CHƯƠNG II
KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP,
CHỐNG MỸ XÂM LƯỢC (1945 -
1975)
I. KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
1945 - 1954
1. Xây dựng, bảo vệ chính quyền
(1945 – 1946)
Sau Cách mạng Tháng Tám, Việt
Nam gặp nhiều khó khăn: nạn đói,
mù chữ và âm mưu xâm lược từ thực
dân Pháp.
Quân Đồng Minh vào Việt Nam làm
nhiệm vụ giải giáp quân đội phát xít
Nhật.
Ngày 3-9-1945, Chính phủ lâm thời
xác định nhiệm vụ lớn trước mắt là:
diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại
xâm.
Ngày 25-11-1945, BCH Trung ương
Đảng ra Chỉ thị Kháng chiến kiến
quốc.
Khẩu hiệu: “dân tộc trên hết, tổ quốc
trên hết”.
Kẻ thù: Thực dân Pháp
Mục tiêu cách mạng: Giải phóng
dân tộc.
Nhiệm vụ chủ yếu: củng cố chính
quyền, bài trừ nội phản, chống Pháp
xâm lược, cải thiện đời sống nhân
dân.
Khắc phục nạn đói, Bình dân học vụ,
Tuần Lễ Vàng
Xây dựng, củng cố chính quyền
Chính sách đối ngoại
PHÁP
Độc lập về chính trị, nhân nhượng
về kinh tế
TƯỞNG GIỚI THẠCH
Hoa - Việt thân thiện
Đầu năm 1946, Pháp – Tưởng Giới
Thạch ký Hiệp ước Trùng Khánh.
Pháp nhân nhượng cho Tưởng một số
quyền lợi kinh tế ở TQ, Tưởng đồng
ý cho quân Pháp ra miền Bắc thay
quân Tưởng.
Chính sách với Tưởng Giới Thạch
Giải tán ĐCS Đông Dương
Cung cấp lương thực, thực phẩm,
chấp nhận lưu hành tiền đã mất giá.
Thêm 70 ghế ở Quốc hội cho các
thành viên của đảng Việt Quốc, Việt
Cách không qua bầu cử.
Lập chính phủ liên hiệp kháng chiến
Chính sách đối phó với Pháp
Chọn giải pháp thương lượng để
tránh đối đầu với nhiều kẻ thù.
Hiệp định Sơ bộ 6-3
Pháp công nhận VN là một QG tự
do.
Việt Nam đồng ý cho Pháp đưa
15.000 quân ra Bắc. Số quân này rút
trong 5 năm.
Hai bên ngừng bắn
Pháp đồng ý thực hiện trưng cầu dân
ý tại Nam Kỳ về việc thống nhất với
VN Dân chủ Cộng hòa
TẠM ƯỚC 14/9/1946
Các công ty của Pháp được quyền
hoạt động trở lại ở Đông Dương.
Thuế quan, sẽ do người Pháp tiếp tục
đảm nhiệm.
2. Đường lối kháng chiến 1946 -
1950
a. Cuộc kháng chiến toàn quốc bùng
nổ và đường lối kháng chiến của
Đảng
Cuối năm 1946, thực dân Pháp gây
chiến Hà Nội, Hải Phòng âm mưu
mở rộng chiến tranh ra cả nước.
b) Đường lối kháng chiến của Đảng
Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến
Văn kiện Toàn dân kháng chiến
Tác phẩm Kháng chiến nhất định
thắng lợi
Nội dung đường lối kháng chiến
Mục tiêu kháng chiến: đánh Pháp,
bảo vệ độc lập.
Tính chất kháng chiến: Chiến tranh
chính nghĩa, có tính dân tộc và dân
chủ mới.
Phương châm kháng chiến:
+ Toàn dân
+ Toàn diện
+ Lâu dài
+ Dựa vào sức mình là chính
Chiến dịch Việt Bắc (1947)
Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông
1947, là một chiến dịch quân sự
do quân đội Pháp thực hiện tại Việt
Nam. Chiến dịch này được xem
là chiến thắng lớn đầu tiên của Việt
Minh trong cuộc chiến, làm thất
bại chiến lược "đánh nhanh thắng
nhanh" của quân Pháp.
Chiến dịch Biên Giới (1950)
Chiến dịch Biên giới Thu đông 1950,
nhằm phá thế bị cô lập của căn cứ
địa Việt Bắc, khai thông biên giới
Việt - Trung để mở đầu cầu tiếp nhận
viện trợ. Chiến dịch Biên giới đánh
dấu giai đoạn quân đội VN giành thế
chủ động trên chiến trường.
Thiết lập quan hệ ngoại giao
Đầu năm 1950, TQ, LX, các nước
Đông Âu, Triều Tiên công nhận và
đặt quan hệ ngoại giao với Chính phủ
VNDCCH. Cuộc kháng chiến của
VN bắt đầu nhận được viện trợ của
TQ và LX.
