HALIGI NG DULAAN

ONDRADE, RICA ROSE I.

DEOGRACIAS A. ROSARIO
IPINANGANAK SA TONDO,
MAYNILA NOONG 17 OKTUBRE
1894. INUMPISAHAN NIYANG
ISULAT NOONG 1915 NA ANG
DEMOKRASYA. NOONG 1917
NAMAN NIYANG UMPISAHANG
ISULAT ANG TALIBA.
•Binawian ng buhay si
Deogracias A. Rosario sa
gulang na 42 noong 26
Nobyembre 1936
• Talambuhay ni Deogracias A. Rosario
• Ipinanganak noong 17 Oktubre 1894 sa Tondo, Maynila, si Deogracias
A. Rosario ay ang Ama ng Maiikling Kwentong Tagalog sa bansa.
Sumusulat din siya sa ilalim ng mga alyas na Rex, Delio, Dante A.
Rossetti, Delfin A. Roxas, DAR, Angelus, Dario at Rosalino. Isa nang
manunulat sa gulang na 13, una siyang nagsulat para sa “Ang Mithi”,
isa sa tatlong naunang pahayagan sa bansa na nakatulong nang husto sa
pag-unlad ng maikling kwentong Tagalog
Karera
•Mga Ilang Akda
• Dahil sa Pag-ibig
• Ang Anak ng Kanyang Asawa
• Ang Manika ni Takeo
• Walang Panginoon
• Dalawang Larawan
• Ang Geisha
• Bulaklak ng Inyong Panahon
• Mga Rodolfo Valentino
• Gumawa rin siya ng mga salin tulad ng:
• Ang Puso ng Geisha
• Ang Mapaghimagsik
 MGA GANTIMPALA
Pinangalanan ni Teodoro A. Agoncillo ang kanyang akda na,
“Mayroon Akong Isang Ibon”, bilang isa sa pitong
pinakamagandang maikling kwento na naisulat sa panahon ng
Amerikano, noong 1932. Isang taon matapos nito, siya ang
idineklarang pinakamagaling na manunulat ng maikling kwento
para sa akda niyang “Aloha”.
JOSÉ RIZAL
• Isang Pilipinong bayani at isa sa pinakatanyag na
tagapagtaguyod ng pagbabago sa Pilipinas noong
panahon ng pananakop ng mga Kastila. Siya ang
kinikilala bilang pinakamagaling na bayani at itinala
bilang isa sa mga pambansang bayani ng Pilipinas ng
Lupon ng mga Pambansang Bayani.
MGA AKDA
•Noli Me Tangere

