ปัจจัยทีม่ คี วามสัมพันธ์กบั การควบคุมอาการของโรคจมูก

อักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดในเด็ก
ณ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี
กันยากร คงสมบูรณ์*, ประยุทธ ภูวรัตนาวิวิธ**
บทคัดย่อ
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืด เป็นโรคเรื้อรังของระบบทางเดินหายใจที่
เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ในปัจจุบันพบว่ามีผู้ป่วยเด็กจ�ำนวนมากที่ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้
ผูว้ จิ ยั จึงต้องการประเมินการควบคุมอาการของโรค และ วิเคราะห์หาปัจจัยทีม่ คี วามสัมพันธ์กบั การ
ควบคุมอาการของโรคในเด็ก
วิธีการศึกษา เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลผู้ป่วยเด็กช่วงอายุระหว่าง 8-12 ปี
ที่เข้ารับการรักษาด้วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืด ณ คลินิกโรคภูมิแพ้ สถาบัน
สุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี ในช่วงระหว่างเดือน มกราคม ถึง เมษายน พ.ศ. 2560 โดยรวบรวม
ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผปู้ ว่ ยและผูป้ กครอง การทบทวนเวชระเบียนผูป้ ว่ ย และประเมินการควบคุม
อาการของโรคด้วยแบบสอบถาม CARATKids ฉบับภาษาไทย จากนั้นวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ
เชิงพรรณนา และใช้การวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกเพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่ศึกษากับ
การควบคุมอาการของโรค
ผลการศึกษา จากกลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมการศึกษาจ�ำนวน 147 คน พบว่ามีผู้ป่วยที่สามารถ
ควบคุมอาการของโรคได้จ�ำนวน 100 คน คิดเป็นร้อยละ 68 เป็นผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมอาการ
ของโรคได้จ�ำนวน 47 คน คิดเป็นร้อยละ 32 และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของ
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดอย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ ได้แก่ ระยะเวลาที่เป็นโรค
จมูกอักเสบภูมิแพ้ adjusted OR=1.41 95%CI(1.00-1.98) ความรุนแรงของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้
adjusted OR=28.92 95%CI(6.70-124.93) และระดับการควบคุมโรคหืด adjusted OR=49.06
95%CI(9.66-249.27)
สรุป สถานการณ์ปัจจุบันของสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินีพบว่า มีผู้ป่วยเด็ก
ประมาณหนึง่ ในสามทีย่ งั ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้ ร่วมกับโรคหืด
ได้ ซึ่งปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรคอย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ ได้แก่ ระยะ
เวลาทีเ่ ป็นโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ ระดับความรุนแรงของโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ และระดับการควบคุม
โรคหืด ซึง่ จะเป็นข้อมูลให้บคุ คลากรทางการแพทย์ทเี่ กีย่ วข้องใช้วางแผนควบคุม หรือป้องกันไม่ให้
ปัจจัยเหล่านี้แย่ลง จนท�ำให้สามารถควบคุมอาการของผู้ป่วยได้ดีขึ้นต่อไป
ค�ำส�ำคัญ โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืด ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุม
อาการของโรค
*แผนกเภสัชกรรม สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี
**ภาควิชาเภสัชกรรมปฏิบัติ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดในเด็ก 1
ณ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชิน ี
บทน�ำ
โรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ เป็นโรคเรือ้ รังของระบบ
ทางเดินหายใจที่พบบ่อย และเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง มี
รายงานความชุกของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ ประมาณ
ร้อยละ 10-301 แตกต่างกันออกไปในแต่ละพื้นที่ พบ
ความชุกของโรคในผู้ป่วยเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ และมี
ผูป้ ว่ ยจ�ำนวนมากทีย่ งั ไม่สามารถควบคุมอาการของโรค
ได้2 โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้เกิดขึ้น
ร่วมกับโรคหืด3,4 ซึ่งการไม่สามารถควบคุมอาการของ
โรคได้จะท�ำให้ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดโรคแทรกซ้อนตาม
มา5 ท�ำให้สูญเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาเพิ่มสูงขึ้น6 และ
น�ำไปสูก่ ารมีคณุ ภาพชีวติ แย่ลง การประเมินการควบคุม
