Амбелен, Робен - Иисус или смъртоносната тайна на тамплиерите

Èèñóñ èëè ñìúðòîíîñíàòà òàéíà íà òàìïëèåðèòå
Робер Амбелен
Резюме:
Тази книга прави някои разкрития, които без съмнение шокират. Но...
Знаете ли защо след втората половина на 13 век Орденът на тамплиерите налагал на новопосветените отхвърлянето на
вярата в божествеността на Иисус и признавал само Единния Бог?
Знаете ли, че катарите са знаели много преди тамплиерите тайната за действителния произход на Иисус от Назарет и
че това е била главната причина за унищожаването им?
Знаете ли, че в действителност Иисус се е родил през 16 или 17 година пр. Хр. и че е бил разпнат от римляните през 33
или 34 година, т. е. когато е бил петдесетгодишен?
Знаете ли, че Иисус е произхождал от царския род на Давид и затова станал, след баща си Иуда от Гамала и дядо си
Езекия, водач на еврейската съпротива срещу римляните?
Знаете ли, че Иисус е разпнат с главата нагоре, както се е постъпвало тогава с разбунтувалите се роби и разбойниците,
а не с главата надолу, каквото е било наказанието за политическите размирници?
В процеса на дълго и търпеливо изследване, авторът Робер Амбелен, стига до голямата „тайна на Църквата”.
Разкриването на тази тайна е била истинската причина за гибелта на рицарите на Ордена на тамплиерите. Личността на
Иисус Христос се представя пред нас в съвсем нова светлина.
Предговор
Õèïîòåçàòà, ÷å Èèñóñ å ñèí íà Èóäà Ãàëèëååö (Äåÿíèÿ, V, 37), íàðè÷àí îùå Èóäà Ãàìàëèåë èëè Èóäà Ãîëîíèò,
åâðåéñêèÿ ãåðîé îò áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî, íå å íîâà. Òÿ ñìóùàâà óìîâåòå îùå â ïúðâèòå âåêîâå íà õðèñòèÿíñòâîòî,
ùîì Ëóêà, ðåäàêòèðàéêè “Äåÿíèÿòà”, ãî ðàçïîëàãà âúâ âðåìåòî ñëåä Òåâäà, äðóãî âúñòàíèå, êîåòî å âäèãíàòî ìåæäó 44 è 47
ã. ñë. Õðèñòà, äîêàòî Èóäà Ãàìàëèåë ñå å ðàçáóíòóâàë ïðåç 6 â.
Òàçè õèïîòåçà ñìóùàâà è äíåñ, ùîì èñòîðèöèòå ðàöèîíàëèñòè, êîèòî èñêàò äà íàïðàâÿò îò Èèñóñ åäèí ñëúí÷åâ
ìèò, èçáÿãâàò äà ÿ ñïîìåíàâàò. Åðíåñò Ðåíàí â ñâîÿ “Æèâîòúò íà Èèñóñ”, ïóáëèêóâàí ïðåç 1863 ã., ïðàâè áåãúë íàìåê çà
íåÿ, çàùîòî òåçàòà ìó å ïðåäâàðèòåëíî èçãðàäåíà, òîé çàëàãà íà åäèí èäèëè÷åí Èèñóñ ïî ìàíèåðà íà Æàí-Æàê Ðóñî.
Âñúùíîñò â ïðîäúëæåíèå íà ÷åòâúðò âåê ñëåä 1920 ã. Äàíèåë Ìàñå çàùèòàâà ñìåëî òàçè õèïîòåçà â ÷åòèðèòå ñè òðóäà,
ïîñâåòåíè íà íåÿ. Çà íåùàñòèå òîé íå óñïÿâà äà ñè ïîñòàâè òâúðäè îãðàíè÷åíèÿ è êðàéíèòå ìó åêñòðàïîëàöèè ïðàâÿò
äîáðà óñëóãà íà ïðîòèâíèöèòå ìó. Êàòîëè÷åñêèòå è ïðîòåñòàíòñêèòå èñòîðèöè ñúçíàòåëíî ïðåíåáðåãâàò òâîð÷åñòâîòî ìó;
1
äîðè Äàíèåë-Ðîï èçáÿãâà äà ãî öèòèðà ñðåä òåçè, êîèòî èìàò ÷åñòà äà ïðåäèçâèêàò âúçðàæåíèÿòà ìó .
Íåùî ïîâå÷å, âúðõó ãåîãðàôñêèòå êàðòè, êîèòî ïîíÿêîãà ïðèäðóæàâàò òðóäîâåòå íà êàòîëè÷åñêèòå è
ïðîòåñòàíòñêèòå èñòîðèöè, ñà ñïîìåíàòè ðàçëè÷íèòå ìåñòíîñòè, ðàçïîëîæåíè êðàé áðåãîâåòå íà Ãåíèñàðåòñêîòî åçåðî -
Êàïåðíàóì, Òèâåðèàäà, Ìàãäàëà, Òàðèõåÿ, Ãèïîñ, Êóðñè, Âèòñàèäà. Îòñúñòâà åäèíñòâåíî Ãàìàëà! Âúâ âñè÷êî, íàïèñàíî
ñëåä Äàíèåë Ìàñå, ñåëèùåòî íà çèëîòèòå, “ãðàäúò íà ×èñòèòå”, îðëîâîòî ãíåçäî, îòêúäåòî åäèí äåí ñå ñïóñêà Èóäà
1
В каталога на Националната библиотека в Париж е невъзможно да се намерят произведенията на Даниел Масе, посветени на
„Загадката на Иисус Христос”. От четири фиша в картотеката три липсват, след като са били откъснати...
w
wwww
w..ssppiiirraallaattaa..nneett 1
Ãîëîíèò, , èñòèíñêèÿò Íàçàðåò, êúäåòî ñå å ðîäèë Èèñóñ-âàð-Èóäà, Ãàìàëà, å èç÷åçíàëî îò ãåîãðàôñêèòå êàðòè. За да
установим местонахождението му, трябва да прибегнем до карти от предходно време.
Авторът на настоящето изследване не претендира ни най-малко, че предлага на тези страници оригинална и нова
хипотеза, защото австрийските и германските тълкуватели от средата на 19 век вече са го сторили. Неговата единствена
заслуга е, че е открил доказателството за тази идентичност на Иисус, наречен „Назареец”, а всъщност син на Иуда
Галилеец. Това доказателство е съвсем просто, съдържа се в един твърде банален силогизъм. Трябваше само да бъдат
събрани и подредени отделните елементи. В това е цялата същност на този труд.
И накрая да уточним още нещо.
Â èçñëåäâàíèÿòà, ïîñâåòåíè íà õðèñòèÿíñòâîòî è íåãîâèÿ ïðîèçõîä, ìîæåì äà ðàçãðàíè÷èì òðè íàïðàâëåíèÿ:
à) ñâðúõåñòåñòâåíîòî, îáåäèíÿâàùî ïðèâúðæåíèöèòå íà ðàçëè÷íè öúðêâè, âÿðâàùè â Èèñóñ “Ñèí Áîæè”, êîéòî å
óìðÿë, âúçêðúñíàë å, à ïîñëå ñå å âúçíåñúë íà íåáåòî;
á) åñòåñòâåíîòî, îáåäèíÿâàùî, ïðèâúðæåíèöèòå íà åäèí âúçìîæíî íàé-çåìåí Èèñóñ, áèëî âîäà÷ íà ïîëèòè÷åñêî
äâèæåíèå ñ àíòèðèìñêà íàñî÷åíîñò (çèëîòèòå), áèëî îáèêíîâåí ìèñòèê, ïîâå÷å èëè ïî-ìàëêî åñåé;
â) ìèòè÷íîòî, îáåäèíÿâàùî ïðèâúðæåíèöèòå íà åäèí íàïúëíî âúîáðàæàåì Èèñóñ, ëåãåíäàòà çà êîãîòî å
èçãðàæäàíà ïîñòåïåííî ÷ðåç ñìåñâàíåòî íà òðàäèöèè ñ ðàçëè÷åí ïðîèçõîä è ÷ðåç ñëèâàíåòî íà èñòîðè÷åñêè åëåìåíòè,
ïðèíàäëåæàùè íà íÿêîëêî ëèöà ñ èìåòî Èèñóñ.
Очевидна нàñòîÿùåòî èçñëåäâàíå òðÿáâà äà áúäå êëàñèôèöèðàíî êúì âòîðàòà êàòåãîðèÿ. Åòî è ãëàâíîòî
îñíîâàíèå.
Â “Ðå÷íèê íà ðàâèíèòå” îò Ñàìäå (Ïàðèæ, 1859 ã.) îòêðèâàìå â êðàÿ áèîãðàôè÷íî èçñëåäâàíå, ïîñâåòåíî íà òåçè,
êîèòî åâðåéñêàòà òðàäèöèÿ ñìÿòà çà “êíÿçå íà Ïåòîêíèæèåòî”. Òàì ÷åòåì ñëåäíîòî çà âåëèêèÿ Ãàìàëèåë, ñïîìåíàò â
“Äåÿíèÿòà”.
“Ðàâèí Ãàìàëèåë I, íàðè÷àí Ñòàðèÿ, âíóê íà âåëèêèÿ Õèëåë, íàñëåäè ñâîÿ áàùà Ñèìåîí, òèòóëóâàí êàòî Íàñè.
Òîé å ïúðâèÿò, óäîñòîåí çà ðàâèí, êàòî òîâà çâàíèå íîñÿò ñúùî íåãîâèòå ïîòîìöè è íàñëåäíèöè äî Ãàìàëèåë III,
ñèí íà ðàâèíà Èåõóäà-Íàñè. Òîé èìà ÷åñòè êîíòàêòè ñ âîåíà÷àëíèöèòå è âèñøèòå ïðåäñòàâèòåëè íà ðèìñêàòà óïðàâà.
Ïîä íåãîâî ðúêîâîäñòâî Ñàìóèë, íàðè÷àí Ìàëêèÿ èëè Ìëàäøè, , ñú÷èíÿâà ôîðìóëàòà íà “Ìîëèòâà ñðåùó
âåðîîòñòúïíèöèòå è ïðåäàòåëèòå”, êîÿòî áèâà âúçïðèåòà è çàïàçåíà â ëèòóðãèÿòà. Ñïîðåä ìíîãî õðîíèñòè ðàâèí Ãàìàëèåë
óìèðà 18 ãîäèíè ïðåäè ðèìëÿíèòå äà ðàçðóøàò Èåðóñàëèì. “Ñ íåãî - êàçâà íè “Ìèøíà” - óãàñíàõà ñëàâàòà íà
“Ïåòîêíèæèåòî”, ÷èñòîòàòà è ñòðоãîñòòà íà ðåëèãèîçíèÿ æèâîò.” (Ñîòà, ãë. IÕ, 15).
Ìåæäó äðóãîòî, ñúùîòî èçñëåäâàíå ðàçêðèâà, ÷å Ñàìóèë Ìàëêèÿ èëè Ìëàäøè (íàðå÷åí òàêà, çà äà ñå ðàçëè÷è îò
ïðîðîêà ñúñ ñúùîòî èìå), å óìðÿë ïðåäè Ãàìàëèåë.
È òàêà, íåêà ðåçþìèðàìå:
- Èåðóñàëèì å ðàçðóøåí îò ðèìëÿíèòå ïðåç 70 ã.
- Ãàìàëèåë óìèðà îñåìíàäåñåò ãîäèíè ïðåäè òîâà - 52 ã.
- Ñàìóèë Ìëàäøè óìèðà ïðåäè Ãàìàëèåë I, ò. å. íå ïî-êúñíî îò 51 ã.
- Òîé å, êîéòî ñú÷èíÿâà ôîðìóëàòà íà ìîëèòâàòà ñðåùó âåðîîòñòúïíèöèòå è ïðåäàòåëèòå, ò. å. íàé-êúñíî ïðåç 50
ã.
Êàêâè ñà òåçè âåðîîòñòúïíèöè? Î÷åâèäíî òåçè, êîèòî èçìåíÿò íà êàíîíèòå íà Ìîéñåé è èçîñòàâÿò åâðåéñêàòà
1
ðåëèãèîçíà ïðàêòèêà, ñ åäíà äóìà òå ñà ñúùèòå, êîèòî ñëåä 40 ã. â Àíòèîõèÿ áèâàò íàðè÷àíè õðèñòèÿíè.
Èçãëåæäà ìíîãî óäèâèòåëíî Ñèíåäðèîíúò äà å ÷àêàë 10 ãîäèíè (äî 50 ã.) çà äà ïðåäïðèåìå ëèòóðãè÷íè ñàíêöèè
ñðåùó òåçè âåðîîòñòúïíè÷åñòâà. Òúé ÷å âúïðîñíàòà ìÿðêà áè òðÿáâàëî äà ñå ðàçïîëîæè ìåæäó 40 è 50 ã.
Íî àêî ìåæäó 40 è 50 ã. èóäàèçìúò ñàíêöèîíèðà ïðèâúðæåíèöèòå íà íÿêîé ñè Èèñóñ, êîéòî å áèë ðàçïíàò ïðåç 34 ã.,
çíà÷è íÿêîëêî ãîäèíè ïðåäè ñàíêöèèòå, ìíîãî òðóäíî ùå íè å äà äîïóñíåì, ÷å ñïîìåíàòèÿò Èèñóñ íå å ñúùåñòâóâàë.
И тъй, безполезно е да подчертаваме, че непримиримостта на неговия религиозен живот предварително изключва
истинността на псевдоевангелието, наречено „от Гамалиел”, както и възможността внукът на великия Хилел накрая да е
бил покръстен в християнството.
1
Тази формула на проклятие се изразява чрез главните букви на трите най-важни понятия: ИШВ (на иврит: иод-шин-вау). Тези
термини са: „Имах Шемо Взикро”, които в превод означават: „Да бъдат заличени името и паметта му...” Между другото, нещо
странно, тези три букви са откривани върху надгробни плочи на „компаньони”, принадлежащи към разклонението „Дълг за свобода”, а
също така и „Децата на Соломон”. Техният езотеричен смисъл е „тук бди Соломон”. В тях би могло да се види и съкращение на Иисус,
предназначено за непосветените. Но на същите тези инициали се придава и второ значение – „Итгадал Шемо Виткадаш” или „името
му да бъде свято и възхвалявано...” Нещо, което би могло да оправдае провала на първоначалното проклятие.
w
wwww
1
ВЪВЕДЕНИЕ
Тишината е най-могъщото оръжие на Злото...

Морис Магр, Песента на Тулуза
Ñèâêàâàòà ñâåòëèíà íà äåíÿ åäâà ïðîíèêâà ïðåç âèñîêèÿ ãîòè÷åñêè ïðîçîðåö. 21 îêòîìâðè 1307 ã. Íàìèðàìå ñå â
ãîëÿìà ñâîäåñòà çàëà íà ñòàðèÿ Ëóâúð íà âèñî÷àéøèÿ Ôèëèï, êúäåòî ïóøåêúò îò ôàêëèòå ïî ñòåíèòå ñãúñòÿâà îùå ïîâå÷å
ìðàêà. Êðàé ìàñàòà îò çäðàâî äúðâî ñà íàñÿäàëè ìúæå, îáëå÷åíè â òåæêè ðîáè, ñ íàïðåãíàòè è ñãúð÷åíè îò îìðàçà ëèöà.
Òîâà ñà “þðèñòèòå” íà Ôèëèï IV Õóáàâè, âñëóøàíè â ïðèãëóøåíèÿ è òúæåí ãëàñ, èçëèçàù îò êóï÷èíàòà ìðúñíè è íàïîåíè ñ
êðúâ äðèïè, ñâëå÷åíè ïðåä òÿõ. Çàä ãúðáà èì ñòúð÷àò ïîäîôèöåðè ñ ðèçíèöè îò êîæà è âåðèãè, ñ íåâúçìóòèìè è îáðóëåíè
îò áèòêèòå ëèöà. ×îâåêúò, êîéòî ãîâîðè, å òàìïëèåð. Èìåòî ìó å Æîôðîà äüî Øàðíå, áèë å êîìàíäîð íà Íîðìàíäèÿ. Äíåñ,
ñëåä êàòî íÿêîëêî äíè å îáðàáîòâàí ñ îãúí îò ïàëà÷èòå íà äâîðåöà, òîé ðàçêàçâà îáñòîÿòåëñòâàòà íà ïðèåìàíåòî ñè â
Îðäåíà íà òàìïëèåðèòå è â ïàìåòòà ìó âúçêðúñâà ìëàäîñòòà, èçæèâÿíà â áîéíè íàáåçè è ìîðñêè ïúòåøåñòâèÿ ïîä
ïàëåùèòå ëú÷è íà ñðåäèçåìíîìîðñêîòî ñëúíöå...
Áåç ñúìíåíèå, âúïðåêè æåñòîêèòå áîëêè â êðàêàòà, áàâíî ìàçàíè ñ âðÿùî ìàñëî ñ ÷àñîâå, òîé óïîðèòî å îòðè÷àë,
÷å å õîìîñåêñóàëåí, åäíî îò ïúðâèòå îáâèíåíèÿ, êîèòî ñà ìó ñòîâàðèëè. Áåç ñúìíåíèå, òîé å òâúðäÿë, ÷å íèùî íå çíàå çà
ðèòóàëíîòî îáîæåñòâÿâàíå íà ÷åðíà êîòêà èëè íà òàéíñòâåíà “ãëàâà”, ïîñòàâåíà â ïîçëàòåíî èëè ñðåáúðíî êîâ÷åæå. Íî ùî
ñå îòíàñÿ äî îòõâúðëÿíåòî íà áîæåñòâåíîñòòà íà Õðèñòîñ, òîé ñè ïðèçíàâà, äîðè ñïîäåëÿ ïîäðîáíîñòèòå:
“Ñëåä êàòî ìå âúâåäîõà è îáâèõà ñ íàìåòàëî, ïîäíåñîõà êúì ìåíå êðúñò, íà êîéòî áå îáðàçúò íà Èèñóñ Õðèñòîñ.
Áðàò Àìîðè ìè êàçà äà íå âÿðâàì â òîçè, ÷èèòî îáðàç å èçðèñóâàí, çàùîòî òîé å ëúæåïðîðîê, òîâà íå å Áîã...”
Êîìàíäîðúò, êîéòî íàëàãà òîâà áîãîõóëñòâî íà ìëàäèÿ Æîôðîà äüî Øàðíå, áúäåù êîìàíäîð íà Íîðìàíäèÿ, ñå
íàðè÷à Àìîðè äüî ëà Ðîø, ïðèÿòåë è ôàâîðèò íà ñâåòè Ëþäîâèê...
Ïðèçíàíèåòî íà Æîôðîà äüî Øàðíå ïîòâúðæäàâà ïîêàçàíèÿòà íà åäèí äðóã ðèöàð íà Îðäåíà íà òàìïëèåðèòå.
Êîìàíäîðúò, êîéòî òîêó ùî ãî å ïîñâåòèë, ìó çàÿâÿâà, êîãàòî âèæäà óæàñåíîòî ìó îòäðúïâàíå:
“Íå ñå áîé îò íèùî, äåòå ìîå, òîçè òóê íå å Áîã, òîé å ëúæåïðîðîê.....”
Â åäèí îò íàé-ïúëíèòå òðóäîâå, ïîñâåòåíè íà ïðîöåñà, òîçè íà Ì. Ëàâîêà1, àâòîðúò îáîáùàâà âúïðîñèòå,
ïîñòàâÿíè íà òàìïëèåðèòå îò èíêâèçèòîðèòå, êàêòî ãè ðàçêðèâà ñàìîòî äîñèå:
“Îêàçàõìå ñå ïðåä îáâèíåíèå, èçãîòâåíî ïî íà÷èí, ïîäõîäÿù çà âñåâúçìîæíè ñëó÷àè, èçãðàäåíî îò þðèñòè,
ñïåöèàëèçèðàëè ñå â îáëàñòòà íà öúðêîâíèòå åðåñè. Ïðåëàòèòå ñëåäîâàòåëè ñà áèëè íàòîâàðåíè ñúñ çàäà÷àòà äà ðàçêðèÿò
2
äàëè òàìïëèåðèòå ñà ãíîñòèöè è äîêåòè, èëè îùå ïî-çëå, ìàíèõåè , ðàçäåëÿùè Õðèñòîñ íà âèñø Õðèñòîñ è íèçø Õðèñòîñ -
3
çåìåí, êòîòúê, ïîêîðåí è ïîäâëàñòåí íà ìàòåðèÿòà, êîéòî ñïîðåä òÿõ âúïëúùàâà íåéíàòà îðãàíèçàöèÿ . È äàëè íå ñà ÷àñò
îò òåçè äðåâíè, íàðè÷àíè ñâîáîäîìèñëåùè, ñåêòè êàðïîêðàòèéñêè ãíîñòèöè, íèêîëàèñòè è ìàíèõåè?
4
À äàëè íå ñà âúçïðèåëè ìîõàìåäàíñêàòà ðåëèãèÿ ? Îñòàâà äà ñå óòî÷íè îùå åäèí âúïðîñ, êîéòî ñå ñú÷åòàâà
òðóäíî ñ äðóãèòå. Äàëè áðàòÿòà òàìïëèåðè íå ãëåäàò íà Èèñóñ êàòî íà ëúæåïðîðîê, êàòî íà îáèêíîâåí êðèìèíàëåí
ïðåñòúïíèê, îñúäåí íà ñìúðò çàðàäè ñâîèòå ïðåñòúïëåíèÿ? Ñïîðåä ïîñëåäíàòà õèïîòåçà òàìïëèåðèòå ñå íàðåæäàò ñðåä
óáèéöèòå íà Èèñóñ, êîãîòî ðàçïúâàò ïîâòîðíî, êàêòî áåøå ïèñàë Ôèëèï Õóáàâè”.
Ñ ïîñëåäíèòå âúïðîñè èíêâèçèòîðèòå ñå ïîêàçâàò ìíîãî äîáðå èíôîðìèðàíè. Ñòî ãîäèíè ïðåäè òîâà ðàçïèòèòå íà
“ñúâúðøåíèòå” êàòàðè “ñà èì ðàçêðèëè òàéíà, çà êîÿòî òå äîòîãàâà íå ñà è ïîäîçèðàëè, çàùîòî å òàéíà íà Öúðêâàòà,,
èçâåñòíà åäèíñòâåíî íà ìàëöèíà âèñîêîïîñòàâåíè: ðàçêðèâàíåòî íà èñòèíñêîòî ëèöå íà Èèñóñ, èñòîðè÷åñêàòà ëè÷íîñò.”
Òîâà ëèöå å áèëî îïèñàíî â àðõèâèòå íà Ðèìñêàòà èìïåðèÿ. Íî ñëåä èìïåðàòîð Êîíñòàíòèí òå ñà ïðî÷èñòåíè. Òîé å
èçâåñòåí êàòî ñïîäâèæíèê íà èóäàèçìà, íî â ìúòèëêàòà íà 1300-ãîäèøíèòå èçäåâàòåëñòâà íàä çëîùàñòíèòå åâðåè óñïÿâàò
äà êîíôèñêóâàò, äà óíèùîæàò èëè ïðîìåíÿò êîìïðîìåòèðàùèòå ïèñàíèÿ. Òî å ïîçíàòî íà êàòàðèòå, íî åðåñòà èì å
óíèùîæåíà, êàêòî è ïèñìåíèòå èì äîêóìåíòè. Íî òå óñïÿâàò äà ãî ïðåäàäàò íà òàìïëèåðèòå. Çàòîâà ñåãà öåëòà å äà áúäàò
óíèùîæåíè òå. Òúé êàòî ïðèçíàíèÿòà ñà ôàêò, ìíîçèíà áðàòÿ îò îðäåíà ñà çíàåëè... À è òåçè ïîðî÷íè öåëóâêè, êîèòî ñè
ðàçìåíÿò - åäíàòà ìåæäó ïëåøêèòå, äðóãàòà âúâ âäëúáíàòèíàòà íà òàëèÿòà - íèìà íå ñà ïðåäíàçíà÷åíè äà ïðèâëåêàò
âíèìàíèåòî âúðõó åäíà îò òàéíèòå íà “Çîõàð”, âúðõó åäèí íà÷èí íà äåéñòâèå, íàðè÷àí îò åâðåéñêèòå êàáàëèñòè
1
(Вж: „Процесът срещу братята и Ордена на тамплиерите”, по неизвестни протоколи, публикувани от Мишле, и по-стари и нови
документи, представени от М. Лавока, почетен съветник към апелативния съд в Руан, Париж, 1888).
2
Намек за ереста на катарите, проникнала в учението на тамплиерите.
3
Алюзия за Logia Agrapha на първите гностици, превръщаща Иисус в нещо като всеобща душа на нещата: „Вдигни камъка и ще ме
намериш; разцепи дървото, аз съм вътре...”
4
Глупава хипотеза, тъй като според исляма Христос е един от седемте пророци, над него е само Мохамед. Между другото,
признанията сочат, че за тамплиерите Иисус е лъжепророк, защото не са се сбъднали прословутите му обещания да се върне първо
през 150 г., после през 1000 г., дати, точно упоменати в старинните документи.
w
wwww
“ìèñòåðèÿòà íà Âåçíèòå”, êîéòî çàäåéñòâà “õîõìà” (ìúäðîñòòà) è “áèíà” (óìà), äâåòå ðàìåíà íà íàé-äðåâíèÿ äåí â ñâåòà íà
1
“éåçîä” (“îñíîâàòà” íà òàëèÿòà) ?
КЛЕТВА ПРИ РЪКОПОЛАГАНЕ НА ЕПИСКОП

(Откъс от „Ръкополагане на епископ според римо-католическия церемониал”
(„Декле и сие”, печатница на Светия престол и на Светата конгрегация на ритуалите, Париж-Турие-Рим,
1933)
Аз... избраник на Църквата за... отсега и завинаги ще бъда верен и подвластен на престола на св. апостол
Петър и на неговите легитимно избрани приемници.
Няма да допринеса нито със съвет, нито със съгласие, нито с действие да им бъде отнет животът, или част
от тялото, или свободата, или пък да бъдат подложени на някакво злонамерено посегателство, под какъвто и
да е претекст. Що се отнася до тайната, която са ми поверили самите те, техните нунции или чрез писания, аз
няма да я разкрия умишлено пред никого и в тяхна вреда.
Съобразно моите задължения аз ще ги подпомагам срещу всички, за да се запазят и защитят Римският
престол и самовластните права на св. Петър.
Ще се отнасям с почит към посланика на апостолския престол при неговите пътувания и ще го подпомагам в
неговите потребности.
È òàêà, âúâ âðåìå, êîåòî àðõèâíèòå äîêóìåíòè íå íè ïîçâîëÿâàò äà ñèòóèðàìå òî÷íî, íî çà êîåòî ñå ïðåäïîëàãà, ÷å å
áëèçêî äî âòîðàòà ïîëîâèíà íà 13 âåê, Îðäåíúò íà òàìïëèåðèòå, ïúðâîíà÷àëíî íàðè÷àí “Ìèëèöèÿ íà áåäíèòå Õðèñòîâè
âîéíè è íà õðàìà íà Ñîëîìîí”, ïðåòúðïÿâà âàæíè è ãîëåìè ïðîìåíè îò äóõîâíî åñòåñòâî â ñâîèòå îñíîâíè ñòðóêòóðè.
Ñ ïîäòèêà íà ìèñòåðèîçíî ïîÿâèëèòå ñå åäèí äåí òàéíè ìàãèñòðè è áåçñïîðíî âñëåäñòâèå íà îòêðèòèòå îò òÿõ â
ñâåòèòå ìåñòà ðúêîïèñè èëè íà çàãàäú÷íè áåñåäè ìåæäó òÿõ è àðàáñêè ó÷åíè, åâðåéñêè êàáàëèñòè èëè “ñúâúðøåíè” êàòàðè
èñòèíñêîòî ëèöå íà èñòîðè÷åñêèÿ Èèñóñ ñå îòêðîÿâà êàòî ìíîãî ïî-ðàçëè÷íî îò ëåãåíäàðíîòî.
Çà ñúùåñòâóâàíåòî íà òåçè òàéíè ìàãèñòðè, êîèòî äóáëèðàò îôèöèàëíèòå, íè ãîâîðè åäèí áàíàëåí ôàêò. Êîé
âñúùíîñò å çàïîâÿäàë íà Æàê äüî Ìîëå, îôèöèàëåí Âåëèê ìàãèñòúð, êîéòî íå çíàå íèòî äà ÷åòå, íèòî äà ïèøå, äà ñúáåðå
öåëèÿ àðõèâ íà îðäåíà è íàé-âå÷å “óñòàâèòå” íà ïîäðàçäåëåíèÿòà ìàëêî ïðåäè Ôèëèï Õóáàâè äà çàïî÷íå ïðåñëåäâàíèÿòà?
Êîé å òîçè “ìàãèñòúð Ðîíñëåí” ñ èñòèíñêî èìå Ðîíñëåí äüî Ôî, êîìóòî íÿêîè òàìïëèåðè ïðèïèñâàò âúçíèêâàíåòî
íà ñòðàøíèÿ ðèòóàë - îòðè÷àíåòî îò Õðèñòîñ. Íî òîé íå ïðèñúñòâà â ñïèñúêà íà ìàãèñòðèòå íà Îðäåíà íà òàìïëèåðèòå.
Ïîíå â ñïèñúêà íà îôèöèàëíèòå ìàãèñòðè...
È òàêà, ìíîãî å âåðîÿòíî íÿêîè âèñîêîïîñòàâåíè ðèöàðè íà îðäåíà, êîèòî ñà ïî-îáðàçîâàíè îò îñòàíàëèòå, äà ñà
ïîçíàâàëè äîêóìåíòè, íåèçâåñòíè â Åâðîïà, íî çàñÿãàùè äåéñòâèòåëíèÿ ïðîèçõîä íà õðèñòèÿíñòâîòî, äîêóìåíòè, êîèòî
Öúðêâàòà å ïîáúðçàëà äà óíèùîæè. Åòî çàùî ïîñòåïåííî, ïî ïðèìåðà íà èìïåðàòîðà íà Ãåðìàíèÿ è äâåòå Ñèöèëèè
Ôðèäðèõ ôîí Õîõåíùàóôåí, íàé-åðóäèðàíèÿ âëàäåòåë íà ñâîåòî âðåìå, Îðäåíúò íà òàìïëèåðèòå îòõâúðëÿ äîãìàòà çà
áîæåñòâåíèÿ ïðîèçõîä íà Èèñóñ è âúçïðèåìà òåçàòà çà Åäèííèÿ Áîã, îáùà çà èóäàèçìà è èñëÿìà.
Â ëîíîòî íà ñàìèÿ îôèöèàëåí îðäåí ñå îáðàçóâà åäíî äåéñòâèòåëíî òàéíî îáùåñòâî ñúñ ñâîè îêóëòíè âîäà÷è,
åçîòåðè÷íè ïîñâåùàâàíèÿ è òàéíè öåëè. Òîâà ñå îñúùåñòâÿâà ëåñíî, çàùîòî ïðåç 1193 ã. îðäåíúò íàáðîÿâà åäâà 900
ðèöàðè.
Îíåçè îò íîâîïîñâåòåíèòå, êîèòî ñà ïî-íàèâíè è âÿðâàò, ÷å ïðè öåðåìîíèÿòà ïî ïîñâåùàâàíåòî ñòàâà äóìà çà
îáèêíîâåíî èçïèòàíèå íà âÿðàòà èì, è îòêàçâàò äà ñå îòðåêàò îò Êðúñòà, áèâàò èçïðàùàíè íà îòâúäìîðñêèòå áîéíè ïîëåòà,
çà äà ïîääúðæàò ïðåñòèæà íà îðäåíà è äà ñå ïðîñëàâÿò.
Îáðàòíîòî, òåçè, êîèòî, áåç äà ìúðìîðÿò, ñå ïîääàâàò íà âíóøåíèÿòà íà êîìàíäîðèòå è ñòúïêâàò ñ êðàê äúðâåí
êðúñò èëè òàêúâ âúðõó ñòàðî íàìåòàëî íà îðäåíà, ðàçòëàíî íà ïîäà, îñòàâàò â Åâðîïà è ñà äúðæàíè â ðåçåðâ çà ïî-
äàëå÷íè è ïîòàéíè öåëè. Ïî îíîâà âðåìå íå ìîæå äà ñúùåñòâóâà ïî-êðàéíî èçïèòàíèå.
Òúé êàòî öåëòòà å öåëèÿò ñâÿò äà ñå ïðåâúðíå â “ñâåòà çåìÿ”. Íî çàòîâà íàé-íàïðåä å íåîáõîäèìî äà ñå ïðåâçåìå
öåëèÿ ñâÿò. À òîâà å âúçìîæíî ñàìî çà åäíî õðàáðî, îðãàíèçèðàíî è áîãàòî ìàëöèíñòâî, çàïîçíàòî áåãëî ñ ãðàíäèîçíàòà
öåë, íî ðúêîâîäåíî ìúäðî îò ãðóïà ïîñâåòåíè, ïîä÷èíÿâàùî ñå ñëÿïî è óìååùî äà ïàçè òàéíà.
Íî íàñòúïâà äåí, êîãàòî íåùàòà ñå ðàç÷óâàò. Âúçãîðäåëè ñå, ðàçî÷àðîâàíè è îçëîáåíè èçìåííèöè çàïî÷âàò äà
ïðèêàçâàò. Êðàëÿò íà Ôðàíöèÿ íàäóøâà íåî÷àêâàíî ãîëÿìàòà ïå÷àëáà, à ïàïàòà, íåãîâ ÷îâåê ñëåä íîùíèòå ñïîðàçóìåíèÿ â
1
На иврит „йезод” означава „основа”. Това е „динамично огнище, съдържащо възможността за разцвет на всичко живо в този свят”.
(Франсис Варен, „Теодицея на Кабала”, Париж, 1949 г.). Видно е, че тамплиерите са били запознати с кабализма.
w
wwww
ëåñà íà Ñåí-Æàí-ä’Àíæåëè, ìó ñòàâà ñúó÷àñòíèê. Êðàëñêèòå ôèíàíñè è ðèìîêàòîëè÷åñêàòà äîãìà çàëàãàò çàåäíî è
ïå÷åëÿò.
Òîãàâà ïîñëóøíèòå ñúäèè âàäÿò èíñòðóìåíòèòå çà èçòåçàíèÿ è íàæåæÿâàò äî áÿëî æåëåçíèòå êëåùè. À êîãàòî ñå
äîáèðàò äî öÿëîòî çëàòî íà Õðàìà íà òàìïëèåðèòå è êîíôèñêóâàò èìóùåñòâîòî è èìîòèòå íà ïîäðàçäåëåíèÿòà èì,
ïëàìâàò êëàäèòå. ×åðåí, ãúñò è ìèðèçëèâ, çàñåí÷âàù èçãðåâè è çàëåçè, òåõíèÿò äèì ñå ñòåëå øåñòîòèí ãîäèíè, çà äà
ïðîãîíè íàäåæäèòå çà åâðîïåéñêî åäèíñòâî è âñåîáùà ðåëèãèÿ,îáåäèíÿâàùà âñè÷êè õîðà. Íî òîçè äèì íàé-âå÷å ùå
çàäóøè èñòèíàòà çà íàé-ãîëÿìàòà èçìàìà â èñòîðèÿòà.
За да бъде разпръсната неговата зловеща сянка, са написани и тези страници – след множество други, защото
много време преди тамплиерите, катарите знаят и разпространяват тази истина.
За да бъде заглушен гласът им, бив увищожена окситанската цивилизация, което ще разкрием сега.
Ðîíñëåí äüî Ôî, “ìàãèñòúð Ðîíñëåí” îò ïðîòîêîëèòå çà ðàçïèòè, âëàäåå ìàëêî ïðèñòàíèùå ñúñ ñúùîòî èìå (Ôî-
ñþð-Ìåð), ðàçïîëîæåíî è â íàøè äíè â çàïàäíèÿ êðàé íà áëàòîòî Áåð.
Òîãàâà òîé å âàñàë íà êðàëåòå íà Ìàéîðêà, êîèòî ñà çàâèñèìè îò êðàëåòå íà Àðàãîí, çàùèòíèöè íà êàòàðñêàòà åðåñ ïðè
áèòêàòà êðàé Ìþðå, 1213 ã. Áåçèå, ãðàäúò ìú÷åíèê íà êðúñòîíîñíèòå ïîõîäè, å ñúâñåì íàáëèçî. Ïî òîâà âðåìå îùå íå ñà
çàáðàâèëè èçáèâàíåòî íà öÿëîòî ìó íàñåëåíèå (100 000 äóøè) - è êàòîëèöèòå, è êàòàðèòå - îò êðúñòîíîñöèòå íà Ñèìîí äüî
Ìîíôîð íà 22 þëè 1209 ã. Ìàãèñòúð Ðîíñëåí îùå ïàçè â ñúðöåòî ñè îìðàçàòà êúì êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà, òîãàâà ñèíîíèì
íà õðèñòèÿíñòâîòî, è òîé ãè îòðè÷à çàåäíî.
Ïðîòîêîëèòå îò ðàçïèòèòå, êîèòî èíêâèçèòîðèòå ñà çàïàçèëè, ñà ñðàâíèòåëíî óìåðåíè, ùî ñå îòíàñÿ äî îöåíêèòå,
êîèòî åðåòèöèòå äàâàò íà Èèñóñ Íàçàðååö. Öåííè ïîäðîáíîñòè ïî âúïðîñà äàâà “Íàðú÷íèê íà èíêâèçèòîðà” íà
äîìèíèêàíåöà Áåðíàð Ãè, îçàãëàâåí Practica (àâòîðúò å ðîäåí ïðåç 1261 è óìèðà ïðåç 1331 ã.).
“Êðúñòúò íà Õðèñòîñ íå áèâà äà áúäå áîãîòâîðåí è ïî÷èòàí, òúé êàòî íèêîé íå áîãîòâîðè áåñèëîòî, íà êîåòî å áèë
îáåññåí áàùà ìó, ðîäíèíà èëè ïðèÿòåë! Âïðî÷åì, òå îòðè÷àò âúïëúùåíèåòî íà Èèñóñ Õðèñòîñ â óòðîáàòà íà âñå òàêà
äåâñòâåíàòà Ìàðèÿ è ïîääúðæàò, ÷å òîé íå å ïðèåë èñòèíñêî ÷îâåøêî òÿëî, íå å ïðèäîáèë èñòèíñêà ÷îâåøêà ïëúò, êàêâàòî
èìàò âñè÷êè õîðà, ÷å íèêàê íå å ñòðàäàë è ÷å ñúâñåì íå å óìðÿë íà êðúñòà, ÷å òîé íå å âúçêðúñíàë îò ìúðòâèòå, ÷å íå ñå å
âúçíåñúë íà íåáåòî ñ ÷îâåøêî òÿëî è ïëúò, à ÷å òîâà å ñòàíàëî â ïðåíîñåí ñìèñúë!...”
Ëåñíî ìîæåì äà ðàçáåðåì òàçè ïðåäïàçëèâîñò â çàïèñâàíåòî íà îòãîâîðèòå ïðè ðàçïèòèòå. Çàùîòî äà çàïàçèø è
ïðåäàäåø èñòèíñêîòî ìíåíèå íà “ñúâúðøåíèòå” çà Èèñóñ Íàçàðååö, îçíà÷àâà äà ïðîâàëèø ïðî÷èñòâàùîòî äåëî íà
öúðêîâíèòå îòöè è ìîíàñèòå-ïðåïèñâà÷è. Òîâà îáÿñíÿâà è çàùî ìíîãî ìàëêî îò ïúëíèòå ïðîòîêîëè îò ðàçïèòèòå íà
“ñúâúðøåíèòå” ñà äîñòèãíàëè äî íàñ. Ùî ñå îòíàñÿ äî îáèêíîâåíèòå “âÿðâàùè” êàòàðè, íåçàïîçíàòè ñ öÿëàòà äîêòðèíà, òå
ñà áèëè ñ ïî-ìàëêî çíà÷åíèå. Íî èñòèíàòà å ñúâñåì äðóãà.
Â äåéñòâèòåëíîñò ïî âðåìåòî, êîãàòî çàïî÷âàò Êðúñòîíîñíèòå ïîõîäè, ìàêàð è äà íå ñà ïîëó÷èëè ïðè÷àñòèåòî íà
“ñúâúðøåíèòå” êàòàðè, áëàãîðîäíèöèòå îò ðàéîíà íà Òóëóçà, âàñàëèòå íà ãðàôîâåòå Äüîôîà è Òðàíêàâåë, âèêîíòèòå Áåçèå
ñà âñè÷êèòå èëè ïîíå â ìíîçèíñòâîòî ñè “âÿðâàùè”. Трябва ли да търсим сред тях тамплиерите от тези региони, ако се има
предвид странното им поведение по време на Кръстоносните походи? Този въпрос е все още зле осветен.
Òàêà èëè èíà÷å, âñè÷êè âàñàëè íà ãðàôîâåòå Äüîôîà è íà âèêîíòèòå Áåçèå ïîäñëîíÿâàò “ñúâúðøåíèòå”,
ïðåäîñòàâÿò ãîñòîïðèåìñòâîòî ñè çà ñúáðàíèÿ è ïîíÿêîãà äîðè ñå ïðå÷èñòÿâàò íà ñìúðòíîòî ñè ëîæå. Æåíèòå ñà ïî-ñìåëè
è ïî-ïëàìåííè è íå ÷àêàò ïîñëåäíèÿ ñè ÷àñ, çà äà îáëåêàò ïðîñëîâóòàòà ÷åðíà ðîáà íà “ñúâúðøåíèòå” - òåêñòîâåòå îò
ðàçïèòèòå ñî÷àò ÿñíî òîâà. Ãîëÿìà ÷àñò îò çíàòíèòå ôàìèëèè, âàñàëè íà Äüîôîà è Áåçèå, áðîÿò ñðåä ÷ëåíîâåòå ñè
“ïðåîáëå÷åíè åðåòèöè” - òîâà ñà èçäúíêè íà Òðàíêàâåë, Ôàíæî, Ëîðàê, Ìèðïîà, Äþðáàí, Ñåñàê, Øàòîâåðäþí,
Äüîëèëæóðäåí, Êàñòåëáîí, Íèîð, Äüîðôîð, Ìîíðåàë, Ìàçåðîë, Äåòåðì, Äåìèíåðâ è äð. Íî ñðåä òÿõ å è ñþçåðåíúò èì
Ðåéìîí VII, ãðàô íà Òóëóçà. Съдете сами.
Ïðåäè âñè÷êî òîé æèâåå áóêâàëíî çàîáèêîëåí îò åðåòèöè. Òîé äîòîëêîâà íå çà÷èòà ïðèâèëåãèèòå íà êàòîëè÷åñêàòà
öúðêâà è íåéíèòå ñâåùåíèöè, ÷å êàòîëèêúò õðîíèêüîð íà Êðúñòîíîñíèòå ïîõîäè Ïèåð Äåâî äüî Ñåðíå å íàïðàâî óæàñåí.
Òàêà âñè÷êè ïîä íåãîâàòà þðèñäèêöèÿ ñà èëè “âÿðâàùè” â åðåñòà èëè ñèìïàòèçàíòè.
À Ðåéìîí-Ðîæå, ãðàô äüî Ôîà, å íàïðàâî îæåñòî÷åí â ñïîðà ñè ñ àáàòà íà Ñåíò-Àíòîàí. Òîé íàðåæäà íà äâàìà
ñâîè ðèöàðè äà íàñòàíÿò âúçðàñòíàòà ñè ìàéêà â àáàòñòâîòî. Íî òúé êàòî òÿ å òâúðäå ïðî÷óòà êàòî “ñúâúðøåíà”, ìîíàñèòå
îò Ñåíò-Àíòîàí ÿ èçãîíâàò ãðóáî, ñÿêàø å ÷óìàâà. Âèæäàéêè òîâà, åäèíèÿò îò áðàòÿòà ïðîíèçâà ãúðëîòî íà êàíîíèêà, êîéòî
å óäàðèë ìàéêà ìó, êàòî ïðè òîâà ãî èçâúðøâà â ñàìèÿ îëòàð. Ïîñëå, ïðèçîâàí îò äâàìàòà ñâîè ðèöàðè, Ðåéìîí-Ðîæå,
ïðèäðóæåí îò âîéíèöè è îôèöåðè, ïðèñòèãà â Ñåíò-Àíòîàí, ïðîãîíâà àáàòà è êàíîíèöèòå, íàðåæäà äà áúäàò ðàçðóøåíè
÷àñòè÷íî ïàðàêëèñúò, ñïàëíîòî ïîìåùåíèå è òðàïåçàðèÿòà ñ öåë äà ïðåîáðàçóâà àáàòñòâîòî â ñãðàäà ñ âîåííî
ïðåäíàçíà÷åíèå.
Â õîäà íà íåèçáåæíîòî ðàçãðàáâàíå íà ïàðàêëèñà âîéíèöèòå ñ÷óïâàò åäèí äúðâåí êðúñò, à îò òðåñêèòå ïðàâÿò
÷óêàëà çà ñòðèâàíå íà ïîäïðàâêèòå êúì õðàíàòà ñè. Â äðóã äåí ðèöàðèòå îò ñâèòàòà íà Ðåéìîí-Ðîæå îòêà÷âàò îò êðúñòà ìó
åäèí Õðèñòîñ â åñòåñòâåíà ãîëåìèíà, íàâëè÷àò ìó ðèçíèöà è ãî èçïîëçâàò çà ìèøåíà â èãðàòà, íàðè÷àíà “êèíòåíà”, êàòî
ïðè âñåêè ñïîëó÷ëèâ óäàð ìó êðåùÿò “...äà ñå îòêóïè”.
w
wwww
Ìåæäó äðóãîòî, íàðè÷àò “êèíòåíà” êóêëà îò äúðâî, îêà÷åíà íà êîë. Â îïúíàòàòà ñè äÿñíà ðúêà òÿ èìà òóðíèðåí ùèò,
à â ëÿâàòà, ñúùî îïúíàòà - äúëãà è ÿêà òîÿãà. Àêî èãðà÷úò, êîéòî ïðåïóñêà íà êîí, óäàðè íåñðú÷íî ñ êîïèåòî ñè ùèòà íà
êóêëàòà è íå ñå íàâåäå íàâðåìå íàä ãðèâàòà íà êîíÿ ñè, êóêëàòà ìîìåíòàëíî óäðÿ ñ òîÿãàòà ãëàâàòà íà êîííèêà.
Всичко това не се нуждае от коментар. Защото да пробиеш дупка и забиеш в тялото на Христос кол, а после да го
превърнеш в посмешище, служещо за мишена във военизирана игра, говори за отношението на благородниците „вярващи”
катари към историческия Христос. Що се отнася до подвикванията за откуп, лесно е да разберем обидния характер на тази
реплика по отношение на историческата личност.
Ìåæäó äðóãîòî, êîãàòî êàòàðèòå ãîâîðÿò çà Ñâåòèÿ Äóõ, òîçè èçðàç îçíà÷àâà íÿêàêâà ñúùíîñò îò ãíîñòè÷íèÿ
ïàíòåîí, “åîí”, íî â íèêàêúâ ñëó÷àé íå è âå÷íà åìàíàöèÿ, ðîäåíà îò ôóíäàìåíòàëíèòå îòíîøåíèÿ ìåæäó Áîã Îòåö è Áîã
Ñèí.
Çà ïðåäïàçëèâîòî èçïîëçâàíå íà îáèêíîâåíàòà õðèñòèÿíñêà òåðìèíîëîãèÿ â åçîòåðè÷íèÿ è òàåí åçèê, ïðèñúù íà
êàòàðñòâîòî, èìà êàòåãîðè÷íî äîêàçàòåëñòâî, îñïîðâàíî â ïðîòîêîëèòå îò ðàçïèòèòå. Òîâà å ôàêòúò, ÷å ãîâîðÿò çà ñâîÿ
ñîáñòâåíà öúðêâà, ñúñòàâåíà åäèíñòâåíî îò “ñúâúðøåíè”, ïîä èìåòî Äåâà Ìàðèÿ. Êîé, àêî ñëó÷àéíî äî÷óå òîçè èçðàç, ùå
çàïîäîçðå, ÷å òîé âñúùíîñò ñå îòíàñÿ çà âúòðåøíèÿ áàñòèîí íà åðåñòà? Åòî òåêñòîâåòå, êîèòî ñà êàòåãîðè÷íè â òîâà
îòíîøåíèå:
“Òå ñúùî òàêà îòðè÷àò, ÷å áëàãî÷åñòèâàòà Äåâà Ìàðèÿ å èñòèíñêàòà ìàéêà íà íàøèÿ áîã Èèñóñ Õðèñòîñ è ÷å òÿ å
áèëà æåíà îò ïëúò è êðúâ. Äåâà Ìàðèÿ, êàçâàò òå, áèëà òÿõíàòà ñåêòà è îðäåí, ùå ðå÷å èñòèíñêîòî íåïîðî÷íî è äåâñòâåíî
ïîêàÿíèå, êîåòî ùå çà÷åíå ñèíîâåòå íà Áîãà, âåäíàãà ùîì áúäàò ïîñâåòåíè â òàçè ñåêòà è òîçè îðäåí.”
Îò òâúðäåíèåòî çà çà÷åâàíåòî íà “ñèíîâåòå Áîæèè” îò òàçè íàïúëíî óñëîâíà “Äåâà Ìàðèÿ” ïðîèçòè÷à
çàêëþ÷åíèåòî, ÷å âñè÷êè, êîèòî êàòàðñêàòà öúðêâà îáõâàùà, ñòàâàò ïîðàäè ñàìèÿ òîçè ôàêò èäåíòè÷íè è ïîäîáíè íà Èèñóñ
Õðèñòîñ. Òàêà äîãìàòà íà õðèñòèÿíñòâîòî çà åäèí åäèíñòâåí èçêóïèòåë ñå ðàçðóøàâà îò òîâà íåîãðàíè÷åíî ìíîæåíå.
Òîâà çàêëþ÷åíèå âîäè ñëåä ñåáå ñè äðóãî. Åâàíãåëèåòî íà Èîàí, åäèíñòâåíîòî, êîåòî êàòàðèòå èçïîëçâàò îò ïúðâè
äî ñåäåìíàäåñåòè ñòèõ, å èçìàìíî, çàùîòî òÿõíîòî óñòíî ó÷åíèå îòðè÷à åäèíñòâîòî íà âúïëúòåíîòî Ñëîâî, êîåòî ñå
óòâúðæäàâà â ñïîìåíàòîòî åâàíãåëèå.
1
Ìåæäó äðóãîòî, ÷åñòî ñà áúðêàëè âîäîàçöèòå è êàòàðèòå. Ïúðâèòå ÷åñòî ñå ñáëúñêâàò ñ âòîðèòå, òúé êàòî
ñúùåñòâóâàò â åäíè è ñúùè ðåãèîíè ïî åäíî è ñúùî âðåìå. Âîäîàçöèòå, ñúùî êàêòî êàòàðèòå, ñå äåëÿò íà “ñúâúðøåíè” è
“âÿðâàùè”. Òîâà ñúâïàäåíèå íà îïðåäåëåíèÿòà ÷åñòî ïîäâåæäà âîäîàçêèòå ðèòóàëè äà áúäàò âúçïðèåìàíè êàòî êàòàðñêè è
äîðè äà ñå ïðåäïîëàãà, ÷å êàòàðèòå ñà õðèñòèÿíè. Âñúùíîñò, òàêèâà ñà åäèíñòâåíî âîäîàçöèòå â áóêâàëíèÿ ñìèñúë íà
äóìàòà, ìàêàð è äà íå ñà êàòîëèöè. Но както вече видяхме, катарите категорично не са. За илюстрация ще препратим към
цитираната вече „Практика” на инквизитора Бернар Ги.
Âåðîÿòíî ñúùîòî ñå îòíàñÿ è äî ïðîáëåìà “Õðèñòîñ”. Øàðë Ãèãáåð ðàçâèâà òåçàòà, ÷å åçîòåðè÷íèòå åâðåéñêè
ñåêòè îò ïðåäè íîâàòà åðà ñå ïîçîâàâàò íà åäíà ñúùíîñò, íàðè÷àíà Èåøóà (Èèñóñ íà èâðèò). Î÷åâèäíî å, ÷å òå íå áèõà
ìîãëè äà âèçèðàò èñòîðè÷åñêîòî ëèöå Èèñóñ. Âñúùíîñò, ïðåâåäåíî áóêâàëíî, Èèñóñ Õðèñòîñ îçíà÷àâà “Ñïàñèòåë Ñâåùåí”
(îò ñòàðîåâðåéñêîòî Èåøóà è ãðúöêîòî Õðèñòîñ).
Ìåæäó äðóãîòî, ïðåäè äà áúäå ïîñâåòåí â îðäåíà, âñåêè êàòàð å òðÿáâàëî äà ïðîèçíåñå íà âèñîê ãëàñ
çàêëèíàíèåòî abrenuntiatio, ñ êîåòî êàòåãîðè÷íî îòðè÷à êðúùàâàíåòî ñè ñ âîäà, èçâúðøåíî ñëåä ðàæäàíåòî ìó, è çàÿâÿâà,
÷å íå âÿðâà â íåãî è ãî îòõâúðëÿ. Òàêà ñå èçòðèâàò ñëåäèòå îò êðúñòà, äîêîñíàë ÷åëîòî ìó, è ïîñëåäâàëîòî ìèðîïîìàçâàíå.
Áåçñïîðíî òàêà ñå îòõâúðëÿ êðúùàâàíåòî ñ âîäà â ëîíîòî íà êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà, íî òî íå ñå çàìåñòâà ñ íèùî äðóãî.
След всичките тези констатации ни изглежда много неуместно все още да се твърди, че учението на катарите е
само една примитивна форма на християнството. Напълно обратното, в действителност става въпрос за религия с
абсолютна манихейска форма, която не крие, че отхвърля класическия исторически Христос. Както и пълното си неверие,
що се отнася до неговите Превъплъщение, Страсти, Възкресение и Възнесение. Тогава какво остава от християнството?
Очевидно нищо.
Това е пътят, който на свой ред ще извървят тамплиерите. По-малко от седемдесет години делят кладата в
Монсегюр от тази в Ла Сите и същата желязна ръкавица ще запуши устата на Истината. Защото: „Във всички времена
оръжията са били инструменти на варварството. Те осигуряват победата на най-подтискащата материя над духа. Те
раздвижват тинята на най-лошите инстинкти в дълбините на сърцата” (Ш. Дьо Гол, „Под нож”).
2
ПИСМЕНИ СВИДЕТЕЛСТВА
„Писмените разкази за човешките митарства биват унищожавани от тези, които искат да тънем в
невежество, , но думите се спускат в душите като гълъби, които идват отдалече и кацат само за да отлетят
отново. И това е форма на правосъдие...
1
Рåëèãèîçíà ñåêòà, âúçíèêíàëà â êàíòîíà Âî è óíèùîæåíà îò Ôðàíñîà I
w
wwww
Морис Магр, Песента на Тулуза
Тук ще представим êðàòêè îïèñàíèÿ íà íàé-äðåâíèòå ðúêîïèñè â “áèáëèîòåêàòà”, êîÿòî å â îñíîâàòà íà

õðèñòèÿíñòâîòî. При запознаването с тях читателят ще може да се убеди в това, което ще твърдим в цялото си изследване
- íèêîé îò ðåàëíèòå äîêóìåíòè (à íå òåçè, êîèòî ñà öèòèðàíè êàòî “èç÷åçíàëè”) íå å ïî-ñòàð îò 4 âåê.
Споменаваме апокрифните Евангелия, çàùîòî “òÿõíàòà íàé-ãîëÿìà ñòîéíîñò å, ÷å îòðàçÿâàò íàðîäíîòî ïúðâè÷íî
õðèñòèÿíñòâî... Òå ïðåäñòàâëÿâàò äîïúëíåíèå êúì õðîíîêèòå îò íà÷àëíèòå âðåìåíà, êàêâèòî ñà “Ïîñëàíèÿòà íà ñâ. àï.
Ïàâåë” è “Äåÿíèÿòà íà àïîñòîëèòå”... от друга гледна точка, апокрифите привнасят някои исторически детайли, които не са
за пренебрегване. (Даниел-Роп в „Апокрифните Евангелия” от абат Ф. Амио – Париж, 1952, „Артем Фаяр”).
ÐÚÊÎÏÈÑÈÒÅ ÎÒ ÀÂÒÎÐÈ ÅÇÈ×ÍÈÖÈ
Ïðèåòî å äà ñå âúçõâàëÿâà ñòàðàíèåòî íà ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è, òåçè äîáðè è áåçãðåøíè îòöè, êîèòî â
ìàíàñòèðèòå íà Ñðåäíîâåêîâèåòî ñà “ñúáèðàëè” è ïðåïèñâàëè ðúêîïèñèòå íà äðåâíîãðúöêèòå è äðåâíîðèìñêèòå àâòîðè.
Òîâà, êîåòî ñå ïðîïóñêà äà íè áúäå ñúîáùåíî, å êàêâî å ñòàíàëî ñ îðèãèíàëèòå. Âñúùíîñò òðóäúò èì ñå âîäè îò
åäíà ñïåøíà íåîáõîäèìîñò: íàëàãà ñå äà áúäàò çàëè÷åíè âñÿêàêâè ñëåäè îò Õðèñòîñ êàòî ðúêîâîäèòåë íà ïîëèòè÷åñêà
ôðàêöèÿ, êîÿòî ÷åñòî ñå å îòäàâàëà ïîðàäè “æèçíåíà íåîáõîäèìîñò” íà ðàçáîéíè÷åñòâî è ÷èèòî äåéñòâèÿ â ïðîäúëæåíèå
íà òðèäåñåò ãîäèíè íå ñà íîñåëè íèùî åâàíãåëèñòêî. Äðóãàòà öåë íà ïðåïèñâà÷èòå å äà çàëè÷àò ìíåíèåòî íà
äðåâíîðèñêèòå àâòîðè çà Õðèñòîñ.
Изправяме се пред отчайваща равносметка относно ръкописите на древните автори.
Äà ñå ñïðåì íà Èîñèô Ôëàâèé. Ðúêîïèñèòå ìó äàòèðàò îò 9 è îò 12 âåê è ñàìî âòîðèÿò ñúäúðæà ïðîñëîâóòèÿò
ïàñàæ çà Èèñóñ, êîéòî âñè÷êè ñåðèîçíè òúëêóâàòåëè êàòîëèöè ïðèçíàâàò çà ãðóáà èíòåðïîëàöèÿ. Ùî ñå îòíàñÿ äî íåãîâàòà
“Åâðåéñêàòà âîéíà”, ÷åñòî íàçîâàâàíà “Ïðåâçåìàíåòî íà Èåðóñàëèì” èëè “Èóäåéñêèòå âîéíè”, ÷åðêîâíîñëàâÿíñêèÿò òåêñò å
ðàçëè÷åí îò ãðúöêèÿ, à è èíòåðïîëàöèèòå ñà ðàçëè÷íè.
Ñåãà çà Òàöèò, çà íåãîâèòå “Èñòîðèè” è “Àíàëè”. Ðúêîïèñèòå ñà îò 9 è 11 âåê. Â òÿõ ëèïñâà èìåííî âñè÷êî, êîåòî ñå
îòíàñÿ äî ðåøèòåëíèòå çà çàðàæäàùîòî ñå õðèñòèÿíñòâî ãîäèíè, öåëèÿò ïåðèîä îò 28 äî 34 ã. Òå ñà òîëêîâà èçïúëíåíè ñ
öåíçóðèðàíå è äîáàâêè, ÷å âíèìàòåëíèÿ ÷èòàòåë, äîðè áåç ïîäõîäÿùà ïîäãîòîâêà, ìîæå äà ñå ñïðàâè ñ òúëêóâàíåòî èì è
ñàì äà ðàçêðèå ïîñåãàòåëñòâàòà.
Äàíèåë-Ðîï íåâîëíî è äîñòà íàèâíî íè ïðåäîñòàâÿ êëþ÷à êúì òåçè çàãàäêè. Â “Èèñóñ â ñâîåòî âðåìå” òîé êàçâà
ñëåäíîòî: “Íåêà îòáåëåæèì: 4 âåê. Òåêñòîâåòå íà Íîâèÿ çàâåò äàòèðàò ïðèáëèçèòåëíî îò ïåðèîäà 50 - 100 ã. Òðè âåêà
ðàçäåëÿò òÿõíîòî ñúçäàâàíå îò ïúðâèòå öÿëîñòíè ðúêîïèñè, êîèòî ïðèòåæàâàìå. Ìîæå äà èçãëåæäà ìíîãî, íî òðÿáâà äà
ïîä÷åðòàåì, ÷å òîâà å íèùî â ñëàâíåíèå ñ ïåðèîäà ìåæäó âúçíèêâàíåòî íà íåèçâåñòíèòå îðèãèíàëè è íàé-ñòàðèòå
èçâåñòíè êîïèÿ îò äîñòèãíàëèòå äî íàñ òâîðáè íà àíòè÷íèòå êëàñèöè: 1400 ãîäèíè çà òðàãåäèèòå íà Ñîôîêúë, êàêòî è çà
òâîðáèòå íà Åñõèë, Àðèñòîôàí è Òóêèäèò, 1600 çà òåçè íà Åâðèïèä è Êàòóë, 1300 - çà òåçè íà Ïëàòîí, 1200 - çà Äåìîñòåí.
Òåðåíöèé è Âåðãèëèé ñà îáëàãîäåòåëñòâàíè, çàùîòî îòñðî÷êàòà ïðè òÿõ å ñåäåì âåêà çà ïúðâèÿ è ÷åòèðè - çà âòîðèÿ.”
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å íå ñå å íàëàãàëî äðåâíèòå àâòîðè, êîèòî ñà æèâåëè ïðåäè Õðèñòîñ èëè ïðîñòî ñà ïèñàëè
òåàòðàëíè ïèåñè, äà áúäàò öåíçóðèðàíè èëè äîïèñâàíè. Íå å òàêà îáà÷å ñ èñòîðèöèòå Èîñèô Ôëàâèé, Òàöèò è Ñâåòîíèé è
â òîâà îòíîøåíèå äîðè ñàòèðè÷åí õðîíèêüîð êàòî Ïåòðîíèé íå ñå å èçïëúçíàë íà ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è. Íåãîâèÿ ïðî÷óò
“Ñàòèðèêîí” íå ñúäúðæà â äîñèãíàëèòå äî íàñ ïðåïèñè ïîâå÷å îò 250 ñòðàíèöè, ïðè 3000, çà êîèòî çíàåì, ÷å ñà ñúäúðæàëè
ïúðâèòå êîïèÿ íà îðèãèíàëíèÿ ðúêîïèñ. Íàïúëíî ñèãóðíî å, ÷å òîçè ïðåãëåä íà “ñëàäêèÿ æèâîò” ïî âðåìåòî íà Íåðîí íå å
áèë ñàìî òîâà. Ïåòðîíèé å öåíçóðèðàí áåçìèëîñòíî, ñúùî êàêòî è Òàöèò, îò ÷èèòî “Èñòîðèè” è “Àíàëè” ñà èçâàäåíè âñè÷êè
ãëàâè, çàñÿãàùè Ïàëåñòèíà îò äåëèêàòíèÿ ïåðèîä.
Ùî ñå îòíàñÿ äî àáñîëþòíàòà àâòåíòè÷íîñò íà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ, ùå öèòèðàì äóìèòå íà àáàò Áåðæèå â
íåãîâèÿ “Òåîëîãè÷åí ðå÷íèê”: “Çàïîçíàòèòå ñ ìàòåðèÿòà è ïðåäè âñè÷êî èñêðåíè àâòîðè ïðèçíàâàò, ÷å òåêñòúò íà Íîâèÿ
çàâåò íå å îêîí÷àòåëíî ôèêñèðàí äî êðàÿ íà 4 âåê.”
ÐÚÊÎÏÈÑÈÒÅ ÍÀ ÊÀÍÎÍÈ×ÍÈÒÅ ÅÂÀÍÃÅËÈß
- “Êîäåêñ Ñèíàèòèêóñ” - Äàòà: 4 âåê. Ñúäúðæà ïî÷òè öåëèÿ Ñòàð çàâåò, Íîâèÿ çàâåò, “Ïèñìîòî íà Âàðíàâà, ïàñòèðà
îò Õåðìàñ”. Îòêðèò å ïðåç 1844 ã. îò Òèøåíäîðô â ìàíàñòèðà “Ñâåòà Êàòåðèíà” â Ñèíàéñêàòà ïëàíèíà. Äúõðàíÿâà ñå äíåñ â
Áðèòàíñêèÿ ìóçåé, Ëîíäîí.
- “Êîäåêñ Âàòèêàíóñ” - Äàòà: 5 âåê. Ñúäúðæà Ñòàðèÿ çàâåò ñ èçêëþ÷åíèå íà ïåòäåñåò çàãóáåíè ñòðàíèöè è Íîâèÿ
çàâåò äî Ïîñëàíèå äî Åâðåèòå. Ìíîãî ëîø ïðàâîïèñ. Ïîñòúïèë âúâ Âàòèêàíà ìåæäó 1475 è 1481 ã.
- “Êîäåêñ Àëåêñàíäðèíóñ” - Äàòà: 5 âåê. Ñúäúðæà Ñòàðèÿ è Íîâèÿ çàâåò, ñ÷èòàíî îò Åìàíãåëèåòî íà Ìàòåé, 25:6.
Òîçè òåêñò å ïî-ëîø îò ïðåäèøíøÿ ïî îòíîøåíèå íà Åâàíãåëèÿòà. Ñúõðàíÿâà ñå â Áðèòàíñêèÿ ìóçåé, Ëîíäîí.
w
wwww
- “Êîäåêñ Åôðåìè Ðåñêðèïòóñ” - Äàòà: 5 âåê. Ïàëèìïñåñò. Ïðåç ÕII âåê áèáëåéñêèÿ òåêñò å áèë ïîêðèò ñ èçïèñàíè íà
ãðúöêè åçèê òðàêòàòè íà ñâ. Åôðåì. Ïðîèçõîä - åãèïåòñêè. Äîíåñåí â Ïàðèæ îò Êàòåðèíà Ìåäè÷è. Ñúõðàíÿâà ñå â
Íàöèîíàëíàòà áèáëèîòåêà, Ïàðèæ.
- “Êîäåêñ Áåçå” èëè “Êîäåêñ Êàíòàáðèãåíñèñ” - Äàòà: 5 èëè 6 âåê. Ñúäúðæà ÷åòèðèòå Åâàíãåëèÿ è Äåÿíèÿòà ñ íÿêîè
ïðàçíèíè. Äâóåçè÷åí ðúêîïèñ - ãðúöêè è ëàòèíñêè. Ñëåä 9 âåê ñå íàìèðà â Ëèîí. Ïðåç 1581 ã. Òåîäîð äüî Áåç ãî ïðåäîñòàâÿ
íà Êåéìáðèäæñêèÿ óíèâåðñèòåò, êúäåòî ñå ñúõðàíÿâà è äíåñ.
- “Êîäåêñ Ôðèúð” - Äàòà: 5 âåê. Ñúäúðæà ÷åòèðèòå Åâàíãåëèÿ, ñ íÿêîè ïðàçíèíè. Âêëþ÷âà äîáàâêà êúì Ìàðêî, ñëåä
16:14. Ïðåç 1906 ã. Ôðèúð ãî êóïóâà îò åäèí àðàáñêè òúðãîâåö. Äíåñ ñå ñúõðàíÿâà âúâ Âàøèíãòîí.
- “Êîäåêñ Êîðèäåòè” - Äàòà: îò 7 äî 9 âåê. Ñúõðàíÿâà ñå â Òáèëèñè, íî ñïîðåä áåëåæêè ïî ïîëåòàòà ïðåäè òîâà ñå å
íàìèðàë â êàâêàçêèÿ ìàíàñòèð â Êîðèäåòè.
- “Êîäåêñ Ðåãèóñ”, íàðè÷àí îùå “Êîäåêñ Ïàðèçèåíçèñ” - Äàòà: 7 âåê. Ìíîæåñòâî êîðåêöèè è áåëåæêè ïî ïîëåòàòà.
Ñúõðàíÿâà ñå â Íàöèîíàëíàòà áèáëèîòåêà, Ïàðèæ.
- “Êîäåêñ Áåðàòèìóñ” - Äàòà: 6 âåê. Ñúäúðæà Åâàíãåëèÿòà íà Ìàðêî è Ìàòåé, ÷èñò ïåðãàìåíò. Ñúõðàíÿâà ñå â
Áåðàò, Àëáàíèÿ.
- “Êîäåêñ Àòóçèåíçèñ” - Äàòà: 8 èëè 9 âåê. Ñúäúðæà Íîâèÿ çàâåò ñ èçêëþ÷åíèå íà Åâàíãåëèÿòà íà Ìàòåé, Ìàðêî (1,
I-IÕ, 4) è Îòêðîâåíèåòî.
- “Êîäåêñ Âåðöåëåíçèñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 4 âåê. Âúâ Âåðñüîé.
- “Êîäåêñ Âåðîíåíçèñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 4 èëè 5 âåê. Âúâ Âåðîíà.
- “Êîäåêñ Êîëáåðòèíóñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 12 âåê. Â Ïàðèæ.
- “Êîäåêñ Ñàíãåðìàíåíçèñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 8 âåê. Â Ïàðèæ.

