Bài Giảng Điện Tử - CNXHKH

HỌC PHẦN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

(24,6)
CHƯƠNG 1
NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Khoa: Lý luận Chính trị
Trường: Đại học Thương mại
2
NỘI DUNG
I. Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học
II. Các giai đoạn phát triển cơ bản của Chủ nghĩa xã hội khoa học
III. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ
nghĩa xã hội khoa học
3
I. SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

a. Điều kiện kinh tế - xã hội
b. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận
2. Vai trò của C.Mác và Ph.Ăngghen
a. Sự chuyển biến lập trường triết học và lập trường chính trị
b. Ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen
c. Tuyên ngôn của Đảng cộng sản đánh dấu sự ra đời của Chủ
nghĩa xã hội khoa học
4
Quan niệm về Chủ nghĩa xã hội khoa học
- Theo nghĩa rộng: CNXHKH là chủ nghĩa Mác - Lênin, luận giải
từ góc độ triết học, kinh tế chính trị và chính trị - xã hội về sự chuyển
biến từ CNTB lên CNXH và CNCS.
- Theo nghĩa hẹp: CNXHKH là một trong ba bộ phận hợp thành của
chủ nghĩa Mác - Lênin.
Trong học phần này, Chủ nghĩa xã hội khoa học được nghiên cứu
theo nghĩa hẹp.
5
1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học
a. Điều kiện kinh tế - xã hội
- Cuộc cách mạng công nghiệp phát triển làm cho PTSX TBCN phát triển
vượt bậc gây ra mâu thuẫn giữa LLSX mang tính chất xã hội hóa với
QHSX dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân về TLSX. Biểu hiện về mặt xã
hội là mâu thuẫn giữa GCCN với GCTS.
- Nhiều phong trào đấu tranh của GCCN đã nổ ra, GCCN xuất hiện với tư
cách là một lực lượng chính trị độc lập đòi hỏi phải có lý luận cách
mạng, khoa học dẫn đường. Đây chính là mảnh đất hiện thực cho sự ra
đời của CNXHKH.
6
1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời chủ nghĩa xã hội khoa học
- Tiền đề khoa học tự nhiên
Định luật bảo toàn và Học thuyết tế bào

Học thuyết tiến hóa chuyển hóa năng lượng Matthias Jakob
Charles Darwin M.V.Lomonosov Schleiden
Robert Mayer Theodor Schwann
Tiền đề khoa học cho sự ra đời của CNDVBC và CNDVLS

Cơ sở PPL cho các nhà sáng lập CNXHKH nghiên cứu các vấn đề CT-XH
7
1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời chủ nghĩa xã hội khoa học
- Tiền đề tư tưởng lý luận
Triết học cổ điển Đức KTCT học cổ điển Anh Chủ nghĩa xã hội không
tưởng phê phán
Ph.Hêghen A.Smith
Xanh Ximông, S.Phuriê,
L.Phoiơbắc D.Ricardo
R.Ôoen
Tiền đề lý luận trực tiếp cho sự ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học
8
Chủ nghĩa xã hội không tưởng phê phán
Giá trị Hạn chế
• Thể hiện tinh thần phê phán, lên án chế • Không phát hiện được quy luật vận
độ quân chủ chuyên chế và chế độ động và phát triển của lịch sử xã hội
TBCN.
• Đưa ra nhiều luận điểm có giá trị về xã loài người.
hội tương lai: tổ chức sản xuất và phân • Không thấy được quy luật vận động
phối, vai trò của công nghiệp và khoa của chủ nghĩa tư bản.
học - kỹ thuật, xóa bỏ đối lập giữa lao
động trí óc và lao động chân tay, giải • Không phát hiện ra lực lượng tiên
phóng phụ nữ, vai trò lịch sử của nhà phong lãnh đạo cách mạng.
nước… • Không chỉ ra được biện pháp cải tạo xã
• Thức tỉnh giai cấp công nhân và NDLĐ hội cũ, xây dựng xã hội mới.
trong cuộc đấu tranh chống chế độ
quân chủ chuyên chế và chế độ TBCN.
9
a. Sự chuyển biến lập trường triết học và lập trường chính trị
- Khi mới bước vào hoạt động khoa học
C.Mác và Ph.Ăngghen là thành viên của câu lạc
bộ Hegel trẻ, chịu ảnh hưởng bởi quan điểm
triết học của Hegel và Feuerbach.
- Hai ông đã kế thừa “cái hạt nhân hợp lý”,
cải tạo và loại bỏ cái vỏ thần bí duy tâm, siêu
hình để xây dựng lý thuyết mới: chủ nghĩa duy
vật biện chứng.
- Từ năm 1843-1848 là quá trình chuyển
Ph.Ăngghen C.Mác biến lập trường triết học và chính trị của C.Mác
(1820-1895) (1818-1883)
và Ph.Ăngghen.
10
b. Ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen
Ba phát kiến vĩ đại
Học thuyết giá trị Học thuyết về

Chủ nghĩa duy vật
SMLS toàn thế giới
thặng dư
lịch sử của GCCN
P/d kinh tế
P/d triết học P/d CT-XH
Luận giải sự sụp đổ của CNTB và sự ra đời

tất yếu của CNXH
11
c. Tuyên ngôn của Đảng cộng sản đánh dấu sự ra đời của CNXHKH
- Tháng 2/1848 tác phẩm do C.Mác và

Ph.Ăngghen soạn thảo được công bố trước toàn
thế giới.
- Tác phẩm đánh dấu sự ra đời của Chủ nghĩa
Mác với 3 bộ phận hợp thành: triết học, kinh tế
chính trị, CNXHKH.
- Tác phẩm là cương lĩnh chính trị, là kim chỉ
nam cho hoạt động của PTCS&CNQT; dẫn dắt
GCCN và NDLĐ toàn thế giới đấu tranh chống
CNTB, giải phóng loài người khỏi mọi áp bức,
bóc lột, bất công.
12
c. Tuyên ngôn của Đảng cộng sản đánh dấu sự ra đời của CNXHKH
- Những luận điểm tiêu biểu:
+ GCCN không thể hoàn thành thắng lợi sứ mệnh lịch sử nếu không tổ chức
được chính Đảng của giai cấp.
+ Sự sụp đổ của CNTB và sự thắng lợi của CNXH là tất yếu như nhau.
+ GCCN, do có địa vị kinh tế - xã hội đại diện cho LLSX tiên tiến, có sứ mệnh
thủ tiêu CNTB, đồng thời là lực lượng tiên phong trong quá trình xây dựng CNXH,
CNCS.
+ Những người cộng sản trong cuộc đấu tranh chống CNTB, cần thiết phải liên
minh với các lực lượng dân chủ để đánh đổ chế độ phong kiến, đồng thời không
quên đấu tranh cho mục tiêu cuối cùng là CNCS. Những người cộng sản phải tiến
hành cách mạng không ngừng và phải có chiến lược, sách lược khôn khéo và kiên
quyết.
13
II. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA
XÃ HỘI KHOA HỌC
1. C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển Chủ nghĩa xã hội khoa học

a. Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari (1871)
b. Thời kỳ sau công xã Pari đến 1895
2. V.I.Lênin vận dụng và phát triển Chủ nghĩa xã hội khoa học trong điều
kiện mới
a. Thời kỳ trước Cách mạng tháng Mười Nga
b. Thời kỳ sau Cách mạng tháng Mười Nga
3. Sự vận dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa xã hội khoa học từ sau khi
V.I.Lênin qua đời đến nay
14
1. C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học (SV TNC)
a. Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari (1871)
Trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm các cuộc CM của GCCN giai đoạn 1848-1852
C.Mác và Ph.Ăngghen đã phát triển nhiều nội dung của CNXHKH:
- Tư tưởng về đập tan bộ máy nhà nước TS, thiết lập chuyên chính VS.
- Bổ sung tư tưởng về CM không ngừng bằng sự kết hợp giữa đấu tranh của
GCVS với phong trào đấu tranh của GCND.
- Xây dựng khối liên minh CN - ND, đây là điều kiện tiên quyết đảm bảo cho
cuộc CM phát triển không ngừng để đi tới mục tiêu cuối cùng.
15
1. C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển Chủ nghĩa xã hội khoa học (SV TNC)
b. Thời kỳ sau công xã Pari đến 1895
- Trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm Công xã Pari, C.Mác và Ph.Ăngghen khẳng
định: nhiệm vụ của CM là đập tan bộ máy nhà nước quan liêu; đồng thời thừa nhận
Công xã Pari là một hình thái nhà nước của GCCN.
- Khẳng định sự ra đời, phát triển của CNXHKH bắt nguồn từ CNXH không
tưởng, đánh giá cao vai trò của các nhà CNXH không tưởng Anh, Pháp.
- Nhiệm vụ nghiên cứu của CNXHKH là: “nghiên cứu những điều kiện lịch sử và
do đó, nghiên cứu chính ngay bản chất của sự biến đổi ấy và bằng cách ấy làm cho
giai cấp hiện nay đang bị áp bức và có sứ mệnh hoàn thành sự nghiệp ấy hiểu rõ
được những điều kiện và bản chất của sự nghiệp của chính họ”
- C.Mác và Ph.Ăngghen chỉ rõ học thuyết của mình chỉ là những “gợi ý” cho
những suy nghĩ và hành động vì vậy cần phải tiếp tục, nghiên cứu, bổ sung và phát
triển CNXHKH học phù hợp với điều kiện lịch sử mới.
16
2. V.I.Lênin vận dụng và phát triển Chủ nghĩa xã hội khoa học
trong điều kiện mới
a. Thời kỳ trước Cách mạng tháng Mười Nga
V.I.Lênin đã phát triển các nguyên lý của CNXHKH trên những khía cạnh sau:
- Đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác, mở đường cho chủ nghĩa Mác thâm nhập vào
nước Nga.
- Xây dựng lý luận về Đảng cách mạng kiểu mới của giai cấp công nhân.
- Hoàn chỉnh lý luận về cách mạng XHCN.
- CMVS có thể nổ ra và thắng lợi ở nơi mà CNTB chưa phải là phát triển nhất,
nhưng là khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền TBCN.
- Luận giải về chuyên chính vô sản.
- V.I.Lênin đã trực tiếp lãnh đạo Đảng của GCCN Nga tập hợp lực lượng đấu tranh
chống chế độ chuyên chế Nga hoàng, tiến tới giành chính quyền về tay GCCN và
NDLĐ Nga.
17
2. V.I.Lênin vận dụng và phát triển Chủ nghĩa xã hội khoa học
trong điều kiện mới
b. Thời kỳ từ sau Cách mạng tháng Mười Nga (1917) đến năm 1924
- Về chuyên chính vô sản: một hình thức nhà nước mới - nhà nước dân chủ
- Về thời kỳ quá độ chính trị từ CNTB lên CNCS: đây là thời kỳ đấu tranh
chống lại những thế lực và những tập tục của XH cũ, xây dựng XH mới.
- Về chế độ dân chủ: chỉ có dân chủ tư sản hoặc dân chủ xã hội chủ nghĩa.
- Về cải cách hành chính bộ máy nhà nước: cần có một đội ngũ những
người CS đã được tôi luyện và một bộ máy nhà nước tinh gọn, không
hành chính, quan liêu.
- Về cương lĩnh xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga
18
3. Sự vận dụng và phát triển sáng tạo của Chủ nghĩa xã hội khoa học từ sau
khi V.I.Lênin qua đời đến nay (SV TNC)
a. Thời kỳ từ năm 1924 đến trước năm 1991
- Hội nghị đại biểu các ĐCS và CNQT tại Mátxcơva (11/1957) tổng kết và thông qua 9
quy luật của công cuộc cải tạo XHCN và xây dựng CNXH.
- Hội nghị đại biểu 81 ĐCS và CNQT (Mátxcơva -1960) đã phân tích tình hình thế giới,
đưa ra khái niệm “thời đại ngày nay”; xác định nhiệm vụ hàng đầu của các ĐCS và CNQT
là bảo vệ hòa bình, ngăn chặn bọn đế quốc hiếu chiến phát động chiến tranh, tăng cường
đoàn kết PTCS đấu tranh cho hòa bình, dân chủ và CNXH.
- Sau Hội nghị Mátxcơva, hoạt động lý luận và thực tiễn của các Đảng cộng sản được
tăng cường. Tuy nhiên, trong phong trào cộng sản quốc tế vẫn tồn tại những bất đồng, cuộc
đấu tranh giữa những người theo chủ nghĩa Mác - Lênin với những người theo chủ nghĩa
19
xét lại, chủ nghĩa giáo điều biệt phái vẫn diễn ra gay gắt.
3. Sự vận dụng và phát triển sáng tạo của Chủ nghĩa xã hội khoa học
từ sau khi V.I.Lênin qua đời đến nay (SV TNC)
b. Từ năm 1991 đến nay

- Đến cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, do tác động tiêu
cực, phức tạp từ bên trong và bên ngoài, mô hình chế độ XHCN ở Liên Xô và
Đông Âu sụp đổ, hệ thống XHCN tan rã, CNXH đứng trước thử thách lớn đòi
hỏi phải vượt qua.
- Sau khi CNXH hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, một số nước
XHCN hoặc có xu hướng XHCN tiếp tục kiên trì hệ tư tưởng Mác - Lênin,
CNXHKH, từng bước giữ ổn định để cải cách, đổi mới và phát triển.
20
III. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC
NGHIÊN CỨU CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Đối tượng nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học
2. Phương pháp nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học
3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học
21
1. Đối tượng nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học
a. Đối tượng nghiên cứu
Những quy luật,

tính quy luật CT-
XH
CHỦ NGHĨA Quá trình hình
XÃ HỘI thành và phát triển
của hình thái kinh
KHOA HỌC tế - xã hội CSCN
Những nguyên
tắc, điều kiện,
con đường hình
thức, phương
pháp đấu tranh
22
b. Chức năng, nhiệm vụ của Chủ nghĩa xã hội khoa học
Chức năng Nhiệm vụ
Giác ngộ, hướng dẫn Luận chứng một cách KH tính tất yếu thay thế
GCCN thực hiện sứ mệnh CNTB bằng CNXH, CNCS gắn liền với việc
lịch sử của mình. thực hiện sứ mệnh lịch sử của GCCN.
Đấu tranh bác bỏ những trào lưu tư tưởng

chống cộng, chống CNXH, bảo vệ sự trong
sáng của chủ nghĩa Mác- Lênin và những
thành quả của CMXHCN.
23
2. Phương pháp nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học (SV TNC)
- Phương pháp luận chung: CNDVBC&CNDVLS

- Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
+ Phương pháp kết hợp logic và lịch sử: đây là phương pháp đặc trung và đặc biệt
quan trọng đôi với chủ nghĩa xã hội khoa học.
+ Phương pháp khảo sát và phân tích về mặt chính trị - xã hội dựa trên các điều
kiện kinh tế - xã hội cụ thể: đây là phương pháp có tính đặc thù của chủ nghĩa xã
hội khoa học.
+ Phương pháp so sánh.
+ Phương pháp có tính liên ngành: tổng hợp, thống kê, so sánh, điều tra xã hội
học, sơ đồ hóa, mô hình hóa…
+ Phương pháp tổng kết thực tiễn, nhất là thực tiễn về chính trị - xã hội.
24
3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học (SV TNC)
a. Về mặt lý luận
- Trang bị những nhận thức chính trị - xã hội và phương pháp luận khoa học
và quá trình tất yếu lịch sử dẫn đến sự hình thành, phát triển hình thái kinh tế -
xã hội CSCN, giải phóng XH, giải phóng con người.
- Góp phần định hướng chính trị - xã hội cho hoạt động thực tiễn của Đảng
cộng sản, Nhà nước XHCN và nhân dân trong cách mạng XHCN, trong công
cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
- Trang bị nhận thức khoa học để người học có căn cứ nhận thức khoa học
để cảnh giác, phân tích đúng và đấu tranh chống lại những nhận thức sai lệch,
những tuyên truyền chống phá của chủ nghĩa đế quốc và bọn phản động, đi
ngược lại xu thế, lợi ích của nhân dân, dân tộc và nhân loại tiến bộ.
25
3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu Chủ nghĩa xã hội khoa học (SV TNC)
b. Về mặt thực tiễn:

- Củng cố niềm tin vào sự thắng lợi tất yếu của CNXH, CNCS trên
phạm vi toàn thế giới.
- Trên cơ sở những nhận thức khoa học, giúp người học hình thành
niềm tin khoa học vào mục tiêu lý tưởng XHCN và con đường đi lên
CNXH mà Đảng và nhân dân Việt Nam đã lựa chọn.
- Giúp người học nhận thức rõ được trách nhiệm của mình đối với sự
nghiệp xây dựng CNXH ở Việt Nam.
26
HẾT CHƯƠNG 1
27
CHƯƠNG 2
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa

học Khoa: Lý luận Chính trị
28
NỘI DUNG
I. QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN VỀ GIAI
CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ THẾ GIỚI CỦA GIAI
CẤP CÔNG NHÂN
II. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH LỊCH
SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY
III. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM
29
I. QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN VỀ GIAI CẤP CÔNG
NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ THẾ GIỚI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

a. Khái niệm giai cấp công nhân
b. Đặc điểm của giai cấp công nhân
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
3. Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
a. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
b. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của
mình
30
1. Khái niệm và đặc điểm giai cấp công nhân
a. Khái niệm giai cấp công nhân
- Hai phương diện xác định

khái niệm GCCN
Về phương diện KT - XH: CN là Về phương diện CT - XH: Trong

người lao động trực tiếp hoặc gián CNTB: CN không sở hữu TLSX
tiếp vận hành công cụ sản xuất có chủ yếu, phải bán sức lao động
tính chất công nghiệp ngày càng hiện cho nhà TB và bị bóc lột giá trị
đại và tính XHH cao thặng dư
31
- Khái niệm giai cấp công nhân
GCCN là một tập đoàn xã hội, hình thành và phát triển cùng với quá trình
phát triển của nền công nghiệp hiện đại; họ lao động bằng phương thức
công nghiệp ngày càng hiện đại và gắn liền với quá trình sản xuất vật chất
mang tính hiện đại, là đại biểu cho PTSX mang tính XHH ngày càng cao.
Họ là người làm thuê do không có TLSX, buộc phải bán sức lao động để
sống và bị GCTS bóc lột giá trị thặng dư; vì vậy lợi ích cơ bản của họ đối
lập với lợi ích cơ bản của GCTS. Đó là giai cấp có sứ mệnh phủ định chế độ
TBCN, xây dựng thành công CNXH, CNCS trên toàn thế giới.
32
Tập đoàn xã hội
Hình thành và
Đại diện cho lực phát triển cùng
lượng sản xuất tiên với sự phát triển
tiến của nền đại CN
GCCN
Trong CNTB: II
- không có TLSX,
- đi làm thuê Có sứ mệnh phủ
GCCN là
- bị bóc lột (m) định CNTB, XD “con đẻ” của
thành công NỀN ĐẠI
CNXH, CNCS CN 33
Lao động bằng
phương thức công
nghiệp
Có tính tổ chức, kỷ Đại biểu cho lực