อาการของโรคเป็นวิธที จี่ ะช่วยให้ผปู้ ว่ ยได้รบั การรักษาที่
เหมาะสม7 ดังนั้นเครื่องมือประเมินการควบคุมอาการ
ของโรคที่ง่าย มีความถูกต้อง และน่าเชื่อถือ จึงมีความ
ส�ำคัญในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้ ปัจจุบันมีการแปลและ
ทดสอบการใช้งานแบบสอบถามประเมินการควบคุม
อาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้และโรคหื ด ในเด็ ก
(CARATKids) ฉบับภาษาไทย ซึ่งพบว่ามีความถูก
ต้องเที่ยงตรงเพียงพอที่จะน�ำมาใช้จริงทางคลินิก8 และ
จากการสืบค้นข้อมูลพบว่าในประเทศไทยยังไม่เคยมี
การน�ำเครื่องมือใดๆมาใช้ประเมินการควบคุมอาการ
ของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดใน
เด็ก และยังไม่มีการศึกษาในอีกหลายประเด็นส�ำคัญ
เช่น การศึกษาจ�ำนวนผู้ป่วยเด็กที่ยังไม่สามารถควบคุม
อาการของโรคได้ การศึกษาลักษณะเฉพาะของผู้ป่วย
เด็กที่ไม่สามารถควบคุมอาการได้ รวมถึงการศึกษา
เกี่ยวกับปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมอาการของโรคใน
เด็ก เป็นต้น ดังนั้นผู้วิจัยจึงสนใจประเมินการควบคุม
อาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรค
หืดในเด็ก โดยใช้แบบสอบถาม CARATKids ฉบับ
ภาษาไทย และวิ เ คราะห์ ห าปั จ จั ย ที่ มี ค วามสั ม พั น ธ์
กับการควบคุมอาการของโรค โดยท�ำการศึกษา ณ
สถาบั น สุ ข ภาพเด็ ก แห่ ง ชาติ ม หาราชิ นี ซึ่ ง เป็ น โรง
พยาบาลระดั บ ตติ ย ภู มิ ที่ ใ ห้ ก ารบริ ก ารรั ก ษาโรคแก่
ผู้ป่วยเด็กในเขตกรุงเทพมหานคร และผู้ป่วยที่ถูกส่งตัว
มาจากต่างจังหวัด มีผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ร่วม
2 กันยากร คงสมบูรณ์ และคณะ วารสารกุมารเวชศาสตร์ กรกฎาคม-กันยายน 2560
กับโรคหืดอยู่เป็นจ�ำนวนมาก และยังคงพบปัญหาว่า
มีผู้ป่วยบางส่วนที่ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้
ซึ่งผู้วิจัยหวังว่าการศึกษานี้จะเป็นประโยชน์ในการน�ำ
ไปพัฒนาการบริบาลส�ำหรับผู้ป่วยกลุ่มนี้ เพื่อให้มีผล
การรักษาที่ดีขึ้นต่อไป
วัตถุประสงค์ของการวิจัย
เพื่ อ ประเมิ นการควบคุ มอาการของโรคจมู ก
อั ก เสบภู มิ แ พ้ ที่ เ กิ ด ขึ้ น ร่ ว มกั บ โรคหื ด ในเด็ ก และ
วิเคราะห์หาปัจจัยทีม่ คี วามสัมพันธ์กบั การควบคุมอาการ
ของโรคในผู้ป่วยเด็ก ที่เข้ารับการรักษา ณ คลินิกโรค
ภูมิแพ้ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี
วิธีด�ำเนินการวิจัย
การศึ ก ษานี้ เ ป็ น การศึ ก ษาแบบภาคตั ด ขวาง
(cross-sectional study) ศึกษาในผู้ป่วยเด็กอายุระหว่าง
8-12 ปี ทีเ่ ข้ารับการรักษาโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้
ร่วมกับโรคหืด ณ คลินกิ โรคภูมแิ พ้ สถาบันสุขภาพเด็ก
แห่งชาติมหาราชินี ในช่วงระหว่างวันที่ 5 มกราคม ถึง 30
เมษายน พ.ศ. 2560 ค�ำนวณขนาดกลุม่ ตัวอย่างด้วยวิธขี อง
Peduzzi et al.9 คัดเลือกกลุม่ ตัวอย่างตามเกณฑ์การคัดเข้า
คือ เป็นผูป้ ว่ ยทีเ่ ข้ารับการรักษาด้วยโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้
ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดติดต่อกันไม่น้อยกว่า 2 ครั้ง
สามารถอ่านและเข้าใจภาษาไทยได้ทั้งตัวผู้ป่วยและ
ผู้ปกครอง มีเกณฑ์การคัดออก คือ มีโรคร่วมที่จะมีผล
ต่อการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้
ร่วมกับโรคหืด ได้แก่ ปอดอุดกั้นเรื้อรัง วัณโรคปอด
หลอดลมอักเสบ ไซนัสอักเสบ หรือการติดเชื้อไวรัส
ในระบบทางเดินหายใจ
เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยนี้ ได้แก่ แบบบันทึก
ข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วยและปัจจัยที่ศึกษา แบบประเมิน
ความร่วมมือในการใช้ยาตามแพทย์สั่ง ซึ่งผู้วิจัยจัดท�ำ
ขึน้ และมีการทดสอบความถูกต้อง และเทีย่ งตรงก่อนน�ำ
มาใช้ ด�ำเนินการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ผปู้ ว่ ยและผู้
ปกครอง และทบทวนเวชระเบียนของผูป้ ว่ ย นอกจากนี้
ยังมีการใช้แบบประเมินความถูกต้องของการใช้ยาพ่นสูด
และยาพ่นจมูก เก็บข้อมูลโดยให้ผู้ป่วยหรือผู้ปกครอง
สาธิตวิธกี ารใช้ยา (ขึน้ อยูก่ บั ว่าใครเป็นผูพ้ น่ ยาให้ผปู้ ว่ ย) ตารางที่ 1 ลักษณะทั่วไปของผู้ป่วย
โดยผู้วิจัยจะสังเกตวิธีการใช้ยา และประเมินตามเกณฑ์
ลักษณะทั่วไปและปัจจัยที่ศึกษา จ�ำนวน (คน) ร้อยละ
ที่ก�ำหนดไว้ หากผู้ป่วยท�ำขั้นตอนที่ส�ำคัญไม่ถูกต้องจะ
ถือว่าใช้ยาพ่นสูดหรือพ่นจมูกด้วยเทคนิคทีไ่ ม่ถกู ต้อง ใน เพศ ชาย/ หญิง 85/62 57.8/42./2
ส่วนการประเมินการควบคุมอาการของโรค จะใช้แบบ อายุ (ปี ± ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน) 9.64±1.6
