút trưởng thành
trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, vì thế nhà văn đã viết rất hay, rất cảm động về những con người
ấy. Những ngôi sao xa xôi với cốt truyện đơn giản nhưng đầy sức cuốn hút, giàu xúc cảm là cảm
xúc chân thành nhất tác giả dành tặng cho những người con anh hùng. Và Phương Định cũng trở
thành nhân vật sống mãi trong lòng độc giả- những ai yêu quý “tổ trinh sát mặt đường.” Đặc biệt
tâm trạng của cô khi chờ đồng đội làm nhiệm vụ trở về thể hiện trong đoạn trích: “Thời gian bắt
đầu căng lên... vì thích thú” đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
II. Thân bài:
A.Cảm nhận chung:
Truyện viết về cuộc sống chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường
trường Sơn những năm chống Mĩ cứu nước. “Những ngôi sao xa xôi” cái tên truyện thật đẹp, ở đấy
dường như lấp lánh một nguồn sáng trong lành tinh khiết, dịu dàng mát mẻ thoáng ẩn hiện xa xôi
nhưng đấy là thứ nguồn sáng bất diệt có phi thường, ngời sáng phẩm chất cách mạng của ba cô gái
thanh niên xung phong Trường Sơn. Vẻ đẹp của Phương Định là một trong những điểm sáng lung
linh hội tụ ở nguồn sáng kì diệu ấy. Đoạn trích nằm phần giữa tác phẩm, tái hiện tâm trạng lo lắng
của Phương Định khi chờ đồng đội đi làm nhiệm vụ trở về. Tâm trạng ấy khiến chúng ta càng hiểu
được tinh thần đồng đội, tình cảm yêu thương gắn bó của Phương Định dành cho chị Thao và Nho.
B. Cảm nhận cụ thể:
1. Khung cảnh khắc họa tâm trạng nhân vật

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 9
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nho, Phương Định, Thao, họ là thành viên của “Tổ trinh sát mặt đường”- cái tên gợi lên tính
chất công việc và cái tên cũng khái quát lên nhiệt huyết, tình yêu Tổ quốc- phẩm chất đẹp nhất của
những cô gái thanh niên xung phong. Những người con gái ấy đã xung trận, họ dám đương đầu với
hiểm nguy bởi trong tim rực cháy tình yêu nước nồng nàn tha thiết. Chính vì thế, ba cô gái yêu vô
cùng cái tên mà người ta đã gọi, cái tên gắn với không gian, với môi trường làm việc của các cô. Họ
ở trong một hang dưới chân cao điểm. Xung quanh họ, đâu đâu cũng hiện diện gian khổ, dấu vết của
đạn bom, mập mờ trong lằn ranh giữa sự sống và cái chết “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ trắng
lẫn lộn, hai bên đường không có lá xanh chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Ở đó, thần chết
không thích đùa, hắn lẩn trong ruột những quả bom. Công việc của các cô cũng thật đặc biệt và đầy
nguy hiểm: khi bom nổ chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì
phá bom. Đấy là công việc chẳng hề đơn giản. Họ bị bom vùi luôn. Thần kinh lúc nào cũng căng
như dây chão. Cũng như bao nhiêu lần khác, lần này, những nữ thanh niên xung phong cũng đang
phải đối diện với trận chiến đầy cam go: “Những cái xảy ra hằng ngày: máy bay rít, bom nổ. Nổ
trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300 mét. Đất dưới chân chúng tôi rung. Mấy cái khăn mặt
mắc ở dây cũng rung. Tất cả, cứ như lên cơn sốt. Khói lên, và cửa hang bị che lấp. Không thấy mây
và bầu trời đâu nữa”. Những câu văn miêu tả chân thực và đầy sức ám ảnh về sự đe dọa của bom
đạn kẻ thù đã đem đến cho người đọc trọn vẹn cảm giác về sự nguy hiểm đang chờ đợi họ ở phía
trước. Hiểu như thế mới có thể cảm nhận được tâm trạng của Phương Định khi phải một mình ở
trong hang, chờ đợi đồng đội trở về.
2. Tâm trạng Phương Định
2.1Theo lệnh chị Thao, Phương Định ở nhà vì lần này địch bỏ ít chỉ chị và Nho đi là đủ. Vì
thế Định không cãi chị, quyền phân công là ở chị Thao nhưng đồng nghĩa thời gian ở nhà của cô là
một khoảng thời gian dài dằng dăc với cảm giác “ Thời gian bắt đầu căng lên. Trí não tôi cũng
không thua. Những gì đã qua, những gì sắp tới…không đáng kể nữa. Có gì lí thú đâu, nếu các bạn
tôi không quay về? Có thể nói đấy là tâm trạng lo lắng, đợi chờ với hi vọng bạn bè của mình tất cả
đều bình an. Giữa chiến trường, khi đối mặt với cái chết, khi chính bản thân chạm xẻng vào vỏ quả
bom với một sự im lặng bất thường, họ không sợ bằng việc ngồi nhà và chờ đợi mà mong ngóng
những người ngoài kia, Mình không nhập cuộc, mình không quan sát trực tiếp tình hình có lẽ thế
nên mình sẽ chẳng thể nào an tâm được. Phải chăng đó chính là những nghĩ suy của Phương Định
lúc này. Hẳn có lẽ chúng ta còn nhớ, khi Nho bị thương, chị Thao đã từng nói: người ngoài thường
cảm thấy đau hơn người bị thương” thì giờ cũng thế, Phương Định cảm thấy bồn chồn lo lắng sợ
hơn Thao và Nho. Thần kinh căng lên cùng thời gian và lúc ấy thời gian đã trôi rất chậm, thật chậm
trong suy nghĩ của Phương Định. Phương Định lo lắng đến nỗi cô không giữ được bình tĩnh gắt cả
với đại đội trưởng “ Điện thoại reo lên. Đại đội trưởng hỏi tình hình. Tôi nói như gắt vào máy:
Trinh sát chưa về..” Bản thân Phương Định không biết sao mình lại gắt nữa, nhưng người đọc hiểu
bởi cô đã khẳng định “Có gì lí thú đâu, nếu các bạn tôi không quay về?”. Chỉ một ý nghĩ thôi nhưng
chất chứa tình cảm chân thành sâu sắc mà cô dành cho các đồng đội của mình.
2.2 Từ lo lắng, Phương Định sợ, nỗi sợ càng lúc càng tăng “ Cao điểm bây giờ thật vắng.
Chỉ có Nho và chị Thao. Và bom. Và tôi ngồi đây. Và cao xạ đang bắn. ….Không gì cô đơn và khiếp
sợ hơn khi bom gào thét chung quanh mà không nghe một tiếng trả lời nào dưới đất…” Hàng loạt
những câu văn ngắn liên tiếp nhau khiến cảm giác đứt gãy, lo sợ đang diễn ra trong tâm trạng của
Phương Định hiện lên rõ nét. Những câu ngắn tạo ra hai bức tranh: ngoài kia là đồng đội bị bủa vây
bởi hiểm nguy còn trong này mình ở lại một mình, an toàn và khiếp sợ cô đơn khi chung quanh là