•El Filibusterismo
• Sa Aking mga Kabata
• Ang Una Kong Salamisim
• Sa Edukasyon matatamo ang Liwanag ng Bansa
• Isang ala-ala sa Aking Bayan
• Sanggunian ng mga Bathala
• Sa tabi ng Pasig
• Ang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa
• Pinatula Ako
• Para sa Bulaklak ng Heidelberg
• Sa mga Kababayang Dalaga sa Malolos
• Kay Binibining Consuelo Ortega
• Awit sa Paggawa
FERNANDO MARÍA GUERRERO
• Si Fernando Maria Guerrero ay isinilang noong 30
Mayo 1873. Siya ay anak nina Lorenzo Guerrero,
isang kilalang pintor at guro ng Sining at
Clemencia Ramirez, na may likas na hilig sa
musika. Nagtapos siya ng abogasya sa Unibersidad
ng Santo Tomas.
• Naging konsehal siya ng Maynila nang may ilang taon. Noong 1907 ay
nahirang siyang maging miyembro ng First Philippine Assembly,
kinatawan ng South District ng Maynila. Sa kanyang pagkamatay
noong 12 Hunyo 1929 sa edad na 56 ay nag-iwan siya ng di malilimot
na pamana-mga tulang sinulat niya sa wikang Kastila na nagpapatunay
sa buong mundo na ang isang Pilipino ay buong husay ding
makapagsusulat sa isang dayuhang wika (Kastila).
MGA AKDA
•Mi Patria
•Where is My Way
•Come to Me
•Far from Thee
•Forevermore
AURELIO TOLENTINO
(13 OKTUBRE 1867-5 HULYO 1915)
• Isang mandudula, makata, at mangangatha, si Aurelio Valenzuela
Tolentino ang sumulat ng Kahapon, Ngayon at Bukas (1903), isang
drama simbolika at pinakasikat sa mga dulang sedisyoso noong panahon
ng Americano. Isa siyáng Kapampangan ngunit sumulat sa mga wikang
Kapampangan, Tagalog, at Español. Aktibo siyáng Katipunero at kasáma
ni Bonifacio sa kuweba ng Pamitinan noong 10 Abril 1895 sa isang
lakaran para sa kalayaan.
• makabuluhan ang kaniyang dulang Bagong Cristo (1907) dahil
sa paksang manggagawa. Ang kaniyang nobelang Ing Buak
nang Ester (1911) sa Kapampangan ay may saling Ang Buhok
ni Ester (1914015). Nása Tagalog din at Kapampangan ang
Maring (193 at 1914). Nása Español naman ang komedyang La
Venganza de Robdeil (1891) at ang sarsuwelang Rizal y los
dioses (1901). May mga tula siyáng tinipon sa Dakilang Asal
(1907)
• Si Tolentino rin ang nagtatag ng Katimawan noong 1910, ang
kauna- unahang kooperatiba ng mga manggagawa sa bansa, at
El Parnaso Filipino, isang paaralan na nagtataguyod ng wika,
panitikan at kulturang Filipino. Nangasawa ni Tolentino si
Natividad Hilario noong 1918 at nagkaroon silá ng apat na
anak. Namatay siyá noong 5 Hulyo 1915.
• -Ang ipinagmamalaking mandudula ng mga Kapampangan.

• -Kabilang sa kanyang mga dulang isinulat ay ang "Luhang

Tagalog" na itinuturing niyang "obra-maestra", at ang
"Kahapon, Ngayon, Bukas", na siyang dahilan ng kanyang
pagkakabilanggo dahil nagtataglay ng himig paghihimagsik.
NOCILLAS, JASON
FRANCISCO BALTAZAR (KIKO)
•Si Francisco Baltazar ipinanganak na
Francisco Balagtas y De La Cruz; 2,
Abril 1788 - 20, Pebrero 1862.
• Mas kilala bilang Francisco Balagtas ay isang
tanyag na pilipinong makata, at malawakang
itinturing na isa sa mga pinakadakilang pilipinong
pampanitikan na Laureate para sa kanyang epekto
sa panitikang filipino.
• Nag aral siya sa Colegio De San Jose na noon
ay pinamamahalaan ng mga Hesuwistas. Ditoy
natutuhan niya ang gramatika, latin at kastila,
fiska, geografia at doctrina cristiana.
•Ang sikat na epiko, ang Florante
at Laura, ang kaniyang
pinakakilalang obra maestra.
SEVERINO REYES
(DON BINOY)
•Si Severino Reyes ay isinilang sa
santa cruz, maynila noong 12,
pebrero 1861 - 15, septyembre
1942.
•Ikalima siya sa mga anak ng mag
asawang Rufino Reyes at Andrea
Rivero.
•Nag tapos siya ng Bachelor of
philosophy and letters sa
unibersidad ng santo tomas.
•kilala siya bilang Ama
ng Sarsuelang tagalog.
• Mga Nagawa.
• Ito ang ilan sa mga sarsuwela na kanyang nagawa.
• - Filipinas para Los Filipinos. 1905
• - Ang pagbibili ng Pilipinas sa Hapon, 1906
• - Ang bagong Fausto, 1907
• - Ang Bayani ng Puri, 1922.
• - Ang puso ng Isang Pilipina, 1923.
 SI LOLA BASYANG
• Si reyes ay naging kilala sa mga kwentong
isinulat niya tungkol kay lola basyang noong
siya ay naging punong putnugot sa liwayway.
 DRAMA
• - Sigalot ng mga Filipino at Americano 1898,
1910
• - Ang Sigaw ng Balintawak, 1911
• - Los Ramitos De Flores, 1908
• - Cablebgram Fatal, 1916.
PASCUAL H. POBLETE
 AMA NG PAHAYAGAN

