Isagawa
Si Virgilio S. Almario ay isa sa mga nangungunang makata, iskolar, at kritiko sa bansa, bukod sa
pagiging mahusay na propesor, tagasalin, pabliser, editor, leksikograpo, at tagapamahalang
pangkultura. Dahil sa mga naiambag niyá sa iba’t ibang larangan ng sining at kulturang Filipino, lalo na
sa larangan ng panitikan, kinilála siyáng Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan noong 2003.
Bilang makata, kilalá siyang si Rio Alma. Inilathala niyá noong 1967 ang kaniyang unang koleksiyon ng
mga tula, ang Makinasyon at Ilang Tula. Lahat ng nailathala niyáng tula bago matapos ang ika-20 siglo
ay tinipon ng U.P. Press at inilimbag sa dalawang tomong Una Kong Milenyum (1998).
Isa rin si Almario sa pinakamasigasig na iskolar at kritiko sa panitikan ng Filipinas, lalo na sa panulaang
Tagalog. Noong 1972, inilathala niyá ang Ang Makata sa Panahon ng Makina, isang kalipunan ng mga
panunuring pampanulaan. Sinundan pa ito ng mga pag-aaral hinggil sa kasaysayang pampanulaan at
mga pananaliksik tungkol sa katutubong tradisyon ng pagtula, kabílang ang Taludtod at
Talinghaga (1965; 1991), Walong Dekada ng Makabagong Tulang Pilipino (1981), Balagtasismo
Versus Modernismo (1984), Kung Sino ang Kumatha Kina Bagongbanta, Ossorio, Herrera, atbp.
(1992), Panitikan ng Rebolusyon (g 1896) (1993), at Pag-unawa sa Ating Pagtula (2006), Mahigit
Sansiglo ng Makabagong Tula sa Filipinas (2006).
Ang kaniyang pagsubaybay sa wikang Filipino ay makikita sa Filipino ng mga Filipino (1993; 2009)
at Tradisyon at Wikang Filipino (1998), Patnubay sa Masinop na Pagsulat (1981), isang manwal sa
estilo, at UP Diksiyonaryong Filipino (2001; 2010),         ang      maituturing       ngayong
pinakakomprehensibong monolingguwal na diksiyonaryo sa wikang pambansa. Nagsalin din si Almario
ng mga halimbawa ng pinakamahuhusay na akda ng daigdig at inilibro sa Makabagong Tinig ng
Siglo (1989). Bukod dito, naging lider siyá sa akademya, at sa mga organisasyong pangkultura, at
naging guro ng mga kabataang manunulat gaya sa LIRA (Linangan sa Imahen, Retorika, at Anyo)
. Noong Setyembre 21, 1972, ipinataw ni Marcos ang Batas Militar sa Pilipinas, dahil na rin sa pagkilos
Dahil dito, tumanggap siyá ng maraming gawad at gantimpala, gaya ng TOYM para sa panitikan
(1983), Southeast Asia Write Award of Bangkok (1989), Dangal ng Lipi Award (1993; 2008) ng
Bulacan; Gawad Patnubay ng Sining (1992) ng Lungsod Maynila; Gantimpalang Quezon (1993) ng
Lungsod Quezon, at marami pa.
Ipinanganak si Almario sa Camias, San Miguel de Mayumo, Bulacan kina Ricardo Almario at Feliciana
Senadren. Nagtapos siyá ng A.B. Political Science sa Unibersidad ng Pilipinas noong 1963 at naging
guro sa San Miguel High School, na kaniya ring pinagtapusan ng kaniyang sekundaryang pag-aaral.
Pagkaraan, nagturo siyá sa Department of Philippine Studies ng Pamantasang Ateneo de Manila
noong 1969. Noong 2009, pinagkalooban siyá ng honoris causa ng University of Regina Carmeli ng
Bulacan at sa kasalukuyan, siyá ay professor emeritus sa U.P. Ikinasal siyá kay Emelina B. Soriano at
biniyayaan ng tatlong anak, sina Asa Victoria, Ani Rosa, at Agno Virgilio. (GSZ)
Karadagang Gawain
Si Ferdinand Edralin Marcos ay ang ika-10 Pangulo ng Republika ng Pilipinas mula 30 ng Disyembre
1965 hanggang ika-25 ng Pebrero 1986. Siya ay isinilang noong Setyembre 11, 1917 sa Sarrat, Ilocos
Norte. Si Marcos ay nag-aral sa Maynila at nag-aral ng abugasya noong mga huling taon ng 1930 sa
Unibersidad ng Maynila. Nilitis siya para sa pagpatay sa kalaban sa pulitika ng kanyang ama noong
1933 at napatunayang nagkasala noong Nobyembre 1939. Umapela siya sa Korte Suprema ng
Pilipinas at napawalang-sala pagkalipas ng isang taon.
Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig siya ay naging isang opisyal sa armadong pwersa ng Pilipinas.
Ang pag-angkin ni Marcos na siya ay naging lider sa kilusang gerilya ng Pilipinas ay isang mahalagang
kadahilanan sa kanyang tagumpay sa pulitika, ngunit ipinahayag ng mga tala ng gobyerno ng Estados
Unidos na siya ay may maliit papel o hindi talaga bahagi sa mga gawaing kontra Hapon noong 1942-
1945.
Mula 1946 hanggang 1947 si Marcos ay naging technical assistant ni Manuel Roxas, ang unang
pangulo ng malayang republika ng Pilipinas. Siya ay miyembro ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng
Pilipinas (1949-59), ng Senado (1959-65) at nagsilbi bilang pangulo ng Senado (1963-65). Noong
1965, si Marcos, na isang kilalang miyembro ng Liberal Party na itinatag ni Roxas, ay tumiwalag dito
matapos mabigo na makuha ang nominasyon ng kanyang partido para sa pagka pangulo. Pagkatapos
ay tumakbo siya bilang kandidato ng Nasyonalista para sa pangulo laban sa pangulo ng Liberal, si
Diosdado Macapagal. Nanalo si Marcos at itinalaga bilang pangulo noong Disyembre 30, 1965. Noong
1969 siya ay muling nahalal at naging unang pangulo ng Pilipinas na naglingkod sa ikalawang termino.
Sa panahon ng kanyang unang termino ay nagawa niyang mapabuti ang estado ng agrikultura,
industriya, at edukasyon. Ngunit ang kanyang administrasyon ay magulo dahil na rin sa dumaraming
demonstrasyon at marahas na mga aktibidad ng mga gerilya.
ng mga komunista upang pabagsakin ang gobyerno. Ipinabilanggo ni Marcos ang mga oposisyong
pulitiko at ang armadong pwersa ng Pilipinas ay naging armado ng rehimen. Si Marcos ay binatikos ng
mga lider ng simbahan at sinalungat ng mga lider ng politika- lalo na ni Benigno Aquino, Jr., na
ibinilanggo at ipiniit sa loob ng halos walong taon. Sa mga lalawigan ng mga komunistang Maoist
(Bagong Hukbong Bayan) at mga separatistang Muslim (lalo na ng Moro National Liberation Front)
nagsagawa ng mga girilyang pagkilos upang pabagsakin ang sentral na pamahalaan. Sa ilalim ng
batas militar ang pangulo ay nagtatag ng mga pambihirang kapangyarihan, kabilang ang kakayahang
isuspinde ang "writ of habeas corpus". Ipinahayag ni Marcos ang katapusan ng batas militar noong
Enero 1981, ngunit patuloy siyang namamahala sa isang awtoritarian na paraan sa pamamagitan ng
iba't ibang anyo ng saligang batas. Nanalo siya sa halalan sa bagong nalikhang poste ng pangulo
noong Hunyo 1981.
Ang asawa ni Marcos mula 1954 ay si Imelda Romuáldez Marcos, isang dating beauty queen. Si
Imelda ay naging isang makapangyarihang pigura pagkatapos simulan ang martial law noong 1972.
Madalas siyang mabatikos dahil sa kanyang pagtalaga sa kanyang mga kamag-anak sa mahahalagang
posisyon sa gobyerno, habang siya naman ay gobernador ng Metropolitan Manila (1975-86) at ministro
ng mga pamayanan ng tao at Ekolohiya (1979-86).
Ang mga huling taon ni Marcos sa kapangyarihan ay nasira dahil sa laganap na korapsyon sa
gobyerno, ekonomiyang hindi umuunlad, patuloy na hindi pagkakapantay-pantay sa pagitan ng
mayayaman at mahihirap, at ang tuluyang paglago ng rebolusyonaryong gerilyang komunista na aktibo
sa mga rural na lugar sa iba't ibang sulok ng Pilipinas.
Noong 1983 ang kalusugan ni Marcos ay nagsimulang bumagsak, at ang mga sumasalungat sa
kanyang pamamahala ay dumami. Noong Agosto 21, 1983, bumalik sa Maynila si Benigno Aquino, Jr.
upang magbigay ng alternatibo laban kay Marcos at sa lalong lumalakas sa New Poeple's Army (NPA).
Ngunit siya ay binaril at napatay sa pagbaba niya sa eroplano. Ang pagpatay ay nakita bilang gawain
ng pamahalaan at naging sanhi ng malawakang protesta laban sa gobyerno. Isang independiyenteng
komisyon na hinirang ni Marcos ang nagpatibay noong 1984 na mga matataas na opisyal ng militar ang
responsable sa pagpatay kay Aquino. 

