Paksa 2- Ang Poklor bilang Kritikang Panlipunan

I- Mga Gawain

GAWAIN 1
Panuto : Ibigay ang iyong pagpapakahulugan sa katagang, “Kritikang Panlipunan” .

Kritikang Panlipunan

Batayan ng pagtuklas ng kaalaman tungkol sa

isang paksa. Isang proseso ng pag-aaral.

Pagbibigay puna hinggil sa naganap,

nagaganap at magaganap sa lipunan. Opinyon

Pananaw Reaksyon

7
 GAWAIN 2

Panuto : Ibigay ang iyong sariling pananaw hinggil sa aspekto ng Poklor bilang isang
kritikang panlipunan

Sa nakaraang pag-uulat ng paksang “Poklor bilang Kritikang Panlipunan” nabanggit na

GAWAIN 3
ang pagsusuring kritikal ay prosesong paghihimayhimay ng isang masalimuot na paksa ang
Panuto ; Ipaliwanag
ipinapatupad ang pagkakaugnay
upang makilatis ito ng maiging
aymga sumusunod
mabigyang na disiplina.
kahulugan ang nasabing paksa sa lahat
ng aspektong ipinaloob nito. Kung ang Kritikang Panlipunan ay patungkol sa pag-aaral at
pagbibigay puna ng lipunan tungkol sa nakaraan at kasalukuyan, ibig sabihin ang Poklor ay may
ginagampanang papel sa Kritikang Panlipunan sapagkat hindi maikakaila na ang batayan ng
pagbibigay kritika ay ang mga nailimbag na impormasyon tungkol sa isang paksa na maaaring
nasa nakaraan o kasalukuyan. Ang mga impormasyong ito ay sakop ng Poklor sapagkat ang
Poklor ay kahon ng impormasyon na naisulat sa iba’t ibang estilo.

B. Ang Poklor at ang aspektong Sosyolohikal

 Ang poklor ay salamin ng kalagayan ng lipunan sa iba’t ibang aspeto gaya ng

pakikisalumuha, pagtatrato, at pakikipag-ugnayan sa bawat isa. Ito ang nagpapaliwanag
ng pagkakatulad at pagkakaiba ng sosyolohikal ng pangkat sa kinabibilangan nitong
panahon.

C. Ang Poklor at ang aspektong Sikolohikal

 Ang poklor ay batayan din ng pagtuklas o pag-aaral ng kalagayang sikolohikal ng

pangkat sa panahong kinabibilangan nito. Ang pamamaraan ng pag-iisip ng mga ito, ang
naging reaksyon sa bawat pangyayaring kanilang kinaharap o kinakaharap.

8
Paksa 3- Mga Tala Tungkol sa iba’t ibang Pook at Etnolinggwistikong
Pangkat

– Mga Gawain

GAWAIN 1

Panuto : Magsaliksik at magtala ng mga impormasyon na may kinalaman sa mga

sumusunod at ibigay ang pinakabuod lamang.

a.Pagkakakilanlan
b Mahalagang .Kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas
c.Panitikan ( Karunungang-bayan, tulang-bayan, kaalamang bayan at mga
paniniwala)

1. ANG MAMANWA

a. Pagkakakilanlan
 Ang mga Mamanwa ay mga taong bundok na maitim, pandak, kulot ang buhok, at sarat
ang ilong na may maitim na mata. Gumagamit sila ng sariling Wika na Mamanwa sa
pakikipag-usap sa kapwa nila ngunit nakapagsasalita rin sila ng Wika ng mga taga ibang
bayan

b. Mahalagang kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas

 Ang pagkakaroon ng sariling pagkakakilanlan at panitikan ang nagtulak sa ilang
mananliksik na pag-aaralan ang kanilang pangkat. Ang mga nakalap o nadiskubreng
kaalaman tungkol sa pangkat Mamnwa ay idadadag sa kahon ng Poklor ng Pilipinas.

c. Panitikan
 Ang Mamanwa ay naniniwala na si Magbabaya ang pinakamakapangyarihan sa lahat na
siyang gumawa sa buong Mundo. Sila rin ay naniniwala na ang kalikasan ay
napakasagrado at napakahalaga sa kanilang buhay.

9
 GAWAIN 2

Panuto : Magtala ng impormasyon tungkol sa pangkat ng mga Higaonon.

a. Pagkakakilanlan
 Ang Higaonon , isang katutubong tribo sa hIlagang Mindanao sa katimugang Pilipinas, ay
nagpapanatili ng isang sinaunang Sistema ng paglutas ng tunggalian na naging daan sa
kanila upang maging isang tunay na mapayapang pamayanan. ( Inilarawan ang Higaonon
bilang mga taong may buhay na mga bundok” at “mga tao) .

Inilarawan ang Higaonon bilang “people of living mountains” and “people of the
wilderness”. Sila ay nabibilang sa tinatawag na lumads (Indigenous people) sa bundok ng
Northern Mindanao.

b. Mahalagang Kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas

 Ang pagkakaroon ng sariling kultura na nagpapaiba sa kanila sa ibang pangkat na naitala
mula sa iba’t ibang pag-aaral ay naidagdag sa kahon ng Poklor ng Pilipinas.

c. Panitikan
 Ang Higaonon ay mayroong sariling Sistema ng pagsulat. Ang mga naitalang akda ng mga
hIgaonon ay ang mga sumusunod;
 The laws at Mt.Sinakungan (Butos ta sinakungan)
 The legend of the carpenter (Nanangun ko tighinang ko balay)
 Higaonon marriage and family (Pag-asawa daw taglaasa ko mga Higaonon)
 Higaonon beliefs and practices (Mga panuos daw mga hinang ko Higaonon)
 Higaonon verbal arts (Higaonon ha mga limbay daw dasang)
 Ang mga akdang ito ay pawing mga sanaysay na nagpamalas ng kaugalian, pananaw,
paniniwala at kakayahan ng mga Higaonon.

10
 GAWAIN 3

Mga Sama Bangingi

a. Pagkakakilanlan
 Ang mga Sama Bangingi ay makikita sa bahaging Sulu at iba pang bahagi ng Mindanao.
Sinasalita nila ang dialektong Balangingi ng Sama-Bajao.

b. Mahalagang Kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas

 Ang kulturang maitala sa pangkat nila ay maituturing na kontribusyon sa Poklor ng
Pilipinas.

c. Panitikan
 Ang mga Sama Bangingi ay tinatawag na Muslim sapagkat ay kanilang relihiyon ay Islam.
Sila ay nagdiriwang ng Ramadhan at Mawlud (Kaarawan ng Nabi Mohammad).

GAWAIN 4

Mga Kankana-ey
A. Pagkakakilanlan
Ang mga Kankana-ey ay naninirahan sa kanlurang bahagi ng Lalawigang Bulubundukin o
hilagang bahagi ng Benguet sa Pilipinas, Wikang Kankanaey ang tawag sa kanilang
lenggwahe. Ang mayorya sa mga Kankanay ay kawangis ng mga Nabaloi. Ang
pinagkaiba ng mga babaing Kankanay sa mga Nabaloi ay matutunghayan sa kanilang
pananamit.

B. Mahalagang Kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas.

Ang kanilang kultura na naitala ay maituturing kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas
sapagkat ito ay nagbibigay ng kaalaman tungkot sa kanilang pangkat na magagamit sa
iba’t ibang layunin.

C. Panitikan
Ang panitikan ng Kankanay ay may apat na klase ng folktales. Una, ang Marchen. Ang
Marchen ay maihahalintulad sa mga fairytales ng Amerika. Ang istory ay kadalasang
umiinog sa kaguluhan ng iba’t ibang bahagi ng kuwento na nagpapakita ngg tulungan sa
mga karakter. Ang pangalawa naman ay tinatawag ng trickster tale: nagpapakita ito ng
bida na may pabagu-bagong ugali at mapaglaro. Kadalasan ay siya rin ang nabibiktima ng
kanyang mga panlilinlang. Animal stories ang pangatlo, ang mga karakter sa kuwentong
ito ay mga hayop. At ang pang-apat, ang mga narrative songs (day-eng). Ang mga ito ay
pangkaraniwang maikli at padayalogo.

11
 GAWAIN 5

Mansaka

A.Pagkakakilanlan
Ang Mansaka ay matatagpuan sa probinsya ng Davao del Norte at Compostela Valley.
Ang mga Mansaka ay dominanteng pagkat entniko sa Compostella Valley. Sinasabing sila ay
nakatira sa bahaging ito mula nang sila ay nilikha ng pinaniniwalaan nilang Magbabaya
(Creator).

B. Mahalagang Kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas

Ang kanilang kultura na naitala ay maituturing kontribusyon sa Poklor ng Pilipinas
sapagkat ito ay nagbibigay ng kaalaman tungkot sa kanilang pangkat na magagamit sa
iba’t ibang layunin.

C. Panitikan
Ang mga Mansaka ay may tinatawag na Bagani, ang tinuturing na tagapagtanggol ng
pangkat sa oras ng panganib o anumang gulo. Ang pagiging Bagani sa kanilang
komunidad ay hindi basta-basta, ito ay may sinusunod na pamantayan. Kailangan munang
makitaan ng kakayahan, kailangan nakapagtala ng 12 taong napatay sa laban. Pagkatapos ay
may ginagawa pang ritwal bilang pormal na deklarasyon bilang bagani.
Mayroon din silang pamamaraan pagdating sa pagpapakasal ng kanilang tribo. Ang mga
magulang ng dalawang nag-iibigan ang gumagawa ng areglo tungkol sa gaganaping
kasalan. Ang lalaki ay inaasahang tutulong sa sakahan ng magulang ng babae, siya rin ay
nararapat na magbigay ng dowry.

12