Đại hội Đảng toàn quốc lần II (2-
1951)
Thành lập đảng riêng ở VN, lấy tên
là Đảng Lao động Việt Nam
Quyết định Đảng ra hoạt động công
khai.
Thông qua Chính cương của Đảng
LĐVN.
Chiến dịch Điện Biên Phủ
Hiệp định Giơnevơ
Từ ngày 26/4/1954 đến ngày
21/7/1954, Việt Nam tham gia đàm
phán tại Genève để bàn về kết thúc
chiến tranh và lập lại hòa bình ở
Đông Dương.
Tham dự hội nghị có đại diện của:
Việt Nam, Liên Xô, Trung Quốc,
Anh, Pháp, Mỹ , chính quyền Bảo
Đại, Cam-pu-chia và Lào.
II. KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ
1954 - 1975
1. Giai đoạn 1954 - 1964
a. Miền Bắc
Phục hồi sản xuất, ổn định đời sống
nhân dân
Mở rộng quan hệ quốc tế
Đưa miền Bắc tiến dần lên CNXH.
Tiến hành cải cách ruộng đất (1954 –
1956)
Tháng 11-1958, Hội nghị Trung
ương lần thứ 14 đề ra kế hoạch ba
năm phát triển kinh tế, văn hóa và cải
tạo XHCN đối với kinh tế cá thể và
kinh tế tư bản tư doanh (1958-1960)
Mục đích cải tạo kinh tế miền Bắc:
+ Hai thành phần kinh tế: Quốc
doanh và tập thể
+ Hai hình thức sở hữu: Toàn dân và
tập thể
Tháng 4-1959, Hội nghị Trung
ương lần thứ 16 thông qua Nghị
quyết về vấn đề hợp tác hóa nông
nghiệp.
Đại hội III (1960), đề ra chủ trương
đưa miền Bắc tiến lên CNXH, phải
công nghiệp hóa miền Bắc: “ưu tiên
phát triển công nghiệp nặng một
cách hợp lý...”
b. Miền Nam
Mỹ ủng hộ Ngô Đình Diệm lên làm
thủ tướng chính phủ Quốc gia Việt
Nam, để ngăn chặn phong trào cách
mạng ở miền Nam
Chủ trương của Đảng
Xác định Mỹ là kẻ thù chính của
nhân dân Việt Nam
Chủ trương: đấu tranh chính trị đòi
thi hành Hiệp định Genève, chống
chiến tranh, chống đàn áp những
người cách mạng.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 15
(1-1959), đề ra chủ trương mới: kết
hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh
vũ trang.
Ngày 20-12-1960, Mặt trận Dân tộc
Giải phóng miền Nam Việt Nam
được thành lập.
Từ năm 1961, Mỹ thực hiện chiến
lược chiến tranh đặc biệt, lấy Ấp
chiến lược làm quốc sách, quân đội
VNCH làm xương sống cùng với
viện trợ và cố vấn của Mỹ.
Ngày 1-11-1963, Ngô Đình Diệm bị
đảo chính và giết chết.
2. Giai đoạn 1965 - 1975
Đầu năm 1965, Mỹ tiến hành chiến
tranh phá hoại miền Bắc và đưa quân
vào miền Nam trực tiếp tham chiến.
Bắt đầu chiến lược chiến tranh cục
bộ.
Hội nghị TƯ lần thứ 11 (3/1965) và
lần thứ 12 (12/1965): Đánh giá tình
hình mới và đề ra nhiệm vụ để lãnh
đạo nhân dân chống Mỹ, giải phóng
miền Nam, thống nhất đất nước.
Miền Bắc
Mỹ tập trung đánh phá các cơ sở
công nghiệp, thủy lợi, đầu mối giao
thông... gây nhiều thiệt hại.
Chủ trương của Đảng
Chuyển hướng xây dựng kinh tế
Tăng cường lực lượng quốc phòng
Ra sức chi viện cho miền Nam
Miền Nam
Từ năm 1965 – 1966; 1966 – 1967
Mỹ liên tiếp mở những cuộc hành
quân tìm diệt khắp miền Nam.
Tháng 1-1967, Hội nghị Trung ương
13 (khóa III) quyết định mở mặt trận
đấu tranh ngoại giao nhằm hỗ trợ cho
đấu tranh chính trị và quân sự.
Tháng 12-1967, Bộ Chính trị ra nghị
quyết, chuyển cách mạng miền Nam
sang thời kỳ mới: giành thắng lợi
quyết định bằng phương pháp tổng
công kích - tổng khởi nghĩa vào tất cả
các đô thị trên toàn miền Nam.