luật, có tinh thần b. Đặc điểm lượng sản xuất và
hợp tác, tâm lý lao của GCCN phương thức sản
động công nghiệp xuất tiên tiến
Có tinh thần cách

mạng triệt để
34
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Sứ mệnh lịch sử tổng quát của giai cấp công nhân: thông qua
chính đảng tiền phong, giai cấp công nhân tổ chức, lãnh đạo
nhân dân lao động đấu tranh xóa bỏ các chế độ người bóc lột
người, xóa bỏ chủ nghĩa tư bản, giải phóng giai cấp công nhân,
nhân dân lao động khỏi mọi sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc
hậu, xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh.
35
- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên các lĩnh vực cụ thể
- XD cơ sở vật chất, kỹ thuật cho CNXH
- Thiết lập QHSX mới dựa trên chế độ
công hữu TLSX chủ yếu
- Ở các nước XHCN, thực hiện “một kiểu Kinh tế - Lật đổ chính quyền
tổ chức xã hội mới về lao động” của giai cấp thống trị,
thiết lập nhà nước
kiểu mới, XD nền dân
Chính trị- chủ XHCN
xã hội - Cải tạo XH cũ, xây
- Cải tạo cái cũ, XD cái mới, tiến bộ;
dựng XH mới, thực
củng cố ý thức hệ tiên tiến của GCCN là
hiện dân chủ, công
chủ nghĩa Mác - Lênin. Văn hóa, bằng, bình đẳng và
- Đấu tranh khắc phục ý thức hệ TS, các tư tưởng
tiến bộ xã hội
tàn dư của hệ tư tưởng cũ.
- Phát triển XH, XD con người mới, đạo
đức và lối sống mới XHCN
3. Những điều kiện quy định và thực hiện sứ
mệnh lịch của giai cấp công nhân
a. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của

giai cấp công nhân
b. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực

hiện sứ mệnh lịch sử của mình
37
a. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của GCCN
- Do địa vị chính trị - xã hội của

- Do địa vị kinh tế của GCCN GCCN
GCCN đại diện cho LLSX và Trong CNTB: lợi ích GCCN đối
PTSX tiên tiến, hiện đại: lập với lợi ích của GCTS nên có
tính cách mạng triệt để
GCCN có vai trò quyết định sự
phát triển của xã hội hiện đại
Có phẩm chất của một GC tiên
Là là lực lượng phá vỡ QHSX tiến, cách mạng: ý thức tổ chức
TBCN giành chình quyền về tay kỷ luật, đoàn kết, tự giác
GCCN
Là GC duy nhất có đủ điều kiện tổ Được trang bị lý luận tiên tiến

chức lãnh đạo XD XH mới và có Đảng Cộng sản dẫn dắt
38
b. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình
- Sự phát triển của bản thân GCCN về số lượng và chất lượng
- Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan trọng nhất để GCCN thực
hiện thắng lợi SMLS của mình
- Phải có sự liên minh giữa GCCN với GCND và các tầng lớp
lao động khác
39
- Sự phát triển của bản thân GCCN về số lượng và chất lượng

+ Phát triển về quy mô (số lượng).
+ Phát triển về chất lượng thể hiện ở: trình độ trưởng thành về ý thức
chính trị; năng lực và trình độ làm chủ về khoa học, công nghệ; trình độ
học vấn, tay nghề, chuyên môn, nghiệp vụ.
+ Để phát triển GCCN về số lượng và chất lượng, phải đặc biệt chú ý
đến 2 biện pháp cơ bản: phát triển công nghiệp - “tiền đề thực tiễn tuyệt
đối cần thiết”; xây dựng Đảng Cộng sản - hạt nhân chính trị của GCCN
40
- Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để GCCN thực hiện thắng
lợi SMLS của mình
+ Sự ra đời của Đảng là dấu hiệu trưởng thành vượt bậc của GCCN với tư cách là
GC cách mạng.
+ Quy luật ra đời của Đảng Cộng sản: Theo Lênin, Đảng Cộng sản ra đời trên cơ
sở kết hợp giữa hai yếu tố: Chủ nghĩa Mác + phong trào công nhân
41
- ĐCS là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để GCCN thực hiện thắng lợi
SMLS của mình
Mối quan hệ giữa ĐCS với

GCCN
- ĐCS là nhân tố đảm bảo cho GCCN

- GCCN là cơ sở XH, là thực hiện thắng lợi SMLS của mình
nguồn bổ sung cho Đảng
ĐCS là lãnh tụ chính trị của GCCN
ĐCS là bộ tham mưu chiến đấu

của GCCN
ĐCS là đội tiền phong của GCCN

42
b. Điều kiện chủ quan để GCCN thực hiện sứ mệnh
lịch sử của mình
- Phải có sự liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông
dân và các tầng lớp lao động khác do giai cấp công nhân lãnh đạo
thông qua Đảng cộng sản.
43
II. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ
MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY
1. Giai cấp công nhân hiện nay
2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân công nhân
trên thế giới hiện nay
a. Về nội dung kinh tế - xã hội
b. Về nội dung chính trị xã hội
c. Về nội dung văn hóa, tư tưởng
44
a. Những điểm tương đối ổn định của GCCN hiện nay so với thế kỷ XIX
- Là LLSX hàng đầu của xã hội hiện đại, chủ thể của quá trình sản xuất công
nghiệp mang tính XHH ngày càng cao.
- Công nghiệp hóa vẫn là cơ sở khách quan để phát triển mạnh mẽ GCCN.
Sự phát triển của GCCN và sự phát triển của KT có tỷ lệ thuận.
- Ở các nước TBCN, GCCN vẫn bị GCTS bóc lột giá trị thặng dư.
- Phong trào CS và CN ở nhiều nước vẫn là lực lượng đi đầu trong đấu tranh
vì hòa bình, hợp tác và phát triển, vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ XH và
CNXH.
45
b. Những biến đổi và khác biệt của GCCN hiện đại
- Tăng nhanh về số lượng, thay đổi mạnh về cơ cấu.
- Có xu hướng trí tuệ hóa (tri thức hóa và trí thức hóa).
- Xu hướng trung lưu hóa gia tăng
- Ở các nước XHCN, GCCN đã trở thành giai cấp lãnh đạo và
Đảng Cộng sản trở thành Đảng cầm quyền.
46
2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của GCCN trên thế giới hiện nay (SV TNC)
a. Về nội dung kinh tế - xã hội
- Sự phát triển sản xuất dưới CNTB hiện nay với sự tham gia trực tiếp của
GCCN và các lực lao động - dịch vụ trình độ cao là nhân tố kinh tế - xã hội
thúc đẩy sự chín muồi các tiền đề của CNXH trong lòng CNTB.
- Mâu thuẫn giữa GCCN với GCTS ngày càng sâu sắc, toàn cầu hóa vẫn
mang đậm tính chất TBCN thúc đẩy cuộc đấu tranh chống chế độ bóc lột giá
trị thặng dư trên phạm vi toàn thế giới, là tiền đề cho việc xác lập một trật tự
thế giới mới công bằng và bình đẳng. Đó là sứ mệnh lịch sử của GCCN hiện
nay.
47
b. Về nội dung chính trị xã hội

Ở các nước TBCN Ở các nước XHCN
Mục tiêu đấu tranh trực tiếp của Lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi
GCCN và NDLĐ là: chống bất
mới.
công, bất bình đẳng XH
Mục tiêu lâu dài là: giành chính Xây dựng Đảng cầm quyền vững
quyền về tay GCCN và NDLĐ mạnh, thực hiện thành công sự
nghiệp CNH, HĐH
48
c. Về nội dung văn hóa, tư tưởng