สอบถาม CARATKids ฉบับภาษาไทย ซึ่งได้รับการ ระยะเวลาที่เป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ 2.7±2.5
(ปี ± ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน)
ทดสอบความถูกต้อง ความเทีย่ งตรง แล้วพบว่าสามารถ <1 46 31.3
น�ำมาใช้ในทางคลินกิ ได้8 ข้อมูลลักษณะทัว่ ไปของกลุม่ 1-5 76 51.7
ตัวอย่างจะถูกน�ำมาวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนา >5 25 17.0
ส�ำหรับการวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่ ระยะเวลาที่เป็นโรคหืด 3.7±2.9
ศึกษากับการควบคุมอาการของโรคจะใช้สถิตไิ คสแควร์ (ปี ± ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน)
<1 33 22.4
และน�ำปัจจัยที่มีนัยส�ำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 มา 1-5 65 44.2
วิ เ คราะห์ ก ารถดถอยโลจิ ส ติ ก การศึ ก ษานี้ ผ ่ า นการ >5 49 33.3
อนุมัติการท�ำวิจัยโดยคณะกรรมการจริยธรรมในมนุษย์ ผลการตรวจภูมิแพ้ผิวหนัง
สถาบั น สุ ข ภาพเด็ ก แห่ ง ชาติ ม หาราชิ นี เ ลขที่ อ นุ มั ติ ผลบวก/ผลลบ 133/14 90.5/9.5
REC.056/2560 และคณะกรรมการจริยธรรมในมนุษย์ โรคร่วมอื่นๆ ที่ไม่ใช่ภูมิแพ้
มี/ไม่มี 16/131 10.9/89.1
มหาวิทยาลัยนเรศวร IRB NO.824/59 โดยในการ
ระดับการศึกษาของผู้ปกครอง
สัมภาษณ์และเก็บข้อมูลจะต้องได้รับความยินยอมจาก ไม่เกินมัธยมศึกษาตอนต้น 39 26.5
ตัวผู้ป่วยและผู้ปกครองก่อน มัธยมศึกษาตอนปลาย/ปวช.*/ปวส.** 73 49.7
ปริญญาตรีขึ้นไป 35 23.8
ผลการศึกษา สิทธิการรักษา
จ่ายเงินเอง 63 42.9
การศึกษาครั้งนี้มีกลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยเด็ก ข้าราชการ/รัฐวิสาหกิจ 25 17.0
จ�ำนวน 147 คน มีลกั ษณะทัว่ ไป คือ เป็นเพศชายจ�ำนวน สิทธิหลักประกันสุขภาพ 30 บาท ต่าง 44 29.9
85 คน (ร้อยละ 57.8) อายุเฉลี่ย คือ 9.64 ปี ระยะ จังหวัด 15 10.2
เวลาทีเ่ ป็นโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ของผูป้ ว่ ยส่วนใหญ่ คือ สิทธิหลักประกันสุขภาพ 30 บาท กรุงเทพฯ
ระดับความรุนแรงของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ 77 52.4
1-5 ปี คิดเป็นระยะเวลาที่เป็นโรค เฉลี่ย 2.7 ปี และ
เล็กน้อย 52 35.4
ผูป้ ว่ ยมีระยะเวลาทีเ่ ป็นโรคหืดอยูใ่ นช่วง 1-5 ปีมากทีส่ ดุ ปานกลาง 18 12.2
ผู้ป่วยส่วนใหญ่พบผลการตรวจภูมิแพ้ผิวหนังเป็นบวก มาก
และไม่มีโรคร่วมอื่นๆ ที่ไม่ใช่โรคภูมิแพ้ ผู้ป่วยร้อยละ ระดับการควบคุมโรคหืด 83 56.5
42.9 ใช้สทิ ธิการรักษาแบบจ่ายเงินเอง รองลงมาใช้สทิ ธิ ควบคุมได้ 45 30.6
ควบคุมได้บางส่วน 19 12.9
หลักประกันสุขภาพ 30 บาท ต่างจังหวัด (ร้อยละ29.9) ควบคุมไม่ได้
ผู้ปกครองส่วนใหญ่มีการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอน
ปลาย/ปวช./ปวส. รองลงมา คือ ต�่ำกว่ามัธยมศึกษา หมายเหตุ * ปวช. ย่อมาจาก ประกาศนียบัตรวิชาชีพ
** ปวส. ย่อมาจาก ประกาศนียบัตรวิชาชีพขั้นสูง
ตอนปลาย ผูป้ ว่ ยร้อยละ 50 มีความรุนแรงของโรคจมูก *** MDI =meter dose inhaler, ****DPI=dry powder inhaler

อักเสบภูมิแพ้ระดับเล็กน้อย และสามารถควบคุมอาการ
ของโรคหืดได้ ดังแสดงในตารางที่ 1

ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดในเด็ก 3
ณ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชิน ี
 ผลการประเมินการควบคุมอาการของโรคใน ควบคุมอาการของโรคได้นอ้ ยกว่าผูป้ ว่ ยทีไ่ ม่ใช้ยาอย่างมี
ผู้ป่วยจ�ำนวน 147 คน พบว่ามีผู้ป่วยที่สามารถควบคุม นัยส�ำคัญทางสถิติ และผูป้ ว่ ยทีใ่ ห้ความร่วมมือในการใช้
อาการของโรคจมู ก อั ก เสบภู มิ แ พ้ ร ่ ว มกั บ โรคหื ด ได้ ยาดีจะสามารถควบคุมอาการของโรคได้ดกี ว่าผูป้ ว่ ยทีไ่ ม่
จ�ำนวน 100 คน คิดเป็นร้อยละ 68 และมีผู้ป่วยที่ยัง ให้ความร่วมมือในการใช้ยาอย่างมีนยั ส�ำคัญทางสถิติ ผล
ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้จำ� นวน 47 คน คิด การศึกษาแสดงดังตารางที่ 3
เป็นร้อยละ 32 ผลการศึกษาแสดงดังตารางที่ 2
ตารางที่ 3 ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่ศึกษากับการควบคุม
ตารางที่ 2 แสดงจ�ำนวน ร้อยละ ของผู้ป่วยจ�ำแนกตามระดับ อาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ร่วมกับโรคหืด
การควบคุมอาการของโรค
การควบคุมอาการของโรค
ระดับการควบคุมอาการของโรค จำ�นวน (ร้อยละ) ควบคุมไม่ได้ ควบคุมได้
ปัจจัย p-value
ควบคุมอาการได้ 100 (68) จำ�นวน ร้อยละ จำ�นวน ร้อยละ
ควบคุมอาการไม่ได้ 47 (32) - เพศ (คน) ชาย 25 29.4 60 70.6 0.44
