You are on page 1of 35

§2.

Chuỗi lũy thừa – Miền hội tụ

Chuỗi lũy thừa là chuỗi có dạng

an ( x x0 )n hay an x n a0, a1, a2, .. là hằng số


n 0 n 0

Số hạng tổng quát un(x)=an(x-x0)n (1) hoặc


un(x)=anxn (2) phụ thuộc vào n và biến x, là 1 hàm
lũy thừa theo x hoặc (x-x0).

Ta có thể đặt X=x-x0 và đưa dạng (1) về thành dạng


(2) nên ta chỉ viết các kết quả sau đây với số hạng
tổng quát dạng (2)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Miền hội tụ
n
Miền HT của chuỗi lũy thừa an x là tập D nếu
n 1
n
x x0 D chuỗi số a x
n 0 HT
n 1

Ví dụ: Chuỗi xn
n 0

Là chuỗi cấp số nhân nên HT khi và chỉ khi |x|<1

Suy ra MHT của chuỗi là (-1,1)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Miền hội tụ
1
Ví dụ: Tìm MHT của chuỗi
n 11 x 2n
1
un ( x )
2n
xác định với mọi x
1 x
Khi |x|<1: Cho n ta được x 2n 0
lim un 1 chuỗi PK theo đkcssht
n
1
Khi |x|=1: x 2n
1, n un , n Chuỗi PK
2 n
1 1 1
Khi |x|>1: Cho n un
1 x 2 n ( x 2 )n | x |2
Chuỗi HT vì|x|>1
Vậy MHT là (-∞,-1)U(1,+ ∞)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
Tổng quát: giả sử chuỗi lũy thừa an x n HT tại x=x0,
n 1

tức là chuỗi số an x0 n HT. Theo đkccsht ta được


n 1
n
a x
lim n 0 0 M 0 : an x n 0 M, n
n

Biến đổi số hạng tổng quát của chuỗi:


n n n
n n x n x x
an x an x 0
an x 0
M vn, n
x0 x0 x0

Nếu |x|<|x0| thì chuỗi v n HT


n 1

Suy ra chuỗi ban đầu HTTĐ theo t/c so sánh.


Vậy ta chứng minh xong định lý Abel sau đây.
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
Định lý Abel :
n
Nếu chuỗi lũy thừa an
x HT tại x0 0 thì nó HTTĐ tại
n 1

mọi điểm x ( | x0 |,| x0 |)

n
Hệ quả: Nếu chuỗi an x PK tại x1 thì nó PK với mọi x
n 1
thỏa |x|>|x1|

Bán kính hội tụ (BKHT):


Số R>0 sao cho chuỗi an x n
HT với mọi x: |x|<R và
n 1

PK với mọi x: |x|>R được gọi là BKHT của chuỗi


CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
Cách tìm BKHT của chuỗi lũy thừa
lim n | an |
n 1
Đặt: ThìBKHT là R
| an 1 |
lim
n
| an |
Cách tìm MHT của chuỗi lũy thừa
Sau khi tìm xong BKHT, ta chỉ còn xét sự HT của
chuỗi tại 2 điểm x=R và x=-R nữa là có kết luận

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
Ví dụ: Tìm BKHT, MHT của các chuỗi
n
sau
n x
1. (nx ) 2. n 2
n 1 n 1 2 .n

1. Với chuỗi lũy thừa này, ta đang có an=nn:


lim n | an | lim n R 0
n n
BKHT R=0 tức là MHT chỉ gồm 1 điểm duy nhất {0}
1 n 1 1
2. an n 2 lim | an | lim n
n 2 R 2
2 .n n n 2 .n 2
Khi x=2: 1
2
là chuỗi số dương HT
n 1n
( 1)n
Khi x=-2: 2
là chuỗi HTTĐ
n 1 n Vậy MHT [-2,2]
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
Ví dụ: Tìm BKHT, MHT của các chuỗi:
n n
x n 1 2n
1. n n
2. (x 1)
n 13 5 n 1 2n 1
n
(n 1)! x n!
3. 4.
n 1 5n n
n n
1n x

1. Chuỗi lũy thừa với BKHT R=5, MHT là (-5,5)


1 n 1 1
an n n lim | an | lim n n n → R=5
3 5 n n 3 5 5
( 5)n
Khi x=± 5: n n
Là 2 chuỗi PK theo đkccsht
n 13 5
Chú ý: Khi chuỗi số dương PK theo đkccsht thì chuỗi
đan dấu tương ứng cũng PK theo đkccsht
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
n
n 1
2. Chuỗi lũy thừa với an , X ( x 1)2 0
2n 1
n
n 1 1
n
lim | an | lim n → R=2
n n 2n 1 2
n
n 1
Ta chỉ xét X=2: 2n Chuỗi PK theo đkccsht vì
n 1 2n 1
3
2n 1 n 2n 1
n 3
2n 2 3 3 2
un 1 n e 0
2n 1 2n 1