- “Êîäåêñ Áðèêñèàíóñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 6 âåê. Â Áðåøà.
- “Êîäåêñ Ïàëàòèíóñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 5 âåê. Â Äúáëèí.
- “Êîäåêñ Âîâèåíäèñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 4 èëè 5 âåê. Ñúäúðæà ñàìî Ìàðêî (VIII, 3 - ÕVI, 6) è Ìàòåé (I,1 - ÕV, 36) ñ
íÿêîè ïðàçíèíè.
- “Êîäåêñ Ìîíàöåíçèñ”. Äàòà: 6 èëè 7 âåê. Íà ëàòèíñêè.
- “Êîäåêñ Êóðåíòîíèàíóñ”. Äàòà: 4 âåê. Íà äðåâíîñèðèéñêè. Îòêðèò ïðåç 1842 ã. â åäèí ìàíàñòèð â ïóñòèíÿòà
Íèòðèÿ, Åãèïåò.
Ñúùåñòâóâàò îùå íÿêîëêî ïàïèðóñà, ÷èèòî ìàëêè ïàð÷åòà ñúäúðæàò îòäåëíè ãëàâè îò êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ. Òîâà ñà:
- Ïàïèðóñ “Ï1”. Äàòà: 3 èëè 4 âåê. Ñúäúðæà Ìàòåé (ãëàâà I, ñòèõîâå 1-9 è 12-20).
- Ïàïèðóñ “Ï3”. Äàòà: 6 âåê. Ñúäúðæà Ëóêà (VII, 36-45 è Õ, 38-42).
- Ïàïèðóñ “Ï4”. Äàòà: 4 âåê. Ñúäúðæà Ëóêà (I, 74-80 è V, 30 - VI, 4).
- Ïàïèðóñ “Ï37”. Äàòà: 3 èëè 4 âåê. Ñúäúðæà Ìàòåé (ÕÕVI, 19-52).
- Ïàïèðóñ “Ï45”. Äàòà: 3 èëè 4 âåê. Ñúäúðæà ÷åòèðèòå Åâàíãåëèÿ è Äåÿíèÿòà, â òåòðàäêè ñ ïî 2 ëèñòà. Çà íåùàñòèå, â
îêàÿíî ñúñòîÿíèå. Îñòàíàëè ñà: Ìàòåé (ÕÕ, 24 - ÕÕI, 19), (ÕÕV, 41 - ÕÕVI, 33), Ìàðêî (IV, 36 - IÕ, 31), (IÕ, 27 - ÕII, 28), Ëóêà
(VI, 31 - VII, 7), (IÕ, 26 - ÕIV, 33).
- “Äðåâíîñèðèéñêè ðúêîïèñè”. Ðàçëè÷íè ðúêîïèñè îò “ïðîñòàòà” âåðñèÿ. Äàòà: 5 èëè 6 âåê.

- “Êîïòñêè ðúêîïèñè”. Ðàçëè÷íè ðúêîïèñè íà ñàõèäèéñêè äèàëåêò îò Ãîðåí Åãèïåò. Íÿêîè îò òåçè ðúêîïèñè ñà îò 4
âåê.
- “Êîïòñêè ðúêîïèñè”. Ðàçëè÷íè ðúêîïèñè íà áîõàèðèòñêè äèàëåêт îò Äîëåí Åãèïåò. Íàé-ñòàðèÿò äàòèðà îò 9 âåê.
1
ÐÚÊÎÏÈÑÈÒÅ ÍÀ ÀÏÎÊÐÈÔÈÒÅ
1
В превод от гръцки – таен, скрит.
w
wwww
- “Êîäåêñ Àñêåâèàíóñ èëè Ïèñòèñ Ñîôèà”. Äàòà: 5 âåê. Ðåäàêòèðàí íà êîïòî-òèâàíñêè. Ñúõðàíÿâà ñå â Áðèòèø
ìþçèúì îò 1785 ã.
- “Êîäåêñ îò Áóðñà”. Äàòà: 4 èëè 5 âåê çà âñÿêà ÷àñò. Ñúäúðæà “Êíèãà çà ãîìåëèÿ òðàêòàò âúðõó Ìèñòåðèÿòà”.
Ñúõðàíÿâà ñå â Áîäëåéñêàòà áèáëèîòåêà. Îòêðèò ïðåç 1769 ã. Íà êîïòî-òèâàíñêè.
- “Êîäåêñ Âåðîëèíñèçèñ 8502”. Äàòà: 5 âåê. Íà êîïòî-òèâàíñêè. Îòêðèò å â Êàéðî ïðåç 1896 ã. è âñå îùå å â Áåðëèí
ïðåç 1945 ã. Ñúäúðæà: “Åâàíãåëèå íà Ìàðèÿ”, “Òàéíàòà êíèãà íà Èîàí”, “Ñîôèà íà Èèñóñ”, Äåÿíèÿòà íà Ïåòúð”.
- “Ïðîòîåâàíãåëèå îò Èàêîâ”. Âúçñòàíîâåíî ïî ðúêîïèñè, ÷èÿòî äàòèðîâêà âàðèðà ìåæäó 5 è 15 âåê. Òåçè ðúêîïèñè
ñà ïðúñíàòè çà ñúõðàíåíèå â ðàçëè÷íè áèáëèîòåêè.
- “Åâàíãåëèå îò Ïåòúð”. Äàòà: 8 âåê. Íàïèñàíî íà ãðúöêè. Îòêðèòî â Ãîðåí Åãèïåò ïðåç 1887 ã.
- “Åâàíãåëèå îò Ïñåâäî-Ìàòåé”. Äàòà: 6 èëè 7 âåê. Âñúùíîñò å âàðèàíò íà “Ïðîòîåâàíãåëèå íà Èàêîâ”.
- “Ðàçêàç çà Áîæèåòî äåòñòâî”, íàðè÷àí îùå “Ïñåâäî-Òîìà”. Äàòà: 5 âåê. Ïîðàæäà âúçíèêâàíåòî íà “Àðìååíñêà
êíèãà çà äåòñòâîòî” îò 6 âåê è íà “Àðàáñêî åâàíãåëèå çà äåòñòâîòî” îò 7 âåê.
- “Åâàíãåëèå îò Íèêîäèì”. Äàòà: 4 âåê. Íàðè÷àíî îùå “Äåÿíèÿ íà Ïèëàò”. Ðàçëè÷íè âåðñèè, íà êîïòñêè è
äðåâíîñèðèéñêè.
- “Åâàíãåëèå îò Ãàìàëèåë”. Äàòà: ñïîðåä ðúêîïèñèòå íàé-ìàëêî 7 âåê. Íà êîïòñêè èëè íà åòèîïñêè.
- “Ãàëèëåéñêè çàâåò íà Èèñóñ Õðèñòîñ”. Äàòà: ñïîðåä ðúêîïèñèòå íàé-ìàëêî 8 âåê. Âåðñèè íà êîïòñêè è åòèîïñêè.
- “×óäåñàòà íà Õðèñòîñ”. Äàòà: ñïîðåä ðúêîïèñèòå íàé-ìàëêî 9 âåê. Íà åòèîïñêè.
- “Åâàíãåëèåòî íà Äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè”. Äàòè: ðàçëè÷íè, ñïîðåä ðúêîïîñèòå. Öèòèðàíî â ðúêîïèñèòå íà Ðóôèí
(5 âåê) è ïðåâîäèòå ìó íà Îðèãåí êàòî åäíî îò íàé-ñòàðèòå àïîêðèôíè åâàíãåëèÿ.
- “Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé”. Äàòà: 5 âåê. Ïðèòåæàâà ñàìî îòêúñè íà êîïòñêè.
- “Äåÿíèÿ íà Èîàí”. Äàòà: 4 âåê. Íà ãðúöêè. Ïðèòåæàâàìå ñàìî äâå òðåòè.
- “Äåÿíèÿ íà Ïåòúð”. Äàòà: 5 âåê. Íà ãðúöêè. Ïðèòåæàâàìå ñàìî êðàÿ. Çà íà÷àëîòî ñúäèì ïî åäèí îòêúñ íà êîïòñêè
è ïî òàêà íàðå÷åíèòå “Äåÿíèÿ”, îò Âåðñüîé, íà ëàòèíñêè.
- “Äåÿíèÿ íà Ïàâåë”, íàðå÷åíè îùå “Äåÿíèÿ íà Ïàâåë è Òåêëà”. Äàòà: 6 âåê, âúâ âåðñèèòå íà äðåâíîñèðèéñêè,
÷åðêîâíîñëàâÿíñêè è àðàáñêè åçèê. Ñúùåñòâóâàò è îòêúñè íà ãðúöêè åçèê, äàòèðàùè îò 5 âåê.
- “Äåÿíèÿ íà Àíäðåé”. Äàòà: 6 âåê. Ñúñòàâåíè íà ëàòèíñêè åçèê. Ñúùåñòâóâàò ôðàãìåíòèðàíè ðúêîïèñè íà ãðúöêè
åçèê.
- “Äåÿíèÿ íà Òîìà”. Äàòèðàíè îò 6 âåê, â òÿõíàòà âåðñèÿ íà ëàòèíñêè åçèê. Ñúùåñòâóâàò âåðñèè íà ãðúöêè è
äðåâíîñèðèéñêè åçèöè, êîèòî áè òðÿáâàëî äà ñà ïðåäõîäíè è âåðîÿòíî äàòèðàò îò 5 âåê.
- “Àïîêàëèïñèñ íà Ïàâåë”. Äàòà: 5 âåê. Ñúñòàâåí íà ãðúöêè åçèê. Ñúùåñòâóâà ïî-êúñíà âåðñèÿ íà ëàòèíñêè åçèê.
- “Åâàíãåëèå îò Òîìà”, íàðå÷åíî îùå “Òàéíèòå ñëîâà íà Èèñóñ”. Äàòà: 4 èëè 5 âåê. Íàïèñàíî íà êîïòñêè åçèê.
Ïðåäñòàâëÿâà ÷àñò îò íàõîäêàòà â Õåíîáîñêèîí, Åãèïåò.
- “Êëèìåíòîâè ïîó÷åíèÿ”. Äàòà: 5 âåê. Ñúñòàâåíè íà ãðúöêè åçèê. Ãðúöêèÿò òåêñò íà “Ïîó÷åíèÿòà” å çàïàçåí äî
äíåñ, íî òîçè íà “Áëàãîäàðíîñòèòå” (íåãîâàòà âòîðà ÷àñò) å èçãóáåí. Ïðèòåæàâàìå ãî ñàìî â ïðåâîäà íà ëàòèíñêè åçèê îò
Ðóôèí.
Що се отнася до находката от четиридесет и девет ръкописа в Хенобоскион през 1947 г., трябва да изчакаме
тяхното публикуване, дори в резюмета, за да разграничим стриктно манихейските писания от другите, гностикохристиянски
редакции. Ето защо тук не споменаваме отделно тези ценни древни документи, датиращи приблизително от 5 век.
ÀÏÎÊÀËÈÏÑÈÑÚÒ È ÍÅÃÎÂÀÒÀ ÒÀÉÍÀ
Запазихме особено място за изследването на този странен текст, който не спира да поражда полемики още с
появата си. Да припомним, че “аïîêàëèïñèñ” å òåðìèí, ïðîèçëèçàù îò ãðúöêàòà äóìà “îòêðîâåíèå”.
Ñúáîðúò â Òðåíòå, 1545 ã., îêîí÷àòåëíî ãî âïèñâà ñðåä êàíîíè÷íèòå òåêñòîâå è íåãîâîòî ðåøåíèå íå ñå îñïîðâà â
êàòîëè÷åñêèÿ ñâÿò. Âñå ïàê ìíîãî îò èçòî÷íèòå àâòîêåôàëíè öúðêâè, íåïîäâëàñòíè íà Ðèì, ïðîäúëæàâàò äà ãî îòðè÷àò,
êàòî ñëåäâàò äðåâíè è èçòúêíàòè ïðèìåðè.
Òàêà Àïîêàëèïñèñúò (Îòêðîâåíèåòî) å ïðåíåáðåãâàí îò âåëèêèÿ Îðèãåí. À Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, áåç äà ñìåå äà
âçåìå îòêðèòî ñòðàíà ïî ñïîðà, ïðîñòðàííî öèòèðà ñâ. Äåíèñ Àëåêñàíäðèéñêè è ïðåïðåäàâà âñè÷êèòå ìó äîâîäè ñðåùó
àïîñòîëè÷åñêèÿ õàðàêòåð íà Àïîêàëèïñèñà. ×óâñòâà ñå, ÷å Åâñåâèé Êåñàðèéñêè âúòðåøíî ïðèåìà àðãóìåíòèòå íà ñâ. Äåíèñ
Àëåêñàíäðèéñêè ñðåùó òîçè çàãàäú÷åí òåêñò.
w
wwww
Ìàëêî ñëåä òÿõ ñúáîðúò â Ëàîäèêèÿ (362 ã.) îòêàçâà äà ãî âïèøå ñðåä êàíîíèçèðàíèòå òåêñòîâå. À è äðóãè
àâòîðèòåòè ñðåä öúðêîâíèòå îòöè ùå ñå âúçïðàâÿò ñðåùó òîçè íàòðàïíèê, êîéòî, òðÿáâà äîáðå äà ãî ïîä÷åðòàåì, íå
ïðèòåæàâà íèêàêâè îòëè÷èòåëíè ÷åðòè, êîèòî äà ãî ñúâìåñòÿâàò ñ Íîâèÿ çàâåò. Äà ãè èçðåäèì: ñâ. Âàñèëèé, ñâ. Êèðèë
Åðóñàëèìñêè, Ãðèãîðèé Íàçèàíñêè, Ãðèãîðèé Íèñåéñêè, ñâ. Èîàí Çëàòîóñò è Òåîäîðèò íå ìó îòäåëÿò íèòî äóìà, è íå ãî
âêëþ÷âàò ñðåä òåêñòîâåòå, äî êîèòî ïðèáÿãâàò. Ñâ. Èåðîíèì ïîääúðæà ïîçèöèÿ, ñõîäíà ñ òàçè íà Åâñåâèé Êåñàðèéñêè.
Îôèöèàëíàòà òðàäèöèÿ òâúðäè, ÷å Àïîêàëèïñèñúò å ðàçêàç çà åäíî âèäåíèå, ñïîõîäèëî àïîñòîë Èîàí ïðè
íåãîâîòî çàòî÷åíèå íà îñòðîâ Ïàòìîñ. Òîé å èçïðàòåí â Ïàòìîñ ïðåç 94 ã., ïúðâàòà îò öàðóâàíåòî íà Íåðâà - äà îòáåëåæèì
òàçè ïîäðîáíîñò, êîÿòî íå å áåç çíà÷åíèå.
Ó÷óäâàùî å êàê âèäåíèå ñ ïîäîáíà ïðîäúëæèòåëíîñò å ìîãëî äà áúäå çàïàçåíî ñ öÿëîòî ìó èçîáèëèå îò äåòàéëè
îò åäèí “ìåäèóì”, âúðíàë ñå êúì íîðìàëíîòî ñè ñúñòîÿíèå. Ó÷óäâàùî å è ñúùî êàê ìîæå ïðåç 94 ã. äà ñå ïðåäñòàâÿ çà
ïðîðî÷åñêè òåêñò, êîéòî ðàçêðèâà ñ äîñòà òî÷íè ïîäðîáíîñòè îïîæàðÿâàíåòî íà Ðèì, ñòàíàëî ïðåç 64 ã., òðèäåñåò ãîäèíè
ïðåäè òîâà, è ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì, ñòàíàëî ïðåç 70 ã., äâàäåñåò è ÷åòèðè ãîäèíè ïî-ðàíî. Ïúðâîòî ñúáèòèå å â
ÕÕVIII ãëàâà, âòîðîòî - â ÕI.
Âïðî÷åì, ãîâîðè ñå, ÷å àïîñòîë Èîàí ãî å íàïèñàë íà ãðúöêè, íî êàêòî îòáåëÿçâà ñâ. Äåíèñ Àëåêñàíäðèéñêè: “...
âèæäàì, ÷å äèàëåêòúò è åçèêúò ìó íå ñà òî÷íî ãðúöêè, ÷å èçïîëçâà âàðâàðñêè èäèîòèçìè, ÷å ÷åñòî äîïóñêà åçèêîâè
ãðåøêè!...” (Åâñåâèé, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, 7, ÕÕV, 26).
Â äåéñòâèòåëíîñò èñòèíàòà å, ÷å îðèãèíàëúò å îôîðìåí íà àðàìåéñêè, ïðåâåäåí íà èâðèò, à ïîñëå - íà ãðúöêè.
Ïúðâèòå äâå âåðñèè èç÷åçâàò ïî âðåìå íà ïîÿâàòà íà ãðúöêàòà âåðñèÿ â êðàÿ íà I âåê.
Îò äðóãà ñòðàíà, ñïîðåä íÿêîè òúëêóâàòåëè òîâà, êîåòî ñìå ïðèåëè äà íàðè÷àìå Àïîêàëèïñèñ å ñú÷åòàíèå îò
ìíîãî òåêñòîâå, äîðè îò ðàçëè÷íè àâòîðè. Åäíè ãîâîðÿò çà òðèìà àâòîðè, äðóãè - çà äâàìà, íàé-÷åñòî ñ åâðåéñêè ïðîèçõîä,
çëå îáåäèíåíè îò ðåäàêòîð-õðèñòèÿíèí â ïî-êúñåí ïåðèîä.
Ñïîðåä ïî÷èòàåìèÿ îòåö Áîàìàð, ïðåïîäàâàòåë â Áèáëåéñêàòà øêîëà â Èåðóñàëèì, ÷èñòî ïðîðî÷åñêàòà ÷àñò íà
Àïîêàëèïñèñà (ãëàâà IV äî ÕII), ñå ñúñòîè îò äâå ðàçëè÷íè “îòêðîâåíèÿ” - ïúðâîíà÷àëíî íåçàâèñèìè åäíî îò äðóãî è
âïîñëåäñòâèå ñëåòè â åäèí òåêñò. Ùî ñå îòíàñÿ äî “Ïèñìà äî Ñåäåìòå öúðêâè” (ãëàâè II è III), òå áè òðÿáâàëî ïúðâîíà÷àëíî
äà ñà ñúùåñòâóâàëè ðàçäåëåíè. Íàèñòèíà å òðóäíî äà ñè ïðåäñòàâèì åäèí ðåäàêòîð äà ãðóïèðà âñè÷êè òåçè ïèñìà è äà
èçïðàùà êîïèÿ íà âñè÷êèòå ñè êîðåñïîíäåíòè, äîðè êîãàòî ñþæåòúò èì å îáù.
Íåùî ïîâå÷å, ïðî÷èòúò íà Àïîêàëèïñèñà âîäè êúì èçâåñòíè ðàçìèñëè äîðè íå îñîáåíî íàáëþäàòåëíèÿ ÷èòàòåë.
Àêî ïðèåìåì, ÷å òåêñòúò å ñú÷èíåí ïðåç 94 ã. â Ïàòìîñ îò àïîñòîë Èîàí, çàùî â íåãî ëèïñâàò ñâåäåíèÿ çà òîëêîâà
ñúùåñòâåíè ìîìåíòè îò õðèñòèÿíñêîòî äâèæåíèå, à èìåííî:
- ñúùåñòâóâàíåòî íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè, ïîñâåòåíè è ñàêðàëèçèðàíè îò Õðèñòîñ êàòî âîäà÷è íà ðàæäàùàòà ñå
Öúðêâà.
- ñúùåñòâóâàíåòî íà Ïåòúð êàòî âúðõîâåí âîäà÷ íà äâèæåíèåòî.
- ñúùåñòâóâàíåòî íà Ïàâåë, íåãîâàòà ìèñèÿ, âîäåùàòà ìó ðîëÿ, ñìúðòòà ìó â Ðèì ïðåç 67 ã.
- ñúùåñòâóâàíåòî íà ÷åòèðèòå Åâàíãåëèÿ, à è íà òâúðäå ìíîãîòî àïîêðèôè, êîèòî çàïî÷âàò äà ñå ðàçïðîñòðàíÿâàò.
- ñúùåñòâóâàíåòî íà Ïîñëàíèÿòà íà Ïàâåë, ÷åòåíè ïðåä âñè÷êè õðèñòèÿíñêè îáùíîñòè, çà êîèòî ñà ïðåäíàçíà÷åíè.
- îïðåäåëÿíåòî íà ñåäåìäåñåò è äâàìàòà ó÷åíèöè, òÿõíàòà ìèñèÿ.
Àêî âñè÷êî òîâà ëèïñâà â Àïîêàëèïñèñà, çíà÷è òåêñòúò å ñúñòàâåí ïî-ðàíî. Áåçñïîðíî â íåãî ñòàâà äóìà çà “ãðàäà,
êúäåòî òåõíèÿ ãîñïîä áå ðàçïíàò” (ÕI, 8), íî å èçâåñòíî, ÷å â Èåðóñàëèì ñà ðàçïíàòè ìíîãî ìåñèàíñêè âîäà÷è, äà ñïîìåíåì
ñàìî Åçåêèÿ, ñúùî “ñèí Äàâèäîâ” è ñëåäîâàòåëíî “ãîñïîäàð íà Èçðàåë”.
Íàèñòèíà, â ãëàâà ÕIV, 6, ñòàâà äóìà çà íÿêàêâî çàãàäú÷íî “âå÷íî åâåíãåëèå”, íî äà ñå ñïðåì íà òî÷íèÿ òåêñò:
“Âèäÿõ äðóã åäèí àíãåë, êîéòî ëåòåøå â ñðåäàòà íà íåáåòî, íîñåù âå÷íî åâàíãåëèå, êîåòî äà áúäå èçâåñòåíî íà çåìíèòå
æèòåëè...”
Âñúùíîñò, â îðèãèíàëíàòà ãðúöêà âåðñèÿ èçïîëçâàíèÿ òåðìèí å evaggelion aionion, êîåòî íå îçíà÷àâà “åâàíãåëèå” â
ñìèñúëà, êîéòî âúçïðèåìàìå ñåãà, à â òîãàâàøíèÿ ñìèñúë íà ãðúöêè: ùàñòëèâî ïîñëàíèå, äîáðà âåñò.
Ñúùåñòâóâà öåííî äîêàçàòåëñòâî, ÷å îðèãèíàëúò å íà àðàìåéñêè - íàðîäåí äèàëåêò, ñëåä êàòî êëàñè÷åñêèÿò èâðèò
ñòàâà ëèòóðãè÷åí åçèê â 4 â. ïð. Õðèñòà. È òîâà ñå ïîòâúðæäàâà, àêî îò÷åòåì, ÷å Àïîêàëèïñèñúò (ïîíå ïúðâîíà÷àëíèÿò
òåêñò áåç ïî-êúñíèòå äîïúëíåíèÿ) å ïðåäíàçíà÷åí - êàòî èñòèíñêî “âúçâàíèå êúì íàðîäà” - çà èçíåìîãâàùèòå ïîä
äðåâíîðèìñêîòî èãî åâðåè.
Åòî ãî è äîêàçàòåëñòâîòî. Â ãëàâà IÕ, ñòèõ 11, ÷åòåì ñëåäíîòî:
“Çà öàð íàä ñåáå ñè èìàõà àíãåëà íà áåçäíàòà; èìåòî ìó ïî åâðåéñêè å Àâàäîí, à ïî ãðúöêè - Àïîëèîí...”
Êîãàòî ñâ Èåðîíèì ñúñòàâÿ ñâîÿòà “Âóëãàòà” íà ëàòèíñêè, òîé áåç âñÿêàêâè ñêðóïóëè ïðèáàâÿ êúì ôèíàëà íà
ñúùèÿ ñòèõ:
“... à íà ëàòèíñêè - Ðàçðóøèòåë.”
w
wwww
w..ssppiirraallaattaa..nneett 10
Ïî-ìúäúð, íåãîâî ïðåîñâåùåíñòâî Áîàìàð ùå ñå çàäîâîëè ñ îòïðàâêà ïîä ëèíèÿ, çà äà íè êàæå: “Íà ôðåíñêè:
Ðàçðóøåíèå, Ðàçðóõà.”
Ëåñíî å äà ñå îáîáùè. Âñåêè ïðåâîäà÷ å ñìåòíàë çà äîáðå äà óòî÷íè íà ñîáñòâåíèÿ ñè åçèê çíà÷åíèåòî íà èìåòî
íà Êíÿçà íà Áåçäíàòà, ïðèáàâÿéêè ãî âñåêè ïúò êúì ïðåäõîäíèòå ïðåâîäè.
Êàêâî å àðàìåéñêîòî èìå, êîåòî ïúðâèÿò ïðåâîäà÷ íà èâðèò å ïðåâåë êàòî Àâàäîí? Ìîæå áè Àâäóò (àëåô-âåò-
äàëåò-óàâ-àòó)? Íàìèðàìå ãî â “Ñåôåð Ðàçèåë” íà ôîëèî À5 ñúñ ñìèñúëà íà “Ãèáåë”, êîåòî ñúùî òàêà å èìåòî íà Àíãåëà
íà èçòî÷íèÿ âÿòúð îò “3-à òåãóôà”.
Íî òîãàâà, àêî òîçè òåêñò å ïðîñòî ìàíèôåñò, ñúçäàäåí íà íàðîäíèÿ åçèê çà âðåìåòî ñè, çà äà ïîäêðåïè åâðåéñêàòà
ñúïðîòèâà ñðåùó äðåâíîðèìñêèÿ îêóïàòîð, êîé å àâòîðúò? Êîãà å ñú÷èíåíà ïúðâîíà÷àëíàòà îñíîâà (áåç äîïúëíåíèÿòà)?
Íà òîçè ïîñëåäåí âúïðîñ îòãîâîðúò å, ÷å Àïîêàëèïñèñúò å çàâúðøåí ïðåäè 64 ã., çàùîòî òîâà å ãîäèíàòà íà îïîæàðÿâàíåòî
íà Ðèì - íå ìîæå âå÷å ñëó÷èëî ñå ñúáèòèå äà ñå ïðåäñòàâÿ êàòî ïðîðî÷åñòâî.
À ñúùî è ïðåäè Èîàí Êðúñòèòåë äà ñå èçÿâè êàòî ïðîïîâåäíèê ïðè áðîäà Âåòîâàðà íà ðåêà Éîðäàí ïðåç 15-à
ãîäèíà îò âëàñòâàíåòî íà Òèáåðèé, èëè 28-à ñë. Õðèñòà. Åòî è äîêàçàòåëñòâîòî ñ ïîäïèñà íà àâòîðà:
1 2
“Îòêðîâåíèå íà Èèñóñ Ìèðîïîìàçàíè , ùî ìó äàäå Áîã , çà äà ïîêàæå íà ðàáèòå ñè îíîâà, êîåòî òðÿáâà äà ñòàíå
ñêîðî. È Òîé ãî ÿâè, êàòî ãî èçïðàòè ÷ðåç Àíãåëà ñè íà Ñâîÿ ðàá Èîàíà, êîéòî âúçâåñòè ñëîâîòî Áîæèå è ñâèäåòåëñòâîòî
Èèñóñ Õðèñòîâî è âñè÷êî, ùî å âèäÿë. Áëàæåí å îíÿ, êîéòî ÷åòå, è îíèÿ, êîèòî ñëóøàò äóìèòå íà ïðîðî÷åñòâîòî è ïàçÿò
ïèñàíîòî â íåãî; çàùîòî âðåìåòî å áëèçî! (Îòêðîâåíèå, “Ïðîëîã”, I, 1-3)
“Àç, Èèñóñ, èçïðàòèõ Ñâîÿ Àíãåë äà âè çàñâèäåòåëñòâà òîâà â öúðêâèòå. Àç ñúì êîðåíúò è ðîäúò Äàâèäîâ, óòðåíàòà
è ñâåòëà çâåçäà... È êîéòî å æàäåí äà äîéäå, è êîéòî æåëàå, íåêà âçåìà îò âîäàòà íà æèâîòà äàðîì... Êîéòî ñâèäåòåëñòâà
çà òîâà, êàçâà: äà, èäà ñêîðî!” (Îòêðîâåíèå, “Åïèëîã”, ÕÕII, 16-20[412]).
Àêî ïðèåìåì, ÷å Àïîêàëèïñèñúò å ïèñàí îò àïîñòîë Èîàí â Ïàòìîñ ïðåç 94 ã., òðÿáâà äà ïðèåìåì è ëúæëèèâîñòòà
íà íåãîâîòî âèäåíèå, çàùîòî çàâðúùàíåòî íà Õðèñòîñ íèêîãà íå ñå å ñúñòîÿëî. Ùî ñå îòíàñÿ äî âúçâåñòÿâàíåòî íà
îïîæàðÿâàíåòî íà Ðèì (ïîä ñèìâîëè÷íîòî èìà Âàâèëîí) è ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì, òå âå÷å ñà ñå ñëó÷èëè.
Îòòóê ìîæåì äà íàïðàâèì çàêëþ÷åíèåòî. Èîàí, êîéòî ïîëó÷àâà ïîñëàíèåòî íà Èèñóñ êàòî ïîñëåäèöà îò âèäåíèåòî
ìó - òîçè óæàñÿâàù àïîêàëèïñèñ - íå å êîé äà å Èîàí, à Èîàí Êðúñòèòåë. Òîâà ïîñëàíèå ìó å èçïðàòåíî îò Åãèïåò, êúäåòî
âñå îùå ñå íàìèðà Õðèñòîñ ñëåä ïðîâàëà íà áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî è ðàçáèâàíåòî íà âîéñêèòå íà çèëîòèòå.
È çàâðúùàíåòî íà Õðèñòîñ å áëèçêî, íî â ìàòåðèàëíèÿ ñìèñúë íà äóìàòà. Çàùîòî òîé ñêîðî ùå ñå ïîÿâè êðàé
áðîäà íà ðåêà Éîðäàí, ïðåç 28 ã., êàòî ùå çàìåñòè Èîàí Êðúñòèòåë, êîéòî âå÷å å ïðèêëþ÷èë ìèñèÿòà ñè.
Àíãåë äîíàñÿ èçâåñòèåòî ñàìî â ëàòèíñêèÿ òåêñò. Â ãðúöêèÿ òåêñò ñå ãîâîðè çà aggelos, îçíà÷àâàùî “ïðàòåíèê”,
ëèøåí îò âñÿêàêúâ ñâðúõåñòåñòâåí õàðàêòåð â òîãàâàøíèÿ ãðúöêè åçèê. Çà äà ñå íàçîâàò äóõîâíè õàðàêòåðèñòèêè, ñå
ïðèáÿãâà äî äóìè êàòo daimon, diabolos, kakodaimon. Ïðè÷èíàòà å ïðîñòà, â òîãàâàøíàòà ìèòîëîãèÿ íà ãúðöèòå íå
ñúùåñòâóâàò òîçè âèä äóõîâå, êîèòî íèå íàðè÷àìå àíãåëè...
Ùî ñå îòíàñÿ äî òåðìèíà “åêëåçèÿ” (â ïðåâîä îò ãðúöêè - ñúáðàíèå), òîâà ìîæå ñúâúðøåíî äà áúäå ïðåäàäåíî ñúñ
ñòàðîåâðåéñêîòî “êàõàë”, êîåòî èìà ñúùîòî çíà÷åíèå. Ñòàâà äóìà çà îïðåäåëåíî ìÿñòî, çà ãðóïèðàíå íà ïðèâúðæåíèöè.
È òàêà, àâòîð íà ïúðâîíà÷àëíèÿ Àïîêàëèïñèñ (áåç ïî-êúñíèòå äîïúëíåíèÿ) å ñàìèÿò Èèñóñ Õðèñòîñ, êàêòî ñàì ãî
ñïîìåíàâà â “Ïðîëîã” è “Åïèëîã”. Ñúñòàâÿ ãî êúì 26-27 ã. è ïîëó÷àòåëÿò å íå äðóã, à Èîàí Êðúñòèòåë. Öåëòà å çà ïîðåäåí
ïúò ñ ëúæëèâè íàäåæäè äà ñå ñòèìóëèðà çàêîííîòî æåëàíèå íà åâðåéñêèÿ íàðîä çà íåçàâèñèìîñò îò ãíåòà íà
äðåâíîðèìñêîòî èãî. Â òàçè íàñîêà íå ëèïñâàò è çàïëàõè. Ñúäåòå ñàìè:
“Ãîðêî, ãîðêî, ãîðêî íà æèâååùèòå ïî çåìÿòà!” (Îòêðîâåíèå, 8, 13)
“Ãîðêî âàì, êîèòî íàñåëÿâàòå çåìÿòà è ìîðåòî.” (Îòêðîâåíèå, 12, 12)
Ñúäáàòà íà îáèêíîâåíèòå íàðîäè íèêàê íÿìà äà áúäå çà çàâèæäàíå, êîãàòî ñå âúçöàðè òîçè, îòõâúðëåí ïî÷òè
íàâñÿêúäå â Èçðàåë, ôàíàòè÷åí åêñòðåìèçúì: “È êîéòî ïîáåæäàâà è ïàçè äåëàòà ìè äîêðàé, íåìó ùå äàì âëàñò íàä
åçè÷íèöèòå. È ùå ãè ïàñå ñ æåçúë æåëåçåí; êàòî ãëèíåíè ñúäîâå ùå ñå ñòðîøàò; êàêòî è àç ïîëó÷èõ âëàñò îò Îòöà ñè; è ùå
ìó äàì óòðèííàòà çâåçäà...” (Ïàê òàì, 2,:26-28).
Äîðè è äà îñòàâèì íà ñòðàíà òîçè ñòðàíåí ïîäàðúê, ñòàâà ÿñíî, ÷å ñúñåäíèòå íà èóäåèòå íàðîäè íå áúðçàò äà ñå
ïðèñúåäèíÿò êúì çèëîòèòå â áîðáàòà èì ñðåùó Ðèìñêàòà èìïåðèÿ.
Ìîæåì äà ñè ïðåäñòàâèì ÿñíî êàêâî áè ñòàíàëî, àêî åêçåìïëÿðè îò òîçè ïëàìåíåí ïðèçèâ çà ñâåùåíà âîéíà,
íàäëåæíî ïðåâåäåíè îò àðàìåéñêè íà ãðúöêè - åçèêúò çà âðúçêà ìåæäó äðåâíîðèìñêèÿ îêóïàòîð è êóëòèâèðàíèÿ èóäàèçúì,
òâúðäå åëèíîôèëñêè íàñòðîåí ñëåä II âåê ñë. Õðèñòà - ñà áèëè ïðåäîñòàâåíè îò ïðîòèâíèöèòå íà Èèñóñ íà ðàçëè÷íèòå
ïðîêóðàòîðè, êàòî Ïèëàò, Ìàðöåëèé è äð. Òåõíèÿò ïðî÷èò â èìïåðñêàòà êàíöåëàðèÿ å ùÿë äà îïðàâäàå ñèñòåìàòè÷íèòå
ðåïðåñèè ñðåùó âñåêè, êîéòî å áèë ñâúðçàí ñ òîçè çàãàäú÷åí Chrestos. È íå ñàìî â Ïàëåñòèíà, à âúâ âñè÷êè ïðîâèíöèè íà
Èìïåðèÿòà.
1
„Христос” на гръцки означава „миропомазан”. Това е староеврейското „месия”.
2
Тези четири думи са свидетелство, че по онова време Христос не се смята за Бог и единосъщен.
w
wwww
Åòî îòêúäå ïðîèçëèçà èçðå÷åíèåòî (âåðîÿòíî ñúêðàòåíî îò ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è) íà Ñâåòîíèé â “Æèâîòúò íà
äâàíàäåñåòòå öåçàðè”: “Òúé êàòî åâðåèòå ñå áóíòóâàõà íåïðåêúñíàòî, ïîäñòðåêàâàíè îò íÿêîé ñè Õðåñòîñ, òîé ãè èçãîíè îò
Ðèì...” (Ïàê òàì, “Êëàâäèé”, ÕÕV). Íàìèðàìå ñå â 52 ã. ñë. Õð. Èçìèíàëè ñà îñåìíàäåñåò ãîäèíè, îòêàêòî Èèñóñ å ðàçïíàò â
Èåðóñàëèì, íî òúé êàòî íåãîâèòå ïîñëåäîâàòåëè ãî ïðåäñòàâÿò çà âúçêðúñíàë, âñå åäíî ÷å òîé ïðîäúëæàâà äà çàãîâîðíè÷è
ñðåùó pax romana è Ñâåòîíèé, ïîâëèÿí îò ïîêàçàíèÿòà èì ïðè ðàçïèòèòå, ãîâîðè çà íåãî, êàòî ÷å ëè å æèâ.
Òàêà îùå ïðåç 52 ã. ñë. Õð. ìåñèàíñêèÿò êëàí âúâ âíóøèòåëíàòà åâðåéñêà êîëîíèÿ â Ðèì, íàáðîÿâàùà ïî âðåìåòî
íà Òèáåðèé íàä 50 000 äóøè, ïðèâëè÷à ãíåâà íà Èìïåðèÿòà è òîé ñå ñòîâàðâà íàä ìèðîëþáèâîòî ìíîçèíñòâî.
Çàòîâà ñà ðàçáèðàåìè ïúðâî ïðåìúë÷àâàíåòî, ïîñëå ðåçåðâèðàíîñòòà è íàêðàÿ íåïðèÿçúíòà, ñ êîÿòî Îòöèòå íà
çàðàæäàùàòà ñå Öúðêâà ñå îòíàñÿò êúì åäèí òîëêîâà êîìïðîìåòèðàù òåêñò. Ïî÷òè ñèãóðíî å, ÷å äðåâíîðèìñêàòà ïîëèöèÿ,
à çíà÷è è èìïåðàòîðúò, ñà ïîçíàâàëè Àïîêàëèïñèñà ïðåäè îïîæàðÿâàíåòî íà Ðèì ïðåç 64 ã. ñë. Õð. Ðàçáèðàìå çàùî ñëåä
ïîæàðà íàâñÿêúäå â Èìïåðèÿòà ñðåä ïðåñòúïëåíèÿòà, êîèòî çàêîíúò ïðåñëåäâà, å è òîâà äà èçïîâÿäâàø õðèñòèÿíñêàòà
ðåëèãèÿ.
Íå å èçêëþ÷åíî áîðáàòà íà Ðèì ñðåùó ìåñèàíñòâîòî íà Èèñóñ äà å çàïî÷íàëà îùå â íà÷àëîòî, äîêàòî òîé å îùå
æèâ, êîãàòî íåãîâèòå äåéñòâèÿ ïðîêàðâàò ïúòÿ íà òîâà èñòèíñêî “âúçâàíèå çà ñâåùåíà âîéíà”,íà òîâà îáÿâÿâàíå íà âîéíà
íà íàðîäèòå. Åòî çàùî.
Â “Ïèñìî äî ïåðãàìñêèÿ äóõîâíèê” (Îòêðîâåíèå, 2, 12-13) ñå ñïîìåíàâà åäèí ìú÷åíèê, êîéòî èçáÿãâàò äà èçòúêíàò,
êàòî íèêîé òúëêóâàòåë íå ñìåå äà ãî íàçîâå, çàùîòî ñàìî ñïîìåíúò çà òîçè ìú÷åíèê ùå ðàçãëàñè Èñòèíàòà! Åòî òîçè
ñòðàíåí ïàñàæ: “È íà àíãåëà íà ïåðãàìñêàòà öúðêâà íàïèøè: òúé êàçâà Îíÿ, Êîéòî äúðæè äâóîñòðèÿ ìå÷: çíàÿ äåëàòà òè, è
äå æèâååø, òàì, äåòî å ïðåñòîëúò íà ñàòàíàòà, è äúðæèø èìåòî Ìè, è íå ñå îòðå÷å îò âÿðàòà Ìè äîðè â äíèòå, êîãàòî
âåðíèÿò Ìè ñâèäåòåë Àíòèïà áèäå óìúðòâåí ìåæäó âàñ, ïðåäè êîèòî æèâåå ñàòàíàòà.”
Íàé-íàïðåä ùå îòáåëåæèì, ÷å “àíãåëèòå”, íà êîèòî Èîàí ïîëó÷àâà çàïîâåä äà ïèøå, íå áèõà ìîãëè äà áúäàò
angelis â ëàòèíñêîòî çíà÷åíèå íà äóìàòà, à ïî-ñêîðî ñà äðåâíîãðúöêîòî aggelous, ò. å. ïðàòåíèöè, â ñëó÷àÿ “êîðåñïîíäåíòè”
îò âúçìîæíî íàé-÷îâåøêèÿ âèä. Òîâà ñà “êíèæíèöèòå” íà âñåêè åâðåéñêè “êàõàë”, êîéòî ïðåìèíàâàéêè îò àðàìåéñêèÿ
îðèãèíàë ïðåç èâðèò ñòèãà äî ãðúöêèÿ ïðåâîä âå÷å êàòî “åêëåçèÿ” (öúðêâà). Àêî íå å òàêà, íå âèæäàìå êàê Èîàí ùå ñå çàåìå
äà ïðåäàäå ïîñëàíèåòî íà Èèñóñ íà àíãåëà ïàçèòåë íà “åêëåçèÿ”, àêî òîçè àíãåë å ñàìî äóõ!
È ñúâñåì åñòåñòâåíî âúçíèêâà âúïðîñúò, êîé å òîçè “ñâèäåòåë” íà Èèñóñ, òîçè ìú÷åíèê Àíòèïà, îñúäåí íà ñìúðò â
Ïåðãàì ïîðàäè âåðíîñòòà ñè êúì Èèñóñ, ïðåäè òîé äà å çàâúðøèë Àïîêàëèïñèñà è äà ãî å èçïðàòèë íà Èîàí?
“Äåÿíèÿòà íà Ïèîíèé”, “Äåÿíèÿòà íà Êàðïèé”, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ” îò Åâñåâèé Êåñàðèéñêè íå ñïîìåíàâàò íèùî çà
íåãî. Åâñåâèé êàçâà ñëåçíîòî â ñâîÿòà ÷åòâúðòà êíèãà, ñëåä êàòî å èçðåäèë ìú÷åíèöèòå îò Ñìèðíà: “Ïðèòåæàâàìå è
“Äåÿíèÿòà” íà äðóãè ìú÷åíèöè, êîèòî ñà ñòðàäàëè â àçèàòñêèÿ ãðàä Ïåðãàì - Êàðïèé, Ïàïèëèé è åäíà æåíà, Àãàòîíèöåÿ,
êîèòî ñïîðåä ìíîãî è çàáåëåæèòåëíè ñâèäåòåëñòâà ïðèêëþ÷âàò ñëàâíî æèâîòà ñè.” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà
èñòîðèÿ”, IV, 15, 48).
Âïðî÷åì êàòîëè÷åñêèòå òúëêóâàòåëè ðàçïîëàãàò âúâ âðåìåòî òåçè åêçåêóöèè áèëî òî ïðè Ìàðê Àâðåëèé (îò 161 äî
180 ã.), áèëî ïðè Äåöèé (îò 240 äî 251 ã.). Åòî íè îòäàëå÷åíè îò âðåìåòî íà Àïîêàëèïñèñà, äîðè îò òîâà íà îôèöèàëíàòà
âåðñèÿ (94 ã.). Çàùîòî ñúùèÿò òîçè Àíòèïà óìèðà ïðåäè 94 ã. ñïîðåä îôèöèàëíàòà âåðñèÿ, èëè ïðåäè 28 ã. ñïîðåä íàøèòå
ñúïîñòàâêè.
À ñïîðåä âñè÷êè òúëêóâàòåëè - êàòîëèöè, ïðîòåñòàíòè èëè ïðàâîñëàâíè - äÿêîí Ñòåôàí å ïúðâèÿò ìú÷åíèê, óáèò ñ
êàìúíè â Èåðóñàëèì ïðåç 36 ã., ãîäèíàòà, â êîÿòî Ìàðöåëèé íàñëåäÿâà Ïèëàò êàòî ïðîêóðàòîð.
Ñëåäîâàòåëíî âúïðîñíèÿò Àíòèïà, óìðÿë â Ïåðãàì ïîðàäè âåðíîñòòà ñè êúì Èèñóñ, çà êîãîòî âñè÷êè òúëêóâàòåëè
èçáÿãâàò äà ãîâîðÿò (òîçè íåóäîáåí ñòèõ âèíàãè ñå ïðåñêà÷à, áåç äà ñå êàæå è äóìà, áåç íàé-ìàëêàòà áåëåæêà ïîä ëèíèÿ),
òîçè Àíòèïà å òîëêîâà íåóäîáåí è êîìïðîìåòèðàù çà îôèöèàëíàòà èñòîðèÿ íà õðèñòèÿíñòâîòî, êîëêîòî ñà Èóäà Ãàëèëååö
è ãðàä Ãàìàëà.
3
ÏÑÅÂÄÎÁËÀÃÎÂÅÙÀÍÈÅÒÎ
„Истината винаги е странна, по-странна от измислицата...

Лорд Байрон, Дон Жуан, ХІV
“À íà øåñòèÿ ìåñåö áå èçïðàòåí îò Áîãà Àíãåë Ãàâðèèë â ãàëèëåéñêèÿ ãðàä, íà èìå Íàçàðåò, ïðè åäíà äåâèöà,
ñãîäåíà çà ìúæ, íà èìå Èîñèô, îò äîìà Äàâèäîâ, à èìåòî íà äåâèöàòà áåøå Ìàðèàì. Àíãåëúò âëåçå ïðè íåÿ è ðå÷å:
“Ðàäâàé ñå, áëàãîäåòíà! Ãîñïîä å ñ òåáå, áëàãîñëîâåíà ñè òè ìåæäó æåíèòå.”
À òÿ, êàòî ãî âèäÿ, ñìóòè ñå îò äóìèòå ìó è ðàçìèñëÿøå, êàêúâ ëè å òîÿ ïîçäðàâ. È ðå÷å è Àíãåëúò: “Íå áîé ñå,
Ìàðèàì, ïîíåæå òè íàìåðè áëàãîäàò ó Áîãà. È åòî, òè ùå çà÷åíåø â óòðîáàòà, ùå ðîäèø Ñèí è ùå Ãî íàðå÷åø ñ èìåòî
Èèñóñ. Òîé ùå áúäå âåëèê è ùå ñå íàðå÷å Ñèí íà Âñåâèøíèÿ, è ùå Ìó äàäå Ãîñïîä Áîã ïðåñòîëà íà îòöà Ìó Äàâèäà, è ùå
öàðóâà íàä äîìà Èàêîâîâ äîâåêè, è öàðñòâîòî ìó íå ùå èìà êðàé.
w
wwww
À Ìàðèàì ðå÷å íà Àíãåëà: “Êàê ùå áúäå òîâà, êîãàòî àç ìúæ íå ïîçíàâàì?”
Àíãåëúò è îòãîâîðè è ðå÷å: “Äóõ Ñâåòèé ùå âëåçå âúðõó òè, è ñèëàòà íà Âñåâèøíèÿ ùå òå îñåíè. Çàòîâà è Ñâåòîòî,
Êîåòî ùå ñå ðîäè îò òåáå, ùå ñå íàðå÷å Ñèí Áîæèé. Åòî è Åëèñàâåòà, òâîÿ ñðîäíèöà, íàðè÷àíà íåïëîäíà, è òÿ çà÷åíà ñèí â
ñòàðèíèòå ñè è å âå÷å â øåñòèÿ ìåñåö, çàùîòî ó Áîãà íÿìà äà îñòàíå áåçñèëíà íè åäíà äóìà.”
Òîãàâà Ìàðèàì ðå÷å: “Åòî ðàáèíÿòà Ãîñïîäíà, íåêà ìè áúäå ïî äóìàòà ìè.” È Àíãåëúò ñè îòèäå îò íåÿ. È êàòî
ñòàíà Ìàðèàì ïðåç òèÿ äíè, îòèäå íàáúðçî â ïëàíèíñêàòà ñòðàíà, â ãðàä Èóäèí, è âëåçå â äîìà Çàõàðèåâ è ïîçäðàâè
Åëèñàâåòà...” (Ëóêà, I, 26-40).
Îò òîçè ðàçêàç ìîæå äà íàïðàâèì äâà èçâîäà. Ïúðâèÿò å, ÷å Ìàðèÿ íèòî çà ìèã íå ñå óñúìíÿâà â äóìèòå íà Àíãåëà
è äîêàçàòåëñòâîòî çà òîâà å, ÷å òÿ âåäíàãà ñå îòïðàâÿ íà äúëúã è óìîðèòåëåí ïúò îò 180 êì îò Ãàëèëåÿ äî öàðñòâîòî
Èóäåÿ. Çíà÷è çà íåÿ áëàãîâåñòèåòî å íåùî ðåàëíî, òÿ íå ñå ñúìíÿâà íèòî çà ìèã. Ïîíå òàêà å â ðàçêàçà íà Ëóêà,
ïðåïðåäàâàù ÷óòîòî îò ó÷èòåëÿ ñè Ïàâåë, êîéòî îáà÷å íå å ïðÿê ñâèäåòåë.
Âòîðîòî ñèãóðíî íåùî å, ÷å íå å ñúùåñòâóâàë ãîäåíèê íà èìå Èîñèô. Íåêà äà äîïóñíåì, ÷å Ìàðèÿ å îôèöèàëíî
ñãîäåíà çà ìúæ îò öàðñêèÿ Äàâèäîâ ðîä, çà êîãîòî è ïðåäñòîè äà ñå îìúæè. Èçâåñòÿâàò ÿ, ÷å ùå çàáðåìåíåå, ÷å ùå ðîäè
ìîì÷å è ÷å òî ùå áúäå öàð íà Èçðàåë. À òÿ ïèòà êàê ùå ñòàíå òîâà íåùî, “êîãàòî àç ìúæ íå ïîçíàâàì”! Çíà÷è, èëè âå÷å
çíàå, ÷å ãîäåíèêúò å èìïîòåíòåí, èëè òîé íå ñúùåñòâóâà. Ïúðâàòà õèïîòåçà å øîêèðàùà îò íÿêîëêî ãëåäíè òî÷êè, çàùîòî
ïðåäïîëàãà, ÷å Ìàðèÿ âå÷å å íàïðàâèëà îïèò ñ ãîäåíèêà ñè, íàðå÷åí Èîñèô, è òîãàâà âå÷å íå å äåâñòâåíà, ïîíå â ìîðàëåí
ñìèñúë. Äðóãàòà âåðîÿòíîñò å, ÷å å ïðèåëà äà ñå îìúæè çà ÷îâåê, ÷èåòî ïîëîâî áåçñèëèå å èçâåñòíî. Íî òîâà ïðîòèâîðå÷è
íà åâðåéñêèòå çàêîíè. Çàùîòî ñïîðåä Òàëìóäà èìïîòåíòíèÿò ñúïðóã ðàçïîëàãà ñ íå ïîâå÷å îò äâå ñåäìèöè, çà äà
ïðåäîñòàâè ñâîáîäà íà æåíà ñè. (Òàëìóä: Àðàêõ. 5, 6 - Êåò. 13, 5 - Íåä. 11, 12 - Êåò. 5, 6). Ñëåä êîåòî ñúäúò ïðèñúæäà
ðàçâîä. Òàêà ñúùî åäèí ìúæ òðÿáâà äà ñå îæåíè íå ïîî-êúñíî îò îñåìíàäåñåòãîäèøíàòà ñè âúçðàñò, à öåëòà å
ïðîäúëæàâàíå íà ïîêîëåíèÿòà. Äà ñêëþ÷èø áðàê ñ æåíà èëè ìúæ, êîèòî ñà âñåèçâåñòíî áåçñèëíè èëè ñòåðèëíè, çíà÷è äà
ïîñòúïèø àìîðàëíî è ïðîòèâ çàêîíà.
Âñúùíîñò ñêîðî ùå êîíñòàòèðàìå, ÷å èñòèíñêèÿò áàùà íà Õðèñòîñ íÿìà äà äàðè Ìàðèÿ ñ åäíî äåòå, à ñ äâîéêà
áëèçíàöè - íåùî íàïúëíî ðàçëè÷íî îò àíãåëñêîòî èçâåñòèå çà åäèí åäèíñòâåí “Ñèí íà Âñåâèøíèÿ”.
Áåçñïîðíî, ùå óäîñòîÿò Èèñóñ ñ ïðîçâèùåòî “ñèí íà äúðâîäåëåö” (Ìàòåé, 13, 55 è Ìàðêî, VI, 3). Íî òóê îòíîâî
ñòàâà äóìà çà ïðÿêîðà íà Èóäà Ãàìàëèåë, êîéòî èçãëåæäà ñúùî å èçó÷àâàë ìàãèÿ, è òîî ïðåäè íàé-ãîëåìèÿ ñè ñèí Èèñóñ -
àêî íå åãèïåòñêàòà, òî òàçè íà ñòàðîåâðåéñêàòà Êàáàëà. Â äåéñòâèòåëíîñò äóìàòà “äúðâîäåëåö” èìà äâå çíà÷åíèÿ íà
èâðèò. Èçïèñàíà êàòî “õåðåø” òÿ îçíà÷àâà è “âúëøåáíèê, ìàãüîñíèê”. Åòî îòêúäå èäâà: “òîçè, êîéòî (“õåðåø”), å ñðú÷åí â
ìàãèÿòà...” (Èñàé, III, 7) è “Ïðî÷óòèÿò çàíàÿò÷èÿ è (“õåðåø”) ñðú÷íèÿò âúëøåáíèê...” (Õðîíèêè, IÕ, 15).
È íàé-ïîñëå ñòèãàìå äî åäíî ïîñëåäíî (è êàòåãîðè÷íî) äîêàçàòåëñòâî çà íåðåàëíîñòòà íà àíãåëñêîòî áëàãîâåñòèå

