WESTERN LEYTE COLLEGE OF ORMOC CITY INC.

Wisdom Leadership Commitment

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Modyul 2
“Kasaysayan at
Pagkakabuo ng Wikang
Pambansa”
1
Pangalan: ______________________________ Taon at Seksyon: ______________________________

Guro: G. Roguin P. Suson Markahan: Prelim Modyul: 2

11 “Kasaysayan at Pagkakabuo ng Wikang Pambansa”

I. Layunin

* Nailalahad ang pinagdaanang kasaysayan ng wikang pambansa;

* Natatalakay ang mga dahilan sa pagpili sa Tagalog bilang batayan ng pambansang wika ng Pilipinas;

* Nakabubuo ng sariling opinion tungkol sa pagpili sa Tagalog bilang batayan ng pambansang wika ng Pilipinas; at

* Nakapagsasagawa ng saliksik sa mga kasalukuyang isyung pangwika.

II. Pangkalahatang Ideya

Sa loob ng mahabang panahon ng pananakop ng Espanya, Espanyol ang opisyal na wika at ito rin ang wikang
panturo. Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, sa simula ay dalawang wika ang ginamit ng mga bagong
mananakop sa mga kautusan at proklamasyon, Ingles at Espanyol. Sa kalaunan, napalitan ng Ingles ang Espanyol bilang
wikang opisyal.

III. Pormal na Aralin

Isulat kung ano sa iyong palagay ang naitutulong ng wika sa mga sumusunod na larangan.

1. Panitikan
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
2. Negosyo
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
3. Edukasyon
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
4. Medisina
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
5. Batas
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

2
 6. Siyensiya
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
7. Media
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
8. Teknolohiya
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
9. Musika
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
10. Sining
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________

Isulat ang kung ano para sa iyo ang Tagalog, Pilipino at Filipino.

TAGALOG

PILIPINO

FILIPINO

Dugtungan ang bawat pahayag sa loob ng kahon para mabuo ang diwa. Sikaping gamitin ang alinman sa salitang
“Tagalog,” “Pilipino,” at “Filipino” sa pahayag na idurugtong.
Halimbawa: Talagang masaya ang kuwentuhan…
Sagot: Talagang masaya ang kuwentuhan kung nasa wikang Filipino ang usapan.

1. Mas uunlad pa ang Pilipinas…

2. Pinoy ako…
3. Kung may kaharap akong genie ngayon, hihilingin kong…
4. Sa aming bayan…
5. Iboboto ko ang kandidato sa eleksiyon kung…

Kasaysayan ng Pagkakabuo ng Pambansang Wika

Sa loob ng mahabang panahon ng pananakop ng Espanya, Espanyol ang opisyal na wika at ito rin ang wikang
panturo.
Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, sa simula ay dalawang wika ang ginagamit ng mga bagong
mananakop sa mga kautusan at proklamasyon, Ingles at Espanyol. Sa kalaunan, napalitan ng Ingles ang Espanyol bilang
wikang opisyal. Dumami na ang natutong magbasa at magsulat sa wikang Ingles dahil dito ito ang naging tanging
wikang panturo batay sa rekomendasyon ng Komisyong Schurma noong Marso 4, 1899. Marami ring Pilipino ang

3
nakinabang sa programang iskolarsip na ipinadala sa Amerika at umuwing taglay ang kaalaman sa wikang Ingles.
Noong 1935, “halos lahat ng kautusan, proklamasyon, at mga batas ay nasa wikang Ingles na.” (Boras-Vega 2010)

Ngunit sa simula pa lamang ng pakikibaka para sa kalayaan, ginamit nan g mga Katipunero ang wikang Tagalog sa
mga opisyal na kasulatan. Sa Konstitusyong Probisyonal ng Biak-na-Bato noong 1897, itinadhanang Tagalog ang opisyal
na wika. Sa Konstitusyon ng Malolos (Enero 21, 1899), itinadhanang pansamantalang gamitin ang Espanyol bilang
opisyal na wika bagama’t noon pa ay nakita na ng mga bumuo ng kosntitusyong ito ang maaaring maging papel ng
Ingles sa bansa.

