ARALIN 6

PAGSULAT NG TALUMPATI

• INIHANDA NI: G. NORIEL M. BANDA, LPT

• SENIOR HIGH SCHOOL INSTRUCTOR/TEACHER AT
ARELLANO UNIVERSITY, PROCTOR AT PROFESSIONAL
REGULATION COMMISSION, PART-TIME UNIVERSITY
LECTURER
ANO BA
ANG
TALUMPATI?
Isang pormal na
pagsasalita sa
harap ng mga
tagapagkinig o
audience.
Ang pagsulat ng
talumpati ay isang
proseso o paraan ng
ng pagpapahayag
ng ideya o kaisipan
tumatalakay sa
isang partikular na
paksa. Ito ay
karaniwang
isinusulat upang
bigkasin sa harap ng
mga tagapakinig.
1. Biglaang Talumpati
(Impromptu) - Ang Talumpating ito
ay ibinibigay nang biglaan o walang
paghahanda. Kaagad na ibinibigay
ang paksa sa oras ng pagsasalita.
Ang susi ng katagumpayan nito ay
nakasalalay sa mahalagang
impormasyong kailangang
maibahagi sa tagapakinig.
2. Maluwag (Extemporaneous) -
Kung biglaang talumpati ay
isinasagawa nang biglaan o walang
paghahanda, sa talumpating ito
nagbibigay ng ilang minuto para sa
pagbuo ng ipapahayag na kaisipan
batay sa paksang ibinigay bago ito
ipahayag.
3. Manuskrito – Ang talumpating
ito ay ginagamit sa mga
kumbensiyon, seminar, o programa
sa pagsasaliksik kaya pinag-aaralan
itong mabuti at dapat na nakasulat.
Ang nagsasalita ay nakadarama ng
pagtitiwala sa sarilisapagkat
naisasaayos niya ng mabuti ang
kanyang sasabihin.
4. Isinaulong Talumpati – Ito ay
kagaya rin ng manuskrito sapagkat ito
ay mahusay ding pinag-aaralan at
hinabi nang maayos bago bigkasin sa
harap ng mga tagapakinig May
opurtunidad na magkakaroon ng
pakikipag ugnayan sa tagapakinig
sapagkat hindi binabasa ang ginawang
manuskrito kundi sinasaulo at
binibigkas ng tagapagsalita.
 MGA URI NG TALUMPATI AYON
SA LAYUNIN
1.Talumpating Nagbibigay ng impormasyon o
kabatiran.
- Ang layunin ng talumpating ito ay ipabatid sa mga
nakikinig ang tungkol sa isang paksa, isyu, o pangyayari.
Dapat na maging malinaw at makatotohanan ang
paglalahad ng datos kaya mahalagang sa pagsulat nito ay
gumamit ng mga dokumentong mapagkakatiwalaaan.
Ang ilan sa mga halimbawa nito ay ang paggamit ng tsart,
dayagram, at iba pa at ang pinakinikilalang halimbawa
nito ay ang State of the nation address SONA
2. Talumpating Panlibang -
- Ang Layunin ng talumpating ito na magbigay ng
kasiyahan sa mga nakikinig. Kaya naman sa
pagsulat nito kailangang lahukan ito ng mga
birong nakatatawa na may kaugnayan sa paksang
tinatalakay. Madalas ginagawa ang ganitong
talumpati sa mga salusalo, pagtitipong sosyal, at
mga pulong ng mga samahan.
3. Talumpating Pampasigla.
- Ang layunin ng talumpating ito ay
magbigay ng inspirasyon sa mga nakikinig.
Sa pagsulat nito. Tiyaking nilalaman nito ay
nakapukaw at makapagpapasigla sa
damdamin at isipan ng mga tao. Higit na
makakamit ang layunin nito kung ang
nagsasalita ay handang-handa sa
pagsasagawa ng talumpati.

This Photo by Unknown author is licensed under CC BY.