ïðåä Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà Õðèñòîñ, êàòî ùå íè ãî ïðåäîñòàâÿò ñàìèòå îôèöèàëíè Åâàíãåëèÿ.
“È äîéäîõà ìàéêà Ìó è áðàòÿòà Ìó, è êàòî ñòîÿõà âúí, ïðàòèõà ïðè Íåãî äà Ãî âèêàò. Îêîëî Íåãî ñåäåøå íàðîä. È
Ìó êàçàõà: “Åòî ìàéêà Òè, è áðàòÿòà Òè, è ñåñòðèòå Òè, âúí, äèðÿò Òå.” Òîé èì îòãîâîðè è ðå÷å: “Êîÿ å ìàéêà Ìè, èëè êîè ñà
áðàòÿòà Ìè?” È êàòî îãëåäà ñåäÿùèòå íàîêîëî Ñè, êàçà: “Åòî Ìîÿòà ìàéêà è Ìîèòå áðàòÿ, çàùîòî, êîéòî èçïúëíè âîëÿòà
Áîæèÿ, òîé Ìè å áðàò, è ñåñòðà, è ìàéêà.” (Ìàðêî, 3, 31-35).
“È äîéäîõà ïðè Íåãî ìàéêà Ìó è áðàòÿòà Ìó, è íå ìîæàõà äà ñå ïðèáëèæàò äî Íåãî ïîðàäè íàðîäà. È ìó îáàäèõà
êàòî êàçàõà: “Ìàéêà Òè è áðàòÿòà Òè ñòîÿò âúí è èñêàò äà òå âèäÿò.” À Òîé èì îòãîâîðè è ðå÷å: “Ìîÿ ìàéêà è Ìîè áðàòÿ ñà
òèÿ, êîèòî ñëóøàò ñëîâîòî Áîæèå è ãî èçïúëíÿâàò.” (Ëóêà, 8, 19-21).
Íàé-íàïðåä ùå êîíñòàòèðàìå, ÷å â òåçè äâà îòêúñà äóìàòà “áðàòÿ” å èçïîëçâàíà â àáñîëþòíî ñåìååí ñìèñúë,
êîåòî ñå ïîäñèëâà îò ïðèñúñòâèåòî íà ìàéêàòà. Íåñúìíåíî èäâàò äà èñêàò ïàðè îò Èèñóñ. Íåùî íåîáõîäèìî çà
âñåêèäíåâíèÿ èì æèâîò, çàùîòî äà æèâååø êàòî ñêèòíèê, äâèæåéêè ñå â êîëîíà îò ïðèáëèçèòåëíî 5000 äóøè (Ìàòåé, 14, 21)
ñ ðèìñêàòà êîííà æàíäàðìåðèÿ ïî ïåòèòå, òîâà âå÷å òå èçïðàâÿ ïðåä ïðîáëåìèòå íà îöåëÿâàíåòî. Èóäà Èñêàðèîò å áèë
êîâ÷åæíèê (Èîàí, 12, 6 è ÕIII, 9) íå ñàìî íà äâàíàäåñåòòå ñâîè ñúðàòíèöè.
Ïîñëå, ïðåçðåíèåòî êúì ìàéêàòà è áðàòÿòà â îòãîâîðà íà Èèñóñ, îòðè÷àíåòî íà ñåìåéñòâîòî, ôàêòúò, ÷å ïðåä òÿõ
ïðåäïî÷èòà òåçè, êîèòî ñúáëþäàâàò ïðîïîâåäèòå ìó, ñî÷àò ïîâå÷å îò êàòåãîðè÷íî, ÷å Ìàðèÿ, ìàéêà ìó, è áðàòÿòà íå
ñïàçâàò ïðåäïèñàíèÿòà íà ó÷åíèåòî ìó, íå ñà ñðåä íåãîâèòå ó÷åíèöè. Íå ñëó÷àéíî ÷åòåì ïðè Èîàí: “Çàùîòî íèòî áðàòÿòà
Ìó âÿðâàõà â Íåãî...” (Èîàí, 7, 5).
Òîâà ïðîñòî èçðå÷åíèå îòõâúðëÿ îêîí÷àòåëíî õèïîòåçàòà, ÷å áðàòÿòà íà Õðèñòîñ ìîæå äà ñà “áðàòÿ” â åçîòåðè÷íèÿ
ñìèñúë íà äóìàòà, êàòî ÷ëåíîâå íà ìîíàøåñêè îðäåí èëè ìàñîíñêà ëîæà. Çàùîòî å î÷åâèäíî, ÷å òàêèâà “áðàòÿ” ùÿõà äà ñà
ñèíîíèì íà “ñúðàòíèöè” è “ñïîäâèæíèöè”, ùÿõà äà âÿðâàò â äóìèòå íà ó÷èòåëÿ è íÿìàøå äà ñå ñúìíÿâàò.
Îò äðóãà ñòðàíà, Õðèñòîñ âêëþ÷âà ìàéêà ñè ñðåä òåçè, êîèòî íå ñëåäâàò äîêòðèíàòà ìó - âèäÿõìå ãî ïðè Ìàðêî (3,
31-35 è ïðè Ëóêà (8, 19-21), öèòèðàíè ïî-ãîðå. À Èîàí (7, 5) ïîòâúðæäàâà òîçè ôàêò: “Çàùîòî íèòî áðàòÿòà ìó...” Êàê òîãàâà
äà ñè ïðåäñòàâèì, ÷å Ìàðèÿ å ìîãëà äà âèäè è ÷óå Àíãåëà Ãàâðèèë, äà ïîâÿðâà â áëàãîâåñòèåòî äîòàì, ÷å íåçàáàâíî äà
ïîåìå çà Èóäåÿ, ïðè Åëèñàâåòà, à ïîñëå äà íå âÿðâà â áîæåñòâåíàòà ìèñèÿ íà ñâîÿ ñèí?...
Ðàçðåøåíèåòî íà òîâà ïðîòèâîðå÷èå å â òîâà, ÷å òÿ å çà÷åíàëà Õðèñòîñ òàêà, êàêòî çà÷åâàò âñè÷êè æåíè, è ÷å
íèêîãà íå è ñå å ÿâÿâàë àíãåë, íå å çàáðåìåíÿâàëà è ðàæäàëà ïî ñâðúõåñòåñòâåí íà÷èí. Äðóãî, ïîñëåäíî äîêàçàòåëñòâî íè
ïðåäëàãà èçðå÷åíèåòî: “Çàùîòî íèòî áðàòÿòà Ìó âÿðâàõà â Íåãî...” (Èîàí, 7, 5). Òî ãîâîðè, ÷å Ìàðèÿ, òÿõíàòà îáùà ìàéêà,
íèêîãà íèùî íå èì å êàçâàëà çà ðàæäàíåòî ÷óäî è ñâðúõåñòåñòâåíàòà ìèñèÿ íà òåõíèÿ íàé-ãîëÿì áðàò, íå âÿðâàéêè, êàêòî
w
wwww
“è íèòî áðàòÿòà ìó”. Íî êàê äà ñè îáÿñíèì òîãàâà åíòóñèàçìà è, îïèñàí îò Ëóêà (I, 46-55) è ïîñëóæèë çà òåìà íà
“Ìàãíèôèêàò”?
Èìà è äðóãè íåÿñíè ìîìåíòè. Òàêà â Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì, êîéòî å ñâåùåí êâàðòàë â ñâåùåíèÿ ãðàä, ðåâíîñòíè
êúì ñâîèòå çàäúëæåíèÿ äóõîâíèöè ñúõðàíÿâàò ðîäîñëîâèÿòà íà èçðàåëñêèòå ðîäîâå ïî ïëåìåíà è êëàíîâå.
Âáåñåí, ÷å íå ìîæå äà áúäå ñìÿòàí çà äðóãà, îñâåí çà íåîáðÿçàí ïî ïðîèçõîä, Èèñóñ çàïîâÿäâà äà áúäå
óíèùîæåíà òàçè íåîáèêíîâåíà äîêóìåíòàöèÿ, óâåäîìÿâà íè Èîñèô Ôëàâèé. Òîé íå å çíàåë, ÷å âñÿêî ñåìåéñòâî, äîðè è äà
íå å îò çíàòíèòå, ãðèæëèâî ïàçè â äîìà ñè ñîáñòâåíàòà ñè ãåíåàëîãèÿ. Î÷åâèäíî, òàêà ñòîÿò íåùàòà ïðè âñè÷êè ôàìèëèè îò
Äàâèäîâî, à çíà÷è è îò öàðñêî ïîòåêëî.
Ìåæäó äðóãîòî, êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ íè ïðåäëàãàò äâå àáñîëþòíî ðàçëè÷íè ðîäîñëîâèÿ íà Èîñèô,
ïðåäïîëàãàåìèÿ áàùà íà Èèñóñ. Òîâà îò Ìàòåé (I, 1-16) íå ïðèëè÷à ïî íèùî íà òîâà îò Ëóêà (III, 23-38) è íåùî îùå ïî-
èçíåíàäâàùî, íå ñúâïàäàò áàùàòà, äÿäîòî, ïðàäÿäîòî è ïðàïðàäÿäîòî íà Èîñèô, ìàêàð ÷å áè òðÿáâàëî íàé-ìàëêî äà ñå
ñãðåøè çà òåçè “êîëåíà” â ñðàâíåíèå ñ ïî-ìàëêî èçâåñòíèòå è ïî-ñòàðè ïðåäöè.
Îò äðóãà ñòðàíà, ñúùèòå òåçè êàíîíè÷íè Åâàíãåëèÿ íå ïðåäëàãàò íèêàêâî ðîäîñëîâèå íà Ìàðèÿ. Êîãàòî òÿ òðúãâà
îí Ãàëèëåÿ çà Èóäåÿ, çà äà îòèäå ïðè ñâîÿòà áðàòîâ÷åäêà Åëèñàâåòà (áðåìåííà ñ Êðúñòèòåëÿ âúïðåêè íàïðåäíàëàòà ñè
âúçðàñò), òðÿáâà äà ïðåñå÷å â äúëãèÿ ñè 180 êì ìàðøðóò ìåñòíîñòè, îïóñòîøåíè îò âîéíàòà è ðàçáîéíèöè. È òîâà, áåç äà
íè ñå êàçâà ñ êàêâè ñðåäñòâà (ïåøà, íà ìàãàðå, ñàìà èëè ïðèäðóæàâàíà, àêî ëè äà, îò êîãî?), êàòî äîðè íå íè ñúîáùàâàò
èìåòî íà áàùà è è ìàéêà è.
Èñòèíàòà å, ÷å å íåâúçìîæíî åäíî ìîìè÷å äà óñïåå â îíèÿ âðåìåíà, áåç äà ðèñêóâà ÷åñòòà è æèâîòà ñè, äà
ïðåñå÷å ðàéîíè, êúäåòî áåçìèëîñòíî è íåóìîðíî ñå ñðàæàâàò ðèìñêè íàåìíèöè îò âñÿêàêúâ ïðîèçõîä è áåçáðîéíè
ðàçáîéíèöè ãðàáèòåëè. Òàêèâà äà áàíäèòåå íà ïàñòèðà Àòðîíã è ÷åòèðèìàòà ìó áðàòÿ, íà Ñèìîí, áèâø ïëåííèê èëè ðîá íà
Èðîä, ïðî÷óò ñ ãèãàíòñêèÿ ñè ðúñò. È íàêðàÿ áîéíèòå ôîðìèðîâàíèÿ íà çèëîòèòå íà Èóäà Ãàìàëèåë, êîéòî ðàçâÿâà çíàìåòî
íà áóíòà ïî âðåìå íà Ïðåáðîÿâàíåòî îò 6 ã., òî÷íî ãîäèíàòà, â êîÿòî Ìàðèÿ ñå îêàçâà áðåìåííà. Ñúùî òàêà íåâúçìîæíî å
òÿ äà èçìèíå ïúòÿ ñè íàà âðúùàíå, áåç äà ÿ äåáíàò ñúùèòå îïàñíîñòè. Не съществуват нито Женевската конвенция, нито
страхът от Бога, нито рицарските обноски. И ако, както заявява пред ангела, „аз мъж не познавам”, тя би го опознала
тъкмо тогава, на отиване или на връщане, дори и да не попадне на „ловците” на роби.
Защото Палестина в този период е като Франция по време на Стогодишната война, Франция по време на
„великите битки”. Жана д`Арк успява да стигне от Бокульор до Шинон, без да се страхува от нищо, защото освен
въоръжения ескорт, даден от сир Дьо Бодрикур, тя има до себе си „хералда на герба” Коле дьо Виен, дошъл да я потърси
по заповед на Шарл VІІ. Понесъл в ръка своя жезъл на властта, по онова време той е по-неприкосновен от посланик.
Мария не разполага с нищо подобно.
Îò äðóãà ñòðàíà, ãîäåíèêúò, ÷åçíåùèÿò Èîñèô, ÿ îñòàâÿ äà òðúãíå ïðè òåçè òîëêîâà îïàñíè óñëîâèÿ è íèêàê íå ñå
áåçïîêîè. Òîé íèùî íå çíàå, çàùîòî Ìàðèÿ íèùî íå ìó å êàçàëà. Îæåíåí, òîé âñå òàêà íÿìà äà óçíàå, ÷å Ìàðèÿ å
áðåìåííà, áåç äà å ïîçíàëà ìúæ, à è íå îò íåãî ïðè âñè÷êè ñëó÷àè. Äà ïðî÷åòåì ïîâòîðíî Åâàíãåëèÿòà:
“À ðîæäåíèåòî íà Èèñóñà Õðèñòà ñòàíà òúé: ñëåä ñãîäÿâàíå íà ìàéêà Ìó Ìàðèÿ çà Èîñèôà, ïðåäè îùå äà áÿõà ñå
òå ñúáðàëè, îêàçà ñå, ÷å òÿ å íåïðàçíà îò Äóõà Ñâåòîãî. À Èîñèô, ìúæ è, ïîíåæå áåøå ïðàâåäåí è íå æåëàåøå äà ÿ
îñðàìè, ïîèñêà òàéíî äà ÿ íàïóñíå. Íî êîãàòî íàìèñëè òîâà, åòî, Àíãåë Ãîñïîäåí ìó ñå ÿâè íàñúíå è êàçà...” (Ìàòåé, I, 18-
20).
Ñúâñåì ÿñíî å, ÷å èçðàçúò “ïðåäè îùå äà áÿõà ñå òå ñúáðàëè” òóê å èçïîëçâàí äèñêðåòíî, à âñúùíîñò íîñè
ñåêñóàëåí ñìèñúë, ñõîäåí ñ áèáëåéñêîòî “ïîçíàõà ñå”. Çàùîòî å î÷åâèäíî, ÷å ùîì òîé å “ìúæ è”, òÿ âå÷å å â íåãîâîòî
æèëèùå. Îòòóê ìîæå äà ñå çàêëþ÷è, ÷å â ðàçêàçà ñå ïîäðàçáèðà, ÷å ñëåä ðàæäàíåòî íà Èèñóñ Ìàðèÿ æèâåå êàòî äðóãèòå
ñúïðóãè, îòêúäåòî ñà è áðàòÿòà è ñåñòðèòå íà Õðèñòîñ.
Ìàðèÿ íå å êàçàëà íèùî íà Èîñèô, êàêòî è âïîñëåäñòâèå íà áðàòÿòà íà Õðèñòîñ çà ÿâÿâàíåòî íà àðõàíãåëà, çà
÷óäîòâîðíîòî çàáðåìåíÿâàíå è áúäåùàòà ìèñèÿ íà äåòåòî. Òîâà îùå ïîâå÷å ïîäêðåïÿ çàêëþ÷åíèåòî, ÷å àðõàíãåë Ãàâðèèë
íèêîãà íå ñå å ÿâÿâàë ïðåä íåÿ, êîåòî ñå ïîäðàçáèðà è îò ôàêòà, ÷å ïî-êúñíî òÿ íå âÿðâà â ìèñèÿòà íà Õðèñòîñ, както
видяхме в началото на тази глава.
Ùî ñå îòíàñÿ äî èñòèíñêèÿ ñúïðóã, ùå óçíàåì ñêîðî êîé å, èçó÷àâàéêè Ñèìîí-Ïåòúð, è ùå ðàçáåðåì, ÷å
òàéíñòâåíèÿò Èîñèô íå èãðàå íèêàêâà ðîëÿ â æèâîòà íà Ìàðèÿ, êàêòî è àðõàíãåë Ãàâðèèë. Ñúïðóãúò å Èóäà Ãàìàëèåë,
Èóäà Ãàëèëååö, òîçè, êîéòî òî÷íî ïî ñúùîòî âðåìå ùå ñòàíå “ãàâðèèë” (íà èâðèò “ãåðîé íà Áîãà”), ïðåâðúùàéêè ñå â ãåðîé
íà áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî.
За да спестим на читателя безполезни търсения, предлагаме сега две противоречащи си родословия на Христос.
ÐÎÄÎÑËÎÂÈÅ ÑÏÎÐÅÄ ÌÀÒÅÉ
1. Êíèãà çà æèâîòà íà Èèñóñà Õðèñòà, Ñèí Äàâèäîâ, Ñèí Àâðààìîâ.

2. Àâðààì ðîäè Èñààêà; Èñààê ðîäè Èàêîâà; Èàêîâ ðîäè Èóäà è áðàòÿòÿ ìó;
w
wwww
3. Èóäà ðîäè Ôàðåñà è Çàðà îò Òàìàð; Ôàðåñ ðîäè Åñðîìà; Åñðîì ðîäè Àðàìà;
4. Àðàì ðîäè Àìèíàäàâà; Àìèíàäàâ ðîäè Íààñîí; Íààñîí ðîäè Ñàëìîíà;
5. Ñàëìîí ðîäè Âîîçà îò Ðààâ; Âîîç ðîäè Îâèäà îò Ðóò; Îâèä ðîäè Èåñåÿ;
6. Èåñåé ðîäè öàð Äàâèäà; öàð Äàâèä ðîäè Ñîëîìîíà îò Óðèåâàòà æåíà;
7. Ñîëîìîí ðîäè Ðîâîàìà; Ðîâîàì ðîäè Àâèÿ; Àâèÿ ðîäè Àñà;
8. Àñà ðîäè Èîñàôàòà; Èîñàôàò ðîäè Èîðàìà; Èîðàì ðîäè Îçèÿ;
9. Îçèÿ ðîäè Èîòàìà; Èîòàì ðîäè Àõàçà; Àõàç ðîäè Åçåêèÿ;
10. Åçåêèÿ ðîäè Ìàíàñèÿ; Ìàíàñèÿ ðîäè Àìîíà; Àìîí ðîäè Èîñèÿ;
11. Èîñèÿ ðîäè Èîàêèìà; Èîàõèì ðîäè Èåõîíèÿ è áðàòÿòà ìó - ïðåç âðåìå íà ïðåñåëåíèåòî Âàâèëîíñêî.
12. À ñëåä ïðåñåëåíèåòî Âàâèëîíñêî Èåõîìèÿ ðîäè Ñàëàòèèëÿ; Ñàëàòèèë ðîäè Çîðîâàâåëÿ;
13. Çîðîâàâåë ðîäè Àâèóäà; Àâèóä ðîäè Åëèàêèìà; Åëèàêèì ðîäè Àçîðà;
14. Àçîð ðîäè Ñàäîêà; Ñàäîê ðîäè Àõèìà; Àõèì ðîäè Åëèóäà;
15. Åëèóä ðîäè Åëåàçàðà; Åëåàçàð ðîäè Ìàòàíà; Ìàòàí ðîäè Èàêîâà;
16. Èàêîв ðîäè Èîñèôà, ìúæà íà Ìàðèÿ, îò êîÿòî ñå ðîäè Èèñóñ, íàðè÷àí Õðèñòîñ.
17. È òúé, âñè÷êè ðîäîâå îò Àâðààìà äî Äàâèäà ñà ÷åòèðèíàéñåò ðîäà; è îò Äàâèäà äî Âàâèëîíñêîòî ïðåñåëåíèå -
÷åòåðèíàéñåò ðîäà; è îò Âàâèëîíñêîòî ïðåñåëåíèå äî Õðèñòà - ÷åòèðèíàéñåò ðîäà.
(ÌÀÒÅÉ, I, 1-17)
ÐÎÄÎÑËÎÂÈÅ ÑÏÎÐÅÄ ËÓÊÀ
23. Èèñóñ, êîãàòî íà÷åâàøå ñëóæåíèåòî Ñè, áåøå íà îêîëî òðèéññåò ãîäèíè, è áåøå, êàêòî ìèñëåõà, ñèí Èîñèôîâ, Èëèåâ,
24. Ìàòàòîâ, Ëåâèèí, Ìàëõèåâ, Èàíàåâ, Èîñèôîâ,
25. Ìàòàòèåâ, Àìîñîâ, Íàóìîâ, Åñëèìîâ, Íàãååâ,
26. Ìààòîâ, Ìàòàòèåâ, Ñåìåèåâ, Èîñèôîâ, Èóäèí,
27. Èîàíàíîâ, Ðèñàåâ, Çîðîâàâåëåâ, Ñàëàòèèëåâ, Íèðèåâ,
28. Ìåëõèåâ, Àäèåâ, Êîñàìîâ, Åëìîäàìîâ, Èðîâ,
29. Èîñèåâ, Åëèåçåðîâ, Èîðèìîâ, Ìàòàòîâ, Ëåâèèí,
30. Ñèìåîíîâ, Èóäèí, Èîñèôîâ, Èîíàíîâ, Åëèàêèìîâ,
31. Мелеаев, Маинанов, Мататаев, Натанов, Давидов,
32. Èåñååâ, Îâèäîâ, Âîîçîâ, Ñàëìîíîâ, Íààñîíîâ,
33. Аминадавов, Арамов, Есромов, Фаресов, Иудин,
34. Èàêîâîâ, Èñààêîâ, Àâðààìîâ, Òàðèí, Íàõîðîâ,
35. Ñåðóõîâ, Ðàãàâîâ, Ôàëåêîâ, Åâåðîâ, Ñàëèí,
36. Êàèíàíîâ, Àðôàêñàäîâ, Ñèìîâ, Íîåâ, Ëàìåõîâ,
37. Ìàòóñàëîâ, Åíîõîâ, Èàðåäîâ, Ìàëåëåèëîâ, Êàèíàíîâ,
38. Åíîñîâ, Ñèòîâ, Àäàìîâ, Áîæèé.
(ËÓÊÀ, III, 23-38)
Çàáåëÿçâà ñå ïðåäè âñè÷êî, ÷å Ìàòåé è Ëóêà íå äàâàò íà Èîñèô åäíè è ñúùè ïðåäöè. Îò äðóãà ñòðàíà, Ìàòåé ñî÷è
ïðîèçõîä íà Èèñóñ îò Äàâèä ïðåç Ñîëîìîí, îò äðóãà, Ëóêà ãî ïðàâè ïîòîìúê íà Íàòàí. Âñúùíîñò, ïîñëåäíèÿò å òðåòèÿ ñèí
íà Äàâèä, à Ñîëîìîí - ÷åòâúðòèÿò. Íåùî ïîâå÷å, òå íå ñà ðîäåíè îò åäíà ìàéêà. È òàêà, ïðåç Ñîëîìîí, ñèí íà Äàâèä è
Âåðñàâèÿ, áèâøà æåíà íà Óðèÿ Õåòååíñêè, êîãîòî Äàâèä áóêâàëíî óáèâà, çà äà îòíåìå æåíà ìó, è òî íå áåç íåéíîòî
ñúó÷àñòèå. Èèñóñ ïðîèçëèçà îò ðàçâðàòíà è ïðåñòúïíà ñåìåéíà äâîéêà. Ñòðàíåí ïðîèçõîä çà Ñèí Áîæè!
w
wwww
ÐÀÇËÈ×ÍÈÒÅ ÄÀÒÈ ÍÀ ÐÀÆÄÀÍÅ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
Историята оправдава онова, което ние пожелаем! Тя не ни учи на абсолютно нищо, понеже
съдържа всичко и дава примери за всичко. Тя е най-опасният продукт, произведен от химията на интелекта...
Пол Валери, Погледи върху днешния свят
Íà îñìèÿ äåí îò àïðèë, â ìèëîñòèâàòà 1546 ã., îòöèòå îò Ñúáîðà â Òðåíòå èçäàâàò ñëåäíèÿ äåêðåò ïî âðåìå íà IV
ìó ñåñèÿ:
“Ñâåòèÿò Ñúáîð â Òðåíòå, èêóìåíè÷åí è îáù, çàêîííî ñâèêàí â èìåòî íà Ñâåòèÿ Äóõ, äåêëàðèðà:
“... äà ñå âúçïðèåìàò âñè÷êè Êíèãè, êàêòî îò Ñòàðèÿ, òàêà è îò Íîâèÿ çàâåò, çàùîòî ñúùèÿò Áîã å òåõíèÿò àâòîð,
êàêòî íà åäèíèÿ, òàêà è íà äðóãèÿ. À ñ òÿõ è òðàäèöèèòå, îòíàñÿùè ñå äî âÿðàòà è íðàâèòå, ñÿêàø ïðîäèêòóâàíè îò óñòàòà íà
Èèñóñ Õðèñòîñ èëè îò Ñâåòèÿ Äóõ, è ñúõðàíåíè â êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà ÷ðåç íåïðåñòàííî óíàñëåäÿâàíå. Âñè÷êè òÿõ
ïðèåìàìå ñ åäíàêâî ÷óâñòâî íà ïî÷èò è ñìèðåíèå.
Ñúáîðúò ñìåòíà çà íåîáõîäèìî êúì íàñòîÿùèÿ äåêðåò äà áúäå ïðèáàâåí Êàòàëîã íà ñâåùåíèòå êíèãè ñ öåë íèêîé
äà íå ñå óñúìíÿâà êîè ñà êíèãèòå, êîèòî Ñúáîðúò âúçïðèåìà. Посочваме ги:... (следва изреждане на книгите от Стария и
Новия завет, класическия списък).
Àêî íÿêîé íå âúçïðèåìà êàòî ñâåùåíè è êàíîíè÷íè âñè÷êèòå òåçè êíèãè, â òÿõíàòà öÿëîñò, ñ âñè÷êèòå òåõíè ÷àñòè,
òàêèâà, êàêâèòî å îáè÷àÿò äà ñå ÷åòàò â êàëîëè÷åñêàòà Öúðêâà, è òàêèâà, êàêâèòî ñà â ñòàðàòà ëàòèíñêà “Âóëãàòà”, è àêî
1
îáðóãàâà ãîðåñïîìåíàòèòå òðàäèöèè – àíàòåìà!
Ñïîðåä ñâ. Ìàòåé Èèñóñ å ðîäåí ïî âðåìåòî íà öàð Èðîä Âåëèêè:
“Êîãàòî ñå ðîäè Èèñóñ âúâ Âèòëååì Èóäåéñêè â äíèòå íà öàð Èðîäà...” (Ìàòåé, 2, 1).
“Êàòî ÷ó, öàð Èðîä ñå ñìóòè, è öÿë Èåðóñàëèì ñ íåãî...” (Ìàòåé, 2, 3).
“Òîãàâà Èðîä òàéíî ïîâèêà ìúäðåöèòå...” (Ìàòåé, 2, 7).
“È êàòî ïîëó÷èõà íàñúíå îòêðîâåíèå äà ñå íå âðúùàò ïðè Èðîäà, òå çàìèíàõà ïî äðóã ïúò çà ñòðàíàòà ñè...” (Ìàòåé,
II, 12).
“... è òàì ñòîÿ äî ñìúðòòà Èðîäîâà, çà äà ñå ñáúäíå ðå÷åíîòî îò Ãîñïîäà ÷ðåç ïðîðîêà, êîéòî êàçâà: “îò Åãèïåò
ïîâèèêàõ Ñèíà Ñè...” (Ìàòåé, II, 15).
Äà ñïðåì äî òóê è âíèìàòåëíî äà òåãëèì ÷åðòàòà. Èðîä óìèðà ïðåç 4 ã. ïð. Õð. Òàêà ÷å ñïîðåä Ìàòåé Õðèñòîñ
òðÿáâà äà ñå å ðîäèë ïîíå åäíà ãîäèíà ïðåäè ñìúðòòà íà Èðîä, ùå ðå÷å â 5 ã. ïð. Õð.
Äà ñå ïîçîâåì ñåãà íà ñâ. Ëóêà. Очакват ни изненади, и то какви!
“Ïðåç îíèÿ äíè èçëåçå îò êåñàðÿ Àâãóñòà çàïîâåä - äà ñå íàïðàâè ïðåáðîÿâàíå ïî öÿëàòà çåìÿ. Òîâà ïðåáðîÿâàíå
áåøå ïúðâî, êîãàòî Êèðèíèé óïðàâëÿâàøå Ñèðèÿ. È îòèâàõà âñè÷êè äà ñå çàïèñâàò, âñåêè â ñâîÿ ãðàä. Òðúãíà è Èîñèô îò
Ãàëèëåÿ, îò ãðàä Íàçàðåò, çà Èóäåÿ, çà ãðàäà Äàâèäîâ, íàðå÷åí Âèòëååì, ïîíåæå áåøå îò äîìà è ðîäà Äàâèäîâ, çà äà ñå
çàïèøå ñ Ìàðèÿ, ñãîäåíàòà çà íåãî æåíà, êîÿòî áåøå íåïðàçíà.
À êîãàòî áÿõà òå òàì, äîéäå è âðåìå äà ðîäè; è ðîäè ñâîÿ Ñèí ïúðâåíåö, ïîâè Ãî è Ãî ïîëîæè â ÿñëè, çàùîòî
íÿìàøå çà òÿõ ìÿñòî â ñòðàíîïðèåìíèöàòà...” (Ëóêà, II, 1-7.)
Òîëêîâà å ÿñíî, ÷å íÿìà ìÿñòî çà ïðåïèðíè - òîçè ïúò Õðèñòîñ å ðîäåí âúâ Âèòëååì, Èóäåÿ, â ãîäèíàòà, â êîÿòî
óïðàâèòåëÿò íà Ñèðèÿ Êèðèíèé èçâúðøâà ïðåáðîÿâàíå ïî çàïîâåä íà èìïåðàòîð Àâãóñò. Íî ñúáèòèåòî å íàïúëíî ðåàëíî,
èñòîðè÷åñêè íåîñïîðèìî è “ðåãèñòðèðàíî”, à äàòàòà å ñèãóðíà è òî÷íà. Â äåéñòâèòåëíîñò ïðåáðîÿâàíåòî ñòàâà ñëåä
ñâàëÿíåòî îò ïðåñòîëà íà Àðõåëàé, ñèí íà Èðîä, öàð íà Èóäåÿ, êîéòî ïîñëå å èçïðàòåí íà çàòî÷åíèå â Ãàëèÿ, è ïî-òî÷íî
âúâ Âèåíà, â äîëèíàòà íà Ðîíà. (Èîñèô Ôëàâèé, “Þäåéñêè äðåâíîñòè”, êíèãè ÕVII è ÕVIII.)
Òàêà ñòèãàìå äî äàòàòà, çàùîòî Èîñèô Ôëàâèé â ñâîèòå “Þäåéñêèòå âîéíè”, êíèãà II, ãëàâà IÕ, íè ñúîáùàâà, ÷å â
äåâåòàòà ãîäèíà îò ñâîåòî öàðóâàíå Àðõåëàé å ïîâèêàí â Ðèì îò öåçàðÿ è àáäèêèðà. Òúé êàòî Èðîä Âåëèêè óìèðà â 4 ã. ïð.
Õð., äà ïðèèáàâèì 8 ãîäèíè è îòêðèâàìå, ÷å àáäèêàöèÿòà íà Àðõåëàé å ñòàíàëà â 4 èëè 5 ã. ñë. Õð.
Òàêà Èèñóñ îò Åâàíãåëèåòî íà Ìàòåé âå÷å å íà 11 ãîäèíè, êîãàòî ïðè ñúùèòå óñëîâèÿ è íà ñúùîòî ìÿñòî ñå ðàæäà
Èèñóñ îò Åâàíãåëèåòî íà Ëóêà. Àêî ñå óñúìíèì áèëî â åäíàòà, áèëî â äðóãàòà âåðñèÿ, âúðõó íàñ ùå ñå ñòîâàðè àíàòåìàòà
íà Ñúáîðà â Òðåíòå.
Åäíà ïîãîâîðêà êàçâà: “Íÿìà äâå áåç òðè...” È íàèñòèíà, èìà è òðåòà äàòà, òîçè ïúò èäâàùà îò ñâ. Èðèíåé. Íà
ìëàäèíè òîé å ó÷åíèê íà ñâ. Ïîëèêàðï, åäèí îò ÷åòèðèìàòà “àïîñòîëè÷åñêè îòöè” (ïîçíàâàëè Àïîñòîëèòå). Ñâ. Èðèíåé
1
Кардинал Палавичини, „История на събора в Тренте”, том 1, с. 20, в „Речник на Съборите” от абат Мин.
w
wwww
íàó÷àâà îò íåãî è îò “ñòàðèòå”, ò. å. ïúðâèòå ñâåùåíèöè, èçáðàíè ñðåä ïðîñëîâóòèòå 70 ó÷åíèöè, âúîáùå îò âñè÷êè òåçè
ññâèäåòåëè, ÷å Èèñóñ “áåøå íàä 50-ãîäèøåí, êîãàòî ïðîïîâÿäâàøå ó÷åíèåòî ñè”, ÷å “áåøå êúì ïåòäåñåòòå è íàáëèæàâàøå
ñòàðîñòòà, êîãàòî óìðÿ...”
Ðàçïíàò â 33 èëè 34 ã. ñë. Õð., òîé áè òðÿáâàëî äà å ðîäåí â 16 èëè 17 ã. ïð. Õð. Åòî íè îòäàëå÷åíè è îò Ìàòåé, è îò
Ëóêà. È äðóãè ñúïîñòàâêè íè êàðàò äà ìèñëèì, ÷å ñâ. Èðèíåé å ñòèãíàë äî èñòèíàòà è äà íå ñå ñúìíÿâàìå â òâúðäåíèåòî ìó.
Çàòîâà ñå ñïèðàìå íà äàòàòà 16 èëè 17 ã. ïð. Õð. çà ãîäèíà íà ðàæäàíå íà Èèñóñ. Íå âúâ Âèòëååì, ðàçáèðà ñå.
Ðàæäàíåòî íà Èèñóñ íå âèíàãè å ÷åñòâàíî íà 25 äåêåìâðè. Íå ñëó÷àéíî. Â îòñúñòâèåòî íà äîêóìåíò, êîéòî äà

ïîòâúðæäàâà òàçè äàòà íà ðàæäàíå, ïúðâîíà÷àëíî õðèñòèÿíèòå íàëó÷êâàò ðàçëè÷íè õèïîòåçè, êîÿ îò êîÿ ïî-ôàíòàñòè÷íè è
ïðîòèâîðå÷èâè. Âñúùíîñò òåçè, êîèòî ãè èçðàáîòâàò, ïðèáÿãâàò åäèíñòâåíî äî àíàëîãèè ìåæäó ñèìâîëèòå. Íèòî åäíî îò
òåçè èç÷èñëåíèÿ íå ñå îñëàíÿ äîðè íà ïîäîáèå íà èñòîðè÷åñêà è ãåîãðàôñêà äîêóìåíòàöèÿ. Åäèí ñìóùàâàù ïðèìåð.
Åòî êàêâî îòêðèâàìå â De Pascha compustus, ïóáëèêóâàíà ïðåç 243 ã., ÷èéòî ðúêîïèñ î÷åâèäíî å çàãóáåí, íî ïúê
ïðèñúñòâà â áèáëèîãðàôèÿòà íà ñú÷èíåíèÿòà íà ñâ. Êèïðèàí (áåç äà å îò íåãî).
Íàé-íàïðåä å “î÷åâèäíî”, ÷å ïúðâèÿò äåí íà Ñúòâîðåíèåòî, ñïîðåä Áèòèå, äåíÿò, â êîéòî Áîã ñúçäàâà ñâåòëèíàòà è
ÿ ðàçäåëÿ îò ìðàêà, íå ìîæå äà áúäå äðóã, îñâåí 25 ìàðò, äàòà íà ïðîëåòíîòî ðàâíîäåíñòâèå â îíèÿ âðåìåíà, ìîìåíòúò, â
êîéòî äåíÿò è íîùòà èìàò åäíàêâà ïðîäúëæèòåëíîñò.
Àâòîðúò çàáðàâÿ âñå ïàê äà íè êàæå êàê åêëèïòèêàòà, ñëúíöåñòîåíåòî è ðàâíîäåíñòâèåòî - âúîáðàæàåìè è óñëîâíè
ïîíÿòèÿ - áèõà ìîãëè äà ñúùåñòâóâàò ïðåäè Ñëúíöåòî è Çåìÿòà?
Âåäíúæ óñòàíîâåíî òîâà è èìàéêè ïðåäâèä, ÷å Áîã ñúçäàâà Ñëúíöåòî íà ÷åòâúðòèÿ äåí îò Ñúòâîðåíèåòî,
ïðèáàâÿìå òðè äíè è òàêà ñòèãàìå äî 28 ìàðò. Çàëàãàéêè íà òîâà, ÷å Èèñóñ å íàðè÷àí “ñëúíöå íà ñïðàâåäëèâîñòòà”, ñå
ñòèãà äî èçâîäà, ÷å òîé ìîæå äà å ðîäåí â åäèí è ñúùè äåí ñ êîñìè÷åñêîòî Ñëúíöå, à èìåííî íà 28 ìàðò.
Èìà è äðóãè, íåâåðîÿòíè ïî ñâîÿ ðàçìàõ èç÷èñëåíèÿ. Òàêà íàïðèìåð Èïîëèò óñòàíîâÿâà, ÷åÈèñóñ å ðîäåí íà 2
àïðèë èëè íà 2 ÿíóàðè, ñïîðåä òîâà êàê ñå ïðåâåæäà “ãåíåçèñ” - êàòî ðàæäàíå èëè çà÷åâàíå.
Àðèòìåòè÷íèòå îïåðàöèè íà âúïðîñíèÿ Èïîëèò ñå îêàçâàò íàïðàçíè, òúé êàòî ïðèåìà ëóííàòà ãîäèíà çà ïî-êúñà ñ
äåâåò ÷àñà, êîåòî îáúðêâà ñìåòêèòå ìó. Âúïðîñíèÿò Èïîëèò çàïî÷âà âñè÷êî îòíà÷àëî è òîçè ïúò äîñòèãà äî ñúâñåì
ðàçëè÷íà äàòà.
Îòêðèë, ÷å Êèâîòúò íà Ñòàðèÿ çàâåò èìà äúëæèíà ïåò ëàêúòÿ è ïîëîâèíà, òîé ñìÿòà, ÷å Õðèñòîñ, íîâèÿò Êèâîò, å
ðîäåí â 5500 ã. îò ñúçäàâàíåòî íà ñâåòà. Óìðÿë å íà 25 ìàðò 29 ã. è áè òðÿáâàëî äà å çà÷åíàò 33 ãîäèíè ïî-ðàíî
(ïðîäúëæèòåëíîñòòà íà òðîïè÷åñêàòà ãîäèíà). È áè ñå ðîäèë îñåì ìåñåöà ïî-êúñíî, çíà÷è íà 25 äåêåìâðè.
Òðóäíî áèõìå ïðèçíàëè òàçè âåðñèÿ çà ñïîëó÷ëèâà. Â äåéñòâèòåëíîñò íàáîæíèòå äóøè, êîèòî ñå ñòðåìÿò äà
ñúçðàò ðàçëè÷íèòå èçìåðåíèÿ íà ðàæäàíåòî íà Èèñóñ, íå çíàÿò, ÷å òîâà å (íàïúëíî óñòàíîâåíî è áåçñïîðíî) äàòàòà íà
ðàæäàíå íà Íåðîí.
È íàèñòèíà, àêî ñå çà÷åòåì â “Æèâîòà íà äâàíàäåñåòòå öåçàðè” íà Ñâåòîíèé, â êíèãà IV, îòíàñÿùà ñå çà Íåðîí, ùå
ñòèãíåì äî ñëåäíèÿ ïàñàæ: “Íåðîí ñå ðîäè â Àíòèóì, äåâåò ìåñåöà ñëåä ñìúðòòà íà Òèáåðèé, 18 äåíà ïðåäè êàëåíäèòå íà
ÿíóàðè, òî÷íî ïðè èçãðåâà íà ñëúíöåòî, òàêà ÷å òîé áå îãðÿí îò ëú÷èòå ïî÷òè ïðåäè çåìÿòà.”
Àíòèóì å îíçè äðåâåí ãðàä â Ëàöèóì, êúäåòî, ãîâîðè ñå, å èçáÿãàë Êîðèîëàí â ñâîåòî èçãíàíè÷åñòâî. Òîé å
ðîäíîòî ìÿñòî íà Êàëèãóëà è êàêòî âå÷å âèäÿõìå, íà Ëóöèé Äîìèöèé Òèáåðèé Êëàâäèé, èìïåðàòîð ïîä èìåòî Íåðîí Öåçàð.
Òîé å èìåííî â Àíòèóì, êîãàòî ïðåç 64 ã. èçáóõâà ïîæàðúò â Ðèì. Èçâåñòåí ìíîãî êúñíî, òîé ñå îçîâàâà òàì åäâà
íà ÷åòâúðòèÿ äåí. Íåùî, êîåòî ñïîðåä åäèíîäóøíîòî ìíåíèå íà èñòîðèöèòå îñâîáîæäàâà ïàìåòòà ìó îò îáâèíåíèÿòà, ÷å å
èñêàë äà ñå ëþáóâà íà ïëàìúöèòå. Ìåæäó äðóãîòî, òîé íåçàáàâíî âçåìà ìåðêè â ïîäêðåïà íà ïîñòðàäàëèòå êàòî îòâàðÿ
ãðàäèíèòå ñè, çà äà ãè ïîäñëîíè òàì.
Íî äà ñå âúðíåì êúì äàòàòà, äàäåíà îò Ñâåòîíèé çà ðîæäåíà íà Íåðîí - 18 äíè ïðåäè ÿíóàðñêèòå êàëåíäè. Òîâà
íè ïðåïðà÷à íà 14 äåêåìâðè, íî ïî þëèàíñêè ñòèë. Äà ïðèáàâèì 11 äíè, çà äà ñå ïðåõâúðëèì íà ãðåãîðèàíñêèÿ ñòèë, è åòî
íè íà 25 äåêåìâðè.
Ñåãà ðàçáèðàìå çàùî õðèñòèÿíñêèÿò àïîëîãåò Àðíîáèé (êúì 296 ã.) ñå ïîäèãðàâà ñ åçè÷íèöèòå, çàäåòî ÷åñòâàò
ðîæäåííèÿ äåí íà ñâîé áîã, è ñìÿòà çà íåäîñòîéíî åäèí áîã äà å äîáèë æèâîò íà îïðåäåëåíà äàòà. Íî äàëè õðèñòèÿíèòå ñà
áèëè ïî-ðàçóìíè? Åòî çàùî Êëèìåíò Àëåêñàíäðèéñêè ñå ïðèñìèâà íàä òåçè, êîèòî òúðñÿò íå ñàìî ãîäèíàòà, íî è äåíÿ íà
ðàæäàíå íà Õðèñòîñ. È ñå ïèòà êàêâà ñòîéíîñò ìîãàò äà èìàò èç÷èñëåíèÿ, åäíèòå îò êîèòî âîäÿò äî 19 àïðèë, à äðóãèòå - äî
20 ìàé.
Êàêòî è äà å, çà áëèçî ÷åòèðè âåêà ñå ïðåäëàãàò äàòèòå 25 äåêåìâðè, 6 ÿíóàðè, 28 ìàðò, 19 àïðèë è 20 ìàé.
Íàé-íàêðàÿ, ïðåç 4 â., ñëåä êàòî êîíñòàòèðà îãðîìíàòà ïîïóëÿðíîñò íà êóëòà êúì Ìèòðà, Sol Invictus или
непобедимото слънце, Öúðêâàòà õèòðîóìíî ðåøàâà äà ïðèñâîè òàçè ïîïóëÿðíîñò, ñìåñâàéêè ïðåäïîëàãàåìàòà äàòà íà
ðàæäàíå íà Èèñóñ ñ òàçè íà “Íîâàòà ñâåòëèíà”, èçáëèêâàùà ñ èçêà÷âàíåòî íà Ñëúíöåòî íàãîðå ïî åêëèïòèêàòà. È çà
åäíèòå, è çà äðóãèòå å âàëèäíà ñòàðàòà ëèòóðãè÷íà ôîðìóëà, äîøëà îò ãëúáèíèòå íà äðåâåí Èðàí: Sol novus oritur - íîâî
ññëúíöå ñå ðîäè.
w
wwww
Òàêà áèâà ôèêñèðàíà íåîñïîðèìî ïëàâàùàòà äîòîãàâà è áåç ñòîéíîñòè èñòîðè÷åñêè îñíîâè ðîæäåíà äàòà íà
Õðèñòîñ. È áèâà ïðîäúëæåí, âå÷å ïîä íîâî èìå ïðàçíèêúò íà “íåïîáåäèìîòî ñëúíöå”, Sol Invictus, êîéòî Öúðêâàòà ñå
íàäÿâà äà èçìåñòè.
Не бихме могли да приключим основателно тази глава, посветена на противоречията около дата и
обстоятелствата около раждането на Иисус, без да споменем една трогателна ëåãåíäà (а тя, както ще видим, не е нищо
друго) кояòî å ñâúðçàíà ñ ïðîñëîâóòîòî “Èçáèâàíå íà ìëàäåíöèòå”.
Åäèí åäèíñòâåí åâàíãåëèñò, è òîâà å Ìàòåé, ñïîìåíàâà ñúáèòèåòî, òúé êàòî ðàçïîëàãà ðàæäàíåòî íà Õðèñòîñ “â
äíèòå íà öàð Èðîä”. Ëóêà, êîéòî îïèñâà ñúùîòî ðàæäàíå, íå ãî ñïîìåíàâà, çàùîòî òîé ðàçïîëàãà ðîæäåíàòà äàòà “âúâ
âðåìåòî íà Ïðåáðîÿâàíåòî”, ò. å. äâàíàäåñåò ãîäèíè ïî-êúñíî. Òúé êàòî Èðîä å óìðÿë ïðåç òåçè 12 ãîäèíè, íå ìîæå äà ìó
áúäå ñòîâàðåíî òîâà ïðåñòúïëåíèå. Ùî ñå îòíàñÿ äî Ìàðêî è Èîàí, òå íå ãîâîðÿò çà íàé-ìëàäèòå ãîäèíè íà Õðèñòîñ, òúé
êàòî ðàçêàçèòå èì çàïî÷âàò ñ ïúðâèòå äíè íà íåãîâàòà ìåñèàíñêà äåéíîñò.
Ïî âñè÷êî ëè÷è, ÷å çà Äàíèåë-Ðîï òîâà èçáèâàíå íÿìà ñèãóðåí èñòîðè÷åñêè õàðàêòåð, çàùîòî òîé ïèøå:
“Òîâà “Èçáèâàíå íà Ìëàäåíöèòå” ñïîðåä âúçïðèåòîòî îïðåäåëåíèå íå èçãëåæäà ñúâñåì íåñúâìåñòèìî ñ îíîâà,
êîåòî çíàåì çà õàðàêòåðà íà Èðîä. Ìîæå áè òî å èçãëåæäàëî íà äðåâíèòå õîðà íå òîëêîâà óæàñÿâàùî, êîëêîòî èçãëåæäà íà
íàñ. Ñâåòîíèé å ïîâëèÿí îò ñëóõîâåòå, ñïîðåä êîèòî, ìàëêî ïðåäè äà ñå ðîäè Àâãóñò, ðèìñêèÿò Ñåíàò å ïðåäóïðåäåí ñ
ïðåäñêàçàíèå, ÷å ùå ñå ðîäè äåòå, êîåòî ùå öàðóâà íàä Ðèì, è èçäàâà äåêðåò çà ïîäîáíî èçáèâàíå.”
Â ïúëíî íåâåäåíèå ñìå îò êîé âàðèàíò íà êíèãàòà íà Ñâåòîíèé Äàíèåë-Ðîï å âçåë òàçè èñòîðèÿ, êîÿòî ñàì
îïðåäåëÿ êàòî ïðàçíè ïðèêàçêè, çàùîòî çà ñúáèòèåòî íå ñå ñïîìåíàâà â êíèãà II íà “Æèâîòúò íà äâàíàäåñåòòå öåçàðè”,
êúäåòî ñå ãîâîðè çà Àâãóñò. Òîé íå ïîòâúðæäàâà è äåÿíèåòî, ïðèïèñâàíî íà Èðîä, íî ãî ñìÿòà çà âúçìîæíî, èìàéêè
ïðåäâèä âñåèçâåñòíàòà ìó æåñòîêîñò.
Åòî è ïàñàæúò îò Ìàòåé: “Òîãàâà Èðîä, êàòî ñå âèäÿ ïîäèãðàí îò ìúäðåöèòå, òâúðäå ìíîãî ñå ÿäîñà è ïðàòè, òà
èçáè âñè÷êè ìëàäåíöè âúâ Âèòëååì è âúâ âñè÷êèòå ìó ïðåäåëè, îò äâå ãîäèíè è íàäîëó, ñïîðåä âðåìåòî, êîåòî áå òî÷íî
óçíàë îò ìúäðåöèòå. Òîãàâà ñå ñáúäíà ðå÷åíîòî îò ïðîðîê Èåðåìèÿ, êîéòî êàçâà: “Ãëàñ áå ÷óò â Ðàìà, ïëà÷ è ðèäàíèå, è
ïèñúê ãîëÿì: Ðàõèë ïëà÷åøå çà äåöàòà ñè, è íå èñêàøå äà ñå óòåøè, çàùîòî ãè íÿìà.” (Ìàòåé, II, 16-18.)
Ïúðâîòî ïðîòèâîðå÷èå: Èðîä “òî÷íî óçíàâà îò ìúäðåöèòå” äàòàòà íà ðàæäàíåòî, íà êîåòî âîäåíè ïî ÷óäî îò åäíà
ñòðàííà çâåçäà, ñà ïðèñúñòâàëè ìúäðåöèòå. Â òàêúâ ñëó÷àé å äîñòàòú÷íî äà ñå ðàçïîðåäè óáèéñòâîòî íà íîâîðîäåíèòå âúâ
Âèòëååì çà äâà-òðè ìåñåöà è íå å íåîáõîäèìî äà ñå ïîñÿãà íà òåçè, êîèòî ñà îêîëî äâåãîäèøíè. Òîâà âå÷å êàðà äà ìèñëèì,
÷å ñà èçìèíàëè äâå ãîäèíè îò ïîñåùåíèåòî íà ìúäðåöèòå ïðè Èðîä äî òÿõíîòî òàéíî îòïúòóâàíå, êîåòî ïúê ïðîòèâîðå÷è
íà ðàçêàçà íà Ìàòåé, ñïîðåä êîéòî òå ñè òðúãâàò âåäíàãà.
Îò äðóãà ñòðàíà, Ðàìà ñå íàìèðà íà òåðèòîðèÿòà íà ïëåìåòî íà Âåíèàìèí, à Âèòëååì - â çåìèòå íà Èóäåÿ, êàòî
ïúðâèÿò ãðàä å ìíîãî íà ñåâåðîçàïàä îò Èåðóñàëèì, à âòîðèÿò - íà þãîèçòîê. Ðàçñòîÿíèåòî ïî ïðàâà ëèíèÿ ìåæäó òÿõ å
îêîëî 50 êì.
Ìåæäó äðóãîòî, ïðîðî÷åñòâîòî íà Èåðåìèÿ íå ïðåäñêàçâà èçáèâàíå, à èçñåëâàíå. “Òúé êàçâà Ãîñïîä: ãëàñ ñå ÷ó â
Ðàìà, ïèñúê è ãîðêî ðèäàíèå: Ðàõèë ïëà÷å çà äåöàòà ñè è íå èñêà äà ñå óòåøè çà òÿõ, çàùîòî ãè íÿìà. Òúé êàçâà Ãîñïîä:
“óäúðæè ãëàñà ñè îò ðèäàíèå è î÷èòå ñè îò ñúëçè, çàùîòî çà òâîÿ òðóä èìà íàãðàäà, êàçâà Ãîñïîä, è òå ùå ñå âúðíàò îò
íåïðèÿòåëñêàòà çåìÿ. Èìà è íàäåæäà çà òâîÿòà áúäíèíà, êàçâà Ãîñïîä, è òâîèòå ñèíîâå ùå ñå âúðíàò â ïðåäåëèòå ñè...”
(Èåðåìèÿ, ÕÕÕI, 15-17.)
È äåéñòâèòåëíî ìàëêî ñëåä ïðîðî÷åñòâîòî íà Èåðåìèÿ, èçâåñòÿâàùî çà ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì, ïðåç þëè
587 ã. ïð. Õð. Íåáóçàðäàí, ãåíåðàë íà Íàâóõîäîíîñîð, ïðåâçåìà ñâåùåíèÿ ãðàä è æèòåëèòå ìó ñà èçñåëåíè âúâ Âàâèëîí.
Ùå ñå çàâúðíàò ïðåç 536 ã. ïð. Õð., ñëåä êàòî Êèð ïðåâçåìà Âàâèëîí, êàêòî ãî å ïðîçðÿë Èåðåìèÿ.
Все пак трябва да сме много предубедени, за да видим в това предсказание избиване във Витлеем на
новородени, едното от които има шанс да стане цар!
Давайки си сметка за тази несъстоятелност, нÿêîè òúëêóâàòåëè ïðèáÿãâàò äî ïîìîùòà íà ïðîðîêà Ìèõåé, çà äà
îòêðèÿò äàííè çà èçáèâàíåòî, íà êîåòî òàêà ìíîãî äúðæàò, çàùîòî íåãîâîòî îïðîâåðãàâàíå ùå íàïðàâè îò Ìàòåé
èñòîðè÷åñêè ôàëøèôèêàòîð: “È òè, Âèòëååìå Åôðàòîâ, ìàëúê ëè ñè ìåæäó õèëÿäèòå Èóäèíè? Îò òåáå ùå Ìè èçëåçå Îíÿ,
Êîéòî òðÿáâà äà áúäå Âëàäèêà â Èçðàèëÿ è ×èéòî ïðîèçõîä å îòêðàé âðåìå, îò âå÷íè äíè. Òîé ùå ãè îñòàâè äî âðåìå,
äîêëå ðîäè îíàÿ, êîÿòî èìà äà ðîäè; òîãàâà ùå ñå âúðíàò ïðèè ñèíîâåòå Èçðàèëåâè è îñòàíàëèòå èì áðàòÿ...” (Ìèõåé, V, 2-
3.)
Ïðîðîêúò Ìèõåé å îò ïëåìåòî íà Èóäà, îò ñåëèùåòî Ìîðåøåò, ðàçïîëîæåíî ñðåùó Åëåâòåðîïîëèñ. Æèâÿë å êúì
758 ã. ïð. Õð., åäèí âåê ïðåäè Èåðåìèÿ. Â öèòèðàíîòî ïî-ãîðå ïðåäñêàçàíèå òîé ãîâîðè çà ïðåäñòîÿùîòî èçñåëâàíå âúâ
Âàâèëîí. Íÿìà è äóìà çà èçáèâàíå íà ìëàäåíöè âúâ Âèòëååì.
Òàêà ÷å íèêàêâî ïðîðî÷åñòâî íå èçâåñòÿâà òîçè ôàêò. Áåçñïîðíî, êàêòî òâúðäè Äàíèåë-Ðîï, Èðîä å áèë ñïîñîáåí
íà òîâà. Íî íå áèâà äà ìó ïðåïèñâàìå íåèçâúðøåíè ïðåñòúïëåíèÿ, èñòèíàòà å äîñòàòú÷íî áåçìèëîñòíà êúì íåãî. Äà ñè
ïðèïîìíèì, ÷å Èîñèô Ôëàâèé â ñâîèòå “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, â êíèãà ÕVI è ÕVII, ïðàâåéêè ðàâíîñìåòêà çà âëàñòâàíåòî íà
òîçè öàð, íèêàê íå ãî ùàäè è íå ïðåìúë÷àâà íèòî åäíî îò íåãîâèòå ïðåñòúïëåíèÿ. Íî íå ñå ñïîìåíàâà íèùî çà ïîäîáíî
èçáèâàíå íà äåöà. Íåùî ïîâå÷å, ïàíåãèðèêúò íà Èðîä, íååãîâèÿò ñúâðåìåíèê Íèêàíîð (íàðè÷àí îùå Íèêîëàé), êîéòî ñå
ñòðåìè äà îïðàâäàå âñè÷êè êðàéíîñòè íà òèðàíà, íå ñìÿòà çà íóæíî äà ãî èçâèíè è âúîáùå íå ñïîìåíàâà òîçè ôàêò.
Íî êîè ñà òîãàâà òåêñòîâåòå, ÷èèòî ðúêîïèñíè îðèãèíàëè ïðèòåæàâàìå è ìîæåì äà èçïîëçâàìå çà õðîíîëîãè÷íî
íåîñïîðèìè “ñâèäåòåëè” çà ïîÿâàòà íà òàçè ëåãåíäà?
w
wwww
Íàé-íàïðåä òîâà å “Ñèíàéñêèÿò êîäåêñ”, êîéòî îôèöèàëíî ñå äàòèðà îò 4 â. è áè òðÿáâàëî äà å åäèí îò ïåòäåñåòòå
ïðåïèñà, ÷èåòî èçðàáîòâàíå Åâñåâèé Êåñàðèéñêè ðàçïîðåæäà ïî çàïîâåä íà èìïåðàòîð Êîíñòàíòèí êúì 331 ã. Òîé ïúê
ðàçïðåäåëÿ ïðåïèñèòå ìåæäó ãëàâíèòå öúðêâè â èìïåðèÿòà ñ î÷åâèäíàòà öåë äà óåäíàêâè àâòîêðàòè÷íî çàðàæäàùàòà ñå
õðèñòèÿíñêà òðàäèöèÿ. “Ñèíàéñêèÿ” êîäåêñ ñúäúðæà íàðåä ñ âñè÷êî äðóãî è öåëèÿ Íîâ çàâåò. Ñëåäîâàòåëíî, åïèçîäúò ñ
“èçáèâàíåòî íà ìëàäåíöèòå” áè òðÿáâàëî äà ïðèñúñòâà òàì â Åâàíãåëèåòî íà Ìàòåé (II, 16-18.)
Ñëåä òîâà, íà íàøå ðàçïîëîæåíèå å “Âàòèêàíñêèÿò êîäåêñ”, êîéòî ñúùî å ñèòóèðàí îôèöèàëíî â 4 â. Êîíñòàíòèí áè
òðÿáâàëî äà å ïîëó÷èë îïðåäåëåí áðîé åêçåìïëÿðè îò íåãî, ïðåäîñòàâåíè ìó îò ñâ. Àòàíàñèé ïðåç 340 ã. Òîé ñúùî
ñúäúðæà öåëèÿò Íîâ çàâåò, êàêòî è âúïðîñíèÿò ïàñàæ îò Ìàòåé.
Èäâà ðåä è íà “Àëåêñàíäðèéñêèÿ êîäåêñ”, òîçè ïúò îò 5 â. Ñïîðåä Ñîäåí ïðîòîòèïúò ìó å ñâåðÿâàí îò Ëóöèé
Àíòèîõèéñêè, íî òåêñòúò íà Åâàíãåëèÿòà â íåãî å ïî-ëîø. Ëèïñâà ìó ïî÷òè öåëèÿò Ìàòåé (îò I, 1 äî ÕÕV, 5). Çíà÷è íÿìà ãî è
ðàçêàçúò çà “èçáèâàíåòî íà ìëàäåíöèòå”, íî òîâà íå äîêàçâà, ÷å íå å áèë â ëèïñâàùàòà ÷àñò.
Â çàïàçåíèòå ðàçëè÷íè ôðàãìåíòè îò ïàïèðóñè, íàé-ñòàðèòå îò êîèòî äàòèðàò îò 3 âåê, íå íàìèðàìå âòîðàòà ãëàâà
îò Åâàíãåëèåòî îò Ìàòåé. Òúé ÷å íå ìîæåì äà òâúðäèì íèùî çà òÿõ.
Нека да обобщим.
Âúïðåêè ïðåìúë÷àâàíèÿòà íà Èîñèô Ôëàâèé è Íèêàíîð, âúïðåêè óìèøëåíîòî ïðèãàæäàíå íà ïðîðî÷åñòâàòà êúì
“èçáèâàíåòî”, ôàêòèòå ñà òàêèâà, êàêâèòî ãè ïðåäñòàâÿ Ìàòåé, è òðÿáâà äà ïðèåìåì, ÷å Ëóêà ñå ëúæå è Èèñóñ íå ñå å ðîäèë
“âúâ âðåìåòî íà Ïðåáðîÿâàíåòî íà Êèïðèíèé”, à 12 ãîäèíè ïðåäè òîâà è ñëåäîâàòåëíî å ïî÷èíàë íå íà 33, à íà 45 ãîäèíè.
Как оттук нататък да вярваме на толкова несвързани, противоречиви и несъответстващи разкази? Историята се
пише с документи, е не с легенди. Днес много тълкуватели, протестанти и католици, ни убеждават, че „Евангелията не са
исторически разкази”, а просто текстове, плод на „духовно откровение”.
В такъв случай къде отиват чудото на зачатието, въплътяването, другите чудеса, възкресението и възнесението?
Тъкмо това увеличава противоречията с още едно.
5
ÁÐÀÒßТÀ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
Достоверният свидетел избавя душите...

Псалми ХІV, 25
Åäíî îò äîêàçàòåëñòâàòà, ÷å èìåòî íà èñòèíñêèÿ áàùà íà Èèñóñ å êðèòî ãðèæëèâî, ñúñ ñèãóðíîñò å ôàêòúò, ÷å
äâåòå ðîäîñëîâèÿ, äàäåíè îò êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ, ñà íàïúëíî ðàçëè÷íè.
Çà äà îïðàâäàÿò òîâà ðàçìèíàâàíå, íÿêîè òúëêóâàòåëè íå ñå êîëåáàÿò äà òâúðäÿò, ÷å åäíîòî å ðîäîñëîâèåòî íà
Èîñèô, à äðóãîòî - íà Ìàðèÿ. Íî êàê åäèí åâàíãåëèñò è àïîñòîë áè ïîñìÿë äà äàäå ãåíåàëîãèÿòà íà Èîñèô è äà ïðèêðåïè
êúì íåÿ Èèñóñ, ùîì çà íåãî òîé íå áè òðÿáâàëî äà áúäå îáâúðçàí ñ áàùà îò ïëúò è êðúâ, êàêòî å ïðè âñè÷êè õîðà?
Îò äðóãà ñòðàíà, êàê áèõà ïîñìåëè â Èçðàåë ïî îíîâà âðåìå äà äàâàò ðîäîñëîâèå íà Ìàðèÿ, ìàéêà ìó, àêî íå ñà
äúðæàëè äà ïðèêðèÿò òîâà íà èñòèíñêèÿò áàùà? Çàùîòî äà ñå äàäå ñàìî ðîäîñëîâèåòî íà ìàéêàòà, çíà÷è äà ñå íàïðàâè îò
Èèñóñ èçâúíáðà÷íî äåòå. À ñïîðåä çàêîíà íà Ìîéñåé, óòî÷íåí âúâ “Âòîðîçàêîíèåòî”, â òàêúâ ñëó÷àé ìàéêàòà áèâà ïðåáèòà
ñ êàìúíè, áèëà òÿ íåîìúæåíà èëè ñúïðóãà. Íåùî ïîâå÷å, ïî òîâà âðåìå â Èçðàåë æåíàòà èìà äàëå÷ ïî-íèñúê ðàíã â
îáùåñòâîòî îò ìúæà. Òÿ íå âëèçà â õðàìà ïðåç ñúùèòå ïîðòè êàòî ñúïðóãà è, áðàò è èëè áàùà è. Íå òÿ ïðåäëàãà “æåðòâàòà,
ïîñâåòåíà íà ïúðâîðîäíèÿ”, à ãî èçâúðøâà ñàìî áàùàòà. À è ñúïðóãúò ìîæå äà îòïúäè æåíà ñè ñàìî ñ åäíî ïèñìî, äîðè
îñíîâàíèÿòà çà òîâà äà ñà ñïîðíè. Òàêà ÷å ðîäîñëîâèåòî íà Ìàðèÿ íå áè ìîãëî äà áúäå âçåòî ïðåäâèä â íèêàêúâ ñëó÷àé.
Îò äðóãà ñòðàíà, äà ñå ãîâîðè çà åäíî ðîäîñëîâèå, ÷å å “ñïîðåä ïëúòòà”, à çà äðóãîòî - “ñïîðåä çàêîíà”, çíà÷è äà ñå
òâúðäè, ÷å áåç èçêëþ÷åíèå âñè÷êè áàùè îò ïúðâîòî ñà óìðåëè áåç ïîòîìñòâî. Òîâà ïðåäïîëàãà, ÷å íà âñÿêî ãåíåàëîãè÷íî
êîëÿíî âäîâèöàòà ñå å îìúæâàëà çà áðàòà íà ïîêîéíèÿ ñè ñúïðóã ñïîðåä çàêîíà íà Ìîéñåé. Òàêà âñè÷êè ìúæå, ïðåäöè íà
Èèñóñ, áè òðÿáâàëî äà ñà çà÷åíàòè è ðîäåíè “ñïîðåä çàêîíà”. Òîâà îáÿñíåíèå å íåïðàâäîïîäîáíî.
Â äåéñòâèòåëíîñò (êîéòî èñêà äà äîêàæå ïðåêàëåíî ìíîãî, íå äîêàçâà íèùî), êàòî èçðàáîòâàò äâå ôèêòèâíè
ðîäîñëîâèÿ, çà äà ïðèêðèÿò èñòèíñêîòî, íàøèòå åâàíãåëèñòè ñàìî ïîä÷åðòàâàò ôàêòà, ÷å Èèñóñ å èìàë áàùà îò ïëúò è
êðúâ, íî èìåòî ìó íå ìîæå è íå áèâà äà ñå ïðîèçíàñÿ.
Êëþ÷à çà òàçè çàãàäêà ùå íè äàäå Ñèìîí-Ïåòúð, ñâåòåöúò ñ êëþ÷îâåòå.
Êîëêîòî è èçíåíàäâàùî äà èçãëåæäà òîâà, ïðîáëåìúò çà áðàòÿòà è ñåñòðèòå íà Èèñóñ íå ìîæå äà áúäå îòäåëåí îò
ïðîáëåìà çà Ìàðèÿ, íåãîâàòà ìàéêà îò ïëúò è êðúâ. Çà íåÿ âåäíàãà ùå ïðèáåãíåì äî ìíåíèåòî íà êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà:
w
wwww
“Íàé-íàïðåä ùå íàïîìíèì, ÷å îò ìíîãî îòäàâíà íèêîé êàòîëè÷åñêè òåîëîã íå ðàçãëåæäà äåâñòâåíîòî çà÷àòèå íà
Àííà (ìàéêàòà íà Ìàðèÿ) êàòî óñëîâèå çà íåïîðî÷íîòî çà÷àòèå íà äúùåðÿ è. Íàïðîòèâ, âñè÷êè ñà ñúãëàñíè â òâúðäåíèåòî,
÷å Ìàðèÿ, çà÷åíàòà ïî îáè÷àéíèÿ íà÷èí, å áèëà ñ Áîæèÿòà ìèëîñò ïðåäïàçåíà îò îìúðñÿâàíå.”
Написаното по-горе (с изключение на думите в скоби) принадлежи на абат Емил Аман, директор по теология и
свещеник в колежа „Станислас”, в книгата му „Протоевангелието на Иаков” (Париж, 1910).
Ще ïîä÷åðòàåм, ÷å èìåòî íà ìàéêàòà íà Ìàðèÿ, Àíà, å ïðåäïîëàãàåìî, êàêòî è òîâà íà áàùà è Èîàêèì. Òàêîâà å
ìíåíèåòî íà êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà: “Öúðêâàòà èçïîâÿäíà, ÷å íå ïîçíàâà íèòî åäíî îò îáñòîÿòåëñòâàòà, ñâúðçàíè ñ
ðàæäàíåòî íà Ìàðèÿ, è íå ìîæå íèùî ïîâå÷å äà îñâåòëè, çàùîòî Ïèñàíèÿòà è àïîñòîëè÷åñêàòà òðàäèöèÿ íå ñïîìåíàâàò
íèùî çà òîâà...” (пак там, с. 49, цитат от известния житиеписец Адриан Байс).
È òàêà, äà îáîáùèì: ìàéêàòà íà Èèñóñ ñå å êàçâàëà Ìàðèÿ, áèëà å çà÷åíàòà è ñå å ïîÿâèëà íà ñâåòà êàòî âñè÷êè
äåöà íà õîðàòà - òîâà å âñè÷êî, êîåòî å ñèãóðíî è óòâúðäåíî îò êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà. Ðèì ïðèçíàâà, ÷å íå çíàå íèùî çà
ðîäèòåëèòå íà Ìàðèÿ, çà áàùà íà èìå Èîàêèì, çà ìàéêà íà èìå Àííà, çà íåéíîòî ïðåáèâàâàíå â Õðàìà êàòî äåâèöà,
ïîñâåòèëà ñå íà Áîãà, è èçáÿãâà äà âçåìà îòíîøåíèå ïî âúïðîñà.
Îñòàâà ïðîáëåìúò ñ áðàòÿòà è ñåñòðèòå íà Èèñóñ, ùå ðå÷å ñ äåöàòà, êîèòî Ìàðèÿ áè ìîãëà äà èìà ñëåä íåãî. Åäíî
èçðå÷åíèå íà Ëóêà ñúâñåì ÿñíî çàñÿãà òîçè âúïðîñ: “À êîãàòî áÿõà òå òàì, äîéäå è âðåìå äà ðîäè; è ðîäè ñâîÿ Ñèí
ïúðâåíåö...” (Ëóêà, II, 6-7.)
Ùîì Ëóêà óòî÷íÿâà, ÷å ñòàâà äóìà çà ñèí ïúðâåíåö, å ñúâñåì î÷åâèäíî, ÷å ñëåä íåãî å èìàëî è äðóãè. Çàùîòî, àêî
Èèñóñ å åäèíñòâåíîòî è äåòå, ïî-ïðîñòî ùåøå äà áúäà äà ïèøå “íåéíîòî äåòå”, “íåéíèÿò ñèí”, “íåéíèÿò åäèíñòâåí ñèí”,
êîåòî áè ïðåäîòâðàòèëî âñÿêàêâî äâóñìèñëèå. Ëóêà âñúùíîñò ñå èçðàçÿâà ìíîãî ÿñíî. À è â öåëèÿ Ñòàð çàâåò
(åäèíñòâåíèÿò, êîéòî ñúùåñòâóâà ïðè ðàæäàíåòî íà õðèñòèÿíñòâîòî) óïîòðåáàòà íà òîçè èçðàç âèíàãè ñå ñâúðçâà è ñ äðóãè
äåöà, ðîäåíè ñëåä òîâà: Áèòèå, Èçõîä, Ëåâèò, ×èñëà, Âòîðîçàêîíèå è ò. í. Íåùî ïîâå÷å, òîé å ñèíîíèì íà íàé-ãîëÿì. Ïðè
íåãî âèíàãè ñå ïîäðàçáèðà ïðèñúñòâèåòî íà ïî-ìàëêè.
Ñúùåñòâóâàíåòî íà òåçè ïî-ìàëêè áðàòÿ è ñåñòðè íà Èèñóñ å òîëêîâà î÷åâèäíî, ÷å ðàçëè÷íè äðåâíè àâòîðè è
òúëêóâàòåëè, ïî-ñïåöèàëíî Îðèãåí, ñìÿòàò çà óìåñòíî äà ïðåäïîëîæàò, ÷å ñòàâà äóìà çà ñèíîâå è äúùåðè íà Èîñèô îò
ïðåäèøåí áðàê, ïðåäè äà ñå îæåíè çà Ìàðèÿ. Ùå îòãîâîðèì, ÷å òîâà å íåâúçìîæíî, çàùîòî, àêî Èîñèô å èìàë ïðåäè òîâà
äåöà, è îñîáåíî ñèí, òîé íÿìàøå äà îòèäå â Õðàìà ñëåä ðàæäàíåòî íà Èèñóñ è äà ïðåäëîæè “æåðòâàòà, ïîñâåòåíà íà
ïúðâîðîäíèÿ”.
“À êîãàòî ñå èçïúëíèõà äíèòå íà íåéíîòî î÷èñòÿíå, ñïîðåä çàêîíà Ìîéñååâ, äîíåñîõà ãî â Èåðóñàëèì, çà äà ãî
ïðåäñòàâÿò ïðåä Ãîñïîäà, êàêòî å ïèñàíî â çàêîíà Ãîñïîäåí, ÷å âñÿêî ìúæêî, êîåòî ðàçòâàðÿ óòðîáà, ùå áúäå ïîñâåòåíî
Ãîñïîäó...” (Ëóêà, II, 22-23.)
È òàêà, êàòî æåíà Ìàðèÿ íÿìà ïðàâî äà ïðèñòúïâà â Õðàìà ïðåç ïðåäâåðèåòî íà ìúæåòå. Ñàìî Èîñèô ìîæå äà
îòèäå äî “êîõàíèìà”, çà äà ïðèíåñå æåðòâàòà ñè. Ìúæúò ìîæå äà ïðèíåñå òàêàâà æåðòâà ñàìî åäèí ïúò â æèâîòà ñè, ñëåä
ðàæäàíåòî íà ïúðâîðîäíèÿ ñèí. Òàêà èìàìå àáñîëþòíîòî äîêàçàòåëñòâî, ÷å Èèñóñ å íàé-ãîëåìèÿò è ÷å àêî å èìàë áðàòÿ è
ñåñòðè, òå ñà ñå ðîäèëè ñëåä íåãî. Äàíèåë-Ðîï â ñâîÿ “Èèñóñ â ñâîåòî âðåìå” îáðúùà âíèìàíèå, ÷å àðàìåéñêîòî “Èàõà” è
ñòàðîåâðåéñêîòî “àõ”îçíà÷àâàò “áðàò”, “äîâåäåí èëè çàâàðåí áðàò”, “áðàòîâ÷åä” è âúîáùå áëèçúê ðîäíèíà. Ùå ïðèáàâèì,
÷å îçíà÷àâàò îùå è “ñúñåä”, “êîëåãà”. Îñâåí òîâà èâðèò å áîãàò è íà ïî-òî÷íè òåðìèíè â òàçè îáëàñò. Òàêà íàïðèìåð,
áðàòîâ÷åä íà èâðèò â áóêâàëåí ïðåâîä å “ñèí íà ÷è÷î”. Òîçè èçðàç ñå çàïàçâà è â àðàáñêèÿ åçèê. В „Хиляда и една нощ”
жените често се обръщат към избраника на сърцето си със „сине на моя чичо”. А кралете на Франция наричат „братовчеде”
благородниците с висок ранг, към които са привързани.
Âïðî÷åì íàñî÷âàíåòî íà äèñêóñèÿòà êúì àðàìåéñêèÿ è èâðèò å õèòðî èçìèñëåíî îò Äàíèåë-Ðîï, çàùîòî òîé íå
ìîæå äà íå å çíàåë, ÷å îðèãèíàëèòå íà Åâàíãåëèÿòà ñà ïèñàíè íà ãðúöêè åçèê.
Çàòîâà ïúê â ãðúöêèÿ åçèê èìà äâå ñúâñåì ðàçëè÷íè äóìè çà áðàò è áðàòîâ÷åä. Ïúðâèÿò ñå íàðè÷à adelphos,
âòîðèÿò - anepsios. È íàâñÿêúäå, êúäåòî ñòàâà äóìà çà áðàòÿ íà Èèñóñ, îðèãèíàëíèòå ãðúöêè ðúêîïèñè íà êàíîíè÷íèòå
Åâàíãåëèÿ èçïîëçâàò adelphos è íèêîãà anepsios êàòî íàé-÷åñòî ñå ñðåùà ìíîæåñòâåíîòî ÷èñëî: adelphoi (áðàòÿ) è adelphai
(ñåñòðè).
Íåùî ïîâå÷å, “Âóëãàòàòà” íà ñâ. Èåðîíèì, åäèíñòâåíàòà âåðñèÿ íà ëàòèíñêè åçèê, ñúñòàâëÿâàùà îôèöèàëíèÿ
òåêñò íà êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà, íàâñÿêúäå èçïîëçâà ëàòèíñêàòà äóìà frater, îçíà÷àâàùà áðàò, è íèêîãà consobrinus
(áðàòîâ÷åä). Òîâà å ðÿäúê ïîâîä äà ñå âúçñòàíîâè èñòèíàòà, àêî èìà òàêàâà. Òàêà èëè èíà÷å, ôàêò å, ÷å ñâ. Èåðîíèì
çàïàçâà òåðìèíà áðàò êàòî ïðåìèíàâà îò ãðúöêè íà ëàòèíñêè.
Àêî äîïóñíåì, ÷å òàì, êúäåòî ñå ãîâîðè çà “áðàò”, òðÿáâà äà ñå ðàçáèðà “áðàòîâ÷åä”, êàê ñòàâà òàêà, ÷å íèêîãà â
ïðåâîäèòå íà íÿêîè îò “âóëãàðíèòå” åçèöè (ôðåíñêè, íåìñêè, èòàëèàíñêè, èñïàíñêè è ò. í.) åäíàòà äóìà íå å çàìåíåíà ñ
äðóãàòà? Ôàêò å, ÷å íèòî åäèí êàòîëè÷åñêè ïðåâîä íåå èçïîëçâà äóìàòà “áðàòîâ÷åä” òàì, êúäåòî ãðúöêèòå îðèãèíàëè è
ëàòèíñêàòà “Âóëãàòà” ãîâîðÿò çà áðàòÿ. И отново ще подчертая: какъв по-добър повод да се възстанови истината?!
Ñàìî óñòíî è ñêðèøîì ñå ïîäèãðàâàò ñ òåçè, êîèòî îòúæäåñòâÿâàò ñ áðàòÿ áëèçêèòå íà Èèñóñ, äîêàòî “åðóäèòèòå”
íà âåëèêàòà ðèìñêà öúðêâà çíàÿò “ñúñ ñèãóðíîñò”, ÷å ñòàâà äóìà çà áðàòîâ÷åäè. Току-що видяхме какво трябва да се
разбира.осмеляват се да използват думата устно, но не дръзват да я напишат.
Íàêðàÿ, â íÿêîè òåñíè è íå òàêà ïðàâîâåðíè êðúãîâå ñå ëàíñèðà âúçìîæíîñòòà äóìàòà “áðàòÿ” äà ñå òúëêóâà â
åçîòåðè÷åí ñìèñúë, êàòî å â ìàñîíñòâîòî, â ðèöàðñêèòå õðèñòèÿíñêè îðäåíè, â íÿêîè îêóëòíè áðàòñòâà. Ще отговорим, че и
това е несъстоятелно.
w
wwww
Àêî ïðèåìåì, ÷å áðàòÿòà íà Èèñóñ ñà ÷ëåíîâå íà íåãîâîòî áðàòñòâî, òî òå òðÿáâà äà ñïîäåëÿò ñúùîòî ó÷åíèå. Óâè,
è òîâà íå å òàêà, съдете сами:
“Ñëåä òîâà ñëåçå â Êàïåðíàóì Ñàì Òîé è ìàéêà Ìó, è áðàòÿòà Ìó, è ó÷åíèöèòå Ìó; è òàì ïðåñòîÿõà ìíîãî äíè.”
(Èîàí, II, 12.)
“Ïðèáëèæàâàøå èóäåéñêèÿò ïðàçíèê Ðàçïúâàíå øàòðè. Òîãàâà Ìó ðåêîõà áðàòÿòà Ìó: “Çàìèíè îò òóê è îòèäè â
Èóäåÿ, çà äà âèäÿò è òâîèòå ó÷åíèöè äåëàòà, ùî âúðøèø. Çàùîòî íèêîé íå âúðøè íåùî ñêðèøîì, êîãàòî ñàì èñêà äà áúäå
èçâåñòåí. Àêî âúðøèø òèÿ äåëà, ïîêàæè Ñåáå Ñè íà ñâåòà.” Çàùîòî íèòî áðàòÿòà Ìó âÿðâàõà â Íåãî.” (Èîàí, VII, 2-5.)
Â äâà îòêúñà îò Èîàí ëè÷è ÿñíî, ÷åáðàòÿòà ÿâíî ñå ñâúðçâàò ñ ìàéêàòà íà Èèñóñ, ñëåäîâàòåëíî äóìàòà “áðàòÿ”
òðÿáâà äà ñå ðàçáèðà â ñåìåéíèÿ ñìèñúë. Îñâåí òîâà òå îò÷åòëèâî ñà îòäåëåíè îò ïîñëåäîâàòåëèòå ìó è íå âÿðâàò â íåãî,
“çàùîòî íèòî áðàòÿòà ìó âÿðâàõà â íåãî”. Òàêà ÷å, ìíîãî òðóäíî ùå âèäèì â òÿõ “áðàòÿ” â åçîòåðè÷íèÿ ñìèñúë íà äóìàòà.
Íåùî ïîâå÷å, Èèñóñ íå èì ñå äîâåðÿâà, êîåòî ëè÷è îò ñëåäíèÿ ïàñàæ:
“Íà òîâà Èèñóñ èì ðå÷å: “Ìîåòî âðåìå îùå íå å äîøëî, à çà âàñ âðåìåòî âèíàãè å ñãîäíî. Ñâåòúò âàñ íå ìîæå äà
ìðàçè, à Ìåíå ìðàçè, çàùîòî Àç ñâèäåòåëñòâóâàì çà íåãî, ÷å äåëàòà ìó ñà ëîøè. Âèå èäåòå íà òîÿ ïðàçíèê, çùîòî âðåìåòî
Ìè îùå íå ñå å èçïúëíèëî.” Òîâà êàòî èì êàçà, îñòàíà ñè â Ãàëèëåÿ. Íî êîãàòî áðàòÿòà Ìó îòèäîõà, îòèäå è Òîé íà
ïðàçíèêà, íå ÿâíî, à íÿêàê ñè ñêðèøîì.” (Èîàí, VII, 6-10.)
Òúé ÷å òîé ñå ïàçè îò òÿõ, ìåæäó Èèñóñ è áðàòÿòà ìó íÿìà äîâåðèåòî ìåæäó áðàòÿ â åäíà îáùíîñò. Â
äåéñòâèòåëíîñò íèòî ìàéêà ìó Ìàðèÿ, íèòî áðàòÿòà ìó âÿðâàò â íåãî, â íåãîâàòà ìèñèÿ è âúçìîæíîñòè. Íåùî, êîåòî âñå
ïàê å ñòðàííî çà åäíà æåíà, êîÿòî å îùàñòëèâåíà (êàêòî ñå âÿðâà) îò ñðåùà ñ àðõàíãåë Ãàâðèèë è êîÿòî (ïî ïðèíöèï) áè
òðÿáâàëî äà å ïðèñúñòâàëà íà ÷óäåñàòà íà ñâîÿ ñèí, ïîíå íà ñâàòáàòà â Êàíà. Съдете сами:
“È íÿêîé Ìó ðå÷å: “Åòî ìàéêà Òè è áðàòÿòà Òè ñòîÿò âúí è èñêàò äà ãîâîðÿò ñ òåáå.” À Òîé îòãîâîðè íà îíîãîâà,
êîéòî Ìó êàçà òîâà, è ðå÷å: “Êîÿ å ìàéêà Ìè, è êîè ñà áðàòÿòà Ìè?” È êàòî ïîñî÷è ñ ðúêà ó÷åíèöèòå Ñè, ðå÷å: “Åòî Ìîÿòà
ìàéêà è Ìîèòå áðàòÿ; çàùîòî, êîéòî èçïúëíè âîëÿòà íà Ìîÿ Îòåö Íåáåñåí, òîé Ìè å áðàò, è ñåñòðà, è ìàéêà.” (Ìàòåé, ÕII,
47-50.)
Òîçè îòêúñ å ïîâå÷å îò ïîêàçàòåëåí. Áðàòÿòà ìó íå ñà íåãîâè ïîñëåäîâàòåëè. Íåùî ïîâå÷å, ìàéêà ìó è áðàòÿòà ìó
ìèñëÿò, ÷å å ïîëóäÿë! Íàó÷àâàìå ãî íå îò äðóã, à îò Ìàðêî:
“È êàòî ÷óõà áëèçêèòå Ìó, îòèäîõà äà Ãî ïðèáåðàò, ïîíåæå ñå ãîâîðåøå, ÷å áèë èçâúí Ñåáå Ñè.” (Ìàðêî, III, 21.)
Ñâ. Èåðîíèì â ñâîÿòà “Âóëãàòà” ïðåâåæäà “èçâúí Ñåáå Ñè” ñ furorem versus èëè “ïîáåñíÿë” è ïîòâúðæäàâà, ÷å
ìàéêà ìó è áðàòÿòà ìó íå âÿðâàò â íåãî, íå ñà ñïå÷åëåíè îò íåãîâèòå ïóáëè÷íè èçÿâè, ñìÿòàт ãî çà îïàñåí.Òîâà äîêàçâà
îùå âåäíúæ, ÷å Ìàðèÿ íå å îñåíÿâàíà íèêîãà îò àíãåëñêî îòêðîâåíèå, îòíàñÿùî ñå äî íåîáèêíîâåíàòà ìèñèÿ íà íåéíèÿ
ïúðâîðîäåí ñèí.
Âïðî÷åì åäèí ïàñàæ îò Åâàíãåëèÿòà ñî÷è êàòåãîðè÷íî, ÷å ñòàâà âúïðîñ çà áðàòÿ â ñåìåéíèÿ ñìèñúë íà äóìàòà.
Ïðè òîâà ïî îêîí÷àòåëåí, íå òúðïÿù âúçðàæåíèÿ íà÷èí, ïðè ïîëîæåíèå, ÷å äóìèòå ñè òåæàò íà ìÿñòîòî. Åòî ãî:
“Íå å ëè òîé äúðâîäåëåöúò. Ìàðèèíèÿò ñèí, áðàò íà Èàêîâà, Èîñèÿ, Èóäà è Ñèìîíà? È íå ñà ëè òóê ìåæäó íàñ
ñåñòðèòå ìó?...” (Ìàðêî, VI, 3.)
Çà îòáåëÿçâàíå å, ÷å Ìàòåé ïèøå “ñèíúò íà äúðâîäåëåöà”, à Ëóêà - “ñèíúò íà Èîñèô”, áåçñïîðíî äà îïðîâåðãàÿò
åäíà âðàæäåáíà åâðåéñêà òåíäåíöèÿ, êîÿòî èçòúêâà, ÷å Õðèñòîñ å èçâúíáðà÷íî äåòå. Îáðàòíî íà òÿõ, Ìàðêî ñå ñòðåìè äà
èçòúêíå ÷å Èèñóñ íå å ñèí íà Èîñèô â ïëúòñêèÿ ñìèñúë íà äóìàòà è ãî íàðè÷à “äúðâîäåëåö, ñèí íà Ìàðèÿ”, íî òàêà
äîáðîâîëíî íàëèâà âîäà â ìåëíèöàòà íà ëåãåíäàòà çà èçâúíáðà÷íîòî çà÷àòèå. Ãîâîðèì çà ëåãåíäà, çàùîòî, àêî òîâà å
áèëî èñòèíà âúâ âðåìå, êîãàòî ñà â ñèëà çàêîíèòå íà Ìîéñåé, æèâîòúò íà Ìàðèÿ íèêàê íÿìàøå äà áúäå ëåñåí - âñÿêî
ìîìè÷å, êîåòî ãóáè äåâñòâåíîñòòà ñè èçâúí áðàêà, å ëèí÷óâàíî âåäíàãà ùîì òîâà ñòàíå èçâåñòíî. (Âòîðîçàêîíèå, ÕÕII, 21.)
Не бихме искали да приключим тази глава, без да отбележим твърдението на Даниел Масе, ÷å å îòêðèë áðàò íà
Èèñóñ, çà êîãîòî íå ñå ñïîìåíàâà íèêîãà. Èçâåñòåí å ñàìî êàòî Ñèäîíèé, ùå ðå÷å “æèâååùèÿò â Ñèäîí”, ãðàä âúâ Ôèíèêèÿ.
Èìåòî ìó å íàïðàâåíî äîñòîÿíèå îò Èîñèô Åêëåçèàñò, êîéòî ñå ïîçîâàâà íà ñâåäåíèå îò Èïîëèò îò Òèâà. (“Ïàòðîëîãèÿ” îò
Ìèí: ÑVI, ñ. 187.)
Â ïîäêðåïà íà òîâà ще прибавим, ÷å Èèñóñ ùå ñå óêðèå ïðè ñúùèÿ òîçè Ñèäîíèé ïî âðåìå íà áÿãñòâîòî ñè âúâ
Ôèíèêèÿ.
6
ÁËÈÇÍÀÊÚÒ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
Привет, близнако мой, втори Христос!...

Евангелие от Вартоломей, откъс ІІ
Â Åâàíãåëèÿòà ñòàâà âúïðîñ çà íÿêàêúâ òàéíñòâåí áëèçíàê, íî íå ñå óòî÷íÿâà íèùî äðóãî. Òîâà å Òîìà, íàðå÷åí
Didyme â Èîàí (ÕI, 16 è ÕÕ, 24). Íà íåãî Èèñóñ ùå ïðåäëîæè ñëåä âúçêðåñåíèåòî ñè ïðîâåðêàòà íà ðàíàòà ìåæäó ðåáðàòà è
w
wwww
äóïêèòå ïî äëàíèòå è ñòúïàëàòà. Íî äà íå çàáðàâÿìå, ÷å òåçè ðàçêàçè ñà çàâúðøåíè òðèñòà ãîäèíè ïî-êúñíî. Все едно днес
да се заемем да съставим хроника за царуването на Луи ХІV, като се основаваме единствено на това, което е запазено в
народната памет през изминалите векове, а пренебрегваме всеки достоверен текст.
Íà ãðúöêè îáà÷å didyme îçíà÷àâà áëèçíàê. Ñëåäîâàòåëíî Òîìà å áëèçíàê íà ëè÷íîñò, êîÿòî íèêîãà íå ñå íàçîâàâà.
Çàãàäêàòà ñå óñëîæíÿâà, êîãàòî êîíñòàòèðàìå, ÷å Òîìà â ïðåâîä ñúùî îçíà÷àâà áëèçíàê. Преведената и редактирана от
абат Жаке версия на „Светата Библия” от Льометр дьо Саси съдържа в края рецник на имената. Там Тома е преведен като
близнак (изд. „Гарние”).
Àêî âçåìåì ðå÷íèê íà èâðèò, ùå êîíñòàòèðàìå, ÷å áëèçíàê â åäèíñòâåíî ÷èñëî å “òàîìà”, à â ìíîæåñòâåíî -
“òàîìèì”. Òàêà ÷å “Òîìà, íàðå÷åí äèäèì” (Èîàí, ÕI, 16 è ÕÕ, 24) å “Áëèçíàê, íàðå÷åí áëèçíàê”, êîåòî âúâ ôèëîëîãè÷åñêî
îòíîøåíèå å èäèîòèçúì.
Â èçðåæäàíåòî íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè, ïðåäñòàâåíî îò Ìàòåé (Õ, 2-4{437]), ïîñëåäîâàòåëèòå ñà ïðåäñòàâåíè
äâàìà ïî äâàìà:
“À èìåíàòà íà äâàíàéñåòòå àïîñòîëè ñà òèÿ: ïúðâèÿò Ñèìîí, íàðè÷àí Ïåòúð, è Àíäðåé, íåãîâ áðàò, Èàêîâ
Çåâåäååâ è Èîàí, íåãîâ áðàò, Ôèëèï è Âàðòîëîìåé, Òîìà è Ìàòåé ìèòàð, Èàêîâ Àëôååâ è Ëåâåé, íàðå÷åí Òàäåé, Ñèìîí
Êàíàíèò è Èóäà Èñêàðèîò, êîéòî ãî è ïðåäàäå.”
Òîçè Òîìà å ñïîìåíàò êàòî àïîñòîë îò Ìàðêî (III,18), Ëóêà (VI, 15), â Äåÿíèÿòà (I, 13) è îò Èîàí (ÕI, 16 è ÕÕ, 24),
åäèíñòâåíîòî ìÿñòî â Åâàíãåëèÿòà, êúäåòî å íàðå÷åí áëèçíàê íà ãðúöêè åçèê (didyme).
Ïðèïèñâàò ìó àâòîðñòâîòî íà àïîêðèôíî Åâàíãåëèå, ÷èéòî íàé-ñòàð îòêðèò åêçåìïëÿð å îò 5 âåê. Äðóã àïîêðèô,
“Äåÿíèÿòà íà Òîìà”, å îò 6 âåê. Íî àêî ïðåíåáðåãíåì òàçè ëèòåðàòóðà, êîÿòî ñâ. Èåðîíèì îïðåäåëÿ êàòî “áúëíóâàùà”
(âúïðåêè ÷å òÿ ÷åñòî ñúäúðæà öåííè ñâåäåíèÿ çà ãíîñòèöè è êðèòèöè), à ïîòúðñèì ñëåäèòå ìó ñëåä ñìúðòòà íà Èèñóñ, ùå
èìàìå ïî-îñêúäíà äîêóìåíòàöèÿ.
Íåèçáåæíî ñòèãàìå äî Åâñåâèé Êåñàðèéñêè è íåãîâèÿ òðóä, âíóøèòåëíàòà íàé-ìàëêîòî ïî ñâîÿ îáåì “Öúðêîâíà
èñòîðèÿ”. Íàé-ñòàðèòå îò íåéíèòå èçâåñòíè âåðñèè ñà:
à) âåðñèÿòà íà äðåâíîñèðèéñêè åçèê, ÷èéòî ðúêîïèñ ñå ñúõðàíÿâà â Ñàíêò Ïåòåðáóðã è äàòèðà îò àïðèë 462 ã., êàòî
ëèïñâàò êíèãè V, VI è VII;
á) äðåâíîñèðèéñêà âåðñèÿ, ÷èéòî ðúêîïèñ ñå ñúõðàíÿâà â Ëîíäîí è ñúùî äàòèðà îò 5 âåê. Ñúäúðæà ïúðâèòå ïåò
êíèãè. Çà ëèïñâàùèòå ÷àñòè ìîæå äà ñå ïîëçâà íàïðàâåíèÿ ïî íåÿ ïðåâîä íà àðìåíñêè íÿêúäå îêîëî 420 ãîäèíà;
â) ïðåâîäúò íà ëàòèíñêè îò Ðóôèí, äàòèðàù îò 402 ã. Íî êàêòî è â öÿëîòî òâîð÷åñòâî íà Ðóôèí, òîé ñè ïîçâîëÿâà ñ
Åâñåâèé Êåñàðèéñêè ñúùèòå âîëíîñòè, êîèòî äîïóñêà è ñ Îðèãåí. Òúëêóâàòåëèòå ñà ñúãëàñíè, ÷å íå ìîæå äà ìó ñå äîâåðèì
íàïúëíî.
È òàêà, èçëèçà, ÷å öåëèÿò Åâñåâèé Êåñàðèéñêè å îò 5 âåê, íÿìà íèùî îò ïî-ðàíî. Åòî è îòêúñèòå, êúäåòî Åâñåâèé
Êåñàðèéñêè ãîâîðè çà Òîìà:
- Êí. I, ãë. ÕIII 4, 11 Òîìà èçïðàùà Òàäèé ïðè Àâãàð,

- Êí. II, ãë. I 6. Ñúùîòî,
- Êí. III, ãë. I 1. Òîìà ïðîïîâÿäâа åâàíãåëèåòî сред партите
- Êí. III, ãë. ÕÕÕIÕ 4. Ïàïèé èçäèðâà ñâåäåíèÿ çà апостол Тома
- Êí. III, ãë. ÕÕV 6. Åâñåâèé íè êàçâà, ÷å åâàíãåëèåòî íà Òîìà е апокриф
Çà èñòîðèÿòà ñ öàð Àâãàð è íåãîâîòî ïèñìî “äî Õðèñòîñ, äîáðèÿ Ñïàñèòåë, ïîÿâèë ñå â èåðóñàëèìñêèÿ êðàé” íÿìà
äà êàæà íèùî. Êàòîëè÷åñêèòå òúëêóâàòåëè äîêàçàõà îòäàâíà, ÷å òî å ôàëøèôèêàò.
Èñòîðè÷åñêè ôàêò å, ÷å ãðàä Åäåñà å ïîêðúñòåí (çàåäíî ñ öàðñòâîòî íà îñðîåíåéöèòå) îùå ïî âðåìå íà ðàííîòî
õðèñòèÿíñòâî. Ïðåç 3 âåê ãðàäúò å âàæåí ðåëèãèîçåí öåíòúð, à ïðåç 4 âåê âå÷å å íàïúëíî õðèñòèÿíñêè. Íî òîâà ñ íèùî íå
îáîãàòÿâà èíôîðìàöèÿòà íè çà Òîìà. Â êíèãà III (I, 1) ÷åòåì ñëåäíîòî:
“Äîòóê áÿõà ñòèãíàëè äåëàòà íà åâðåèòå. Ùî ñå îòíàñÿ äî ñâåòèòå àïîñòîëè è ïîñëåäîâàòåëè íà íàøèÿ Ñïàñèòåë, òå ñå
áÿõà ïðúñíàëè èç öÿëàòà íàñåëåíà ñ õîðà çåìÿ. Òîìà ñïîðåä ïðåäàíèÿòà ïîëó÷èë ïðè ïîäÿëáàòà ñòðàíàòà íà ïàðòèòå,
Àíäðåé - Ñêèòèÿ, Èîàí - Àçèÿ, êúäåòî æèâÿë. Óìðÿë â Åôåñ. Ïåòúð, èççãëåæäà, å ïðîïîâÿäâàë ñðåä ðàçïðúñíàòèòå åâðåè -
â Ïîíò, Ãàëàòèÿ, Âèòàíèÿ, Êàïàäîêèÿ è Àçèÿ.”
Â ñâîÿ ïðåâîä íà ëàòèíñêè Ðóôèí ïðèáàâÿ ñëåäíîòî ñëåä ñïîìåíàâàíåòî íà Òîìà: “Ìàòåé âçå Åòèîïèÿ, à
Âàðòîëîìåé - ïðåäíà Èíäèÿ.” Ñòðàíàòà íà ïàðòèòå å Õîðàñàí, êîÿòî ñå ïðîñòèðà êàòî Ïàðòñêà èìïåðèÿ îò Êàñïèéñêî ìîðå
äî ðåêèòå Èíä è Åôðàò, à íåéíèòå ãëàâíè ãðàäîâå ñà: Åêáàòàí, Ñåëþöèÿ è Êòåñèôîí.
Çàùî òîãàâà õðèñòèÿíèòå îò Èíäèÿ ñà íàðå÷åíè “õðèñòèÿíè íà ñâ. Òîìà”, ñëåä êàòî òîçè àïîñòîë íå å ñòúïâàë òàì?
w
wwww
Îò äðóãà ñòðàíà, Ïàïèé ñå çàåìà äà èçäèðè ïîâå÷å äàííè çà ñâ. Òîìà. Íî íå ñïîìåíàâà äà å îòêðèë íåùî:
“Àêî ïîíÿêîãà èäâàøå íÿêîé, êîéòî å ïðèäðóæàâàë ïðåçâèòåðèòå, òî àç ñå îñâåäîìÿâàõ çà òåõíèòå ñëîâà: êàêâî ñà
êàçàëè Àíäðåé èëè Ïåòúð, èëè Ôèëèï, èëè Òîìà, èëè Èàêîâ, èëè Èîàí, èëè Ìàòåé, èëè íÿêîé äðóã ïîñëåäîâàòåë íà
Ãîñïîäà...” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ, êí. III, ÕÕÕIÕ, 4.)
Ïèñàíèÿòà íà Ïàïèé ñà èçãóáåíè. Òå ñà öèòèðàíè îò Èðèíåé â “Ñðåùó åðåñòà” (V, ÕÕÕIII, 4) è îò Åâñåâèé
Êåñàðèéñêè â íåãîâàòà “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”. Âïðî÷åì, òîé ñïîìåíàâà Ïàïèé ñ ïîñðåäíè÷åñòâîòî íà Èðèíåé.
Òúé ÷å íå áèõìå óçíàëè íèùî ïîâå÷å çà òàéíñòâåíèÿ Òîìà Äèäèì, “áëèçíàêúò áëèçíàê”, ïîñòåïåííî ÷åçíåù îò
Åâàíãåëèÿòà, àêî íÿìàøå äðóã ñòðàíåí äîêóìåíò ïî òîçè ïîâîä, çàïàçåí äî íàøè äíè, който скоро ще разгледаме.
Îñòàâà îùå åäèí íå ïî-ìàëêî çàãàäú÷åí ìîìåíò.