หญิง 22 35.5 40 64.5
หมายเหตุ ควบคุมอาการได้ คือ มีคะแนนจากการประเมินโดยใช้ CARATKids ฉบับ - อายุ (ปี) <10 29 35.8 52 64.2 0.27
ภาษาไทย น้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 คะแนน ควบคุมอาการไม่ได้ คือ มีคะแนน ≥ 10 18 27.3 48 72.7
จากการประเมินโดยใช้ CARATKids ฉบับภาษาไทย มากกว่า 5 คะแนน - ระยะเวลาที่เป็นโรค AR (ปี)
<1 13 28.3 33 71.7 <0.01*
เมือ่ น�ำปัจจัยทีส่ นใจศึกษามาแยกตามระดับการ 1-5 32 42.1 44 57.9
ควบคุมอาการของโรค และวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ >5 2 8.0 23 92.0
- ระยะเวลาที่เป็นโรคหืด (ปี)
กับการควบคุมอาการของโรคพบว่า ระยะเวลาที่เป็น <1 10 30.3 23 69.7 0.14
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้มีความสัมพันธ์กับการควบคุม 1-5 26 40.0 39 60.0
อาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรค >5 11 22.4 38 77.6
- โรคร่วม ไม่มี 38 29.0 93 71.0 0.03*
หืดอย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ (p<0.01) โดยผู้ป่วยที่เป็น มี 9 56.3 7 43.8
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้มาแล้วมากกว่า 5 ปี จะสามารถ - สิทธิการรักษา
จ่ายเงินเอง 14 22.2 49 77.8 0.08
ควบคุมอาการของโรคได้ดีที่สุด รองลงมาคือผู้ป่วยที่ ข้าราชการ/รัฐวิสาหกิจ 8 32.0 17 68.0
มีระยะเวลาที่เป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้น้อยกว่า 1 ปี บัตรทองต่างจังหวัด 17 38.6 27 61.4
ส�ำหรับผู้ป่วยที่มีโรคร่วมจะควบคุมอาการของโรคได้ บัตรทอง กทม. 8 53.3 7 46.7
- ประวัติภูมิแพ้ในครอบครัว
น้อยกว่าผู้ป่วยที่ไม่มีโรคร่วม(p=0.03) ผู้ป่วยที่มีความ ไม่มีประวัติ 20 35.1 37 64.9 0.52
รุนแรงของโรคน้อยจะควบคุมอาการของโรคได้ดีที่สุด มีประวัติ 27 30.0 63 70.0
รองลงมา คือ ผู้ป่วยที่มีความรุนแรงของโรคระดับปาน - ภาวะอ้วน
อ้วน 7 28.0 18 72.0 0.64
กลาง (p<0.01) และผู้ป่วยที่สามารถควบคุมอาการของ ไม่อ้วน 40 32.8 82 67.2
โรคหืดได้ดี ก็จะสามารถความคุมอาการของโรคจมูก - ระดับการศึกษาของผู้ปกครอง
อักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้ ร่วมกับโรคหืดได้อย่างมีนยั ส�ำคัญ ไม่เกินม.ต้น 10 25.6 29 74.4 0.13
ม.ปลายขึ้นไป 29 39.7 44 60.3
ทางสถิติ (p<0.01) ส�ำหรับผลการศึกษาเกี่ยวกับการใช้ หรือต่ำ�กว่าป.ตรี
ยาพบข้อมูลที่น่าสนใจ คือ ผู้ป่วยที่ใช้ยาพ่นสูดสเตีย ป.ตรีขึ้นไป 8 22.9 27 77.1
รอยด์และผูป้ ว่ ยทีใ่ ช้ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์ กลับสามารถ

4 กันยากร คงสมบูรณ์ และคณะ วารสารกุมารเวชศาสตร์ กรกฎาคม-กันยายน 2560

ตารางที่ 3 (ต่อ) ภูมิแพ้เพียงเล็กน้อย จะสามารถควบคุมอาการของโรค
การควบคุมอาการของโรค
จมูกอักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้ ร่วมกับโรคหืดได้ดดี ว้ ย แสดง
ควบคุมไม่ได้ ควบคุมได้
ให้เห็นจากการมีค่า adjusted OR=49.06 95%CI (9.66-
ปัจจัย
จำ�นวน ร้อยละ จำ�นวน ร้อยละ
p-value 249.27) และ adjusted OR=28.92 95%CI (6.70-124.93)
ตามล�ำดับ ส่วนผูป้ ว่ ยทีม่ รี ะยะเวลาทีเ่ ป็นโรคจมูกอักเสบ
- ระดับความรุนแรงของโรค AR
เล็กน้อย 4 5.2 73 94.8 <0.01*
ภูมิแพ้ติดต่อกันมานาน จะมีโอกาสควบคุมอาการของ
ปานกลาง 26 50.0 26 50.0 โรคได้ดีกว่าผู้ป่วยที่เพิ่งเป็นโรค adjusted OR=1.41
มาก 17 94.4 1 5.6
- ระดับการควบคุมโรคหืด
95%CI (1.00-1.98) ผลการศึกษาแสดงดังตารางที่ 4
ควบคุมได้ 4 4.8 79 95.2 <0.01*
ควบคุมได้บางส่วน 24 53.3 21 46.7 ตารางที่ 4 ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมอาการของโรค
ควบคุมไม่ได้ 19 100 0 0.0
- สัมผัสบุหรี่ จมูกอักเสบภูมิแพ้และโรคหืด
สัมผัสบุหรี่ 26 40.0 39 60.0 0.06
ไม่สัมผัสบุหรี่ 21 25.6 61 74.4 ปัจจัย Crude odds ratio Adjusted odds ratio
- มีสัตว์เลี้ยง (95%CI) (95%CI)
มีสัตว์เลี้ยง 19 32.8 39 67.2 0.87 ระยะเวลาที่เป็นโรคจมูกอักเสบ 1.20(1.02-1.40)* 1.41(1.00-1.98)*
ไม่มีสัตว์เลี้ยง 28 31.5 61 68.5 ภูมิแพ้
- ยาพ่นสูดสเตียรอยด์
ใช้ยาพ่นสูดสเตียรอยด์ 0.22(0.05-0.98)* 2.31(0.15-36.30)
ใช้ 45 35.2 83 64.8 0.03*
ไม่ใช้ 2 10.5 17 89.5 ใช้ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์ 0.40(0.17-0.95)* 1.55(0.33-7.22)
- ใช้ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์ ความร่วมมือในการใช้ยา 2.36(1.14-4.90)* 2.25(0.61-8.28)
ใช้ 39 37.1 66 62.9 0.03* โรคร่วม 0.32(0.11-0.92)* 1.33(0.24-7.38)
