Pang-akademyang Register ng Filipino:

Kaso ng U.P Integrated School

Vilma M. Resuma
Panimula
Sa koordinasyon ng ORDP at ng Sentro ng Wikang Filipino ng U.P ang U.P
integrated School (UPIS) nagsagawa ng isang proyektong saliksik na pinamagatang
“ Pagpapayabong ng UPIS Kurikulum sa Konteksto ng Palisi sa Wika ng U.P at ng
Programang Values Education ng UPIS”. Sa ilalim ng proyektong ito, ang lahat ng
departamento, maliban sa CA English, ay nangako na bumuo ng mga sariling materyales
na panturong nakasulat sa Fiipino, o hindi kaya’y magsalin sa Filipino ng mga kagamitang
panturo na nabuo na sa Ingles ng mga guro.
Pokus ng Papel

m
er as
Nakapokus ang papel sa pagsusuri ng leksikon ng Filipinona ginagamit ngmga guro

co
at estudyante ng UPIS sa kanilang mga nakasulat na pang-akademyang materyales,

eH w
kabilang ang ilang piniling kagamitang panturo sa iba’t ibang sabjek, ilang opisyal na

o.
komunikasyon at dokumento ng eskuwelahan, at ilang sulating impormal ng mga
rs e
estudyante. Tiyaking binibigyang-diin ditto ang preerensiya o pinipiling paraan ng mga
ou urc
guro at estudyante ng UPIS sa panghihiram ng mga terminong banyaga, at ang paraan ng
pagbuo at/o paggamit ng mga terminong ito sa estilong aangkop sa anyo at estrukturang
Filipino.Nakabatay ang pagsusuring ito sa paniniwala o haypotesis nab agama,t may
o

kaanyuang “bagong bihis” ang pang- akademyang register ng Filipino sa UPIS,

aC s

nagtataglay pa rin ito ng lingguwistik na anyong katutubo sa kulturang Pilipino, at ang

vi y re

anyong ito’y tahasang maipagmamalaking magagamit sa iba’t ibang pang-akademya at

pang-intelektuwal na layunin.
ed d
ar stu

Pang-akademyang Register ng Filipino

Malawak ang pag-aaral na ninasang isagawa sa loob ng maikling panahon para sa
papel na ito kaya inilimita ang pamamaraan sa sumusunod na istematikong hakbang.
is

Una, upang masuri ang pang-akademyang register ng Filipino sa pagtuturo ng iba’t

Th

ibang sabjek, sa paraang random sampling ay pumili lamang ng dalawang materyales na

panturo, sa anyo ng mga modyul at/o pagsusulit, para sa bawat pang-akademyang sabjek.
Kumuha ng isang kagamitang panturong pang-elementarya at isang panghay-iskul,
sh

maliban sa Health na pang-grado 6 ang ginamit sapagkat walang nakuhang panghay-iskul.

Upang mapag-aralan naman ang register ng Filipino sa mga opisyal na Komunikasyon
at dokumento ng UPIS, pumili rin sa paraang random ng ilang naipamahaging,
memorandum ng principal sa Filipino. Ginamit din ang opisyal na kopya ng proyektong
pananaliksik ng UPIS kaugnay ng pagbuo ng mga materyales na panturo sa Filipino,

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 gayon ang isang department report tungkol sa isinasagawang saliksik, at ang mga kopya
ng mga tanong pantalakayan, evaluation form, at katitikan o proceeding ng dalawang
katatapos na seminar –workshop.
At upang masuri din ang pang-akademyang register ng Filipino ng mga estudyante,
ginamit ang ilang nahiram na kopya ng iba’t ibang impormal na sulatin mula grado 3
hanggang 10. Kabilang ditto ang mga sulat sa president ng Pilipinas ng mga estudyante
sa grado 3, mga reaction paper tungkol sa mga isinagawang field trip at napanood na mga
pagtatanghal ng iba’t ibang grado, at mga sulat sa kaibigan tungkol sa iba’t ibang paksa.
Ikalawa , upang magkaroon ng stratified sampling ng mga salitang susuriin,
naipasiyang pag-aralan lamang ang unang animnaraang (600) salitang pangnilalaman
(content words) na kakatawan sa bawat kagamitang panturong napili para sa bawat grado
at bawat sabjek. Samakatwid, para sa dalawang grado ng bawat pang-akademyang sabjek,
nagkaroon ng sampling na 1,200 salitang pangnilalaman, o kabuuang 8,400 salitang