4. Talumpating
panghikayat
- Ang layunin ng
talumpating ito ay
hikayatin ang mga
tagapakinig na tanggapin
ang paniniwala ng
mananalumpati sa
pamamagitan ng
pagbibigay katwiran at
patunay.
5. Talumpating pagbibigay
galang.
- Ang layunin ng Talumpating
ito tanggapin ang bagong kasapi
ng samahan o organisasyon.
Ginagawa rin ito bilang
pagtanggap sa isang bagong
opisyal na natalaga sa isang
tungkulin.
6. Talumpating ng papuri
- Ang layunin ng talumpating ito ay
magbigay ng pagkilala o pagpupugay sa
isang tao o samahan. Kabilang sa mga
ito ang talumpati ng pagtatalaga sa
bagong hirang na opisyal, talumpati ng
pagkilala sa isang taong namatay na
tinatawag na Eulogy. Talumpati sa
paggawad ng medalya o sertipiko ng
pagkilala sa isang tao o samahang
nakapag-ambag nang malaki sa isang
samahan o sa lipunan.
 MGA DAPAT ISA-ALANG ALANG SA
PAGSULAT NG TALUMPATI!
A. URI NG MGA TAGAPAKINIG – Sa pagsulat ng isang
mahusay na talumpati mahalagang magkaroon ng
kabatiran ang mananalumpati tungkol sa kaalaman,
pangangailangan at Interes ng kanyang magiging
tagapakinig. Ayon kay lorenzo at sa kanilang aklat na
sining ng pakikipag-talastasang panlipunan (2002) Ang
alin sa dapat mabatid ng manunumpalati sa kanyang mga
tagapakinigay ang sumusunod:
 MGA DAPAT ISA-ALANG ALANG SA
PAGSULAT NG TALUMPATI!
1. Ang Edad o gulang ng mga makikinig – Mahalagang
alamin ang edad o gulang ng nakararami sa mga
tagapakinig. I-akma ang nilalaman ng paksa at maging ang
wikang gagamitin sa edad ng mga makikinig. Ang bata ay
tiyiak na hindi lubos na magiging interesado sa mga
paksang pang-matanda, gayundin naman magiging
kabagot-bagot para sa mga matatanda ang mga paksang
pambata.
 MGA DAPAT ISA-ALANG ALANG SA
PAGSULAT NG TALUMPATI!

2. Ang Bilang ng mga makikinig – Importante ring

malaman kung ilan ang mga taong makikinig sa talumpati.
Kung Maraming makikinig, marami ring paniniwala at
saloobin ang dapat isaalang-alang ng mananalumpati.
Mapaghandaan ng husto ang talumpati kung batid ang
dami ng makikinig.
 MGA DAPAT ISA-ALANG ALANG SA
PAGSULAT NG TALUMPATI!
3. Kasarian – Madalas magkaiba ang interes,
kawilihan, karanasan, at kaalaman ng kalalakihan sa
kababaihan. Nagkakaroon din ng magkaibang
pananaw ang dalawa hinggil sa isang partikular na
paksa. Mahalagang malaman kung ang pagtitipong
pupuntahan ay binubuo ng kalalakihan, Kababaihan,
o ng magkahalong kasarian.
 MGA DAPAT ISA-ALANG ALANG SA
PAGSULAT NG TALUMPATI!
4. Edukasyon o Antas ng lipunan – Mahalaga ring
malaman ang antas ng edukasyon ng
nakararaming dadalo sa ppagtitipon at maging ang
antas ng kanilang buhay sa lipunan. Malaki ang
kinalaman ng edukasyon sa kakayahan ng mga
tagapakinig na umuunawa sa paksa.
 MGA DAPAT ISA-ALANG ALANG SA
PAGSULAT NG TALUMPATI!

5. Mga saloobin at dati nang alam ng mga

nakikinig– Dapat mabatid din kung gaano na
kalawak ang kaalaman at karanasan ng mga
nakikinig tungkol sa paksa.
 B. Tema o Paksang Tatalakayin!