Îðèãåí óâåðÿâà, ÷å å äúðæàë â ðúöåòå ñè äðåâåí ðúêîïèñ íà Åâàíãåëèåòî îò Ìàòåé, êúäåòî ñòàâà âúïðîñ çà Èèñóñ-
âàð-Àâà. Íî èìåòî íà îíçè Âàðàâà, êîéòî ïðèñúñòâà â Åâàíãåëèÿòà êàòî ðàçáîéíèê, ñå ðàç÷ëåíÿâà íà “âàð”, îçíà÷àâàùî ñèí
è íà “àâà”, êîåòî èìà äâå ñúâñåì ðàçëè÷íè çíà÷åíèÿ íà èâðèò. Àêî ïðèåìåì, ÷åå ïúðâàòà áóêâà íà Àâà å “àëåô”, ùå èìàìå
Èèñóñ-âàð-Àâà èëè Èèñóñ-ñèí-íà-Áàùàòà, à àêî ïðèåìåì, ÷å å “õåéò”, èìàìå Èèñóñ-Ñèí-Ñêðèò, êîåòî è â äâàòà ñëó÷àÿ å
ñòðàííî.
Êîé ëè ùå å òîçè ñêðèò ñèí? Íå å ëè òàéíñòâåíèÿò áëèçíàê, îíçè “Òîìà”, êúì êîãîòî âîäÿò òîëêîâà ìíîãî ñëåäè?
Âñúùíîñò íå å èçêëþ÷åíî àíîíèìíèòå ïèñàðè îò IV âåê, êîèòî ñúñòàâÿò åâàíãåëèÿòà, äà ñà èçìèñëèëè ÷àñò îò íàïèñàíîòî.
Âúâ âòîðèÿò îòêúñ íà Åâàíãåëèåòî îò Âàðòîëîìåé, êîïòñêè ðúêîïèñ îò 5 âåê, íàìèðàìå ñëåäíèÿ ïîðàçèòåëåí
ïàñàæ:
“Äîêàòî òå êàçâàõà òåçè íåùà, Èèñóñ ñòîåøå ïðàâ è ãè ñëóøàøå çàåäíî äà ãîâîðÿò, áåç äà çíàÿò, ÷å òîé å Èèñóñ.
Â òîçè ìîìåíò òîé ñå ïðåîáðàçè ïðåä î÷èòå èì. Îòêðè èì ñå. Çàãîâîðè ãè íà èâðèò: “Äîáúð äåí, Ïåòðå, ìîé
äîñòîéíè åïèñêîïå. Äîáúð äåí, Òîìà, ìîè âòîðè õðèñòîñ...”
Ìîæå áè òîçè ïðåâîä íà ä-ð Ðåâèéó ñúîòâåòñòâà íà öúðêîâíèòå íîðìè, íî íå ïðåäàâà òî÷íî ñìèñúëà. Ïî âðåìåòî,
çà êîåòî ñå ãîâîðè â òåêñòà, íÿìà åïèñêîïè è ïðåçèìåòî íå å èìå. Åòî è íàøèÿ ïðåâîä, äîíÿêúäå åðåòè÷åí, íî áëèçúê äî
èñòèíàòà è äî êîïòñêèÿ òåêñò: “Òîé (Èèñóñ) ãè çàãîâîðè íà èâðèò, êàòî èì êàçà: “Ïîçäðàâ íà òåáå, Êèôà, ìîé íàäçîðíèê!
Ïîçäðàâ íà òåáå, ìîé áëèçíàê, âòîðè õðèñòîñ...” Èëè íà èâðèò: “Øàëîì, òàîìà, øåíè ìåøèàõ!...”
Òúé êàòî Òîìà å âñúùíîñò áàðáàðèçúì, çàìåñòâàù ñòàðîåâðåéñêîòî “òàîìà”, íàðèöàòåëíî èìå, îçíà÷àâàùî
áëèçíàê, ùå òðÿáâà äà âúçñòàíîâèì òî÷íèÿ ñìèñúë íà òîâà èçðå÷åíèå îò ñòðàõîòíî çíà÷åíèå. Ùî ñå îòíàñÿ äî èñòèíñêîòî
ìó èìå, è òîé ñå êàçâà Èóäà1.
Àêî îùå ñå ñúìíÿâàìå, ÷å ñúùåñòâóâàíåòî íà áëèçíàê íà Õðèñòîñ å áèëî îáùîèçâåñòíî â ðàííèòå âðåìåíà íà
äâèæåíèåòî, íå íè îñòàâà íèùî äðóãî, îñâåí äà ïðèáåãíåì äî “Äåÿíèÿòà íà Òîìà”, àïîêðèô, ÷èèòî ðúêîïèñè íà ëàòèíñêè,
ãðúöêè è äðåâíîñèðèéñêè ñà çàïàçåíè äî äíåñ. Â òÿõ ìîæåì äà ïðî÷åòåì ñëåäíîòî: “Òîãàâà Èèñóñ ñå ïîÿâè â îáðàçà íà
Òîìà è ñåäíà íà ëåãëîòî.” ×èòàòåëÿò, íåëèøåí îò ëîãèêà, ìîæå äà èíâåðñèðà äóìèòå, áåç äà ñå ïðîìåíè ñúùíîñòòà:
“Òîãàâà ñå ïîÿâè Òîìà â îáðàçà íà Èèñóñ è ñåäíà íà ëåãëîòî...” Çàùîòî å î÷åâèäíî, ÷å ñòàâà äóìà çà åäíî è ñúùî íåùî!
Àêî Èèñóñ ñå ïîÿâÿâà â îáðàçà íà Òîìà, âñå åäíî, ÷å Òîìà ñå å ïîÿâèë â îáðàçà íà Èèñóñ! È òîãàâà ùå ìîæåì äà ïðåâåäåì
êîðåêòíî òîçè òîëêîâà âàæåí ïàñàæ îò “Äåÿíèÿòà íà Òîìà”: “Èèñóñ ñå ïîÿâè â îáðàçà íà áëèçíàêà è ñåäíà íà ëåãëîòî...”
(Äóìà ïî äóìà: “Èèñóñ ñå ïîÿâè â îáðàçà íà “òàîìà” è ñåäíà íà ëåãëîòî...”).
Âïðî÷åì, åòî ïúëíèÿ òåêñò íà òîçè îòêúñ, ïðåïèñàí è ïðåâåäåí òî÷íî:
“È òúé êàòî áå ñâúðøèë ìîëèòâàòà ñè, òîé (àïîñòîë Òîìà) èçëåçå, è ïîíåæå âñè÷êè ïðèñúñòâàëè ñå áÿõà îòòåãëèëè,
ñúïðóãúò ñå âúðíà â ñïàëíàòà ñòàÿ. È åòî ÷å ìó ñå ÿâè Ãîñïîä, â îáðàçà íà àïîñòîë Òîìà, ñåäíàë íà ëåãëîòî. Èçïëàøåí,
ìëàäåæúò êàçà: “Íàëè òè èçëåçå òîêó-ùî? Êàê ñè ñå âúðíàë îòíîâî?...” À Ãîñïîä îòãîâîðè: “Àç íå ñúì Òîìà, à íåãîâèÿò
áðàò... Òîé âè ïîâåðè íà ìåíå, çà äà âè ïàçÿ îò âñÿêî çëî... ×óéòå ìîÿ ñúâåò. Èçîñòàâåòå âñÿêàêâè íåòðàéíè ãðèæè è
âÿðâàéòå â Æèâèÿ Áîã, êàêòî âè ïðîïîâÿäâà ìîÿ áðàò Òîìà... (“Èñòîðèÿ íà ñâ. Òîìà”, III, ïî “Àïîñòîëè÷åñêà èñòîðèÿ” îò
Àâäèé è “Ïúòóâàíå è ìú÷åíè÷åñòâî íà ñâ. àï. Òîìà” â “Ðå÷íèê íà àïîêðèôèòå” îò àáàò Ìèí, òîìîâå 22 è 23.)
Åòî íÿêîëêî îñîáåíî ñìóùàâàùè çàáåëåæêè:
à) ñëåä âúçêðåñåíèåòî íà Õðèñòîñ, Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà íå ãî ðàçïîçíàâà, à ãî âçåìà çà ãðàäèíàðÿ (Èîàí, ÕÕ, 15).
Çíà÷è òîé ñå ïðèêðèâà, çàùîòî ìîæå áè ñå ñòðàõóâà îò íîâà îïàñíîñò - íåùî ñòðàííî çà åäèí áåçïëúòåí äóõ...;
á) íå ãî ðàçïîçíàâàò âåäíàãà è ïîêëîííèöèòå îò Åìàóñ. Åäâà êîãàòî òîé ïîâòàðÿ æåñòîâåòå è äóìèòå îò Òàéíàòà
âå÷åðÿ, òå ãî èäåíòèôèöèðàò êàòî Èèñóñ. Íî ñ âðîäåíàòà çà âñè÷êè õîðà îò Èçòîêà ëþáîâ êúì ÷óäåñàòà òå ùå äîïóñíàò, ÷å
òîé ñå å ïðåîáðàçèë, çà äà íå ãî ïîçíàÿò íèòî åâðåè, íèòî ðèìëÿíè (Ëóêà, ÕÕIV, 13-32). È áåç äà ãî çíàÿò, ùå èìàò ïðàâî.
â) Òîé ñå ïîÿâÿâà “â äðóã îáðàç” è ïðåä îùå äâàìà äóøè (Ìàðêî, ÕVI, 12[438]), êîèòî ñúùî íå ãî ðàçïîçíàâàò.
Èèñóñ å âñå òàêà ãðèìèðàí, êðèå ñå, çàùîòî âñå îùå ñå ñòðàõóâà îò íÿêàêâà îïàñíîñò.
1
Тациан в своя „Диатесарон”, св. Ефрем в своите „Химни” го наричат с това лично име.
w
wwww
ã) Îò äðóãà ñòðàíà, êîãàòî Ìàòåé îïèñâà ïîñëåäíîòî ÿâÿâàííå íà Èèñóñ ïðåä åäèíàäåñåòòå “â Ãàëèëåÿ, íà
ïëàíèíàòà”, òîé íè êàçâà: “È êàòî Ãî âèäÿõà, ïîêëîíèõà Ìó ñå; à íÿêîè ñå óñúìíèõà...” (Ìàòåé, ÕÕVIII, 17.)
ä) Íàêðàÿ, òåçè ÿâÿâàíèÿ ñúäúðæàò âñè÷êèòå õàðàêòåðíè ÷åðòè íà îáè÷àéíàòà ìàòåðèàëíîñò. Èèñóñ ñå ðàíè è
ñëåäîâàòåëíî, ïîãëúùà õðàíà. Íåùî, êîåòî åäíî âèäåíèå íå áè ñúóìÿëî äà ñòîðè (Ëóêà, 24, 38-43), çàùîòî òîâà èçèñêâà
õðàíîñìèëàòåëíà è îòäåëèòåëíà ñèñòåìà è ôóíêöèè.
Да обобщим нашата критика:
1. Íå ãî ðàçïîçíàâàò, çííà÷è òîâà íå å òîé.
2. Òîé ÿäå è ïèå, çíà÷è å îáèêíîâåí ÷îâåê.
3. Òîé èçâúðøâà ñúùèòå ðèòóàëè êàòî Èèñóñ, çíà÷è òîâà å òîé, èëè ïîíå íÿêîé, êîéòî å çàïîçíàò êàêòî ñ äóìèòå,
òàêà è ñ íàìåðåíèÿòà ìó.
À òîçè íÿêîé å Òîìà, áðàòúò áëèçíàê, “òàîìà” íà Èèñóñ, ñêðèòèÿò ñèí.
Êàêâî äðóãî çàêëþ÷åíèå äà íàïðàâèì, îñâåí ÷å òåêñòúò, ïðèïèñâàí íà Èîàí, (ÕÕ, 24), å ñúñòàâåí ìíîãî ñðú÷íî;
ñïîëóêàòà ìó å, ÷å ðîëÿòà íà íåäîâåð÷èâ ïîñëåäîâàòåë å ïîâåðåíà íà òîçè Òîìà, êîéòî íà èâðèò îçíà÷àâà áëèçíàê (òàîìà),
äîêàòî âñúùíîñò òî÷íî òîçè áëèçíàê, òîçè “òàîìà”, å ñúó÷àñòíèê â íåîáèêíîâåíàòà èçìàìà. Âñúùíîñò â ãðàäèíàòà ïðåä
Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà, êàêòî è ïî ïúòÿ çà Åìàóñ, ïðèäðóæàâàí îò íÿêîè îò ñåäåìäåñåò è äâàìàòà ñè ó÷åíèöè, áëèçíàêúò å
ãðèìèðàí è íå áèõà ãî âçåëè çà Èèñóñ, èç÷åçíàëà å âñÿêàêâà ïðèëèêà. Òîâà å, çà äà íå ãî ïîçíàÿò è àðåñòóâàò íàíîâî
èçóìåíèòå ðèìñêè ëåãèîíåðè. Íî â ÷àñòíèòå äîìîâå â Åìàóñ, êàêòî è â Ãàëèëåÿ, íà ïëàíèíàòà, ïî âñè÷êè áåçëþäíè ìåñòà,
êúäåòî ñà ñàìî “ñâîè õîðà”, áëèçíàêúò íå å ãðèìèðàí, îñòàâÿ ñå äà ãî ðàçïîçíàÿò è òàêà ìíîãî äîáðå ìîæå äà ñå ñïðàâÿ ñ
ðîëÿòà íà óæ âúçêðúñíàëèÿ Õðèñòîñ.
Çàùîòî, àêî âúçêðåñåíèåòî å íåùî àâòåíòè÷íî è ðåàëíî, çàùî ïñåâäîâúçêðúñíàëèÿò ùå ñå êðèå íà ïóáëè÷íè
ìåñòà äîðè îò ñâîèòå áëèçêè? Çàùî íå ãî ðàçïîçíàâàò ïî ïúòÿ çà Åìàóñ, çàùî Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà ãî áúðêà ñ ãðàäèíàðÿ?
Àìè çàùîòî å âçåë ëèöåòî íà Èîñèô Àðèìàòååö. Ïî íåãî å èçëÿòà ãèïñîâà ìàñêà, äîïúëíèòåëíî îáëå÷åíà è èçðèñóâàíà,
êîÿòî ùå ïîçâîëè íà ïñåâäîâúçêðúñíàëèÿ Õðèñòîñ äà ñå äâèæè ñâîáîäíî, áåç äà ñå ñòðàõóâà îò íîâî çàäúðæàíå ïîä
ñòðàæà, íåèçáåæíî ïîñëåäâàíî îò íîâî ðàçïúâàíå.
Äà íå çàáðàâÿìå ðîëÿòà íà ìàñêàòà (ïåðñîíà) â àíòè÷íèÿ ñâÿò. Ìàñêè îò ìåòàë - çà àêòüîðèòå â òåàòúðà, ìàñêè îò
ãèïñ - çà âñåêè, êîéòî èñêà äà ìèíå íåðàçïîçíàò ïî óëèöèòå. Èçïîëçâàíåòî èì å ïîòâúðäåíî îò Ëóöèé îò Ñàìîñàòà, ïèñàòåë
îò II âåê, ïðîèçõîæäàù îò åëèíñêà Ìàëà Àçèÿ, êîãàòî îïèñâà æèâîòà íà íÿêîé ñè Ïåðåãðèíóñ, ïðåñòúïíèê (îòöåóáèåö),
ñòàíàë õðèñòèÿíèí è çàâúðøèë çåìíèÿ ñè ïúò ðàçïíàò íà êðúñò.
Çàùîòî, àêî â êðàÿ íà êðàèùàòà Èèñóñ íàèñòèíà å âúçêðúñíàë, êàêâî ÷àêà è íå ñå ïîÿâÿâà ïðåä Ïèëàò - ïèðóâàù
ñðåä ñâîèòå ïðèáëèæåíè çàä âèñîêèòå ñòåíè íà ðåçèäåíöèÿòà ñè? Êàêâî ÷àêà è íå ñå ïîÿâÿâà ïðåä Èðîä Àíòèïà èëè Êàèàô,
âúïðåêè ñòðàæèòå, ðåøåòêèòå è âðàòèòå, îáêîâàíè ñ áðîíç? Êàêúâ ïî-ãîëÿì òðèóìô çà íåãî, êîãàòî âñè÷êè ñà ñå
íàäïðåâàðâàëè äà ïîäèãðàâàò çà áåçñèëèåòî, êîãàòî å àãîíèçèðàë íà ïîçîðíèÿ êðúñò?
Íåùî ïîâå÷å, êàêâî ÷àêà, çà äà ñå ïîÿâè ïðåä êîõàíèì â ïðåäâåðèåòî çà ìúæå íà ñâåùåíèÿ Èåðóñàëèìñêè õðàì, çà
äà îïðàâäàå ñîáñòâåíèòå ñè ñëîâà: “Òîãàâà Òîé èì ðå÷å: “Î, íåñìèñëåíè è ìóäíè ïî ñúðöå, äà âÿðâàòå íà âñè÷êî, ùî ñà
êàçàëè ïðîðîöèòå! Íàëè òúé òðÿáâàøå äà ïîñòðàäà Õðèñòîñ è äà âëåçå â ñëàâàòà ñè?” (Ëóêà, ÕÕIV, 25-26). Çà ìîìåíòà
“âëèçàíåòî â ñëàâàòà” ñå îãðàíè÷àâà ñ íåâçðà÷íè íîùíè ïðîÿâè íà ñúùåñòâóâàíå. Íå å äîñòàòú÷íî. Ùî ñå îòíàñÿ äî
îñúùåñòâÿâàíå íà âåëèêîòî ïðîðî÷åñòâî çà ìåñèàíñêîòî Áîãîÿâëåíèå, çà òîâà è äóìà íå ñòàâà. Âñå ïàê åòî ãî - ÿñíî,
îò÷åòëèâî è òî÷íî.
“ßëêóò Øèìåîíè”, ïúëíî òàëêóâàíå íà Ñòàðèÿ çàâåò, ïðåïúëíåíî ñ öèòàòè îò ïðîèçâåäåíèÿ, íåçàïàçåíè äî äíåñ, è
êîìåíòèðàùî ãëàâà LX îò Èñàèÿ (ïàê òàì, òîì II, ñ. 56), ïîêàçâà êàê Ìåñèÿòà ñå ÿâÿâà ïðåä íàðîäà, êàöíàë íà íàé-âèñîêàòà
÷àñò íà Õðàìà. Îòòàì òîé òðÿáâà äà îáÿâè ñâîåòî âúçöàðÿâàíå, îñâîáîæäàâàíåòî íà Èçðàåë è äà íàêàðà ðèìñêèÿ
çàâîåâàòåë äà ñè ïëþå íà ïåòèòå.
Íî íàøèÿò “òàîìà” ñå ïàçè íàé-ìíîãî îò ïîäîáíà íåïðåäïàçëèâîñò. Åäèí ðàçïíàò â ñåìåéñòâîòî å äîñòàòú÷åí, à äà
ñå ïîäëîæè íà ñâîé ðåä íà òîâà ìú÷åíèå, ùå îçíà÷àâà äà ïðîâàëè íåâúçâðàòèìî íåîáèêíîâåíàòà èçìàìà, êîÿòî å ìíîãî
äîáðå îðãàíèçèðàíà, íî ïðåäïàçëèâîñòòà íàëàãà äà íå ñå ïðèëàãà ïðåêàëåíî äúëãî. Çàùîòî å ïîëó÷èë ïðåäâàðèòåëíè è
òî÷íè óêàçàíèÿ.
“Áëèçíàêî íà Õðèñòîñ, àïîñòîëå íà Âñåâèøíèÿ, òè, ïîñâåòåíèÿò â ñêðèòîòî ó÷åíèå íà Èèñóñ, òè ñè ïîëó÷èë òàéíè
óêàçàíèÿ...” (“Äåÿíèÿ íà Òîìà”, ÕÕÕIÕ.)
Òàêà “èçëèçàíåòî íà ñöåíàòà” íà íàøèÿ “òàîìà” å ñúâñåì ïðåäñòîÿùî è ïî òîçè ïîâîä òðÿáâà äà ñå îòäàäå
ñïðàâåäëèâà ïî÷èò íà èçîáðåòàòåëíèòå çèëîòè. Äà ñå íàïðàâè òàêà, ÷å òîçè åñòåñòâåí äâîéíèê íà Èèñóñ äà ïðåìèíå
îõðàíÿâàíèòå îò ðèìñêèòå ëåãèîíåðè ãðàíèöè íà ðàçëè÷íèòå ïðîâèíöèè áåç ïðåäïàçíè ìåðêè, å ñòðàøíî îïàñíî. È åòî
êàêâî èçìèñëÿò. Îòêðèâàìå äåôîðìèðàíèÿ ìó îòãëàñ âúâ âå÷å öèòèðàíîòî “Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé”.
Ùå ïðîäàäàò “òàîìà”, èëè Òîìà, â ðîáñòâî. Çàãóáèë ñâîÿ ãðàæäàíñêè ñòàòóò, ïðåâúðíàë ñå ïðîñòî â ìåáåë èëè
äîìàøíî æèâîòíî, ñòàíàë ñàìî ñîáñòâåíîñò íà òúðãîâåö íà ðîáè, òîé íÿìà äà ïîäëåæè íà íèêàêúâ êîíòðîë. Ïðåä ðèìñêèÿ
çàêîí çà íåãî ùå îòãîâàðÿ ãîñïîäàðÿ ìó, à àêî ñå ðàçáóíòóâà èëè èçáÿãà, ùå ãî ñïîëåòè îáè÷àéíîòî çà òàêèâà ñëó÷àè
íàêàçàíèå: êðúñòúò.
Ñàìî å íàëîæèòåëíî äà áúäå èçâåñòåíà åâðåéñêàòà îáùíîñò íà ìÿñòîòî çà êúäåòî ñå îòïðàâÿ, èçâúí Ïàëåñòèíà, è
íàé-âå÷å òàìîøíàòà ìåñèàíñêà ôðàêöèÿ, ÷å â ãðóïàòà èìà ðîá-åâðåèí ñúñ çàñëóãè, îò Äàâèäîâî è öàðñêî ïîòåêëî, è
w
wwww
íàøèÿò “òàîìà” ùå áúäå îòêóïåí áåç ïàçàðëúê. Òàêà è ñòàâà. Åòî òåêñòà íà “Åâàíãåëèåòî íà Âàðòîëîìåé”. Ðàçáèðà ñå, íå
äðóã, à Èèñóñ ïðîäàâà ñâîÿ áëèçíàê, íî çàáðàâÿò äà íè êàæàò çàùî. À òîçè, êîéòî îôîðìÿ ñäåëêàòà, å Ñèìîí-Ïåòúð, êîìóòî
å îòðåäåíî äà óñòðîè áÿãñòâîòî íà “òàîìà”:
“Êèôà (Ïåòúð) êàçà íà òúðãîâåöà: “Åòî íàøèÿ ãîñïîäàð, åëà äà ìó êàæåø íà êàêâî ñè ñúãëàñåí.” Òîãàâà òúðãîâåöúò
êàçà íà Èèñóñ: “Ïðèâåò íà òåáå, ìîãúùèÿ è ðàçóìåí ìúæ, èçãëåæäàø ìè ÷îâåê ñ ïîëîæåíèå è îò çíàòåí ðîä...” È òúðãîâåöúò
1
ñå âãëåäà â ëèöåòî íà Òîìà. Íàìåðè, ÷å èçãëåæäà ïî-âúçðàñòåí îò Ìàòåé .
Òîé êàçà: Ïðèåìè öåíàòà çà òîçè è äàé ìè ãî...” Èèñóñ êàçà: “Äàé ìè òîëêîâà è òîëêîâà çëàòíè ëèðè çà íåãî.” È
òúðãîâåöúò ñå ñúãëàñè. Òîéé êàçà íà Èèñóñ: “Íàïèøè ìè ïðîäàæáàòà.” Èèñóñ íàïèñà: “Ïîòâúðæäàâàì, ÷å ïðîäàäîõ ìîÿ
÷îâåê...” (“Åâàíãåëèå íà Âàðòîëîìåé, 2 îòêúñ.)
È íîìåðúò ìèíàâà. Îòêóïâàíåòî å íåùî îáè÷àéíî çà òîãàâàøíèòå åâðåè. Êîãàòî çà íàêàçàíèå íà íÿêîé ðîá
ðèìëÿíèòå èçëîæàò åâðåéñêà äåâñòâåíèöà ãîëà â ëóïàíàðèÿ, îáùíîñòòà íà ãðàäà ÿ îòêóïóâà áúðçî. Òàêà ñòàâà è ñ Òîìà,
áëèçíàêà íà Èèñóñ.
Ñúùåñòâóâàíåòî íà áðàò áëèçíàê íà Èèñóñ å èçâåñòíî ïðåç äîñòà ïðîäúëæèòåëåí ïåðèîä, áåç äà ïðåäèçâèêâà
ñêàíäàë â ñðåäèòå íà ïúðâèòå õðèñòèÿíè. Êàêòî áîãîóãîäíî áèõà ñå èçðàçèëè ñúâðåìåííèòå òúëêóâàòåëè, “õðèñòîñîëîãèÿòà
âñå îùå íå å áèëà óòâúðäåíà ïî ñòîéíîñòåí íà÷èí”.
Ðàçáèðà ñå! Íî êîå å ïî-çíà÷èìî - àâòåíòè÷íèÿò èñòîðè÷åñêè ôàêò èëè ðàçñúæäåíèÿòà íà îáçåò îò òðåñêà çà
îðèãèíàëíîñò òåîëîã?
Çàùîòî “Äåÿíèÿòà íà Òîìà” ñà âñå îùå äîáðå ïîçíàòè ïðåç 5 âåê, â ïðåâîäè íà ãðúöêè è äðåâíîñèðèéñêè, à
ëàòèíñêàòà âåðñèÿ äàòèðà îò 6 âåê. Â òÿõ íàìèðàìå è ñúâñåì ÿñåí íàìåê, ÷å Ìàðèÿ å ìàéêà íà áëèçíàöè:
“Åëà, î, ñâÿòà ìîù íà Äóõà! Åëà, ñâÿòà Ãúëúáèöå, ðîäèëà äâàìàòà áëèçíàöè! Åëà, î, Ìàéêî Ñêðèòà... (Äåÿíèÿ íà
Òîìà, 50.)
Ðàçáèðà ñå, ïðîñëîâóòèÿ “Êàíîí íà Ìóðàòîðè”, ïî èìåòî íà êîëåêöèîíåðà, êîéòî ãî îòêðèâà (âåðîÿòíî) â Ìèëàíî
ïðåç 1740 ã., å ñúñòàâåí ïðåç 8 âåê è ïðåäñòàâëÿâà êîïèå (îùå åäíî) íà ñïèñúê, ñìÿòàí îò Ðèìñêàòà öúðêâà çà ñâåùåí
íÿêúäå êúì 180-190 ã. ñë. Õð. È òîçè “Êàíîí íà Ìóðàòîðè” íàðåæäà “Äåÿíèÿòà íà Òîìà” ñðåä àïîêðèôíèòå òåêñòîâå.
Ìåæäó äðóãîòî, àáàò Ô. Àìèî, ñ ïðåäãîâîð îò Äàíèåë-Ðîï, ïðåäñòàâÿ îòêúñè îò ãëàâíèòå àïîêðèôè â “Àïîêðèôíà
Áèáëèÿ”. Òîé îñâåäîìÿâà, ÷å “Äåÿíèÿòà íà Òîìà” èìàò ñúêðàòåí âàðèàíò “De miraculis beati Thomae apostoli”, ÷èåòî
àâòîðñòâî Áîñþå ïðèïèñâà íà Ãðåãîàð äüî Òóð (538-594 ã.) è êîåòî ñëåäîâàòåëíî, äàòèðà îò 6 âåê. Àáàò Ô. Àìèî êàçâà îùå,
÷å “îðèãèíàëúò íàâÿðíî å ñú÷èíåí â Ñèðèÿ èëè â Ãîðíà Ìåñîïîòàìèÿ, ùîì å ïðåòúðïÿë, êàêòî ñå òâúðäè, âëèÿíèåòî íà
åðåòèêà Âàðäåçàí, è áè òðÿáâàëî äà ñå äàòèðà îò íà÷àëîòî íà 3 âåê. Íî â òîâà îòíîøåíèå ìîæåì ñàìî äà ãðàäèì
õèïîòåçè.” (Ïàê òàì, ñ. 262).
Ñúùèÿò òúëêóâàòåë óòî÷íÿâà, ÷å ãíîñòè÷íèòå âëèÿíèÿ íå ñà òàêà î÷åâèäíè âúâ âúïðîñíèòå “Äåÿíèÿ íà Òîìà” è ÷å
îòõâúðëÿíåòî íà áðàêà ïðåç II âåê å íåùî îáè÷àéíî çà çàðàæäàùîòî ñå õðèñòèÿíñòâî. Çà íàñ ïðè÷èíàòà å ðàçáèðàåìà.
Ìåæäó 200 è 300 ã. ñë. Õð. ñúùåñòâóâàíåòî íà áðàò áëèçíàê íà Èèñóñ íå å ñêàíäàëíî. Ìíîãî ïî-êúñíî ñå îñìåëÿâàò äà
íàëîæàò áàñíÿòà çà ÷óäîäåéíîòî çà÷àòèå, âúïëàòÿâàíåòî íà Ñèíà Áîæè è ïúëíàòà äåâñòâåíîñò íà Ìàðèÿ. Òîãàâà ñå íàëàãà
äà èç÷åçíå òîçè ñòàíàë òâúðäå íåóäîáåí áëèçíàê.
Â òàêúâ ñëó÷àé ñå íàëàãà äà ñè ïðåäñòàâÿìå Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà Èèñóñ, êàòî ïåòíàäåñåòãîäèøíî ìîìè÷åíöå,
äîêàòî íåùàñòíàòà æåíà âåðîÿòíî å áèëà â íàïðåäíàëà âúçðàñò, êîãàòî Èîàí ÿ ïðèáèðà ñëåä ñìúðòòà íà Èèñóñ, íåéíèÿò
“Ñèí ïúðâåíåö” (Ëóêà, II, 7)
Âñúùíîñò ïî òîâà âðåìå, ïðåç 33 èëè 34 ã. ñë. Õð., â äíèòå íà Ðàçïÿòèåòî, òÿ âå÷å å íà îêîëî øåñòäåñåò è ïåò
ãîäèíè. Àêî, êàêòî òâúðäè ñâ. Èðèíåé, Èèñóñ óìèðà íà 50 ãîäèíè, “íàáëèæàâàù ñòàðîñòòà” è àêî òÿ ãî å ðîäèëà íà 15
ãîäèíè, òîâà ïðàâè 65 ã. ïî âðåìå íà Ðàçïÿòèåòî. Êàòî ñå èìà ïðåäâèä òðóäíèÿ è îêàÿí æèâîò, êîéòî òÿ å òðÿáâàëî äà âîäè,
áúðçîòî îñòàðÿâàíå íà æåíèòå â Áëèçêèÿ èçòîê è ïîíåñåíèòå ñòðàøíè ìîðàëíè èçïèòàíèÿ, âèäúò è íàâÿðíî å îòãîâàðÿë íà
íåéíàòà âúçðàñò.
7
ÊËÞ×ÎÂÅÒÅ ÍÀ ÇÀÃÀÄÊÀÒÀ
Хората не знаят как да бъдат нито изцяло добри, нито изцяло лоши...
Макиавели, „Размисли”
1
От същите „Деяния на Тома” научаваме, че и той като Иисус е дърводелец и каменоделец. В Израел тези две професии са в един и
същи еснаф, разполагащ със собствени синагоги. Тази особеност подчертава важността на това, което казва Милър Бъроуз, професор
по библейска теология в Йейлския университет, в „Ръкописите на Мъртво море”, а именно, че зилотите използват специален календар
от „Книга на Опрощенията”. В своя труд „Датата на Тайната вечеря” Ан Жобер показва, че това е календарът на Иисус и неговите
последователи, като допринася с още едно доказателство за тезата, че Иисус и неговите хора са зилоти.
w
wwww
Îáèêíîâåíî ïîñòàâÿò äâà êëþ÷à â ðúöåòå íà Ñèìîí-Ïåòúð è çà âñè÷êè òîâà ñà êëþ÷îâåòå îò âðàòèòå íà Íåáåñíîòî
öàðñòâî. Åäèíèÿò å çà äà ãî îòâàðÿ, äðóãèÿò - çà äà çàòâàðÿ. Íî çà âñåêè, êîéòî å óñïÿë äà ïðîíèêíå â ñúðöåâèíàòà íà
äåéñòâèòåëíèÿ ïðîèçõîä íà õðèñòèÿíñòâîòî, òåçè êëþ÷îâå ñà, íàé-áàíàëíî êàçàíî, êëþ÷îâåòå çà çàãàäêàòà. Ñàìèÿò Ñèìîí-
Ïåòúð, çà ðàçëèêà îò äðóãèòå àïîñòîëè, å êëþ÷úò êúì Òàéíàòà.
Íåêà èçó÷èì âíèìàòåëíî ëè÷íîñòòà ìó è òîé ùå íè ðàçêðèå ãîëÿìàòà òàéíà çà ïðîèçõîäà íà ñâîÿ ïî-ãîëÿì áðàò -
Èèñóñ.
Â Íîâèÿ çàâåò ñå ïîäâèçàâàò øåñò ëè÷íîñòè ñ èìåòî Ñèìîí (íà èâðèò Ñèìåîí), ñïîìåíàâàíè â Åâàíãåëèÿòà, è
ðàçëè÷íè îò äðóãèòå èì ñúèìåííèöè â Áèáëèÿòà.
Íàé-íàïðåä ùå îòäåëèì Ñèìåîí Ïðîêàæåíè, ÷èåòî ìåñòîæèòåëñòâî å âúâ Âèòàíèÿ (Ìàðêî, ÕIV, 3 è Ìàòåé, ÕÕVI,
6). Âåðîÿòíî òîé å áàùàòà íà Ëàçàð (Åëåàçàð), íà Ìàðòà è íà Ìàðèÿ (ïî âñÿêà âåðîÿòíîñò áðàòîâ÷åäè íà Èèñóñ). Â äîìà ìó
ñå å ñúñòîÿëà èçâåñòíàòà ñöåíà íà òàéíñòâåíîòî ìèðîïîìàçâàíå. Â íåãîâîòî æèëèùå ñå óêðèâà è Èèñóñ, êîãàòî íå å â
Èåðóñàëèì.
Ñëåä òîâà èäâà ðåä íà àïîñòîë Ñèìîí, êîãîòî ùå îòêðèâàìå ïîä ðàçëè÷íè ïðåçèìåíà, îò êîèòî íàé-÷åñòî
óïîòðåáÿâàíîòî è íàëîæèëî ñå äíåñ å Ñèìîí-Ïåòúð. Òîé å è Ñèìîí Êèôà, êîåòî îçíà÷àâà ñïîðåä “Ðàâèíñêè ðå÷íèê” íà
Ñàíäå ñêàëà, êàìåííà èãëà.
Èìà è åäíî ìíîãî ñõîäíî èìå, êîåòî ïîçâîëÿâà ëåñíà èãðà íà äóìè, è ãî ñëåäâà íåïîñðåäñòâåíî â ðå÷íèöèòå íà
èâðèò. Òîâà å äóìàòà “êèïàõà”, êîÿòî îçíà÷àâà “ïàëìîâà êëîíêà”. Â äðåâíàòà ìåñèàíñêà ñèìâîëèêà, òÿ å ñàìèÿò ñèìâîë íà
äâèæåíèåòî, ïðîñëîâóòàòà êëîíêà íà Èåñåé.
“È ùå ïîêàðà ìëàäî÷êà îò Èåñååâèÿ ïúí è êëîí ùå èçðàñíå îò íåãîâèÿ êîðåí...” (Èñàèÿ, ÕI, 1)
Òÿ å ñúùî òàêà è ñèìâîë íà âåñåëèåòî, íà ðàäîñòà ïî âðåìå íà Ïðàçíèêà íà øàòðèòå:
“Â ïúðâèÿ äåí âçåìåòå ñè âåéêè îò õóáàâè äúðâåòà, âåéêè îò ïàëìè...” (Ëåâèò, ÕÕIII, 40)
À è ïðî÷óòàòà èãðà íà äóìè:
“È Àç òè êàçâàì: òè ñè Ïåòúð (êàìúê) è íà òîÿ êàìúê ùå ñúãðàäÿ öúðêâàòà ñè...” (Ìàòåé, ÕVI, 18), íå å òî÷åí ïðåâîä
íà ïúðâîíà÷àëíî âëîæåíàòà ìèñúë. Òðÿáâà äà ÷åòåì: “Òè ñè “êåôà” (ñêàëà) è îò òåáå ùå íàïðàâÿ “êèïàõà” (ïàëìîâàòà
êëîíêà, ñèìâîë íà ïîáåäà)...” (Ïàê òàì, ÕVI, 18)
ßâíî ïðè ïðåìèíàâàíåòî îò ñòàðîåâðåéñêàòà óñòíà òðàäèöèÿ êúì ïèñìåíèÿ ïðåâîä íà ãðúöêè åçèê, ïîñëå îò íåãî -
íà ëàòèíñêè, à ñëåä òîâà íà ñúâðåìåííèòå åçèöè, ïúðâîíà÷àëíèÿò åçîòåðè÷åí ñìèñúë äíà÷èòåëíî ñå å èçîïà÷èë.
Ìåæäó äðóãîòî, ùå âèäèì, ÷å íå Èèñóñ äàâà íà Ñèìîí ïðåçèìåòî Ïåòúð (ñêàëà, êåôà). Òîé âå÷å ãî íîñè: “È êàòî
âúðâåøå ïîêðàé Ãàëèëåéñêî ìîðå, âèäÿ äâàìà áðàòÿ: Ñèìîíà, íàðè÷àí Ïåòúð, è áðàò ìó Àíäðåÿ...” (Ìàòåé, IV, 18)
Ñúùèÿò òîçè Ñèìîí Êèôà å îò Âèòñàèäà (Èîàí, I, 45), íî æèâåå â Êàïåðíàóì (Ìàðêî, I, 30). Òóê íÿìà íåêàêâî
ïðîòèâîðå÷èå. Òîé å áðàò íà Àíäðåé (Èîàí, I, 40). Íî å è ñèí íà Ìàðèÿ è áðàò íà Èèñóñ, íà Èàêîâ, íà Èîñèô è íà Èóäà:
“Íå ëè Òîé íà äúðâîäåëåöà ñèí? Ìàéêà Ìó íå ñå ëè êàçâà Ìàðèÿ, è áðàòÿòà Ìó - Èàêîâ è Èîñèÿ, Ñèìîí è Èóäà? È
ñåñòðèòå Ìó íå ñà ëè âñè÷êè ìåæäó íàñ?...” (Ìàòåé, ÕIII, 55, 56)
Както ще се убедим по-нататък, тîé å è ãîëÿì ãðåøíèê: “Êàòî âèäÿ òîâà, Ñèìîí-Ïåòúð ïàäíà ïðåä êîëåíåòå
Èèñóñîâè è ðå÷å: èäè ñè îò ìåíå, Ãîñïîäè, ïîíåæå àç ñúì ãðåøåí ÷îâåê...” (Ëóêà, V, 8). Ùå âèäèì ïî-êúñíî, ÷å ãðåõîâåòå ìó
ñà ðåêåò è óáèéñòâî.
Íàðè÷àò ãî îùå “ñèí Èîíèí”: “À êîãàòî ñå íàîáÿäâàõà, Èèñóñ êàçà íà Ñèìîíà Ïåòðà: Ñèìîíå Èîíèí, ëþáèø ëè Ìå
ïîâå÷å, îòêîëêîòî òèÿ?...” (Èîàí, ÕÕI, 15.)
Ìåæäó äðóãîòî, â Ìàòåé (ÕIII, 55 è ÕÕVII, 56) ñå êàçâà, ÷å òîé å è îùå “ñèí Çåâåäååâ”. Âñúùíîñò òåçè åïèòåòè ñà
ñàìî íîâè ïðÿêîðè.
Àíîíèìíèòå ïèñàðè íà ãðúöêè åçèê, êîèòî ïðåç 4 âåê òðàíñêðèáèðàò óñòíèòå ðàçêàçè íà åâàíãåëñêèòå òåêñòîâå, íå
âëàäåÿò íèòî ïèñìåíî, íèòî óñòíî èâðèò. Ëåñíî å çà êîíñòàòèðàíå. Òå çàáðàâÿò (èëè íå çíàÿò), ÷å âúâ âñÿêà åïîõà åçèêúò ñå
îáðàçóâà îò ïðåíîñè, èäâàùè îò ïî-ñòàðè åçèöè. Â ñúâðåìåííèÿ àíãëèéñêè èìà äóìè, äîøëè ïðÿêî îò ñòàðîôðåíñêèÿ ÷ðåç
íàøåñòâèåòî íà íîðìàíèòå. À â ñúâðåìåííèÿ ôðåíñêè èìà ëåêñèêà, îñòàâåíà îò àíãëèéñêèòå íàåìíèöè â Ñòîãîäèøíàòà
âîéíà è äîøëà íàïðàâî îò ñòàðèÿ ãåðìàíî-ñàêñîíñêè ôîíä. Ñúùîòî å è ñ èâðèò. Øóìåðñêèÿò, àñèðèéñêèÿò, àðàìåéñêèÿò è
äîðè äðåâíèÿò àêàäñêè åçèê èìàò ìíîãîáðîéíè ïðèíîñè âúâ ôîðìèðàíåòî íà êëàñè÷åñêèÿ èâðèò.
Íàøèòå ãðúöêè ïèñàðè îò 4 âåê ïðàâÿò îò ñòàðàòà àêàäñêà äóìà “âàðéîíà” ñåìåéíî íàèìåíîâàíèå è ÿ
òðàíñêðèáèðàò êàòî “Ñèìîí-âàð-Èîíà”, ùå ðå÷ Ñèìîí, ñèí íà Èîíà. Íåùî, êîåòî ïðîòèâîðå÷è íà âñè÷êè îñòàíàëè
åâàíãåëñêè òåêñòîâå, êúäåòî ãî íàðè÷àò Çåâåäååâ ñèí: Ìàòåé (Õ, 2 - ÕÕVI, 37), Ìàðêî (I, 19-20 - III, 17[ - Õ, 35), Ëóêà (V, 10),
Èîàí (ÕÕI, 2.).
Âñúùíîñò àêàäñêàòà è àðàìåéñêà äóìà “âàðéîíà” îçíà÷àâà “÷îâåê èçâúí çàêîíà, àíàðõèñò”. Òîâà òâúðäåíèå ñå
ïîòâúðæäàâà è îò ïðèçíàíèåòî íà ñàìèÿ Ñèìîí-Ïåòúð: “... èäè ñè îò ìåíå, Ãîñïîäè, ïîíåæå àç ñúì ãðåøåí ÷îâåê...” (Ëóêà,
V, 8). Òîé å è îùå ïî-ãîëÿì ãðåøíèê ñïîðåä äðóãèòå îïðåäåëåíèÿ, êîèòî ïðèäðóæàâàò Ñèìîí â Åâàíãåëèÿòà.
w
wwww
Èçâåñòíî å, ÷å íÿêîè êîìåíòàòîðè ãëåäàò íà Èîíà êàòî íà ñúêðàùåíèå îò Èîõàíåñ. Òâúðäèì çàåäíî ñ ó÷åíèÿ Îñêàð
Êóëìàí, ÷å íèêîãà íå ñå ñðåùàò Èîíà èëè Èîíàñ êàòî ñúêðàùåíèÿ íà Èîõàíåñ.
Íàïðîòèâ, âåðñèÿòà ñ “âàðéîíà” íà àêàäñêè è íà àðàìåéñêè - ÷îâåê èçâúí çàêîíà, àíàðõèñò) ñå ðàäâà íà ñîëèäíè
ïîçèöèè. Ðîáåðò Àéñëåð â ñâîÿòà êíèãà “Èèñóñ bassileus èëè basileysas” êàçâà, ÷å ñïîðåä Åëèåçåð-áåí-Èåõóäà, â êíèãàòà ìó
“Tesaurus totius habraitatis, òîì II, ñ. 623, çíà÷åíèåòî íà äóìàòà å òî÷íî òàêîâà. Ã. Äàëìàí â ñâîÿ “Aramaisch neuhebraisches
Worterbuch” (1922, с. 65а, 2 изд.) òâúðäè ñúùîòî.
Ïî ïîäîáåí íà÷èí â êîïòñêèÿ òåêñò íà “Åâàíãåëèå íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè”, âòîðè ôðàãìåíò, ïèøå “Âàðéîíà”, à
íå “âàð-Èîíà”.
À åòî è ðàçëè÷íèòå ïîòâúðæäåíèÿ îò ñúðöåâèíàòà íà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ. Ñðåä Äâàíàéñåòòå ñðåùàìå è íÿêîé
ñè Ñèìîí Çèëîò. Òîçè òåðìèí å ãðúöêè è â äåéñòâèòåëíîñò zelotes îçíà÷àâà “óñúðäåí, ôàíàòè÷åí”. Çíàåì îò Èîñèô
Ôëàâèé, êàêòî îò íåãîâèòå “Èóäåéñêè âîéíè”, òàêà è îò íåãîâàòà “Èóäåéñêà äðåâíîñò”, ÷å äóìàòà “çèëîò” å èçïîëçâàíà çà
îáîçíà÷àâàíå íà ñèêàðèòå - åâðåéñêè òåðîðèñòè, âúîðúæåíè ñúñ “ñèêà”, êðèâà êàìà, ñ êîÿòî óáèâàëè íåïðèÿòåëèòå ñè.
Ìåæäó äðóãîòî, Ñèìîí Çèëîò å áðàò íà Èèñóñ, êàêòî è Ñèìîí Êèôà, ñïîìåíàò å â Ëóêà è â Äåÿíèÿòà: “... Ìàòåÿ è
Òîìà, Èàêîâ Àëôååâ è Ñèìîíà, íàðè÷àí Çèëîò, Èóäà Èàêîâîâ è Èóäà Èñêàðèîò, êîéòî è ñòàíà ïðåäàòåë...” (Ëóêà, VI, 15, 16.)
“È êàòî äîéäîõà, âëÿçîõà â ãîðíèöàòà, äåòî è ïðåáèâàâàõà Ïåòúð è Èàêîâ, Èîàí è Àíäðåé, Ôèëèï è Òîìà,
Âàðòîëîìåé è Òîìà, Èàêîâ Àëôååâ è Ñèìîí Çèëîò, è Èóäà Èàêîâîâ.” (Äåÿíèÿ, I, 13)
Áåçñïîðíî â òåçè äâà öèòàòà ñòàâà äóìà çà äâàìà ìúæå ñ èìåòî Ñèìîí. Íå ïðåíåáðåãâàìå òîâà îáñòîÿòåëñòâî. À è
öåëòà å äà ñå ïîêàæå, ÷å òîâà å åäèí è ñúù ÷îâåê. Ùå áúäå óäèâèòåëíî, àêî Ñèìîí àíàðõèñòúò, ñêàëàòà, ÷îâåêúò èçâúí
çàêîíà, íå å Ñèìîí Ñèêàðèÿ, Ñèìîí Çèëîòà. Àêî ïúê å òàêà, ùåå áúäå îñîáåíî íåïðèÿòíî, çàùîòî ùå ñå îêàæåì ïðåä
íàëè÷èåòî íà àáñîëþòíîòî äîêàçàòåëñòâî, ÷å Èèñóñ å ïå÷åëèë ïðèâúðæåíèöè ñàìî â ïðåñòúïíèòå ñðåäè.
Èäâà ðåä è íà íÿêîé ñè Ñèìîí Õàíààíåö. Êàêòî îòáåëÿçâà Îñêàð Êóëìàí â êíèãàòà ñè “Ñâ. Ïåòúð - àïîñòîë,
ïîñëåäîâàòåë è ìú÷åíèê”, òîâà å ñúùèÿò Ñèìîí Çèëîò è òîé íÿìà íèùî îáùî ñ Õàíààíñêàòà çåìÿ. Â äåéñòâèòåëíîñò
ñòàðîåâðåéñêàòà äóìà “õàíà” îçíà÷àâà “óñúðäåí, ôàíàòè÷åí, ïðèñòðàñòåí”. Òÿ å åêâèâàëåíò íà ãðúöêîòî “çèëîò”.
Ñèìîí Õàíààíåö å ñïîìåíàò ïðè Ìàðêî (III, 18), à â ñåëîòî Õàíà å ãåíåðàëíèÿò ùàá íà çèëîòèòå (Èîàí, II, 1 - IV, 46
- ÕÕI, 2). Òàì å è ðîäèíàòàíà Íàòàíàèë (Èîàí, I, 46 è ÕÕI, 2.)
Ñðåùà ñå è íÿêîé ñè Ñèìîí Èñêàðèîò. Ñïîìåíàò å îò Èîàí (VI, 70, 71) êàòî áàùà íà Èóäà Èñêàðèîò: “... Íî åäèí îò
âàñ å äÿâîë.” Ãîâîðåøå çà Èóäà Ñèìîíîâ Èñêàðèîò, çàùîòî òîé, áèäåéêè åäèí îò äâàíàéñåòòå, ùåøå äà Ãî ïðåäàäå. (Èîàí,
VI, 70, 71.)
“Òîãàâà åäèí îò ó÷åíèöèòå Ìó, Èóäà Ñèìîíîâ Èñêàðèîò, êîéòî ùåøå äà ãî ïðåäàäå...” (Èîàí, ÕII, 4)
Â íÿêîè äðóãè ðúêîïèñè ñúùî ñòàâà äóìà çà Ñèìîí Èñêàðèîò. Íàïðèìåð â èçïîëçâàíèÿ îò ñâ. Èåðîíèì çà íåãîâàòà
“Âóëãàòà”, îôèöèàëíàòà áèáëèÿ íà ëàòèíñêè åçèê íà êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà: “Dicebat autem Iudam Simonis Scariotis...” (Èîàí,
VI, 71). Ñèíîäàëíàòà ïðîòåñòàíòñêà âåðñèÿ îò 1926 ã. çàïàçâà ñúùî èìåòî Ñèìîí Èñêàðèîò.
Пðàâåíè ñà îïèòè êîðåíúò íà èìåòî Èñêàðèîò äà ñå èçâëå÷å îò íàçâàíèåòî íà ãðàä÷åòî Êàðèîò. Èóäà è Ñèìîí áèëè
“õîðà (íà èâðèò “èø”) îò Êàðèîò.” Íî ñàìèÿò Äàíèåë-Ðîï íàìèðà òîçè ïðåâîä çà òâúðäå “ñïîðåí”. Âñúùíîñò â ìåñèàíñêèòå
âðåìåíà ñåëèùå ñ ïîäîáíî èìå íå ñå ñïîìåíàâà îò íèêîé îò äðåâíèòå àâòîðè. Èóäà è áàùà ìó Ñèìîí ñà õîðà
(ñòàðîåâðåéñêîòî “èø”) íà “ñèêà”, ñìúðòîíîñíàòà êàìà íà ñèêàðèòå.
À è êàê äà ïðèåìåì, ÷å Ñèìîí è ñèíúò ìó Èóäà ìîãàò äà ñà îò ãðàä÷åòî íà èìå Êàðèîò, êîãàòî äðóãàäå ñå ãîâîðè, ÷å
æèëèùåòî íà Ñèìîí è áðàò ìó Àíäðåé (æèëèùåòî å îáùî, ïðåäïîëàãà ñå è íàñëåäåíî) å â Êàïåðíàóì: “Ñëåä òîâà äîõîæäàò
â Êàïåðíàóì; è íàñêîðî â ñúáîòà Òîé âëåçå â ñèíàãîãàòà è ïîó÷àâàøå... È ùîì èçëÿçîõà îò ñèíàãîãàòà, äîéäîõà ñ Èàêîâà è
Èîàíà â êúùàòà íà Ñèìîíà è Àíäðåÿ. À òúùàòà Ñèìîíîâà ëåæåøå...” (Ìàðêî, I, 21 è 29-30.)
Íàêàðàÿ, ñàìèÿò Èóäà, ñèíúò íà Ñèìîí Çèëîò, å íàðå÷åí òàêà â åòèîïñêèÿ àïîêðèô “Ãàëèëåéñêîòî çàâåùàíèå íà
Ãîñïîä Íàø Èèñóñ Õðèñòîñ” â ãë. II, ñòèõ 12: “Íèå, Èîàí, Òîìà, Ïåòúð, Àíäðåé, Èàêîâ, Ôèëèï, Âàðòîëîìåé, Ìàòåé, Íàòàíàèë
è Èóäà Çèëîò...”
Ïîðàäè âñè÷êè òîçè îñíîâàíèÿ, äàäåíè âúâ âíèìàòåëíî öèòèðàíèòå ñòèõîâå, Ñèìîí Ñêàëàòà, Ñèìîí Çèëîòà,
Ñèìîí Õàíààíåö è Ñèìîí Èñêàðèîò ñà åäíî è ñúùî ëèöå ñúñ Ñèìîí Àíàðõèñòà, Ñèìîí Èçâúí çàêîíà (âàðéîíà). Òîé å áðàò
íà Èèñóñ, êàêòî íè óáåæäàâàò öèòèðàíèòå ñòèõîâå. À ñúùî è áàùà íà Èóäà Èñêàðèîò è åäèí îò ñèíîâåòå íà Ìàðèÿ ñïîðåä
ñúùèòå ïàñàæè. Â òîâà ñè êà÷åñòâî òîé å íàñëåäíèê íà ñúùèÿ òîçè Èèñóñ ïî Äàâèäîâà ëèíèÿ, à îò “êèôà” (÷îâåêúò ñêàëà,
èçâúí çàêîíà) ñòàâà “êèïàõà” (ïàëìîâàòà êëîíêà, èçäúíêàòà) “íà Èåñååâèÿ ïúí” ñëåä ñìúðòòà ìó.
Âñè÷êî òîâà ïîêàçâà çíà÷åíèåòî íà äâèæåíèåòî íà çèëîòèòå â ïúðâîíà÷àëíîòî õðèñòèÿíñòâî. Â ñâîÿòà ìàëêà
êíèæêà “Áîã è Êåñàð” Îñêàð Êóëìàí, äîêòîð ïî òåîëîãèÿ, ïî÷òåíî îòáåëÿçâà: “Íà ïúðâî ìÿñòî íå òðÿáâà äà ïðîïóñêàìå, ÷å
Èèñóñ å îñúäåí îò ðèìëÿíèòå íà ñìúðò íà êðúñòà èìåííî êàòî çèëîò...” (Ïàê òàì, ñ. 14.)
“Ìåæäó äðóãîòî, ôàêòúò, ÷å âúâ âúïðîñíèÿò îòêúñ îò Äåÿíèÿòà (V, 37[408]) Êóëìàí ðàçãëåæäà Èèñóñ íà åäíà
ïëîñêîñò ñ òåçè äâàìà âîäà÷è íà çèëîòèòå (Èóäà Ãàìàëèåë è Òåâäà), êàòî ÷å ëè äîêàçâà, ÷å â î÷èòå íà âúíøíèòå
íàáëþäàòåëè Èèñóñ è âîäà÷èòå íà çèëîòèòå å òðÿáâàëî äà èìàò íÿêîè îáùè ÷åðòè...” (Ïàê òàì, ñ. 16.)
w
wwww
“Ñïîðåä “Äåÿíèÿòà” (ÕÕI, 38), ðèìñêèÿò âîåíà÷àëíèê, êîéòî ðàçïèòâà Ïàâåë, ãëåäà íà íåãî êàòî íà çèëîò è äîðè
ìèñëè, ÷å òîé å âîäà÷ íà “åãèïòÿíèòå-çèëîòè”. Çà òÿõíîòî âúñòàíèå ïèøå Èîñèô Ôëàâèé: Íå ñè ëè òè åãèïòÿíèíúò, êîéòî
ïðåäèçâèêà áóíòà íà 4000 çèëîòè?” (Ïàê òàì, ñ. 16.)
Äóìàòà “åãèïòÿíèí” íå ñî÷è íàöèîíàëíîñòòà, à êà÷åñòâîòî íà “ìàãüîñíèê”. Òàêà êàêòî ñà îïðåäåëÿëè êàòî õàëäååö
âñåêè àñòðîëîã, íåçàâèñèìî îò íàöèîíàëíèÿ ìó ïðîèçõîä.
Ïîòâúðæäåíèå íà òîâà ùå íàìåðèì è â “Öúðêîâíà èñòîðèíà” íà Åâñåâèé Êåñàðèéñêè: “Êëèìåíò, â øåñòàòà êíèãà
“Õèïîòèïîçèè” ãî óñòàíîâÿâà ïî òîçè íà÷èí; ñúùèÿò, â ñåäìàòà êíèãà íà ñúùîòî òîâà ïðîèçâåäåíèå êàçâà îùå ïî òîçè
ïîâîä: “Íà Èàêîâ Ïðàâåäíèÿ, íà Èîàí è íà Ïåòúð, Ãîñïîä, ñëåä êàòî âúçêðúñíà, äàäå ó÷åíèåòî...” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè,
“Öúðêàâíà èñòîðèÿ”, II, 14.)
Òîâà “ó÷åíèå” âñúùíîñò å ÷óäîòâîðíàòà ìàãèÿ, êîÿòî Èèñóñ å ïðåíåñúë îò Åãèïåò. Åòî êàê, êîãàòî Äåÿíèÿòà íè
êàçâàò, ÷å ñÿíêàòà íà Ñèìîí-Ïåòúð ëåêóâàëà áîëíèòå ñàìî êàòî ñå ðàçòèëàëà íàä òÿõ çà êðàòêî, òðÿáâà äà ïðåâåæäàìå
íàøèòå ïèñàðè îò 4 âåê è äà ðàçáèðàìå òåõíèòå ãðúöêè èçðàçè. Ñÿíêàòà, çà êîÿòî ñòàâà âúïðîñ òóê, íå å íåîñâåòåíàòà çîíà,
ïîëó÷åíà îò òÿëîòî íà Ïåòúð, çàñòàíàëî ìåæäó Ñëúíöåòî è áîëíèÿ. Òîâà å íåãîâèÿò “ôëóèäåí äâîéíèê”, “íåôåø” íà èâðèò,
êîåòî òðÿáâà äà ðàçèðàìå â ãðúöêèÿ ñìèñúë íà äóìàòà - ñÿíêà, “ìàíåñ”, ôàíòîì. Òîé ëåêóâà äîêàòî ñïè, îò ðàçñòîÿíèå,
êàêòî âñå îùå ãî ïðàâÿò íÿêîè øàìàíè îò ÷åðíà Àôðèêà è êàêòî òâúðäÿò, ÷å ñà ãî ïðàâèëè áðàòÿòà íà Ðîçàòà è Êðúñòà îò 17
âåê.
Îñâåäîìåí ëè å Ñèìîí-Ïåòúð çà ïðåäàòåëñòâîòî, êîåòî ïîäãîòâÿ ñèíúò ìó Èóäà Èñêàðèîò? Î÷åâèäíî íå ìîæåì äà
ãî òâúðäèì ñ ïîëîæèòåëíîñò. Ïðè âñå òîâà íÿêîè ôàêòè ñî÷àò, ÷å äðóãèòå àïîñòîëè ñà ãî îòñòðàíèëè îò “âúðõîâíîòî
êîìàíäâàíå” ñëåä ñìúðòòà íà Èèñóñ. Åäèí ôàêò, ðàçêðèò â êíèãàòà íà ìàãèñòúð Èçîðíè “Èñòèíñêèÿò ïðîöåñ ñðåùó Èèñóñ”
ñÿêàø ïîòâúðæäàâà ëèöåìåðèåòî ìó. Êîãàòî Èèñóñ ïèòà Ïåòúð äàëè ãî îáè÷à ïîâå÷å, îòêîëêîòî ãî îáè÷àò äðóãèòå, òîé
õèòðóâà, óâúðòà è èãðàå ñ äóìèòå.
“À êîãàòî ñå íàîáÿäâàõà, Èèñóñ êàçâà íà Ñèìîíà Ïåòðà: Ñèìîíå Èîíèí, ëþáèø ëè ìå ïîâå÷å, îòêîëêîòî òèÿ?
Ïåòúð Ìó êàçâà: “Äà, Ãîñïîäè! Òè çíàåø, ÷å òå îáè÷àì...” (Èîàí, ÕÕI, 15)
Ñèìîí-Ïåòúð óìåëî èçáÿãâà äà îòãîâîðè íà íàé-âàæíîòî, êîåòî ãî ïèòàò. Èèñóñ ùå ïîâòîðè îùå äâà ïúòè âúïðîñà
ñè è íàêðàÿ ùå ñå çàäîâîëè ñ êðàòúê è ñóõ îòãîâîð.
Îñâåí òîâà “âîäà÷åñòâîòî”, êîåòî ìó ïðåäàâà Èèñóñ, ùå áúäå îñïîðåíî îò äðóãèòå: “Òîãàâà.... Èàêîâ, íà êîãîòî
ñòàðèòå áÿõà äàëè ïðîçâèùåòî Ïðàâåäíèÿ ïîðàäè òîâà, ÷å ãè ïðåâúçõîæäàøå ñúñ ñâîÿòà ïðàâåäíîñò, áå ïúðâèÿò, êîéòî
ïîå åïèñêîïñêèÿ òðîí íà öúðêâàòà â Èåðóñàëèì”. Ïèøå ãî Êëèìåíò â øåñòàòà êíèãà íà ñâîèòå “Õèïîòèïîçè”. Òîé íè êàçâà,
÷å ñëåä âúçíåñåíèåòî íà Ñïàñèòåëÿ è ñëåä îñîáåíàòà ÷åñò, êîÿòî òîé èì å îêàçàë, Ïåòúð, Èàêîâ è Èîàí íå ñïîðåëè
ïîìåæäó ñè, à èçáðàëè Èàêîâ Ïðàâåäíèÿ çà åïèñêîï íà Èåðóñàëèì...” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, II, 1-3.)
Ìåæäó äðóãîòî, çàùî ñëåä àðåñòóâàíåòî íà Õðèñòîñ íåãîâèÿò ïî-ãîëÿì áðàò Ñèìîí îáèêàëÿ ñàì âúçìîæíî íàé-
áëèçêî äî ñãðàäàòà íà ñúäà? Äàëè îò ïðåäàíîñò, èëè îò ñòðàõ äà íå îñâîáîäÿò Èèñóñ è òîé äà ñå ÿâè è äà ìó èñêà ñìåòêà,
íà íåãî, Ñèìîí, è íà Èóäà, ñèíà ìó? Ïúðâî çà òîâà, ÷å âñè÷êè ñà ãî èçîñòàâèëèè ïîáÿãíàëè îò Ãåòñèìàíñêàòà ãðàäèíà è
ïîñëå çà ïðåäàòåëñòâîòî íà ïëåìåííèêà ñè? Çàùîòî îñâåí ÷å å ïðåäàäåí îò Èóäà, òîé áèâà èçîñòàâåí îò âñè÷êè: “Òîãàâà
âñè÷êè ó÷åíèöè Ãî îñòàâèõà è ñå ðàçáÿãàõà...” (Ìàòåé, ÕÕVI, 56 è Ìàðêî, ÕIV, 50.)
Åòî çàùî â “Êëèìåíòîâè ïðîïîâåäè”, ïîñëàíèåòî íà Êëèìåíò äî Èàêîâ çàïî÷âà òàêà: “Êëèìåíò, äî Èàêîâ, áðàò
Ãîñïîäåí, åïèñêîï íà åïèñêîïèòå, êîéòî âëàñòâà íàä Ñâåòàòà öúðêâà íà åâðåèòå â Èåðóñàëèì, êàêòî è íàä ùàñòëèâî
ñúçäàäåíèòå íàâñÿêúäå îò Áîæèåòî Ïðîâèäåíèå öúðêâè, çàåäíî ñ ïðåçâèòåðèòå è äÿêîíèòå, ìèð òÿì âîâåêè...”
Äà îòáåëåæèì, ÷å â 4 âåê Ðóôèí, êîéòî, ïðåâåæäàéêè Îðèãåí åäèí âåê ñëåä ñìúðòòà ìó, ñè ïîçâîëÿâà äà ïîïðàâÿ
òîâà, êîåòî íå ìó ñå èæäà îðòîäîêñàëíî, ñúùèÿò òîçè Ðóôèí ïèøå òàêà: “Èàêîâ, áðàò Ãîñïîäåí” (Òî Êóðèîí àäåëôîñ). È òîé
íå ïðèáÿãâà äî äóìàòà áðàòîâ÷åä (àíåïñèîñ). Òàêà å è ïðè ñâ. Èåðîíèì è íåãîâàòà “Âóëãàòà”.
Òàêà ÷å ïðè÷èíàòà ñå ïîäðàçáèðà. Èàêîâ å òîçè, êîéòî ðúêîâîäè öúðêâàòà â Èåðóñàëèì, êàêòî è âñè÷êè äðóãè
öúðêâè. Â íèêàêúâ ñëó÷àé Ñèìîí-Ïåòúð íå å íà÷åëî. “Êíÿçúò íà àïîñòîëèòå”, ïðåäñòàâÿí âèíàãè êàòî ïúðâèÿïàïà, å
èñòîðè÷åñêà ãðåøêà è òîâà, êîåòî ñëåäâà, ùå ãî ïîòâúðäè.
Ùå îòáåëåæèì íàé-íàïðåä, ÷å êîãàòî Èèñóñ ñå îáðúùà êúì Ñèìîí-Ïåòúð ñ äóìèòå, èçâåñòíè íè îò Ìàòåé (ÕVI, 18-
19): “Òè ñè Ïåòúð, è íà òîÿ êàìúê ùå ñúãðàäÿ öúðêâàòà ñè...”, àïîñòîëèòå âñå îùå ñïîðÿò ïîìåæäó ñè êîé îò òÿõ å íàé-
âàæíèÿò â îáùíîñòòà ñëåä Èèñóñ (Ìàðêî, IÕ, 34 è Ìàòåé, ÕVIII, 1). Òàêà ÷å òå íå ïðèåìàò ïðåäïî÷èòàíèÿòà íà Èèñóñ êúì
Ïåòúð êàòî íåãîâ ïðèåìíèê è ïîñòàâÿò âñè÷êî ïîä âúïðîñ. Ñëåäîâàòåëíî å èìàëî åëåìåíòè íà ñïîðà, êîèòî ñà ïîçâîëÿâàëè
òîâà, íî íå ñà äîñòèãíàëè äî íàñ.
Îò äðóãà ñòðàíà, âÿðâàùèòå, êîèòî èäâàò îò èóäàèçìà è ñëåäîâàòåëíî ñà îáðÿçàíè, ïðèåìàò òîëêîâà ìàëêî
ñòàðøèíñòâîòî íà Ñèìîí-Ïåòúð, ÷å òúðñÿò ïîâîäè çà êîíôëèêò è ãî îáâèíÿâàò, ÷å ãîñòóâà íà íåîáðÿçàíè è ñå õðàíè ñ òÿõ.
(Äåÿíèÿ, IÕ, 2-3). Ñàìèÿò òîé çàñòàâà ïðåä àïîñòîëèòå è ñòàðåéøèíèòå, çà äà ñå îïðàâäàå, êîåòî ïîêàçâà, ÷å âúîáùå íå ñå
ñìÿòà çà ãëàâà íà ðàæäàùàòà ñå Öúðêâà. (Äåÿíèÿ, ÕV, 7-11.)
Ïî òîçè ïîâîä òîé ñå çàåìà ñ åâàíãåëèçàöèÿòà íà äðóãîâåðöèòå è òîâà ïî-êúñíî ùå ïîðîäè ñúïåðíè÷åñòâîòî ìó ñ
Ïàâåë! Ëèøåí îò àâòîðèòåò ïðåä ïðèåëèòå íîâàòà èäåîëîãèÿ åâðåè, òîé ñå îðèåíòèðà êúì åçè÷íèöèòå. Íî åòî, ÷å íÿêîé
äðóã ìó îñïîðâà òàçè íîâà îáëàñò.
w
wwww
Ìåæäó äðóãîòî, íå òîé ùå îòêðèå Ñèíîäà â Èåðóñàëèì, òîçè ïðúâ ñáîð (Äåÿíèÿ, ÕVI, 17) è íå òîé ùå ãî çàêðèå,, à è
â äâàòà ñëó÷àÿ òîâà ùå áúäå Èàêîâ (Äåÿíèÿ, ÕVI, 13). Äðóãèòå àïîñòîëè, ñëåä êàòî íàó÷àâàò, ÷å â Ñàìàðèÿ âå÷å èìà ñðåäè,
ñêëîííè äà âúçïðèåìàò òÿõíàòà èäåîëîãèÿ, ùå ðåøàò â Èåðóñàëèì òàì äà èçïðàòÿò Ñèìîí-Ïåòúð è Èîàí (Äåÿíèÿ, VIII, 14.)
Ñàìèÿò Ïàâåë, êîéòî âëèçà ïî-êúñíî îò íåãî â ðàæäàùàòà ñå Öúðêâà, íå ñå áîè äà ñå ìåðè ñ Ïåòúð. Âíèìàòåëíèÿò
ïðî÷èò íà “Âòîðîòî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè”, ãë. Õ, 12-18 è ãë. ÕI, 4, 5 ùå íè äàäå ÿñíîòà.
Â ñâîåòî “Ïîñëàíèå äî Ãàëàòÿíè” (II, 9) Ïàâåë âúîáùå íå ãîâîðè çà ñòàðøèíñòâîòî íà Ñèìîí-Ïåòúð, à ãî îïðåäåëÿ
çàåäíî ñ Èàêîâ è Èîàí êàòî åäèí îò òðèòå ñòúëáà íà íîâîòî äâèæåíèå. È ãî ïîñòàâÿ íà âòîðî ìÿñòî: ... è êàòî óçíàõà çà
äàäåíàòà ìåíå áëàãîäàò, Èàêîâ, Êèôà è Èîàí, ñìÿòàíè çà ñòúëáîâå, ïîäàäîõà íà ìåíå è íà Âàðíàâà ðúêà çà îáùóâàíå...”
(Ãàë. II, 9). Â ñúùàòà ãëàâà îò “Ïîñëàíèå äî Ãàëàòÿíè” âèæäàìå êàê Ñèìîí-Ïåòúð ñå ñúãëàñÿâà äà ïîäåëè ñ Ïàâåë çîíàòà
íà âëèÿíèå, êîÿòî ïúðâîíà÷àëíî å ñàìî íåãîâà - íåùî, êîåòî òîé íå áè äîïóñíàë, àêî å áèë óáåäåí, ÷å ùå ñòàíå âúðõîâåí
ðúêîâîäèòåë íà Öúðêâàòà.
Ïàâåë íå ñå îïàñÿâà äà ãî ñìúìðè ïóáëè÷íî, äà ïîñòúïâà ñ íåãî êàòî ðàâåí ñ ðàâåí: “À êîãàòî äîéäå Ïåòúð â
Àíòèîõèÿ, àç ìó ñå ëè÷íî îïðÿõ, çàùîòî ñå áå èçëîæèë íà îñúæäàíå. Ïîíåæå, ïðåäè äà ïðèñòèãíàò íÿêîè îò Èàêîâà, òîé
ÿäåøå çàåäíî ñ åçè÷íèöèòå; à êîãàòî òå äîéäîõà, ïî÷íà äà ñå ñïîòàÿâà è äà ñòðàíè, êàòî ñå áîåøå îò îáðÿçàíèòå. Çàåäíî ñ
íåãî ëèöåìåðåõà è äðóãèòå èóäåè, òúé ÷å äîðè è Âàðíàâà ñå óâëå÷å îò ëèöåìåðèåòî èì...” (Ãàë. II, 11-13)
Âå÷å ñè ëè÷è ãîëåìèÿò ëèöåìåð, êîéòî òðè ïúòè ùå ñå îòðå÷å îò áðàò ñè Èèñóñ â íîùòà íà àðåñòóâàíåòî ìó.
Êîãàòî Ïàâåë ñïîìåíàâà ðàçëè÷íèòå óñòàâè, êîèòî Èèñóñ âúâåæäà â äâèæåíèåòî (Åôåñÿíè, IV, 11-12), òîé âúîáùå
íå ãîâîðè çà âúðõîâåí ðúêîâîäèòåë, íèòî çà íÿêàêâà öåíòðàëíà âëàñò, îòäàäåíà íà åäèí åäèíñòâåí ÷îâåê. Èçãëåæäà äîðè,
÷å íå çíàå çà ôóíêöèèòå íà Èàêîâ, êîãîòî âñå ïàê å ïîçíàâàë äîáðå. Íåùî ïîâå÷å, áåç ñúìíåíèå îñíîâàâàéêè ñå íà äóìèòå
íà Èèñóñ: “È êàòî ñåäíà, ïîâèêà äâàíàéñåòòå è èì ðå÷å: “Êîéòî èñêà äà áúäå ïðúâ, íåêà áúäå íàé-ïîñëåäåí îò âñè÷êè è íà
âñè÷êè ñëóãà.” (Ìàðêî, IÕ, 35) Òîé ùå ãîâîðè çà ðàâåíñòâîòî êàòî çà åäèí îò äàðîâåòå, ïðèíåñåíè îò Èèñóñ. “Íå ÷å èñêàì äà
áúäå íà äðóãèòå ëåêî, à âàì òåæêî, íî çà èçðàâíåíèå.” (Âòîðî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè, VIII, 13.)
Â îíàçè åïîõà òîâà ïðåäïèñàíèå å äîñòà àíàðõèñòè÷íà òåîðèÿ çà ãðàæäàíñêî îáùåñòâî, îñíîâàâàùî ñå íà
ðîáñòâîòî, íåðàâåíñòâîòî íà èíäèâèäèòå è ïîëîâåòå. Âñè÷êè îò îáêðúæåíèåòî íà Èèñóñ ñà êàòî Ñèìîí-Ïåòúð “âàðéîíà”,
àíàðõèñòè. Ñàìèÿò Ñèìîí-Ïåòúð, ñúçíàâàù íå äîòàì ñâåòëîòî ñè ìèíàëî (Ëóêà, V, 8) íå ñè ïðèïèñâà íèêàêâî èåðàðõè÷íî
âúðõîâåíñòâî íàä äðóãèòå àïîñòîëè: “Îíèÿ, êîèòî ñà ìåæäó íàñ ïðåçâèòåðè, ìîëÿ àç, ñúïðåçâèòåð òåõåí...” (Ïúðâî ñúáîðíî
ïîñëàíèå íà Ïåòúð, V, 1)
Ìåæäó äðóãîòî, íå òðÿáâà äà ïðîïóñêàìå, ÷å õðèñòèÿíñêîòî äâèæåíèå ïðèëè÷à ìíîãî íà äâèæåíèåòî íà çèëîòèòå,
ñúçäàäåíî îò Èóäà Ãàìàëèåë, êîéòî çàëàãà â íåãî äâîéíà âëàñò:
- ñâåòñêà, ïðåäñòàâÿíà îò ñàìèÿ íåãî, ïîòîìúê íà Äàâèä;
- è äóõîâíà, ïðåäñòàâÿíà îò åäèí “êîåí”, ïðèíàäëåæàù ïúðâîíà÷àëíî êúì ôàðèñåéñêàòà ñåêòà è íàðè÷àí “Ñàäîê”.
Â “Öúðêîâíà èñòîðèÿ” îò Åâñåâèé Êåñàðèéñêè ÷åòåì íåùî ëþáîïèòíî: “Èîàí, òîçè, êîéòî áå îáðîíâàë ãëàâà âúðõó
ãúðäèòå Ãîñïîäíè, êîéòî áå ñâåùåíèê (êîåí íà èâðèò) è íîñåøå ïåòàëîí, êîéòî áå ìú÷åíèê è ïðîïîâåäíèê, ñúùî ïî÷èâà â
ìèð â Åôåñ.” (Ïàê òàì, III, ÕÕIII, 3.)
Ïëî÷èöàòà ïåòàëîí, íîñåíà îò Èîàí, å ïúðâîñâåùåíè÷åñêè àòðèáóò, ïðèñúù íà åâðåéñêèòå äóõîâíèöè. Òÿ å
îïèñàíà â Èçõîä (ÕÕVIII, 36-38), êàòî íàïðàâåíà îò çëàòî, ñ èçäúëáàí íàäïèñ “Ñâåòèíÿ Ãîñïîäíÿ”, çàêðåïåíà íà ÷åëíàòà
÷àñò íà òèàðàòà íà ïúðâîñâåùåíèêà.
Ïàê ïðè Åâñåâèé ÷åòåì: “Òðîíúò íà Èàêîâ, òîçè, êîéòî ïúðâè ïîëó÷è îò Ñïàñèòåëÿ è àïîñòîëèòå åïèñêîïñòâîòî íà
Èåðóñàëèì è êîãîòî Áîæèòå Ïèñàíèÿ ñî÷åõà çà áðàò íà Õðèñòà, íåãîâèÿò òðîí å çàïàçåí è äî äíåñ...” (Ïàê òàì, VII, ÕIÕ). Íî
åïèñêîïñêè òðîíîâå, èçðàáîòåíè îò êàìúê èëè ìðàìîð ñå ïîÿâÿâàò ÷àê êîãàòî õðèñòèÿíèòå çàïî÷âàò äà èçäèãàò ñâîè
áàçèëèêè, íÿêúäå êúì 4 âåê. Äîêàòî òîçè òðîí, êîéòî ñïîðåä ìíåíèåòî íà êàòîëè÷åñêèòå òúëêóâàòåëè òðÿáâà äà å áèë îò
äúðâî, íàé-âåðîÿòíî îò êåäúð, ñèìâîëèçèðà âëàñòòà íà Èàêîâ, êàêòî ïëî÷èöàòà - òàçè íà Èîàí. Íåêà îáîáùèì: àêî Èîàí
íîñè ïëî÷èöàòà, õàðàêòåðíà çà èçðàåëñêèòå ïúðâîñâåùåíèöè, ò. å. çà äóõîâíàòà âëàñò, òî òðîíúò íà Èàêîâ ñèìâîëèçèðà
ïðåõîäíàòà âëàñò. Ñëåäîâàòåëíî òîâà å öàðñêè òðîí, à íå àìâîí - ñèìâîë íà äóõîâíàòà âëàñò. Òàêà äâåòå âëàñòè ñà
îòäåëåíè êàòî ïðè äâèæåíèåòî íà çèëîòèòå, анализирано по-горе.
Çíà÷è ñëåä ñìúðòòà íà Èèñóñ ñúùåñòâóâà ðàçäåëåíèå íà âëàñòèòå. Îò äðóãà ñòðàíà, ìíîãî ïàñàæè îò Åâàíãåëèÿòà
ñî÷àò, ÷å Èèñóñ íå å óñòàíîâÿâàë äóõîâíà èëè äîãìàòè÷íà âëàñò ñðåä ñâîèòå áðàòÿ è ïîñëåäîâàòåëè è êðèëàòàòà ôðàçà ñ
èçâåñòíàòà èãðà íà äóìè íèêîãà íå å ïðèëîæåíà íà äåëî, , òúé êàòî ïî-êúñíî ñúáèòèÿòà ñå ðàçâèâàò â äðóãà ïîñîêà. Â
ïîäêðåïà íà òîâà ùå öèòèðàìå: Ìàòåé (ÕÕIII, 8, 9), Ìàðêî (Õ, 42-45), Ëóêà (ÕÕ, 24-26), Âòîðî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè (IÕ, 5),
Ïîñëàíèå äî Ãàëàòÿíè (II, 6 è ÕI, 14), Ïúðâî ñúáîðíî ïîñëàíèå íà Ïåòúð (V, 1-3). À çà òîâà, ÷å Ñèìîí-Ïåòúð íèêîãà íå å
ñìÿòàí çà âúðõîâåí ðúêîâîäèòåë íà ðàæäàùàòà ñå Öúðêâà, áåç óãîâîðêà ñâèäåòåëñòâàò ñëåäíèòå ñòèõîâå: Èîàí (ÕÕ, 24-
25), Äåÿíèÿ (V, 29), Âòîðî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè (IÕ, 5).
Â Íîâèÿ çàâåò íå íàìèðàìå íèêàêâè ñâåäåíèÿ çà ïðåáèâàâàíåòî íà Ñèìîí-Ïåòúð â Ðèì è åâåíòóàëíàòà ìó ñìúðò
òàì. Íèòî ÷åòèðèòå Åâàíãåëèÿ, íèòî Ïîñëàíèÿòà íà Ïàâåë, Èàêîâ, Èîàí èëè Ïåòúð ñïîìåíàâàò èëè ïðàâÿò äîðè ïëàõ íàìåê
çà òîâà. Íåùî ïîâå÷å. Îòêðîâåíèåòî êàçâà îáðàòíîòî è ïîòâúðæäàâà òåçàòà íà îôèöèàëíàòà èñòîðèÿ. À è Ïàâåë â ñâîåòî
Ïîñëàíèå äî Ðèìëÿíè, êàòî ïðèâåòñòâà ìíîæåñòâîòî õðèñòèÿíè, óñòàíîâèëè ñå äà æèâååò â ñòîëèöàòà íà Èìïåðèÿòà,
âúîáùå íå ñïîìåíàâà íèòî Ïåòúð, íèòî íåãîâ ìèíàë èëè íàñòîÿù ïðåñòîé âúâ Âå÷íèÿ ãðàä.
w
wwww
Àêî Ïåòúð å áèë òàì, áèëî å ñëó÷àéíî, íå å îñòàíàëà íèêàêâà ñëåäà, íèêàêâî ñïîìåíàâàíå â óñòíèòå ïðåäàíèÿ îò
âðåìåíàòà íà àïîñòîëèòå. Ëåãåíäàòà ùå ñå óòâúðäè ìíîãî ïî-êúñíî, â êðàÿ íà 2 è íà÷àëîòî íà 3 âåê, ñ òåêñòà íà Òåðòóëèàí
(òâúðäå äâóñìèñëåí ìåæäó äðóãîòî) ñðåùó åäèêòà íà ïàïà Êàëèñò, çàïèñêàòà íà Ãàé è áåëåæêàòà íà Ìàêàðèé Ìàãíåçèéñêè,
öèòèðàù íîâîïëàòîíèêà Ïîðôèðèé. Äâåñòà ãîäèíè ìúë÷àíèå ïðåäè ïîÿâàòà ìó îìàëîâàæàâàò ñòîéíîñòòà íà ïðåäàíèåòî,
êîåòî ïðè òîâà å ñàìî óñòíî.
Îáðàòíîòî, òåçààòà çà íåãîâàòà ñìúðò â Èåðóñàëèì å ìíîãî ïî-èçäúðæàíà. Ùå îòáåëåæèì íàé-íàïðåä, ÷å Ñèìîí-
Ïåòúð èç÷åçâà îò òåêñòîâåòå íà Íîâèÿ çàâåò íåïîñðåäñòâåíî ñëåä Ñèíîäà â Èåðóñàëèì. Çà íåãî íå ñå ñïîìåíàâà âúîáùå
ñëåä ãë. ÕV íà Äåÿíèÿòà, êîÿòî ãîâîðè çà òîçè ïúðâè Ñúáîð ïîä ïðåäñåäàòåëñòâîòî íà áðàò ìó Èàêîâ. Êîãà ñå ïðîâåæäà
òîâà âàæíî ñúáèòèå? Õðèñòèÿíñêàòà õðîíîëîãèÿ íà I âåê å òâúðäå íåñèãóðíà. Íèêîÿ äàòà íå ìîæå äà áúäå òî÷íà äî ãîäèíà.
Âñúùíîñò äðåâíèòå àâòîðè ìîãàò äà íè ïîìîãíàò òâúðäå ìàëêî. Îòïðàâíà òî÷êà ïðè òåõíèòå äàòèðîâêè ñà èëè
îñíîâàâàíåòî íà Ðèì, èëè âëàñòâàíåòî íà íÿêîé öåçàð. Ìîæåì äà ðàçãëåæäàìå ôàêòèòå ñàìî â òÿõíàòà ïîñëåäîâàòåëíîñò,
áåç äà èì íàëàãàìå êàêâàòî è äà áèëà õðîíîëîãè÷åñêà òî÷íîñò. Åäâà ïðåç 9 âåê, ïðè öàðóâàíåòî íà Êàðë Âåëèêè, çàïî÷âàò
äà äàòèðàò ãîäèíèòå, ñìÿòàíî îò ïðåäïîëàãàåìîòî ðàæäàíå íà Èèñóс.
Âñå ïàê ìîæåì äà óñòàíîâèì ñëåäíàòà õðîíîëîãè÷íà ñõåìà. Îáùîòî ìíåíèå å, ÷å Ïàâåë å èçïðàòåí â Êèïúð
çàåäíî ñ Ìàðêî, Èîàí è Âàðíàâà ïðåç 45 ã. Ïúòóâàíåòî òðàå åäíà ãîäèíà è òîé ñå çàâðúùà ïî ìîðå ñëåä äúëãî ïëàâàíå.
Ïðåç Àíòèîõèÿ ñòèãà äî Èåðóñàëèì, çà äà ó÷àñòâà â Ñèíîäà. Áè òðÿáâàëî äà ñìå âå÷å â 46 ãîäèíà.
Âúðëóâà ãëàä è àêî ïðèáàâèì êúì òîâà ðàçâèõðèëîòî ñå ðàçáîéíè÷åñòâî è íåïðåêúñíàòèòå ãðàæäàíñêè âîéíè, íÿìà
íèùî ÷óäíî, ÷å âîäåíàòà îò çèëîòèòå áîðáà çà íåçàâèñèìîñò ñå ðàçãàðÿ.
Òèáåðèé Àëåêñàíäúð, ïëåìåííèê íà Ôèëîí Àëåêñàíäðèéñêè (íàðè÷àí Ôèëîí Åâðåèíà) è ðèìñêè êîííèê, å
ïðîêóðàòîð íà Èóäåÿ îò 46 äî 47 ã., êîãàòî ãî íàñëåäÿâà Âåíòèäèé Êóìàíèé. À ñàìèÿò Òèáåðèé Àëåêñàíäúð ñìåíÿ Êóñòèé
Ôàäèé ïðåç 46 ã.
Îò äðóãà ñòðàíà, àêî ïðèáåãíåì äî “Èóäåéñêè äðåâíîñòè” îò Èîñèô Ôëàâèé, ùå ïðî÷åòåì â êíèãà ÕÕ: “Èìåííî ïðè
âëàñòâàíåòî íà ïîñëåäíèÿ (Òèáåðèé Àëåêñàíäúð) Èóäåÿ å ñïîëåòÿíà îò ãîëÿì ãëàä è òîãàâà öàðèöà Åëåíà (öàðèöà íà
Àâäèàäåíà) êóïóâà íà âèñîêà öåíà æèòî îò Åãèïåò, çà äà ãî ðàçäàäå íà ìåñòíîòî íàñåëåíèå, êàêòî âå÷å ïèñàõ ïî-ãîðå.
Òî÷íî òîãàâà ñà ñëîìåíè íàïúëíî ñèíîâåòå íà Èóäà Ãàëèëååö, êîéòî å ðàçáóíèë íàðîäà äà ñå âäèãíå ñðåùó ðèìëÿíèòå,
êîãàòî Êèðèíèé îñúùåñòâÿâà ïðåáðîÿâàíåòî íà Èóäåÿ. Àëåêñàíäúð íàðåæäà äà áúäàò ðàçïíàòè íà êðúñò Èàêîâ è Ñèìîí...”
(Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕÕ, ò. 2.)
Åòî çàùî íå îòêðèâàìå ñëåä Ñèíîäà â Èåðóñàëèì íèêàêâè ñëåäè îò Ñèìîí-Ïåòúð (Äåÿíèÿ, ÕV), êàêòî è îò áðàò ìó
Èàêîâ. Åâñåâèé Êåñàðèéñêè â ñâîÿòà “Öúðêîâíà èñòîðèÿ” íå ïðàâè íèùî ïîâå÷å, îñâåí ïðîñòî äà ïîòâúðäè, ÷å òîé å áèë â
Èåðóñàëèì “ïî âðåìå íà ãëàäà” (Ïàê òàì, III, VII, 8), ò. å. ïðåç 46-47 ã. Çíà÷è Èàêîâ è Ñèìîí-Ïåòúð ñà ðàçïíàòè íà êðúñò
ïðåç 46-47 ã. ñëåä êðàÿ íà Ñèíîäà â Èåðóñàëèì. Íåèçáåæíî çàêëþ÷åíèå: Ñèìîí-Ïåòúð íå å óìðÿë ïðåç 64 ã. â Ðèì, ðàçïíàò
ñ ãëàâàòà íàäîëó.
Âñå ïàê áè òðÿáâàëî äà íè êàæàò, êúäå å áèë è êàêâî å ïðàâèë ïðåç òåçè ñåäåìíàäåñåò ãîäèíè, êîèòî äåëÿò 47 ã.,
âðåìåòîíà Êëàâäèé, êîãàòî èç÷åçâà îò âñè÷êè òåêñòîâå íà Íîâèÿ çàâåò, îò 64 ã., ïðè Íåðîí, êîãàòî ñïîðåä òàçè âåðñèÿ
óìèðà â Ðèì. Îòäåëíèòå ñúäáè íà àïîñòîëèòå ñà ìàëêî ïîçíàòè. Åòî êàêâî êàçâà Åâñåâèé Êåñàðèéñêè â ñâîÿòà “Öúðêîâíà
èñòîðèÿ”.
“Äåëàòà íà åâðåèòå áÿõà ñòèãíàëè äîòàì. Ùî ñå îòíàñÿ äî ñâåòèòå àïîñòîëè è ïîñëåäîâàòåëè íà íàøèÿ Ñïàñèòåë,
òå ñå áÿõà ïðúñíàëè èç öÿëàòà íàñåëåíà ñ õîðà çåìÿ. Òîìà ñïîðåä ïðåäàíèÿòà ñëåä ïîäÿëáàòà ïîåìà çåìÿòà íà ïàðòèòå,
Àíäðåé - Ñêèòèÿ, Èîàí - Àçèÿ, êúäåòî å æèâÿë, à å óìðÿë â Åôåñ. Èçãëåæäà, ÷å Ïåòúð å ïðîïîâÿäâàë ñðåä åâðåèòå îò
äèàñïîðàòà â Ïîíã, Ãàëàòèÿ, Âèòàíèÿ Êàïàäîêèÿ è Àçèÿ; íàêðàÿ è òîé å äîøúë â Ðèì, êúäåòî áèë ðàçïíàò ñ ãëàâàòà
íàäîëó.” (Ïàê òàì, III, I, 1-2.)
Åòî, ÷å Ïåòúð ñå ïîÿâÿâà... Íî Åâñåâèé îïèñâà òîâà ÷àê ïðåç 4 âåê.
Åòî êàê ñ îòìèíàâàíåòî íà âåêîâåòå óìåëî íàñî÷âàíîòî ïðåäïîëîæåíèå ùå ñå ïðåâúðíå â óâåðåíîñò.
Ïàïñêàòà àðõåîëîãè÷åñêà àêàäåìèÿ ñúîáùàâà ñúâñåì ïî÷òåíî íà 27 íîåìâðè 1969 ã., ÷å “àìâîíúò”, çà êîéòî ñå
ñìÿòà, ÷å å íà ñâ. Ïåòúð, è ñëåä ïàïà Óðáàí VIII (1666 ã.) å çàòâîðåí â ñïåöèàëíî ïîðú÷àí íà Áåðíèíè ìîíóìåíò, âñúùíîñò
å òðîí íà èìïåðàòîð Êàðë Ïëåøèâèÿ, èçïîëçâàí ïðè íåãîâàòà êîðîíàöèÿ â Ðèì íà 25 äåêåìâðè 875 ã. è ïðåäëîæåí ñëåä
òîâà íà ïàïà Èîàí VIII. Ïðîâåðêàòà ñ âúãëåðîä-14 ïîçâîëÿâà äà ñå ïîòâúðäè òîâà, êîåòî êîíñóëòèðàíèòå àðõèâíè
äîêóìåíòè ðàçêðèâàò èëè ïðèïîìíÿò. Ïîñëåäíàòà ïðîâåðêà äàòèðà îò 1867 ã., ïî âðåìå íà ïðàçíèöèòå çà 1800-ãîäèøíèíàòà
îò ïñåâäîìú÷åíè÷åñòâîòî íà Ñèìîí-Ïåòúð â Ðèì ïðåç 67 ã. Íî òîãàâà ïàïà Ïèé IÕ åäâà ëè ïîäîçèðà “ñúùåñòâóâàíåòî íà
òåçè àðõèâíè åäèíèöè”, à è âúãëåðîä-14 å íåïîçíàò.
Но да се върнем на нашата теза. Êàêòî äîñòîâåðíî ãî èçíàñÿ Èîñèô Ôëàâèé â ñâîèòå “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, êí.
ÕÕ, Ñèìîí è íåãîâèÿò áðàò Èàêîâ ñà ðàçïíàòè ñëåä êðàÿ íà Ñèíîäà â Èåðóñàëèì ïî çàïîâåä íà Òèáåðèé Àëåêñàíäúð,
ðèìñêèÿ ïðîêóðàòîð. Òîçè äåòàéë íè ïîçâîëÿâà äà óòî÷íèì âðåìåòî.
Ïðåç 46 ã. ïðîêóðàòîð å Êóñïèé Ôàäèé.
Ïðåç 46 ã. ãî ñìåíÿ Òèáåðèé Àëåêñàíäúð.
Ïðåç 47 ã. Âåíòèäèé Êóìàíèé íàñëåäÿâà Òèáåðèé Àëåêñàíäúð.
Çíà÷è ñ ãîëÿìà ñèãóðíîñò ìîæåì äà ñèòóèðàìå ðàçïúâàíåòî íà Ñèìîí è Èàêîâ â Èåðóñàëèì êúì 46-47 ã.
Ïîòâúðæäåíèå íà òîçè ôàêò îòêðèâàìå è â Àïîêàëèïñèñà, êàçâà ãî íå êîé äà å, à Èèñóñ: “È ùå äàì íà äâàìàòà Ìîè
w
wwww
ñâèäåòåëè, è òå, îáëå÷åíè âúâ âðåòèùå, ùå ïðîðîêóâàò õèëÿäà äâåñòà è øåéñåò äåíà... Òå èìàò âëàñò äà çàòâîðÿò íåáåòî,
çà äà íå âàëè äúæä â äíèòå íà òÿõíîòî ïðîðîêóâàíå, è èìàò âëàñò íàä âîäèòå äà ãè ïðåâðúùàò â êðúâ è äà ïîðàçÿò çåìÿòà ñ
âñÿêàêâà ïîðàçà, êîë÷åì ïîèñêàò...” (Îòêðîâåíèå, ÕI, 3, 6.)
Äà ãî ïðåâåäåì òàêà: ïî âðåìåòî íà ãîëÿìà ñóøà äâàìàòà “ñâèäåòåëè” ùå ðàçïàëÿò òàêàâà ãðàæäàíñêà âîéíà, ÷å
êðúâòà ùå ðóêíå êàòî âîäà. Ñëåäâà ïðîäúëæåíèåòî: “È êîãàòî çàâúðøàò ñâèäåòåëñòâóâàíåòî ñè, çâÿðúò, êîéòî èçëèçà èç
áåçäíàòà, ùå âñòúïè â áîé ñ òÿõ, ùå ãè ïîáåäè è ùå ãè óáèå. Òðóïîâåòå èì ùå îñòàâè ïî ñòúãäèòå íà ãîëåìèÿ ãðàä, êîéòî
äóõîâíî ñå íàðè÷à Ñîäîì è Åãèïåò, äåòî è Ãîñïîä íàø áèäå ðàçïíàò...” (Îòêðîâåíèå, ÕI, 7, 8). È ïàê äà ïðåâåäåì: äâàìàòà
ñâèäåòåëè (Èàêîâ è Ñèìîí-Ïåòúð) ùå áúäàò åêçåêóòèðàíè ïî òàêúâ íà÷èí, ÷å òðè äíè (ÕI, 9) ùå áúäàò èçëîæåíè íà ïîêàç
(ÕI, 9), ïîñëå õâúðëåíè â îáùèÿ ãðîá íà áåç÷åñòíèòå (ÕI, 9). Òàêàâà å ñúäáàòà íà ðàçïíàòèòå.
Ñìúðòà ÷ðåç ðàçïúâàíå íà êðúñò å ïðåäñêàçàíà íà Ñèìîí-Ïåòúð îò Èèñóñ ïî åäèí äîñòà äâóñìèñëåí íà÷èí : “...
êîãàòî áåøå ïî-ìëàä, ñàì ñå îïàñâàøå è õîäåøå, êúäåòî ñè ùåøå; à êîãà îñòàðååø, ùå ïðîñòðåø ðúöåòå ñè, è äðóã ùå òå
îïàøå è ïîâåäå, êúäåòî ùåø...” (Èîàí, ÕÕI, 18). Ðàçáèðà ñå, “ùå ïðîñòðåø ðúöåòå ñè” ñå àñîöèèðà ñ ðàçïúâàíå íà êðúñò, à
îïàñâàíåòî å áè÷óâàíåòî ïðåäè òîâà, òúé êàòî îñúäåíèÿò å ïðèâúðçàí ïðåç êðúñòà çà êîëîíà èëè ñòúëá.
Ãðàäúò, êîéòî “äóõîâíî ñå íàðè÷à Ñîäîì è Åãèïåò” å Èåðóñàëèì, ïîðàäè äóõîâíèÿ ðàçâðàò è ïëåííè÷åñòâîòî íà
äâàìàòà ñâèäåòåëè. Íåùî ïîâå÷å, òîâà å ñúùèÿò ãðàä, “äåòî è Ãîñïîä íàø áèäå ðàçïíàò...”
Какво по точно от това?!
Îñòàíàëîòî å íàñèòåíî ñ íå ïî-ìàëêî ïðåóâåëè÷åíèÿ, îòêîëêîòî íà÷àëîòî, ïîíå ùî ñå îòíàñÿ äî ïðîðî÷åñòâàòà,
êîèòî âïðî÷åì íå ñå ñáúäâàò. За да се убеди в това, читателят просто трябва да продължи да чете глава ХІ.
И така, да направим заключението.
Äâàìàòà ñâèäåòåëè, êîèòî ñïîðåä Àïîêàëèïñèñà ñà ðàçïíàòè íà êðúñò â Èåðóñàëèì ïî âðåìå íà ãëàäà è
ãðàæäàíñêàòà âîéíà, ñà íå êîè äà å, à Ñèìîí-Ïåòúð è Èàêîâ. È òîâà íå ïðîòèâîðå÷è íà èñòîðè÷åñêèÿ ðàçêàç íà Èîñèô
Ôëàâèé, âñè÷êî ñúâïàäà.
Íî â ñâîèòå “Èóäåéñêè àíòè÷íîñòè” (êí. ÕÕ, V, 2), òîé óòî÷íÿâà, ÷å òîçè Èàêîâ è òîçè Ñèìîí ñà ñèíîâå íà Èóäà
Ãàëèëååö, èëè Èóäà Ãàìàëèåë, и следователно са братя.
В главата на това изследване, разглеждаща братята на Иисус, цитирахме стиховете, които установяват, че Иаков
и Симон са по-малки братя на Иисус. Читателят може да се върне назад към тях.
Ñëåäîâàòåëíî ïî ñèëàòà íà íåîáîðèìèÿ ñèëîãèçúì ùîì Èàêîâ è Ñèìîí ñà îò åäíà ñòðàíà ñèíîâå íà Èóäà
Ãàìàëèåë, èëè Èóäà Ãàëèëååö, à îò äðóãà ñà áðàòÿ íà Èèñóñ, òî òîçè Èèñóñ ñúùî å ñèí íà Èóäà Ãàëèëååö...
Òîâà îáÿñíÿâà è çàùî â ñâîèòå èçêàçâàíèÿ òîé çàåìà ìíîæåñòâî åëåìåíòè îò äîêòðèíàòà íà Èóäà Ãàìàëèåë,
äîêòðèíàòà, êîÿòî å â îñíîâàòà íà ñúçäàäåíàòà îò íåãî ÷åòâúðòà ñåêòà, çî êîÿòî ãîâîðè è Èîñèô Ôëàâèé â ñâîèòå
“Èóäåéñêè âîéíè” è “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”.
Ìåæäó äðóãîòî, ïðàâè âïå÷àòëåíèå, ÷å Èèñóñ ÷åñòî ñå íàðè÷à “ñèí ÷îâå÷åñêè”. Êàêâî ëè îçíà÷àâà òîâà? Âñè÷êè
íèå, äîëó íà çåìÿòà, ñìå òàêèâà. Äà äîáàâèì, ÷å íà èâðèò “âàð-àèø” íå îçíà÷àâà íèùî. Íî çà ùàñòèå â òîçè åçèê èìà äðóãà
äóìà çà “÷îâåê”. Ñòàðîãåðìàíñêèÿò åçèê ïîçíàâà äóìàòà “áàð”, îçíà÷àâàùà ñâîáîäåí ÷îâàê, îòêúäåòî ïðîèçëèçà è áàðîí. Â
èâðèò ïúê ñúùåñòâóâà äóìàòà “ãåáåð”, îçíà÷àâàùà ñúùîòî, à îñâåí òîâà è “ãåðîé”.
È òàêà, àêî ïðåâåäåì “ñèí ÷îâå÷åñêè” íå ñ “âàð-àèø”, à ñ “âàð-ãåáåð”, âå÷å èìàìå “ñèí íà ñâîáîäåí ÷îâåê”, “ñèí íà
ãåðîé”. Õàðàêòåðèñòèêè, êîèòî íàïúëíî ïîäõîæäàò íà Èóäà Ãàìàëèåë, “ãåðîÿ îò Ïðåáðîÿâàíåòî”. Ñúùèÿò, êîéòî âäèãà
Èçðàåë íà âúñòàíèå “â èìåòî íà ßõâå”, è êîéòî ñå ðàçïîðåæäà äà îòñåêàò ìîíåòè ñ íàäïèñ “ìåäèíà”, îçíà÷àâàù
“ðåïóáëèêà”, îðãàíèçèðà Èçðàåë íà òîçè ïðèíöèï è èçãîòâÿ äîêòðèíà, â êîÿòî åäèíñòâåíî Áîã å öàð íà áîãîèçáðàíèÿ íàðîä.
Ñëåäîâàòåëíî, ìëàäàòà äåâñòâåíèöà Ìàðèÿ íàèñòèíà çà÷åâà íå îò êîãî äà å, à îò “Ãåðîÿ íà Áîãà” (Ãåáåð-àåë), íî â
äåéñòâèòåëíîñò òîâà íå å íÿêàêúâ ÷èñò äóõ (понеже Гавриил, архангелът, означава също „герой на Бога”), à ãåðîé ñ òðè
èçìåðåíèÿ, ÷îâåê â ïúëíèÿ ñìèñúë íà äóìàòà.
Åäèí ïîñëåäåí àðãóìåíò èäâà äà ïîäêðåïè òåçàòà, ÷å Ñèìîí-Ïåòúð è áðàò ìó Èàêîâ ñà ñèíîâå íà Èóäà Ãàìàëèåë.
Ñúäúðæà ñå â “Êëèìåíòîâè ïîó÷åíèÿ”, èçâëå÷åíè îò “Ïúðâîíà÷àëíî ïèñàíèå”, äðóã àïîêðèô, äàòèðàù îò 2 âåê, ñúñ
ñèðèéñêè èëè òðàíñéîðäàíñêè ïðîèçõîä, ÷èåòî àâòîðñòâî ñå ïðèïèñâà íà Êëèìåíò Ðèìñêè, ïðÿê ïîñëåäîâàòåë íà Ïåòúð.
Â òåçè “Êëèìåíòîâè ïîó÷åíèÿ” îòêðèâàìå ñòðàíåí ïàñàæ, êîéòî íàïðàâî îñïîðâà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ: “Íà òåçè
äóìè Ïåòúð îòãîâîðè: ...çàùîòî àç è Àíäðåé, ìîé áðàò åäíîâðåìåííî ïî êðúâ è â Áîãà, íå ñàìî ÷å áÿõìå îòãëåäàíè êàòî
ñèðàöè, íî îùå, ïîðàäè íàøàòà áåäíîñò è ìú÷èòåëíîòî íè ïîëîæåíèå, íèå îùå îò äåòñòâî áÿõìå ïðèâèêíàëè íà òðóä.
Çàòîâà ñåãà ñ ëåêîòà ïîíàñÿìå óìîðàòà îò ïúòóâàíèÿòà...” (“Êëèìåíòîâè ïîó÷åíèÿ”, ÕII, VI.)
Çíà÷è Ñèìîí-Ïåòúð è áðàò ìó Àíäðåé îñèðîòÿâàò îòðàíî, ïðåç öÿëîòî ñè äåòñòâî æèâåÿò â áåäíîñò è çàïî÷âàò äà
ñå òðóäÿò îò ìàëêè. Ëåñíî å äà ðàçáåðåì çàùî, àêî è äâàìàòà ñà ñèíîâå íà Èóäà Ãàìàëèåë, çàãèíàë â áóíòà ïðè
Ïðåáðîÿâàíåòî. Òàêà ñå îïðîâåðãàâà íàëè÷èåòî íà æèâ áàùà, íà ïñåâäî Çåâåäåé, èçìèñëåí îò ïîääðúæíèöèòå íà òàçè
1
âåðñèÿ .
1
По-нататък ще се спрем на този Андрей, чието гръцко име прикрива едно име на иврит, което говори много...
w
wwww
Ñåãà ñõâàùàìå ïî-äîáðå íåîáõîäèìîñòòà, êîÿòî ñà èçïèòâàëè àíîíîìíèòå ïèñàðè îò 4 è 5 âåê, äà ñêðèÿò íàïúëíî
Èóäà Ãàìàëèåë è äà äàäàò íà Ñèìîí-Ïåòúð è “êðúâíèÿ ìó áðàò” Àíäðåé áàùà ñ äðóãî èìå è æèâ ïðè òîâà! Òàêà ñå ïîÿâÿâà
èçìèñëåíèÿ îò ïèñàðèòå Çåâåäåé: “Îòòàì, êàòî îòèäå ïî-íàòàòúê, âèäÿ äðóãèòå äâàìà áðàòÿ, Èàêîâà Çåâåäååâà è áðàò ìó
Èîàíà, â êîðàá ñúñ Çåâåäåÿ, áàùà èì, êîèòî êúðïåõà ìðåæèòå ñè...” (Ìàòåé, IV, 21.)
Âå÷å çíàåì îò Ìàòåé (ÕIII, 55), ÷å Ñèìîí è Èàêîâ ñà áðàòÿ, êîèòî Ëóêà (V, 10) ñâåíëèâî íàðè÷à “äðóãàðè”.
È òàêà, ñïîðåä êàíîíèöèòå ñå ðàçáèðà îò ñàìî ñåáå ñè, ÷å Ñèìîí å “ñèí Çåâåäååâ”. Îò äðóãà ñòðàíà, òîé å è ñèí íà
åäèí çàãàäú÷åí Èîíà (âàðéîíà). Âñúùíîñò òîé íå å ñèí íèòî íà Çåâåäåé, íèòî íà Èîíà. Òîé å ñèðàê ïî áàùà è òîçè áàùà ñå
íàðè÷à Èóäà Ãàìàëèåë. Ïðîòèâîðå÷èåòî ìåæäó Ìàòåé (IV, 21), êîéòî ãî íàçîâàâà ñèí íà Çåâåäåé, è Èîàí (ÕÕI, 15), ñïîðåä
êîãîòî òîé å ñèí íà Èîíà, ñàìî ïîä÷åðòàâà ìàøèíàöèèòå íà ïèñàðèòå.
Îñâåí òîâà Ìàðèÿ, âäîâèöàòà íà Èóäà Ãàìàëèåë, íå ñå å îìúæèëà ïîâòîðíî ñëåä ñìúðòòà ìó. Òîâà å áèëî
íàïúëíî ïîçâîëåíî îò çàêîíà, êîãàòî ñìúðòòà å î÷åâèäíà. Ïðîòèâíî íà îáùîòî ïðàâî, ïðè êîåòî åäèí ôàêò òðÿáâà äà áúäå
ïîòâúðäåí îò äâàìà ñâèäåòåëè, çà àòåñòèðàíåòî íà êîí÷èíà å áèë íóæåí è åäèí ñâèäåòåë, à ñìúðòòà íà ñúïðóã å ìîæåëî äà
áúäå ïðåäïîëîæåíà (Òàëìóä: Éåâàìîò, 88à), àêî ñâèäåòåëÿò å íàïúëíî ïî÷òåí. Íå âñè÷êè áîéíè äðóãàðè íà Èóäà Ãàìàëèåë
ñà çàãèíàëè çàåäíî ñ íåãî è íåãîâàòà ñìúðò å ìîæåëà ëåñíî äà ñå ïîòâúðäè, îùå ïîâå÷å, ÷å ðèìëÿíèòå ñà èìàëè èíòåðåñ
îò ðàçïðîñòðàíÿâàíåòî íà èñòèíàòà. Â òàêúâ ñëó÷àé áè ìîãëî Çåâåäåé äà å âòîðè ñúïðóã íà Ìàðèÿ, çàùîòî â îíåçè ñìóòíè
âðåìåíà æèâîòúò å áèë íåïîñèëåí çà åäíà âäîâèöà ñ ìíîãî íåâðúñòíè äåöà.
Åäèíèÿò îò ìîòèâèòè, è òî íå íàé-ìàëîâàæíèÿò, çà òîâà ïîâòîðíî áðàêîñú÷åòàíèå áè òðÿáâàëî äà å
íåîáõîäèìîñòòà äà ñå ñïàñÿò ñèíîâåòå íà âåëèêèÿ Ãàëèëååö, çà äà ñå ñúõðàíè Äàâèäîâîòî è öàðñêî ïîòåêëî. È òîâà
ïîâòîðíî îìúæâàíå, âåðîÿòíî íàëîæåíî îò ïàðòèÿòà íà çèëîòèòå, äàâà âúçìîæíîñò äà ñå çàïàçè òàéíàòà çà òÿõíîòî
ñúùåñòâóâàíå. Òàêà òå ñå ïðåâðúùàò îôèöèàëíî â “ñèíîâå íà Çåâåäåé”.
Â äåéñòâèòåëíîñò ðèìëÿíèòå íÿìàò îáè÷àé äà ùàäÿò ïîêîëåíèÿòà íà ñâîèòå ðàçìèðíèöè. Èçâåñòíà å èñòîðèÿòà íà
åâðåéñêèòå ìîìè÷åíöà è ìîì÷åíöà, êîèòî ñà íàòîâàðåíè íà êîðàá ñ íàïðàâëåíèå ïóáëè÷íèòå äîìîâå â Èòàëèÿ, íî
íàó÷àâàò êàêâî ãè î÷àêâàò îò òîðìîçåùèÿ ãè è ïðèñìåõóëåí åêèïàæ. Ïî ñèãíàë íà åäíî îò òÿõ âñè÷êè áåç èçêëþ÷åíèå ñå
õâúðëÿò â ìîðåòî, çà äà èçáåãíàò çëàòà ñè ó÷àñò. Òàêà ñúùî, êîãàòî ðàâè Õàíàíèÿ, çàìåñòíèê-ðúêîâîäèòåë íà “êîõàíèì” è
ñèí íà Òåðàäèîí, ðåøàâà äà ïðîäúëæè äà ïðîïîâÿäâà Òîðàòà, âúïðåêè ðèìñêàòà çàáðàíà (ïîä âëàñòâàíåòî íà Àäðèàí), å
îñúäåí äà áúäå èçãîðåí æèâ ñ åäèí ñâèòúê îò âúïðîñíàòà Òîðà, óâèò îêîëî êðúñòà ìó. Æåíà ìó ñúùî å îñúäåíà íà ñìúðò,
çàùîòî íå å ïîïðå÷èëà íà ìúæà ñè, à äúùåðÿ ìó å çàòâîðåíà â ïóáëè÷åí äîì. Òîãàâà ðàâè Ìåèð, æåíåí çà îáðàçîâàíàòà
Âåðóðèÿ, ñåñòðà íà ðàâè Õàíàíèà, îòêóïóâà îò ñúäúðæàòåëÿ ìîìè÷åòî.
Ðèìëÿíèòå èçäèðâàò îöåëåëèòå ïðåäñòàâèòåëè íà Äàâèäîâèÿ ðîä, çà äà ãè äúðæàò ïîä îêî â ïåðèîäè íà ìèð è äà
ãè èçáèâàò â äíè íà âúëíåíèÿ. Åòî êàêâî ïèøå Åâñåâèé Êåñàðèéñêè: “Ãîâîðè ñå îñâåí òîâà, ÷å ñëåä ïðåâçåìàíåòî íà
Èåðóñàëèì Âåñïàñèàí çàïîâÿäâà äà ñå èçäèðÿò âñè÷êè ïîòîìöè íà Äàâèä, çà äà íå îñòàíå ñðåä åâðåèòå íèòî åäèí ìúæ îò
öàðñêèÿ ðîä. È çàðàäè òàçè çàïîâåä ãîëåìè áåäñòâèÿ îòíîâî ñïîëåòÿâàò åâðåèòå...” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà
èñòîðèÿ”, III, ÕII.)
Ñúùèÿò Äîìèöèàí íàðåæäà íàðåæäà äà áúäàò èçòðåáåíè ïîòîìöèòå íà Äàâèä. Â åäíî ñòàðî ïðåäàíèå ñå êàçâà, ÷å
íÿêîè åðåòèöè ñà èçäàëè ïîòîìöèòå íà Èóäà, êîéòî å êðúâåí áðàò íà Ñïàñèòåëÿ, à ñúùî è îò Äàâèäîâèÿ ðîä. Òîâà íè ñî÷è
Õåãåçèï, êîéòî íÿêúäå ñïîìåíàâà íàïðàâî: “Áÿõà îñòàíàëè îùå îò ðîäà íà Ñïàñèòåëÿ, âíóöèòå íà Èóäà, êîéòî áå íàðè÷àí
íåãîâ êðúâåí áðàò. Èçäàäîõà ãè, ÷å ñà îò ðîäà íà Äàâèä. Èçäàéíèêúò ãè çàâåäå ïðåä öåçàð Äîìèöèàí, êîéòî êàòî Èðîä ñå
ñòðàõóâàøå îò çàâðúùàíåòî íà Õðèñòîñ”.
“È òîé ãè ïîïèòà äàëè ñà îò ðîäà Äàâèäîâ, è òå êàçàõà äà. Òîé ãè çàïèòà, êàêâà ñîáñòâåíîñò èìàò è êàêâî å
áîãàòñòâîòî èì. Òå îòãîâîðèõà, ÷å îáùî äâàìàòà ïðèòåæàâàò ñàìî äåâåò õèëÿäè äèíàðèÿ, êàòî íà âñåêè îò òÿõ ñå ïàäà
ïîëîâèíàòà. Ïðèáàâèõà, ÷å íå ãè èìàò â íàëè÷íîñò, à ÷å íà òîëêîâà ñå îöåíÿâà çåìÿòà èì, çà êîÿòî òå ïëàùàò äàíúöè è
ñàìè ÿ îáðàáîòâàò, çà äà ïðåæèâÿâàò. Ïîñëå òå ïîêàçàõà ðúöåòå ñè êàòî äîêàçàòåëñòâî çà òðóäà ñè, ïîêàçàõà ñúùî è
çäðàâèíàòà íà òåëàòà ñè, êàêòî è ìàçîëèòå ïî äëàíèòå ñè. Ñëåä òîâà Äîìèöèàí íå ãè îñúäè íà íèùî, à ãè ïðåçðÿ êàòî
ïðîñòè õîðà è ãè îòïðàòè íà ñâîáîäà.” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêоâíà èñòîðèÿ”, III, ÕÕ.)
Â äåéñòâèòåëíîñò èñòèíñêèòå “ñèêàðè” íÿìàò íàâèêà äà îáðàáîòâàò çåìÿòà è ðúöåòå èì íå áè òðÿáâàëî äà íîñÿò
ñëåäèòå íà òåæúê òðóä. Íî òàêà èëè èíà÷å ïðåñëåäâàíåòî íà ðîäà íå å ïðåêðàòåíî. “Ñëåä Íåðîí è Äîìèöèàí èäâà âðåìåòî
íà èìïåðàòîð Òðàÿí è ðåïðåñèèòå ïðîäúëæàâàò. Ñïîðåä ïðåäàíèÿòà òóê è òàì íàñåëåíèåòî ñå âäèãà íà áóíò... Ñèìåîí, ñèí
íà Êëåîïà..., èçæèâÿâà æèâîòà ñè â ìú÷åíè÷åñòâî, êàêòî íàó÷àâàìå. Íÿêîè îò òåçè åðåòèöè îáâèíèõà Ñèìîí, ñèíà íà
Êëåîïà, ÷å å îò ðîäà Äàâèäîâ è õðèñòèÿíèí. Çàðàäè ïîñëåäíîòî òîé ìíîãî äíè áå èçìú÷âàí ïî ðàçëè÷íè íà÷èíè è ñëåä
êàòî ñ òâúðäîñòòà ñè äúëáîêî óäèâè ñúäèÿòà è ìú÷èòåëèòå ñè, îé ñå ïîìèíà ïî íà÷èí, ïîäîáåí íà ñòðàñòèòå Ãîñïîäíè...
(Ïàê òàì, III, ÕÕÕII.)
“Chronicon paschale” ñèòóèðà òàçè ñìúðò â 105 ã. Êàêòî Ñèìîí-Ïåòúð è Èàêîâ ïðåç 48 ã., òîé ñúùî å ðàçïíàò íà
êðúñò. Äà îòáåëåæèì âñå ïàê ïðèçíàíèåòî, ÷å òîâà ïðåñëåäâàíå (çà ïî-ãîëÿìà òî÷íîñò áèõìå ïðåäïî÷åëè òåðìèíà
“ðåïðåñèÿ”) ñå îñúùåñòâÿâà, çàùîòî “íàñåëåíèåòî ñå âäèãà íà áóíò”. Ìîæåì äà ñìå ñèãóðíè, ÷å ñòàâà äóìà çà ïîðåäíèÿ
îïèò íà äâèæåíèåòî íà çèëîòèòå äà âúðíå íåçàâèñèìîñòòà íà Èçðàåë, íåùî äîñòîéíî çà âúçõâàëà. Íî èìïåðàòîð Òðàÿí å
èçâåñòåí ñúñ ñâîÿ âèñîê ìîðàë è ñòðîãîñò. Íåêà ãî îñâîáîäèì îò îáâèíåíèåòî â íåòîëåðàíòíîñò êúì õðèñòèÿíèòå. Òîé
îñúùåñòâÿâà ðåïðåñèÿ ñðåùó âúëíåíèÿ ñ ïîëèòè÷åñêè õàðàêòåð, íî íå ïðåñëåäâà çà ðåëèãèîçíè âÿðâàíèÿ.
ÐÅÇÞÌÅ
w
wwww
Тази глава е една от най-пространните и важните в труда и е ключова за цялото произведение, затова се налага
да бъде резюмирана, като се отчита и приносът на предходните глави. Така ще направим и равносметка на досегашните
ни заключения. Вече констатирахме, че:
- àðõàíãåë Ãàâðèèë íèêîãà íå ñå å ÿâÿâàë ïðåä Ìàðèÿ è òÿ íèêîãà íå å îïëîäÿâàíà îò Ñâåòèÿ Äóõ;
- Èèñóñ å çà÷åíàò êàòî âñè÷êè äåöà ñ áàùà è ìàéêà îò ïëúò è êðúâ;
- Èèñóñ èìà ïî-ìàëêè áðàòÿ è ñåñòðè, à ìíîãî âåðîÿòíî è áðàò-áëèçíàê;
- Ñèìîí-Ïåòúð è Èàêîâ ñà ñïîìåíàâàíè ñðåä òúé íàðå÷åíèòå áðàòÿ íà Èèñóñ;
- Èàêîâ è Èîàí ïðåäñòàâëÿâàò â ìåñèàíñêàòà ôðàêöèÿ è â íîâîòî äâèæåíèå åäèíèÿò - ïðåõîäíàòà âëàñò (òðîíà), äðóãèÿò
- äóõîâíàòà âëàñò (ïëî÷èöàòà);
- â Åâàíãåëèÿòà, Äåÿíèÿòà è Ïîñëàíèÿòà íÿìà íèêàêâà ñëåäà îò ïðåñòîé íà Ïåòúð â Ðèì. Ñâåäåíèÿ çà òîâà, ïðåäèìíî
óñòíè, ñå ïîÿâÿâàò äâà âåêà ïî-êúñíî;
- èñòîðè÷åñêè å óñòàíîâåíî è ïðèåòî îò âñè÷êè Öúðêâè (êàòîëè÷åñêà, ïðàâîñëàâíà, ðåôîðìèðàíà), ÷å Èàêîâ óìèðà â
Èåðóñàëèì;
- â äåéñòâèòåëíîñò Ñèìîí-Ïåòúð è Èàêîâ ñå íàìèðàò â Èåðóñàëèì ïðåç 47-48 ã. ïî âðåìå íà ãîëåìèÿ ãëàä è ïúðâèÿ
ñèíîä â òîçè ãðàä, êàòî ñëåä òàçè äàòà èç÷åçâàò îò Íîâèÿ çàâåò;
- Àïîêàëèïñèñúò (Îòêðîâåíèåòî) ïðåäñêàçâà èëè ñî÷è, ÷å äâàìàòà “ñâèäåòåëè” íà Èèñóñ ùå áúäàò îñúäåíè íà ñìúðò â
ãðàäà, “äåòî è Ãîñïîä íàø áèäå ðàçïíàò”, è òðóïîâåòå èì ùå áúäàò èçëîæåíè íà ïîêàç òðè äíè. Òàêà ñà ïîñòúïâàëè ñ
ðàçïíàòèòå íà êðúñò. È òàêà, ñòàâà äóìà çà ðàçïúâàíåòî â Èåðóñàëèì íà òåçè äâàìà “ñâèäåòåëè”;
- Èîñèô Ôëàâèé ïèøå â ñâîèòå “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÷å Ñèìîí è Èàêîâ, “è äâàìàòà ñèíîâå íà Èóäà Ãàìàëèåë”, ñà
ðàçïíàòè â Èåðóñàëèì, ïî çàïîâåä íà ðèìñêèÿ ïðîêóðàòîð Òèáåðèé Àëåêñàíäúð;
- à Òèáåðèé Àëåêñàíäúð åðèìñêè ïðîêóðàòîð ñàìî îò êðàÿ íà 46 äî êðàÿ íà 47 ã., âðåìåòî íà Ñèíîäà â Èåðóñàëèì è íà
ãîëåìèÿ ãðàä, êîãàòî Ñèìîí-Ïåòúð è Èàêîâ ñà â Èåðóñàëèì, ñëåä êîåòî èç÷åçâàò îò Íîâèÿ çàâåò.
ÑÈËÎÃÈÇÚÌ ВМЕСТО ЗАКЛЮЧЕНИЕ
à) Ñèìîí è Èàêîâ, êîèòî Òèáåðèé Àëåêñàíäúð çàïîâÿäà äà áúäàò ðàçïíàòè íà êðúñò â Èåðóñàëèì, ñà ñúùèòå Ñèìîí-
Ïåòúð è Èàêîâ îò Åâàíãåëèÿòà;
á) êàòî òàêèâà, òå ñà “ñèíîâå íà Èóäà Ãàìàëèåë”, ñúùî Èóäà Ãàëèëååö èëè Èóäà Ãîëîíèò, “ãåðîÿ îò áóíòà ïðè
Ïðåáðîÿâàíåòî”;
â) òúé êàòî å óñòàíîâåíî, ÷å òå ñà ïî-ìàëêè áðàòÿ íà Èèñóñ, ñëåäîâàòåëíî Èèñóñ òðÿáâà ñúùî äà å “ñèí íà Èóäà
Ãàìàëèåë”, è òî íàé-ãîëåìèÿò...
Àêî читателят прецени, че ñèëîãèçìúò çà èñòèíñêèÿ áàùà îò ïëúò è êðúâ íà Èèñóñ å íåäîñòàòú÷íî óïëúòíåí,
òðÿáâà äà ñå âúðíåì íà ëåãåíäàòà çà “ñâ. Èîñèô, áàùà îñèíîâèòåë íà Èèñóñ”.
Òîãàâà ùå òðÿáâà äà îòãîâîðèì çàùî ïî÷òè íèùî íå çíàåì çà íåãî, çà òîâà êàêâî å ïðàâèë ñëåä âðåìåòî, êîãàòî
âíåçàïíî èç÷åçâà îò Åâàíãåëèÿòà (òîãàâà Èèñóñ å ñàìî íà äâàíàäåñåò ãîäèíè ñïîðåä Ëóêà è íà äâàäåñåò è ÷åòèðè ñïîðåä
Ìàòåé), êîãà è êàê å óìðÿë âúïðîñíèÿò Èîñèô? Çàùî íå îñòàâà íèêàêâî ïðåäàíèå çà íåãî íèòî â Åâàíãåëèÿòà, íèòî â
Äåÿíèÿòà è Ïîñëàíèÿòà? Çàùî Ïàïèé è Åâñåâèé Êåñàðèéñêè íÿìàò íèêàêâè ñâåäåíèÿ çà íåãî è ò. í.?
Íàêðàòêî, çà íåãî ñå ïàçè çàãàäú÷íî ìúë÷àíèå, êîåòî å îùå ïî-ïîêàçàòåëíî.
Ñïîðåä àïîêðèôíèòå åâàíãåëèÿ “çà äåòñòâîòî” òîé óìèðà íà 111 ãîäèíè, à êðàé ñìúðòíîòî ìó ëîæå ñà Èèñóñ è
Ìàðèÿ. Â òàêúâ ñëó÷àé ñå å ñïîìèíàë íàé-êúñíî ïðåç 32 ã., åäíà ãîäèíà ïðåäè Èèñóñ äà èçäúõíå íà êðúñòà, êîãàòî
Ñïàñèòåëÿò å, äà ïðèåìåì îôèöèàëíàòà âåðñèÿ, íà 33 ãîäèíè. Çíà÷è, Èîñèô å íà 79 ãîäèíè (111-32=79) ïðè ðàæäàíåòî íà
Èèñóñ, à ñúïðóãàòà ìó Ìàðèÿ - íà 16 èëè 17. Íî ñïîðåä åâðåéñêèÿ çàêîí, ñåêñóàëíîòî áåçñèëèå å çàêîííà ïðå÷êà çà áðàê
èëè çà íåãîâîòî ïðîäúëæàâàíå. À íà 80 ãîäèíè...
Íà âñè÷êî îòãîðå áè òðÿáâàëî äà ïðèåìåì, ÷å ïî-ìàëêèòå áðàòÿ è ñåñòðè íà Èèñóñ ñà çà÷åíàòè îò Èîñèô, êîãàòî å
ìåæäó 80 è 87 ãîäèíè. Да поставим този въпрос, значи вече да го решим!
Íàêðàÿ, ñúùèòå àïîêðèôíè åâàíãåëèÿ “çà äåòñòâîòî” ñî÷àò îùå, ÷å той се жени за първи път на 40-годишна
възраст. А вече знаем, че â äðåâåí Èçðàåë 18 ãîäèíè å êðàéíàòà âúçðàñò, íà êîÿòî ãëàâàòà íà ñåìåéñòâîòî òðÿáâà äà
îæåíè ñèíà ñè.
Ñòèãàìå äî èçâîäà, ÷å âñè÷êè ïðåäàíèÿ, çàñÿãàùè èç÷åçíàëèÿ îò êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ Èîñèô, ñà èçìèñëåíè îò
àíîíèìíèòå ïèñàðè íà ãðúöêè åçèê îò 4 è 5 âåê. Òå íå ïîçíàâàò ñòàðîåâðåéñêèòå òðàäèöèè, òúé êàòî ñëåä 70 ã., êîãàòî å
ïðåâçåò Èåðóñàëèì, åâðåèòå íÿìàò ñâîÿ äúðæàâà è íå ñà óáåäèíåíè êàòî íàöèÿ.
w
wwww
Òàêà îòíîâî ñòèãàìå äî ÿñíèÿ, îò÷åòëèâ, íî ñ ìíîãî òåæêè ïîñëåäñòâèÿ èçâîä, êîéòî íè ïðåäëàãàò “Èóäåéñêèòå
äðåâíîñòè” íà Èîñèô Ôëàâèé: Èóäà Ãàìàëèåë å èñòèíñêèÿò áàùà íà Èèñóñ.
8
ÎÐËÎÂÎÒÎ ÃÍÅÇÄÎ: ÃÀÌÀËÀ
Победени са тези, които не се надяват на победа!