Noong Marso 24, 1934, pinagtibay ni Pangulong Franklin D. Roosevelt ng Estados Unidos ang Batas Tydings-
McDuffie na nagtatadhanang pagkakalooban ng kalayaan ang Pilipinas matapos ang sampung taong pag-iral ng
Pamahalaang Komonwelt. Noong Pebrero 8, 1935, pinagtibay ng Pambansang Asamblea ang Konstitusyon ng Pilipinas
na niratipika ng sambayanan noong Mayo 14, 1935. Ang probisyong pangwika ay nasa Seksiyon 3, Artikulo XIII: “Ang
Pambansang Asamblea ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang pangkalahatang
pambansang wika na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas,
ang Ingles at Kastila ay patuloy na gagamiting mga wikang opisyal.

Ang nanguna sa paggawa ng resolusyon tungkol sa wikang pambansa ay si Wenceslao Q. Vinzonz, kinatawan mula
sa Camarines Norte. Ayon sa orihinal na resolusyon, “Ang Wikang Pambansa batay sa mga umiiral na katutubong wika.”

Ngunit nang dumaan ang dokumento sa Style Committee, nagkaroon ng pagbabago sa resolusyon. Ang Style
Committee ang nagbibigay ng huling pasiya sa borador ng Konstitusyon. Binago ng nasabing komite ang resolusyon at
naging probisyon ito sa Seksiyon 3, Artikulo XIV ng Konstitusyon ng 1935.

Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa

Pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang Wikang
Pambansa batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.

Sa paglulunsad ng Komonwelt, isa sa mga unang isinagawa ng administrayson ng noon ay pangulo na ng bansa na
si Manuel L. Quezon ang pagpapatupad ng probisyon ukol sa pambansang wika. Noong Oktubre 27, 1936, ipinahiwatig
ni Pangulong Quezon ang kaniyang plano na magtatag ng Surian ng Wikang Pambansa. Ang magiging tungkulin ng
Surian, ayon sa Pangulo, ay gumawa ng pag-aaral ng mgwa wikang panlahat batay sa isang wikang umiiral sa bansa.

Noong Nobyembre 13, 1936, pinagtibay ng Kongreso ang Batas Komonwelt Blg. 184, na nagtatag sa unang Surian
ng Wikang Pmbansa. Alinsunod sa naturang batas, ang mga kapangyarihan at tungkulin ng Surian ay ang mga
sumusunod:

1. Gumawa ng pag-aaral sa mga pangkalahatang wika sa Pilipinas;

2. Magpaunlad at magpatibay ng isang wikang panlahat na Wikang Pambansa batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika; at
3. Bigyang-halaga ang wikang pinakamaunlad ayon sa balangkas, mekanismo, at panitikang tinatanggap.
4.
Noong Enero 12, 1937, hinirang ng Pangulo ang mga kagawad ng Surian, alinsunod sa Seksiyon 1, Batas
Komonwelt 185. Ang mga kagawad ng unang Surian ng Wikang pambansa ay sina:
Jaime de Veyra (Bisaya, Samar-Leyte) Pangulo
Santiago A. Fonacier (Ilocano) Kagawad
Filemon Sotto (Cebuano) Kagawad
Casimiro Perfecto (Bicolano) Kagawad
Felix S. Rodriguez (Bisaya, Panay) Kagawad
Hadji Butu (Mindanao) Kagawad
Cecilio Lopez (Tagalog) Kagawad

4
 Nagmula sa iba’t ibang panig ng bansa ang mga itinalagang kagawad upang ipakitang walang particular na wikang
pinapanigan. Hindi tinanggap ni Sotto ang kaniyang posisyon.

Noong Nobyembre 7, 1937, pagkaraan ng halos sampung buwan, inilabas ng Surian ang resolusyon na Tagalog ang
gawing batayan ng pambansang wika. Ipinahayag ng Surian na ang wikang Tagalog ang halos tumugon sa hinihingi ng
Batas Komonwelt Blg. 184.