Suy ra, chuỗi đã cho HT khi


0 X 2 0 (x 1)2 2 1 2 x 1 2
Vậy BKHT R=2, MHT: (1-√2, 1+√2)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
(n 1)!
3. Chuỗi lũy thừa với an
5n
| an 1 | n! 5n n → R=0
lim lim n 1 . lim
n | an | n 5 (n 1)! n 5
Vậy BKHT R=0, MHT là {0}

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
n! 1
4. Chuỗi lũy thừa với an n
,X
n x
n n
| an 1 | (n 1)! n n 1
lim lim n !
. lim
n | an | n (n 1) n! n n 1 e
→ R=e
Khi X=e: n ! n
n
e
n 1n
un 1 (n 1)! en 1 n n e
Dn n 1
. n n
n 1
un (n 1) n!e 1 1
n
n n 1
Tuy nhiên, vì 1 1 e 1
1
, n
n n
Nên Dn<1. Vậy chuỗi PK theo t/c d’Alembert
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Bán kính HT, Miền HT
n! 1
4. Chuỗi lũy thừa với an n
,X , R=e
n x

Khi X=-e: n! n n n! n
n
( e) ( 1) n e
n 1n n 1 n
Chuỗi trị tuyệt đối PK theo tiêu chuẩn d’A nên nó
cũng PK
Suy ra, chuỗi đã cho HT khi
x 1
1 1 e
X e e x
x e x 1
e
Vậy BKHT R=e, MHT (-∞,-1/e)U(1/e,+ ∞)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Tính tổng chuỗi
n
Tính chất của chuỗi lũy thừa: an x (1)
n 1
Cho chuỗi (1) với BKHT là R, MHT là D và trong D
có tổng là S(x) Ta có các kết luận sau:
1. Hàm S(x) liên tục trong MHT D
2.Trong MHT D, ta có thể lấy đạo hàm từng số hạng
của chuỗi và được chuỗi lũy thừa cũng có BKHT là R

S (x) an x n an ( x n ) an nx n 1, x ( R, R )
n 1 n 1 n 1

3.Trong MHT D, ta có thể lấy tích phân từng số hạng


của chuỗi và được chuỗi lũy thừa cũng có BKHT là R
x x x xn 1
S(t )dt ant ndt an t ndt an , x ( R, R )
0 0n 1 n 1 0 n 1 n 1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Tính tổng chuỗi
Ví dụ: Tìmn BKHT và tính tổng các chuỗi sau
x n
1. 2. nx
n 1 n n 1

xn
3. ( 1)n 2nx 2n 1
4. 2
n 1 n 1n n
1
1. Chuỗi có an Dễ dàng suy ra R=1.
n
xn
Ta tính tổng với x trong khoảng (-1,1). Đặt S( x )
n 1 n
xn n 1 1
S (x) x , x ( 1,1)
n 1 n n 1 1 x
x 1
Vậy: S( x ) dt ln(1 x ), x ( 1,1)
01
CuuDuongThanCong.com
t https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Tính tổng chuỗi
2. Dễ dàng thấy R=1, x ( 1,1) ta đặt
n n 1
S( x ) nx x nx
n 1 n 1

n 1 (1 x ) x( 1)
S( x ) x x x x x
n 1 1 x (1 x )2
x
S( x ) 2
, x ( 1,1)
(1 x )

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Tính tổng chuỗi
3. Dễ dàng thấy R=1, x ( 1,1) ta đặt
n 2n 1
S( x ) ( 1) 2nx ( 1)n x 2n
n 1 n 1

( x 2 )n
n 1

1 2
( x )
1 ( x )2
2 x(1 x 2 ) x 2.2 x
(1 x 2 )2
2x
Vậy: S( x ) 2 2
, x ( 1,1)
(1 x )
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi lũy thừa – Tính tổng chuỗi
4. Dễ dàng thấy R=1, x ( 1,1) ta đặt
xn n 1 1 xn xn
S( x ) 2
x
n 1n n n 1 n n 1 n 1 n n 1n 1
n
x 1 xn 1
S( x )
n 1 n x n 1n 1
xn xn x 1
S( x ) Sử dụng kết quả câu 1.
n 1 n
n 1 n 1 x
1
S( x ) ln(1 x ) ln(1 x ) x
x
1
Vậy : S( x ) ln(1 x ) 1 1, x ( 1,1)
x
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Cho hàm f(x) khả vi vô hạn lần trong lân cận của x0
Ta gọi chuỗi Taylor của f(x) là chuỗi
(n )
f ( x0 )
( x x0 )n
n 0 n!
Khi x0=0, ta được chuỗi Maclaurint của hàm
f ( n ) (0) n
x
n 0 n!

Tuy nhiên, các chuỗi trên chưa chắc đã HT với mọi


x, tức là chưa chắc chúng đã có tổng để tổng có thể
bằng f(x).

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Định lý: (Điều kiện để hàm f(x) có thể khai triển thành
chuỗi Taylor)
Giả sử trong lân cận (x0-R,x0+R), hàm f(x) thỏa
1. f(x) khả vi vô hạn lần
2. Tồn tại hằng số C>0: |f(n)(x)|≤Cn, với mọi n
(n )
thì f ( x ) f ( x0 )
(x x0 )n , x ( x0 R, x0 R)
n 0 n!

Chú ý: Trong khi làm bài, ta sẽ không kiểm tra 2 điều


kiện trên để có chuỗi Taylor của hàm f(x) mà ta sẽ sử
dụng các kết quả sau đây để chỉ ra MHT của chuỗi
Taylor - Maclaurint
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Một số chuỗi Maclaurint cơ bản
 n
x
1 / e   , M H T :D  R
x

n 0
n!

  x n , 1   (1)n x n , D   1,1
1
2/
1  x n 0 1  x n 0

 (  1)...(  n  1)
3 / 1  x   1  
 n
x
n 1
n!
R ,  N
 1,1 ,   0

D
 1,1 ,  1    0
CuuDuongThanCong.com  1,1 ,   1
https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
 n
n 1 x
4 / ln(1  x )   (1) , D   1,1
n 1
n

 2n 1
x
5 / sin x   (1) n

n 0
(2n  1)!
2n DR
x
cos x   (1)n
n 0
(2n )!

2n 1
x
6 / arctan x   (1)n , D   1,1
n 0
2n  1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Ví dụ: Tìm chuỗi Maclaurint các hàm:
x
1. f ( x ) 2. f ( x ) ln(2 - 3 x x2)
x2 5x 6
1. f ( x ) x 1 1
2
x
x 5x 6 x 3 x 2
n n
1 1 1 1 1 x 1 x
x x
31 x 21 x 3n 0 3 2n 0 2
3 2
1 1 n 1
Vậy: f ( x ) n 1 n 1
x MHT: (-2,2)
n 0 2 3
x x
Chuỗi HT nếu 1 1 v? 1 1 ↔ -2<x<2
CuuDuongThanCong.com 3 2 https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
2. f(x)=ln(2-3x+x2) = ln((1-x)(2-x)) = ln(1-x) + ln(2-x)
x
f ( x ) ln(1 ( x )) ln2 ln(1 ( ))
2
n 1 n 1 n
( 1) n ( 1) x
f ( x ) ln2 ( x)
n 1 n n 1 n 2
1 1 n
f (x) ln2 1 n
x MHT: (-1,1)
n 1n 2
1 x 1
Chuỗi HT nếu x 1 x 1
1 1
2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
2
Ví dụ: Tìm chuỗi Maclaurint hàm: f ( x ) ln x 1 x

x
1 1
 

Ta tính f ( x )  1 x 
2 1
 1 x 2 2

x  1 x2 1 x2
Tìm chuỗi Maclaurint của hàm f’(x):
 1   1  1
1 2  2   2  4


f (x)  1  x  x 
2 2!
  1   1  1   1  n  1
    
  2  2   2  x 
2n
CuuDuongThanCong.com
n! https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint

n 1.3.5...(2n  1) 2n
f ( x )  1   (1) n
x
n 1 2 n!
Hàm khai triển được nếu 0  x 2  1  1  x  1
x
Suy ra: f ( x )   f (t )dt  f (0)
0

 x 

n 1.3.5...(2n  1) 2n 1
ln x  1  x 2
(1) x
n 1 2 n !(2n  1)
n

MHT : 1  x  1

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Ví dụ: Tìm chuỗi Taylor ở lân cận x0=3 của hàm
1
f (x)
x 1
Đặt X=x-3
n
1 1 2 1 n x 3
f (x) ( 1)
2 (x 3) 21 x 3 2n 0 2
2
( 1)n n
f (x) n 1
(x 3)
n 0 2

MHT: (1,5)

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Ngoài việc áp dụng khai triển các hàm cơ bản thành
chuỗi Maclaurint vào việc tìm chuỗi Taylor , chuỗi
Maclaurint các hàm bình thường. Ta còn có thể áp
dụng để tính tổng các chuỗi lũy thừa, chuỗi số
Ví dụ: Tính tổng của chuỗi lũy thừa
( x )n
, x ( 1,1)
n 0 n( n 1)
( 1)n
Chuỗi trên là chuỗi lũy thừa với an
n(n 1)
Nên dễ thấy BKHT R=1, tức là với -1<x<1 ta đặt
( x )n
S( x )
n 0 n( n 1)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
1 1
n n
S( x ) ( 1) x
n 0 n n 1
( 1)n 1 n 1 ( 1)n n 1
( 1) x x
n 0 n xn 1
( 1)n 1
n 1 ( 1)n n 1
( 1) x x
n 0 n x n 0 n 1
1 ( 1)n 1 n
( 1)ln(1 x ) x 1
x n 0 n
1
( 1)ln(1 x ) ln(1 x ) 1
x
Vậy: ( x )n 1 1 1
1 ln , x (-1,1)
n 0 n( n 1)
CuuDuongThanCong.com
x 1 x x
https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Ví dụ: Tính tổng của chuỗi n 1 n 1
x
n 1 (2n )!!

n 1 n
x 1 n 1
x.x n n.x n x n
x
n 1 (2n )!! n 1 2.4.6...(2n ) n 1 2n.n !
n n
n x 1 x
x
n 1n! 2 n 1n! 2
n 1 n
x 1 x 1 x
x
2 n 1(n 1)! 2 n 1n! 2
2 n n
x 1 x 1 x
x 1
2 n 0 n! 2 n 0 n! 2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
n 1 n 1 x2 x 2 x
2
x e x (e 1)
n 1 (2n )!! 2
x2 x
2
x e x, x
2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Ví dụ: Sử dụng khai triển Maclaurint hàm dưới dấu
tích phân bằng chuỗi, tính tích phân
1 1
I ln dx
0 1 x
n
Ta có: ln 1 n 1 ( x )
ln(1 x ) ( 1)
1 x n 1 n
Thay vào tích phân trên
n
1 ( x ) ( 1)n 1 1 1
I ( 1)n dx ( x )n dx
0n 1 n n 1 n 0 n 1n n 1
Ta tính tổng của chuỗi số bằng định nghĩa
Tổng riêng : Sn = u1+u2+…+un và tổng S
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
1 1 1 1 1 1 1 1
Sn ...
1 2 2 3 3 4 n n 1
1
Sn 1 n -1
n 1

Vậy 1 1
I ln dx 1
0 1 x

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
Ví dụ: Tính tổng các chuỗi số sau
n.5n ( 2)n
1. 3.
n 0 n! n 1 n( n 2)7n 1

22n 1 ( 1)n 1.2.5.8...(3n 4)


2. 4.
n 1 (2n )!! n 1 23n 1.n !

1. n.5n 5n 1 5n
0 5 5 e5
n 0 n! n 1 ( n 1)! n 0 n!

2. 22n 1 2.22n 2.22n 2n


n
2
n 1 (2n )!! n 1 2.4.6...(2n ) n 1 2 n! n 1 n!

2n
2 1 2(e2 1)
n 0 n!
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
n n n
3. ( 2) ( 1) 2 1 1 1
n 1 n( n 2).7n 1 n 1 7.7n 2 n n 2
n
1 n 2 1 1
( 1)
14 n 1 7 n n 2
n 1 n n 1 n 2 2
1 ( 1) 2 1 ( 1)( 1) 2 7
14 n 1 n 7 14 n 1 n 2 7 2
n 2
1 2 1 49 ( 1)n 1
2 2 1 2
ln(1 )
14 7 14 4 n 1 n 7 7 2 7
( 2)n 45 9 3
ln
n 1 n( n 2).7n 1
56 7 14

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
§2. Chuỗi Taylor - Maclaurint
n 1
4. ( 1) .2.5.8...(3n 4)
n 1 23n 1.n !
1 1 1 1
.( 1)( 2)...( (n 1)).3n
3 3 3 3
n 1 2 1.23n.n !
1 1 1 1
.( 1)( 2)...( (n 1)) n
3 3 3 3 3
2
n 1 n! 8
1
3 3 11 3
2 1 1 23 2 11 2
8 8

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

You might also like