სასამართლო გადაწყვეტილების ცნება და მნიშვნელობა

სასამართლოს გამოაქვს გადაწყვეტილება მატერიალური სმართლის ნორმების და

სასამართლო სხდომაზე სამოქალაქო საქმის განხილვის შედეგად დადგენილი
იურიდიული ფაქტების საფუძველზე. გადაწყვეტილების მიღებით სასამაღტლო
წყვეტს მხარეთაშორის დავას. სწორედ გადაწყვეტილებაში ასახება და
გადაწყვეტილებით მთავრდება სადავო სამართალურთიერთობების მქონე პირების
მიმართ სამართლის შეფარდების პროცესები. და სწორედ გადაწყვეტილება შეიცავს
იმპერატიულ მითითებას სამარტლებრივი ნორმების იძუებითი განხორციელების
შესახებ ვინაიდან სასამარტლო გადაწყვეტილება ემყარება კანონს და მისი მიღებით
ფაქტობრვად ხდებ კანონს აღსრულება მისი მთიითებების შესრულება
სავალდებულოოა ყველასთვის ვიზზეც ის კანონით ვრცელდება. კანონმდებლობა
სასამარტლო გადაწყვეტილებას ანიჭებს იურიდიული ფაქტის მნიშვნელობას.
გადაწყვეტილება სამოქალაქო უფლებათა მოვალეობათა წარმოშობის ან სეწყვეტის
ერთ–ერთი საფუძველია. სასამართლლო გადაწყვეტილება მარლთმსაჯულების აქტია
მისი მეშვეობით ხორციელდება დარღვეული ან სადაო უფლების დაცვა მიუხედავად
იმისა სარჩელს დააკმაყოფილებს თუ არა სასამართლო. სასამართლო გადაწყვეტიება
საამართალშეფარდების აქტია სამართალი კი საოგადოებრივი ურთიერთობის
რეგულატორია სახელმწიფო ქმნის იმ აპარატსააც რომელიც აუცილებლობის
შემთხვევაში უზრუნველყოფს ნორმატიული მითითებების იძუულებით
განხორციელებას. სასამარტლო კი ამ აპარატის ნაწილია რონელიც უზრუნველყოფს
სამართლის ნორმების იძულებით განხორციელებას

 მოთხოვნები, რომლებიც წაეყენება გადაწყვეტილებას

სასამართლო გადაწყვეტილება უნდა იყოს კანონიერი კანონიერების ცნება მოიცავს

გადაწყვეტილების იურიდიულ მხარეს. სასამართლო გადაწყვტილება კანონიერია იმ
შემთხვევაში თუ ის გამოტანილია საპროცესო სამართლის ზუსტი ნორმების დაცვით
და მატერიალური სამართლის იმ ნორმების შესაბამისად რომლებიც უნდა იყოს
შეფარდებული მოცემული სამართალურთიერთობის მიმართ . იმისთვის რომ
სასამარტლო გადაწყვეტილება კანონიერი იყოს სასამართლომ მოქმედ
კანონმდებლობაში უნდა გამონახოს სამართლის შესაბამისი ნორმა რომელიც
აწესრიგებს მოცემულ სამართალურთიერთობას და ეს ნორმა საქმეზე დადგენილ
კონკრეტულ გარემოებას შეეფარდოს.სასამართლომ საქმის განხილვის დროს უნდა
შეაფასოს სამართალურთიერთობის მომესრიგებელი ნორმატიული აქტის შინაარსი
და თუ აუცილებელია გამოიყენოს კონსტიტუვია როგორც პირდაპირი მოქმედების
ქქტი. სასამარტლოს არაქვს უფება გადაწყვეტილება დააფუძნოს გამოყენებულ
ნორმატიულ აქტებზე რომლებიც შეეხება ადამიანის უფლებებს მოვალეობეს და
თვისუფლებებს. გადაწყვეტიებაში უნდა მიეთითოს მატერიალურიდა საპროცესო
სამართლის ნორმები.
 სასამართლო გადაწყვეტილების შინაარსი

სასამართლოს გადაწყვეტილება შედგება შემდეგი ნაწილებისგან:

 შესავალი

გადაწყვეტილების შესავალ ნაწილში აღინიშნება მისი გამოტანის დრო და ადგილი,

მისი გამომტანი სასამართლოს დასახელება და შემადგენლობა, სასამართლო
სხდომის მდივანი, მხარეები, წარმომადგენლები და დავის საგანი.

