Panitikang Filipino sa Ingles

Panulaan sa Ingles

dalawang dahilan ng mabilis na pag-unlad ng panitikang Filipino sa Ingles

- Una, Bagong sistema ng edukasyon sa buong bansa na kung saan lahat ay

binibigyan ng pagkakataong makapag-aral.

- ikalawang , pagkakaalis ng lupon ng sensura na siyang pumipigil sa kalayaan

sa pagsulat noong panahon ng kastila.

Mga Bagong Makata

Nick Joaquin

Ipinalalagay na Siyang higante sa panulat.

kanyang aklat ng mga tula at kuwento:

Prose at poems” (1952) – (“The innocence of Solomon” “Landscape without

figures”)
- “ The 14 Stations of the cross”
- “Jose Rizal’s Validictory Poem”,
- “Stabbs Road Cross “
-

Dominador I. Ilio

Makata at guro sa Pamantasan ng Pilipinas.

kanyang kalipunan ng tula:

- “Diplomat and other poems” (1955).

- “Six Filipino Poets” at “Heart of the island”.

- “Evening Star”.

Nina Estrada

Makata ng pag-ibig.
 - “Heart of Clay”.
- “Make me the liquid by your vase contained “,
- “May Heart Beats in Remembered Harmonies”.
- “But How Can Pride Exist Between us, Love”,
- “Who Speak of Death When Life is in the Offspring “.

Andres Cristibal Cruz

Kilalang makata at kuwentista.

- 1961 - “Estero Poems”,

- “White Wall”.
- “Dusk”,
- “Dawn”,
- “Flower by the Estero “,
- “Night on the Estero “,
- “Evensong”.

Ricardo Demetilio

Isa sa pinkamahusay na makata pagkatapos ng digmaan.

kanyang piniling tula’y:

- “No Certain Weather “(1956)

- “La Via” (1959),
- “Barter in Panay” (1961),
- “The Authentic Voice of Poetry “ (1962)

Alejandrino G. Hufana

- Kabilang sa makata na walang sindak, tapat at buhay na buhay ang

kanyang pananalita.

Godofredo Burce Bunao

- Isang makata ng mga soneto. Kilala siyang mapagsulat ng Haiku. Siya’y

kasama sa patanugutan ng Women’s Magazine.

Toribai Mano

Mahilig siyang Sumulat ng Tulang paawit.

Mga tula ay:

 - “two Sonnets”,
- “ Poems for any Woman “,
- “Summer”,
- “Salamanca”,
- “ Karachi”,
- “Lovelier than Rice Grains “.

Carlos A. Angles

- Nagkamit ng Republic Cultural Heritage Award noong 1964

- Ang kanyang mga tula’y nakasama sa aklat ng mga tula nina Manuel Viray
at Jose Garcia Villa.
- Isa sa anim na magagaling na makatang Filipino.

Emmanuel Torres

- Propesor, makata at kritiko.

- Isa sa siya sa mga napili sa sampung mga tanging Kabataan Filipino (Ten
Outstanding Young men) noong 1964.

Tula

- “The Heart is in Bethlemen Tonight “.

- “Carabaos in Blue and Green”
- “The Scholar in Summer Time”
- “Angles and Fugitives”.
- “13 Kalisud”(1955),
- “Sickle Season “ (1959),
- “Poro Point” (1962).

Bienvenido N. Santos

Mga tula

- “The Wounded Stag” (1956).

- “Opening Night”
- “ Anniversary “
- “ Processional “
- “Legend of Day Grass”
- “Breif Beauty “
- “Marcenas”.
Oscar De Zuniga

Kasama sa patnugutan ng Manila Chronicle

- Paksa ( pag-ibig at sa mga babae) .

Tula

- “Love Song and other Poems” (1959)

- “mid-Years”(1962)

Tita Lacambra-Ayala

- Makata at kuwentista.

Mga tula;

- “Sunflower Poems”
- “Cactus “
- “Creation Precisely”

Fidel de Castro

- Makatang higit na kilala sa Amerika

- Karamihan sa kanyang mga tula ay nalathala sa Atlantic Monthly at sa
Chelsea.

Teofilo D. Agcaoili

- Makata at kuwentista.
- 1953 - “Philippine Writing “

Mga tula:

- “Chant”
- “the Dead”
- “thunder in the Rain”
- “Manila Beloved “
- “The Lion in the Crowd “
- “Manover”
- “Anniversary “
- “Ambiguity “
- “Golden Music “
- “Querttett”
Amador Daguio

- Kuwentista, makata at tagapagturo.

- Kasama sa anim na makatang Pilipino (1954)

Mga tula:

- “ The Flaming Lyre” (1959).

- ”The Flaming Lyre”

Ang mga Subido

- Mahusay Sumulat ng mga soneto.