ไม่ใช้ 8 19.0 34 81.0 ความรุนแรงของโรคจมูก 29.07(9.53-88.69)* 28.92(6.70-124.93)*
- ความร่วมมือในการใช้ยา อักเสบภูมิแพ้ ระดับเล็กน้อย
- ร่วมมือดี 24 27.3 64 72.7 0.02*
- ร่วมมือไม่ดี 23 46.9 26 53.1 การควบคุมโรคหืด ในระดับที่ 40.44(13.04- 49.06(9.66-249.27)*
- ความถูกต้องในการใช้ยาพ่น สามารถควบคุมโรคได้ 125.43)*
จมูก หมายเหตุ ค่า adjusted odds ratio ทีแ่ สดงเป็นการ adjusted ปัจจัยทีม่ ผี ลต่อการควบคุม
ถูกต้อง 12 27.9 31 72.1 0.09 อาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้และโรคหืดในตารางที่4
ไม่ถูกต้อง 27 44.3 34 55.7 เครื่องหมาย * หมายถึง มีความสัมพันธ์ทางสถิติที่ระดับนัยส�ำคัญ 0.05
- ความถูกต้องในการใช้ยาพ่นสูด
ถูกต้อง 37 33.3 74 66.7 0.27
ไม่ถูกต้อง 8 47.1 9 52.9
วิจารณ์
หมายเหตุ เครื่องหมาย * หมายถึง มีความสัมพันธ์ทางสถิติที่ระดับนัยส�ำคัญ 0.05 จากการประเมิ น การควบคุ ม อาการของโรค
จมู ก อั ก เสบภู มิ แ พ้ ที่ เ กิ ด ขึ้ น ร่ ว มกั บ โรคหื ด โดยใช้
เมื่อน�ำปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุม แบบสอบถาม CARATKids ฉบับภาษาไทย ณ คลินิก
อาการของโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้ ร่วมกับโรคหืด โรคภูมแิ พ้ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี พบว่า
อย่างมีนยั ส�ำคัญทางสถิตมิ าวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก ยังมีผปู้ ว่ ยทีไ่ ม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้คดิ เป็น
พบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมอาการของโรค ได้แก่ ร้อยละ 32 ซึง่ ใกล้เคียงกับการศึกษาของ Mary Kampe10
ระยะเวลาทีเ่ ป็นโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ ความรุนแรงของ ซึง่ พบผูป้ ว่ ยทีไ่ ม่สามารถควบคุมอาการของโรคหืดได้คดิ
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ และระดับการควบคุมโรคหืด เป็นร้อยละ 38 และการศึกษาของ Youna Wang2 พบ
ตามล�ำดับ โดยพบว่าผู้ป่วยที่ควบคุมอาการของโรคหืด ผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบ
ได้ดี หรือผู้ป่วยที่มีความรุนแรงของโรคจมูกอักเสบ ภูมิแพ้ได้ร้อยละ 27.7 แสดงให้เห็นว่าในการบริบาล

ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดในเด็ก 5
ณ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชิน ี
โรคดังกล่าวยังคงมีปัญหาเกี่ยวกับการควบคุมอาการ
ของโรค ซึ่งเมื่อพิจารณาจากแนวทางเวชปฏิบัติที่เป็น
มาตรฐานสากล11-13 ก็พบว่ายังไม่มีการก�ำหนดแนวทาง
การประเมินการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้
ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดไว้อย่างชัดเจน ส�ำหรับสาเหตุที่
ผูป้ ว่ ยในการศึกษาครัง้ นีย้ งั ไม่สามารถควบคุมอาการของ
โรคได้ อาจเนื่องมาจากช่วงที่เก็บข้อมูลเป็นฤดูหนาว
จึงท�ำให้ผู้ป่วยอาจควบคุมอาการของโรคได้ยากขึ้น ซึ่ง
สอดคล้องกับการศึกษาของ สุจติ รา สีดาดี14ทีพ่ บว่าช่วง
ฤดูหนาวหรือฤดูฝน เป็นปัจจัยที่ส่งผลต่อการควบคุม
โรคหืดได้อย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ OR=3.1, 95%CI
(1.8-5.3) ดังนั้นการศึกษาในอนาคตเกี่ยวกับเรื่องนี้อาจ
ต้องด�ำเนินการเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 1 ปี
เพื่อให้เห็นอิทธิพลของปัจจัยที่ส�ำคัญต่างๆ และช่วย
ท�ำให้วิเคราะห์ข้อมูลออกมาได้อย่างถูกต้องเป็นจริง
มากขึ้น
การศึกษาในครั้งนี้ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่าง
เพศหญิงกับการควบคุมอาการของโรค ซึง่ ขัดแย้งกับการ
ศึกษาของ Mary Kampe10 ที่พบว่าเพศหญิงมีโอกาส
ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคหืดได้มากกว่าเพศ
ชาย ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากกลุ่มตัวอย่างที่น�ำมาศึกษา
มี ลั ก ษณะแตกต่างกันโดยเฉพาะช่ว งอายุที่ กว้ า งกว่ า
(18-75 ปี) จึงมีโอกาสที่จะเกิดการกระจายของเพศที่
แตกต่างกันได้ ส�ำหรับผลการศึกษาในส่วนระยะเวลา
ที่เป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้และโรคหืด ผู้วิจัยรวบรวม
ข้อมูลจากฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ของโรงพยาบาล
ตั้งแต่แพทย์วินิจฉัยว่าเป็นโรคจนถึงปัจจุบันเพื่อให้เกิด
ความสมบูรณ์ของข้อมูลมากทีส่ ดุ แต่กอ็ าจมีความคลาด
เคลื่อนอยู่บ้างในกรณีที่ผู้ป่วยบางรายไม่ได้ถูกวินิจฉัยที่
โรงพยาบาลนี้เป็นแห่งแรก หรือผู้ปกครองอาจลืมหรือ
จ�ำข้อมูลบางอย่างคลาดเคลื่อนไป ดังนั้นผู้วิจัยจึงแบ่ง
ข้อมูลระยะเวลาที่เป็นโรคออกเป็น 3 ช่วง คือ ต�่ำกว่า
1 ปี 1-5 ปี และมากกว่า 5 ปี เพื่อลด recall bias
ผลการศึกษาพบความสัมพันธ์ของระยะเวลาที่เป็นโรค
จมูกอักเสบภูมิแพ้ กับการควบคุมอาการของโรคจมูก
อักเสบภูมแิ พ้ทเี่ กิดขึน้ ร่วมกับโรคหืดเพียงอย่างเดียวโดย
6 กันยากร คงสมบูรณ์ และคณะ วารสารกุมารเวชศาสตร์ กรกฎาคม-กันยายน 2560
ไม่มีโรคร่วมอื่นๆ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าผู้ป่วยที่
เป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้มามากกว่า 5 ปี จะสามารถ
ควบคุมอาการได้ดีที่สุด รองลงมาคือเป็นโรคต�่ำกว่า
1 ปี แต่ไม่พบความสัมพันธ์ของการควบคุมอาการของ
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืด กับระยะ
เวลาที่เป็นโรคหืด ซึ่งขัดแย้งกับการศึกษาของ Halwani
R15 ทีแ่ สดงข้อมูลสนับสนุนว่าผูป้ ว่ ยเด็กทีม่ รี ะยะเวลาที่
เป็นโรคหืดน้อยกว่า 5 ปี มีโอกาสควบคุมอาการของ
โรคได้ยากกว่าผูป้ ว่ ยทีม่ รี ะยะเวลาทีเ่ ป็นโรคหืดมากกว่า
5 ปี OR=28.7 95%CI (13.9-60.3) อาจเป็นเพราะการ
ศึกษาครั้งนี้ไม่ได้คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างที่มีระดับความ
รุนแรงของโรคหืดในระดับเดียวกันทั้งหมด ดังนั้นจึง
ยังไม่สามารถสรุปได้ว่าผู้ป่วยที่เป็นโรคมานานหรือเพิ่ง
เป็นโรค จะสามารถควบคุมอาการได้ดกี ว่าคนทีเ่ ป็นโรค
มาแล้ว 1-5 ปี ส�ำหรับผลการศึกษาในส่วนของโรคร่วม
กับการควบคุมอาการของโรคพบว่า ถึงแม้ผปู้ ว่ ยทีม่ โี รค
ร่วมจะสามารถควบคุมอาการของโรคได้น้อยกว่าผู้ป่วย
กลุ่มที่ไม่มีโรคร่วม แต่เมื่อน�ำไปวิเคราะห์การถดถอย
โลจิสติก กลับพบว่าไม่มีความสัมพันธ์กับการควบคุม
อาการของโรคอย่างมีนัยส�ำคัญทางสถิติ ซึ่งอาจเกิดจาก
โรคร่วมในการศึกษาครั้งนี้เป็นโรคอื่นๆ ที่ไม่ใช่โรค
ภูมิแพ้จึงไม่มีพยาธิสภาพที่ส่งผลกระทบต่อการควบคุม
โรค และยังมีผปู้ ว่ ยทีม่ โี รคร่วมในการศึกษาครัง้ นีจ้ ำ� นวน
น้อยมาก จึงท�ำให้ผลการศึกษาที่เกิดขึ้นอาจเป็นไปตาม
โอกาส
ในส่ ว นของระดั บ ความรุ นแรงของโรคจมู ก
อักเสบภูมิแพ้และระดับการควบคุมอาการของโรคหืด
พบว่า มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรค
จมูกอักเสบภูมิแพ้ร่วมกับโรคหืด การศึกษานี้ประเมิน
ระดับการควบคุมอาการของโรคหืดตามแนวทางของ
GINA 2016 เนือ่ งจากไม่มกี ารวัดค่าสมรรถภาพปอด จึง
เป็นการประเมินอาการโดยอาศัยการสัมภาษณ์อาการทีย่ งั
คงมีอยูใ่ นช่วงกลางวัน กลางคืน การใช้ยาบรรเทาอาการ
และอาการหอบแบบเฉียบพลันจนต้องเข้าโรงพยาบาล
จากลักษณะค�ำถามจะเห็นว่าคล้ายกับการประเมินความ
รุนแรงของโรค ต่างกันที่การประเมินความรุนแรงของ
โรคจะถามเฉพาะความถี่ของอาการหอบหืดที่เกิดขึ้น
ในช่วงกลางวัน และกลางคืน ในการศึกษานี้ผู้วิจัย
จึงเทียบผู้ป่วยที่มีการควบคุมอาการของโรคหืดระดับ
ควบคุมอาการได้ เทียบเท่ากับความรุนแรงเล็กน้อย การ
ควบคุมอาการระดับ ควบคุมได้บางส่วนเทียบเท่าความ
รุนแรงระดับปานกลาง และการควบคุมอาการของโรค
ระดับ ควบคุมไม่ได้เทียบเท่ากับรุนแรงมาก จะเห็นว่า
ผลการศึกษาที่ได้สอดคล้องกับการศึกษาของ Dalcin
P.T.R.16, Papwijitsil R17, Gosavi S.18 และ Yan BD19
ที่มีการสรุปไปในทิศทางเดียวกันว่า ผู้ป่วยที่มีความ
รุนแรงของโรคหืดระดับมากจะมีโอกาสควบคุมอาการ
ของโรคได้ยากขึ้น
ผลการศึกษาในส่ว นของยาที่ใ ช้ รักษาพบว่ า
ผู ้ ป ่ ว ยที่ ใ ช้ ย าพ่ น สู ด สเตี ย รอยด์ หรื อ ใช้ ย าพ่ น จมู ก
สเตียรอยด์จะสามารถควบคุมอาการของโรคได้นอ้ ยกว่า
กลุม่ ทีไ่ ม่ใช้ยา ซึง่ สอดคล้องกับการศึกษาของ Halwani R15
ที่ ส รุ ป ว่ า ผู ้ ป ่ ว ยที่ เ ริ่ ม หรื อ เพิ่ ม การใช้ ย าพ่ น สู ด สเตี ย
รอยด์จะควบคุมอาการของโรคหืดได้ยากกว่าผู้ป่วยที่
ไม่ได้ใช้ยาหรือใช้ยาในขนาดเท่าเดิม ซึ่งหากพิจารณา
จากแนวทางการรักษาของ GINA จะพบว่ามีการแนะน�ำ
ให้ผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมอาการของโรคหืด เริ่ม
ยาพ่นสูดสเตียรอยด์หรือปรับขนาดยาให้สูงขึ้นเพื่อให้
สามารถควบคุมอาการของโรคให้ดีขึ้น ซึ่งการศึกษา
ในครั้งนี้อาจต้องพิจารณาระยะเวลาที่เริ่มใช้ยาพ่นสูด
สเตียรอยด์ด้วย
ผลการศึ ก ษาด้ า นความร่ ว มมื อ ในการใช้ ย า
ได้แก่ ความร่วมมือในการใช้ยาตามแพทย์สั่ง และการ
ใช้ยาด้วยเทคนิคที่ถูกต้อง พบว่าผู้ป่วยที่ให้ความร่วม
มือในการใช้ยาดีจะสามารถควบคุมอาการของโรคได้
ดีกว่าผู้ป่วยที่ไม่ให้ความร่วมมืออย่างมีนัยส�ำคัญทาง
สถิติ adjusted OR=2.25, 95%CI (0.61-8.28) ซึ่ง
สอดคล้องกับการศึกษาหลายการศึกษาที่ผ่านมา ได้แก่