 აღწერილობითი

აღწერილობით ნაწილში აღინიშნება სასარჩელო მოთხოვნის შინაარსი, რას ითხოვს

მოსარჩელე მოპასუხესგან. გარემოებები, რომლებსაც ემყარება სარჩელი.
მტკიცებულებები, რომლებიც წარმოადგინა მოსარჩელემ სარჩელის საფუძველში
მითითებული ფაქტების დასადასტურებად.

ასევე უნდა მიეთითოს მოპასუხის პოზიცია. გარემოებები, რომლებსაც ემყარება

შესაგებელი. მოპასუხის წარდგენილი მტკიცებულებები.

 სამოტივაციო ნაწილი

სამოტივაციო ნაწილი წარმოადგენს გადაწყვეტილების ერთგვარად წარმოადგენს

გადაწყვეტილების ძირითად ნაწილს, სადაც ხდება სასამართლოს მიერ საქმის
ანალიზი. სამოტივაციო ნაწილში სასამართლოს უნდა ჰქონდეს დასაბუთების
მაღალი სტანდარტი.

სამოტივაციო ნაწილი უნდა შეიცავდეს:

- ფაქტებს, რომლებსაც აქვთ მნიშვნელობა ამ საქმის გადაწყვეტისთვის და

რომლებიც დადგენილად ცნო სასამართლომ (უდაო)

- ფაქტები, რომლებიც დადგენილად ცნო სასამართლომ მტკიცებულებების

გამოყენებით; (სადაო)

- მტკიცებულებები, რომლებსაც ეყრდნობა სასამართლო და ამ

მტკიცებულებათა მოკლე ანალიზი;

- მტკიცებულებები, რომლებიც უარყო სასამართლომ;

- მატერიალურ- სამართლებრივ ნორმებს, რომლებითაც იხელმძღვანელა

სასამართლომ;

სარეზოლუციო ნაწილი

- სარეზოლუციო ნაწილი უნდა შეიცავდეს სასამართლოს დასკვნას

- სარჩელის დაკმაყოფილების ან სარჩელზე მთლიანად ან ნაწილობრივ უარის

თქმის შესახებ.
 - მხარეთა შორის ხარჯების განაწილების საკითხს

- გადაწყვეტილების გასაჩივრების ვადას და წესს;

„გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილი უნდა იყოს იმპერატიული ფომით,

მაქსიმალურად ნათელად და აბსოლუტურად ამომწურავად“

გადაწყვეტილებაში უსწორობების და შეცდომების აღმოფხვრა.