- “Two Voices”
- Si Gng. Subido nagsalin ng Flora te at Laura sa Ingles
- si G. Subido Nakasulat siya ng tatlumpu at apat na tula.

Serafin Lomot

- “Songs of the Brown Man”.

- Ang mga berso ay ayon kay Nick Joaquin

Guilermo Sison

- Makabago at kapanahon ni Jose Garcia Villa.

- May sariling estilo
- “ Procession”

ANG MGA DULA SA INGLES

- Ang interes sa Dula sa Pilipinas ay sanhi na rin ng sumusunod na

kadahilanan :
a. Pagkatatag ng mg Samahan pandulaan at pampanitikan
b. Pagkakaroon ng mga palihan o sanayan (workshop)
c. Pagtatanghal ng mga Dula sa radyo at telebisyon at ang mga Pagganyak.

Kasaysayan ng Dula sa Ingles

- Kumulang – humigit sa dalawangpung taon bago nakasulat ng mabisa sa

Ingles ang mga manunulat ng Dula.
- Nagsimula ang interes sa Dula nang ang mga Amerikano ay nagtanghal ng
Dula.
 - Nang gawing isa sa mga asignatura sa Pamantasan.
- Ang U. P gayon din ang PNC ay Nagsimula ng magtanghal ng Dula at
nagtayo
- maliit na teotro.
- Noong 1930 Nagsimula ang mga propesor at mga mag-aaral sa pag-sulat ng
Dula at pagsasanay sa mga tauhan o aktor.

Ang mga Unang Manunulat ng Dula

Jorge Bocobo

- Isang hukom, propesor at dating pangulo ng Pamantasan ng Pilipinas at isa

ring manunulat ng Dula.

Mga sinulat;

- "The Radiant Symbol”

- "The New Leader,"
- "Puring Choice"
- "Clauses III and IV,"
- 'The Toymaker,"
- "The Floodgate,"
- “ What do we Love For”
- “The Public School"
- ”The Giants,"
- "Pygmies."

Vidal Tan

- Dating pangulo Ng UP

Mga sinulat ay;

- “A Daughter of Destiny”
- “ The Husband of Mrs. Cruz,”
- “Souls In Torment”
- “The Meeting in the Town Hall,”
- “Pen Pals Wanted”.

Maximo Maguiat Kalaw

 - Isang mananaysay at manunulat ng Dula.
- Kanyang dula “The Filipino Rebel.”

Augusto Catanjal

- Nakasulat ng tatlong mahuhusay na dula. Ang mga Ito’y “The Earthquake,”

The Oil Lamp” at “Mother Chris.”

Jose Ma. Hermandez

Propesor at manunulat

Mga naisulat na dula;

- “Panday Pira,”
- “The Olive Garden”
- ”Night Wind Sunrise in the Farm,”
- “The Empty House”
- “Prelude to Dapitan,”
- “White Sunday”

Alfredo 0. Litiaco

Mga isinulat ;

- “The. Heiress of Joaquin Lerma.”

- “ The Princess is Sorry.”
- “When the Cat is Away,”
- “Herd”
- “Sa Pula, Sa Puti”

Hilarion Vibal ng U.P.

Mga isinulat ;

- “The Waves,”
- “ TheKerosene Light Symphony”
- “The Surge Throught the Balete,”
- “Wild Grows the Talahib.”

Mariano Moreno

Kanyang mga dula ay;

 - “The Growth of Soil”
- “Talian,”
- “Till Kaka Mateo Comes Home”
- “ Women Trusted Servant”

Ang Mag Huling Mandudula

Wilfredo Ma. Guerrero

- Mandudula kundi at derektor ng mga dula.

- Nakasulat siya ng may dalawampu at apat na Dula.

Mga Dula ay;

- “Half an Hour in the Convent,”

- “Hate Begins, Forsaken House,”
- “Women are Extaordinary.”
- “13 Plays” (1947)
- “8 Other Plays” (1962)
- “7 More Plays” (1963).
- Nagtatag ng U.P. Mobile Theater.

Severino Montano at ang Arena Theater:

- Siya ang nagtatag ng Arena Theater sa Philippine Normal College. Siya rin
ang direktor nito.
- Nagtapos sa Yale Drama Workshop.
- Kumuha siya ng karunungan sa pagganap at sa pagdidirektor ng mga Dula.

Ang Kanyang mga Dula.

- “My brother Cain,”

- “My Gente Children,”
- “The Land My Father Loved”
- “Thru Hopeless Years,”
- “Days to Remember,”
- “ The Ladies and the Senator”
- “The Love of Leonor Rivera”
 - “The Merry Wives of Manila,”
- “The Love Legend OF Mariang Makiling”
- ‘The Happy Madness of Living Hurry Living,”
- “Growth of a University,”
- “Jury Fury,”
- ”Lonely is My Garden”,
- “Shadows Goodbye,”
- “Rock of My Refuge,”
- ”Haven on Yuma Street,”
- “ The Adult Neurotic”
- “Portrait of an America”
- “The Ladies and the Senator”
- “Sabina”
- “The Love of Leonor Rivera”

Nick Joaquin

- Kilalang-kilala bilang manunulat ng dula. “A Portrait of the Artist as

Filipino”

Alberto Florentino

- Pinakapopular na sa mga batang Mandudula.