Hindi na nag-aksaya ng panahon ang Pangulo upang ipahiwatig ang kaniyang tagumpay sa pagpapaunlad ng
isang wikang matatawag na Pambansang Wika. Noong anibersaryo ng kamatayan ni Dr. Jose P. Rizal, Disyembre 30,
1937, lumabas ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nagpapatibay sa Tagalog bilang batayang wika ng
Pambansang Wika ng Pilipinas. Nagkaroon ito ng bisa pagkaraan ng dalawang taon matapos na maihanda at
maipalimbag ang gramatika at diksiyonaryo ng Wikang Pambansa sa pagitan ng 1938 hanggang 1940.

May pagbabagong naganap noong Hunyo 18, 1938 sa Batas Komonwelt Blg. 184. Sinusugan ito ng Batas
Komonwelt Blg. 333 at sa batas na ito, ang Surian ay ipinailalim sa tuwirang pamamahala at pangangasiwa ng Pangulo
ng Pilipinas. Binago nang lubusan ang Seksiyon 10 ng Batas Blg. 184.Sa lumang batas, ang Kalihim ng Edukasyon ang
magpapatibay ng pasiya sa mga suliraning pangwika. Sa susog, ang Pangulo ang magpapatibay ng pasiya sa mga
suliraning pangwika at iyon ang magiging pamantayang pampanitikan sa lahat ng lathalaing opisyal at aklat na
pampaaralan.

Noong Abril 1, 1940, inilabas ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263. Ipinag-uutos nito ang:

1. pagpapalimbag ng A Tagalog-English Vocabulary at ng isang aklat sa gramatika na pinamagatang Ang Balarila ng

Wikang Pambansa; at

2. pagtuturong Wikang Pambansa simula Hunyo 19, 1940 sa mga Paaralang Publiko sa mga Paaralang Publiko at
Pribado sa buong kapuluan.

Panahon ng Pananakop ng mga Hapon

Nang lumunsad sa dalampasigan ng Pilipinas ang mga Hapon noong 1942, nabuo ang isang grupong tinatawag na
"purista" sila ang mga nagnanais na gawing Tagalog na mismo ang wikang pambansa at hindi na batayan lamang.
Malaking tulong ang nagawa ng pananakop ng mga Hapon sa kilusang nabanggit. Ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang
Pangasiwaang Hapon ang nag-utos na baguhin ang probisyon sa Konstitusyon at gawing Tagalog ang Pambansang
Wika. Sa layunin ng mga Hapon na burahin sa mga Pilipino ang anomang kaisipang pang-Amerikano at mawala ang
impluwensiya ng mga ito, Tagalog ang kanilang itinaguyod. Nang panahong iyon, Niponggo at Tagalog ang naging
opisyal na mga wika.

Pinasigla ng pamahalaang Hapon ang panitikang nakasulat sa Tagalog. Maraming manunulat sa wikang Ingles ang
gumamit ng Tagalog sa kanilang mga tula, maikling kuwento, nobela, at iba pa. Nagbuo rin ng isang komisyon na
naghanda ng Saligang Batas na nagtadhana sa Tagalog bilang wikang pambansa. Sa Artikulo IX, Seksiyon 2 ng
Konstitusyon ng 1943, nakasaad na, ”ang Pamahalaan ay magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapalaganap ng Tagalog bilang pambansang wika."

Hunyo 4, 1946 Marso 6, 1954 Setyembre 1955

natapos na ang digmaan, ganap nang
ipinatupad ang Batas Komonwelt
Blg. 570 na nagtatakdang wikang
opisyal na ang pambansang wika.
Sinimulan na ring ituro ang Wikang
Pambansa sa mga paaralan.
nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay ang Proklamasyon Blg. 12
para sa pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa mula Marso 29
hanggang Abril 4 taon-taon.
Alinsunod ito sa pagbibigay-puri sa
sinusugan ng Proklamasyon Blg. 186
ang paglilipat sa pagdiriwang ng
Linggo ng Wika sa Agosto 13
hanggang 19 taon-taon bilang
paggunita sa kaarawan ni Pangulong

5
 kaarawan ni Francisco Balagtas bilang Manuel Quezon na kinikilala bilang
makata ng lahi. "Ama ng Wikang Pambansa."