Х. Олмеро, „Химн за Боливар”
Íà èçòîê îò Òèâåðèàäñêîòî (Ãåíèñàðåòñêîòî) åçåðî, ïîíÿêîãà íàðè÷àíî Ãàëèëåéñêî ìîðå, ñå èçäèãà ïëàíèíà,
óâåí÷àíà ñ íåùî êàòî ãúðáèöà, îòêúäåòî èäâà è íàçâàíèåòî è - “ãàìàë”, îçíà÷àâàùî êàìèëà. Íà âúðõà íà òàçè ãúðáèùà å
ñòðóïàëî êúùóðêè ñåëöå, íÿêîãà âíóøèòåëíî, èñòèíñêî îðëîâî ãíåçäî íà èìå Ãàìàëà. Íà ìëàäèíè Èîñèô Ôëàâèé å
“óïðàâèòåë íà Ãàëèëåÿ è Ãàìàëà”... (Èóäåéñêè âîéíè, II, 11). Âàæíîñòòà íà òàçè êðåïîñò ëè÷è è îò ôàêòà, ÷å àâòîðúò ÿ
ïîñî÷âà îòäåëíî.
Åòî êàêâî ðàçêàçâà òîé çà ïðåäïðèåòàòà îò èìïåðàòîð Âåñïàñèàí âîåííà êàìïàíèÿ ïî òåçè ìåñòà: “Ñëåä
ïðåâçåìàíåòî íà ßôà âñè÷êè ãàëèëåéöè, êîèòî ñå áÿõà èçïëúçíàëè èç ðúöåòå íà ðèìëÿíèòå, ñå îáåäèíèõà ñðåùó òÿõ.
Òîãàâà òå çàåõà ïîçèöèè íàâñÿêúäå, ñ èçêëþ÷åíèå íà Ãèøàëà è Òàâîðñêàòà ïëàíèíà. Êúì òÿõ ñå ïðèñúåäèíè è Ãàìàëà, ãðàä
íà òàðèõåéöèòå, òàì êúäåòî ñâúðøâà öàðñòâîòî íà Àãðèïà è â ñúñåäñòâî ñúñ Ñàãîíå è Ñåëåâêèÿ, è òàì, êúäåòî å
Ñèìåõîíèòñêîòî åçåðî. Øèðèíàòà ìó äîñòèãà 60 âåðñòè, à âîäèòå ìó ñå ñòåëÿò êðàé èçêëþ÷èòåëíî êðàñèâîòî ãðàä÷å Äàôèå.
Òàì ñà è èçâîðèòå íà ìàëêàòà Éîðäàí, ïîä õðàìà íà Çëàòíàòà êðàâà (åäèí îò çëàòíèòå òåëöè íà Èåðîâîàì). Àãðèïà
èçïðàùà ïî òåçè ìåñòà ñâîè ïðåäñòàâèòåëè, êîèòî îêàçâàò ïîâå÷å äîâåðèå íà íàñåëåíèåòî è óñïÿâàò äà ãî óìèðîòâîðÿò.
Íî Ãàìàëà íå ñå ïîä÷èíÿâà, ðàç÷èòàéêè íà ñâîÿòà ïðèðîäíà óêðåïåíîñò. Ïî÷âàòà å ñêàëèñòà è ãðàäúò èìà
åñòåñòâåíî óêðåïëåíèå, ðàçïîëîæåí å ñÿêàø âúðõó âðàò ñ äâå ðàìåíà è òàêà ïðèëè÷à íà êàìèëà. Ïî òîçè ïîâîä ãî íàðè÷àò
Ãàìàë, òúé êàòî ìåñòíèòå õîðà íå ìîãàò äà ãî íàðåêàò ñ èñòèíñêîòî ìó èìå Êàìèë (òàêà ãàëèëåéöè ïðîèçíàñÿò “ãàìàë”),
çàùîòî ìðàçÿò òîâà æèâîòíî (íà ãðúöêè “êàìåëîñ”).
Îòñòðàíè è ïðåä ãðàäà èìà áåçäúííè ïðîïàñòè; çàäíàòà ÷àñò íå å ìíîãî óêðåïåíà, íî æèòåëèòå ñà ÿ ïîäñèëèëè ñ
äúëáîê ðîâ. Ñàìèòå æèëèùà ñà èçãðàäåíè ïðèòèñíàòè åäíî äî äðóãî. Â ïîêðàéíèíèòå ñà èçêîïàíè êëàäåíöè.
Êîëêîòî è äîáðå äà å óêðåïåíî ìÿñòîòî, Èîñèô Ôëàâèé ãî ïîäñèëâà äîïúëíèòåëíî, êàòî èçãðàæäà çäðàâè
ïîäïîðíè ñòåíè è ïðîêàðâà ïîäçåìíè òóíåëè, òàêà æèòåëèòå ìîãàò äà ñå ïðèäâèæâàò è ïîä çåìÿòà.”
Âúïðåêè óäîáíîòî ðàçïîëîæåíèå çà îòáðàíèòåëíè äåéñòâèÿ Ãàìàëà å ïðåâçåòà îò ñèíà íà Âåñïàñèàí Òèò íà 10
íîåìâðè 67 ã. ñë. Õðèñòà, òðè ãîäèíè ïðåäè ïàäàíåòî íà Èåðóñàëèì. Èçáèòè ñà 4000 åâðåè, à 5000 ñå õâúðëÿò è ñå
ñàìîóáèâàò â ïðîïàñòèòå. Ïîæàëåíè ñà ñàìî äâå æåíè, äúùåðè íà ñåñòðàòà íà Ôèëèï, åäèí îò ãåíåðàëèòå íà Àãðèïà. Íî
îáñàäàòà ñòðóâà æèâîòà íà 11 000 ðèìñêè ëåãèîíåðè è ÷óæäè íàåìíèöè.
Ïðåäè òîâà ãðàäúò å ïðåâçåìàí çàåäíî ñ Ãîëàí, Ñåëåâêèÿ è Ôàðàí, êîãàòî Àðåòà, öàð íà íàáàòåéñêèòå àðàáè,
ñòàâà öàð íà Ñèðèÿ, íàõëóâà â Èóäåÿ è ïîáåæäàâà Àëåêñàíäúð ßíåé, êàòî ïîñëå ñêëþ÷âà ìèðåí äîãîâîð ñ íåãî. Âúïðåêè
òîâà ïîñëåäíèÿò ïðåäïðèåìà êîíòðààòàêà è çàâëàäÿâà ÷åòèðè ãðàäà. Òîâà ñòàâà îêîëî 80 ã. ñë. Õðèñòà.
Òàêúâ å ãðàäúò, äàë èìåòî ñè íà èñòèíñêèÿ áàùà íà Èèñóñ, íà âîäà÷à íà áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî. Ïîíÿêîãà ãî
íàðè÷àò Èóäà îò Ãàëèëåÿ èëè Èóäà Ãàëèëååö (Äåÿíèÿ, V, 37) èëè îùå Èóäà Ãîëîíèò. “Ñëåä íåãî (Òåâäà), êîãàòî áåøå
Ïðåáðîÿâàíåòî, ÿâè ñå Èóäà Ãàëèëååö è óâëå÷å ñëåä ñåáå ñè äîñòà íàðîä; íî è òîé çàãèíà, è âñè÷êè, êîèòî ãî áÿõà
ïîñëåäâàëè, ñå ðàçïèëÿõà.” (Äåÿíèÿ, V, 37.)
“Â 42 ã. îò öàðóâàíåòî íà Àâãóñò, â 23 ã. îò ïîðîáâàíåòî íà Åãèïåò è îò ñìúðòòà íà Àíòîíèé è Êëåîïàòðà, ïî
âðåìåòî íà êîÿòî ïðèêëþ÷è âëàñòâàíåòî íà Èïîëåìåèòå, ñå ðîäè íàøèÿ Ãîñïîä è Ñïàñèòåë Èèñóñ Õðèñòîñ, ïî âðåìåòî íà
Ïúðâîòî ïðåáðîÿâàíå, êîãàòî Êèðèíèé óïðàâëÿâàøå Ñèðèÿ... (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, I, V, 2 è Ëóêà II, 1-
5.)
“Èóäà Ãîëîíèò, îò ãðàäà, íàðå÷åí Ãàìàëà , âçå ñúñ ñåáå ñè ôàðèñåÿ Ñàäîê è âäèãíà íàðîäà íà áóíò. Òå ãîâîðåõà,
÷å ïðåáðîÿâàíåòî ñëóæè ñàìî çà ïîäñèëâàíå íà ðîáñòâîòî è âäúõíîâÿâàõà õîðàòà äà áðàíÿò ñâîáîäàòà ñè...” (Èîñèô
Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, VIII, 4.)
“Òîãàâà åäèí ãàëèëååö íà èìå Èóäà, ïîäòèêâàøå ñâîèòå ñúîòå÷åñòâåíèöè êúì áóíò, êàòî ãè óïðåêâàøå, ÷å ïëàùàò
äàíúê íà ðèìëÿíèòå è ÷å íå òðÿáâà äà ïîíàñÿò äðóãè ãîñïîäàðè, îñâåí Áîãà...” (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè âîéíè”, II, 18.)
“Òàì áåøå ñúùî è íÿêîé ñè Èóäà, ñèí íà Åçåêèÿ, òîçè ñòðàøåí ðàçáîéíè÷åñêè ãëàâàòàð, êîéòî íÿêîãà áèë çàëîâåí
îò Èðîä ñ ãîëåìè òðóäíîñòè. Òîçè Èóäà ñúáðà êðàé Ñåïôîð, â Ãàëèëåÿ, âîéñêà îò îò÷àÿíè ñìåë÷àöè è íàõëó â öàðñêèÿ
1
äâîðåö .
1
Става въпрос за двореца на Ирод Антипа, син на Ирод Велики.
w
wwww
“Ñëåä êàòî ñå ñäîáè ñ âñè÷êè íàìåðåíè òàì îðúæèÿ, òîé âúîðúæè ñ òÿõ õîðàòà ñè è îòìúêíà âñè÷êè áîãàòñòâà, íà
êîèòî áå ïîïàäíàë. Òîé òåðîðèçèðàøå âñè÷êî íàîêîëî ñúñ ñâîèòå îïóñòîøèòåëíè ãðàáåæè, ñòðåìåéêè ñå êúì ãîëÿìî
áîãàòñòâî è äîðè êúì öàðñêà âëàñò. Íî ñå íàäÿâàøå äà ïîñòèãíå òåçè ïî÷åñòè íå ñ äîñòîéíî ïîâåäåíèå, à íàïðîòèâ,
ïðèáÿãâàéêè äî êðàéíà íåñïðàâåäëèâîñò...” (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕVII, 10.)
Èîñèô Ôëàâèé òîêó ùî óòî÷íè, ÷å Èóäà Ãàëèëååö å ñèí íà Åçåêèÿ, çà êîãîòî äîïúëâà, ÷å å áèë “ñòðàøåí ðàçáîéíè÷åñêè
ãëàâàòàð”. Между другото, в една от предходните глави представихме любопитни подробности за края на този Езекия,
споменати от Льометр дьо Саси в неговата библейска хронология.
Ïðåç 46 ã. ïð. Õðèñòà Èðîä, âòîðè ñèí íà Àíòèïàòúð, å óïðàâèòåë íà Ãàëèëåÿ ñ èìïåðàòîðñêà çàïîâåä. Ñëåä
îæåñòî÷åíè ïðåñëåäâàíèÿ è áèòêè âîéñêèòå ìó óñïÿâàò äà çàëîâÿò Åçåêèÿ, êîéòî îïóñòîøàâà Ñèðèÿ, òîãàâà ïîä ðèìñêà
âëàñò. Èðîä çàïîâÿäâà äà ãî ðàçïíàò. Ñêîðî ñëåä òîâà òîé å ïðèçîâàí äà ñå ÿâè ïðåä äóõîâíèÿ ãëàâà íà Èçðàåë Õèðêàí,
êîéòî îñòðî ãî óïðåêâà çà ñìúðòòà íà Åçåêèÿ. Èðîä óñïÿâà äà ñå îïðàâäàå, áëàãîäàðåíèå êàêòî íà äîáðàòà ñè çàùèòà, òàêà
è íà ïîêðîâèòåëñòâîòî íà Ðèì, íà êîãîòî Õèðêàí íå ñìåå äà ñå ïðîòèâîïîñòàâÿ.
Âåäíàãà ñëåäâà âúïðîñúò çàùî äóõîâíèÿò ãëàâà íà Èçðàåë ñå âúçìóùàâà îò ôàêòà, ÷å Èðîä å îñúäèë íà ñìúðò
åäèí ðàçáîéíè÷åñêè ãëàâàòàð? Ìíîãî ïðîñòî, çàùîòî òîçè “ðàçáîéíèê” âñúùíîñò å ãëàâà íà öàðñêèÿ ðîä, “ñèí Äàâèäîâ”.
Íàâÿðíî òîçè áúäåù öàð âå÷å å ìèðîïîìàçàí, à ðàçáîéíè÷èñòâîòî ìó âñúùíîñò å ôîðìà íà åâðåéñêàòà ñúïðîòèâà. À òîâà,
êîåòî óñïÿâà äà íè óáåäè, ÷å Èóäà Ãàìàëèåë è áàùà ìó Åçåêèÿ íå ñà îáèêíîâåíè ðàçáîéíèöè, êàêòî ãè ïðåäñòàâÿ Èîñèô
Ôëàâèé, å îáñòîÿòåëñòâîòî, ÷å ñúùåñòâóâà äîêòðèíà íà äâèæåíèåòî, ÷èéòî ñúçäàòåë å Èóäà Ãàìàëèåë.
Â ñâîèòå “Èóäåéñêè äðåâíîñòè” Èîñèô Ôëàâèé îïèñâà ÷åòèðè ñåêòè, êîèòî ïîäåëÿò âëèÿíèåòî ñè íàä åâðåéñêèÿ
íàðîä. Èçáðîÿâà ïúðâî ôàðèñåèòå, ïîñëå ñàäóêåèòå è åñåèòå. Èäâà ðåä íà ÷åòâúðòàòà: “Íî åòî, ÷å íÿêîé ñè Èóäà Ãîëîíèò,
îò ãðàä Ãàìàëà, ïðèâëå÷å êúì ñåáå ñè åäèí ôàðèñåé íà èìå Ñàäîê è íà÷åíà ìåòåæà. Òå ðàçïðàâÿõà, ÷å òîâà ïðåáðîÿâàíå
ñàìî âîäè äî îùå ïî-ïúëíî çàðîáâàíå è ïðèçîâàâàõà íàðîäà äà èçèñêâà ñâîáîäàòà ñè. Çàùîòî, êàçâàõà òå, àêî ñå ñëó÷è
òàêà, ÷å óñïåÿò, òîâà ùå óâåëè÷è äîñåãàøíîòî èì áîãàòñòâî. Àêî ïúê ãè ëèøàò îò òîâà, êîåòî ñåãà ïðèòåæàâàò, ïîíå ùå ñå
óâåí÷àÿò ñ ÷åñòòà è ñëàâàòà, çàäåòî ñà ïðîÿâèëè âúçâèøåíîñò íà äóõà. À Áîã ùå ãè çàêðèëÿ è ùå ïîäïîìîãíå óñïåõà íà
ïëàíîâåòå èì, àêî ñà âäúõíîâåíè è âñåîòäàéíè è ïîíåñàò âñÿêàêâè ñòðàäàíèÿ è ìúêè, äîêàòî ïîñòèãíàò öåëòà...
Îòòàì ñå ïîðàæäàò ìåòåæèòå è ïîëèòè÷åñêèòå óáèéñòâà, ÷åñòî è íà ñúãðàæäàíè, æåðòâà íà áåñà, îáõâàíàë è
åäíèòå, è äðóãèòå, êàêòî è íà íåîòñòúï÷èâîñòòà èì. Ãëàäúò äîâåæäà õîðàòà äî áåçñðàìíè êðàéíîñòè. Ðàçãðàáâàíåòî è
ðàçðóøàâàíåòî íà ãðàäîâå å ÷åñòî ÿâëåíèå. Áóíòúò ñå ðàçðàñòâà äîòàì, ÷å äîðè Õðàìúò Áîæè íå å ïîùàäåí îò ïëàìúöèòå.
Ïðîìÿíàòà íà íàöèîíàëíèòå èíñòèòóöèè è ðàçêëàùàíåòî íà óñòîèòå èì ñå íàñî÷âàò â êðàéíà ñìåòêà ñðåùó âñè÷êè, êîèòî ñå
íóæäàÿò îò òÿõíàòà çàêðèëà. Èóäà Ãàìàëèåë è Ñàäîê, êàòî ñúçäàäîõà è íàëîæèõà òàçè ÷åòâúðòà ôèëîñîôñêà ñåêòà è êàòî
ñå çàîáèêîëèõà ñ ìíîãîáðîéíè ïðèâúðæåíèöè, ïðúñíàõà â ñòðàíàòà ñåìåòî íà ðàçìèðèöèòå è çëèíèòå, êîèòî èçáóÿõà ïî-
êúñíî. È âñè÷êî òîâà, áëàãîäàðåíèå íà åäíà íåïîçíàòà ïðåäè òÿõ ôèëîñîôèÿ. Òî÷íî íà íåÿ èñêàì äà ñå ñïðà çà ìàëêî,
çàùîòî ìëàäèòå ñå óâëè÷àò ïî ñåêòàòà, à òÿ å ïðè÷èíà ñòðàíàòà äà òúíå â ðàçðóõà...
×åòâúðòàòà ôèëîñîôñêà ñåêòà å ñúçäàäåíà îò Èóäà Ãàëèëååö. Ïî ñúùåñòâî íåãîâèòå ñåêòàíòè âúçïðèåìàò
1
äîêòðèíàòà íà ôàðèñåèòå, íî èçïèòâàò íåóñòîèìà ëþáîâ êúì ñâîáîäàòà . Çà òÿõ Áîã å åäèíñòâåíèÿò ãîñïîäàð.
È íàé-æåñòîêàòà ñìúðò èëè èçòåçàíèÿ íà òåõíè ïðèÿòåëè èëè ðîäíèíè ãè îñòàâÿò áåçðàçëè÷íè. Íàé-âàæíîòî çà òÿõ
å äà íå ãè ïðèíóæäàâàòå äà ñå îáðúùàò êúì äðóã ÷îâåê êàòî êúì ãîñïîäàð. Òúé êàòî ìíîãî õîðà ñà ñâèäåòåëè íà
íåïîêëàòèìàòà òâúðäîñò, ñ êîÿòî òå ïîñðåùàò âñÿêàêâè çëèíè, íÿìà äà ãîâîðÿ ïîâå÷å. Ñòðàõóâàì ñå íå ÷å íÿêîé ùå ñå
óñúìíè â òîâà, êîåòî êàçâàì ïî òåõåí àäðåñ, à íàïðîòèâ, ÷å ìîèòå äóìè ùå äàäàò òâúðäå ñëàáà ïðåäñòàâà çà ïðåçðåíèåòî,
ñ êîåòî òå ïðèåìàò è ïîíàñÿò áîëêàòà. Òàçè ëóäîñò çàïî÷âà äà ñå ðàçïðîñòðàíÿâà ñðåä íàøèÿ íàðîä ïîä óïðàâëåíèåòî íà
Êàñèé Ôëîðèé, êîéòî ÷ðåç ïðåêàëåíèòå ñè íàñèëèÿ çàñèëè îñíîâàíèÿòà çà áóíò ñðåùó ðèìëÿíèòå. Åòî, òàêèâà ñà
ôèëîñîôñêèòå ñåêòè, êîèòî ñà âúçïðèåòè îò åâðåèòå...” (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕVIII, 1.)
Òîçè òåêñò âîäè äî íÿêîëêî êîíñòàòàöèè.
Íàé-íàïðåä, ïîãðåøíî å äà ñå êàæå, ÷å ñåêòàòà, îñíîâàíà îò Èóäà Ãàìàëèåë, çàïî÷âà äà ñå ðàçïðîñòðàíÿâà ïî
âðåìåòî íà Êàñèé Ôëîðèé, çàùîòî òîé å ïðîêóðàòîð íà Èóäåÿ ïðåç 65 ã. À Èóäà Ãàìàëèåë âäèãà áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî
ïðåç 6 ã. ñë. Õðèñòà. Òðÿáâà äà ñå ðàçáèðà, ÷å ïðåç 65 ã. òàçè ñåêòà çíà÷èòåëíî ñå ðàçðàñòâà è ñïå÷åëâà åâðåéñêàòà
ìëàäåæ. Íî å î÷åâèäíî ñúùî òàêà, ÷å òÿ ïîäêëàæäà âñè÷êè ðàçìèðèöè îò 6 äî 65 ã. ñë. Õðèñòà.
Îñâåí òîâà, âèæäà ñå, ÷å òîâà âñúùíîñò å ñàìàòà äîêòðèíà íà Èèñóñ, êîéòî êàçâà:
“Íèêîé íå ìîæå äà ñëóãóâà íà äâàìà ãîñïîäàðè... Íå ìîæå äà ñëóæèòå íà Áîãà è íà ìàìîíà...” (Ìàòåé, VI, 24 è Ëóêà,
ÕVI, 13.)
“... Åäèí å âàøèÿò Ó÷èòåë - Õðèñòîñ, à âñè÷êè âèå ñòå áðàòÿ...” (Ìàòåé, ÕÕIII, 8.)
Îòíîñíî áåç÷óâñòâèåòî íà ïðèâúðæåíèöèòå íà ó÷åíèåòî êúì ñòðàäàíèÿòà íà òåõíèòå ñúáðàòÿ ùå îòáåëåæèì, ÷å
Åâàíãåëèÿòà íèùî íå ñïîìåíàâàò çà ïðåæèâÿâàíèÿòà íà Ìàðèÿ ïðåä ïðèêîâàíèÿ è íà êðúñò ñèí. Íàó÷àâàìå, ÷å òÿ ïðîñòî å
òàì çàåäíî ñ äðóãè æåíè, è íèùî ïîâå÷å. Ìíîãîáðîéíèòå æåíè, êîèòî ñëåäâàò øåñòâèåòî êúì Ãîëãîòà, ïëà÷àò è ñå áèÿò â
ãúðäèòå, ñà îáèêíîâåíèòå îïëàêâà÷êè îò ïîãðåáàëíèòå öåðåìîíèè ïî òåçè ìåñòà â Áëèçêèÿ èçòîê.
1
Да се замислим над думата „варйона” (анархист на акадски), название, с което Симон-Петър е удостоен от Иисус (Иоан, ХХІ, 15.)
w
wwww
Âñúùíîñò òðÿáâà äà ïðèåìåì, ÷å òîçè ìåñèàíèòñêè èíòåãðèçúì íå å íÿêàêâà íîâîñò çà Èçðàåë. Îùå â êíèãà òðåòà
íà “Öàðñòâà” âèæäàìå êàê Èñìàèë, îò öàðñêî ïîòåêëî è ñèí íà Íåòàíèÿ, îñúæäà íà ñìúðò Ãîäîëèÿ è åâðåèòå, ñúòðóäíè÷èëè
íà õàëäåèòå: “Íî â ñåäìèÿ äåí äîéäå Èñìàèë, ñèí íà Íåòàíèÿ, Åëèøàìîâ ñèí, îò öàðñêè ðîä, ñ äåñåò äóøè, ïîðàäè
Ãîäîëèÿ, è òîé óìðÿ, ñúùî è èóäåèòå, è õàëäåèòå, êîèòî áÿõà â Ìàñèôà. Òîãàâà ñå äèãíà öåëèÿ íàðîä, îò ìàëî äî ãîëÿìî, è
âîåíà÷àëíèöèòå, è îòèäîõà â Åãèïåò, çàùîòî ñå áîÿõà îò õàëäåèòå...(IV, Öàðñòâà, ÕÕV, 25-26.)
Ùå íàìåðèì ïî-ïúëíè ïîäðîáíîñòè çà äåéíîñòòà íà òîçè Èñìàèë “îò öàðñêè ðîä” â “Êíèãà íà ïðîðîê Èåðåìèÿ” (ÕLI,
1-18): “Ìåæäó òîâà Èîàí, ñèí íà Êàðåÿ, è âñè÷êè âîåííè íà÷àëíèöè, êîèòî áÿõà íà ïîëåòî, äîéäîõà ïðè Ãîäîëèÿ â Ìàñèôà è
ìó êàçàõà: “Çíàåø ëè òè, ÷å Âààëèñ, öàð íà Àìîíîâèòå ñèíîâå, èçïðàòè Íåòàíèåâèÿ ñèí Èñìàèëà äà òå óáèå?” Íî Ãîäîëèÿ,
Àõèêàìîâ ñèí, íå èì ïîâÿðâà...” (Èåð. ÕL, 13, 14.)
Ïðåäëàãàò íà Ãîäîëèÿ äà ïðåäïðèåìå èçíåíàäâàù õîä è äà óáèå Èñìàèë, íî òîé îòêàçâà, îáÿâÿâàéêè, ÷å Èñìàèë
íÿìà ïîâîä äà ãî óáèâà. Òîé ïðîñòî å çàáðàâèë èëè íå å îñâåäîìåí çà ðîëÿòà íà Âààëèñ, öàðÿ íà Àìîíîâèòå ñèíîâå. Òàêà
ñå îêàçâà, ÷å Ãîäîëèÿ å íèùî ïîâå÷å îò íàåìåí óáèåö.
Àêî ñå ñïðåì íà Òðåòà êíèãà öàðñòâà, âèæäàìå êàê Åëèñåé, çà äà óìúðòâè öàðÿ íà Èçðàåë Èîðàì è öàðÿ íà Èóäåÿ
Àçàèë, êàêòî è Èåñàâåë, ìàéêàòà íà Èîðàì, íàé-íàïðåä ïîìàçâà ñ öàðñêî ìèðî ìëàäèÿ Èèóé. Èçãëååæäà òîãàâà ñúùåñòâóâà
îêóëòíà òðàäèöèÿ, ñïîðåä êîÿòî óáèéñòâîòî èëè åêçåêóöèÿòà ñà ëåãèòèìíè, ñàìî àêî ñà èçâúðøåíè èëè ïîðú÷àíè îò ÷îâåê ñ
öàðñêî ïîòåêëî èëè ïîìàçàí ñ öàðñêî ìèðî. Êàòî ñëåäâàò òàçè òðàäèöèÿ, ïðîäúëæèëà äåâåò âåêà äî âðåìåòî íà
Ïðåáðîÿâàíåòî, ñåêòàíòèòå íà Èóäà Ãàìàëèåë è òåõíèòå ïðèåìíèöè èìàò ñúçíàíèåòî, ÷å èçáèâàò âðàãîâåòå ñè
çàêîíîñúîáðàçíî.
Òîâà îáñòîÿòåëñòâî ïîìàãà äà ðàçáåðåì ïî-äîáðå Èèñóñ, êîéòî íà èçëèçàíå îò Èåðèõîí è íà ïúò çà Èåðóñàëèì
çàïîâÿäâà äà èçêîëÿò çàëîæíèöèòå è ïëåííèöèòå: “... à îíèÿ ìîè âðàãîâå, êîèòî íå èñêàõà äà öàðóâàì íàä òÿõ, äîâåäåòå òóê
è ïîñå÷åòå ïðåä ìåí. Êàòî êàçà òîâà, Òîé òðúãíà ïî-íàòàòúê, âúçëèçàéêè çà Èåðóñàëèì...” (Ëóêà, ÕIÕ, 27, 28.)
È òàêà, Ãàìàëà, îðëîâîòî ãíåçäî, îòêúäåòî áîéöèòå íà åâðåéñêàòà ñúïðîòèâà ïðåäèçâèêâàò ðèìëÿíèòå, ñúùèÿò
òîçè ãðàä Ãàìàëà å èñòèíñêîòî ðîäíî ìÿñòî íà Èèñóñ, ñèí íà Èóäà Ãàëèëèåö, Èóäà Ãîëîíèò, è âíóê íà Èåçåêèÿ. À
áåçâîäíàòà è äèâà ïëàíèíà, ÷èéòî ñèëóåò å äàë èìåòî ñè íà ãðàäà, êàöíàë íà âèñîêîòî êàòî ãðàáëèâà ïòèöà, äåáíåùà
ðàâíèíàòà, ñúùàòà òàçè ïëàíèíà, êîëêîòî è ïàðàäîêñàëíî äà å òîâà, å ïëàíèíàòà íà ïðî÷óòàòà “ïðîïîâåä”.
Àêî âíèêíåì âíèìàòåëíî âúâ âñè÷êè òåêñòîâå îò Åâàíãåëèÿòà, êúäåòî ñå ãîâîðè çà ïëàíèíà (оставяме настрана
планините), ñòèãàìå äî èçâîäà, ÷å âñåêè ïúò òåêñòúò óòî÷íÿâà åñòåñòâîòî íà ïëàíèíàòà, èëè ïðîñòî ñòàâà äóìà çà
“ïëàíèíàòà”. Òàêà, êîãàòî ñå ñïîìåíå “ñâåùåíàòà ïëàíèíà”, ðàçáèðàìå Ñèîí, âúðõó êîÿòî ñå èçäèãàò Èåðóñàëèì è íåãîâèÿò
Ñâåùåí õðàì. Àêî ñå îòíàñÿ çà ìàñëèíåíèÿ âðúõ, ñå ãîâîðè çà Ìàñëèíåíàòà ïëàíèíà. Àêî òðÿáâà äà ñå ïîñî÷è Òàâîð èëè
âúðõúò íà Èçêóøåíèåòî, ñòàâà äóìà çà “âèñîêàòà ïëàíèíà”.
Íî ïîíÿêîãà ñòàâà âúïðîñ ñàìî çà “ïëàíèíàòà”. Íàèñòèíà, èìà ñòèõîâå, îò êîèòî ìîæåì äà îòãàòíåì, ÷å ñòàâà äóìà
çà âúçâèøåíèå êðàé áðåãà íà Ãåíèñàðåòñêîòî åçåðî. Íî ñå ñðåùàò è äðóãè, êúäåòî íÿìà ìÿñòî çà äâóñìèñëèöè è òîãàâà
òàçè ïëàíèíà å Ãàìàëà.
Êàê èíà÷å áèõà ðàçáðàëè ïîñëåäîâàòåëèòå êîå å òî÷íîòî ìÿñòî íà ñðåùàòà, êîãàòî Èèñóñ ñ ïîñðåäíè÷åñòâîòî íà
“àíãåëà” èì ñúîáùàâà:
“Íî èäåòå, îáàäåòå íà ó÷åíèöèòå Ìó è íà Ïåòðà, ÷å Òîé âè ïðåâàðÿ â Ãàëèëåÿ... (Ìàðêî, ÕVI, 7.)
“... è åòî, ïðåâàðâà âè â Ãàëèëåÿ; òàì ùå Ãî âèäèòå... (Ìàòåé, ÕÕVIII, 7.)
Î÷åâèäíî å, ÷å ïðè òîëêîâà äèñêðåòíî èçðàçÿâàíå å íåîáõîäèìî ïîñâåòåíèòå äà çíàÿò ïðåäâàðèòåëíî òî÷íîòî
ìÿñòî íà ñðåùàòà:
“À åäèíàéñåòòå ó÷åíèöè îòèäîõà â Ãàëèëåÿ, íà ïëàíèíàòà, äåòî èì áå çàïîâÿäàë Èèñóñ... (Ìàòåé, ÕÕVIII, 16.)
À òîé íå êàçâà íèùî ïîâå÷å îò: “... èäåòå è îáàäåòå íà áðàòÿòà Ìè, äà èäàò â Ãàëèëåÿ, è òàì ùå Ìå âèäÿò...”
(Ìàòåé, ÕÕVIII, 10.) È êàêòî âèæäàìå, íå ñå íàëàãà äà óòî÷íÿâà!
9
ÈÇÌÀÌÀÒÀ: ÍÀÇÀÐÅÒ
Той ще се нарече Назорей...

Матей, ІІ, 23
Òðÿáâà a èçÿñíèм åäèí ïðîáëåì - çà èäåíòèôèêàöèÿòà íà Íàçàðåò. Òîçè ãðàä (Íàçàðåò, Íàçàðà) íå ïðèñúñòâà â
íèòî åäèí äðåâåí òåêñò. Ñòàðèÿò çàâåò, òîëêîâà ìíîãîñëîâåí çà ãåîãðàôèÿòà, Èîñèô Ôëàâèé, Òàëìóäà, ðúêîïèñèòå îò
Ìúðòâî ìîðå, íå ãî ñïîìåíàâàò âúîáùå. Èìåòî íà ãðàäà ñå ïîÿâÿâà åäâà â êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ, ò. å. ïðåç 4 â. Тази
w
wwww
липса ще се изясни по-късно, когато читателят разбере, че в случая става дума само за нарицателно – градът е просто
„град на назореите”, „град на чистите”, на иврит „кадошим”.
Äíåøíîòî ãðàä÷å â äåéñòâèòåëíîñò ñå ïîÿâÿâà ÷àê ïðåç 8 âåê, òúé êàòî íàé-ïîñëå òðÿáâà äà ñå ïîñî÷è òîçè
Íàçàðåò, çà êîéòî ïèøå â Åâàíãåëèÿòà. Ïîêëîííèöèòå ñòàâàò âñå ïî-ìíîãîáðîéíè, òå èñêàò äà ïîñåòÿò Íàçàðåò. Çàòîâà òîé
ùå áúäå ñúçäàäåí.
Íå ìîæå è äóìà äà ñòàâà äà ñå ïðåäñòàâè ïîä òîâà èìå èñòèíñêèÿò ãðàä íà “íàçîðåèòå”. Çàùîòî äà ñå ðàçêðèå
èñòèíñêîòî èìå, áè îçíà÷àâàëî äà ñå íàñî÷àò äóõîâåòå êúì èñòèíñêèÿ áàùà íà Èèñóñ. Íî íåâåæàòà âèíàãè ëúæå ëîøî è
èñòèíàòà ðàíî èëè êúñíî ïîáåæäàâà.
Àêî ñå áåøå çàñåëèë â äíåøíèÿ Íàçàðåò, â ãîäèíàòà íà îôèöèàëíîòî ñè ðàæäàíå, Èèñóñ ùåøå äà áúäå ïîäàíèê íà
Èðîä Àíòèïà, òåòðàðõ íà Ãàëèÿ è Ïåðåÿ. À æèòåëèòå íà Ãàìàëà ñòàâàò ïîäàíèöè íà öåçàðÿ, ò. å. íà Ðèì, ñëåä 34 ã. ñë. Õð. è
âå÷å ñà ïîäâëàñòíè íà ïðîêóðàòîðà, â ñëó÷àÿ Ïèëàò Ïîíòèéñêè. È òîâà ïîêàçâà, ÷å Èèñóñ å ðàçïíàò íà êðúñòà íå ïî-ðàíî îò
òàçè ãîäèíà.
Åòî êàêâî êàçâà Þëèàí Âåðîîòñòúïíèê, öèòèðàí îò Êèðèë Àëåêñàíäðèéñêè â íåãîâèÿ “Contra Julianum”: “×îâåêúò,
êîéòî áå ðàçïíàò îò Ïèëàò Ïîíòèéñêè, å áèë ïîäàíèê íà öåçàðÿ è íèå ùå ãî äîêàæåì...” Ïîäàíèê ïî ðîæäåíèå, áåç
ñúìíåíèå.
Ðàçáèðà ñå, êàòî ñúâåñòåí õðèñòèÿíñêè åïèñêîï Êèðèë Àëåêñàíäðèéñêè öåíçóðèðà çàÿâåíîòî äîêàçàòåëñòâî. Íî
òîâà ñ íèùî íå ïîìàãà íà îôèöèàëíàòà òåçà. Çàùîòî îò çíà÷åíèå å ãåîãðàôñêîòî ðàçïîëîæåíèå íà äíåøíèÿ Íàçàðåò. Â
êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ îòêðèâàìå ñëåäíîòî: “Âèå ñòå ñâåòëèíàòà íà ñâåòà. Íå ìîæå ñå óêðè ãðàä, êîéòî ñòîè íà âðúõ
ïëàíèíà.” (Ìàòåé, V, 14.)
“Êàòî ÷óõà òîâà, âñè÷êè â ñèíàãîãàòà ñå èçïúëíèõà ñ ÿðîñò; è ñòàíàõà, òà Ãî èçêàðàõà âúí îò ãðàäà è çàâåäîõà
íàâðúõ ðúòëèíàòà, íà êîÿòî áå ïîñòðîåí ãðàäúò èì, çà äà ãî áëúñíàò íàäîëó. Íî Òîé ïðåìèíà ïîñðåä òÿõ è ñè îòèäå...”
(Ëóêà, IV, 28-30.)
Òàçè ñöåíà ïðåäïîëàãà íàëè÷èåòî íà ïðîïàñò èëè äúëáîê äîë ñúâñåì íàáëèçî. Èçëèçàò îò ñèíàãîãàòà êàòî áëúñêàò
ïðåä ñåáå ñè åðåòèêà, âîäÿò ãî äî ðúáà è ãî áóòàò â áåçäíàòà. Òîçè íà÷èí íà åêçåêóöèÿ, êîéòî å ðèòóàëåí çà
ñòàðîåâðåéñêîòî ïðàâîðàçäàâàíå, íàïúëíî îòãîâàðÿ íà ãåîãðàôñêèòå äàäåíîñòè íà Ãàìàëà - îðëîâîòî ãíåçäî, çàîáèêîëåíî
ñ óðâè. Íî â äíåøíèÿ Íàçàðåò òîâà å íàïúëíî íåâúçìîæíî...
Ãðàä÷åòî å ðàçïîëîæåíî âúðõó ïîëåãàòèÿ ñêëîí íà õúëì íà þãîçàïàä îò îáøèðíà êîòëîâèíà ñúñ çàêðúãëåíè
õúëáîöè. Íåùî ïîâå÷å, òîçè Íàçàðåò å â ãúíêà íà ìåñòíîñòòà, õîðèçîíòúò å íèñêî, à íàáëèçî íÿìà íèêàêâè ïðîïàñòè èëè
óðâè. Íåâúçìîæíî å äà ñå ìèñëè çà êàêâîòî è äà áèëî áëúñêàíå îòâèñîêî.
Çà äà îòñòðàíÿò òîâà íåñúîòâåòñòâèå, èçìèñëÿò, ÷å åïèçîäúò íà “Áëúñêàíåòî â ïðîïàñòòà”, å ñòàíàë íà ñúñåäåí
âðúõ, íàðå÷åí áåç íèêàêâî äîêàçàòåëñòâî “âúðõà íà Áëúñêàíåòî”. Çà íåùàñòèå ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó òîçè âðúõ è Íàçàðåò ñå
èçìèíàâà ïåøà çà îêîëî ÷àñ. Êàêúâ ñìèñúë èìà Èèñóñ äà ñå ñúãëàñè äà âúðâè åäèí ÷àñ â æåãàòà, äà ñå èçêà÷è íà âúðõà è
ñëåä òîâà äà ìèíå ïðåç òúëïàòà, êîÿòî æåëàå ñìúðòòà ìó, äà ñå ñïóñíå â îáðàòíà ïîñîêà, äà õîäè îùå åäèí ÷àñ, çà äà
ïîåìå ïúòÿ, ïî êîéòî ùå íàïóñíå Íàçàðåò?
È êàê ìîæå äà ñå ãîâîðè çà “ðúòëèíàòà, íà êîÿòî áå ïîñòðîåí ãðàäúò èì” (Ëóêà, IV, 28-30), àêî ñà íåîáõîäèìè äâà
÷àñà çà îòèâàíå è âðúùàíå îòòàì? Ëúæàòà, à òÿ å òî÷íî òàêàâà, íå ìèíàâà.
Íàïðîòèâ, àêî ñöåíàòà ñòàâà â Ãàìàëà, âñè÷êî ìîæå äà ïðîòå÷å çà íÿêîëêî ìèíóòè: èçëèçàíåòî îò ñèíàãîãàòà,
èçáóòâàíåòî íà Èèñóñ îò âðúæäåáíàòà òúëïà, ñòèãàíåòî äî ðúáà, ìàãè÷åñêîòî âúçäåéñòâèå è åòî ÷å Èèñóñ ñå èçìúêâà,
ïðåäè ìàãèÿòà äà ñå å ðàçâàëèëà. Äðóãîòî ïî-ïðîñòî îáÿñíåíèå å äà ñà ñå íàìåñèëè çà ñåòåí ïúò íåãîâèòå îáè÷àéíè
òåëîõðàíèòåëè, êîåòî å ïîâå÷å îò âåðîÿòíî. Àêî òå íå ñà áèëè îò åâðåéñêè ïðîèçõîä, à ïðèìåðíî èäóìåéöè, ñèðèéöè èëè
åãèïòÿíè, íå ñà èìàëè ïðàâî äà âëÿçàò â ñèíàãîãàòà è å òðÿáâàëî äà ÷àêàò íÿêúäå âñòðàíè.
Åäíà ïîäðîáíîñò ïîäñèëâà îùå ïîâå÷å ñúâïàäåíèåòî íà Íàçàðåò ñ Ãàìàëà. Ìàðêèîí â ñâîåòî “Åâàíãåëèå
Ãîñïîäíå” ïèøå: “Íà ïåòíàéñåòàòà ãîäèíà îò âëàñòâàíåòî íà Òèáåðèé, Èèñóñ ñå ñïóñíà îò íåáåñàòà â Êàïåðíàóì...”
Ñïîðåä çàêëåòèÿ ãíîñòèê Ìàðêèîí ñòàâà âúïðîñ çà åîíà “Èèñóñ”, êîéòî ñå ìàòåðèàëèçèðà, äîáèâà ïëúò â
Êàïåðíàóì. Çà äà ñòîðè òîâà, òîé ñå ñïóñêà îò íåáåñàòà. Íî äàëè â îðèãèíàëíèÿ òåêñò íà Ìàðêèîí, èçãóáåí åñòåñòâåíî, èìà
“îò íåáåñàòà”? Èëè òåçè äóìè ñà ïðèáàâåíè, çà äà ñå çàìúãëè èñòèíñêèÿò ñìèñúë îò Òåðòóëèàí, êîéòî âñúùíîñò öèòèðà
èçðå÷åíèåòî îò “Åâàíãåëèå Ãîñïîäíå”. Ïî çàïîâåä íà Öúðêâàòà òî å óíèùîæåíî ïðåç 4 â. íå áåç ïîäêðåïàòà íà
èìïåðàòîðñêàòà âëàñò. Âñåêè ïîñëåäîâàòåë íà Ìàðêèîí èëè íåîðòîäîêñàëåí õðèñòèÿíèí, çàëîâåí äà ïðèòåæàâà
âúïðîñíîòî åâàíãåëèå, å çàïëàøåí îò ñìúðòíî íàêàçàíèå èëè êàòîðãà â ìèíèòå çà ñïîäåëÿíåòî íà çàëåãíàëàòà â íåãî
äîêòðèíà.
Àêî Òåðòóëèàí å ïðèáàâèë òåçè äóìè, ìîæåì äà ñå çàïèòàìå äàëè áåç òÿõ ïúðâîíà÷àëíèÿò òåêñò íå å èçãëåæäàë
òàêà: “Íà ïåòíàéñåòàòà ãîäèíà îò âëàñòâàíåòî íà Òèáåðèé Èèñóñ ñå ñïóñíàëà îò Ãàìàëà â Êàïåðíàóì...” Çàùîòî Êàïåðíàóì,
ðàçïîëîæåí êðàé áðåãîâåòå íà Òèâåðèàäñêîòî åçåðî, å ìíîãî ïî-íèñêî îò “îðëîâîòî ãíåçäî” Ãàìàëà, êîéòî å íàñðåùà, íà
èçòîê.
Íе бихме искали да приключим това кратко изследване на Назарет, без да цитираме и разгледаме åäèí àðãóìåíò,
êîéòî ÷åñòî ñå öèòèðà è èçòúêâà íà ïðåäåí ïëàí îò òúëêóâàòåëèòå. Ïîåìàòà íà Åëåàçàð Êàëþ, ñú÷èíåíà ïðåç 7 âåê, ñî÷è
w
wwww
Íàçàðåò “êàòî åäíî îò ìåñòàòà â Ãàëèëåÿ, êúäåòî ñëåä ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì ïðåç 70 ã. äâàäåñåò è ÷åòèðèòå
ñâåùåíè÷åñêè êàñòè òúðñÿò óáåæèùå”. (Áþëåòèí íà êðúãà “Åðíåñò Ðåíàí”, N137, îêòîìâðè, 1965 ã.)
Äîáðå áè áèëî äà ïîä÷åðòàåì íåóáåäèòåëíîñòòà íà òâúðäåíèåòî íà Åëåàçàð Êàëþ. Çàùîòî:
à) öÿëîòî íàñåëåíèå íà Èåðóñàëèì, âêëþ÷èòåëíî è ñâåùåíèöèòå, å ïëåíåíî îò ðèìëÿíèòå è îòâåäåíî â ðîáñòâî. Ñ
èçêëþ÷åíèå íà òåçè, êîèòî íàé-íàïðåä ñà áèëè çàñòàâåíè äà èçðàâíÿâàò ãðàäà, à ïî-êúñíî ñà ïðúñíàòè ïî âñè÷êè êðàèùà íà
Ñòàðèÿ ñâÿò;
á) íå å ïðàâäîïîäîáíî ðèìëÿíèòå äà ïîçâîëÿò ïðåãðóïèðàíåòî è îòïúòóâàíåòî íà ñâåùåíèöèòå, ñëåä êàòî çíàåì,
÷å òå èçáèâàò âñè÷êè ñòàðöè, çàäúðæàò íàâúðøèëèòå ñåäåìíàäåñåòãîäèøíà âúçðàñò, à äåöàòà ïðîäàâàò íà ïàçàðèòå çà
ðîáè â Ñòàðèÿ ñâÿò, êàòî ãîëÿìà ÷àñò, à íàé-âå÷å ìîìè÷åòàòà, ñà ïðåäíàçíà÷åíè çà ïóáëè÷íèòå äîìîâå;
â) êàê áèõà ïîçâîëèëè íà ñâåùåíè÷åñêîòî ñúñëîâèå, äóøàòà íà åâðåéñêàòà ñúïðîòèâà, äà ñå âäèãíå íà êðàêà, ñëåä
êàòî ïî-êúñíî íàêàçâàò ñúñ ñìúðò ÷ðåç èçãàðÿíå èçó÷àâàíåòî è ïðåïîäàâàíåòî íà “Òîðàòà”?
Íàêðàÿ, òàçè ïîåìà íà Åëåàçàð Êàíþ å ïèñàíà ïðåç 7 â., âðåìå, êîãàòî îòäàâíà öàðóâàò ôàëøèôèêàòîðèòå, à
îôèöèàëíàòà Öúðêâà ñå çàåìà äà ðàçïîëîæè ãåîãðàôñêè Íàçàðåò. Òîâà å äîñòàòú÷íî, çà äà îöåíèì ñòîéíîñòòà è.
Âñå ïàê ùå çàáåëåæèì, ÷å àêî òåêñòîâåòå îò ñòàðèòå âðåìåíà íå ñïîìåíàâàò íèùî çà ãðàä÷å íà èìå Íàçàðåò, òî
ïðåç Ñðåäíîâåêîâèåòî, à äîðè è â íàøè äíè, ìó ñå ïðèïèñâà íåîñïîðèì áëÿñúê.
Ïðåç 1291-à, ãîäèíàòà, â êîÿòî ïàäà Àêðà è ñå ñëàãà êðàé íà ïðèñúñòâèåòî íà ôðàíêèòå â Ïàëåñòèíà, Ñèðèÿ è äð.,
êàêòî è íà Êðúñòîíîñíèòå ïîõîäè, ñå ñëó÷âà íåùî íåîáèêíîâåíî. Íà 10 ìàé 1291 ã., èëè íà 21 ìàé ïî ãðèãîðèàíñêè ñòèë,
ïðåäâèæäàéêè ïðåäñòîÿùèòå òóðñêè è ìîíãîëñêè íàøåñòâèÿ, àíãåëèòå âäèãàò äîìà íà Ñâåòîòî ñåìåéñòâî â Íàçàðåò è ïî
âúçäóøåí ïúò ãî ïðåíàñÿò â Õúðâàòñêî, â Ñóøàê, íà õúëìà Òåðñàòî. Ñåãà òî÷íî íà òîâà ìÿñòî èìà öúðêâà îò 15 â. - “Ñâ.
Áîãîðîäèöà Ìîðñêà”.
Òðè ãîäèíè è ïîëîâèíà ïî-êúñíî, íåñúìíåíî ÷óëè ãëàñà íà Ïðîâèäåíèåòî çà ïðåäñòîÿùîòî íàõëóâàíå íà òóðöèòå â
Õúðâàòñêî, ëåãèîíúò àíãåëè îòíîâî âäèãà êúùàòà íà Ñâåòîòî ñåìåéñòâî è ïàê ïî âúçäóõ ÿ ïðåíàñÿ â Èòàëèÿ, â Ëîðåòà,
áëèçî äî Àíêîíà, íà îòñðåùíèÿ áðÿã íà Àäðèàòè÷åñêî ìîðå. È â óòðîòî íà 10 äåêåìâðè 1294 ã. íàé-óäèâåí îò âñè÷êî å
ñîáñòâåíèêúò íà òåðåíà, âúðõó êîéòî àíãåëèòå ñà îñòàâèëè êúùàòà. Ïî ñèëàòà íà Ëàòðàíñêîòî ñïîðàçóìåíèå ñâåòèëèùåòî,
êîåòî å ïîñòðîåíî, çà äà ïîäñëîíè “Ñàíòà Êàçà”, å ñîáñòâåíîñò íà Ñâåòèÿ ïðåñòîë. Òî å îáåêò íà ãîëÿìî ïðåêëîíåíèå è íà
÷åñòè åæåãîäíè ïîêëîíåíèÿ (ïðàçíèöè: 25 ìàðò, 15 àâãóñò, 8 ñåïòåìâðè, 8-10 äåêåìâðè). Ìåæäó äðóãîòî, ñëåä 1920 ã.
Áîãîðîäèöàòà íà Ëîðåòà å ïàòðîí íà àâèàòîðèòå. Не случайно, разбира се.
È âñå ïàê Íàçàðåò íå èçãóáâà âñè÷êî. Àíãåëèòå, íàòîâàðåíè ñ ïðåíàñÿíåòî íà êúùàòà íà Ñâåòîòî ñåìåéñòâî,
ïîñòúïâàò âåëèêîäóøíî è îñòàâÿò íà ñúõðàíåíèå â Íàçàðåò ðàáîòèëíèöàòà íà ñâåòè Èîñèô, çà äà ñå çàïàçè
ïðèâëåêàòåëíîñòòà íà ãðàäà çà ïîêëîííèöè. Íàèñòèíà, íà 100 ìåòðà ñåâåðíî îò öúðêâàòà íà Áëàãîâåùåíèåòî, ñå íàìèðà
äðóãà öúðêâà, äîèçãðàäåíà ïðåç 1914 ã. ïî ñðåäíîâåêîâåí ïëàí. Òÿ å ðàçïîëîæåíà òî÷íî òàì, êúäåòî áëàãî÷åñòèâèÿò ñâ.
Èîñèô, çà êîãîòî å âñåèçâåñòíî, ÷å å áèë äúðâîäåëåö, å âúðòÿë ðåíäåòî è òåñëàòà.
Íà øåñòîòèí ìåòðà îò ðàáîòèëíèöàòà íà ñâ. Èîñèô, ïî ïúòÿ çà Òèâåðèàäà, ñå íàìèðà ÷åøìàòà, íàðå÷åíà íà
Äåâàòà. Íÿêîè ñúâðåìåííè ïîäîáðåíèÿ ñà ÿ ëèøèëè îò äðåâíàòà è æèâîïèñíîñò. Ñïîðåä “Ïðîòîåâàíãåëèå íà Èàêîâ” Ìàðèÿ
÷óâà ãëàñà íà àðõàíãåë Ãàâðèèë, êîéòî íàëèâà âîäà îòòàì. Äåâàòà ñå ñêðèâà èçïëàøåíà â æèëèùåòî ñè, ñúñåäíî íà
ðàáîòèëíèöàòà íà ñúïðóãà è Èîñèô, íî Ãàâðèèë âëèçà òàì è âå÷å è ñå ÿâÿâà, çà äà è èçâåñòè áëàãàòà âåñò çà íåéíîòî
÷óäîäåéíî çàáðåìåíÿâàíå. Ðåäíî å äà âÿðâàìå, ÷å òîâà íå ÿ å ó÷óäèëî èçâúíðåäíî ìíîãî, çàùîòî ñúùîòî
“Ïðîòîåâàíãåëèå íà Èàêîâ” êàçâà ìàëêî ïî-íàòàòúê, ÷å êîãàòî Ìàðèÿ å çàåäíî ñ áðàòîâ÷åäêàòà ñè Åëèñàâåòà, òÿ “å
çàáðàâèëà òàéíñòâàòà, êîèòî è å îòêðèë àðõàíãåë Ãàâðèèë...” (Ïàê òàì, ÕII, 2.)
Читателят, който желая да се поклони както в Сушак, Хърватско, така и в Лорета, Италия, ще намери всички
сведения относно дома на Светото семейство в обичайните туристически пътеводители. Същевременно специалистите по
„ангелология” още не са установили със сигурност към кой хор са принадлежали въздушните носачи от 1291 и 1294 г.
10
ÒÀÉÍÑÒÂÅÍÈßÒ ÈÎÑÈÔ È ÑÂÅÒÎÒÎ ÑÅÌÅÉÑÒÂÎ
Аз, Иосиф, стискам вашата ръка и ви казвам: „Сине мой, пази се”.
Вие ми казвате: Не сте ли вие моят кръвен баща?...”
История на Иосиф Дърводелеца: ХVІІ1
1
Оригинален гръцки ръкопис от 4 век, коптска версия.
w
wwww
Çà âñåêè ñòðîãî íàáîæåí õðèñòèÿíèí áàùàòà, îòãëåäàë Èèñóñ, ñå êàçâà Èîñèô. Íî âñúùíîñò êàíîíè÷íèòå
Åâàíãåëèÿ ñà äîñòà äèñêðåòíè çà òàçè òàéíñòâåíà, íåÿñíà ëè÷íîñò, êîÿòî èãðàå òâúðäå âòîðîñòåïåííà ðîëÿ â
õðèñòèÿíñêàòà ëåãåíäà è ñå èçãóáâà, áåç äà çíàå íèòî êúäå, íèòî êàê. И така, сега ще разгледаме този Иосиф.
Ïðè Ìàòåé ÷åòåì ñëåäíîòî: “Ìàòàí ðîäè Èàêîâ, Èàêîâ ðîäè Èîñèôà, ìúæà íà Ìàðèÿ, îò êîÿòî ñå ðîäè Èèñóñ,
íàðè÷àí Õðèñòîñ...” (Ìàòåé, I, 15, 16.)
Íî ïðè Ëóêà îòêðèâàìå äðóã áàùà: “Èèñóñ, êîãàòî íà÷åâàøå ñëóæåíèåòî Ñè, áåøå íà îêîëî òðèäåñåò ãîäèíè, è
áåøå, êàêòî ìèñëåõà, ñèí Èîñèôîâ, Èëèåâ...” (Ëóêà, III, 23.)
È òàêà, ïðè Ìàòåé è ïðè Ëóêà áàùàòà íà Èîñèô, îôèöèàëíèÿò äÿäî íà Èèñóñ, íå å åäèí è ñúù. Íàïúëíî ðàçëè÷íè
ñà è äâåòå ðîäîñëîâèÿ - îò 76-òå êîëåíà, ïðåç êîèòî Ëóêà èçâåæäà ïðîèçõîäà íà Èèñóñ îò Àäàì (!) äî 50-òå êîëåíà, ñ êîèòî
Ìàòåé ïî-ñêðîìíî ãî ïðàâè ïîòîìúê íà Àâðààì.
Çà äà îáÿñíè òîâà ïðîòèâîðå÷èå, Þëèé Àôðèêàíåö ñå âïóñêà â îáñòîéíî òúëêóâàíå â ñâîåòî “Ïèñìî äî Àðèñòèä”.
Ïîñëåäíèÿò å íàïúëíî íåïîçíàò. Ùî ñå îòíàñÿ äî ïèñìîòî, òî ÷àñòè÷íî å âúçïðîèçâåäåíî îò Åâñåâèé Êåñàðèéñêè â
“Quaestiones ad Stephanum”, îòêðèâàìå ãî è â “Ïîó÷åíèå íà Ñâåòàòà Äåâà”, ïðèïèñâàíî íà ðàçëè÷íè àâòîðè, íàé-âå÷å íà
Àíäðåé Êðèòñêè.
Ще спестим на читателя пълния текст на тълкуването на Юлий Африканец, който, за да ни утеши поради
трудностите, които сме изпитали, следвайки мисълта му, завършва със следното категорично заключение: “Äàëè å òàêà
èëè èíà÷å, íå áèõìå íàìåðèëè ïî-óäîâëåòâîðèòåëíî îáÿñíåíèå ïîíå ñïîðåä ìîåòî ñêðîìíî ìíåíèå è íà âñåêè
çäðàâîìèñëåù ÷îâåê. Íåêà ñå çàäîâîëèì ñ íåãî, ìàêàð è íåäîñòàòú÷íî, òúé êàòî íå ìîæå äà ñå ïðåäñòàâè ïî-äîáðî è ïî-
äîñòîâåðíî. Ïîíå Åâàíãåëèåòî êàçâà ïúëíàòà èñòèíà.” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, I, VII, 15.)
Çíà÷è òîâà å òàêà, à íå èíà÷å... Âñå ïàê Þëèé Àôðèêàíåö èçïèòâà óãðèçåíèÿ êúì ñâîÿ àäðåñàò è êàòî ñè äàâà
ñìåòêà çà ìúãëÿâîñòòà íà ñâîåòî èçëîæåíèå, ãî îáîáùàâà çà ïîñëåäåí ïúò: “Ìàòàí, ïðîèçõîæäàù îò Ñîëîìîí, ðîäè Èàêîâ.
Òúé êàòî Ìàòàí óìðÿ, Ìåëõè, ïðîèçõîæäàù îò Íàòàí, ðîäè îò ñúùàòà æåíà Èëèÿ. Òúé êàòî Èëèÿ è Èàêîâ ñëåäîâàòåëíî
áÿõà åäíîóòðîáíè áðàòÿ, à Èëèÿ óìðÿ áåç äåöà, Èàêîâ, çà äà ìó äàäå íàñëåäíèê, ðîäè Èîñèô, íåãîâ êðúâåí ñèí è ñèí íà
Èëèÿ ïî çàêîí. Òàêà Èîñèô å ñèí è íà åäèíèÿ, è íà äðóãèÿ.” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, ïàê òàì, I, VII, 16.)
Âñåêè çäðàâîìèñëåù ÷îâåê ùå âúçðàçè, ÷å ïðåäëàãàíàòà âåðñèÿ çà ïîêîéíèêà áåç äåòå, ÷èéòî áðàò ñå îæåíâà çà
âäîâèöàòà ìó, çà äà ãî äàðè ñúñ ñèí ñïîðåä çàêîíà, íå ìîæå äà ñå ïðèëîæè êúì 76-òå ðîäîñëîâíè êîëåíà, öèòèðàíè îò
Ëóêà, è êúì 50-òå, öèòèðàíè îò Ìàòåé. Íàïðàâî êàçàíî, òîâà áè îçíà÷àâàëî ïîäèãðàâêà ñúñ ñâåòà.
Çà äà îáÿñíÿò çàùî Èàêîâ å íàðå÷åí îò Ïàâåë â íåãîâîòî “Ïîñëàíèå äî Ãàëàòÿíè” (I, 19) “áðàò Ãîñïîäåí”, Êëèìåíò
Àëåêñàíäðèéñêè è íåãîâèÿò ó÷åíèê Îðèãåí äîïóñêàò, ÷å òúé íàðå÷åíèÿò Èîñèô å áèë âå÷å æåíåí è å îâäîâÿë, ïðåäè äà ñå
îæåíè çà Ìàðèÿ. Íî ôàêòúò, ÷å âëèçà ñ íîâîðîäåíèÿò Èèñóñ â Õðàìà, çà äà áúäå ïðèíåñåíà æåðòâàòà, ïîñâåòåíà íà
ïúðâîðîäíèÿ ñèí, äîêàçâà, ÷å òîé íå å èìàë äåöà ïðåäè òîâà.
Ïðåäñòîè äà îòêðèåì, ÷å Èîñèô èìà áðàò, Êëåîï: “Õåãåçèï ðàçêàçâà, ÷å â äåéñòâèòåëíîñò Êëåîï å áèë áðàò íà
Èîñèô...” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, III, ÕI.) Ñëåäîâàòåëòî òîé å ÷è÷î íà Èèñóñ. Ìåæäó äðóãîòî, òîé èìà ñèí
íà èìå Ñèìåîí, êîéòî íàñëåäÿâà Èàêîâ, ñòàðåéøèíà íà èåðóñàëèìñêàòà îáùíîñò, êîãàòî ïðåç 47 ã. ðèìëÿíèòå ðàçïúâàò íà
êðúñò Èàêîâ è Ñèìîí-Ïåòúð, както вече разкрихме благодарение на Иосиф Флавий и неговите „Иудейски древности”.
Òàêà, àêî ðàçãëåäàìå ïðèåìñòâåíîñòòà ìåæäó ïúðâîñâåùåíèöèòå â Èåðóñàëèì, ùå âèäèì, ÷å Èàêîâ, áðàòúò íà
Èèñóñ, å ïúðâèÿò “åïèñêîï”, âòîðèÿò å Ñèìåîí, áðàòîâ÷åä íà ñúùèÿ Èèñóñ: “Ñëåä ìú÷åíè÷åñòâîòî íà Èàêîâ... àïîñòîëèòå è
ó÷åíèöèòå Ãîñïîäíè, êàêòî ñå ðàçêàçâà, ñå îáåäèíèõà îêîëî êðúâíèòå ðîäíèíè íà Ãîñïîäà - ãîëÿì áðîé îò òÿõ áÿõà âñå îùå
æèâè - è âñè÷êè çàåäíî ñå ïîñúâåòâàõà êîé ùå áúäå íàé-äîñòîåí äà íàñëåäè Èàêîâ. Âñè÷êè êàòî åäèí ñòèãíàõà äî
ðåøåíèåòî, ÷å Ñèìåîí, ñèíúò íà Êëåîï, èìà âñè÷êè êà÷åñòâà äà çàåìå ïðåñòîëà íà Öúðêâàòà: áèë å, êàêòî ñå ãîâîðè
áðàòîâ÷åä Ãîñïîäåí, à áàùà ìó Êëåîï å ñïîìåíàò â Åâàíãåëèÿòà.” (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, III, ÕI.)
Â Åâàíãåëñêîòî ïîâåñòâîâàíèå ñå ïîÿâÿâà è áàëäúçàòà íà Èîñèô. Åòî êàêâî ñúîáùàâà Èîàí: “Ïðè êðúñòà Èèñóñîâ
ñòîÿõà ìàéêà Ìó è ñåñòðàòà íà ìàéêà Ìó, Ìàðèÿ Êëåîïîâà, è Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà.” (Èîàí, ÕIÕ, 25.) Òàçè Ìàðèÿ, æåíà íà
Êëåîï, å âñúùíîñò áàëäúçà íà Èîñèô è ëåëÿ íà Èèñóñ. Èìåííî æåíèòå îò ðîäà ñà òåçè, êîèòî ñà îêîëî êðúñòà, èëè êîèòî
ñïîðåä Ìàòåé (ÕÕVII, 55) “ãëåäàõà îòäàëå÷.” За Мария Магдалина ще поговорим по-късно.
Òàêúâ å òàéíñòâåíèÿò Èîñèô ñðåä ðîäíèíñêîòî ñè îáêðúæåíèå. Íèùî ïîâå÷å íå ñå çíàå çà íåãî îò êàíîíè÷íèòå
Åâàíãåëèÿ. Îò àïîêðèôíèòå òåêñòîâå, äîðè îò ñúáðàíèòå ïîä îáùîòî çàãëàâèå “Åâàíãåëèÿ çà äåòñòâîòî”, íå ìîæå äà ñå
èçâëå÷å íèùî ñèãóðíî è ñòîéíîñòíî. Òå ñà îò îíåçè íàèâíè òåêñòîâå, êúäåòî âÿðàòà è âúîáðúæåíèåòî íà ñúñòàâÿùèÿ ãè ñè
ñúïåðíè÷àò ñ æåëàíèåòî çà ÷óäî íà âñÿêà öåíà.
Ñåãà îòíîâî ùå ñå ñïðåì íà äâîéíèÿ ïðîáëåì çà èñòèííîñòòà íà åâàíãåëñêèÿ ðàçêàç è çà äåéñòâèòåëíîòî
ñúùåñòâóâàíå íà Èîñèô, áàùà, îòãëåäàë Èèñóñ. Äà ñå âúðíåì êúì Ìàòåé: “À ðîæäåíèåòî íà Èèñóñà Õðèñòà ñòàíà òúé: ñëåä
ñãîäÿâàíåòî íà ìàéêà Ìó Ìàðèÿ çà Èîñèôà, ïðåäè îùå äà áÿõà ñå òå ñúáðàëè, îêàçâà ñå, ÷å òÿ å íåïðàçíà îò Äóõà Ñâåòàãî.
À Èîñèô, ìúæ è, ïîíåæå áåøå ïðàâåäåí è íå æåëàåøå äà ÿ îñðàìè, ïîèñêà òàéíî äà ÿ íàïóñíå. Íî êîãàòî íàìèñëè òîâà,
åòî, Àíãåë Ãîñïîäåí ìó ñå ÿâè íàñúíå è êàçà: Èîñèôå, ñèí Äàâèäîâ, íå áîé ñå äà ïðèåìåø Ìàðèÿ, æåíà ñè; çàùîòî
çà÷åíàëîòî ñå â íåÿ å îò Äóõà Ñâåòàãî; òÿ ùå ðîäè Ñèí, è ùå Ìó íàðå÷åø èìåòî Èèñóñ; çàùîòî Òîé ùå ñïàñè íàðîäà Ñè îò
ãðåõîâåòå ìó. À âñè÷êî òîâà ñòàíà, çà äà ñå ñáúäíå ðå÷åíîòî îò Ãîñïîäà ÷ðåç ïðîðîêà, êîéòî êàçà: “Åòî, äåâèöàòà ùå
çà÷åíå â óòðîáàòà ñè è ùå ðîäè Ñèí, è ùå Ìó íàðåêàò èìåòî Åìàíóèë”, êîåòî ùå ðå÷å: ñ íàñ å Áîã. Êàòî ñòàíà îò ñúí,
w
wwww
1
Èîñèô íàïðàâè, êàêòî ìó áå çàïîâÿäàë Àíãåëúò Ãîñïîäåí, è ïðèå æåíà ñè. È íå ïîçíàâàøå ÿ , äîêëå òÿ ðîäè ñâîÿ
ïúðâîðîäåí Ñèí; è òîé ìó íàðå÷å èìåòî Èèñóñ.” (Ìàòåé, I, 18-25.)
Äîñòàòú÷íî å äà ïðî÷åòåì âñè÷êî çà èçïúëíåíîòî ñ âñåâúçìîæíè ÷óäåñà ðàæäàíå íà Èèñóñ - ïðè Ìàòåé è Ëóêà - çà
äà ñè äàäåì ñìåòêà, ÷å å íåâúçìîæíî çà Èîñèô è Ìàðèÿ äà ãëåäàò íà òîâà ñâîå äåòå, êàòî íà íîðìàëíî ïîÿâèëî ñå íà òîçè
ñâÿò. Àíãåëèòå, ïàñòèðèòå, ñòàðåöúò Ñèìåîí, ïðîðî÷èöàòà Àííà, âñè÷êè óòî÷íÿâàò ïðåä Èîñèô è Ìàðèÿ, ÷å ñòàâà äóìà çà
Áîæèå ïðåâúïëàùåíèå, çà “Ñèí íà Âñåâèøíèÿ”. È äâàìàòà ñà ñå âúçðàäâàëè, çàäåòî èì å âúçëîæåíà ïîäîáíà ìèñèÿ - äà
îòãëåäàò “äåòå-Áîã”. Ëóêà èìà ãðèæàòà äà ãî ñúîáùè: “À Ìàðèàì ñïàçâàøå âñè÷êè òèÿ äóìè, êàòî ãè ñëàãàøå â ñúðöåòî ñè”.
(Ëóêà, II, 19.)
Íåêà äà ñå ïðåíåñåì äâàíàéñåò ãîäèíè íàïðåä è äà ïðîäúëæèì äà ÷åòåì Ëóêà: “Âñÿêà ãîäèíà ðîäèòåëèòå Ìó
õîäåõà â Èåðóñàëèì çà ïðàçíèê Ïàñõà. È êîãàòî Òîé ñòàíà íà äâàíàäåñåò ãîäèíè, òå îòèäîõà â Èåðóñàëèì ïî îáè÷àÿ íà
ïðàçíèêà; à êîãàòî ñå âðúùàõà, ñëåä ñâúðøâàíå íà ïðàçíè÷íèòå äíè, Îòðîêúò Èèñóñ îñòàíà â Èåðóñàëèì; è íå çàáåëÿçàõà
òîâà Èîñèô è ìàéêà Ìó. Êàòî ìèñëåõà, ÷å Òîé âúðâè ñ äðóæèíàòà, èçìèíàõà åäèí äåí ïúò è Ãî òúðñèõà ìåæäó ðîäíèíè è
ïîçíàéíèöè; è êàòî Ãî íå íàìåðèõà, âúðíàõà ñå â Èåðóñàëèì è ãî òúðñåõà. Ïîäèð òðè äíè Ãî íàìåðèõà â Õðàìà; äà ñåäè
ìåæäó ó÷èòåëèòå, äà ãè ñëóøà è çàïèòâà; âñè÷êè, êîèòî Ãî ñëóøàõà, ÷óäåõà ñå íà ðàçóìà è îòãîâîðèòå Ìó. È êàòî Ãî âèäÿõà,
ñìàÿõà ñå; è Ìó ðå÷å ìàéêà Ìó: ×åäî, çàùî íè íàïðàâè òúé? Åòî, áàùà Òè òâúðäå ìíîãî ñå èçìú÷èõìå äà Òå òúðñèì. Òîé
èì ðå÷å: çàùî ñòå Ìå òúðñèëè? Íå çíàåõòå ëè, ÷å Àç òðÿáâà äà ñúì â îíîâà, ùî ïðèíàäëåæè íà Îòöà ìè? Íî òå íå
ðàçáðàõà êàçàíèòå îò Íåãî äóìè. Òîé òðúãíà ñ òÿõ è äîéäå â Íàçàðåò; è èì ñå ïîêîðÿâàøå. À ìàéêà Ìó ñïàçâàøå âñè÷êè òèÿ
äóìè â ñúðöåòî ñè.” (Ëóêà, II, 41-51.)
À ñåãà äà íàïðàâèì ðàâíîñìåòêà íà âñè÷êè òåçè ïðîòèâîðå÷èÿ:
1. È Èîñèô, è Ìàðèÿ ìíîãî äîáðå çíàÿò, ÷å ñà “ïîëó÷àòåëè è íàñòîéíèöè” íà ïðåâúïëàòåí Áîã. Ñëåäîâàòåëíî òîâà
çàãàäú÷íî è ðîäåíî èçâúí íîðìèòå íà ïðèðîäàòà äåòå íå áè òðÿáâàëî äà ãè ó÷óäâà ñ íèùî. Íåùî ïîâå÷å, âñè÷êî â íåãî áè
òðÿáâàëî äà å çà òÿõ îáåêò íà íàáëþäåíèÿ, ðàçñúæäåíèÿ, ðàçìèñëè. Îñîáåíî ñëåä êàòî ñå óòî÷íÿâà, ÷å Ìàðèÿ “ñïàçâàøå
âñè÷êè òèÿ äóìè â ñúðöåòî ñè...” (Ëóêà, II, 19-51.)
2. Âúïðåêè ÷óäåñàòà, êúì êîèòî òðÿáâà äà ïðèâèêíàò, âúïðåêè ÷å áè òðÿáâàëî äà îñúçíàâàò âñå ïîâå÷å
îòãîâîðíîñòòà ñè, êîÿòî ðàñòå îò äåí íà äåí, êîãàòî íàïóñêàò Èåðóñàëèì, òå íè íàé-ìàëêî íå ñå òðåâîæàò çà òîâà
ñêúïîöåííî äåòå, êîåòî ñïîðåä õðèñòèÿíñêàòà òðàäèöèÿ å åäèíñòâåíîòî èì äåòå. È ïðåç öåëèÿ äúëúã è ìú÷èòåëåí äåí íà
õîäåíå, òå ïî íèêàêúâ íà÷èí íå ñè ïðàâÿò òðóäà äà íàó÷àò êúäå å ìàëêèÿ Èèñóñ, ñ êîãî å, íàõðàíåí ëè å, óòîëèë ëè å
æàæäàòà ñè. È âñè÷êî òîâà ïî ïúòÿ îò Èåðóñàëèì çà Èåðèõîí, êîéòî â ïðîäúëæåíèå íà 30 êèëîìåòðà ãúìæè îò ðàçáîéíèöè,
îáèðàùè è óáèâàùè ìèðíèòå ïúòíèöè.
3. ×àê â êðàÿ íà äåíÿ òå çàáåëÿçâàò íåãîâîòî èç÷åçâàíå, âðúùàò ñå îáðàòíî, èçìèíàâàò ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó
Èåðèõîí è Èåðóñàëèì è â ïðîäúëæåíèå íà äâà äíè ãî òúðñÿò íàëÿâî è íàäÿñíî. Â êðàÿ íà òðåòèÿ äåí òå âëèçàò â Õðàìà,
íåñúìíåíî, çà äà ïðèíåñàò èçêóïèòåëíà æåðòâà, ñ öåë äà ãî îòêðèÿò, è åòî ÷å ãî âèæäàò, çàîáèêîëåí îò ó÷èòåëèòå
çàêîííèöè, äà ãè ñëóøà è äà èì çàäàâà âúïðîñè.
Íî ïîíåæå çíàÿò, ÷å òîâà äåòå å “Ñèí íà Âñåâèøíèÿ” (Ëóêà, I, 32), êàêâî ëè òîëêîâà èìà äà ñå ñòðàõóâàò çà íåãî?
Îò äðóãà ñòðàíà, ñëåä êàòî ñà âúðâåëè öÿë äåí, áèëî ïåøà, áèëî íà ìàãàðåòà, îêîëî äâàäåñåò-òðèäåñåò
êèëîìåòðà, òå âåäíàãà ñå âðúùàò îáðàòíî, êîåòî îáùî ïðàâè åäèí ïðåõîä îò 40-60 êì.
Íàêðàÿ, êîãàòî Èèñóñ èì îòãîâàðÿ: “Àç òðÿáâà äà ñúì â îíîâà, ùî ïðèíàäëåæè íà Îòöà ìè...”, íèòî Èîñèô, íèòî
Ìàðèÿ ðàçáèðàò, ÷å ùîì å ñèí íà Âñåâèøíèÿ, òîé èìà çà ñâîé áàùà Âñåâèøíèÿ. Áåçñïîðíî è íà äâàìàòà ëèïñâà
ïðîíèöàòåëíîñò.
4. Àðõàíãåë Ãàâðèèë ïî âðåìå íà Áëàãîâåùåíèåòî å êàçàë íà Ìàðèÿ: “...çàòîâà è Ñâåòîòî, Êîåòî ùå ñå ðîäè îò
òåáå, ùå ñå íàðå÷å Ñèí Áîæèé... Òîé ùå áúäå âåëèê è ùå ñå íàðå÷å Ñèí íà Âñåâèøíèÿ...” (Ëóêà, I, 32-35.)
Â òàêúâ ñëó÷àé êàê Ìàðèÿ ìîæå äà êàæå íà Èèñóñ: “×åäî, çàùî íè íàïðàâè òúé? Åòî, áàùà Òè è àç òâúðäå ìíîãî ñå
èçìú÷èõìå äà Òå òúðñèì...” (Ëóêà, II, 48) - íåùî, êîåòî íè êàðà äà ìèñëèì, ÷å òÿ å ñïðÿëà äà âÿðâà â êàçàíîòî îò àðõàíãåëà
è ÷å ñìÿòà Èîñèô çà äåéñòâèòåëåí áàùà íà Èèñóñ.
Âå÷å îòáåëÿçõå, ÷å òÿ íå âÿðâà â íåãî (Ìàòåé, ÕII, 46-50, Ìàðêî, III, 31-35, Ëóêà, VIII, 20). È íåùî îùå ïî-íåïðèÿòíî:
“È êàòî ÷óõà áëèçêèòå Ìó, îòèäîõà äà Ãî ïðèáåðàò, ïîíåæå ñå ãîâîðåøå, ÷å áèë èçâúí Ñåáå Ñè...” (Ìàðêî, III, 21.)
Ïðîòåñòàíòñêèòå âåðñèè íà èçâåñòíèòå òúëêóâàòåëè Ñåãîíä è Îñòåðâàëä èçïîëçâàò äóìàòà “ðîäèòåëè”,
êàòîëè÷åñêàòà âåðñèÿ íà Ëüîìåòð äüî Ñàñè - “áëèçêèòå ìó”. Äðóãè ïðèáÿãâàò äî “íåãîâèòå õîðà”. Äàëè ñòàâà âúïðîñ çà
ðîäèòåëèòå íà Èèñóñ, Èîñèô è Ìàðèÿ, èëè çà áðàòÿòà ìó? Èëè çà âñè÷êè òÿõ çàåäíî? Êàêòî è äà å áèëî, àêî Ìàðèÿ íå å
êàçàëà íèùî íà äðóãèòå ñè ñèíîâå çà ÷óäåñàòà, ñúïðîâîäèëè ðàæäàíåòî íà íåéíèÿ “ïúðâîðîäåí”, òî è Èîñèô íå èçãëåæäà
äà å â òå÷åíèå íà òåçè ÷óäåñà, íèòî çíàå çà ñúäáàòà è ïðîèçõîäà íà ñâîÿ ïðèåìåí ñèí. È òîâà âúïðåêè íàïúòñòâèÿòà, êîèòî
àðõàíãåë Ãàâðèèë ìó äàâà â äâà ñúíÿ, íà êîèòî Èîñèô âÿðâà è äîáðîñúâåñòíî èçïúëíÿâà òåçè íàïúòñòâèÿ.
Åòî íè èçïðàâåíè ïðåä äîñòà íåñúîòâåòñòâèÿ è ïðîòèâîðå÷èÿ. Òðÿáâà ÷îâåê äà å ìíîãî íàèâåí, çà äà ïîâÿðâà íà
âñè÷êè òåçè äîíÿêúäå äåòèíñêè ÷óäåñèè.
Â äåéñòâèòåëíîñò âñè÷êî, çà êîåòî âå÷å ñòàíà äóìà, å èçìèñëåíî, çà äà èçòðèå è çàñåí÷è ðîëÿòà, äåéíîñòòà è
òðàãè÷íèÿ êðàé íà Èóäà Ãàìàëèåë, çàãèíàë â áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî ïðåç 6 â. ñë. Õðèñòà.
1
Той я е познал след това, което обяснява появата на по-малките братя на Христос.
w
wwww
Çà öåëòà èçìèñëÿò ÷îâåê, êîéòî å íåãîâà ïðîòèâîïîëîæíîñò. Èóäà Ãàìàëèåë å ìëàä ìúæ, ìàëêî èëè ìíîãî â
ðàçöâåòà íà ñèëèòå ñè, òúé êàòî â Èçðàåë ñå æåíÿò ïðåäè äà íàâúðøàò 18 ãîäèíè. Ïðîòèâîïîñòàâÿò ìó Èîñèô, êîéòî âå÷å å
ñòàðåö. Èóäà Ãàìàëèåë å äèíàìè÷åí ìúæ, èñòèíñêè áîåö, äîêàòî Èîñèô å íåâçðà÷åí è êðîòúê ñòàðåö. Èóäà Ãàìàëèåë
óìèðà, êîãàòî å îùå ìëàä, íå ïîâå÷å îò 44-ãîäèøåí. Ñïîðåä “Åâàíãåëèÿ çà äåòñòâîòî” Èîñèô óìèðà íà 111 ãîäèíè.
Добре измислена хитрост, защото тази толкова различна, противоположна фигура издига задълго непоклатима
стена, зад която анонимните писари от 5 век зазиждат трупа на Истината.
Ñåãà ùå ñå çàåìåì ñúñ çàãàäêàòà íà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà, çàùîòî è òÿ å îò Ñâåòîòî ñåìåéñòâî. “Äâèæåíèÿòà íà äóõà
ïî÷òè âèíàãè ñå âúïëàùàâàò â êðàñîòàòà íà íÿêîÿ æåíà, êîÿòî ñå ïðåâðúùà â òÿõíà æèâà ñòàòóÿ...”, ïèøå Ìîðèñ Ìàãð. Åäíà
ëåãåíäà ùå áúäå ïðîòèâîïîñòàâåíà íà ïúðâîíà÷àëíèÿ ìðà÷åí, ïåñèìèñòè÷åí è âðàæäåáåí êúì æåíàòà, ëþáîâòà,
êðàñîòàòà, áðàê è ñúâêóïëåíèåòî õðèñòèÿíñêè èäåàë. Òîâà å ëåãåíäàòà çà åäíà êðàñèâà ìëàäà æåíà, çàîáèêîëåíà îò
1
ìíîæåñòâî óõàæâàùè ÿ ëþáîâíèöè è êîÿòî å, ïîíå äóõîâíî, âëþáåíà â Èèñóñ â ñâîåòî ðàçêàÿíèå .
Èñòèíàòà å íå òîëêîâà ðîìàíòè÷íà, êîåòî íè ïðåäñòîè äà êîíñòàòèðàìå. Ïàïà Èîàí ÕÕIII è ïàïà Ïàâåë VI
çàäðàñêâàò îò êàëåíäàðà íà êàòîëè÷åñêèòå ñâåòèè 25 èëè 28 èìåíà, òúé êàòî òå íèêîãà íå ñà ñúùåñòâóâàëè èëè íèùî íå ñå
çíàå çà òÿõ. Ñðåä òåçè èìåíà ñà òîâà íà ñâ. Æîðæ, åäèí îò ïàòðîíèòå íà ðèöàðñòâîòî, ñâ. Êðèñòîô, ïàòðîí íà ïúòíèöèòå, è
ñâ. Ôèëîìåíà, ñ ÷èåòî ïîñðåäíè÷åñòâî êþðåòî íà Àðñ ïîñòèãàëî ïîâå÷åòî îò ñâîèòå ìèëîñòè.
Âñúùíîñò íàèñòèíà ñúùåñòâóâà åäíà “äåâà, ïîñâåòèëà ñå íà Ãîñïîäà” è íàðå÷åíà Ôèëîìåíà. Òÿ æèâåå îêîëî 145
ã. â îáêðúæåíèåòî íà Àïåëåñ, ó÷åíèê íà Ìàðêèîí, ïî÷èòàí îò õðèñòèÿíèòå íà âåëèêàòà Öúðêâà, êàêòî ñî÷è Åâñåâèé
Êåñàðèéñêè â ñâîÿòà “Öúðêîâíà èñòîðèÿ” - “çàðàäè íà÷èíà ìó íà æèâîò è ñòàðîñòòà”. Äåâàòà Ôèëîìåíà ñúùî ïðèíàäëåæè
êúì òâúðäå âëèÿòåëíàòà òîãàâà ìàðêèîíñêà öúðêâà è çàòîâà Ðèì íå ìîæå äà ÿ ïðèåìå çà “äåéñòâèòåëíà” ñâåòèöà.
Íî äà ñå âúðíåì íà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà. Òÿ å ñïîìåíàòà ïðè Ìàòåé (ÕÕVII, 56 è 61, ÕÕVIII, 1), ïðè Ìàðêî (ÕV, 40 è
47, ÕVI, 1), ïðè Ëóêà (VIII, 2) è ïðè Èîàí (ÕIÕ, 25.) Íî íàïúëíî îòñúñòâà îò Äåÿíèÿòà íà àïîñòîëèòå, ðàçëè÷íèòå Ïîñëàíèÿ
êàêòî íà Ïåòúð è Ïàâåë, òàêà è íà Èàêîâ èëè Èîàí. È íèòî Ïàïèé, íèòî Åâñåâèé Êåñàðèéñêè ðàçïîëàãàò ñ íÿêàêâè ñâåäåíèÿ
çà íåÿ.
Òîâà íå îçíà÷àâà íåïðåìåííî, ÷å òÿ íå å ñúùåñòâóâàëà, à ïî-ñêîðî, ÷å ìîæåì äà ÿ îòêðèåì ïîä äðóãî èìå...
Съвсем скоро ще видим кое.
Ëåãåíäàòà áåç íèêàêâî ñåðèîçíî îñíîâàíèå ÿ îòúæäåñòâÿâà ñ æåíàòà ñ “íåäîñòîåí æèâîò”, êîÿòî åäèí äåí îáëèâà ñ
ìèðî êðàêàòà íà Èèñóñ è ñëåä òîâà ãè èçáúðñâà ñ êîñèòå ñè. Òîçè åïèçîä å ðàçêàçàí ñàìî îò Ëóêà (VII, 37). Ïî íàòàòúê ùå
âèäèì, ÷å ëîøèÿ ïðåâîä íà ïúðâîíà÷àëíèÿ ãðúöêè òåêñò âîäè äî èäåíòèèôèöèðàíåòî íà òàçè “ãðåøíèöà” ñ Ìàðèÿ
Ìàãäàëèíà.
Îò äðóãà ñòðàíà, ñúùàòà ëåãåíäà, ñïîðåä êîÿòî òÿ íàïóñêà Ïàëåñòèíà äâå ñåäìèöè ñëåä Âúçíåñåíèåòî íà Õðèñòîñ
è ñå óñàìîòÿâà â Ñâåòàòà ïååùåðà, íå å èçäúðæàíà èñòîðè÷åñêè. Çàùîòî â ñâåùåíèÿ ðàçêàç ñå ãîâîðè, ÷å êîãàòî òÿ äîñòèãà
ïîäíîæèåòî íà ïëàíèíàòà, ïîêðèòà ñ íåïðîõîäèìà ãîðà, ïåùåðàòà, êîÿòî å íà 886 ì âèñî÷èíà, å íàïúëíî íåïðèñòúïíà çà
÷îâåøêè ñúùåñòâà.
Òîãàâà áè òðÿáâàëî àíãåëè äà ñà ÿ ïðèíåñëè äîãîðå è äà ñà ÿ îñòàâèëè â ïåùåðàòà, êîÿòî íå ñå âèæäà îò íèñêîòî.
Òÿ å òúìíà è âëàæíà è ãëåäà íà ñåâåðîçàïàä. Ïîðàäè òîâà âñÿêà ñóòðèí ñïîìåíàòèòå àíãåëè ÿ èçíàñÿò ñòî ìåòðà ïî-âèñîêî
íà åäíà îãðÿíà îò ñëúíöåòî ïëîùàäêà, à âå÷åðòà ÿ ñâàëÿò îáðàòíî. Íàïúëíî èçîëèðàíà îò ñâåòà, òÿ å òðÿáâàëî äà ñå õðàíè
ñ êîðåíè è äà ïèå äúæäîâíà âîäà, ñúáðàíà â ñêàëíèòå âäëúáíàòèíè. Òúé êàòî â òîçè êðàé ðÿäêî âàëè, Áîã ñå ñìèëÿâà íàä
íåÿ è â êðàÿ íà ñåäìàòà ãîäèíà â ïåùåðàòà áëèêâà èçâîð. Òÿ æèâåå òàêà òðèäåñåò ãîäèíè, áåç äðóõè è íåïðåêúñíàòî
îïëàêâàùà ñâîèòå íÿêîãàøíè ãðåõîâå. Ñëåä òðèäåñåò ãîäèíè òÿ âå÷å íààáëèæàâà êðàÿ íà æèâîòà ñè, à è íà ðàçêàÿíèåòî ñè.
Òîãàâà àíãåëèòå ÿ ñâàëÿò â îòøåëíè÷åñêîòî óáåæèùå íà ñâ. Ìàêñèì, êîåòî å â ïîäíîæèåòî íà ïëàíèíàòà. Òàì äîáðèÿò
ñâåòåö è äàâà îïðîùåíèå è ÿ ïîãðåáâà â áëèçîñò äî ñâîÿ ìîëèòâåí êúò.
Âñúùíîñò ñâ. Êàñèàí è íåãîâèòå ìîíàñè ñà òåçè, êîèòî îòêðèâàò ïúòåêàòà è ñòúëáàòà êúì ïåùåðàòà. Òîâà ñòàâà
ïðåç 5 â. è ïñåâäîãðîáíèöèòå íà Ìàãäàëèíà è ñâ. Ìàêñèì äàòèðàò òî÷íî îò òîçè ïåðèîä.
Äà ñå âúðíåì ñåãà íà ñåðèîçíàòà èñòîðèÿ.
Ìàãäàëà (íà àðàáñêè Ìàãäàë) å Ìèãäàë Íóíàÿ îò Òàëìóäà, ãðúöêàòà Òàðèõåÿ è â ïðåâîä îçíà÷àâà ðèáà çà
îñîëÿâàíå, à òîçè çâóê îò Èõòóñ å òâúðäå ëþáîïèòåí. Ãðàäúò ñ òîâà èìå ñå íàìèðà íà 5 êì ñåâåðíî îò Òèâåðèàäà. Èîñèô
Ôëàâèé ãî ïðàâè ñâîé ãåíåðàëåí ùàá è öåíòúð íà åâðåéñêàòà ñúïðîòèâà ñðåùó âîéñêèòå íà Âåñïàñèàí. Âëÿâî, âúðõó
ñêàëèòå, îùå ìîãàò äà ñå âèäÿò îñòàíêèòå îò êðåïîñòòà íà Ñèìîí âàð-Êîõáà, âîäà÷à íà ïîñëåäíèÿ áóíò ïðåç 132 ã.
Ìàãäàëà äàâà èìåòî Ìàãäàëèíà, Ìàäëåíà, Ìàãåëîíà, îçíà÷àâàùî íà ãðúöêè “èçäèãíàòà, âúðõîâíà” (ìåãàëîí);
ñòàðîåâðåéñêîòî “ìèãåäîë” îçíà÷àâà “êóëà, êðåïîñò” è òåçè äâà ñìèñúëà ñà òâúðäå áëèçêè. Äà îòáåëåæèì ìèìîõîäîì, ÷å
ìîëåáåíèòå çà Äåâà Ìàðèÿ ÿ íàðè÷àò “Äàâèäîâà êóëà” è “Êóëà îò ñëîíîâà êîñò”.
Ñåãà âå÷å ìîæåì äà ðàçãëåäàìå ïî-îòáëèçî ëè÷íîñòòà íà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà:
1. Ìàòåé êàçâà, ÷å êðàé Èèñóñ èìà äâå Ìàðèè, êîèòî ãî ñëåäâàò îò Ãàëèëåÿ íàòàòúê. Òîé ãè íàðè÷à Ìàðèÿ
Ìàãäàëèíà è “äðóãàòà Ìàðèÿ”. Î÷åâèäíî å, ÷å ïîñëåäíàòà å Ìàðèÿ “æåíàòà íà Êëåîï” è “ñåñòðàòà íà ìàéêà Ìó”. Äîñòàòú÷íî
1
Тази жена е съществувала. Ще я намерим в последната глава на това произведение под името Саломе. Но тя не е Мария Магдалина.
w
wwww
å îòíîâî âíèìàòåëíî äà ïðî÷åòåì ñòèõîâåòå íà Ìàòåé, öèòèðàíè ïî-ãîðå, è ùå óñòàíîâèì, ÷å Ìàðèèòå ñà ñàìî äâå. Ìàðêî
ãî ïîòâúðæäàâà, íî ïðèáàâÿ è Ñàëîìåÿ. Ïðîòèâíî íà òÿõ, Èîàí êàòî ÷å ëè ïðåäñòàâÿ òðè æåíè ñ èìåòî Ìàðèÿ.
2. Òàêà èçëèçà, ÷å ñïîðåä òðèìàòà åâàíãåëèñòè ìàéêà íà Èèñóñ å åäíà îò äâåòå Ìàðèè, ïðèäðóæàâàùè Èèñóñ,
çàùîòî Äåâàòà Ìàðèÿ, îíàçè îò Áëàãîâåùåíèåòî, òîãàâà íå å ïðè êðúñòà.
3. Ëóêà (VIII, 2) ãîâîðè çà “...Ìàðèÿ, íàðè÷àíà Ìàãäàëèíà, îò êîÿòî áÿõà èçëåçëè ñåäåì áÿñà”. È òî÷íî òîçè ñòèõ
äúðæè êëþ÷à çà öÿëàòà çàãàäêà – ще го видим съвсем скоро в първоначалния му изказ на гръцки език.
Ìàðêî (III, 17) êàçâà, ÷å Èàêîâ è Èîàí ñà íàðè÷àíè Âîàíåðãåñ, íà ãðúöêè - “ñèíîâå íà ãúðìà”.
Èîàí â Àïîêàëèïñèñà (ò. å. Èèñóñ, çàùîòî òîé å àâòîðúò íà òîâà “îòêðîâåíèå”) ïîêàçâà ñåäåì äóøè, êîèòî ãîâîðÿò
êàòî ãðúìîòåâèöè: “Ñåäåìòå ãðúìà ïðîãîâîðèõà ñúñ ñâîèòå ãëàñîâå... Çàïå÷àòàé òîâà, ùî ãîâîðèõà ñåäåìòå ãðúìà, è íåäåé
ãî ïèñà...” (Îòêðîâåíèå, Õ, 3-4).
1
Íî âå÷å çíàåì, ÷å Åâàíãåëèÿòà ñúâñåì ÿñíî ïðåäñòàâÿò øåñòèìà ñèíîâå íà Ìàðèÿ: “Íå å ëè Òîé äúðâîäåëåöúò ,
Ìàðèèíèÿò ñèí, áðàò íà Èàêîâà, Èîñèÿ, Èóäà è Ñèìîíà? È íå ñà ëè òóê ñðåä íàñ ñåñòðèòå Ìó?...” (Ìàðêî, VI, 3.)
Íàèñòèíà, Èèñóñ, Òîìà Áëèçíàêà, Èàêîâ, Èîñèô, Èóäà è Ñèìîí - ïðàâÿò øåñò. Ëèïñâà åäèí, çà äà ñòàíàò ñåäåì.
Òîé âñå îùå å ìíîãî ìëàä, çà äà ãî öèòèðàò ñðåä ñúáåñåäíèöèòå íà Õðèñòîñ. Òîâà å áúäåùèÿò åâàíãåëèñò, “ëþáèìèÿò
ó÷åíèê”, ìëàäèÿò Èîàí. Òîé ñúùî å áðàò íà íÿêîé ñè Èàêîâ. Ще го видим в главата, разглеждаща приемниците на Иисус.
Ако нямаме предвид някакъв нечист намек, този, който „е олронил глава на гърдите на Иисус”, е по-малък брат, нежно
обичан и нищо повече.
Åòî ãè ñåäåìòå “ãðúìà”, òåçè Âîàíåðãåñ, ÷èèòî àïîêàëèïòè÷íè îòêðîâåíèÿ òðÿáâà äà îñòàíàò çàïå÷àòàíè. Ñåãà
ðàçáèðàìå èñòèíñêèÿò ñìèñúë íà äóìèòå íà Ëóêà (VIII, 2) çà “Ìàðèÿ, íàðè÷àíà Ìàãäàëèíà, îò êîÿòî áÿõà èçëåçëè ñåäåì
áÿñà...”
Äà âçåìåì ëàòèíñêàòà “Âóëãàòà” íà ñâ. Èåðîíèì è äà ðàçãúðíåì íà ñúùèÿ ñòèõ: “Maria quae vocatur Magdalene, de
qua daemonia septem exierant...” (Ëóêà, VIII, 2). Ëàòèíñêîòî “äåìîíèà” îçíà÷àâà åñòåñòâåíî “çúë äóõ”, íî è “áåñåí”. Òîâà å
ñìèñúëúò, ïðèäàäåí ìó îò ñâ. Èåðîíèì, êîéòî âúçïðîèçâåæäà áóêâàëíî òåðìèíà îò ïúðâîíà÷àëíèÿ ñòèõ íà îðèãèíàëíèòå
ðúêîïèñè íà ãðúöêè åçèê: “Maria, e kaloumene Magdalene, aph’ hes daimonia hepta exeleluthei...” (Ëóêà, VIII, 2). Ìåæäó äðóãîòî,
íà ãðúöêè “daimonios” è “daimonikos” îçíà÷àâàò “âäúõíîâåí, ìåäèóì ãàäàòåë”. Ñòàðèÿò ãðúöêè åçèê íå ïðåäàâà îòðèöàòåëåí
ñìèñúë íà òåçè òåðìèíè. Âèæäàìå êàê äåéñòâèòåëíèÿ ñìèñúë íà òîâà èçðå÷åíèå çíà÷èòåëíî ñå ïðîìåíÿ ïðè
ïðåìèíàâàíåòî îò ãðúöêè íà ëàòèíñêè è îòòàì íà äðóãè åçèöè.
Ñëåäîâàòåëíî íÿìà îáëàäàíà îò áåñîâå êóðòèçàíêà, íèòî ðàçêàéâàùà ñå ãðåøíèöà, íóæäàåùà ñå îò çàêëèíàíèÿòà
íà Èèñóñ. È ìíîãî äîáðå ðàçáèðàìå, çàùî Òåðòóëèàí, äîøúë äà ïðîó÷âà â Ìàãäàëà (èëè Òàðèõåÿ) ñðåä õðèñòèÿíñêàòà
îáùíîñò, íå íàìèðà íà ìÿñòî íèêàêâî ïðåäàíèå, íèêàêâà ñëåäà çà ñúùåñòâóâàíåòî íà òúé íàðå÷åíàòà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà.
Ñúùî òàêà ñòàâàò ÿñíè ïðè÷èíèòå çà ïúëíîòî ìúë÷àíèå ïî íåèí àäðåñ â Äåÿíèÿòà íà Àïîñòîëèòå. Ïîñëàíèÿòà, ðàçêàçèòå
íà Ïàïèé è â “Öúðêîâíà èñòîðèÿ” îò Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, âíóøèòåëíî ïðîèçâåäåíèå, ñúçäàäåíî ïî âðåìåòî íà
Äèîêëåöèàí. Çàщото íèêîé íå çíàå íèùî çà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà.
Ïðè÷èíàòà å, ÷å ÿ áúðêàò ñ Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà Èèñóñ, êîÿòî êàòî ïîòîìêà íà Äàâèä îò âòîðàòà ìó æåíà Âèòñàâåÿ,
ñúùî å îò Äàâèäîâî è öàðñêî ïîòåêëî. Ïî òîçè ïðèçíàê òÿ ìîæå äà áúäå íàðå÷åíà “Äàâèäîâà êóëà” è “ìàéêà íà ñåäåìòå
ãðúìîòåâèöè”, ãëàâíàòà îò êîèòî å Õðèñòîñ. Òúêìî òóê òðÿáâà äà ïðåïðî÷åòåì âíèìàòåëíî ñëåäíèÿ ñòèõ îò Ìàðêî: “È êàòî
÷óõà áëèçêèòå Ìó, îòèäîõà äà Ãî ïðèáåðàò, ïîíåæå ñå ãîâîðåøå, ÷å áèë èçâúí Ñåáå Ñè...” (Ìàðêî, III, 21.)
Ñâ. Èåðîíèì â ñâîÿòà “Âóëãàòà”, îôèöèàëíàòà âåðñèÿ íà êàòîëè÷åñêàòà Öúðêâà, ïðåâåæäà ñ “... quoniam in furorem
versus est...” (Ïàê òàì.)
In furorem versus îçíà÷àâà “ñòàíàë ëóä, áåñåí”. À òîâà å äîñòà áëèçî äî “diamonius” îò ïúðâîíà÷àëíèòå ãðúöêè
ðúêîïèñè.
Îñâåí òîâà òðÿáâà äà ïðèåìåì, ÷å êîãàòî êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ ïðåäñòàâÿò “ñâåòèòå æåíè” â ïîäíîæèåòî íà
êðúñòà, å íåâúçìîæíî ÿñíî äà ñå èäåíòèôèöèðà ìàéêàòà íà Õðèñòîñ. Çà äà ãî êîíñòàòèðàìå, òðÿáâà ñàìî äà íàïðàâèì
ñëåäíèòå èçâëå÷åíèÿ:
ÌÀÒÅÉ (ÕÕVII, 56)