•(17, Mayo 1858 - 5,

Pebrero 1921)
• Si Pascual H. Poblete ay kinilalalang mandudulang
may maapoy na pagmamahal sa kalayaan ng
bayan. ginagamit niya ang kanyang panulat upang
gisingin ang damdaming makabayan ng mga
pilipino, siya ay isinilang sa Naic, Cavite.
•Siya ay nagtapos ng Bachelor En Artes sa Liceo
De Manila.

•Dahil sa pagtatanghal ng kanyang dulang Amor

Patrio, siya at ang may ari ng tanghalan ay
nabilanggo, bagamat sila ay nakalaya rin.
• Siya ang nagtatag at naging putnugot ng pahayagang El Resumen,

• - Siya rin ang nagtatag ng mga pamahayagang El Grito Del Pueblo

(Ang Tinig Ng Bayan), noong panahon ng mga amerikano.

• - Isa siya sa mga nagsalin sa tagalog ng Noli Me Tangere ni isinulat

ng ating bayani na si Dr, Jose Rizal.
PATRICIO MARIANO
• Si Patricio Mariano ay isinilang sa Santa Cruz,
Maynila noong 17 Marso 1877. Bata pa lamang ay
kinakitaan na siya ng hilig sa pagpipinta at musika
subalit habang lumalaki ay nahilig sa pagsusulat.
• Bilang manunulat ang kanyang obra maestra ay ang dulang Anak ng
Dagat. Kinilala siya hindi lamang sa pagsusulat ng mga dula. Isa rin
siyang batikang makata, mamamahayag, nobelista at tagapagsalin mula
sa wikang Kastila.

• Ang kanyang dulang Silanganan ay nagtamo ng gantimpalang

ipinagkaloob ng samahan ng mga Manunulat sa Tagalog. Ang iba pa
niyang mga akda ay Ang Sampagita, Dalawang Pag-ibig, Buhay
Mandudula, Luha't Dugo, Buhay Dapo, Huwag Lang Lugi sa Puhunan at
iba pa.
• Nakasulat siya ng humigit-kumulang sa 60 dula ayon sa
mga tala. Gumawa rin siya ng pangalan sa larangan ng
sarsuela.

• Ang Anak Dalit, at Tulisan ay dalawa lamang sa mga

tula ni Patricio Mariano bilang inakata.
BINAWIAN NG BUHAY SI
PATRICIO MARIANO SA
EDAD NA 58.
HERMOGENES ILAGAN
• Si Hermogenes Ilagan ay kinilalang Ama ng
Dulaang Tagalog. Kapanahon siya ni Severino
Reyes. Tulad ni Reyes, isa rin siya sa masigasig na
tagapagtaguyod ng sarsuelang Tagalog.
• Siya ang ninuno ng mga Ilagan na kinikilala sa
larangan ng pagtatanghal sa radio, pelikula at
telebisyon -sina Robert Arevalo, Jay Ilagan,
Liberty Ilagan at ang noo'y sumikat na si Eddie
Lat Ilagan.
• sinilang si Hermogenes Hagan sa Bigaa, Bulacan. Nag-aral
siya sa Ateneo de Manila. Natuto siya ng musika sa kanyang
ama na si Simplicio Ilagan, may-ari ng isang banda ng musiko.
Si Hermogenes Ilagan ang nagtatag ng Samahang Ilagan na
nagtanghal ng mga sarsuela sa iba't ibang lalawigan ng Luzon
tulad ng Laguna, Bulacan, Nueva Ecija at Tayabas (ngayon ay
Quezon).
• Mga sariling akda ni Ilagan ang itinanghal ng samahan gaya ng
Dalawang Hangal, Biyaya ng Pag-ibig, Despues de Dios, El
Dinero, Dalagang Bukid at iba pa. Malaki ang nagawa ni
Ilagan upang ang sarsuela ay tanggapin ng madla at iwan ang
panunood ng Mora-moro.
• Karaniwang romantiko ang mga dula ni Ilagan tulad ng
pinakapopular na Dalagang Bukid. Mayroon din siyang mga
dulang pampolitika at mapang-uyam. Ang Lucha Electoral,
Ilaw ng Katotohanan at Gobernador ay mga pampolitika
samantalang ang Isang Uno Cera, Ang Buhay nga Naman ay
mga mapang-uyam.
MANZON, JHOSHUA MAE S.
MARCELO H. DEL PILAR
• (30 Agosto 1850 - 4 Hulyo 1896)
• kilala rin bilang ang "Dakilang Propagandista", ay
isang ilustrado noong panahon ng Espanyol. Ang
kanyang pangalan sa dyaryo ay Plaridel.[1]
Pinalitan niya si Graciano López Jaena bilang
patnugot ng La Solidaridad.
• Mayaman ang mga magulang ni Marcelo. Marami silang
palaisdaan at sakahan. Si Julian Hilario del Pilar, ang kanyang
ama, ay tatlong beses na naging gobernadorcillo. Naglingkod
din si Julian bilang oficial de mesa ng alkalde mayor. Ang ina
ni Marcelo ay si Blasa Gatmaitan. Kilala si Blasa sa bansag na
Blasica.
• Ang tunay na apelyido ng pamilya ay
"Hilario". Ginamit nila ang apelyidong "del
Pilar" alinsunod sa kautusan ni Gobernador
Heneral Narciso Claveria noong 1849.
•Kampanya laban sa mga
prayle: 1880-1888
 PAGTAKAS: 1888
• Dahil sa talas ng mga pagbatikos sa naghaharing uri at
relihiyon, inatas na hulihin siya. Nakatakas si del Pilar,
pumuntang Espanya at sumali sa mga Pilipinong
propagandista na lumalaban para sa reporma sa
Pilipinas. Bago siya umalis ay itinatag niya ang Caja de
Jesús, María y José.
 MGA ISINULAT
• Caiigat Cayó (1888)
• Dasalan at Tocsohan (1888)
• Ang Cadaquilaan nang Dios (1888)
• La Soberanía Monacal en Filipinas (1888)
• Pasióng Dapat Ipag-alab nang Puso nang Tauong Babasa (1888)
• La Frailocracía Filipina (1889)
• Sagót ng España sa Hibíc ng Filipinas (1889)
• Dupluhan... Dalit... Mga Bugtong (1907)
• Sa Bumabasang Kababayan
LOPE K. SANTOS
• (25 Setyembre 1879 – 1 Mayo 1963)
• isang tanyag na manunulat sa wikang Tagalog
noong kaniyang kapanahunan, sa simula ng ika-
1900 dantaon.[1] Bukod sa pagiging manunulat,
isa rin siyang abogado, kritiko, lider obrero, at
itinuturing na Ama ng Pambansang Wika at
Balarila ng Pilipinas
• Napangasawa ni Lope K. Santos si Simeona Salazar
noong 10 Pebrero 1900, at nagkaroon sila ng limang
anak. Nagkaroon siya ng karamdaman sa atay, ngunit
hanggang sa huling sandali ng buhay ay hinangad ni
Santos na maging Wikang Pambansa ang Wikang
Tagalog
 SA LARANGAN NG POLITIKA

• Matapos maging gobernador ng lalawigan ng Rizal mula

1910 hanggang 1913, naging gobernador naman si
Santos ng Nueva Vizcaya mula 1918 hanggang 1920.
Naglingkod din siya bilang senador para sa ika-
labindalawang distrito ng bayan
 AKDA