m
pangnilalaman para sa pitong sabjek o departamento, kasama ang K-2

er as
Mula sa mga kopya ng mga opisyal na komunikasyon at dokumento’y nakakuha ng

co
eH w
sampling na 1,200 salitang pangnilalaman at 2,200 naman mula sa mga sulatin ng mga
estudyante. Umabot sa kabuuang 11,800 content words ang isinama sa pagsusuri, at ito,y

o.
nangangahulugang hindi ibinilang sa pinag-aralang leksikon ang mga salitang
rs e
pangkayarian ( function words) tulad ng mga pananda ( ang,ng,sa, at pamparami ng mga
ou urc
ito). preposisyon o pang-ukol (tungkol/ ukol/para sa/ kay,at iba pa), transisyonal na mga
salita ( una,ikalawa, tapos, atbp.),at mga pang-ugnay na koordineyt at subordineyt
o

( subalit, samakatwid, kaya, atbp.)

aC s

Ikatlo, ginawan ng tig-isang talahanayan ang mga salitang kabilang sa bawat

vi y re

uri ng materyales na napili. Isinagawa ang frequency count ng occurrence ng mga salita
sa ilalim ng anim na paraan ng panghihiram ng mga banyagang salita na inakalang
ginagamit sa leksikon ng Filipino ng UPIS.
ed d
ar stu

Ito ang mga paraan ng panghihiram sa Ingles, Espanyol, at iba pang banyagang wika
na tinukoy:
1. Ganap na hinihiram ang lahat ng mga element ng salita at walang
is

pagbabago sa ispeling, tulad ng chlorophyll, photosynthesis, pizza pie.

Th

2. Maliban na hiniram sa Espanyol, may parsiyal o buong pagbabagong ponolohikal

upang maiangkop sa ponolohiya at dating ginagamit na ortograpiyang Tagalog,
gaya ng isport, kemistri .sarbey kudeta.
3. May buo o parsiyal na pagbabagong ponolohikal, ngunit ginagamitan din ng mga
sh

phoneme at grapheme ng ginagamit ngayong alpabetong Filipino, tulad ng sabjek,

fotosintesis, register.
4. Panghihiram sa Espanyol at pang-aangkop ng salita sa bigkas- Espanyol ngunit
pagbaybay nito sa baybay- Tagalog, gaya ng gobyerno, komposisyon, alpabeto,
ponolohiya:

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 5. Pagtutumbas/paggamit ng mga katutubong salita para sa mga katawagan, tulad ng
banyaga, katutubo, kakanyahan, kagamitan. Sa klasipikasyong ito’y maaaring
napasama ang ilang salitang hiram sa Malay, Sanskrit, at Tsino na napakatagal nang
naging bahagi ng leksikong Filipino kaya’t itinuturing nang katutubong bahagi ng
wikang Filipino. Kabilang ditto ang buyat, ugat at siyasat Malay,
buhay,lupa,sagana,aksaya wasto at akala ng Sanskrit, at ,ate, mami,at pansit ng
Tsino; at
6. Paglikha ng mga bagong salita para sa isang konseptong hiram, o coining.