Tết Mậu Thân năm 1968, lực lượng
cách mạng tấn công trên toàn miền
Nam.
Cuộc Tổng tân công Mậu Thân
không đạt được mục tiêu đề ra,
nhưng tạo ra bước ngoặt trong nhận
thức của chính phủ và nhân dân Mỹ
về cuộc chiến tranh tại Việt Nam.
Mỹ ngừng ném bom miền Bắc.
Đồng ý đàm phán với VN dân chủ
cộng hòa.
Phong trào phản chiến của nhân dân
Mỹ lên cao.
Từ năm 1969, Mỹ bắt đầu thực hiện
chiến lược Việt Nam hoá chiến tranh.
Việt Nam hóa chiến tranh có đường
lối chiến lược cơ bản là hỗ trợ tăng
cường sức mạnh của quân đội bản xứ
(cụ thể là quân đội Việt Nam Cộng
hoà) để giảm sức ép và thay thế dần
cho quân đội ngoại quốc.
Tháng 1/1973, Hiệp định Pari về
Việt Nam được ký kết. Mỹ rút quân
khỏi miền Nam.
Các chiến dịch quân sự mùa xuân
1975
Chiến dịch
Tây Nguyên (3-1975)
Chiến dịch
Huế - Đà Nẵng (3-1975)
Chiến dịch
Hồ Chí Minh (4-1975)
Chương 3
ĐẢNG LÃNH ĐẠO CẢ NƯỚC
QUÁ ĐỘ LÊN CNXH VÀ TIẾN
HÀNH CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI
(1975 – 2018)
I. Lãnh đạo xây dụng CNXH và bảo
vệ tổ quốc (1975 – 1986)
Thống nhất về mặt Nhà nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
(1945 – 1976)
Cộng hòa miền Nam Việt Nam
(1969 – 1976)
Ngày 25-4-1976, tiến hành bầu cử
Quốc hội trong cả nước. Ngày 24-6,
kỳ họp thứ nhất Quốc hội thống nhất
khoá IV quyết định tên nước, quốc
kỳ, quốc ca, bầu lãnh đạo đất nước.
+ Quốc kỳ: Lá cờ đỏ sao vàng
+ Quốc ca: Bài Tiến quân ca
+ Tên nước: CHXHCNVN
+ Lãnh đạo đất nước:.............
Về các Đại hội Đảng
Đại hội IV (12-1976): Đổi tên Đảng
+ Đất nước thống nhất
+ Mỹ cấm vận về kinh tế
Đại hội V (3-1982):
+ Đất nước khủng hoảng kinh tế.
+ Việt Nam đóng quân ở Campuchia
+ Trung Quốc cắt đứt quan hệ ngoại
giao và có các hoạt động phá hoại
Về Đường lối xây dựng kinh tế
Tiếp tục mô hình quản lý kinh tế tập
trung, bao cấp trên phạm vi cả nước.
Xây dựng kinh tế ở miền Nam theo
mô hình miền Bắc: xây dựng hợp tác
xã trong nông nghiệp, nông trường
quốc doanh, lâm trường quốc doanh.
Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng
trong công nghiệp.
Từng bước tháo gỡ khó khăn về
kinh tế
Từ năm 1979 nhiều Nghị quyết
được ban hành để cải tiến phân phối
lưu thông, quản lý giá, khuyến khích
sản xuất, phát triển chăn nuôi.
+ Bù giá vào lương ở Long An
+ Chỉ thị khoán 100 của Ban Bí thư:
Khoán sản phẩm đến nhóm và người
lao động trong nông nghiệp
Chiến tranh bảo vệ tổ quốc
Chiến tranh biên giới Tây Nam
(1979)  Đổi mới về Kinh tế
Bảo vệ biên giới phía Bắc
Chiến tranh Việt Nam - Trung Quốc,
1979 là một cuộc chiến ngắn nhưng
khốc liệt giữa Trung Quốc và Việt
Nam, nổ ra vào ngày 17 tháng 2 năm
1979 khi Trung Quốc đưa quân tấn
công Việt Nam trên toàn tuyến biên
giới trên bộ giữa hai nước.
Cuối năm 1978, Việt Nam đánh
Ponpot ở biên giới Tây Nam, TQ tấn
công vào biên giới phía bắc
II. Đảng lãnh đạo đổi mới (1986 -
2018)
1. Đại hội VI (12-1986)
Đại hội VI diễn ra trong bối cảnh
kinh tế khủng hoảng trầm trọng, lạm
phát phi mã.
Đại hội đánh giá thành tựu đạt
được, phân tích những tồn tại, sai
lầm, khuyết điểm trong lãnh đạo và
chỉ đạo của Đảng.
+ Chủ quan, nóng vội trong con
đường đi lên CNXH.
