WIKANG INGLES •Dumagsa ang mga dulang Ingles sa mga paaralang pribado gayundin naman sa mga Unibersidad. Mga grupong nagtanghal ng mga dulang ingles:
1. UP Dramatic Club – sa pamamahala ni Wilfredo Ma. Guerrero
2. Ateneo Player’s Guild – sa pamamahala nina Padre Henry Irwin at James B. Reuter atbp. 3. Arena Theater ng PNC- sa pamamahala ni Severino Montano 4. Aquinas Dramatic Guild ng UST – sa pamamahala ni Daisy Hontiveros Avellana 5. Paulinian Prayer’s Guild 6. FEU Dramatic Club – sa pmamahala ni Nick Agudo 7. UE Dramatic Club – sa pamamahala ni Joey Gosiengfiao 8. Manila Theater Guild – na hanggang ngayon ay nagtatanghal pa rin ng mga dula s Army and Navy Club sa Roxas Boulevard 9. Union College of Laguna Dramatic Group – sa pmamahala ni Mario Carlos •Karamihan sa mga itinanghal ng mga grupong ito ay mga dula ni Shakespeare at broadway musical o kaya’y mga dulang sinulat ng mga batikang manunulat sa Amerika tulad nina Eugene O’neil, William Inge , at Tennessee Williams. • Nangunguna sa uri ng mg dulang ito ay ang Ateneo Dramatic Guild: namutiktik sa panahon ni Padre Henry L. Irwin ang mga dula ni Shakespeare tulad ng HAMLET, MCBETH at RICHARD III; broadway musicals naman noong panahon ni Padre James Reuter na karamihan sa mga dulang kaniyang pinamamahalaan ay ang mga sinulat nina Rodgers at Hammerstein gaya ng SOUTH PACIFIC at OKLAHOMA, at SHOWBOAT ni Keon na ipinalabas niya sa pagtataguyod ng St. Paul’s College sa Quezon City at sa Manila kung saan itinanghal din ang CAROUSSEL nina Rodgers at Hammerstein sa pamamahala naman ni Onofre Pagsanghan. Nagtanghal din ang mga broadway musicals ang U.E. Dramatic Club tulad ng GIGI at MY FAIR LADY na parehong sinulat nina Lerner at Loewe at pinamahalaan naman nina Joey Gosiengfiao at Nick Lizaso. Gayon din ang F.E.U. Dramatic Club na nagpalabas naman ng FLOWER DRUM SONG sa pakikipagtulungan ni Julie Borromeo. Sa kabilang dako, patuloy na nagtanghal ang Manila Theater Guild ng mga dulang Ingles tulad ng GLASS MENAGERIE, DEATH OF SALESMAN, at ARSENIC AND OLD LACE. Itinanghal din ng UP Dramatic Club ang TEA AND SYMPATHY at GUYS AND DOLLS. Ang F.E.U. Dramatic ay nagpalabas din ng SUDDENLY, LAST SUMMER. Sa mga probinsiya rin, may mga grupong patuloy pa ring nagtanghal ng ganitong uri ng dula sa Ingles tulad ng Union College of Laguna Drama Group sa Sta. Cruz, Laguna at ng Players’ Company ng Mindanao State University sa Marawi City. Ang mga grupong ito ay nagtanghal ng mga dulang iyon noong huling bahagi ng 1960’s at unang bahagi ng 1970’s. Itinatag din ni Wilfredo Ma. Guerrero ang U.P. Mobile Theater. Karamihan sa mga dula ng grupong ito’y itinanghal sa mga lalawigan at mga baryo. Maganda ang pangyayaring ito sapagkat dinala nila ang kanilang uri ng teatro sa masa. Dulang mga sinulat ni Guerrero sa Ingles ang kanilang itinanghal tulad ng HALF AN HOUR IN A CONVENT at FOREVER. Ang dulang Ingles sa mga baryo’t lalawigan ay hindi gaanong matagumpay. Ang dahilan, ang wikang Ingles ay hindi nila maunawaan sapagkatkaramihan sa kanila ay hindi nakapagsasalita at nakauunawa ng wikang Ingles. Ganoon din ang ginawa ng Arena Theater ni Severino Montano. Mga dulang tulad ng LOVES OF LEONOR RIVERA. SABRINA, at MERRY WIDOWS OF MANILA na pawang isinulat ni Montano ang kanilang itinanghal sa mga lalawigan. Naglalarawan ang mga ito ng buhay- Pilipino subalit wikang Ingles pa rin ang kanilang ginamit. Ang Barangay Theater Guild sa pamumuno nina Lamberto V. Avellana at Daisy H. Avellana ay naging matagumpay sa pagtatanghal ng PORTRAIT OF AN ARTIST AS FILIPINO ni Nick Joaquin. Ang dulang ito’y itinuring ng mga kilalang kritiko na isa sa “pinakadakilang dula sa Ingles na naisulat ng isang Pilipino.” Nag-ibayo ang pagdagsa ng mga dulang Pilipino na isinulat sa Ingles nang magsimula ang timpalak pagsulat ng dulang iisahing yugto sa Ingles, tulad ng Arena Playwriting Contest at ng Palanca Memorial Awards Foundation ng La Tondeña, Inc. noong 1954. Sa panahong ito ang mga nagsipagwaging mga dula ay hindi naitatanghal dahil nakatago lamang sa cabinet at nakatala sa antolohiya ng Palanca Memorial Awards Foundation. May ilang nagsipagwaging nagpunyagi na maitanghal ang kanilang dula sa mga paaralan. Sa pagpasok ng dekadang ’6O’ hanggang sa kasalukuyan, binigyang-pansin ng Palanca Komite ang badyet ng pagsasadula ng mga dulang nagwagi. Kabilang sa mga nanalo rito ay sina Alberto Florentino, Wilfredo Nolledo, Nestor Torre, Jesus Peralta, Fidel Sicam, Virginia Moreno at Estrella Alton. SANGGUNIAN Cassanova, Arthur P. Kasaysayan at Pag-unlad ng Dulaang Pilipino, Manila Philippines, Rex Book Store, 1984