Upang muling ipahayag ang kanyang mandato, nagtawag si Marcos ng bagong halalan sa
pagkapangulo. Ngunit isang matinding kalaban sa pulitika ang lumitaw, ang biyuda ni Aquino, si
Corazon Aquino, na naging kandidato ng oposisyon para pagka presidente. Pinaniniwalaan ng marami
na nakuhang talunin ni Marcos si Aquino dahil lamang sa napakalaking pandaraya sa pagboto ng
kanyang mga tagasuporta sa halalan noong Pebrero 7, 1986. Habang labis na pinawalang-saysay sa
sariling bayan at sa ibang bansa ang kanyang kahina-hinalang pagkapanalo sa eleksiyon, mahigpit na
pinananatili ni Marcos ang kanyang pagkapangulo habang nahati ang militar ng Pilipinas sa pagitan ng
mga tagasuporta niya at ng lehitimong karapatan ni Aquino sa pagkapangulo. Natapos lamang ang
isang matinding sagupaan na naganap sa pagitan ng dalawang panig noong si Marcos ay umalis sa
bansa noong Pebrero 25, 1986, sa paghimok ng Estados Unidos. Tumakas siya papuntang Hawaii,
kung saan siya ay nanatili hanggang sa kanyang kamatayan noong September 28, 1989.

Sanggunian: https://www.patreon.com/Epimetheus1776 Ferdinand Marcos, Imelda Marcos, history of the

Philippines, Ferdinand Marcos documentary, Ferdinand Marcos biography, Imelda Marcos documentary,
Imelda marcos biography, Marcos bio, Philippines documentary, Philippines history, history, Philippines,
Philippines history documentary, Philippines crashcourse, Ferdinand Marcos martial law declaration, martial
law Philippines, marcos Philippines, filipino history, filipino, dictator marcos, marcos dictatorship