PANAHON NG

MGA AMERIKANO
 SARSWELA
-Dala ng mga Kastila mula sa Europa
noong huling bahagi ng kanilang
pananakop
-1878,dumaong sa Maynila ang
kompanyang Sarswela ni Dario
Cepedes at itinanghal ang Jugar Con
Fuego sa Teatro Novedades. Ito ang
kauna-unahang sarswelang itinanghal
sa Pilipinas.
 -Simula noon, naging palasak sa mga
Pilipino ang “genero chico”, mga
maiikling sarswela na may iisahing
yugto. Ayon kay Isagani Cruz, ito ay
kaparis ng Sainete.
-Noong 1880,dumating sa Maynila si
Alejandro Cubero kasama si Elisea
Ragoer. Sa tulong nila, ang mga
artistang Pilipino tulad nina Venancia
Suzara at Julian “Yeyeng” Fernandez
ay natuto ng sarswela
 -dahil sa kanila, nakilala sa Maynila ang
sarswela bilang anyong-pandulaan
 ATANG DE LA RAMA-
HERNANDEZ
-Reyna ng Kundiman
-Mutya ng Dulang
Tagalog
-Primadonna ng
Tanghalang Pilipino
-Reyna ng Sarswelang
Tagalog
 MGA DULANG SEDISYOSO
 Tanikalang Ginto ni Juan
Abad
 Hindi Ako Patay ni Juan
Cruz Matapang
 Kahapon, Ngayon, at
Bukas ni Aurelio Tolentino
SEVERINO REYES (1861-1942)
 Tinaguriang “Ama ng
Dulang Tagalog at Ama ng
Dulang Pilipino”
 Siya ay lalong kilala sa
bansag na Don Binoy
 Siya ay nag-aral sa Letran
at nagtapos ng Batsilyer
sa Pilosopya at Letras sa
Unibersidad ng Sto. Tomas
 MGA DULANG UMANI NG PAGHANGA
AT TAGUMPAY
 Walang Sugat-pinakasikat na
dula; tungkol sa mga repormang
panlipunan
 Ang Kalupi- dulang tumutuligsa
sa Moro-Moro
 R.I.P- dulang sanhi ng
pagkakabato ng bahay niya ng
mga taong tumatangkilik ng
Moro-Moro
 Los Martios de la Patria-dulang
pinuri nina Gobernador Taft at
Don Joaquin Pardo de Tavera
 Cablegrama Fatal- nagpakilala
ng pagkawalang katarungan ng
pagkalitis kay Jose Rizal
 Filipinas Para Los Filipinos
(1905)- nagpakilala ng mga inugali
ng ilang Amerikano noong sila’y
bagong pasok pa lamang sa
Pilipinas
 Ang Puso ng Isang Pilipina
(1919)- batay sa muling
pagpapahintulot ng mga
Amerikano na magamit ang
watawat ng Pilipinas
 Bagong Fausto- nanuligsa sa
maraming sakit na panlipunan sa
Pilipinas
 Alma Filipina- tumatalakay ng
paglalaban ng kasakiman at
kagandahang loob
 Tatlong Bituin- nagpakilalang
hindi lahat ng mga baylarina ay
masama
 Pusong Dakila- pagpapaalala sa
mga tao tungkol sa mga panganib
ng materyalismo
 Tatlong Babae- naglalarawan ng
tatlong uri ng babaeng Filipina-
ang makaluma, ang modernista at
ang babae sa kinabukasan
 Filotea, o ang Pag-aasawa ni
san Pedro-panunuya sa
panatismo
 Opera Italiana-nanunuya sa mga
Pilipinong mahilig sa anumang
bagay na dayuhan kahit na ang
sarili ay may kakayahang
kapantay o mahigit pa
 A San Lazaro- pang-uuyam sa
mga pagkukunwari at panibaw na
pakikisama
AURELIO TOLENTINO
 isa sa mga Pilipino ng kanyang
kapanahunan na gumamit ng
panulat sa paghihimagsik
 Siya ang pumulot ng salitang
“dula” mula sa Bisaya at
pinantumbas sa salitang
“drama” . Sa salita ring ito
hinango ang “dulaan” sa
kahulugang teatro
 ILANG TANYAG NA DULA NA MAY DIWANG
MAKABAYAN AT PANUNULIGSANG PANLIPUNAN
 Sumpaan-sarswelang may
tatlong yugto
 Filipinas at España-dulang
makabayan na may dalawang
yugto
 Rizal Y Los Dioses-isang operang
Tagalog na puno ng sagisag
pambansa
 Sinukuan-sarswelang may
tatlong yugto at ang paksa ay
politika
 Ang Makata-sarswelang may
tatlong yugto at ang paksa ay
politika
 La Rosa-sarswelang may
isang yugto
 Manood Kayo-mga awit at
mga pangyayaring pinag-
ugnay sa tatlong pangyayari
 Bagong Kristo- dulang may
paksang panlipunan
 Luha ng Tagalog- dulang
pangkasaysayan at obra
maestra niya
 Kahapon, Ngayon at Bukas –
pinagsakyan niya ng pagtutol
sa pamahalaang Amerikano
ng pagbabantang muling
paghihimagsik at ng
paghuhulang magtatagumpay
ang pagkabangon. Ito’y
ikinapiit niya pagkatapos
maitanghal
HERMOGENES ILAGAN (1875-1943)
 kilala sa bansag na Ka Muhing
 Nagtatag ng “Compaña Ilagan ”
na nagtanghal ng maraming
dula sa Kalagitnaang Luzon
 MGA DULA
 Dalagang Bukid-pinakatanyag na
dula
 Lucha Electoral
 Despues De Dios El Dinero
 Dalawang Hangal
 Biyaya ng Pag-ibig
 Buwan ng Oktubre – huling
sarswelang kanyang isinulat ayon
sa kanyang anak na si Pilar
JUAN ABAD
 Isang dramatista
 Nagtatag ng pahayagang
Republicanos Tagalog
 Isa sa mga naglathala ng
pahayagang Laong-Laan (ito ang
naging dahilan ng kanyang
pagkakabilanggo kasama si Jose
Palma)
 Dimas-alang-pahayagang
kanyang itinatag dahil sa
sobrang pagmamahal sa bayan
 Isa sa mga mandudulang
bumatikos sa mga moro-moro
 MGA AKDA
 Mabuhay ang Pilipinas
 Mapanglaw ang Pagkaalaala
 Manila-Olongapo-isinulat
niya habang nakapiit at
ipinalabas pagkalaya
 Bulaklak ng Sampalok –
nakatanggap ng gantimpala
 Tanikalang Ginto-
naglalarawan ng pag-ibig sa
bayan, Maykapal, Magulang,
kapwa, at mga hayop
 Isang pulo ng Kaaway- isa
pang akda na kanyang isinulat
nang mapiit
 PATRICIO MARIANO (1877-1935)
 manunulat ng sarswela at dula
 nagsalin ng ibang sulating
banyaga sa wikang Tagalog
 siya ay nakasulat ng 132 tula
batay sa kanyang pang-araw-
araw na karanasan at pananaw
sa buhay
 MGA AKDANG NAGTAMO NG GANTIMPALA
 Silanganan- dulang iisahing yugto
na itinanghal sa Rizal Theater
noong Disyembre 30, 1904. Ang
gantimpala ay buhat sa samahan
ng Manunulat sa Wikang Tagalog
 Ang Pakakak - dulang iisahing
yugto na inilahok niya sa timpalak
na itinaguyod ng El Renacimiento
noong 1903
 Ang Filibusterismo – isinalin
niyang akda ni Rizal
 MGA AKDANG SARSWELA
 Marcela
 Declaracion de amor
 Huwag lang lugi sa puhunan
 Si Tiyo Selo
 Luhat Dugo
 Yayang
 Tulisan
 Carnaval No. 1
 Lihim ng Pag-ibig
 Pangakong hindi natupad
 Ang anak ng dagat
 MGA DULANG IISAHING YUGTO
 Ang mutya at ang dalawang
bulaklak
 Silanganan
 Buhay Dapo
 Deni
 Ako’y iyo rin
 Kataasa’t karukhaan
 Ang manggagawa
 Sinasama
 Ang Sulo
 Bayan at Pag-ibig
 Ang unang binhi
 Ang pakakak
 Sa kapahintulutan ng asawa
 Isang bagong kapitan
 Mga artistang sampay-bakod
 MGA DULANG TATLUHANG YUGTO
 Ang sampaguita
 Mga anak-pawis
 MGA OPERA
 Lakangbini
 Liwayway
 Si Mayumi
 Lucia de lammermor
JOSE MA. RIVERA
 isang mandudula sa Tagalog
 naging kasapi ng katipunan na
pinamumunuan ni Andres Bonifacio
 Naging kagawad ng iba’t ibang
pahayagan tulad ng El
Renacimiento Filipino, Muling
Pagsilang, La Patria, Vida
Filipina,La Fraternidad, at
Liwayway
 naging patnugot ng mga
pahayagang El Imparcial,
Matrella, at Buntot Pague
 naging pangulo ng Ilaw at
Panitik –isang samahang
pampanitikan
 MGA DULANG ISINULAT
 Ang mga kamag-anak
 Mga pagkakataon
 Sari-sari
 Rizal en el olimpio
 Kundiman
 Pangarap lamang
 Maninira
 Simoun
 Ang bulag
 19 ng Hunyo
 Mga bingi
 Panibugho
 Lihim ng ina
JUAN CRISOSTOMO SOTTO (1867-1918)
 tinaguriang ama ng Panulaang
Pampango
 siya’y nagtago sa sagisag na
Crissot
 isang manunulat at makata
 MGA DULANG ISINULAT
 Ing Marino (Ang Marino)
 Balayan at Sinta (Bayan at Pag-
ibig)
 Ing Paninap nang Don Roque (Ang
Pangarap ni Don Roque)
 Ing Metung a Perla Gen Pusali
(Ang Perlas sa Putikan)
 Julio Agosto
 Alang Dios (Walang Diyos)
PEDRO PATERNO (1857-1911)
 Isang makata, nobelista,
mamamahayag, mandudula,
abogado, at musikero
 MGA DULANG ISINULAT
 Magdapio
 La Alianza Soñada
(Sandugong Panaginip)
 Buhay ni Rizal (Sarswela)
JUAN CRUZ MATAPANG
 isa sa mga mandudula na tumuligsa
sa pamahalaang Amerikano
 mahusay na manunulat