Pagkatapos ng frequency count ay kinuha ang porsiyento ng total occurrence ng

mga salita sa bawat paraan ng panghihiram at/o paggamit ng salita. Batay sa mga
tabulasyon ay sinuri ang pang-akademyang register ng Filipino ng UPIS.

m
Pangkalahatang Obserbasyon sa Pag-aaral

er as
co
Ang Leksikon ng Filipino ng mga estudyante ang may pinakamataas na porsiyento

eH w
ng mga salitang Ingles na hindi na binago pa ang ispeling. Ito rin ang may pinakamataas

o.
na porsiyento ng mga salitang hiram sa Espanyol na baybay-Tagalog. Samakatwid, tulad
rs e
ng register ng Filipino sa mga opisyal at pang-akademyang dokumento ng UPIS, mas
ou urc
malawak ang panghihiram ng leksikon ng Filipino ng mga estudyante kaya’t higit na
mala-lingua franca ang dating. Hindi ito kataka-taka sapagkat mga sulating impormal nga
ang sinuri, tulad ng mga reaction paper at mga liham. Maasahan lamang na mas
o

komunikatibo ang register ng Filipino ng mga estudyante ditto kahit pa sabihing ang mga
aC s

ito’y pang-akademya ang layunin.

vi y re

Narito ang buod ng leksikon ng Filipino ng tatlong uri ng mga materyales na sinuri
para sa papel na ito.
ed d
ar stu
is
Th

TALAHANAYAN: Buod ng Leksikon ng Filipino ng UPIS

sa iba’t ibang Pang-akademyang Layunin
sh

Ingles Ingles Ingles Enspanyol Katutubong Paglikha

(OriB) (Btag) (Bfil) (Btag) Salita

1. 1002 229 0 1324 5842 4

Akademikong (11.91%) (2.27%) (15.76%) (69.54%)
sabjek (8400)

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 2. Opisyal na 138 118 3 294 647 0
dokumento (11.50%) (9.83%) (.25%) (24.50%) (53.92%)
(1200)
3. Sulatin ng 281 75 0 626 1218 0
Estudyante (12.77%) (3.41%) (28.45 (55.36%)
(2200) %)
KABUOAN 1420 422 3 2244 7707 4
= 11,800 (12.03%) (3.58%) (.025% (19.17%) (65.31%) (.034%
) )

Batay sa lahat ng mga materyales na sinuri, ito ang nakitang pang-akademyang register
ng Filipino ng UPIS sa kabuuan.
1. Pangkalahatang preperensiya ng mga guro at estudyante ng UPIS ang sumusunod:

m
Mas pinapaboran, sa porsiyentong 65.31, ang paghanap at/o paggamit ng mga

er as
katumbas na salitang katutubo sa leksikon ng wikang Filipino.

co
eH w
Halimbawa:

o.
kakanyahan (properties) salik (factor)
rs e
pag-inog (rotation) kabuluhan (importance)
ou urc
pahilis (diagonal) saloobin (attitude)
o

Pangalawang preperensiya ang panghihiram sa wikang Kastila, paraang iniaayon ang

bigkas- Espanyol sa ponolohiya at ortograpiyang Tagalog (19.17%).
aC s
vi y re

Halimbawa:
ebalwasyon komportable
oryentasyon mikrobyo
ed d

domestiko eksakto
ar stu

Sa porsiyentong 12.03, ganap na panghihiram ng mga salita sa wikang Ingles at iba

pang wika, at sa pagpapanatili ng orihinal na ispeling ng mga ito. Higit itong totoo sa
is

mga terminong teknikal at konseptong hindi katutubong Filipino.

Halimbawa:
Th

photosynthesis pizza pie

starch spaghetti
chlorophyll hamburger
sh

Kung ikukompara sa ibang paraan ng panghihiram, maliit ang porsiyentong 3.58 ng

paggamit sa UPIS ng mga salitang hiniram sa Ingles nang binabago ang ispeling upang
maiangkop sa ponolohiya at ortograpiyang Tagalog. Samantala, maliban sa salitang
sabjek ay hindi nakakita ng iba pang terminong Ingles na baybay. Filipino (o.25 % ).

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 Halimbawa :
Ginagamit Di-ginagamit
sarbey rejister
trapik fotosintesis
interbyu affix

Sa Matematika lamang nakakita ng coined words : parirami (square root )at

pagpaparirami (squaring).

2. May partikular na estilo ng pagsasalin ang mga taga- UPIS na kung tatanggapin ay
maaaring makatulong sa pagpapayaman o elaborasyon ng leksikon ng Filipino sa iba’t
ibang pang-akademyang larangan. Tulad nito:

Una , ang katutubong sistema ng pagbuo ng mga salita. Dito’y nalalapian ang salitang

m
er as
Ingles na di na binabago ang baybay:

co
eH w
mag-fire drill pag-i-extract

o.
pag-detect pagla- landscape
i-on
rs e bini-bleach
ou urc
O maaari ring nilalapian ang salitang Espanyol o Ingles na sa bay-bay- Tagalog.
Tulad nito:
o

prinoseso pagdibelop
aC s

magprodyus irekord
vi y re

multiplikahin tsekan

Ikalawa , ang paraang unang binabanggit ang katutubong salita at pagtatapos ay

ed d

sinusundan ng katumbas na salitang Ingles na maaaring nasa loob ng parenthesis o

kaya’y pinag-ugnay na “o”.
ar stu

sirang ngipin ( dental caries) pasa ( bruise )

tuwirang bigat (direct pressure) pamamaga (swelling)
guhit-pamilang (number line ) puwersa (force)
is
Th

Ikatlo, ang paggamit ng pagtatambal o compounding sa pagbuo ng mga katawagan

( Romaine, 1982).
sh

Halimbawa:
batas-trapiko tuwirang-bigat
yamang- tubig damong- dagat
lakas-isip lakas- bisig

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 Ikaapat, ang paggamit ng kolokasyon ang mga aytem na leksikal ( Larson, 1984) kung
saan pinagsasama o pinagsusunod ang mga salita sa isang uri ng kontruuksiyon.

Halimbawa:
pangunang lunas panahon ng kadiliman
kalakalang galyon rural na pamayanan
tuntuning pangkaligtasan sinaunang kabihasnan

At ikalima, ang paghahalo sa isa o higit pang pangungusap ng mga salitang katutubo,
Ingles, at Espanyol sa Konstruksiyong likas na Filipino sa isang napakanatural na
paraan.

Halimbawa:

MATH: Ang halaga ng isang fraction ay hindi naiiba kung ang numerator at

m
er as
denominator nito ay minumultiplika o dini-dibide ng parehong numero o expression

co
na hindi zero. Tinatawag na equivalent ang orihinal na fraction at ang bagong fravtion.

eH w
Ang mga ito ay magkakahalaga ang porma.

o.
rs e
HEALTH: Ang iris muscle ay umiikli kung madilim at humahaba kung maliwanag
ou urc
upang makontrol ang pagpasok ng liwanag sa eyeball.
o

Memorandum mula sa Prinsipal:

aC s

Paksa: Miting ng mga myembro ng Komite sa Rehistrasyon sa Alumni

vi y re

Homecoming.
Ikinagagalak naming ipagbigay-alam sa inyo na kayo ay napiling mga myembro ng
Komite para sa rehistrasyon o pagpapatala ng mga magsisidala sa Alumni
ed d

Homecoming sa Disyembre 12, 1993.

ar stu
is

Sulatin ng Estudyanteng nasa Grado 3

Th

Mahal na Pangulong Ramos,

Kumusta nap o kayo? Alam ko pong bising-bisi kayo. Ako po ay isang mag-
sh

aaral ng UPIS. Lagi po akong nali-late sa traffic at lubak-lubak na kalsada. At hindi

rin po ako makapag-aral ng mabuti. Araw-araw po kasi’y brown out sa amin. Wala
rin pong tubig, marumi ang paligid, mabaha, maraming addict./ Sa ganitong
kalagayan, paano ako makapag-aaral na mabuti? Sana po’y mabigyan kaagad ng
kalutasan ang mga problemang ito.

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 3. Samantala, may ilang nakitang inkonsistensi o kaya’y kakulangan ng continuity sa
paggamit ang ibang termino sa mga sinuring materyales. Halimbawa, ang “guhit-
pamilang” at “palabawang pangungusap” sa grado! ay nananatiling “number line” at
“ subtraction sentence” sa ibang grado. Ginagamit naman ang tangkas “set” sa Math
2 at 7 ngunit hindi sa iba. Maging sa isang aralin sa Science ay hindi konsistent ang
baybay ng kemikal, pisikal
at iba pang salitang baybay. Tagalog sa isang bahagi ng teksto at baybay- Ingles sa
iba. Totoo rin ito sa pagbaybay samantalang pinanatili ang klaster ng “dy” sa
iba.Ganito rin ang nangyayari sap ag-ispel ng kolehiyo at kolehyo.Samantala’y
depende rin sa “mood” ng guro ang paggamit ng syensya, agham o gayon din ang
Mathematics , matimatiks o matematika sapagkat maaaring pinagpapalit-palit niya ang
mga katawagang ito sa iisang teksto.

m
er as
Konklusyon

co
eH w
Bagama’t may limitasyon , may mahahalagang kabatirang nakita at napatunayan

o.
ang pag-aaral na ito, kabilang ang sumusunod:
rs e
ou urc
May malaking naiaambag ang UPIS sa pagpapalaganap ng at pagpapahalaga
sa wikang Filipino at sa elaborasyon o pagpapaya pang man ng Filipino para sa iba’t ibang
pangkomunikasyon at pang-akademyang layunin.
o

Gayon din , sa tulong ng sariling pang-akademyang register ng Filipino ,

aC s

pinatutunayan ng UPIS na maging sa level pa lamang ng batayang edukasyon ay

vi y re

maituturing nang intelektwalisado ang wikang Filipini sapagka’t ito nga’y nagagamit na
ng eskuwelahan sa mabisang pagtuturo at pagkatuto ng halos lahat ng mga pang-
akademyang sabjek- teknikal man o hindi. Kailangan nga lamang maging desidido at
ed d

malikhain ang sinumang guro sa paggamit nito upang makuha ang ninanasang resulta.
ar stu

Sa kabilang dako’y may nakikita ring kailangan pang bigyang- pansin kaugnay
ng pang-akademyang register ng Filipino sa UPIS.
is

Unang-una, kailangang magkaroon pa ng mas mahusay na koordinasyon ang mga

titser upang maiwasan ang mga inkonsistensing nakita ang kabuuangginagamit na
Th

termino, makuha ang akseptabilidad at komprehensibilidad ng mga ito at tuloy matukoy

ang tiyak na problema- kung nasa mismong termino ba, nasa anyo o nasa ispeling.
Makatutulong din kung ang fakulti ng UPIS ay higit pang makikikoordineyt sa mga guro
sh

at propesor ng iba’t ibang kolehiyo ng Unibersidad, lalo na sa Science at Mathematics,

para magkaroon na rin ng konsistensi at continuity ang kabuuang pang-akademyang
regiter ng Filipino ng UP.
At huli, napapanahon nang makabuo, o kung nagbubuo na’y matapos na sana, ang
isang glosari ng mga katawagan para sa iba,t ibang pang-akademyang sabjek at

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
 larangan.Malaki ang maitutulong ng ganitong kagamitan tungo sa kodipikasyon at
istandardisasyon ng wikang Filipino na nadaramang kailangang- kailangan na ngayon
upang lalong makahikayat ng paggamit ng Filipino sa lahat ng larangan.
Gawain: Ipasa sa Nov.4, 2020
Mula sa resulta ng pag-aaral, ano-ano ang mga naiambag ng UPIS sa pagpapalaganap,
pagpapahalaga at pagpapayaman ng Wikang Filipino? Isa-isahin ang mga ito kung paano nila
isinagawa.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

m
er as
co
eH w
o.
rs e
ou urc
o
aC s
vi y re
ed d
ar stu
is
Th
sh

This study source was downloaded by 100000834648079 from CourseHero.com on 11-09-2021 19:10:59 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/91960653/week-8-SEd-Fil-315pdf/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)