Ang isang pangunahing bagay na dapat isaalang-

alang sa pagsulat ng talumpati ay ang tema ng
okasyon ng pagdiriwang o pagtitipon ng
pagtatalumpatian. Mahalagang matiyak ang tema
ng pagdiriwang upang ang bubuuoing talumpati ay
may kinalaman sa layunin ng pagtitipon.
1. Pananaliksik ng datos at mga kaugnay na
babasahin – Ito ay maaaring maisagawa sa
pamamagitan ng pagbabasa at pangangalap ng
impormasyon sa ensaklopedia , aklat, pahayagan,
magasin, at dyornal. Mula rito ay maaaring kumuha
ng mahahalagang datos o kakailanganing
impormasyon tungkol sa paksa kasama
sa sanggunian.
2. Pagbuo ng tesis – Matapos makapangalap ng sapat
na datos o impormasyon ang susunodna hakbang na
gagawin ay ang pagbuo ng tesis o
pangunahing mensaheng ibabahagi sa mga
tagapakinig.
3. Pagtukoy sa mga pangunahing kaisipan o punto -
Kapag may tiyak nang tesis para sa talumpati, maaari
nang alamin ng mananalumpati ang pangunahing
punto na magsisilbing batayan ng talumpati.
C. Hulwaran sa pagbuo ng talumpati – Isa pa sa
mahalagang dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
talumpati ay ang gagamiting hulwaran o balangkas
sa pagbuo ng talumpati. Malaki ang epekto ng
paraan ng pagkakabalangkas ng nilalaman ng
talumpati sa pag-unawa nito ng mga tagapakinig.
1. Kronolohikal na hulwaran – Gamit ang
hulwarang ito ang mga detalye o nilalaman ng
talumpati ay nakasalalay sa pagkakasunod sunod
ng pangyayari o panahon. Maaaring isagawa ang
paghahanay ng detalye mula sa pangyayari,
sumunod na mga pangyayari at panghuling
pangyayari.
2. Tropikal na hulwaran – Ang paghahanay ng
mga materyales ng talumpati ay nakabatay sa
pangunahing paksa ito ay dapat na may tiyak na
paksa na mainam gamitin sa hulwarang ito.
Maaring talakayin ang kultura na hatiin ito sa
espisipikong paksa tulad ng sosyolohiya,
antropolohiya at maging ang uri heograpiyang
kinalalagyan ng tao.
D. Kasanayan sa paghabi ng mga bahagi ng
talumpati – Ang paghahabi o pagsulat ng
nilalaman ng talumpati mula sa umpisa hanggang
sa matapos ito ay napakahalaga ring isaalang-
alang upang higit na maging mahusay,
komprehensibo at organisado ang bibigkasing
talumpati.
 MGA KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA
BAHAGI NG TALUMPATI:
1. INTRODUKSYON – Ito ang panimula ng talumpati. Ito ay
naghahanda sa mga nakikinig para sa nilalaman ng talumpati
kaya naman dapat ang angkop na pambungad sa katawan ng
talumpati. Mahalaga ang isang mahusay na panimula upang:
A. Mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga makikinig
B. Makuha ang kanilang interes at intensiyon
C. Maihanda ang mga tagapakinig sa gaganaping
pagtalakay sa paksa
D. Maipaliwanag ang paksa
E. Maillahad ang balangkas ng paksang tatalakayin
F. Maihanda ang kanilang puso at isipan sa mensahe
 MGA KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA
BAHAGI NG TALUMPATI:

2. Diskusyon o katawan - Dito makikita ang

pinakamahalagang bahagi ng nais ibahagi ng talumpati
sapagkat dito tinatalakay ang mahahalagang punto o
kaisipang nais ibahagi samga nakikinig.
A. Kawastuhan – Tiyaking wasto at maayos ang
nilalaman ng talumpati dapat na totoo at maipapaliwanag
ang paksa. Kailangang gumamit ng angkop na wika at may
kawastuhang pambalarila ang talumpati.
 MGA KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA
BAHAGI NG TALUMPATI:

B. Kalinawan – Kailangang maliwanag ang pagkakasulat

at pagkakabigkas ng talumpati upang maunawaan ng mga
nakikinig.
C. Kaakit-akit – Gawing kawili wili ang paglalahad ng mga
katwiran o paliwanag para sa paksa. Sikaping makabuo ng
nilalaman na kaugnay sa paksa at gigising sa kaisipan at
damdamin ng mga nakikinig
 MGA KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA
BAHAGI NG TALUMPATI:

3. Katapusan o Kungklosyon – Dito nakasaad ang pinaka

kongklusyon ng talumpati. Dito kalimitang nilalagom
ang mga patunay at argumentong inilalahad sa katawan ng
talumpati.
C. Haba ng talumpati – Ang haba ng talumpati ay
nakasalalay kung ilang minuto o oras ang inilalaan para sa
pagbigkas o presentasyon nito. Malaking tulong sa pagbuo
ng nilalaman nito ang pagtiyak sa nilaang oras.
WAKAS NG ARALIN 6: