CENTAR ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH

EX CATHEDRA

Split, Bihaćka 2 A

Seminarski rad:

PRIJEVOZ TERETA

 Tema:

KONTEJNERIZACIJA

            Mentor:                                             Učenik:

Marko Lalić, dipl.ing. prof.                                               Marin Klanac

                                                                                    Vozač motornog vozila

Sadržaj

UVOD......................................................................................................................................2

RAZVOJ KONTEJNERIZACIJE........................................................................................3

PREDNOSTI I MANE KONTEJNERIZACIJE..................................................................4

PREDNOSTI.......................................................................................................................4

NEDOSTACI......................................................................................................................4

ZAKLJUČAK.........................................................................................................................5

LITERATURA.......................................................................................................................6

str. 1
 UVOD

Kontejnerizacija je sustav intermodalnog prijevoza tereta korištenjem intermodalnih

kontejnera (također poznati kao transportni kontejneri i ISO kontejneri). Kontejnerizacija se
također naziva i "punjenje kontejnera" ili "utovar kontejnera", što je proces objedinjavanja
tereta u izvozu. Ovi se kontejneri lako mogu prenijeti između različitih načina prijevoza -
kontejnerskih brodova do kamiona i vlakova. Time je prijevoz i promet robe jeftiniji i
učinkovitiji.

Kontejnerizacija je važna tehnika transporta tereta razvijena u 20. stoljeću. Cestovni i

željeznički kontejneri, zapečaćene kutije standardnih veličina, korišteni su početkom stoljeća;
ali tek 60-ih godina prošlog stoljeća kontejnerizacija je postala glavni element u
prekooceanskom transportu, što su omogućili novi brodovi posebno dizajnirani za prijevoz
kontejnera.

str. 2
RAZVOJ KONTEJNERIZACIJE

Prije kontejnerizacije, roba se obično rukovala ručno kao rasuti teret. Roba bi se
obično ukrcavala direktno iz tvornice u lučko skladište gdje bi čekala svoj sljedeći prijevoz,
tj. brod. Brod bi mogao pristati u nekoliko drugih luka prije iskrcaja određene pošiljke tereta.
Sa svakim posjetom luci odgađala bi se isporuka drugog tereta. Isporučeni teret je tada
mogao biti istovaren u drugo skladište prije nego što se pokupi i dostavi na odredište. Ovakav
način isporuke bio je užasno spor, ali najvažnije od svega podosta skup i neefikasan.

Ideja korištenja „kutija“ nalik kontejnerima datira još iz starog Rima, no nekakve
preteče kontejnerizacije mogu se pronaći područjima rudnika ugljena u Engleskoj krajem
18.st. Do 1830-ih, željeznice na nekoliko kontinenata nosile su kontejnere koji su se mogli
prenijeti na druge načine prijevoza. Početkom 1900-ih došlo je do usvajanja zatvorenih
kontejnerskih kutija dizajniranih za kretanje između ceste i željeznice. Prije Drugog svjetskog
rata mnoge su europske zemlje samostalno razvijale sustave kontejnera.

Potražnja za višenamjenskim spremnikom, idealnim za uporabu u različitim granama

prijevoza, posebno se osjetio nakon Drugog svjetskog rata u Sjedinjenim Američkim
Državama, a prvi put je korišten kod transporta do Puerto Rica. Ideju o metalnom kontejneru
imao je američki prijevoznik Malcolm McLean koji je pokušavao minimizirati vremenski
period ukrcaja tereta na brod. Ideja je bila dizajnirati brodski kontejner koji bi se mogao
učinkovito ukrcati na brodove i koji bi izdržao na pomorskim putovanjima. Sama
kontejnerizacija započinje 26. travnja 1956. godine kada je ukrcan prvi kontejner na palubu
broda „Ideal X“. već 1957. pojavljuje se prvi brod koji je bio posebno specijaliziran za
prijevoz kontejneraa 1966. godine je izvršen prvi prijevoz kontejnerskim brodom preko
Atlantika. Standardizacija kontejnera kakvih znamo je uvedena 1965. godine kada su od
strane ISO-a, tj. njihove odredbe plasirali kontejneri od 20 i 40 stopa kakvi se i danas koriste.
U početku i polovicom osamdesetih godina proizvodnja kontejnera premještena je sa Zapada
na Daleki istok, posebice Republiku Koreju.

Od 2009. godine, otprilike se 90% nerasutog tereta u svijetu se prevozi kontejnerima

složenim na transportnim brodovima. Predviđeno je da će u nekom trenutku kontejnerski
brodovi biti ograničeni u veličini samo dubinom Malačkog tjesnaca, jednog od
najprometnijih plovnih putova na svijetu, koja povezuje Indijski ocean s Tihim oceanom.

str. 3
PREDNOSTI I MANE KONTEJNERIZACIJE

PREDNOSTI

Kontejner je standardni transportni proizvod kojim se može rukovati bilo gdje u

svijetu. Svaki kontejner ima jedinstveni identifikacijski broj i šifru tipa veličine što
omogućuje da bude jedinstvena transportna jedinica kojom se može upravljati kao takvom.
Nadalje mogu se koristiti za prijevoz raznih vrsta tereta.

Prijevoz tereta kontejnerima znatno je niži od sličnih načina prijevoza tereta. Na

ekonomičniji način može se prevesti veća količina. Glavne troškovne prednosti
kontejnerizacije proizlaze iz nižih troškova intermodalnog transporta. Prekrcaji su minimalne
i brzi, zbog toga su transportni lanci koji uključuju kontejnere brži.

Sam kontejner zbog svoje građe je sam po sebi mini skladište koje štiti robu od
vanjskih oštećenja i nepogoda. Također sadržaj kontejnera nije poznat prijevoznicima jer se
može otvoriti samo u polazištu, na carini i odredištu.

NEDOSTACI

Zbog svog dizajna, ali i već navedene „tajnovitosti“ pošiljke kontejneri su korišteni za
krijumčarenje automobila. Zbog velikog broja kontejnera većina njih nije podvrgnuta
ispravnoj kontroli. Posljednjih godina povećana je zabrinutost da bi se kontejneri mogli
koristiti za neotkriveni transport terorista ili terorističkog materijala u zemlju. Vlada SAD-a
unaprijedila je Inicijativu za sigurnost kontejnera (CSI), s namjerom da osigura da se
visokorizični teret pregleda ili skenira, po mogućnosti u luci polaska.

Kontejneri su namijenjeni za stalnu upotrebu, ukrcavajući se novim teretom ubrzo

nakon što se isprazne od prethodnog. To nije uvijek moguće, a u nekim slučajevima, trošak
prijevoza praznog kontejnera do odredišta smatra se većim od vrijednosti iskorištenog
kontejnera.

Kako se kontejnerizacija najčešće primjenjuje u pomorstvu, najveći nedostatak

kontejnera što povremeno padaju s brodova, obično tijekom oluja, navodno se godišnje u
moru izgubi između 2.000 i 10.000 kontejnera.

str. 4
ZAKLJUČAK

U moderno doba prekooceanska isporuka dobara sve je veća te u današnje doba sve
bitnije da taj prijevoz robe bude što efikasniji, jeftiniji i brži. Kontejnerski promet u svijetu je
u stalnom rastu

Utjecaj kontejnerizacije na gospodarski razvoj je bio višestruk jer ne samo da su se

povećali odnosno razmjeri svjetske trgovine nego se počelo višestruko ulagati u luke koje su
omogućavale dodatni zamašnjak razvoju kontejnerizacije. Činjenica jest da se preko 80%
svjetskog prijevoza generalnog tereta se prevozi u kontejnerima.

str. 5
LITERATURA

B. Rudić, E. Gržin: Razvoj kontejnerizacije u svijetu i analiza kontejnerskog prometa u luci

Rijeka, Zbornik Veleučilišta u Rijeci, Vol. 8 (2020), No. 1, pp. 427-442

https://transportgeography.org/contents/chapter5/intermodal-transportation-containerization/
containerization-advantages-drawbacks/

https://www.britannica.com/technology/containerization

https://en.wikipedia.org/wiki/Containerization

str. 6