+ Áp dụng mô hình xây dựng
CNXH tập trung, quan liêu, bao cấp.
+ Công nghiệp hoá theo lối giản đơn
- tập trung vào công nghiệp nặng.
Báo cáo chính trị tổng kết thành bốn
bài học kinh nghiệm lớn
+ Một là, trong toàn bộ hoạt động của
mình, Đảng phải quán triệt tư tưởng
“lấy dân làm gốc”.
+ Hai là, Đảng phải luôn luôn xuất
phát từ thực tế, tôn trọng và hành
động theo quy luật khách quan.
+ Ba là, phải biết kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại trong
điều kiện mới.
+ Bốn là, chăm lo xây dựng Đảng
ngang tầm với một đảng cầm quyền.
Các lĩnh vực đổi mới
Kinh tế
Chính trị
Văn hóa
Đối ngoại
Thời kỳ đầu đổi mới: Tập trung 3
chương trình kinh tế lớn: lương thực
– thực phẩm, hàng tiêu dùng, hàng
xuất khẩu.
Ngày 1/3/1987, Hội đồng Bộ trưởng
quyết định giải thể các trạm kiểm
soát hàng hoá trên đường giao thông.
 Ngày 29/12/1987, Quốc hội đã chính
thức thông qua Luật Đầu tư nước
ngoài.
Ngày 5/4/1988, Bộ Chính trị ra Nghị
quyết 10 về đổi mới quản lý kinh tế
nông nghiệp.
Ngày 21/12/1990, Quốc hội ban
hành Luật Công ty và Luật Doanh
nghiệp tư nhân.
Ngày 20/4/1995, ban hành Luật
Doanh nghiệp nhà nước. Đại hội X
(2006) xác định kinh tế nhà nước giữ
vai trò chủ đạo.
NQ Hội nghị BCHTW lần thứ 5
(khóa XII, 6-2017), xác định kinh tế
tư nhân là một động lực quan trọng
của kinh tế thị trường định hướng
XHCN.
Đổi mới về Chính trị
Kết hợp chặt chẽ đổi mới KT với đổi
mới CT, lấy đổi mới KT làm trọng
tâm, từng bước đổi mới CT.
Đổi mới không phải là thay đổi mục
tiêu XHCN, không thay đổi bản chất
của chế độ chính trị.
Đổi mới không phải xa rời chủ nghĩa
Mác – Lênin.
Đổi mới tổ chức và phương thức
hoạt động của HTCT không phải là
hạ thấp hoặc thay đổi bản chất của
HTCT.
Đổi mới HTCT một cách toàn diện,
đồng bộ, có kế thừa, có bước đi, hình
thức và cách làm phù hợp.
Đổi mới trên lĩnh vực văn hóa
Nhận thức về vai trò của văn hóa:
+ Trước đổi mới: văn hóa phục vụ
cho các nhiệm vụ chính trị.
+ Thời đổi mới: văn hóa là nền tảng
tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu,
vừa là động lực của sự phát triển.
Nhận thức về nội dung của văn hóa
Trước đổi mới: “văn hóa có nội dung
chủ nghĩa xã hội, có tính dân tộc, có
tính đảng và tính nhân dân”.
Thời đổi mới: “Nền văn hóa Việt
Nam có đặc trưng tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc”.
Đổi mới trên lĩnh vực đối ngoại
Thời kỳ trước đổi mới, Việt Nam đề
cao mqh với các quốc gia có cùng
chế độ chính trị (XHCN), chưa coi
trọng việc hợp tác với các nước khác
(TBCN).
+ Sự kiện VN đưa quân tình nguyện
vào CPC, lật đổ Khmer đỏ (1-1979)
và đóng quân ở CPC khiến Mỹ,
Trung Quốc, Asean, các nước
phương Tây cắt đứt quan hệ, kinh tế,
chính trị với VN.
Từ Đại hội VI, VN thúc đẩy đàm
phán với các bên để giải quyết vấn đề
Campuchia.
Đường lối đối ngoại từ đề cao mối
quan hệ với các nước XHCN sang đa
dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ
quốc tế.
Xác định nắm vững hai mặt vừa hợp
tác vừa đấu tranh trong quan hệ quốc
tế.
Năm 1989, Việt Nam rút hết quân từ
Campuchia về nước.
Năm 1991, bình thường hóa quan hệ
với TQ.
Năm 1992, Nhật Bản nối lại viện trợ
ODA cho Việt Nam.
Ngày 3-2-1994, Mỹ bỏ cấm vận kinh
tế đối với Việt Nam.
Ngày 11-7-1995, Mỹ tuyên bố bình
thường hóa quan hệ với Việt Nam.
Ngày 28-7-1995, Việt Nam gia nhập
Asean
Tháng 1-2007, Việt Nam gia nhập
WTO.