Chöông 3

PHAÂN TÍCH MOÁI QUAN HEÄ

CHI PHÍ – KHOÁI LÖÔÏNG –
LÔÏI NHUAÄN
1
 PHAÂN TÍCH MOÁI QUAN HEÄ
CHI PHÍ – KHOÁI LÖÔÏNG – LÔÏI NHUAÄN

Xem xeùt MQH giöõa GB, KLSP TT, CP… aûnh

höôûng ñeán LN nhö theá naøo ñeå löïa choïn PAÙ
KD toát

2
 NOÄI DUNG

I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN

II. MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG
III. PHAÂN TÍCH ÑIEÅM HOØA VOÁN
IV. PHAÂN TÍCH KEÁT CAÁU HAØNG BAÙN
V. HAÏN CHEÁ CUÛA PHAÂN TÍCH MOÁI QUAN
HEÄ CHI PHÍ–KHOÁI LÖÔÏNG–LÔÏI NHUAÄN

3
 I. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN

1. Soá dö ñaûm phí (SDÑP)

 SDÑP laø khoaûn cheânh leäch giöõa DT vaø BP
SDÑP toaøn boä SP = DT – BP toaøn boä SP
SDÑP 1 SP = GB 1 SP – BP 1 SP
 SDÑP laø khoaûn buø ñaép ÑP vaø hình thaønh LN

4
 VD 1 – BCKQHÑKD (1.000ñ)

Soá tieàn
Toång soá Ñôn vò
SP SP
Doanh thu (500/sp x 1.000 sp) 500.000 500
Bieán phí (300/sp x 1.000 sp) 300.000 300
Soá dö ñaûm phí 200.000 200
Ñònh phí 100.000
Lôïi nhuaän 100.000
5
 Soá dö ñaûm phí (tt)

 GB, BP khoâng ñoåi:

SDÑP taêng = SL tieâu thuï taêng * SDÑP ñôn vò
 Neáu GB, BP khoâng ñoåi, ÑP ñaõ ñöôïc buø ñaép:
SDÑP taêng = LN taêng
 SDÑP laø soá tuyeät ñoái neân coù theå so saùnh ñeå ra QÑ
KD trong tröôøng hôïp SX nhieàu loaïi SP khaùc nhau.
Nhöng cuõng coù tröôøng hôïp khoâng theå so saùnh
ñöôïc

6
 2. Tyû leä soá dö ñaûm phí

 TLSDÑP laø tyû troïng cuûa SDÑP vôùi DT

TL Toång SDÑP
= 100%
SDÑP Toång DT

TL SDÑP 1SP
= 100%
SDÑP GB 1SP
 VD 2: Theo döõ lieäu cuûa VD 1, ta coù:
TLSDÑP = 200.000 : 500.000 * 100% = 200 : 500 * 100%
= 40%
7
 Tyû leä soá dö ñaûm phí (tt)

 Söû duïng TLSDÑP seõ tính SDÑP, LN nhanh khi

DT thay ñoåi
VD 3:
Theo döõ lieäu cuûa VD 1, giaû söû DT taêng 100.000
(taêng SL tieâu thuï), ta coù:
SDÑP taêng = 100.000 * 40% = 40.000
LN taêng 40.000 (vì ÑP ñaõ ñöôïc buø ñaép vaø khoâng
ñoåi)

8
 Tyû leä soá dö ñaûm phí (tt)

 Neáu ÑP ñaõ ñöôïc buø ñaép, GB vaø BP khoâng ñoåi:

Lôïi nhuaän taêng = DT taêng * tyû leä SDÑP
 Cuøng ñieàu kieän nhö nhau:
SP hay daây chuyeàn SX naøo coù TLSDÑP cao thì
LN taêng cao hôn khi cuøng taêng 1 löôïng DT

9
 3. Keát caáu chi phí

 KCCP laø tyû leä cuûa BP vaø ÑP trong toång CP

 BP coù tyû troïng nhoû, ÑP coù tyû troïng lôùn:
Tyû leä SDÑP cao, neáu DT taêng thì LN taêng
nhanh;
 Hoaëc ngöôïc laïi

10
 Keát caáu chi phí (tt)
•VD 4: Hai Cty T vaø H
Cty T Cty H
Soá tieàn % Soá tieàn %
Doanh thu 500.000 100 500.000 100
Bieán phí 300.000 60 200.000 40
Soá dö ñaûm phí 200.000 40 300.000 60
Ñònh phí 100.000 200.000
Lôïi nhuaän 100.000 100.000
Hai Cty cuøng taêng 200.000 DT (taêng SL tieâu thuï),
caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi.
LN cuûa 2 Cty thay ñoåi ?
11
 Keát caáu chi phí (tt)