1959 Oktubre 24, 1967 Marso, 27, 1968

inilabas ni Kalihim Jose F. Romero
ng Kagawaran ng Pagtuturo ang
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na
nagtatakdang "kailanma't tutukuyin
ang Wikang Pambansa, ito ay
tatawaging Pilipino."
nilagdaan ni Pangulong Ferdinand
Marcos ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 96 na nag-
uutos na ang lahat ng gusali,
edipisyo, at tanggapan ng
pamahalaan ay dapat na nakasulat sa
Pilipino.
inilabas ng Kalihim Tagapagpaganap
na si Rafael Salas ang Memorandum
Sirkular Blg. 96 na nag-aatas na lahat
ng letterhead ng mga tanggapan,
kagawaran, at sangay ng pamahalaan
ay dapat na nakasulat sa Pilipino at
may katumbas na Ingles sa ilalim
nito. Iniuutos din ng sirkular na
gawin sa Pilipino ang pormularyo ng
panunumpa sa tungkulin ng mga
pinuno at kawani ng pamahalaan.

1970 1974 1978 Marso12, 1987

naging wikang panturo
ang Pilipino sa antas ng
elementarya sa bisa ng
Resolusyon Blg. 70.
Sa bisa ng Resolusyon Blg.
73-7 ng Pambansang Lupon
ng Edukasyon, isinama ang
Ingles at Pilipino (Pilipino
pa ang tawag noon) sa
kurikulum mula
elementarya hanggang
kolehiyo, publiko man o
pribado.
sinimulang ipatupad ang
patakarang
edukasyong bilingguwal sa
bansa. Ginamit ang Pilipino
at Ingles bilang midyum ng
pagtuturo sa mga tiyak na
aralin at bilang hiwalay na
asignatura sa kurikulum
mula
elementarya hanggang
kolehiyo.
iniatas ng Kautusan
Pangministri ng Kagawaran
ng Edukasyon ang
pagkakaroon ng anim na
yunit ng Filipino sa lahat ng
kurso sa kolehiyo, maliban
sa
kursong pang-edukasyon
na dapat kumuha naman ng
12 yunit.
sa isang Order
Pangkagawaran Blg. 22 s.
1987, sinasabing
gagamitin ang Filipino sa
pagtukoy sa Wikang
Pambansa ng Pilipinas.
Kasunod ito ng
pagpapatibay sa
Konstitusyon ng 1987 na
nagsasaad na ang
pambansang wika ng
Pilipinas ay Filipino.

Tagalog bilang Batayan ng Pambansang Wika

Bakit Tagalog ang napiling batayan ng Pambansang Wika?

Unang-una, gaya ng nakasaad sa resolusyon ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP), Tagalog ang tumutugon sa
lahat ng pangunahing kailangan ng Batas 184. Lumitaw sa pag-aaral ng SWP na Tagalog ang wikang pinakamaunlad sa
estruktura, mekanismo, at panitikan, at ito rin ang wikang ginagamit ng nakararaming mamamayan. Isa sa mga naka-
pagpayaman ng panulaang Tagalog ay ang makatang si Francisco "Balagtas" Baltazar, ang itinuturing na "Ama ng
Panulaang Tagalog," na kinilala dahil sa kaniyang Florante at Laura bukod sa iba pa niyang mga sinulat.

Bago pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 184 noong Nobyembre 13, 1936, si Pangulong Quezon ay pinadalhan ni
Norberto Romualdez, Tagapangulo ng Komite sa Pambansang Wika ng Unang Pambansang Asamblea, ng Memorandum
Sobre la Lengua Nacional, na nagsasaad na sa lahat ng katutubong wika, ang Tagalog ang may pinakamaunlad na
katangiang panloob: estruktura, mekanismo, at panitikan, at bukas sa pagpapayaman at pagdaragdag ng bokabularyo.
Ito rin ang pinakakatanggap-tanggap sa nakararaming mamamayan; ginagamit na ito ng marami kaya't di na magiging
suliranin ang adapsiyon nito bilang pambansang wika ng Pilipinas.

Gayunman, hindi idineklara ang Tagalog na pambansang wika, kundi "base sa Tagalog” ang pambansang wika. Sa
kaniyang pananalita noong Disyembre 30, 1937, iprinoklama ni Pangulong Manuel L. Quezon ang pagpapatibay sa

6
adapsiyon ng Tagalog bilang basehan ng pambansang wika ng Pilipinas at idinagdag, "and hereby declare and proclaim
the national language so based on the Tagalog dialect, as the national language of the Philippines."

Ayon kay Pamela Constantino (sinipi ni Vega 2010), dalawang konsiderasyon ang naging batayan sa pagpili sa
Tagalog: sentimentalismo o paghahanap ng pambansang identidad; at instrumental o funsiyonal o batay sa gamit ng
wika sa lipunan. Ang isang katutubong wika, hindi wikang dayuhan, ang makapagpapahayag ng kaakuhan ng mga
Pilipino. Tungkol naman sa instrumental na dahilan, idinagdag ni Constantino ang dalawang pangunahing isyu: (a)
pagbubuo at pagpapadali ng komunikasyon (internal at external) na tutulong para mas epektibo at pantay na matamo ang
pangangailangan at interes ng populasyon; at (b) paniniguro na ang iba't ibang wika ay magkakaroon ng pantay na
oportunidad na makilahok sa sistema.

Tandaan na iba ang wikang opisyal sa pambansang wika. Noong 1987 1amang ginawang Pambansang Wika ang Filipino.
Bago ito, ang pambansang wika ay walang pangalan, sinabi lamang sa Konstitusyon ng 1935 na ang pambansang wika ay
batay sa Tagalog. Sa Konstitusyon ng 1973, sinabi naman na ang Kongreso ay magsasagawa ng mga hakbang upang
makabuo ng pambansang wika na tatawaging Filipino. Ngunit hindi opisyal na ginamit ang salitang Filipino bilang
pambansang wika.

Ayon sa Seksyon 6, Artikulo XIV ng Konstitusyon ng 1987, ang wikang Filipino ay:
 ang wikang pambansa ng Pilipinas;
 dapat payabungin at payamanin pa salig sa umiiraf na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang wika at;
 dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng
Filipino bilang: (1)midyum ng opisyal na komunikasyon at (2) wika ng pagtuturo sa Sistema ng edukasyon.

IV. Linangin
Isulat ang mga dahilan sa pagpili sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa ayon sa iyong binasa.

Mga dahilan sa pagpili sa Tagalog bilang batayan ng wikang

pambansa

7
V. Pagtataya

Magsagawa ng maikling saliksik tungkol sa sumusunod na Bats Pangwika. Pumili ng tatlong batas na sa palagay mo ay
may pinakamahalagang naiambag sa pag-unlad ng wikang pambansa. Ipaliwanag ang mga naiambag sa pag-unlad ng
wika ng tatlong napiling batas.

 Memorandum Pangministri Blg. 523, s. 1986 (Abril 17)

 Memorandum Pangkagawaran Blg. 196, s. 1988 (Agosto 23)
 Atas Tagapagpaganap Blg. 335 (Agosto 25, 1988)
 Memorandum Pangkagawaran Blg. 115, s. 1991 (Hulyo 5)
 Resolusyon Blg. 1-93 (Enero 6, 1993)
 Resolusyon Blg. 3-94 (Oktubre 19, 1994)
 Memorandum Pangkagawaran Blg. 46, s. 1996 (Abril 11)
 CHED Memorandum Order No. 20, s. 1993
 CHED Memorandum Order No. 59, s. 1996