การศึกษาของ พรศิลป์ บุณยะภักดิ์20, Zhong N21
และ Yan BD19 แต่อย่างไรก็ตามการศึกษาครั้งนี้ไม่พบ
ความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ยาด้วยเทคนิคที่ถูกต้องกับ
การควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้น
ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดในเด็ก 7
ณ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชิน ี
ร่วมกับโรคหืด ซึ่งขัดแย้งกับการศึกษาของ พรศิลป์
บุณยะภักดิ์20, Halwani R15 และ Melani AS22 ที่
สนับสนุนว่าการใช้ยาพ่นสูดสเตียรอยด์ด้วยเทคนิคที่
ไม่ถูกต้อง จะเพิ่มโอกาสไม่สามารถควบคุมอาการ
ของโรคหืดได้มากกว่าผู้ป่วยที่ใช้ยาพ่นสูดด้วยเทคนิค
ที่ ถู ก ต้ อ ง ซึ่ ง อาจเกิ ด จากในการศึ ก ษาครั้ ง นี้ ผู ้ ป ่ ว ย
เกือบร้อยละ 90 สามารถใช้ยาพ่นสูดสเตียรอยด์ได้
อย่างถูกต้อง มีผู้ป่วยเพียง 17 คน เท่านั้นที่ใช้ยาพ่นสูด
ไม่ถูกต้อง เมื่อน�ำมาวิเคราะห์ทางสถิติจึงท�ำให้ผลการ
ศึกษาที่เกิดขึ้นเป็นไปตามโอกาส และอาจแสดงผลที่
ขัดแย้งกับการศึกษาที่ผ่านมา
สรุป
ผูป้ ว่ ยเด็กทีเ่ ข้ารับการรักษา ณ คลินกิ โรคภูมแิ พ้
สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินีประมาณหนึ่งใน
สามยังไม่สามารถควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบ
ภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดได้ ซึ่งปัจจัยที่มีความ
สัมพันธ์กบั การควบคุมอาการของโรค ได้แก่ ระยะเวลา
ทีเ่ ป็นโรคจมูกอักเสบภูมแิ พ้ ระดับความรุนแรงของโรค
จมูกอักเสบภูมิแพ้ และระดับการควบคุมโรคหืด ดังนั้น
บุคคลากรทางการแพทย์ที่เกี่ยวข้องควรใช้ข้อมูลเหล่านี้
ในการวางแผนควบคุม หรือ ป้องกันไม่ให้ปัจจัยเหล่า
นี้แย่ลง จนท�ำให้สามารถควบคุมอาการของผู้ป่วยได้ดี
ขึ้นต่อไป
กิตติกรรมประกาศ
ขอขอบพระคุณ พญ.มุกดา หวังวีรวงศ์ พันโท
นายแพทย์อาคม สายแวว ภญ.ปิลันธนา เขมะพันธุ์
มนัส ผู้ให้ค�ำแนะน�ำและประเมินความถูกต้องเหมาะ
สมของเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล ดร.ภก.ประยุทธ
ภูวรัตนาวิวิธ และ ผศ.ดร.สุคนธา ศิริ ที่ให้ค�ำปรึกษา
เกี่ ย วกั บ งานวิ จั ย มาโดยตลอด ที ม แพทย์ พยาบาล
เจ้าหน้าที่คลินิกโรคภูมิแพ้ สถาบันสุขภาพเด็กแห่ง
ชาติมหาราชินีทุกท่านที่ให้ความช่วยเหลือในการเก็บ
รวบรวมข้อมูล ผู้ป่วยและผู้ปกครองทุกท่านที่สละเวลา
มาเข้าร่วมการศึกษาในครั้งนี้
 Number of Events per Variable in Logistic
เอกสารอ้างอิง
Regression Analysis. J Clin Epidemiol. 1996;
1. Wallace DV, Dykewicz MS, Bernstein DI,
49(12): 1373-79.
Blessing-Moore J, Cox L, Khan DA, et al.
10. Kampe M, Lisspers K, Stallberg B, Sundh
The diagnosis and management of rhinitis:
J, Montgomery S, Janson C. Determinants
an updated practice parameter. The Journal of
of uncontrolled asthma in a Swedish asthma
allergy and clinical immunology. 2008; 122
population: cross-sectional observational
(2 Suppl): S1-84.
study. Eur Clin Respir J. 2014; 1
2. Wang Y, Zhu R, Liu G, Li W, Chen H,
11. Pawankar R, Bunnag C, Chen Y, Fukuda T,
Daures JP, et al. Prevalence of uncontrolled
Kim Y-Y, Le LTT, et al. Allergic Rhinitis and
allergic rhinitis in Wuhan, China: a prospective
Its Impact on Asthma Update (ARIA 2008) -
cohort study. American journal of rhinology
Western and Asian-Pacific Perspective. Asian
& allergy. 2014; 28(5): 397-403.
Pac J Allergy Immunol. 2009; 27: 237-43.
3. Sasaki M, Yoshida K, Adachi Y, Furukawa
12. Scadding GK, Durham SR, Mirakian R, Jones
M, Itazawa T, Odajima H, et al. Factors
NS, Leech SC, Farooque S, et al. BSACI
associated with asthma control in children:
guidelines for the management of allergic and
findings from a national Web-based
non-allergic rhinitis. Clinical and experimen-
survey. Pediatric allergy and immunology.
tal allergy. 2008; 38(1): 19-42.
2014; 25(8): 804-9.
13. Global initiative for asthma. Global Srategy for
4. Nanshan Zhong, Jiangtao Lin, Jinping Zheng,
Asthma Management and Prevention (2016
Kefang Lai, Canmao Xie, Ke-Jing Tang,
update). Retrieved Feb 18, 2017, from http://
et al. Uncontrolled asthma and its risk factors
ginasthma.org/wp-content/uploads/2016/04/
in adult Chinese asthma patients. Ther Adv
GINA-2016-main-report_tracked.pdf.