 Keát caáu CP hôïp lyù phuï thuoäc caùc yeáu toá:

 KH phaùt trieån daøi haïn
 Bieán ñoäng haøng naêm cuûa DT
 Thaùi ñoä cuûa ngöôøi quaûn lyù ñoái vôùi ruûi ro

12
 4. Ñoøn baåy KD (ñoøn baåy HÑ)

 ÑBKD laø laøm caùch naøo ñeå ñaït ñöôïc toác ñoä
taêng cao veà LN vôùi toác ñoä taêng nhoû hôn cuûa DT
 ÑBKD laø moái quan heä giöõa toác ñoä taêng LN vaø
toác ñoä taêng DT (do taêng SLTT, GB khoâng ñoåi),
toác ñoä taêng LN lôùn hôn toác ñoä taêng DT

Toác ñoä taêng LN

ÑBKD = >1
Toác ñoä taêng DT

13
 Ñoøn baåy KD (tt)

 ÑBKD phaûn aûnh möùc ñoä söû duïng ÑP:

 ÑBKD lôùn khi coù tyû leä ÑP cao trong toång CP
 ÑBKD beù khi coù tyû leä ÑP thaáp trong toång CP
 Cty coù ÑBKD cao thì LN raát nhaïy caûm vôùi söï
thay ñoåi cuûa DT (LN thay ñoåi nhanh)
 Taïi moät möùc ñoä DT, ñoä lôùn cuûa ÑBKD:

SDÑP
ÑL ÑBKD =
LN
14
 Ñoøn baåy KD (tt)

 YÙ nghóa cuûa ñoä ÑL ÑBKD:

 Giaû söû ôû möùc tieâu thuï 600 SP coù ñoä lôùn ÑBKD
laø 6, neáu GB, BP, ÑP khoâng ñoåi thì khi DT
taêng 1%, LN taêng 6%
 Hay:

Toác ñoä Toác ñoä ÑL

= *
taêng LN taêng DT ÑBKD

15
 Ñoøn baåy KD (tt)

VD: Theo VD 1
Tính được ĐLĐBKD = 200.000 / 100.000 = 2, coù yù
nghóa laø: DT ↑ 1% thì LN ↑ 2%
CM:
DT ↑ 1% → DT ↑ = 500.000 *1% = 5.000
DT ↑ 5.000 → SDĐP ↑ = 5.000 * 40% = 2.000
ĐP đã được bù đắp nên LN ↑ 2.000, đúng bằng
2% của LN (100.000 * 2%)

16
 Ñoøn baåy KD (tt)

•Ñoä lôùn ÑBKD giaûm daàn khi DT xa daàn ñieåm HV. Coù
nghóa laø DT caøng xa ñieåm HV thì toác ñoä taêng LN
giaûm daàn
500 SP 600 SP 800 SP 1.000 SP
Doanh thu 250.000 300.000 400.000 500.000
Bieán phí 150.000 180.000 240.000 300.000
SDÑP 100.000 120.000 160.000 200.000
Ñònh phí 100.000 100.000 100.000 100.000
Lôïi nhuaän 0 20.000 60.000 100.000
ÑLÑBKD ∞ 6 2.67 2
17
II. MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG

 Döõ lieäu söû duïng cho caùc VD sau:

GB: 500/SP
BP: 300/SP
ÑP: 100.000
Tieâu thuï 1.000SP/thaùng, coù LN 100.000
(Ñv tính 1.000ñ)

18
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

1. Ñònh phí, khoái löôïng SP tieâu thuï thay ñoåi

VD 6:
Giaû söû thaùng naøy baùn ñöôïc 1.000 SP, nhaø QT döï
tính taêng CP quaûng caùo theâm 12.000/thaùng, thì
thaùng sau coù theå KLSP tieâu thuï taêng 8%.
Neân thöïc hieän khoâng?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)

19
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

1. Ñònh phí, khoái löôïng SP tieâu thuï thay ñoåi

VD 6:
Giaû söû thaùng naøy baùn ñöôïc 1.000 SP, nhaø QT döï
tính taêng CP quaûng caùo theâm 12.000/thaùng, thì
thaùng sau coù theå KLSP tieâu thuï taêng 8%.
Neân thöïc hieän khoâng?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)

20
 VD 6:
SL SP tiêu thụ ước tính = 1.000(1+8%) = 1.080 SP
SDĐP ước tính = 1.080(500-300) = 216.000
SDĐP hiện tại = 200.000
SDĐP ↑ = 16.000
ĐP ↑ = 12.000
LN ↑ = 4.000
Vậy là nên thực hiện.