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 10
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579
Luyện thi lớp 10
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
tiếng bom gào thét nhưng chẳng tìm thấy dấu hiệu đáp lại của sự chống trả…Cô khát thèm một âm
thanh cho dù chỉ là một tiếng súng trường để cảm thấy mênh mông bên mình một sự che chở đồng
tình. Một mình ngồi chờ, một mình ngóng trông, một mình cô đơn, một mình lo lắng….hàng loạt
cảm giác một mình khiến Phương Định quyết định chạy ra ngoài để quan sát, và cô hiểu không thể
một mình ngồi bên trong được nữa. Và cảm giác lo âu dồn nén ấy bỗng chốc vỡ òa thành niềm vui,
niềm hạnh phúc khi xung quanh vang lên dồn dập tiếng 12 ly 7. Âm thanh mong chờ dội lại và cô
cũng thoát khỏi cảm giác cô đơn và nhận ra bên mình mênh mông một sự che chở khiến cho mình
có một khả năng tự vệ rất vững vậy.
3. Đánh giá
Bằng nghệ thuật trần thuật sinh động, ngòi bút phân tích tâm lí sâu sắc, Lê Minh Khuê đã tái
hiện thành công tâm trạng nhiều biến động của Phương Định khi chờ đợi đồng đội một mình. Tâm
trạng ấy khiến ta thêm yêu quý cô bởi đấy chính là biểu hiện của tình đồng đội sâu sắc.
III. Kết bài:
Đoạn trích là một lát cắt tâm trạng nhân vật Phương Định được Lê Minh Khuê miêu tả rất
thành công. Qua đó, nhà văn giúp người đọc cảm nhận được cuộc sống chiến đấu gian khổ, tâm hồn
trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên và tình đồng đội sâu sắc của “tổ trinh sát mặt đường” nói
riêng và nữ thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mĩ nói chung. Với nghệ thuật miêu tả
tâm trạng nhân vật đặc sắc, đoạn trích đã thật sự để lại trong lòng chúng ta bao cảm xúc: sự xao
xuyến, lòng trân trọng, cảm phục. Có thể nói, Lê Minh Khuê với tài năng của mình đã góp vào
truyện ngắn Việt Nam 1945-1975 một tác phẩm có giá trị.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 11
Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Kiến Văn, số 254 - 256 đường 30.4
Biên soạn: Huỳnh Thị Thu Ba - ĐT: 0983.527.579

You might also like