AKDA
 Hindi Ako Patay-dulang
nagpapahayag ng damdaming Pilipino
na may kinalaman sa paghihimagsik
ng sambayanang Pilipino laban sa
panghihimasok ng mga Amerikano sa
kapakanan ng Pilipinas
 PASCUAL H. POBLETE
 siya ang nagtatag ng maraming
pahayagan (La Oceania Española)
 ang kanyang mga katha ay
nailathala sa Patnubay ng
Catolico at El Resumen
 Pag-ibig sa Tinubuang Lupa –
naging dahilan ng kanyang
pagkakabilanggo
 PANTALEON LOPEZ
 ayon sa kanya, ang teatro ay
mabisang instrumento upang ikintal sa
mga Pilipino ang pagiging makabayan
 isa sa mga manunulat na sumulat ng
sarswela sa wikang Tagalog
 nakilala bilang manunulat ng dula
 mahilig din sa musika at dahil dito’y
nakasulat siya ng maraming sarswela
sa papakikipagtulungan kay Bonifacio
Abdon
 MGA DULANG MAY ISANG YUGTO
 Ang Lumubog na Araw sa
Pilipinas
 La Independencia
 Apo-Apo
 Nyora Panchay
 Tandang Tagalog
 MGA SARSWELANG MAY TATLONG YUGTO

 Masamang Kaugalian
 MGA DULANG MAY TATLONG YUGTO
 Zarzuelang Azemblea
 Katubusang
 Muling Pagsampalataya
 Dancing School
 Masamang Kaugalian
 Infierno
 Bagong Infierno
JULIAN CRUZ BALMACEDA (1885-1947)
 isang makata at nobelista
MGA AKDA
 Sugat ng Puso-isinulat nita noong 14 na
taong gulang
 Ang Piso ni Anita-nagtamo ng unang
gantimpala
 Bunganga ng Pating-tumutuligsa sa mga
ususero
 Sangkwaltang Abaka (Sino Ba Kayo)-na
naging pinakasikat niyang isinulat noong
panahon ng Hapon
 BODABIL (STAGE SHOW)
Sunday Reantaso
 nagbuhat sa New York
 itinatag niya ang Philippine
Voudeville Stars (ang kauna-
unahang kompanya ng bodabilista
sa Maynila; mga miyembro-
Amanding Montes,Katy Dela Cruz,
Max Felix, Rafael Cuyugan, at
Sunday Reantaso mismo)
Katty Dela Cruz (Catalina Dela
Cruz)
 tinaguriang bituin at reyna ng
bodabil
 kauna-unahang babaeng
nagtanghal sa Shanghai
 tinagurian ding mistress of jazz
 OPERA/OPERATA

 isang dula na ang malaking

bahagi ay may mga kanta, solo,
koris o orkestra na may angkop
na tagpuan at kagamitan sa
tanghalan
 ito’y binubuo ng isang libretto
at ang kasaliw na musika
 Libretto-dula na nasa anyong berso.
 Ang iskor na pangmusika ay binubuo ng
naman ng mga ss.:
a.Overture-introduksyon ng opera
b.Entr’ Acte-mga tugtugin sa intermisyon
c.Korus-baha-bahagi o buo
d.Concert Music-solo, duet,trio,
quartet,quintet,sextet atbp.
e. Resitasyon ng bahaging madudula
f.Aria-awiting pansolo sa saliw ng
orkestra;ito ang pangunahing katangian ng
opera
Tandaan!
 Karamihan sa mga operang
isinulat ng mga Pilipino ay
halaw sa mga alamat at
kwentong bayan ng iba’t
ibang bahagi ng kasaysayan
ng Pilipinas
Jovita Fuentes
 nangningning ang kanyang
pangalan sa larangan ng pag-
awit maging sa ibang bansa
 Madame Butterfly-unang
pagtatanghal na kanyang
kinatampukan sa Europa
Luisa “Isang” Tapales
 tinaguriang “The Nightingale
of the Orient”
 mas kilala sa pangalang
Maestra Isang Tapales
 isang mahusay na mang-aawit
 Maraming
Salamat sa
Pakikinig!