- Makatlo nang ulit na nagwagi sa Palanca Memorial Awards at dalawa nang
beses na tumanggap ng Arena Theater Award.

Mga dula;

- “The World is an Apple,”

- “Cadaver,”
- “ The Dancers,”
- “Cavort with Angels”
- “Oli Impan”

Wilfred Nolledo

- Manunulat at mandudula.

Mga dula;
 - “Goodbye my Gente,”
- “Paloma,”
- “Turn Red the Sea,”
- “The Legend of the Filipino Guitar,”
- “The Incommonicadoes,”
- “Amour Impossible.”
- “Island of the Heart” (1956),
- “Amour impossible” 1961
- Turn Red the Sea,” 1963.

Antonio O. Bayot

- Kuwentista at mandudula

Mga dula;

- “Finishing Touch,”
- “Lion,”
- “Among the Faithless,”
- “Ferdi,”
- “Rejection”
- “Rigodon.
- “Among the Faithless” noong 1955.
- “Rejection,” “Rigodon” at “Ferdi”

Ang mga Mamahayag at Mananaysay

Carlos P. Romulo

Mamamahayag, guro,diplomatiko, manunulat, mananalumpati, heneral sa hukbo

at miyembro ng Batayang Pambansa.

Mga aklat;

- “I Saw the Fall of the Philippines ” (1942)

- “Mother America” (1945)
- “I See the Philippine Rise” (1946)
- Nobeła - “Crusade in Asia” (1955)
- “Magsaysay Story”
- “Friend to Friend”
- “Walked with Heroes,”
Liam Ma. Guerrero

Pinakamahusay na mamamahayag at mananaysay sa ingles.

Mga aklat;

- “last Days of Corrigiidor (1946)

- “Passion and Death of the USAFFE (1947)
- “ The Young Rizal (1950)
- “The First Filipino”, (1963)

Salvador P. Lopez

- Diplomatiko at mahusay na mananaysay.

Mga naisulat;

- “Literature and Society”

- “ai Demand my Share,”
- “A Little child,”
- “Quezon-Osmena Leader ship.”
- “Letter to a thoughful Young woman,”
- “Flaming Abundance,”
- “Follwing the Gleam,”
- “Poetry o Ville,”
- “Maria-Paragon or Caricature”.

ANG PANITIKAN AT ANG LIPUNAN

(literature and Society)

Ni Salvador P. Lopez

- Ay isang Kalipunan ng mga sanaysay

- tinatalaikay ano ang dapat maging paksain at kahalagahang panlipunan
ng mga akdang pampanitikan.

Godofredo Rivera

Kilalang mananaysay.

Mga natatanging naisulat;

 - “Little Things” (1950).
- “Thanks My Lord,”200,” People and People”
- “Santa Clara.

Teodoro Locsin

- Patnugot ng Philippine Free Press.

- Malinaw at masining ang kanyang mga pahayag.
- Mayamaan at makapangyarihan ang kanyang guniguni.

Vicente Albano Pacis

Tanging Nakapag-aral siya sa University of

Pagsulat ng mga Artikulo at pahayagan.

Mga naiisulat;

- “Biography of Sergio Osmeña” (1946),

- “A Second Look at America”
- “Agham Pampulitika” (1962).

Mga Iba Pang mga Mananaysay

Carlos Quirino

Mga naisulat;

- “Quezon Man Of Destiny”

- “The Great Malayan,”
- “Magsaysay of the Philippines ” (1958).
- “First Newsletter of The Philippines,”
- “First Local Newspaper”
- La Doctrina Cristiana.”

Sol Guekoh

Mamamahayag at mananalambuhay.

Mga naisulat :

- “The Voice of Freedom and Other Plays,”

- “Star Of Baler,
 - “Philippine Plays,”
- Balagtasan: “English Lyrical Joust.”

Leon O. Ty

- Walang takot na mamamahayag at patnugot ng Examiner.

- Siya ang nagbunyag ng mga katiwalian sa pamahalaan,

Juan C. Orendain

Dati siyang patnugot ng Bulletin sa mga lalawigan.

Mga nyang sinulat;

- ay “Philippine Wonderland, 1940,

- “The Tragic Flame,” (1959)
- “Ten Datus of Madiaas” 1963.

Juan Collas

- Siya’y dating patnugot pampanitikan ng Philippine Pree Press.

Mga sinulat;

- “Man of Destiny,” (1944)

- “The Odyssey of Jose P. Laurel (1944)
- “Rizal’s Unknown Writing” (1953).