- Thực hiện cuộc đấu tranh ý thức hệ giữa CNXH với CNTB.
- Đấu tranh nhằm hiện thực hóa các lý tưởng cao đẹp: lao động, sáng tạo
công bằng, bình đẳng, dân chủ, tự do.
- Đấu tranh bảo vệ nền tảng tư của của Đảng cộng sản, giáo dục nhận
thức, củng cố niềm tin khoa học đối với lý tưởng, mục tiêu của CNXH cho
GCCN và NDLĐ
- Giáo dục và thực hiện chủ nghĩa quốc tế chân chính của GCCN trên cơ
sở phát huy chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính.
49
III. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM
1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp
công nhân Việt Nam hiện nay
50
a. Khái niệm
“Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to
lớn, đang phát triển bao gồm những người lao động chân tay
và trí óc, làm công hưởng lương trong các loại hình sản
xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp hoặc sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ có tính chất công nghiệp”.
51
b. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
Ra đời trước GCTS

và phát triển chậm
Sớm thể hiện là lực - Đặc Gắn bó mật thiết

lượng chính trị tiên điểm với các GC, tầng
phong lãnh đạo cuộc lớp khác trong xã
ĐT GPDT, GPGC hội
52
b. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
- Biến đổi của GCCN Việt Nam hiện nay
Tăng nhanh về số lượng, chất lượng, là GC đi đầu trong sự nghiệp đẩy
mạnh CNH, HĐH
Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong mọi thành phần kinh tế
CN tri thức là lực lượng lao động chủ đạo
Đứng trước thời cơ phát triển nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách
thức
Điểm then chốt để thực hiện thành công SMLS của GCCN VN hiện nay
là: XD chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh
53
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt Nam hiện nay
Sứ mệnh lịch sử tổng quát của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay:
Lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiên phong là Đảng cộng
sản Việt Nam
Đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước vì mục tiêu dân
giàu, nước mạnh, XH công bằng, dân chủ, văn minh
Lực lượng nòng cốt trong liên minh GCCN với GCND và
đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng
54
Sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt Nam trên các nội dung cụ thể:
a. Nội dung kinh tế
- Là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước:
+ Là lực lượng nòng cốt, vừa tham gia vừa lãnh đạo tiến trình đẩy mạnh
CNH, HĐH
+ CNH, HĐH tạo điều kiện khách quan thuận lợi để GCCN phát triển
cả về số lượng và chất lượng.
- Phát huy vai trò của GCCN trong khối liên minh CN - ND - TT để tạo
động lực phát triển nông nghiệp - nông thôn và nông dân nước ta theo
hướng bền vững, hiện đại. 55
b. Nội dung chính trị
- Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

- Giữ vững bản chất GCCN của Đảng, vai trò tiên phong,
gương mẫu của cán bộ, đảng viên.
- Chủ động, tích cực tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, làm
cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh.
56
c. Về văn hóa, tư tưởng
- Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc, cốt lõi là xây dựng con người mới XHCN.
- Bảo vệ sự trong sáng của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh,
chống lại quan điểm sai trái của các thế lực thù địch.
- Kiên định mục tiêu lý tưởng và con đường cách mạng: độc lập dân tộc gắn
liền với CNXH.
- Giáo dục ý thức GC, bản lĩnh chính trị, chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa
quốc tế, củng cố mối liên hệ mật thiết giữa GCCN với dân tộc, đoàn kết giai cấp
gắn liền với đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế.
57
công nhân Việt Nam hiện nay (SV TNC)
a. Phương hướng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
- Phát triển về chất lượng, số lượng và tổ chức; nâng cao bản lĩnh chính trị,
trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ
luật LĐ
- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng cho GCCN
- Chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, nhà ở và phúc lợi xã hội cho CN; bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của CN.
- Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn phù hợp với cơ cấu lao động,
nhu cầu, nguyện vọng của CN. 58
công nhân Việt Nam hiện nay (SV TNC)
b. Một số giải pháp chủ yếu
- Nâng cao nhận thức, kiên định quan điểm GCCN là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông
qua đội tiền phong là Đảng cộng sản Việt Nam.
- Xây dựng và phát huy sức mạnh của liên minh CN - ND - TT - doanh nhân dưới sự lãnh
đạo của Đảng. Tăng cường quan hệ hợp tác quốc tế với GCCN thế giới.
- Thực hiện chiến lược xây dựng GCCN lớn mạnh, gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát
triển KT - XH.
- Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho CN, không ngừng trí thức hóa
GCCN.
- Xây dựng GCCN lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và
sự nỗ lực vươn lên của bản thân mỗi người CN. 59
HẾT CHƯƠNG 2
60
CHƯƠNG 3
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ THỜI KỲ QUÁ ĐỘ
LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

61
NỘI DUNG
I. CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
II. THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
III. QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
62
I. CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Chủ nghĩa xã hội, giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã
hội cộng sản chủ nghĩa
2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội
3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội
63
Là phong trào đấu
tranh chống áp bức
của NDLĐ
Là chế độ
XH tốt đẹp,
giai đoạn Là trào lưu
đầu của CNXH tư tưởng,
HTKT-XH
CSCN lý luận
Là một khoa học về

SMLS của GCCN
64
1. Chủ nghĩa xã hội, giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội CSCN
a. Sự ra đời của hình thái kinh tế - xã hội CSCN
PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TBCN
CÁCH LLSX mang tính XHH QHSX: chiếm hữu tư nhân

TBCN về TLSX
MẠNG
CÔNG GCTS: chiếm hữu TLSX
GCCN tăng về số lượng,
NGHIỆP phát triển về chất lượng xã hội
PT ĐẤU TRANH CỦA GCCN

HÌNH THÁI KT-XH
CSCN RA ĐỜI CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 65
1. Chủ nghĩa xã hội, giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội CSCN
b. Phân kỳ hình thái kinh tế - xã hội CSCN
Theo quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen
Thời kỳ quá độ GĐ thấp GĐ cao
Theo quan điểm của V.I.Lênin
Thời kỳ quá độ GĐ thấp - CNXH GĐ cao - CNCS
66
2. Điều kiện ra đời chủ nghĩa xã hội (SV TNC)
a. Điều kiện kinh tế

b. Điều kiện chính trị - xã hội
67
Giải phóng GC, giải phóng DT, giải phóng XH, giải phóng
con người, tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện
3. Những Có nền KT phát triển cao dựa trên LLSX hiện đại và chế độ
công hữu về TLSX chủ yếu
đặc
trưng Do nhân dân lao động làm chủ
cơ bản NN kiểu mới mang bản chất của GCCN, đại diện quyền lợi
của cho NDLĐ
CNXH Có nền văn hóa phát triển cao, kế thừa và phát huy giá trị văn
hóa dân tộc và nhân loại
Bảo đảm bình đẳng, đoàn kết giữa các DT, có quan hệ hữu
nghị, hợp tác với ND các nước trên thế giới
68
II. THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Khái niệm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
2. Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội
3. Thực chất, đặc điểm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội
69
1. Tính tất yếu, khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội
a. Khái niệm thời kỳ quá độ lên CNXH
Thời kỳ quá độ lên CNXH là thời kỳ cải biến cách mạng sâu
sắc, triệt để xã hội TBCN trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội, xây dựng từng bước cơ sở vật chất - kỹ thuật và
đời sống tinh thần của CNXH.
Đó là thời kỳ lâu dài, gian khổ bắt đầu từ khi GCCN và nhân
dân lao động giành được chính quyền đến khi xây dựng thành
CNXH.
70
b. Loại hình quá độ lên CNXH
Quá độ trực tiếp • Từ các nước tư bản phát triển
Quá độ gián tiếp • Từ các nước tiền tư bản
71
c. Tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên CNXH
Các quan hệ của CNXH không tự nảy sinh trong lòng CNTB, mà
chúng là kết quả của quá trình XD và cải tạo XHCN. Do vậy, thời
kỳ quá độ là để XD và phát triển những quan hệ đó
CNTB đã tạo ra cơ sở vật chất - kỹ thuật nhất định cho

CNXH, nhưng muốn những cơ sở vật chất đó phục vụ cho
CNXH cần có thời gian tổ chức, sắp xếp lại
Công cuộc xây dựng CNXH là một công việc mới mẻ,
khó khăn và phức tạp, cần phải có thời gian để GCCN
làm quen với những công việc mới
72
2. Đặc điểm của thời kỳ quá độ lên CNXH
a. Thực chất của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Có sự tồn tại đan xen giữa tàn dư của XH cũ với những

yếu tố mang tính XHCN đang phát sinh.
Là thời kỳ cải biến CM sâu sắc triệt để trên tất cả các lĩnh
vực nhằm xây dựng từng bước cơ sở vật chất - kỹ thuật
và đời sống tinh thần của CNXH.
73
2. Đặc điểm của thời kỳ quá độ lên CNXH
b. Đặc điểm của thời kỳ quá độ

lên chủ nghĩa xã hội
Trên lĩnh vực

Trên lĩnh vực Trên lĩnh vực Trên lĩnh vực
tư tưởng
kinh tế chính trị xã hội
- văn hóa
74
1. Đặc điểm quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
2. Những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội và phương hướng xã

hội chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay
75
Quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam bắt đầu từ

năm 1954 ở miền Bắc và năm 1975 trên phạm vi cả nước
76
1. Đặc điểm của thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam
Quá độ lên CNXH ở Việt Nam bỏ qua chế độ TBCN:
• Đây là con đường cách mạng tính tất yếu, khách quan
• Bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của QHSX và KTTT TBCN
• Kế thừa thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới CNTB để phát triển
XH, phát triển nhanh LLSX, xây dựng nền KT hiện đại
• Là thời kỳ rất khó khăn, phức tạp, lâu dài; đòi hỏi phải có quyết tâm
chính trị và khát vọng lớn của toàn Đảng, toàn dân
77
1. Đặc điểm của thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam
Việt Nam quá độ lên CNXH từ một nước thuộc địa nửa phong kiến, LLSX thấp,
chiến tranh kéo dài, lại bị các thế lực thù địch thường xuyên tìm cách phá hoại.
Việt Nam quá độ lên CNXH trong bối cảnh cuộc cách mạng KH, CN diễn ra mạnh
mẽ với quá trình quốc tế hóa ngày càng sâu sắc tạo nhiều cơ hội và thách thức
trong quá trình phát triển
Thời đại ngày nay vẫn là thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH. Các nước với các
chế độ CT khác nhau cùng tồn tại, vừa hợp tác, vừa đấu tranh, cạnh tranh gay gắt
vì lợi ích quốc gia DT
78
2. Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
CNXH ở Việt Nam hiện nay
a. Những đặc trưng bản chất của CNXH Việt Nam
Dân giàu, nước Có nền KT phát
mạnh, dân chủ, triển cao dựa trên Có nền VH tiên
Do nhân dân
LLSX hiện đại và tiến đậm đà bản
công bằng, văn làm chủ QHSX tiến bộ, sắc DT
minh. phù hợp
Con người có Các DT trong Có NN pháp Có quan hệ hữu

cuộc sống ấm no, cộng đồng VN quyền XHCN của nghị và hợp tác
tự do, hành phúc, bình đẳng, đoàn ND, do ND vì ND với các nước
có điều kiện phát kết, tôn trọng,giúp do Đảng cộng sản
trên thế giới
triển toàn diện. nhau cùng PT. lãnh đạo
79
b. Phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay (SV TNC)
• Đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài
nguyên, môi trường.
• Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.
• Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng con
người, nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng XH.
• Bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh quốc gia, trật tự, an toàn XH.
80
b. Phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay (SV TNC)
• Thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị,
hợp tác và phát triển; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.
• Xây dựng nền dân chủ XHCN, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc,
tăng cường và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất.
• Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, của nhân dân, do nhân dân,
vì nhân dân.
• Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
81
HẾT CHƯƠNG 3
82
CHƯƠNG 4
DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
VÀ NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

Khoa: Lý luận chính trị
83
NỘI DUNG
I. DÂN CHỦ VÀ DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
II. NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
III. DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ NHÀ NƯỚC

PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM
84
I. DÂN CHỦ VÀ DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1. Dân chủ và sự ra đời, phát triển của dân chủ
a. Quan niệm về dân chủ

b. Sự ra đời, phát triển của dân chủ
2. Dân chủ xã hội chủ nghĩa
a. Khái niệm và quá trình ra đời
b. Bản chất
85
- Nghĩa gốc: Vào khoảng thế kỷ VII – VI TCN, các nhà tư tưởng
Hy Lạp cổ đại đã dùng cụm từ “demoskratos” để nói đến dân chủ

(quyền lực thuộc về nhân dân)
DEMOSKRATOS
Demos = nhân dân Kratos = cai trị

86
- Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin:

+ Về phương diện quyền lực: dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân.
+ Về phương diện chế độ xã hội và trong lĩnh vực chính trị: dân chủ là một
hình thức hay hình thái nhà nước, là chính thể dân chủ hay chế độ dân chủ.
+ Về phương diện tổ chức và quản lý xã hội: dân chủ là một nguyên tắc kết
hợp với nguyên tắc tập trung ==> nguyên tắc tập trung dân chủ.
- Quan điểm của Hồ Chí Minh:
+ Dân chủ là dân là chủ và dân làm chủ.
+ Dân chủ là một thể chế chính trị, một chế độ xã hội.
87
Dân chủ là một giá trị xã hội phản ánh những quyền cơ
bản của con người; là một hình thức tổ chức nhà nước của giai
cấp cầm quyền; có quá trình ra đời, phát triển cùng với lịch sử
xã hội nhân loại.
88
b. Sự ra đời, phát triển của dân chủ (SV TNC)
- Chế độ cộng sản nguyên thủy: xuất hiện hình thức manh nha của dân
chủ (dân chủ nguyên thủy), nhân dân bầu ra thủ lĩnh quân sự.
- Chế độ chiếm hữu nô lệ: nền dân chủ chủ nô.
- Chế độ phong kiến: chế độ độc tài chuyên chế phong kiến.
- Chế độ tư bản chủ nghĩa: nền dân chủ tư sản.
- Chế độ xã hội chủ nghĩa: nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
89
a. Khái niệm và quá trình ra đời
- Khái niệm: Dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ cao hơn về
chất so với nền dân chủ có trong lịch sử nhân loại, là nền dân chủ mà ở
đó, mọi quyền lực thuộc về nhân dân, dân là chủ và dân làm chủ; dân
chủ và pháp luật nằm trong sự thống nhất biện chứng; được thực hiện
bằng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản.
- Quá trình ra đời: Dân chủ XHCN đã được phôi thai từ Công xã
Paris năm 1871. Tuy nhiên, chỉ đến khi Cách mạng tháng Mười Nga
thành công với sự ra đời của Nhà nước XHCN đầu tiên trên thế giới, nền
dân chủ XHCN mới chính thức được xác lập.
90
D1
b. Bản chất
Bản chất Bản chất Bản chất tư tưởng -

chính trị kinh tế văn hóa - xã hội
91
Slide 91
D1 GỘP SLIDE
DD, 2/14/2020
II. NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
1. Sự ra đời, khái niệm, bản chất, chức năng của nhà nước xã hội
chủ nghĩa
a. Sự ra đời và khái niệm
b. Bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa
c. Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa
2. Mối quan hệ giữa dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước xã hội
chủ nghĩa
92
1. Khái niệm, sự ra đời, bản chất, chức năng của nhà nước XHCN
a. Sự ra đời và khái niệm
- Sự ra đời: Nhà nước xã hội chủ nghĩa ra đời là kết quả của cuộc cách
mạng do giai cấp công nhân và nhân dân lao động tiến hành dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
- Khái niệm: Nhà nước xã hội chủ nghĩa là một kiểu nhà nước mà ở đó,
sự thống trị chính trị thuộc về GCCN, do cách mạng XHCN sản sinh
ra và có sứ mệnh xây dựng thành công CNXH, đưa nhân dân lao
động lên địa vị làm chủ trên tất cả các mặt của đời sống xã hội trong
một xã hội phát triển cao - xã hội XHCN.
93
D1
1. Khái niệm, sự ra đời, bản chất, chức năng của nhà nước XHCN
b. Bản chất
Bản chất Bản chất Bản chất văn hóa -

chính trị kinh tế xã hội
94
Slide 94
D1 GỘP SLIDE
DD, 2/14/2020
1. Sự ra đời, khái niệm, bản chất, chức năng của nhà nước XHCN
c. Chức năng của nhà nước xã hội chủ nghĩa
Cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới là nội dung chủ yếu và là
mục đích cuối cùng của nhà nước XHCN.
Chức năng trấn áp: giai cấp bóc lột đã bị lật đổ và những phần tử
chống đối để bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững an ninh chính trị,
tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội.
95
2. Mối quan hệ giữa dân chủ xã hội chủ nghĩa
và nhà nước xã hội chủ nghĩa (SV TNC)
Nền dân a. Dân chủ XHCN là cơ sở, nền tảng

chủ XHCN
cho việc xây dựng và hoạt động của
Hệ thống nhà nước XHCN.
chính trị
XHCN
b. Nhà nước XHCN trở thành công cụ
quan trọng cho việc thực thi quyền
Nhà nước
XHCN làm chủ của người dân.
96
III. DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ NHÀ NƯỚC PHÁP
QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM
1. Dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

a. Sự ra đời, phát triển của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
b. Bản chất của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
2. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
a. Quan niệm về nhà nước pháp quyền XHCN
b. Đặc điểm của nhà nước pháp quyền XHCN
3. Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay
a. Phát huy dân chủ XHCN ở Việt Nam hiện nay
b. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN
97
a. Sự ra đời, phát triển của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam (SV TNC)
- Chế độ DCND ở nước ta được xác lập sau CMT8/1945. Đến năm 1976, tên nước
được đổi thành Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Đại hội VI đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước đã nhấn mạnh phát huy dân
chủ để tạo ra động lực mạnh mẽ cho phát triển đất nước.
- Hơn 30 năm đổi mới, nhận thức về dân chủ XHCN, vị trí, vai trò của dân chủ ở
nước ta có nhiều điểm mới:
+ Đảng ta khẳng định một trong những đặc trưng của CNXH Việt Nam là do
nhân dân làm chủ.
+ Dân chủ đã được đưa vào mục tiêu tổng quát: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh.
+ Dân chủ XHCN là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của
sự phát triển đất nước.
98
b. Bản chất của nền dân chủ XHCN ở Việt Nam
- Xây dựng nền dân chủ XHCN vừa là mục tiêu, vừa là động
lực phát triển xã hội, là bản chất của chế độ XHCN.
- Bản chất dân chủ XHCN ở Việt Nam được thực hiện thông
qua các hình thực dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp.
99
a. Quan niệm chung về nhà nước pháp quyền
Nhà nước pháp quyền được hiểu là nhà nước mà ở đó, tất
cả mọi công dân đều được giáo dục pháp luật và phải hiểu biết
pháp luật, tuân thủ pháp luật, pháp luật đảm bảo tính nghiêm
minh; trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, phải có sự
kiểm soát lẫn nhau, tất cả vì mục tiêu phục vụ nhân dân.
100
b. Đặc điểm của nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam
- Xây dựng nhà nước do NDLĐ làm chủ - Nhà nước của dân, do dân, vì dân
- Nhà nước được tổ chức và hoạt động dựa trên cơ sở của Hiến pháp và pháp luật.
- Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công rõ ràng, có cơ chế phối hợp nhịp
nhàng giữa các cơ quan: lập pháp, hành pháp và tư pháp.
- Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam do ĐCSVN lãnh đạo. Hoạt động của nhà
nước được giám sát bởi nhân dân: “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”
- Nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam tôn trọng quyền con người, coi con người
là trung tâm của sự phát triển.
- Tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước theo nguyên tắc tập trung dân chủ, có
sự phân công, phân cấp, phối hợp và kiểm soát lẫn nhau, nhưng bảo đảm quyền lực là
thống nhất và sự chỉ đạo thống nhất của Trung ương.
101
3. Phát huy dân chủ XHCN, xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN ở Việt Nam hiện nay (SV TNC)
a. Phát huy dân chủ XHCN ở Việt Nam hiện nay
- Xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN tạo ra cơ sở
kinh tế vững chắc cho xây dựng dân chủ XHCN.
- Xây dựng ĐCSVN trong sạch, vững mạnh với tư cách điều kiện tiên quyết để xây
dựng nền dân chủ XHCN Việt Nam.
- Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN vững mạnh với tư cách điều kiện để thực
thi dân chủ XHCN.
- Nâng cao vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng nền dân chủ
XHCN.
- Xây dựng và từng bước hoàn thiện các hệ thống giám sát, phản biện xã hội để phát
huy quyền làm chủ của nhân dân.
102
3. Phát huy dân chủ XHCN, xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN ở Việt Nam hiện nay (SV TNC)
b. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN
- Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng.
- Cải cách thể chế và phương thức hoạt động của Nhà nước.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực.
- Đấu tranh phòng, chống tham nhũng.
103
HẾT CHƯƠNG 4
104
CHƯƠNG 5
CƠ CẤU XÃ HỘI - GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH
GIAI CẤP, TẦNG LỚP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ

Khoa: Lý luận chính trị
NỘI DUNG
• I. CƠ CẤU XÃ HỘI - GIAI CẤP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ

• II. LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP TRONG THỜI KỲ
QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
• III. CƠ CẤU XÃ HỘI - GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI
CẤP, TẦNG LỚP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
I. CƠ CẤU XÃ HỘI - GIAI CẤP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN
CNXH
• 1. Khái niệm và vị trí của cơ cấu xã hội - giai cấp trong cơ cấu
xã hội
a. Khái niệm cơ cấu xã hội và cơ cấu xã hội - giai cấp
• b. Vị trí của cơ cấu xã hội - giai cấp trong cơ cấu xã hội
• 2. Sự biến đổi của cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội
1. Khái niệm và vị trí của cơ cấu xã hội - giai cấp trong cơ cấu xã hội
- Cơ cấu xã hội: là những cộng + Cơ cấu xã hội có nhiều loại

hình:
đồng người cùng toàn bộ những
Cơ cấu xã hội - dân cư
mối quan hệ xã hội do sự tác Cơ cấu xã hội - nghề nghiệp
động lẫn nhau của các cộng Cơ cấu xã hội - giai cấp
đồng ấy tạo nên. Cơ cấu xã hội - dân tộc
Cơ cấu xã hội - tôn giáo
…..
- Cơ cấu xã hội - giai cấp: là hệ thống các giai cấp, tầng lớp tồn tại khách
quan trong một chế độ XH nhất định, thông qua những mối quan hệ: sở hữu
TLSX, tổ chức quản lý sản xuất, phân phối thu nhập, địa vị CT - XH… giữa
các giai cấp và tầng lớp đó.
- Cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH: là tổng thể các
giai cấp, các tầng lớp, các nhóm XH có mối quan hệ hợp tác và gắn bó chặt
chẽ với nhau trong thời kỳ quá độ lên CNXH. Yếu tố quyết định mối quan
hệ đó là họ cùng chung sức cải tạo XH và xây dựng XH mới.
b. Vị trí của cơ cấu xã hội - giai cấp trong cơ cấu xã hội
- Cơ cấu xã hội - giai cấp là loại hình cơ bản và có vị trí quyết định
nhất, chi phối các loại hình cơ cấu xã hội khác.
- Mặc dù cơ cấu xã hội - giai cấp giữ vị trí quan trọng song không
được tuyệt đối hóa nó và xem nhẹ các loại hình cơ cấu xã hội khác.
2. Sự biến đổi của cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH
- Cơ cấu xã hội - giai cấp biến đổi gắn liền và được quy định bởi cơ cấu
kinh tế của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
- Cơ cấu xã hội - giai cấp biến đổi phức tạp, đa dạng, làm xuất hiện các
tầng lớp xã hội mới.
- Cơ cấu xã hội - giai cấp biến đổi trong mối quan hệ vừa đấu tranh, vừa
liên minh, từng bước xóa bỏ bất bình đẳng xã hội dẫn đến sự xích lại gần
nhau.
II. LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP TRONG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH
1. Góc độ chính trị của liên minh

2. Góc độ kinh tế của liên minh
112
1. Góc độ chính trị của liên minh
- Liên minh giai cấp, tầng lớp là nhu cầu tất yếu khách quan, là quy luật
mang tính phổ biến và là động lực lớn cho sự phát triển của các XH có giai
cấp.
- Trong cách mạng XHCN, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, GCCN
phải liên minh với GCND và các tầng lớp nhân dân lao động để tạo sức
mạnh tổng hợp đảm bảo cho thắng lợi của cuộc cách mạng trong giai đoạn
giành chính quyền và giai đoạn xây dựng XH mới.
- Liên minh đảm bảo vai trò lãnh đạo của GCCN, là cơ sở chính trị - xã hội
của nhà nước XHCN, là điều kiện quyết định công cuộc cải tạo XH cũ, xây
dựng XH mới.
2. Góc độ kinh tế của liên minh
- Liên minh trên lĩnh vực kinh tế là nhân tố quyết định nhất cho sự thắng lợi hoàn
toàn của CNXH.
- Liên minh xuất phát từ yêu cầu khách quan của quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH
và chuyển dịch cơ cấu kinh tế
- Xuất phát từ chính nhu cầu và lợi ích kinh tế của các giai cấp, tầng lớp là chủ thể
của các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, khoa học công nghệ và công
nghệ
- Kịp thời phát hiện và giải quyết những mâu thuẫn phát sinh trong quá trình liên
minh giữa các giai cấp và tầng lớp nhằm tạo ra sự đồng thuận, tạo động lực thúc
đẩy quá trình CNH, HĐH.
III. CƠ CẤU XÃ HỘI - GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG
LỚP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VIỆT NAM
1. Cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam
2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam
1. Cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam (SV TNC)
• - Sự biến đổi cơ cấu xã hội - giai cấp vừa đảm bảo tính qui luật phổ biến,
vừa mang tính đặc thù của xã hội Việt Nam.
• - Trong sự biến đổi của cơ cấu xã hội - giai cấp, vị trí, vai trò của các giai
cấp, tầng lớp ngày càng được khẳng định.
2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
a. Nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong
thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam
Nội dung Nội dung Nội dung

kinh tế chính trị văn hóa - xã hội
b. Phương hướng cơ bản nhằm phát huy tính tích cực của biến đổi
cơ cấu xã hội - giai cấp và tăng cường liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ
quá độ lên CNXH ở Việt Nam ( SV TNC)
- Đẩy mạnh CNH, HĐH; giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với
đảm bảo tiến bộ, công bằng XH.
- Xây dựng và thực hiện hệ thống chính sách xã hội, nhất là các chính sách liên
quan đến cơ cấu xã hội - giai cấp.
- Tạo sự đồng thuận và phát huy tinh thần đoàn kết thống nhất giữa các lực lượng
trong khối liên minh và toàn xã hội.
- Hoàn thiện thể chế KTTT định hướng XHCN, phát triển khoa học, công nghệ,
tạo môi trường thuận lợi để phát huy vai trò của các chủ thể trong khối liên minh.
- Đổi mới hoạt động của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhằm tăng
cường khối liên minh và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.
HẾT CHƯƠNG 5
CHƯƠNG 6
VẤN ĐỀ DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

NỘI DUNG
I. DÂN TỘC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
II. TÔN GIÁO TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
III. QUAN HỆ DÂN TỘC VÀ TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM

I. DÂN TỘC TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Khái niệm, đặc trưng cơ bản của dân tộc

2. Chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn đề dân tộc
a. Hai xu hướng khách quan của sự phát triển quan hệ dân tộc
b. Cương lĩnh dân tộc của chủ nghĩa Mác - Lênin
3. Dân tộc và quan hệ dân tộc ở Việt Nam
a. Đặc điểm dân tộc Việt Nam
b. Quan điểm và chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước Việt Nam
- Theo nghĩa rộng, dân tộc là khái niệm dùng để chỉ một cộng đồng người
ổn định làm thành nhân dân một nước, có lãnh thổ riêng, nền kinh tế
thống nhất, có ngôn ngữ chung và có ý thức về sự thống nhất của mình,
gắn bó với nhau bởi quyền lợi chính trị, kinh tế, truyền thống văn hóa và
truyền thống đấu tranh chung trong suốt quá trình lịch sử lâu dài dựng
nước và giữ nước.
- Theo nghĩa hẹp, dân tộc là khái niệm dùng để chỉ một cộng đồng tộc
người được hình thành trong lịch sử, có mối liên hệ chặt chẽ và bền
vững, có chung ý thức tự giác tộc người, ngôn ngữ và văn hóa.
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về dân tộc
1.1.1 Khái niệm, đặc trưng cơ bản của dân tộc
Chung vùng
lãnh thổ ổn
định
Chung phương
Chung một
nhà nước thức sinh hoạt
Dân tộc
(nghĩa rộng) kinh tế
Chung nền
Ngôn ngữ
văn hóa và
chung
tâm lý
Cộng đồng về
ngôn ngữ
Dân tộc
(nghĩa hẹp)
Cộng đồng về Ý thức tự giác

văn hóa tộc người
a. Hai xu hướng khách quan của sự phát triển quan hệ dân tộc
Cộng đồng dân cư muốn tách ra để hình thành

cộng đồng dân tộc độc lập.
Các dân tộc trong từng quốc gia, thậm

chí các dân tộc ở nhiều quốc gia muốn
liên hiệp lại với nhau.
Căn cứ + Quan điểm của chủ nghĩa Mác về mối quan hệ giữa
dân tộc và giai cấp.
đề ra
+ Sự phân tích hai xu hướng khách quan của sự phát
Cương lĩnh triển các dân tộc.
dân tộc
+ Kinh nghiệm của cách mạng thế giới và thực tiễn
cách mạng Nga.
Các dân tộc hoàn toàn bình đẳng
Các dân tộc có quyền tự quyết
Liên hiệp công nhân tất cả các dân tộc

3. Dân tộc và quan hệ dân tộc ở Việt Nam
a. Đặc điểm dân tộc Việt Nam
Sự chênh lệch
Bản sắc văn về số dân Cư trú xen kẽ
hóa riêng
Đặc điểm
dân tộc Dân tộc thiểu số
Việt Nam phân bố chủ yếu
Đoàn kết gắn ở địa bàn có vị trí
bó lâu dài chiến lược quan
trọng
Trình độ
phát triển
không đều
b. Quan điểm và chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về vấn đề dân tộc
Quan điểm của Đảng về vấn đề dân tộc:
- Vấn đề DT và đoàn kết DT là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài, đồng
thời cũng là vấn đề cấp bách hiện nay của Việt Nam.
- Các DT bình đẳng, đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ nhau cùng phát triển.
- Phát triển toàn diện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và an ninh - quốc
phòng trên địa bàn vùng DT và miền núi…
- Ưu tiên đầu tư phát triển kinh tế - xã hội các vùng DT và miền núi, tập
trung vào phát triển giao thông và cơ sở hạ tầng, xóa đói giảm nghèo…
- Công tác DT và thực hiện chính sách DT là nhiệm vụ của toàn Đảng,
toàn dân, toàn quân, của các cấp, các ngành và toàn bộ hệ thống chính trị.
b. Quan điểm và chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về vấn đề dân tộc
 Chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước Việt Nam (SV TNC)
- Về chính trị: thực hiện bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát
triển giữa các dân tộc.
- Về kinh tế: nhằm phát huy tiềm năng phát triển, từng bước khắc phục
khoảng cách chênh lệch giữa các vùng, giữa các dân tộc.
- Về văn hóa: xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc DT.
- Về xã hội: thực hiện chính sách xã hội, đảm bảo an sinh xã hội trong vùng
đồng bào dân tộc thiểu số.
- Về an ninh quốc phòng: tăng cường sức mạnh bảo vệ tổ quốc trên cơ sở
đảm bảo ổn định chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng các địa
bàn vùng dân tộc thiểu số, vùng biện giới, rừng núi, hải đảo.
II. TÔN GIÁO TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về tôn giáo

a. Khái niệm, bản chất, nguồn gốc và tính chất của tôn giáo
b. Nguyên tắc giải quyết tôn giáo trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội
2. Tôn giáo ở Việt Nam và chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước ta
hiện nay
a. Đặc điểm tôn giáo ở Việt Nam
b. Chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với tín ngưỡng, tôn
giáo hiện nay (SV TNC)
 Khái niệm và bản chất

- Khái niệm:
+ Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội phản ánh hư ảo hiện thực khách
quan. Thông qua sự phản ánh đó, các lực lượng tự nhiên và xã hội trở thành
siêu nhiên, thần bí.
+ Cách tiếp cận khác: Tôn giáo là một thực thể xã hội - các tôn giáo cụ thể:
• Niềm tin tôn giáo
• Hệ thống giáo thuyết (giáo lý, giáo luật, lễ nghi)
• Hệ thống cơ sở thờ tự
• Tổ chức nhân sự, quản lý điều hành việc đạo
• Hệ thống tín đồ đông đảo
- Bản chất của tôn giáo:

+ Tôn giáo là một hiện tượng xã hội - văn hóa do con người
sáng tạo ra. Nhưng con người lại bị lệ thuộc vào tôn giáo, tuyệt đối
hóa và phục tùng tôn giáo vô điều kiện.
+ Tôn giáo là hiện tượng xã hội phản ánh sự bất lực, bế tắc của
con người trước tự nhiên và xã hội, đồng thời phản ánh ước mơ,
nguyện vọng của con người về một chế độ xã hội tốt đẹp hơn.
+ Các tôn giáo mang thế giới quan duy tâm, đối lập với thế giới
quan duy vật biện chứng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin.
- Phân biệt tôn giáo với tín ngưỡng, mê tín dị đoan:

+ Tín ngưỡng là hệ thống những niềm tin, sự ngưỡng mộ, cũng như
cách thức thể hiện niềm tin của con người trước các sự vật, hiện tượng, lực
lượng có tính thần thánh, linh thiêng để cầu mong sự che chở, giúp đỡ.
+ Mê tín dị đoan là niềm tin của con người vào các lực lượng siêu
nhiên, thần thánh đến mức độ mê muội, cuồng tín, dẫn đến những hành vi
cực đoan, sai lệch quá mức, trái với các giá trị văn hóa, đạo đức, pháp luật,
gây tổn hại cho cá nhân, xã hội và cộng đồng.
Nguồn gốc
của tôn giáo
Nguồn gốc
Nguồn gốc Nguồn gốc
tự nhiên, kinh tế
xã hội
nhận thức tâm lý
Tính chất của tôn giáo
Tính lịch sử Tính quần chúng Tính chính trị

b. Nguyên tắc giải quyết tôn giáo trong thời kỳ quá độ lên CNXH
Khắc phục dần những ảnh

Tôn trọng, bảo đảm quyền tự hưởng tiêu cực của tôn giáo
do tín ngưỡng và không tín phải gắn liền với quá trình cải
ngưỡng của nhân dân tạo XH cũ, xây dựng XH
mới.
Phân biệt hai mặt chính trị và

tư tưởng; tín ngưỡng, tôn giáo Quan điểm lịch sử cụ thể
và lợi dụng tín ngưỡng, tôn trong giải quyết vấn đề tôn
giáo trong quá trình giải quyết giáo, tín ngưỡng
vấn đề tôn giáo.
2. Tôn giáo ở Việt Nam và chính sách tôn giáo của Đảng,
Nhà nước ta hiện nay
a. Đặc điểm tôn giáo ở Việt Nam
- Việt Nam là một quốc gia có nhiều tôn giáo.
- Các tôn giáo đa dạng, đan xen, chung sống hòa bình và không có xung đột,
chiến tranh tôn giáo.
- Tín đồ các tôn giáo phần lớn là nhân dân lao động, có lòng yêu nước, tinh
thần dân tộc.
- Hàng ngũ chức sắc các tôn giáo có vai trò, vị trí quan trọng trong giáo hội,
có uy tín, ảnh hưởng với tín đồ.
- Các tôn giáo đều có quan hệ với các tổ chức, cá nhân tôn giáo ở nước
ngoài.
- Tôn giáo thường bị các thế lực phản động lợi dụng.
b. Chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với tín ngưỡng, tôn giáo
hiện nay (SV TNC)
- Tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, đang
và sẽ tồn tại cùng dân tộc trong quá trình xây dựng CNXH ở nước ta.
- Đảng, Nhà nước thực hiện nhất quán chính sách đại đoàn kết dân tộc.
- Nội dung cốt lõi của công tác tôn giáo là công tác vận động quần chúng.
- Công tác tôn giáo là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.
- Vần đề theo đạo và truyền đạo phải thực hiện theo quy định của pháp luật.
III. Quan hệ dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam (SV TNC)
1. Đặc điểm quan hệ dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam
2. Định hướng giải quyết mối quan hệ dân tộc và tôn giáo ở Việt
Nam hiện nay
1. Đặc điểm quan hệ dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam (SV TNC)
a. Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc, đa tôn giáo; quan hệ dân tộc
và tôn giáo được thiết lập và củng cố trên cơ sở cộng đồng quốc gia -
dân tộc thống nhất.
b. Quan hệ dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam chịu sự chi phối mạnh mẽ
bởi tín ngưỡng truyền thống.
c. Các hiện tượng tôn giáo mới có xu hướng phát triển mạnh làm ảnh
hưởng đến đời sống cộng đồng và khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
2. Định hướng giải quyết mối quan hệ dân tộc và tôn giáo
ở Việt Nam hiện nay (SV TNC)
a. Tăng cường mối quan hệ tốt đẹp giữa DT và TG, củng cố khối đại đoàn kết
toàn dân tộc và đoàn kết TG là vấn đề chiến lược, cơ bản, lâu dài và cấp
bách của Việt Nam.
b. Giải quyết mối quan hệ DT và TG phải đặt trong mối quan hệ với cộng
đồng quốc gia - DT thống nhất theo định hướng XHCN.
c. Giải quyết mối quan hệ DT và TG phải đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng,
TG của nhân dân, quyền của các DT thiểu số, đồng thời kiên quyết đấu tranh
chống lợi dụng vấn đề DT, TG vào mục đích chính trị.
HẾT CHƯƠNG 6
CHƯƠNG 7
VẤN ĐỀ GIA ĐÌNH
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ

NỘI DUNG
I. KHÁI NIỆM, VỊ TRÍ VÀ CHỨC NĂNG CỦA GIA ĐÌNH
II. CƠ SỞ XÂY DỰNG GIA ĐÌNH TRONG THỜI KỲ QUÁ

ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
III. XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ

QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
I. KHÁI NIỆM, VỊ TRÍ VÀ CHỨC NĂNG CỦA GIA ĐÌNH
1. Khái niệm gia đình
2. Vị trí của gia đình
3. Chức năng của gia đình

1. Khái niệm gia đình
Gia đình là một hình thức cộng đồng xã hội đặc biệt, được hình
thành, duy trì và củng cố chủ yếu dựa trên cơ sở hôn nhân, quan hệ
huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng, cùng với những quy định về quyền
và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình.
2. Vị trí của gia đình
a. Gia đình là tế bào của xã hội
b. Gia đình là tổ ấm của mỗi thành

viên
c. Gia đình là cầu nối giữa cá nhân và xã

hội
3. Chức năng của gia đình
b. Chức c. Chức năng

a. Chức năng d. Chức năng
năng nuôi kinh tế và tổ
tái sản xuất thỏa mãn nhu
dưỡng, giáo chức tiêu
ra con người cầu tâm sinh lý
dục dùng
II. CƠ SỞ XÂY DỰNG GIA ĐÌNH TRONG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1. Cơ sở kinh tế - xã hội
2. Cơ sở chính trị - xã hội
3. Cơ sở văn hóa
4. Chế độ hôn nhân tiến bộ

1. Cơ sở kinh tế - xã hội (SV TNC)
- Sự phát triển của LLSX và hình thành QHSX xã hội chủ nghĩa (cốt lõi
là chế độ công hữu đối với tư liệu sản xuất chủ yếu) tạo cơ sở kinh tế cho
việc xây dựng quan hệ bình đẳng trong gia đình và giải phóng phụ nữ
trong xã hội.
- Xóa bỏ chế độ tư hữu về TLSX chủ yếu là nguồn gốc của sự áp bức bóc
lột và bất bình đẳng trong xã hội và trong gia đình.
2. Cơ sở chính trị - xã hội (SV TNC)
- Thiết lập nhà nước XHCN, là công cụ xóa bỏ luật lệ cũ ky, lạc hậu, giải
phóng phụ nữ và bảo vệ hạnh phúc gia đình.
- Vai trò của hệ thống pháp luật, trong đó có Luật Hôn nhân và Gia đình
cùng với hệ thống chính sách xã hội đảm bảo lợi ích của công dân, các
thành viên trong gia đình, đảm bảo sự bình đẳng giới...
3. Cơ sở văn hóa (SV TNC)
- Nền tảng hệ tư tưởng chính trị của GCCN từng bước hình thành và giữ
vai trò chi phối nền tảng văn hóa, tinh thần của XH, đồng thời những yếu
tố văn hóa, phong tục tập quán, lối sống lạc hậu từng bước bị xóa bỏ.
- Sự phát triển của hệ thống GD-ĐT, KH-CN góp phần nâng cao trình độ
dân trí, kiến thức khoa học và công nghệ của xã hôi, làm nền tảng cho sự
hình thành những giá trị, chuẩn mực mới, điều chỉnh các mối quan hệ gia
đình trong quá trình xây dựng CNXH.
4. Chế độ hôn nhân tiến bộ
Hôn nhân tự nguyện
Chế độ hôn nhân Hôn nhân một vợ một chồng, vợ

tiến bộ chồng bình đẳng
Hôn nhân được đảm bảo vệ pháp

lý
III. XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ
1. Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội
2. Biến đổi trong thực hiện các chức năng của gia đình
3. Biến đổi trong các mối quan hệ gia đình
4. Phương hướng cơ bản để xây dựng và phát triển gia đình

Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
1. Sự biến đổi của gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên CNXH
- Gia đình hạt nhân đang trở nên rất phổ biến ở các đô thị và cả ở nông
thôn.
- Sự bình đẳng nam nữ được đề cao hơn, cuộc sống riêng tư của con
người được tôn trọng hơn.
- Ảnh hưởng tiêu cực của quá trình biến đổi: tạo ra sự ngăn cách không
gian giữa các thành viên trong gia đình, tạo khó khăn, trở lực trong
việc gìn giữ tình cảm cũng như các giá trị văn hóa truyền thống của
gia đình.
2. Biến đổi trong thực hiện các chức năng của gia đình
a. Chức năng tái sản xuất ra con người
b. Chức năng kinh tế và tổ chức tiêu dùng
c. Chức năng giáo dục (xã hội hóa)
d. Chức năng thỏa mãn nhu cầu tâm sinh lý, duy trì tình cảm
3. Biến đổi trong các mối quan hệ gia đình (SV TNC)
- Các yếu tố tác động đến sự biến đổi các mối quan hệ trong gia đình: cơ
chế thị trường, khoa học công nghệ hiện đại, toàn cầu hóa, sức ép của
cuộc sống hiện đại…
- Sự biến đổi trong các mối quan hệ trong gia đình:
+ Quan hệ vợ chồng, gia đình lỏng lẻo, gia tăng tỷ lệ ly hôn, ly thân,
ngoại tình, xuất nhiều bi kịch trong gia đình.
+ Có sự thay đổi mô hình người trụ cột trong gia đình.
3.2. Phương hướng cơ bản để xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (SV TNC)
- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao nhận thức của xã hội về
xây dựng và phát triển gia đình Việt Nam.
- Đẩy mạnh phát triển KT - XH, nâng cao đời sống vật chất, kinh tế hộ
gia đình.
- Kế thừa những giá trị của gia đình truyền thống đồng thời tiếp thu
những tiến bộ của nhân loại về gia đình trong xây dựng gia đình Việt Nam
hiện nay.
- Tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng phong trào xây dựng gia đình
văn hóa. Tiêu chí của gia đình văn hóa: gia đình ấm no, hòa thuận, tiến bộ,
khỏe mạnh và hạnh phúc; thực hiện tốt nghĩa vụ công dân; thực hiện kế
hoạch hóa gia đình; đoàn kết tương trợ trong cộng đồng dân cư.
HẾT CHƯƠNG 7

Bài Giảng Điện Tử - CNXHKH

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài Giảng Điện Tử - CNXHKH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HỌC PHẦN

CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học

I. Sự ra đời của Chủ nghĩa xã hội khoa học

nghĩa xã hội khoa học

1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời Chủ nghĩa xã hội khoa học

- Tiền đề khoa học tự nhiên

Định luật bảo toàn và Học thuyết tế bào

Tiền đề khoa học cho sự ra đời của CNDVBC và CNDVLS

- Tiền đề tư tưởng lý luận

Ba phát kiến vĩ đại

Học thuyết giá trị Học thuyết về

Luận giải sự sụp đổ của CNTB và sự ra đời

- Tháng 2/1848 tác phẩm do C.Mác và

1. C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển Chủ nghĩa xã hội khoa học

b. Từ năm 1991 đến nay

Những quy luật,

Chức năng Nhiệm vụ

Đấu tranh bác bỏ những trào lưu tư tưởng

- Phương pháp luận chung: CNDVBC&CNDVLS

b. Về mặt thực tiễn:

Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa

1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

- Hai phương diện xác định

Về phương diện KT - XH: CN là Về phương diện CT - XH: Trong

Có tính tổ chức, kỷ Đại biểu cho lực

Có tinh thần cách

a. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của

b. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực

- Do địa vị chính trị - xã hội của

Là GC duy nhất có đủ điều kiện tổ Được trang bị lý luận tiên tiến

- Sự phát triển của bản thân GCCN về số lượng và chất lượng

- Sự phát triển của bản thân GCCN về số lượng và chất lượng

Mối quan hệ giữa ĐCS với

- ĐCS là nhân tố đảm bảo cho GCCN

ĐCS là bộ tham mưu chiến đấu

ĐCS là đội tiền phong của GCCN

b. Về nội dung chính trị xã hội

c. Về nội dung văn hóa, tư tưởng

Ra đời trước GCTS

Sớm thể hiện là lực - Đặc Gắn bó mật thiết

CN tri thức là lực lượng lao động chủ đạo

- Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

Bộ môn: Chủ nghĩa xã hội khoa học

I. CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

II. THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

III. QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội

3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

Là một khoa học về

PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT TBCN

CÁCH LLSX mang tính XHH QHSX: chiếm hữu tư nhân

PT ĐẤU TRANH CỦA GCCN

Theo quan điểm của C.Mác và Ph.Ăngghen

Thời kỳ quá độ GĐ thấp GĐ cao

Theo quan điểm của V.I.Lênin

Thời kỳ quá độ GĐ thấp - CNXH GĐ cao - CNCS

a. Điều kiện kinh tế

1. Khái niệm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Quá độ trực tiếp • Từ các nước tư bản phát triển

Quá độ gián tiếp • Từ các nước tiền tư bản

CNTB đã tạo ra cơ sở vật chất - kỹ thuật nhất định cho

Có sự tồn tại đan xen giữa tàn dư của XH cũ với những

b. Đặc điểm của thời kỳ quá độ