• Balarila ng Wikang Pambansa

• Banaag at Sikat

• nobela
JOSÉ CORAZÓN DE JESÚS
• (22 Nobyembre 1896-26 Mayo 1932)
• kilala rin bilang Huseng Batute, ay isang makatang
Pilipino na sumulat ng mga tula sa Tagalog upang
ipahayag ang pagnanasa ng mga Pilipino na maging
malaya noong panahon ng pananakop ng Estados
Unidos sa Pilipinas (1898-1946). Tinawag ring "Pepito"
noong kanyang kapanahunan.
 HARI NG BALAGTASAN
• Noong 28 Marso 1924, si De Jesus ay isa sa mga pangunahing manunulat sa Tagalog
na nagpulong sa Instituto de Mujeres sa Tondo, Manila upang pagusapan ang
pagdiriwang ng kaarawan ng makatang Tagalog na si Francisco Balagtas sa Abril 2.
Ang pulong ay tinawag at pinamunuan ng manunulat na Rosa Sevilla.
Napagpasyahan ng mga manunulat na magpalabas ng tradisyonal na duplo, o
isinadulang debate sa tula na uso noong araw ngunit nalalaos na noong mga 1920.
Pinalitan nila ang porma ng duplo at binansagan itong balagtasan para kay Balagtas.
 MGA HULING TAON
• Sikat na si De Jesus bilang Huseng Batute sa buong Pilipinas
noong inanyayahan siyang umarte sa pelikulang Oriental
Blood. Kasama niya ang mga bantog na aktres ng panahong
iyon (Atang dela Rama at [Maria Santos]). Kasama rin sa kast
ang kanyang anak na si Juliano de Jesus, na naging aktor sa
ilang mga pelikulang Pilipino.
 MGA ILANG AKDA
• PAKPAK
• PAKIUSAP
• BULAKLAK NG LAHING KALINIS-LINISAN
• ARIMUNDING-MUNDING
• DALAGANG PILIPINA
• ISANG PUNONG KAHOY
• ANG PAMANA
• MANGGAGAWA
• ANAK NG DALITA
• AKING BAYAN
• AKING BAYAN
• BAYAN KO
JULIÁN CRUZ BALMACEDA
• Si Julian Cruz Balmaceda ay itinuturing na isa sa mga haligi ng
panitikang Pilipino dahil sa malaking kontribusyon niya sa
sariling panitikan. Siya ay isang makata, mandudula,
kuwentista, mangangatha, nobelista at mananaliksik-wika.
Naging patnugot siya ng Surian ng Wikang Pambansa.
• Isinilang si Balmaceda sa Orion, Bataan noong 28 Enero 1895. Nag-aral
siya sa Colegio de San Juan de Letran. Natapos siya ng dalawang taong
pag-aaral ng Batas sa Escuela de Derecho. Sa gulang na labing-apat ay
nagwagi na sa isang timpalak ang kanyang dulang Ang Piso ni Anita,
isang dulang musikal na ang paksa ay tungkol sa pagtitipid. Pinaksa rin
ni Balmaceda sa kanyang mga dula ang pilosopiya ng sosyalismo,
kagalingang-bayan at pangkasaysayan.
• Sa kanyang mga dula ay lalong kilala ang Sa Bunganga ng Pating,
tumutuligsa ito sa mga nagpapautang na labis magpatubo. Mula rin
sa kanyang panitik ang Sangkwaltang Abaka, Dahil sa Anak, Budhi
ng Manggagawa, Musikang Tagpitagpi, Ang Bagong Kusinero, at
iba pa. Sa nobela ay mababanggit ang Himagsikan ng mga Puso at
Tahanang Walang Ilaw. Ang katipunan ng mga tulang kanyang
nasulat ay tinawag niyang Pangarap Lamang.
• Kasama sa katipunang ito ang Marilag na Guro, Sa
Bayan ni Plaridel, Magsasaka, Nasaan Ka, Bakit, Ulila,
Anak ni Eba, at marami pang iba. Ginamit niya ang
sagisag na Alpahol sa kanyang pagsusulat. Ang huli
niyang naisulat ay isang tula na ang pamagat ay
Punungkahoy.
•Siya ay binawian ng buhay noong 18
Setyembre 1947 sa gulang na 52.