სასამარტლო გადაწყვეტილება მის გამოტანის მომენტიდან ეს იმას ნიშნავს რომ

გადაწყვეტილების გამოტანის შემდეგ დაგაწყვეტილებისგამომტან სასამარტლოს არ
აქვს მისი გაუქმბის ან შეცვლის უფლება. თუ საქმეზე გადაწყვეტილების გამოტანის
დროს სასამარტლოს მიერ დაშვებულია შეცომები მაშინ უსწორო გადაწყვეტილების
შეცვლა ან გაუქმება შესაძლებელია მხოლოდ ზმგომი სასამართლოს მიერ.
გამონაკლიასა შემთვევები როდესაც დაუსწრებელი გადაწყვეტილების გამომტან
სასამაართლოს შეუძლია მისი გაუმება კანონით დადგენილი საფუძვლით აგრეთვე
როდესაც საქმის წარმოებს განახლების თაობაზე შესულია განცხადება რომელსაც
კანონის თანამად განიხილავს კანონერ ძალაში შესული სასამართლო დადგენილების
გამომტანი სასამართლო. ამასთან ერთად არსებითად სწორ გადაწყვეტილებაში
ხანდახან არსებობს ხარვეზები რომელთა აღმოფხვრის გარეშე არ შეიძლება
უზუნველყოფილი იყოს სწორი აღსრულება და რომელთა გამოსწორებაც
გადაწყყვეტილების შინაარსის შეუცვლელად შეუძლია იმავე სასამათლოს რომელმაც
გამოიტანა გადაწყვეტილება. ზოგიერთ სემთხვევაში გადაწყვეტილების გამოსწორება
შესაძებელია სათათბირო ოთახში ე.ი მისი გამოტანის მომენტში. ეს მაშინ ხდება
რდესაც გადაყწეტილების ჩამოყალიბების დროს მის ტექსტში დასშვებულია
შეცდომა გამოტოვებნულია სტყვები დაწერის დროს არის უზუსტობები რაც
ართულებს საქმის მონაწილეე მხარეების უფლება მოვალეობების განხორციელებას .
მას სემდეგ რაც გადაწყვეტილება საჯარო გახდება აღმოჩენილი შეცომების და
უსწორობების აღმოფხვრა სხვა ხერხით ხდება რომლებიცაა მხარეთა მოთხოვნა ან
სასამარტლოს ინიციატიივა.

გადაწყვეტილების კანონიერი ძალა

სასამართლო გადაწყვეტილების კანონიერი ძალა მისი სამართლებრივი მოქმედებაა

რაც იმაში ვლინდება რომ კანონიერ ძალაში სესული გადაწყვეტლებით ხდება
უფლებების და მათ საფუძვლად არსებული ფაქტების არსებობის ან არარსებობის
საბოლოო დადგენა ხოლო კანონიერ ძალაში შესული სასამართლოს
გადაწყვეტილებით დადგენილო უფლებები უდაოდ უუნდა განხორციედეს
უფლებამოსილი პირის მოთხოვით. გადაწყვეტილების კანონიერი ძალა ვლინდება
რიგ სამარტლებრივ თვ ისებებში როგორიცაა გადაწყვეტილებს უდავოობა რაც იმაში
მდგომარრეობს რომ დაუშვებელია კანონიერ ძალაში შესულ გადაწყვეტილებს
სააკასაციო ან სააპლაცო წესით გასაჩივრება. კანონიერ ძალაში შესული
გადაწყვეტილების შემდეგი თვისებაა განსაკუთრებულობა. რაც გამოიხატება იმაში
რომ საქმის მონაწილეებს და მათ უფლებამონაცვლეებს აღარ აქვთ უფლება
ხელმეორედ მიმართონს სამაართლოს იმავე მხარეებს შორის იმავე საგანს და იმავე
გარემოებებზზე დაყრდნობით. გადაწყვეტილების ფორმალური კანონიერ ძალა

- გამოცხადებისთანავე, თუ დაუშვებელია მისი სააპელაციო წესით გასაჩივრება;

- გასაჩივრების ვადის გასვლის შემდეგ;

გადაწყვეტილებების მატერიალური კანონიერი ძალა

- ესაა გადაწყვეტილების თვისება, რომლის ძალით არც სასამართლოს და არც

მხარეებს, რომლებსაც ეს გადაწყვეტილება ეხებათ, აღარ შეუძლიათ საეჭვო ან სადაო
გახადონ სხვა პროცესში ეს გადაწყვეტილება.

სასამართლო გადაწყვეტილების დაუყოვნებლივი აღსრულება

აღსრულების უზრუნველყოფა; აღსრულების გადადება ან განწილვადება.

დამატებითი გადაწყვეტილება

ყველა გადაწყვეტილება სრულ და ამომწურავ პასუხს უნდა იძლეოდეს სარჩელში

დაყენებულ ყველა მოთხოვნაზე და ამასთან გადაწყვეტილი უნდა იქნეს
სასამართლოს ხარჯების გადანაწილების საკითხი. თუ სასამართლო
გადაწყვეტილებაში არ არის პასუხი რომელიმე მოთხოვნაზე მოსარჩელეს ისევ ექნბა
უფლება მიართოს სასამართლოს სარჩელით ამავე მოთხოვნაზე რადგან
დამაბრკოლებელ ფაქტორს მხოლოდ და მხოლოდ შეიძლება წარმოადგენდეს
კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების არსებობა იავე სარჩელზე. კანონ უფრო
გაიოლებუ ფორმას იმყენებს ამ საკითხის გადწყვეტისა და მოსარჩელეს ანიჭებს
სასამარტლოდნ დამატებითი გადაწყვეტილების გამოტანის მოთხოვნნის უფლებას
იმ პირობით თუუ მხარეება მისცეს ახსნა–განმარტებები ამ მოთხოვნის შესახებ და
წარადგინეს მტკიცებულებები. დამატებითი გადაწყვეტილების გამოტანა
სასამართლოს გამოტანილი გადაწყვეტილების ისეთი ხარვეზის გამოსწორების
საშუალებაა როგორიც მისი დაუსრულებლობა. დაამატებითი გადაწყვეტილება
შესაძლებეია გამოტანილი იყოს მხოლოდ და მხოლოდ 261 მუხლით
გათვალიწინებულ სამ შეემთხვევაში 1.თუ სასამართლომ არ განიხულა უპასუხოდ
დატოვა რომელიმე მოთხოვნა 2. თუ სასამართლომ გადაწყვიტა უფლების შესახებ
საკიტხი 3.თუ სასამართლომ არ გადაწყვიტა სასამართლო ხარჯების საკითხი.

სასამართლო გადაწყვეტილების განმარტება

 
გადაწყვეტილების განმარტების დროს სასამართლო განმარტავს ბუნდოვნად
ჩამოყალიბბებულ დებულებებს გადაწყვეტილების განმარტების მიზანია მის
აღსასრულებლად აუცილებელი პიროებების შექმნა. გადაწყვეტილების
განმარტების საჭიროების საკითხი დგება მაშინ როდესაც გადაწყვეტილების
სარეზულაციო ნაწილიი მხარეებოსთვის ბუნდობვანია რის გამოც მისი
აღსრულება გართულებულია. სასამართლო გადაყვეტლების განმარტება
ხარვეზების გამოსწორების დამოუკიდებელი საშუალებაა. სასამართლო
თავისი ინიციატივით გადაწყვეტილებას არ განმარტავს გადაწყვეტილების
განმარტების მთავარი მიზანია მოხდეს გადაწყვეტილების აღსრულების
ხელშეწყობა სარეზოლუციო ნაწილის შეუცვლელად.

 გადაწყვეტილების განმარტება რომ განხორციელდეს აუცილებელია მხარის

შუამდგომლობა და მეორე- გადაწყვეტილება არ უნდა იყოს აღსრულებული.

 დაუშვებელია განმარტებით გადაწყვეტილების შეცვლა ან ახალი

გადაწყვეტილების მიღება.

 განიხილება განცხადების შეტანიდან 1 თვის ვადაში.

 პირველი ინსტანციის სასამართლოს განჩინება

განჩინებით საქმე არსებითად ვერ გადაწყდება განჩინებით სასამარტლო არსებითად

წყვეტს მხოლოდ საპროცესო საკითხებს, ისევე როგორც გადაწყვეტილება ასევე
განჩინება შესასრუკელად სავალდებულოა. თოტოეული განცინება საპროცესო–
სამართლებრივ ფაქტს წარმოადგენს რომელიც წარმოშობს ცვლის ან წყვეტს
საპროცესო ურთიერთობას შეგვიძია განვასვავოთ სასამართლო განჩინებათა ხუთი
სახე 1 განჩიებები რომლებითაც მთავრდება პროცესი დავის მოწესრიგებით

სასამართლოს ოქმი