21
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

2. Bieán phí, khoái löôïng SP tieâu thuï thay ñoåi

VD 7:
Giaû söû thaùng naøy baùn ñöôïc 1.000 SP, nhaø QT
döï tính söû duïng NVL toát hôn ñeå SX SP coù chaát
löôïng cao hôn, thì coù theå KLSP TT thaùng sau
taêng theâm 200 SP/thaùng. NVL toát coù GM cao
hôn laøm cho CPNVLTT taêng theâm 20/SP.
Neân thöïc hieän khoâng?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)

22
 VD 7:
SL SP tiêu thụ ước tính = 1.000 + 200 = 1.200 SP
SDĐP ước tính = 1.200(500-320) = 216.000
SDĐP hiện tại = 200.000
SDĐP ↑ = 16.000
ĐP ↑ = 0
LN ↑ = 16.000
Vậy là nên thực hiện.

23
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

3. Ñònh phí, GB, khoái löôïng SP TT thay ñoåi

VD 8:
Giaû söû thaùng naøy baùn ñöôïc 1.000 SP, nhaø QT
döï tính thaùng sau giaûm GB moãi SP 30, taêng
CP quaûng caùo theâm 10.000/thaùng, thì coù theå
KLSP tieâu thuï taêng theâm 30%/thaùng.
Neân thöïc hieän khoâng?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)

24
 VD 8:
SLSP tiêu thụ ước tính = 1.000(1+30%) = 1.300 SP
SDĐP ước tính = 1.300(470-300) = 221.000
SDĐP hiện tại = 200.000
SDĐP ↑ = 21.000
ĐP ↑ = 10.000
LN ↑ = 11.000
Vậy là nên thực hiện.

25
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

4. Bieán phí, ñònh phí, KLSP tieâu thuï thay ñoåi

VD 9:
Giaû söû thaùng naøy baùn ñöôïc 1.000 SP, nhaø QT
döï tính thaùng sau thay caùch traû TL cho NV baùn
haøng coá ñònh 15.000/thaùng laø traû coá ñònh
5.000/thaùng vaø 10/SP baùn ñöôïc; thì coù theå
KLSP tieâu thuï taêng theâm 5%/thaùng.
Neân thöïc hieän khoâng?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)
26
 VD 9:
SL SP tiêu thụ ước tính = 1.000(1+5%) = 1.050 SP
SDĐP ước tính = 1.050(500-310) = 199.500
SDĐP hiện tại = 200.000
SDĐP ↓ = 500
ĐP ↓ = 10.000
LN ↑ = 9.500
Vậy là nên thực hiện.

27
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

5. Xaùc ñònh GB cho caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

VD 10:
Giaû söû trong thaùng ñaõ baùn ñöôïc 1.000 SP. Coù 1
khaùch haøng muoán mua 200 SP vôùi giaù thaáp hôn
giaù ñang baùn 10%, nhöng nhaø QT muoán baùn 200
SP naøy coù LN laø 10.000.
Vaäy theo yeâu caàu cuûa nhaø QT GB 1 SP cuûa ñôn
haøng naøy laø bao nhieâu? Coù baùn ñöôïc khoâng?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)

28
 VD 10:
GB/1SP theo yêu cầu của KH = 500*90% = 450
GB/1SP theo y/c của nhà QT
Trường hợp bán 200 SP không phát sinh
thêm ĐP. Nên có bán thêm hay không ĐP vẫn
như cũ. Vì vậy GB 200SP chỉ cần bù đắp BP và
hình thành LN,
Vậy GB/1SP = 300 + (10.000/200) = 350
Như vậy bán giá 450 là được, có LN nhiều hơn
y/c của nhà QT.
29
 MOÄT SOÁ VÍ DUÏ ÖÙNG DUÏNG (tt)

5. Xaùc ñònh GB cho caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

VD 11:
Giaû söû trong thaùng ñaõ baùn ñöôïc 1 löôïng SP,
tính ra bò loã 20.000. Coù 1 khaùch haøng muoán
mua 200 SP, nhaø QT muoán sau khi baùn 200 SP
naøy thì coù LN toång coäng laø 10.000. Vaäy 200 SP
ñoù phaûi baùn giaù bao nhieâu 1 SP?
(Caùc döõ lieäu khaùc khoâng ñoåi)

30
 VD 11:
Bán 1 lượng SP mà còn bị lỗ tức là ĐP chưa
được bù đắp hết.
Như vậy muốn sau khi bán 200SP mà có LN thì
GB của 200SP phải bù đắp BP, ĐP chưa được bù
đắp và hình thành LN.
Vậy GB/1SP:
300 + (20.000/200) + (10.000/200) = 450

31
 III. PHAÂN TÍCH ÑIEÅM HOØA VOÁN

 Phaân tích ÑHV laø tính cho nhaø QT bieát

phaûi baùn bao nhieâu SP hay bao nhieâu DT
thì ñuû buø ñaép CP
1. Caùch tính ñieåm hoøa voán
 PP phöông trình
 PP soá dö ñaûm phí

32
 PP phöông trình

 DT = BP + ÑP + LN
GB 1 SP* SLTT = (BP 1 SP * SLTT) + ÑP + LN
 Theá GB, BP, ÑP (SX, BH, QLDN, laõi tieàn vay),
LN = 0 vaøo PT treân seõ tính ñöôïc SLTT HV
 DT hoøa voán = GB * SLTT HV

33
 PP soá dö ñaûm phí

 DT = BP + ÑP + LN
GB 1 SP* SLTT = (BP 1 SP * SLTT) + ÑP + LN
→ (GB 1 SP - BP 1 SP) SLTT hv = ÑP + 0
→ SLTT hv = ĐP/SDĐP 1SP
Chứng minh tiếp tục:
SLTT hv * GB 1 SP = (ĐP/SDĐP 1SP)* GB 1 SP)
→ DThv = ĐP / (SDĐP 1SP/ GB 1 SP)
→ DThv = ĐP / Tỷ lệ SDĐP

34
 PP soá dö ñaûm phí

ÑP
SLHV =
SDÑP 1 SP

ÑP
DTHV =
Tyû leä SDÑP

 ÑP söû duïng ñeå tính SLTTHV vaø DTHV bao

goàm ÑP SX, BH, QLDN vaø laõi tieàn vay (CP taøi
chính)
35
 Veõ ñoà thò hoøa voán

 Böôùc 1: Veõ truïc toïa ñoä vôùi truïc hoaønh (ox)

möùc ñoä HÑ, truïc tung (oy) soá tieàn
 Böôùc2: Veõ ñöôøng bieåu dieãn ñònh phí y = b
 Böôùc 3: Veõ ñöôøng bieåu dieãn toång CP
y = ax+b
 Böôùc 4: Veõ ñöôøng bieåu dieãn DT: y’ = gx
 Böôùc 5: Xaùc ñònh vuøng laõi, loã treân ñoà thò

36
 ÑOÀ THÒ HOØA VOÁN

Y’ = gx
ñoàng

Vuøng laõi
Y = ax + b

DTHV

Yñ = b

O SLHV SP

37
 3. Phaân tích lôïi nhuaän

 Phaân tích LN laø tính cho nhaø QT bieát phaûi

baùn bao nhieâu SP hay DT thì ñaït LN ñeà ra
 Caùch tính:
 PP phöông trình
 PP soá dö ñaûm phí

38
 PP phöông trình

 DT = BP + ÑP + LN
GB 1 SP* SLTT = (BP 1 SP * SLTT) + ÑP + LN
Theá GB, BP, ÑP, LN caàn ñaït vaøo PT treân tính
ñöôïc SL caàn baùn
 DT caàn baùn = GB * SL caàn baùn

39
 PP soá dö ñaûm phí

ÑP + LNmm
SLCB =
SDÑP 1 SP

ÑP+ LNmm
DTCB =
Tyû leä SDÑP

 ÑP söû duïng ñeå tính SLcb vaø DTcb bao goàm

ÑP SX, BH, QLDN vaø laõi tieàn vay (CP taøi
chính)

40
 4. Soá dö an toaøn

 SDAT laø khoaûn cheânh leäch giöõa DT thöïc hieän

(döï kieán) vôùi DTHV
SDAT = DTTH (DTDK) – DT HV
 SDAT lôùn thì ñoä an toaøn trong KD cao – chaäm
bò loã
 SDAT beù thì ñoä an toaøn trong KD thaáp –
nhanh bò loã
SDAT
TL SDAT = 100%
DTTH
41
 Soá dö an toaøn (tt)

 SDAT caùc Cty khaùc nhau do keát caáu CP khaùc

nhau
 VD: Tính DTHV, SDAT vaø TLSDAT?
Cty T Cty H
Soá tieàn % Soá tieàn %
Doanh thu 500.000 100 500.000 100
Bieán phí 300.000 60 100.000 20
SDÑP 200.000 40 400.000 80
Ñònh phí 100.000 300.000
Lôïi nhuaän 100.000 100.000
42
 Soá dö an toaøn (tt)
 Cty T
DThv = 100.000/40%=250.000
SDAT = 500.000 – 250.000 = 250.000
TLSDAT = 250.000/500.000= 50%
 Cty H
DThv = 300.000/80%= 375.000
SDAT = 500.000 – 375.000 = 125.000
TLSDAT = 125.000/500.000= 25%
 Vậy Cty T an toaøn hôn cty H 43
 Soá dö an toaøn (tt)

 Ñieàu kieän ñeå taêng SDAT:

 Taêng ñôn giaù baùn
 Taêng saûn löôïng tieâu thuï
 Giaûm ñôn giaù baùn
 Giaûm ñònh phí
 Giaûm bieán phí

44
 IV. PHAÂN TÍCH KEÁT CAÁU
HAØNG BAÙN

1. Khaùi nieäm
 KCHB laø tyû troïng DT töøng loaïi SP trong toång
DT
 Thay ñoåi KCHB thì LN seõ thay ñoåi

45
 VD: Cty T coù BCKQHÑKD theo SDÑP 2 tröôøng hôïp:

Tröôøng hôïp 1 Tröôøng hôïp 2

SP A SP B SP A SP B
Tyû Tyû Tyû Tyû
Soá Soá Soá Soá
troïng troïng troïng troïng
tieàn tieàn tieàn tieàn
DT DT DT DT
DT 600 60% 400 40% 400 40% 600 60%
BP 360 200 ? ?
SDÑP 240 200 ? ?
ÑP(264)
LN
• LN hai tröôøng hôïp nhö theá naøo?
46
PHAÂN TÍCH KEÁT CAÁU HAØNG BAÙN (tt)

 LN lôùn hôn khi DT cuûa SP coù TLSDÑP cao

chieám tyû troïng lôùn trong toång DT
 KCHB hôïp lyù thì LN cao
 KCHB laø thöôùc ño hieäu quaû cuûa boä phaän KD

47
PHAÂN TÍCH KEÁT CAÁU HAØNG BAÙN (tt)

2. KCHB vaø DT hoøa voán

 Baùn nhieàu loaïi SP thì DTHV phuï thuoäc vaøo
KCHB

48
PHAÂN TÍCH KEÁT CAÁU HAØNG BAÙN (tt)

 Xaùc ñònh DTHV trong tröôøng hôïp baùn nhieàu

SP:
ÑP
DTHV =
Tyû leä SDÑP bình quaân

Tyû leä Toång SDÑP

=
SDÑP BQ Toång DT
 ÑP söû duïng ñeå tính DTHV, bao goàm ÑP SX,
BH, QLDN vaø laõi tieàn vay
49
 • KCHB vaø DT hoøa voán (tt)
• Ví duï: Cty T coù BCKQHÑKD theo SDÑP
SP A SP B
Soá Soá Tyû leä
Tyû leä Tyû leä Soá tieàn
tieàn tieàn bình quaân
DT 600 100% 400 100% 1.000 100%
BP 360 60% 200 50% 560 56%
SDÑP 240 40% 200 50% 440 44%
ÑP 264
LN 176

• DTHV?

50
 KCHB vaø DT hoøa voán (tt)

 Treân cô sôû DTHV chung vaø keát caáu DT cuûa

töøng loaïi SP trong toång DT ñeå xaùc ñònh
DTHV töøng loaïi SP
 Caên cöù VD tröôùc xaùc ñònh DTHV SP A, B?

51
 PHAÂN TÍCH KEÁT CAÁU HAØNG BAÙN (tt)
• KCHB thay ñoåi thì DTHV thay ñoåi
• DTHV cuûa 2 tröôøng hôïp?
Tröôøng hôïp 1 Tröôøng hôïp 2
SP A SP B SP A SP B
Tyû Tyû Tyû Tyû
Soá Soá Soá Soá
troïng troïng troïng troïng
tieàn tieàn tieàn tieàn
DT DT DT DT
DT 600 60% 400 40% 400 40% 600 60%
BP 360 200
SDÑP 240 200
ÑP(264)
LN
52
 V. HAÏN CHEÁ CUÛA PHAÂN TÍCH
MQH CP – KL – LN

 PT vôùi nhöõng giaû thieát neân coù nhöõng haïn cheá:

 MQH CP-KL-LN laø quan heä tyû leä neân coù theå
bò phaù vôõ
 Phaân loaïi CP thaønh BP, ÑP khoâng theå chính
xaùc
 KCHB luoân thay ñoåi
 Khoái löôïng SP SX vaø tieâu thuï khoù ñoàng nhaát
 Khoâng quan taâm ñeán laïm phaùt
Heát

53