Respir Dis. 2016; 10(6): 507-17.
14. สุจิตรา สีดาดี, ชนนิกานต์ วิไลฤทธิ์. ปัจจัยทีมีความ
5. Barr JG, Al-Reefy H, Fox AT, Hopkins C.
Allergic rhinitis in children. Bmj. 2014;
สั ม พั น ธ์ กั บ ระดั บ การควบคุ ม โรคหื ด ในผู้ ป่ ว ยที่ รั บ
349: g4153.
การรักษาในโรงพยาบาลลำ�ปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์.
6. Meltzer EO, Bukstein DA. The economic
วารสารวิชาการสาธารณสุข. 2557; 23.
15. Halwani R, Vazquez-Tello A, Horanieh N,
impact of allergic rhinitis and current
Dulgom S, Al-Aseri Z, Al-Khamis N, et al.
guidelines for treatment. Ann Allergy Asthma
Risk factors hindering asthma symptom
Immunol. 2011; 106(2 Suppl): S12-6
control in Saudi children and adolescents.
7. Demoly P. severity and control in allergic
Pediatr Int. 2017.
rhinitis. In: Akdis CA, Hellings PW, Agache
16. Dalcin PTR, Menegotto DM, Zanonato A,
I, editors. global atlas of allergic rhinitis
Franciscatto L, Soliman F, Figueiredo M,
and chronic rhinosinusitis: the European
et al. Factors associated with uncontrolled
Academy of Allergy and Clinical Immu-
asthma in Porto Alegre, Brazil. Braz J Med
nology; 2015. p. 265-7.
Biol Res. 2009; 42: 1097-103.
8. กั น ยากร คงสมบู ร ณ์ , ประยุ ท ธ ภู ว รั ต นาวิ วิ ธ . การ
17. Papwijitsil R, Pacharn P, Areegarnlert N,
พัฒนาเครือ่ งมือประเมินการควบคุมอาการของโรคจมูก
Veskitkul J, Nualanong V, Vichyanond P, et al.
อักเสบภูมิแพ้และโรคหืดในเด็ก ฉบับภาษาไทย. กุมาร
Risk factors associated with poor controlled
เวชศาสตร์. 2560; 56(2).
pediatric asthma in a university hospital.
9. Peduzzi P, John Concato, Kemper E, Holford
Asian Pac J Allergy Immunol. 2013; 31:
TR, Feinstein AR. A Simulation Study of the
253-7.

8 กันยากร คงสมบูรณ์ และคณะ วารสารกุมารเวชศาสตร์ กรกฎาคม-กันยายน 2560

 18. Gosavi S, Nadig P, Haran A. Factors
Contributing Towards Poor Asthma Control
in Patients on Regular Medication. J Clin
Diagn Res. 2016; 10(6): OC31-5.
19. Yan BD, Meng SS, Ren J, Lv Z, Zhang QH,
Yu JY, et al. Asthma control and severe exac-
erbations in patients with moderate or severe
asthma in Jilin Province, China: a multicenter
cross-sectional survey. BMC Pulm Med.
2016; 16(1): 130.
20. พรศิลป์ บุณยะภักดิ์, ปาลีรัตน์ แก้วประดิษฐ์. ปัจจัย
ที่มีอิทธิพลต่อการควบคุมโรคหืดของผู้ป่วยโรคหืด
โรงพยาบาลปากพนัง. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11.
2557; 28: 77-87.
ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมอาการของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นร่วมกับโรคหืดในเด็ก 9
ณ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชิน ี
21. Nanshan Zhong, Jiangtao Lin, Jinping Zheng,
Kefang Lai, Canmao Xie, Ke-Jing Tang, et
al. Uncontrolled asthma and its risk factors
in adult Chinese asthma patients. Ther Adv
Respir Dis. 2016; 10(6): 507-17.
22. Melani AS, Bonavia M, Cilenti V, Cinti C,
Lodi M, Martucci P, et al. Inhaler mishandling
remains common in real life and is associated
with reduced disease control. Respiratory
medicine. 2011; 105(6): 930-8.
Factors Associated With Allergic Rhinitis
With Asthma Control In Children At Queen
Sirikit National Institute Of Child Health
Kunyakorn Khongsomboon*, Prayuth Poowaruttanawiwit**
*Pharmacy Department, Queen Sirikit National Institute of Child Health
** Department of Pharmacy Practice, Faculty of Pharmaceutical Sciences, Naresuan University,

Abstract
Allergic rhinitis (AR) with asthma is a chronic respiratory disease that is
currently increasing. At present, the patient was found to have many children who
uncontrolled disease. In this study, the researcher wanted to assess controlled
allergic rhinitis with asthma and to identify the factors associated with controlled
allergic rhinitis with asthma at allergy clinic of the Queen Sirikit National Institute of
Child Health.
For the methodology, the study was a cross-sectional study. Data were
collected from patients aged 8-12 who were being treated for allergic rhinitis with
asthma at the allergy clinic, the Queen Sirikit National Institute of Child Health
during January-April 2017. Data were collected by conducting interviews with
patients and their parents and information in patient medical records. The thai
version of CARATKids questionnaire was used to assess the disease control. Data
analysis was done by using descriptive statistics to present general information and
using logistic regression analysis to identify the factors associated with disease
controlled. From the research results, 147 patients were included. There were 100
patients (68%) in the controlled, 47 patients (32%) in uncontrolled allergic rhinitis
with asthma group. There were 3 factors that associated with allergic rhinitis with
asthma control with statistical significance at 0.05 levels: duration of AR disease
adjusted OR=1.41 95%CI(1.00-1.98), AR severity adjusted OR=28.92 95%CI
(6.70-124.93) and the asthma control level adjusted OR=49.06 95% CI(9.66-249.27)
In conclusion, the current situation of the Queen Sirikit National Institute of
Child Health found that have about a third of patients who uncontrolled the disease.
Factors associated with allergic rhinitis with asthma control were duration of AR,
AR severity, and asthma control level, which may be useful for further patient
care development.
Keywords : allergic rhinitis with asthma disease, factors associated with controlled
disease

10 กันยากร คงสมบูรณ์ และคณะ วารสารกุมารเวชศาสตร์ กรกฎาคม-กันยายน 2560