“... ìåæäó òÿõ áÿõà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà è Ìàðèÿ, ìàéêà íà Èàêîâà è Èîñèÿ,, è ìàéêàòà íà Çàâåäååâèòå ñèíîâå.”
ÌÀÐÊÎ (ÕV, 40)

“... ìåæäó òÿõ áåøå è Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà, è Ìàðèÿ, ìàéêà íà ìàëêèÿ Èàêîâ è íà Èîñèÿ, è Ñàëîìèÿ...”
ÈÎÀÍ (ÕIÕ, 25)
1
Староеврейското „хереш” означава и дърводелец, и магьосник.
w
wwww
“... ìàéêà Ìó å ñåñòðàòà íà ìàéêà Ìó, Ìàðèÿ Êëåîïîâà, è Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà.”
ËÓÊÀ (ÕÕIII, 49) êàçâà ïðîñòè÷êî, áåç äà ãè íàçîâàâà:

“... è æåíèòå, êîèòî âúðâÿõà ïîäèðå Ìó îò Ãàëèëåÿ.”
Îò òåçè ïðîòèâîðå÷èâè èçëîæåíèÿ ìîæåì ïðîñòî äà çàêëþ÷èì, ÷å âñúùíîñò íåïðåêúñíàòî ñòàâà äóìà çà ìàéêà ìó, áåç
êàêâàòà è äà å äâóñìèñëåíîñò.
È òúé êàòî Ñàëîìåÿ ÿ èçêëþ÷âàìå îò ñàìî ñåáå ñè, îñòàâà “Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà”, èëè “Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà Èàêîâ è íà
Èîñèô” (ñúùî Èîñèÿ), èëè “ìàéêàòà íà Çàâåäååâèòå ñèíîâå”. È òàêà, âñè÷êèòå òåçè ñòèõîâå ïîä÷åðòàâàò, ÷å ñòàâà äóìà çà
ìàéêà íà ìíîãî äåöà, à íå çà òÿõíàòà ìàùåõà. Èëè ïîíå çà åäíà åäèíñòâåíà æåíà. Ïðè âñè÷êè ñëó÷àè èçêëþ÷âàìå âàðèàíòà
çà äîæèâîòíàòà äåâñòâåíîñò íà Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà Èèñóñ: òÿ ïðîèçòè÷à ñàìî îò ìèòîâåòå è ëåãåíäèòå.
11
ÒÚÌÍÈÒÅ ÃÎÄÈÍÈ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
Ако познавахме другите като самите себе си, дори най-осъдителните постъпки щяха да ни се струват
заслужаващи опрощение.
Андре Мороа
В глава 14, чиято тема е „Магията в живота на Иисус”, ще проследим общото гледище на окултисти и езотерични
философи, които заедно с талмудистите лансират версията, че Христос е бил в Египет, за да бъде окончателно посветен в
тайното познание след дълги години на послушничество. Тази хипотеза за едните, и историческа традиция за другите
(стига да се отнася за същия Иисус?!) струва толкова, колкото всяка историческа теза, която не се базира на неоспорими
доказателства. Представяме я, защото се защитава от мнозина ерудити. Но каква е реалната и стойност? Можем ли да
допуснем, че Иисус, ако действително, както го доказва цялото наше изследване, е син на Иуда Гамалиел, а след него и
водач на иудейския интегризъм, ще черпи вода от един толкова нечист извор за всеки строго възпитан евреин, каквито са
египетската религия и магия, които при това са почти неотделими една от друга?
Не мислим така. По-вероятно е в недрата на еврейската общност в Александрия, макар и пак в Египет, да е бил
посветен от еврейските кабалисти в най-дълбоките тайни на техното окултно изкуство, което, да подчертаем, е напълно
независимо от египетската традиция. Съгласим ли се с това, разбираме, че той не е бил задължен да преживее повече от
двадесет години извън родината си, но тайната около „тъмните години” на Иисус остава неразгадана. Стига ключът към
тази загадка да не се крие в Евангелието на Лука (от ХVІІІ, 35 до ХІХ, 28). Точно това ще изследваме внимателно сега.
Â “Èèñóс â ñâîåòî âðåìå” Äàíèåë-Ðîп êàçâà ñëåäíîòî: “Ïîíÿêîãà ñà ñå âîäèëè èñòèíñêè áèòêè ñðåùó ðèìëÿíèòå
èëè òåõíèòå âàñàëíè èðîäîâè ïðèíöîâå. Âå÷å âèäÿõìå òàçè, êîÿòî îêúðâàâè âúçêà÷âàíåòî íà Àðõåëàé: áàðèêàäè âúâ
âúòðåøíèÿ äâîð íà Õðàìà, áóíòîâíèöèòå îòáëúñêâàò ïúðâèòå àòàêè íà ðèìëÿíèòå, íàëàãà ñå äà ñå èçïîëçâàò âñè÷êè
íàëè÷íè ñèëè, çà äà áúäå ïîáåäåíà ñúïðîòèâàòà ñ öåíàòà íà ñìúðòòà íà 3000 äóøè. Ïîñëå, äîêàòî Àðõåëàé å â Ðèì,
ñìóòîâåòå ñå ïîäíîâÿâàò. Öÿëàòà ñòðàíà ïëàìâà è å îêúðâàâåíà. Â Èóäåÿ 2000 âîéíèöè íà Èðîä â îòïóñê îáñàæäàò
ðèìñêèòå âîéñêè... Èóäà, ñèíúò íà îíçè Åçåêèÿ, êîéòî å ïðè÷èíèë òîëêîâà ãðèæè íà Èðîä, ïðåâçåìà îðúæåéíèÿ ñêëàä â
Ñåïôîð è ñúùî ñå ïðîâúçãëàñÿâà çà öàð. Òðÿáâà ðèìñêèÿò ëåãàò â Ñèðèÿ Âàðèé äà ïðèñòèãíå ñ äâà ëåãèîíà è çà íàçèäàíèå
äà ðàçïíå íà êðúñò ïî âèñî÷èíèòå 2000 åâðåè. Ïðåç 6 ã. ñë. Õðèñòà íîâ èçáëèê íà îìðàçà...” (Ïàê òàì, ñ. 158.)
Ìåæäó äðóãîòî, íà ñ. 138 îò ñâîÿòà êíèãà Äàíèåë-Ðîï óòî÷íÿâà èìåòî íà âîäà÷à íà òåçè ïîñòîÿííè áóíòîâíèöè:
“Èóäà, áóíòîâíèêúò, êîéòî ïîáåäè Àðõåëàé è êîãîòî íàðè÷àõà Ãîëîíèò”. Âñúùíîñò òîâà å òðåòîòî ïðåçèìå íà Èóäà
Ãàìàëèåë, ñúùî Èóäà Ãàëèëååö (ñèí íà Åçåêèÿ), áàùàòà íà Õðèñòîñ, êîéòî ùå áúäå ñïîìåíàò â Äåÿíèÿòà (V, 37). À íà ñ.
136 îò ñâîåòî ïðîèçâåäåíèå Äàíèåë-Ðîï äàâà äàòàòà íà òîçè ïúðâè áóíò: “Èðîä óìèðà ïðåç ìàðò èëè àïðèë 750 ã. îò
ñúçäàâàíåòî íà Ðèìñêàòà äúðæàâà è ñêîðî ñëåä òîâà ãî íàñëåäÿâà Àðõåëàé. Åêçåêóöèÿòà íà 3000 áóíòîâíèöè ñòàâà ñúâñåì
â íà÷àëîòî íà íåãîâîòî öàðóâàíå.” (Ïàê òàì.)
Òàçè åêçåêóöèÿ ñå ñâúðçâà ñ ïúðâèÿ áóíò, çà êîéòî òîé ïèøå íà ñ. 158. Ñëåäîâàòåëíî, íàìèðàìå ñå â 6 ã. ïð.
Õðèñòà, êîãàòî óìèðà Èðîä Âåëèêè, åäèíàäåñåò ãîäèíè ïðåäè àáäèêàöèÿòà íà Àðõåëàé è òîçè âòîðè áóíò ïðè
Ïðåáðîÿâàíåòî, êîéòî ñå âäèãà ïðåç 6 ã. ñë. Õðèñòà. Ïîëó÷àâà ñå èíòåðâàë îò åäèíàäåñåò ãîäèíè ìåæäó òåçè äâå
ðàçìèðèöè.
È òàêà, Àðõåëàé ñå îáÿâÿâà çà öàð ñëåä ñìúðòòà íà ñâîÿ áàùà Èðîä Âåëèêè. Íî îò ñòîëèöàòà ñè Èåðóñàëèì òîé
öàðóâà ñàìî íàä Ñàìàðèÿ, Èäóìåÿ, è Èóäåÿ. Çàùîòî ïî ñúùîòî âðåìå äâàìàòà ìó áðàòÿ îòöåïâàò ñâîè òåðèòîðèè è
w
wwww
âëàñòâàò íàä òÿõ. Òàêà Ôèëèï äúðæè Ãîëàíèòèäà, Òðàõîíèòèäà è Âèòàíèÿ ñúñ ñòîëèöà Ïàíèÿ, êîÿòî ïî-êúñíî ùå áúäå
íàðå÷åíà Ôèëèïîâà Êåñàðèÿ. Ùî ñå îòíàñÿ äî Èðîä Àíòèïà, òîé öàðóâà íàä Ãàëèëåÿ è Ïåðåÿ, à ñòîëèöàòà ìó å Òèâåðèàäà.
Èçìú÷âàí îò íåçàâèñèìîñòòà íà ïî-ìàëêèòå ñè áðàòÿ, îòíåëà ìó äâå òðåòè îò íàñëåäñòâîòî, êîåòî ñå å íàäÿâàë äà
âëàäåå èçöÿëî, Àðõåëàé ðåøàâà äà ñå ÿâè â Ðèì è äà ñå îïèòà äà èçäåéñòâà îò èìïåðàòîðà ïîòâúðæäåíèå íà ïðàâàòà ñè.
Ñúùî êàòî íåãî, íà ñâîé ðåä è Èðîä Àíòèïà îòïëàâà çà ñòîëèöàòà íà Èìïåðèÿòà, çà äà ïîëó÷è ïîäêðåïà çà òîâà, êîåòî å
îêóïèðàë. Íàêðàÿ åâðåéñêà äåëåãàöèÿ îò ïåòäåñåò ñòàðåéøèíè íà íàðîäà, ïîëçâàùè ñå ñ ïîäêðåïàòà íà 8000 òåõíè
ñúíàðîäíèöè, æèâååùè â Ðèì, ïðèñòèãà òàì. À òåõíèòå èñêàíèÿ ñà äà áúäàò îòúðâàíè îò íåîáðÿçàíèòå öàð÷åòà è öåçàðÿò
äà ãè óïðàâëÿâà ïðÿêî.
Ñëåä êàòî èçñëóøâà çàèíòåðåñîâàíèòå ñòðàíè, èìïåðàòîð Àâãóñò îòñúæäà â ïîëçà íà ñòàòóêâîòî. Âñåêè çàïàçâà
ñâîÿòà òåòðàðõèÿ, à ÷åòâúðòàòà ÷àñò ïðèíàäëåæè íà Ðèì. Àðõåëàé ñè òðúãâà çà Èóäåÿ, èçïúëíåí ñ íåíàâèñò. Äîêàòî å
îòñúñòâàë , äâå õèëÿäè íàåìíèöè ñà ñå ðàçáóíòóâàëè. Òå ñà áèëè ïîä÷èíåíè íà áàùà ìó, Èðîä Âåëèêè, à òîé èì å äàë
îòïóñê ïðè ñâîåòî îòïúòóâàíå çà Ðèì. Ìîòèâúò íà òÿõíîòî íåäîâîëñòâî å, ÷å îòïóñêúò íå å ïëàòåí. À òîâà ãè òëàñêà êúì
ðàçáîéíè÷åñòâî, çà äà ñå èçõðàíâàò. Íàìåñâàò ñå ðèìñêèòå ëåãèîíè è çàïî÷âàò ñðàæåíèÿ.
Â òîçè êëèìàò íà ãðàæäàíñêà âîéíà ñå çàâðúùà Àðõåëàé. Åäíà îò ïúðâèòå ìó ìåðêè å äà ñå îòòúðâå îò âåëèêèÿ
ïúðâîñâåùåíèê Èîàçàð, êîãîòî îáâèíÿâà, ÷å å ó÷àñòâàë â ïúðâîíà÷àëíèÿ çàãîâîð è ÷å å áèë âúòðå â Õðàìà, íà ñòðàíàòà íà
áóíòîâíèöèòå, âîäåíè îò Èóäà Ãàìàëèåë. Ïîñòàâÿ íà ìÿñòîòî ìó íåãîâèÿò áðàò Åëåàçàð. Ïðîòèâíî íà åâðåéñêèòå çàêîíè ñå
îæåíâà çà ñðîäíèöàòà ñè Ãëàôèðà - áðà÷åí ñúþç, çàáðàíÿâàí îò Âòîðîçàêîíèå (ÕÕV, 5) è Ëåâèò (ÕVIII, 16 è ÕÕ, 21). Ïîñëå
îòñòðàíÿâà Åëåàçàð è ãî çàìåñòâà ñ Èåøóà, ñèí íà Ñèé. Òàêà èçìèíàâàò äúëãè ãîäèíè íà òèðàíèÿ è èçäåâàòåëñòâà.
Òîãàâà åâðåèòå è ñàìàðèòÿíèòå, íå ìîæåéêè äà ïîíàñÿò ïîâå÷å Àðõåëàé, äåïîçèðàò îïëàêâàíå ïðåä èìïåðàòîðà.
Ïîñëåäíèÿò ãî àðåñòóâà ïî âðåìå íà åäíî ïèðøåñòâî â Èåðóñàëèì è ñëåä êàòî ãî èçñëóøâà â Ðèì, ãî îñúæäà íà çàòî÷åíèå
âúâ Âèåíà, â äîëèíàòà íà Ðîíà, êúäåòî òîé óìèðà. Â ïðèñúäàòà íà Àðõåëàé âëèçà è êîíôèñêàöèÿ íà èìóùåñòâîòî ìó,
çàòîâà ðèìñêèÿò ëåãàò â Ñèðèÿ Êèðèíèé è ïðîêóðàòîðúò Êîïîíèé çàïî÷âàò èíâåíòàðèçàöèÿ. Òÿ âêëþ÷âà è ïðåáðîÿâàíå íà
íàñåëåíèåòî. Èìåííî òî ïðåäèçâèêâà áóíòà ñ òîâà èìå, îãëàâåí îò Èóäà Ãàìàëèåë.
Íàìèðàìå ñå â 6 ã. ñë. Õðèñòà. Èçìèíàëè ñà 12 ãîäèíè îò ñìúðòòà íà Èðîä Âåëèêè. Èèñóñ, ðîäåí “â äíèòå íà öàð
Èðîä” (Ìàòåé, II, 1, 2) òîãàâà å íà 12 ãîäèíè. À ñïîðåä Ëóêà (II, 1-7) òîé òúêìî ñå ïîÿâÿâà íà òîçè ñâÿò è å ñàìî íà íÿêîëêî
äíè! Ñïîðåä ñâ. Èðèíåé, ïðÿê ó÷åíèê íà àïîñòîëèòå, òîãàâà Èèñóñ å íà ïðèáëèçèòåëíî 23 ãîäèíè. Çíà÷è, êàêòî âå÷å
óñòàíîâèõìå, òîé å ðîäåí êúì 16 èëè 17 ã. ïð. Õðèñòà, êîãàòî Èðîä ðåøàâà äà ïîñòðîè íàíîâî Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì. Òîâà
ñúâïàäåíèå ùå íàêàðà ïîñëåäîâàòåëèòå íà Èèñóñ ïðåç 3 è 4 âåê äà ãî âúçïðèåìàò êàòî “Õðàì”, âèæäàéêè â íåãî ïîëè÷áà.
Åòî ÷å ñòèãàìå äî íèøêàòà, êîÿòî òðÿáâà äà ïðîñëåäèì, çà äà íàäíèêíåì â “òúìíèòå ãîäèíè” íà Èèñóñ.
Äà ñå ñïðåì íà Ëóêà, ãë. ÕIÕ, êîãàòî Èèñóñ èäâà îò ñåâåð è ñå íàñî÷âà êúì Èåðóñàëèì. Íàé-íàïðåä ìó ñå íàëàãà äà
ïðåêîñè Èåðèõîí è åâàíãåëèñòúò íàâðåìå ñúîáùàâà: “Êàòî îòèâàøå çà Èåðóñàëèì, Òîé ìèíàâàøå ìåæäó Ñàìàðèÿ è
Ãàëèëåÿ...” (Ëóêà, ÕVII, 11). Åòî ïðîäúëæåíèåòî: “À êîãàòî Òîé ñå ïðèáëèæàâàøå äî Èåðèõîí, åäèí ñëåïåö ñåäåøå êðàé
ïúòÿ è ïðîñåøå; è êàòî ÷ó äà ìèíàâà êðàé íåãî íàðîä, ïîïèòà: êàêâî å òîâà? Îáàäèõà ìó, ÷å Èèñóñ Íàçîðåé ìèíàâà.” (Ëóêà,
ÕVIII, 35-37). Îòòóê ìîæåì äà çàêëþ÷èì, ÷å òúëïàòà ïðèâúðæåíèöè íà Èèñóñ å âíóøèòåëíà è øóìíà. Ïðèäâèæâàò ñå ãðóïà
ðåøèòåëíè õîðà, à íå äóçèíà ñòåñíèòåëíè ó÷åíèöè, ïðèäðóæàâàùè ñâîÿ äóõîâåí âîäà÷.
Íî äà ïðîäúëæèì: “À êîãàòî òå ñëóøàõà òîâà, ïðèáàâè åäíà ïðèò÷à, ïîíåæå Òîé áåøå áëèçî äî Èåðóñàëèì, è òå
ìèñëåõà, ÷å òîç ÷àñ ùå ñå îòêðèå Öàðñòâîòî Áîæèå, è ðå÷å: íÿêîé ñè áëàãîðîäåí ÷îâåê çàìèíàâàøå çà äàëå÷íà ñòðàíà, äà
ïîëó÷è çà ñåáå ñè öàðñòâî è äà ñå âúðíå; êàòî ïîâèêà äåñåò ñâîè ñëóãè, äàäå èì äåñåò ìèíè è èì ðå÷å: òúðãóâàéòå, äîêëå
ñå çàâúðíà. Íî ãðàæäàíèòå ìó ãî ìðàçåõà, è èçïðàòèõà ñëåä íåãî ïðàòåíèöè, êàòî êàçàõà: íå èñêàìå òîé äà öàðóâà íàä íàñ.
È êîãàòî ñå òîé çàâúðíà, ñëåä êàòî ïðèå öàðñòâîòî, êàçà äà ìó ïîâèêàò îíèÿ ñëóãè, íà êîèòî áå äàë ïàðèòå, çà äà
óçíàå êîé êàêâî å ïðèïå÷åëèë. Äîéäå ïúðâèÿò è ðå÷å: ãîñïîäàðþ, òâîÿòà ìèíà ïðèïå÷åëè äåñåò ìèíè. È ìó ðå÷å: õóáàâî,
äîáðè ðàáå; çàäåòî òè áåøå âåðåí â òâúðäå ìàëêî, áúäè âëàñòíèê íà äåñåò ãðàäà. Äîéäå âòîðèÿò è ðå÷å: ãîñïîäàðþ, òâîÿòà
ìèíà ïðèíåñå ïåò ìèíè. Ðå÷å è íà òîãîâà: è òè áúäè íàä ïåò ãðàäà.
Äîéäå è äðóã è ðå÷å: ãîñïîäàðþ, åòî òâîÿòà ìèíà, êîÿòî ïàçåõ â êúðïà, ïîíåæå ñå áîÿõ îò òåáå, çàùîòî òè ñè
æåñòîê ÷îâåê: âçèìàø, êîåòî íå ñè òóðèë, è æúíåø, êîåòî íå ñè ïîñÿë. Ãîñïîäàðÿò ìó ðå÷å: ñ òâîèòå óñòà ùå òå ñúäÿ,
ëóêàâè ðàáå; òè çíàåøå, ÷å ñúì æåñòîê ÷îâåê, âçèìàì, êîåòî íå ñúì òóðèë è æúíà, êîåòî íå ñúì ïîñÿë; òîãàâà çàùî íå äàäå
ïàðèòå ìè â áàíêàòà, òà àç, êàòî äîéäà, äà ãè ïîëó÷à ñ ëèõâà? È ðå÷å íà ïðèñúñòâàùèòå: âçåìåòå îò íåãî ìèíàòà è ÿ äàéòå
íà òîãîâà, êîéòî èìà äåñåò ìèíè. (È ìó ðåêîõà: ãîñïîäàðþ, òîé èìà äåñåò ìèíè!) Çàùîòî, êàçâàì âè, âñåêèìó, êîéòî èìà, ùå
ñå äàäå, à îò îíîãîâà, êîéòî íÿìà, ùå ñå îòíåìå è òîâà, ùî èìà; à îíèÿ ìîè âðàãîâå, êîèòî íå èñêàõà äà öàðóâàì íàä òÿõ,
äîâåäåòå òóê è ïîñå÷åòå ïðåä ìåí.
Êàòî êàçà òîâà, Òîé òðúãíà ïî-íàòàòúê, âúçëèçàéêè çà Èåðóñàëèì...” (Ëóêà, ÕIÕ, 11-28.)
Ïðîäúëæåíèåòî å èçâåñòíî. Ïðèñòèãíàë â Èåðóñàëèì, Õðèñòîñ ùå âúçñåäíå ìàãàðèöà, çà äà ñå èçïúëíè

ïðîðî÷åñòâîòî íà Çàõàðèÿ: “... Ëèêóâàé îò ðàäîñò, äúùå Ñèîíîâà, òúðæåñòâóâàé, äúùå Èåðóñàëèìîâà: åòî, òâîÿò Öàð èäå
ïðè òåáå, ïðàâåäåí è ñïàñÿâàù, êðîòúê, âúçñåäíàë íà îñëèöà è ìëàäî îñëå, ñèí íà ïîäÿðåìíèöà. Òîãàâà ùå èçòðåáÿ
êîëåñíèöèòå ó Åôðåìà è êîíåòå â Èåðóñàëèì, è ùå áúäå ñ÷óïåí âîåííèÿò ëúê; è Òîé ùå âúçâåñòè ìèð íà íàðîäèòå, è
âëàäè÷åñòâîòî Ìó ùå áúäå îò ìîðå äî ìîðå è îò ðåêàòà äî çåìíèòå êðàèùà...” (Çàõ. IÕ, 9, 10.)
Íà âëèçàíå â Èåðóñàëèì, öÿëàòà åâðåéñêà ìëàäåæ ùå ãî ïîñðåùíå ñ âúçãëàñèòå: “Îñàííà Ñèíó Äàâèäîâó!” èëè
“Îñâîáîäè íè, Ñèíå Äàâèäîâ!”. Òî÷íî òîãàâà å íàïàäåíèåòî íàä Õðàìà, íàõâúðëÿíåòî âúðõó ñàðàôèòå è òúðãîâöèòå íà
äàðåíèÿ, êàêòî è ñðåùó ïîêëîííèöèòå, êîèòî ïàçàðóâàò îò òÿõ (Ìàòåé, ÕÕI, 12.)
w
wwww
À ñåãà äà ñè èçâàäèì çàêëþ÷åíèÿòà.
Ïðèò÷àòà, êîÿòî Èèñóñ ðàçêàçâà íà èçëèçàíå îò Èåðèõîí, íå å ïîó÷èòåëíà, çàùîòî íå ñúäúðæà íèêàêâà ïîóêà, à
íàïðîòèâ. Èèñóñ ùå èçïèòà âúðõó ñåáå ñè ïðåìåæäèåòî íà Àðõåëàé, êîãîòî ñîáñòâåíèòå ìó ïîäàíèöè íå èñêàò çà öàð è
êîéòî å ïðèíóäåí äà õîäè äî äðóãà ñòðàíà, çà äà áúäå âúâåäåí âúâ âëàäåíèå. È êîéòî ñëåä òîâà èì èñêà ñìåòêà è ñóðîâî
íàêàçâà òåçè, êîèòî ñà ñå ïðîòèâîïîñòàâèëè íà öàðóâàíåòî ìó. Ìíîãî å âåðîÿòíî èçëèçàíåòî íà Èèñóñ è íåãîâèòå
ìíîãîáðîéíè ñïúòíèöè îò Èåðèõîí äà å áèëî ñúïðîâîäåíî ñ èçáèâàíå íà ïëåííèöèòå è âå÷å áåç òîçè “èçëèøåí áàãàæ” äà ñà
ïðîäúëæèëè â ñòðîéíè ðåäèöè êúì Ñâåùåíèÿ ãðàä. Çà òîãàâàøíèòå íðàâè òîçè àêò å â ðåäà íà íåùàòà, à è íàøèòå çèëîòè
íå ñà áèëè ïî-ñúñòðàäàòåëíè îò íåïðèÿòåëèòå ñè. Íèêîé íå áè ãè óïðåêíàë.
Íî êîãàòî Èèñóñ ñå îòúæäåñòâÿâà ñ Àðõåëàé, êàòî ðàçêàçâà ïðåìåæäèÿòà ìó ñïîðåä Ëóêà (ÕIÕ, 11-28), òî èçãëåæäà,
÷å çíàå ñàìî íà÷àëîòî. Òîé íå çíàå, ÷å çà äåòî å íàêàçàë òåçè, êîèòî íå ãî èñêàò çà öàð, Àðõåëàé ùå áúäå ñâàëåí îò òðîíà
ñè îò èìïåðàòîð Àâãóñò è ïðàòåí íà çàòî÷åíèå ïðè ãàëèòå ïðåç 6 ã. ñë. Õðèñòà , êúäåòî íå ñëåä äúëãî ùå èçäúõíå.
È ñåãà ïîñëåäíîòî çàêëþ÷åíèå: èçëèçàíåòî îò Èåðèõîí, åêçåêóöèÿòà íà ïëåííèöèòå èëè çàëîæíèöèòå, ïîõîäúò
ñðåùó Èåðóñàëèì, íàïàäåíèåòî íàä Õðàìà, âñè÷êî òîâà ñòàâà ïðåäè 6 ã. ñë. Õðèñòà, ïðåäè Áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî,
âäèãíàò îò Èóäà Ãàìàëèåë.
Çíà÷è òîé îùå å æèâ, à Èèñóñ, êàòî âñåêè íàé-ãîëÿì ñèí íà çàêîíåí öàð, å ïðåñòîëîíàñëåäíèê, ò. å. èñòèíñêè “ñèí
Äàâèäîâ” è íàñëåäíèê. Êàêòî å ïðèåòî çà òîãàâàøíèòå ïðèíöîâå, òîé êîìàíäâà ÷àñò îò àðìèÿòà íà ñâîÿ áàùà.
Ñëåäîâàòåëíî òàçè àòàêà ñðåùó Õðàìà è íàõëóâàíåòî ñúñ ñèëà â Ñâåùåíèÿ ãðàä ïîä îâàöèèòå íà åâðåéñêàòà
ìëàäåæ ñòàâàò â ïåðèîäà, îïèñàí îò Äàíèåë-Ðîï íà ñ. 158 íà “Èèñóñ â ñâîåòî âðåìå” (1945ã.): “Ïîñëå, äîêàòî Àðõåëàé áåøå
â Ðèì, âúëíåíèÿòà ñå ïîäíîâèõà; ñòðàíàòà ïëàìíà è ñå îáëÿ â êðúâ. Â Èóäåÿ 2000 èðîäîâè âîéíèöè îòïóñêàðè âðúõëåòÿõà
íàä ðèìñêèòå âîéñêè... Èóäà, ñèí íà òîçè Åçåêèÿ, êîéòî áå ïðè÷èíèë òîëêîâà ãðèæè íà Èðîä, çàâçå îðúæåéíèÿ ñêëàä â
Ñåïôîð è ñúùî ñå ïðîâúçãëàñè çà öàð...” (Ïàê òàì.)
Ïîâå÷å îò âåðîÿòíî å, ÷å âîäåíàòà îò Èèñóñ àòàêà ñðåùó Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì èìà çà öåë äà ñå äîáåðå äî
ñúêðîâèùåòî íà Õðàìà è äî îðúæåéíèÿ ìó ñêëàä. Äâå íåùà ñà íåîáõîäèìè çà âñÿêî âúñòàíèå - ïàðè è îðúæèå. Íàìèðàìå
ñå âúâ 2 èëè 3 ã. ñë. Õðèñòà è Èèñóñ å íà îêîëî äâàäåñåò ãîäèíè. Òîçè åïèçîä å ÷àñò îò ëàòåíòíàòà, íî ïîñòîÿííà ñúïðîòèâà
â î÷àêâàíå íà ãîëåìèÿ áóíò ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî ïðåç 6 ã., êîéòî Äàíèåë-Ðîï îáîáùàâà òàêà: “Èóäà, áóíòîâíèêúò, êîéòî ùå
ñå ñðàæàâà ñ Àðõåëàé è ùå áúäå íàðå÷åí Ãîëîíèò.” (Ïàê òàì, ñ. 138.)
Íå áåç îñíîâàíèå ìîæåì äà ïðåäïîëîæèì, ÷å ïî ïðèìåðà íà áàùà ñè Èóäà Ãàìàëèåë, êîéòî ñå å äîáðàë äî
àðñåíàëà è ñúêðîâèùåòî â Ñåïôîð, Èèñóñ ñå îïèòâà ïðè íàõëóâàíåòî â Õðàìà äà ñå äîáåðå è äî ñêëàäèðàíîòî îðúæèå íà
õðàìîâàòà ìèëèöèÿ è äî ñúêðîâèùåòî íà Õðàìà.Ñúùåñòâóâàíåòî íà òîâà ñúêðîâèùå å èçâåñòíî íà âñè÷êè è êàêòî ïèøå
Èîñèô Ôëàâèé, òî èçêóøàâà Èðîä, à ïîñëå è ðèìëÿíèòå. Ïèëàò ñå îïèòâà äà ãî òúðñè ïîä ïðåäëîã, ÷å ïðîêàðâà
îòâîäíèòåëíàòà ñèñòåìà íà ãðàäà.
Èìà çàùî äà ãî æåëàå è Èèñóñ - çà äà ïîïúëíè ñðåäñòâàòà ñè çà âîäåíå íà âîéíà è íàé-âå÷å, çà äà îñèãóðè
èçõðàíâàíåòî íà âîéñêàòà ñè, ñúñòàâåíà îò ñêèòíèöè, îñòàíàëè áåç ïîìèíúê, à è áåç äîìîâå, ñëåä êàòî ñà áèëè îïîæàðåíè
îò ðèìëÿíèòå. Êàçâàò íè, ÷å òîé ÷åñòî íàáëþäàâà ñúêðîâèùíèöàòà â Õðàìà è îòáåëÿçâà ñóìèòå, êîèòî ïîêëîííèöèòå
äàðÿâàò: “È ñåäíà Èèñóñ ñðåùó ñúêðîâèùíèöàòà è ãëåäàøå, êàê íàðîäúò ïóñêà ïàðè â ñúêðîâèùíèöàòà...” (Ìàðêî, ÕII, 41.)
Âïðî÷åì, ìíîãî å âåðîÿòíî ðèìëÿíèòå äà ñà çàëîâèëè ïðîñëîâóòèå Èèñóñ-âàð-Àâà è äà ñà ãî çàòâîðèëè çàåäíî ñ
îñòàíàëèòå íàïàäàòåëè ñ îáâèíåíèÿ çà óáèéñòâà ïî âðåìå íà ìåòåæ ïðè äðóãà, ïî-êúñíà àòàêà íà Õðàìà (Ìàðêî, ÕV, 7). Íå
å âúçìîæíî ðèìëÿíèòå äà íå ñè âçåìàò ïîóêà îò ïúðâîòî íàïàäåíèå è äà ñå îñòàâÿò äà áúäàò èçíåíàäàíè ïðè âòîðî, è òî
òâúðäå ñêîðîøíî.
Îáñòîÿòåëñòâàòà, ïîñëåäâàëè àðåñòóâàíåòî íà Èèñóñ, ïîêàçâàò âïðî÷åì, ÷å íå ñòàâà äóìà çà çàäúðæàíåòî íà
ôàíàòè÷åí ïðåäñêàçàòåë, à íà âúñòàíè÷åñêè âîäà÷, áóíòîâíèê. Èìà ëè áèòêà èëè íå â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà? Åòî
ñâèäåòåëñòâîòî íà Ëóêà: “Òèÿ, êîèòî áÿõà ñ Íåãî, êàòî âèäÿõà êàêâî ùå ñòàíå, ðåêîõà Ìó: Ãîñïîäè, äà óäàðèì ëè ñ íîæ?”
(Ëóêà, ÕÕII, 49). Ñëåäîâàòåëíî âñè÷êè òå ñà âúîðúæåíè. Â òîâà îòíîøåíèå ïðîñòî ñà èçïúëíèëè óêàçàíèåòî, êîåòî òîé èì å
äàë ïðåäíàòà âå÷åð: “..., à êîéòî íÿìà, íåêà ïðîäàäå äðåõàòà ñè è êóïè íîæ...” (Ëóêà, ÕÕII, 36.)
Ïúðâî çàêëþ÷åíèå, òåçè, êîèòî îùå íÿìàò îðúæèå, ïðåäñòàâëÿâàò íåçíà÷èòåëíî ìàëöèíñòâî, çàùîòî Èèñóñ êàçâà
“êîéòî”. Âòîðî çàêëþ÷åíèå, òå ñà äîñòàòú÷íî ìíîãîáðîéíè, ùîì çàìèñëÿò äà äàäàò âúîðúæåí îòïîð íà êîõîðòàòà íà
âåòåðàíèòå (øåñò åëèòíè öåíòóðèè), ïîäñèëåíà ñ ïàçà÷èòå íà Õðàìà. Äàëå÷å ñìå îò ëåãåíäàòà çà åäèíàéñåòòå
ïðèâúðæåíèöè îêîëî ìèðîëþáèâèÿ Èèñóñ. Òîâà âîéíñòâåíî íàñòðîåíèå íà âúîðúæåíè ìúæå, ñòðóïàëè ñå îêîëî ñâîÿ âîæä,
ñå ïîòâúðæäàâà îò èçâåñòíèòå ñëîâà íà Èèñóñ: “Ìèñëèòå, ÷å äîéäîõ ìèð äà äàì íà çåìÿòà? Íå, êàçâàì âè, à - ðàçäÿëà...”
(Ëóêà, ÕII, 51). Â òàêúâ ñëó÷àé, êàê äà íå ñìÿòàìå çà ïî-êúñíî èçîïà÷àâàíå (âñå òàêà îò 4 âåê) ïðî÷óòàòà ñåíòåíöèÿ: “Êîéòî
âäèãíå íîæ, îò íîæ óìèðà!”?! Òÿ å â ïúëíî ïðîòèâîðå÷èå îò äàäåíàòà îò Èèñóñ çàïîâåä äà ñå âúîðúæàâàò äîðè è àêî òðÿáâà
äà ñè ïðîäàäàò äðåõèòå çà öåëòà. Îñâåí àêî íå äîïóñíåì, ÷å å íåïîñëåäîâàòåëåí èëè ÷å ñå ïîäèãðàâà ñ ïðèâúðæåíèöèòå
ñè. Êîåòî âñå ïàê íå å áèëî èçêëþ÷åíî...
Така навлизаме в проблема за неизбежните крайности на зилотите, които в обвинителния акт са обобщени като
„разбойничество”. Тук още веднъж Симон-Петър ще ни даде ключа в една от следващите глави.
12
ИИСУС И УЧИТЕЛИТЕ
w
wwww
На 5 години идва възрастта за изучаване на Писанието, на 10 – да се изучава Мишна, а на 13 – да се
спазват Заповедите...
ТАЛМУД, трактат Абот, V, 24
Вече видяхме как родителите на Иисус, Иосиф и Мария, никак не се обезпокояват за неговото изчезване при
еднодневното пътуване по опасен път на връщане от Пасхата в Иерусалим. А когато забелязват отсъствието му, се
връщат обратно в Иерусалим и след тридневно търсене го откриват „... в храма, да седи между учителите, да ги слуша и
запитва; всички, които Го слушаха, чудеха се на разума и отговорите Му.” (Лука, ІІ, 46,47).
Текстът е повече от ясен. Иисус задава въпроси на учителите законници, те му отговарят, той ги изслушва. На
свой ред го питат и те, а той отговаря смислено. В случая присъстваме на обикновен сеанс по иудейски катехизис. От тази
съвсем банална сцена, позната на всички еврейски момчета, някои, както ще видим, искат да направят епизод, изпълнен с
чудеса. За художници и религиозни историци тя се превръща в шаблона, познат ни и днес – „Иисус учи учителите”.
Трудно бихме си представили как тези учители законници, всичките без изключение обиграни в най-тънките
тълкувания на Тора и Талмуд, а някои и в тайните на Кабала, ще с принизят дотам, че да ги поучава едно
дванадесетгодишно хлапе? Защото според Лука (ІІ, 42) Иисус тогава е точно на тази възраст.
Тъкмо това уточнение дава възможност да определим истинската същност на този епизод. От векове това е
важната ритуална церемония „Бар Мицва”. Според иудаизма, когато момчето достигне 13 години, възрастта на
религиозната зрелост, то придобива и юридическо пълнолетие и пълните права на мъж. Неговите търговски сделки от
всякакъв вид са юридически валидни, както са валидни и годежът и бракосъчетанието му. Носи отговорност за всичките си
деяния и нарушения на закона, и по силата на това обстоятелство подлежи на всички санкции, предвидени от същия закон.
От тази дата нататък той е считан за възрастен евреин и е длъжен да спазва всички предписания, както и да не
нарушава забраните. Освен това вече се смята за част от кворума, необходим за религиозните обреди. Може да бъде
канен да чете Тората в местната синагога. Най-важното последствие от „Бар Мицва” е безспорно правото да носи
ритуалните предмети за утринните молитви в работните дни, докато преди това не е бил удостояван с тази чест.
В най-стари времена не е имало церемония за встъпване в религиозна и гражданска зрелост. По-късно, трудно е
да се установи точната епоха, се създава цялостна съвкупност от ритуали. Но е много вероятно в Иерусалим по времето
на Иисус да се е практикувал само прост изпит пред учителите законници. Този изпит е имал за цел да провери доколко
новият вярващ е способен да поеме всичките отговорности в рамките на религиозния закон, който ръководи и гражданския
живот в Израел.
По-късно започват да честват „Бар Мицва” като тържествен семеен празник. В съботния ден от седмицата, през
която момчето навършва 13 години, то бива повикано на утринната служба в синагогата за четенето на Закона. Дават му
да прочете частта „Мафтир” от Тората, както и откъс от Пророчествата, придружени от начални и финални благословия.
Поканата за четенето на Тората, изпяването на химна „Хафтара”, представляват един вид публична церемония на
посвещаване в религиозната общност. Първо бащата чете своя пасаж от Тората и произнася специална благословия, в
която благодари на Бога, задето го е разтоварил от отговорността, която е носел за поведението на своя син дотогава. На
свой ред и момчето произнася кратко религиозно слово в синагогата или на тържествения семеен обяд.
И така, онова, което наричат помпозно „Иисус учи учителите”, се свежда по-простичко и по-скромно до неговия
изпит за религиозна и гражданска зрелост. И е много вероятно, че именно понеже е станал възрастен, Иосиф и Мария,
които са заети с по-малките си деца, предприемат своето пътуване, без да се безпокоят за най-големия си син, който вече
законно е пълноправен.
Но за кой ли път това говори колко малко внимание обръщат те на откровенията на архангел Гавриил за техния
първороден син.
13
ÈÎÀÍ, ÏÐÅÄÒÅ×À È ÊÐÚÑÒÈÒÅË
Христос вдига поглед, забелязва ме и в очите му се изписва смущение, цветът на лицето му се изменя, ,
задава ми въпроси, при което езикът му се преплита, а гласът му няколко пъти се променя...
Книга на Иоан, свещен текст на мандеите1
1
Мандеи – погрешно наричани „християни на св. Иоан”, те са приемници на учениците на Кръстителя. Писанията им подлагат на
съмнение общоприетите взаимоотношения на Христос и Кръстителя, тъй като са с антихристиянска насоченост.
w
wwww
“Ïúðâèÿò çàêîí íà èñòîðèöèòå áè òðÿáâàëî äà å - äà íå ñìåÿò äà ëúæàò. Âòîðèÿò - äà íå ñå ñòðàõóâàò äà êàæàò
öÿëàòà èñòèíà...” - êàçâà ïàïà Ëúâ ÕIII.
Íàëàãà ñå äà äîïóñíåì, ÷å àíîíèìíèòå ïèñàðè îò 4 è 5 âåê, ñúçäàëè ñèìâîëè÷íîòî õðèñòèÿíñòâî, öåíòðèðàíî
îêîëî ìåòàôèçè÷íèÿ æèâîò íà ÷èñòèòå ïúðâîîáðàçè è ïðåâúðíàëî ñå â îôèöèàëíî ó÷åíèå, íå ñà íàïúëíî íàÿñíî ñ
ðàçëèêàòà ìåæäó ëúæà è èñòîðè÷åñêà èñòèíà.
Âñúùíîñò, àêî â Åâàíãåëèÿòà èìà ìîìåíò, êúäåòî ïúëíîâëàñòåí ãîñïîäàð äà å ïðîòèâîðå÷èåòî, òî òîâà å
îïèñàíèåòî íà îòíîøåíèÿòà ìåæäó Èèñóñ è Èîàí, íàðè÷àí Ïðåäòå÷à èëè Êðúñòèòåë. Ето защо читателят ще ни извини, че
му налагаме да сверява откъси от каноничните Евангелия, отнасящи се до отношенията на Иисус и Иоан.
Äà çàïî÷íåì ñ Ìàòåé, äóìàòà èìà Êðúñòèòåëÿò: “... è ñåêèðàòà ëåæè âå÷å ïðè êîðåíà íà äúðâåòàòà; çàòîâà âñÿêî
äúðâî, êîåòî íå äàäå äîáúð ïëîä, áèâà îòñè÷àíî è õâúðëÿíî â îãúí; àç âè êðúùàâàì ñ âîäà çà ïîêàÿíèå; íî Îíÿ, Êîéòî èäå
ïîäèðå ìè, å ïî-ñèëåí îò ìåíå; àç íå ñúì äîñòîåí äà Ìó ïîíåñà îáóùàòà; Òîé ùå âè êðúñòè ñ Äóõ Ñâåòèé è ñ îãúí;
ëîïàòàòà Ìó å â ðúêàòà Ìó, è Òîé ùå î÷èñòè ãóìíîòî Ñè è ùå ñúáåðå æèòîòî Ñè â æèòíèöàòà, à ïëÿâàòà ùå èçãîðè ñ
íåóãàñèì îãúí.
Òîãàâà Èèñóñ äîõîæäà îò Ãàëèëåÿ íà Éîðäàí ïðè Èîàíà, çà äà ñå êðúñòè îò íåãî. À Èîàí Ãî âúçïèðàøå ñ äóìèòå:
àç èìàì íóæäà äà ñå êðúñòÿ îò Òåáå, à Òè ëè èäåø ïðè ìåíå? Íî Èèñóñ ìó îòãîâîðè è ðå÷å: Îñòàíè ñåãà; çàùîòî òúé íàì
ïîäîáàâà äà èçïúëíèì âñÿêà ïðàâäà. Òîãàâà Èîàí Ãî äîïóñêà. È êàòî ñå êðúñòè, Èèñóñ âåäíàãà èçëåçå îò âîäàòà, è åòî,
îòâîðèõà Ìó ñå íåáåñàòà, è âèäÿ Äóõà Áîæèé äà ñëèçà êàòî ãúëúá è äà ñå ñïóùà âúðõó Íåãî. È åòî, ãëàñ îò íåáåñàòà, êîéòî
êàçâàøå: Òîçè å Ìîÿò âúçëþáåí Ñèí, â Êîãîòî å Ìîåòî áëàãîâîëåíèå...” (Ìàòåé, III, 10-17.)
Ìàðêî (I, 1-11) ðàçêàçâà ñúùîòî, íî ïî-êðàòêî.
Ëóêà (I, 5-80) îïèñâà çà÷åâàíåòî è ðàæäàíåòî íà áúäåùèÿ Êðúñòèòåë, êàòî óòî÷íÿâà, ÷å Ìàðèÿ, áúäåùàòà ìàéêà íà
Èèñóñ, å ðîäíèíà íà Åëèñàâåòà, ìàéêàòà íà Èîàí. Ïîñëå (III, 1-22) íà ñâîé ðåä ðàçêàçâà çà ïîêðúñòâàíåòî íà Èèñóñ îò Èîàí.
Âñå ïàê, ïðè íåãî ñòðàæèòå íà Èðîä çàäúðæàò Èîàí è ãî âêàðâàò â çàòâîðà, êàòî òîâà ñå ñëó÷âà ïðåäè ïîêðúñòâàíåòî íà
Õðèñòîñ. Òàêà ÷å ïðè Ëóêà îñòàâàìå â íåâåäåíèå äàëè Èîàí èëè íÿêîé íåãîâ ó÷åíèê å ïîêðúñòèë Èèñóñ.
Ïðè Èîàí (Åâàíãåëèñòà) íåùàòà ñà îùå ïî-òî÷íè. Ñúäåòå ñàìè: “Íà äðóãèÿ äåí Èîàí âèæäà Èèñóñà, ÷å îòèâà êúì
íåãî, è êàçâà: åòî Àãíåöà Áîæèé, Êîéòî âçèìà âúðõó Ñè ãðåõà íà ñâåòà. Òîçè å, çà Êîãîòî àç êàçàõ: ñëåä ìåíå èäå Ìúæ,
Êîéòî ìå èçïðåâàðè, çàùîòî ñúùåñòâóâàøå ïî íàïðåä îò ìåíå. Àç íå Ãî ïîçíàâàõ; íî Îíÿ, Êîéòî ìå ïðàòè äà êðúùàâàì ñ
âîäà, ìè ðå÷å: íàä Êîãîòî âèäèø äà ñëèçà Äóõúò è äà îñòàâà âúðõó Íåãî, Òîçè å, Êîéòî êðúùàâà ñ Äóõ Ñâåòèé. È àç âèäÿõ è
ñâèäåòåëñòâóâàõ, ÷å Òîçè å Ñèí Áîæèé...” (Èîàí, I, 29-34.)
Òóê å ÿñíî è òî÷íî, ÷å Èîàí âèæäà Èèñóñ, îòãàòâà, ÷å òîé å ìåñèÿòà è ÷å òîé ùå å íîñèòåë íà Áîæèÿ äóõ ñëåä
ïîêðúñòâàíåòî ñè. Íî äà ñå âúðíåì ïðè Ìàòåé: “À Èîàí, êàòî ÷ó â çàòâîðà çà Õðèñòîâèòå äåëà, ïðàòè äâàìà ñâîè ó÷åíèöè è
Ìó êàçà: “Òè ëè ñè Îíÿ, Êîéòî èìà äà äîéäå, èëè äðóãèãî äà ÷àêàìå?...” (Ìàòåé, ÕI, 2-3). Òîçè ñòèõ ãîâîðè ñúâñåì ÿñíî, ÷å
Èîàí å ïðåäïàçëèâ è ñå ñúìíÿâà â Èèñóñ.
Íàëèöå å àáñîëþòíî ïðîòèâîðå÷èå. Êàê äà ñúãëàñóâàìå äâàòà ðàçêàçà íà Ìàòåé? Ìíîãî ïðîñòî, êàòî ïðèáåãíåì äî
Ëóêà: “À êîãàòî ñå êðúñòè öåëèÿò íàðîä, è êîãàòî Èèñóñ, ñëåä êàòî ñå êðúñòè...” (Ëóêà, III, 21). È òàêà, Èîàí íàèñòèíà
êðúùàâà Èèñóñ, êîéòî ñå îãðàíè÷àâà äà ïîñòúïè êàòî “öåëèÿ íàðîä”. Äàëè íå ñàìî îò ëþáîïèòñòâî? Íèêîãà íÿìà äà ãî
ðàçáåðåì. Íî Èîàí âúîáùå íå ðàçïîçíàâà â Èèñóñ Àãíåöà Áîæèé, íå âèæäà äà ñå ðàçòâàðÿò íåáåñàòà è ãúëúáúò, Äóõúò, äà
ñå ñïóñêà âúðõó Èèñóñ. Òîé êðúùàâà Èèñóñ êàòî âñè÷êè îñòàíàëè, áåç äà ìó îáðúùà îñîáåíî âíèìàíèå. À òîâà ïðîìåíÿ
âñè÷êî.
Çàùîòî òå âñå ïàê ñà áðàòîâ÷åäè, ìàéêèòå èì ñå ïîçíàâàò. Èîàí å ïðèåë Îòêðîâåíèåòî, ñú÷èíåíî îò Èèñóñ ïî
âðåìå íà äúëãèÿ ìó ïðåñòîé â Åãèïåò. Åäâà ñëåä ïîëó÷àâàíåòî íà òîçè òåêñò, òîé çàïî÷âà äà ñå äúðæè êàòî èçáðàí äà
êðúùàâà è ïðîïîâÿäâà: “Îòêðîâåíèå íà Èèñóñà Õðèñòà, ùî Ìó äàäå Áîã, çà äà ïîêàæå íà ðàáèòå Ñè îíîâà, êîåòî òðÿáâà äà
ñòàíå ñêîðî. È Òîé ãî ÿâè, êàòî ãî èçïðàòè ÷ðåç Àíãåëà Ñè íà Ñâîÿ ðàá Èîàí, êîéòî âúçâåñòè ñëîâîòî Áîæèå è
ñâèäåòåëñòâîòî Èèñóñ Õðèñòîâî, è âñè÷êî, ùî å âèäÿë...” (Îòêðîâåíèå, I, 1-3.)
Вече споменахме, че на ãðúöêè åçèê ïîñëàíèå è ïîñëàíèê ñà “aggelos”, îò êîåòî îò ïðåâîä íà ïðåâîä ñå ñòèãà äî
“àíãåëîñ”, àíãåë, “÷èñò äóõ”. Òàêà çíà÷èòåëíî ñå îòäàëå÷àâàìå îò ïúðâîíà÷àëíèÿ áàíàëåí ñìèñúë.
À äîêàçàòåëñòâîòî, ÷å Èîàí îò Àïîêàëèïñèñà (Îòêðîâåíèåòî) å èìåííî Êðúñòèòåëÿ, à íå Åâàíãåëèñòà, ñå ñúäúðæà
â ñîáñòâåíèòå ìó äóìè: “Àç Ãî íå ïîçíàâàõ; íî Îíÿ, Êîéòî ìå ïðàòè äà êðúùàâàì ñ âîäà, ìè ðå÷å: íàä êîãîòî âèäèø äà
ñëèçà Äóõúò è äà îñòàâà âúðõó Íåãî, Òîçè å, Êîéòî êðúùàâà ñ Äóõ Ñâåòèé...” (Èîàí, I, 33). Òîçè, êîéòî ãî å ïðàòèë äà
êðúùàâà ñ âîäà, êîéòî å äàë ñèãíàë çà ìåñèàíñêîòî “íàñòúïëåíèå”, å ïðàòåíèêúò, êîéòî ìó å äîíåñúë òåêñòà íà
Îòêðîâåíèåòî. Òå íå ñå ïîçíàâàò, ìîæå áè ñàìî ïî èìå, òúé êàòî Èèñóñ îòäàâíà å â Åãèïåò, à Èîàí - â Èîðäàíñêàòà
ïóñòèíÿ.
Ïðè Ìàòåé (ÕÕIII, 35) è ïðè Ëóêà (ÕI, 51) íàó÷àâàìå îò ñàìèÿ Èèñóñ, ÷å áàùàòà íà Êðúñòèòåëÿ, Çàõàðèÿ, å “óáèò
ìåæäó æåðòâåíèêà è õðàìà”. Ðàçëè÷íè âåðñèè ñà èçòúêâàíè çà ìîòèâèòå çà òàçè íàñèëñòâåíà ñìúðò íà ÷îâåê, êîéòî å
ïúðâîñâåùåíèê èëè íàé-ìàëêîòî ñâåùåíèê (êîåí). Íà ïîñòà ãî ñìåíÿ ñòàðåöúò Ñèìåîí, àâòîð íà ïðîðî÷åñòâîòî çà äåòåòî
Èèñóñ (Ëóêà, II, 27 è 34.)
Åäíà îò òåçè âåðñèè å, ÷å Çàõàðèÿ å óáèò îò íàåìíèöèòå íà Èðîä ïî âðåìå íà “èçáèâàíåòî íà ìëàäåíöèòå”. Òîãàâà
òîé òðÿáâà äà å óêðèë áúäåùèÿò Êðúñòèòåë. Çíàåì äîêîëêî ìîæå äà ñå âÿðâà íà òîâà ïñåâäîîáÿñíåíèå. Çàòîâà òàçè
âåðñèÿ îòïàäà.
w
wwww
Äðóãà âåðñèÿ, ãíîñòè÷íà ïî ïðîèçõîä, å çàïàçåíà áëàãîäàðåíèå íà Åïèôàíèé (“Ïðîòèâ åðåñèòå”, ÕÕVI, 12), êîéòî ÿ
îòêðèâà â åäèí ãíîñòè÷åí ðúêîïèñ, îçàãëàâåí “Genna Marias”. Ñïîðåä òîâà ïðåäàíèå åäíà âå÷åð â ñâåòèëèùåòî Çàõàðèÿ ãî
ñïîõîæäà âèäåíèå - ìúæ ñ ìàãàðåøêà ãëàâà. Óæàñåí, òîé áúðçî èçëèçà è èñêà äà ñïîäåëè ïðåä òúëïàòà êàêâî âñúùíîñò å
áîæåñòâîòî, íà êîåòî ñå êëàíÿò â õðàìà. Íî íå óñïÿâà äà ãî ñòîðè âåäíàãà, çàùîòî îíåìÿâà îò óïëàõà. Ïîñëå, êîãàòî
ãîâîðúò ìó ñå âúçâðúùà, òîé ïðîãîâàðÿ è âúçìóòåíèòå áîãîìîëöè ãî óáèâàò.
Â äåéñòâèòåëíîñò òàçè ñìúðò íàñòúïâà ïî âðåìå íà áóíòà ïðè Ïðåáðîÿâàíåòî, ðàçïàëåí è âîäåí îò áðàòîâ÷åäà ìó
Èóäà Ãàìàëèåë ïðåç 6 ã. ñë. Õðèñòà è òÿ å ñàìî åïèçîä îò õðîíèêàòà íà âúñòàíèåòî.
Ùî ñå îòíàñÿ äî ñìúðòòà íà ñàìèÿ Êðúñòèòåë, ðàçïðîñòðàíåíè ñà ìíîãî ïîãðåøíè âàðèàíòè è ùå ñå îïèòàìå äà
âúçñòàíîâèì èñòèíàòà. Èðîä Àíòèïà, ñèí íà Èðîä Âåëèêè è òåòðàðõ íà Òðàõîíèòèäà, Âèòàíèÿ è Ãîëàíèòèäà, íàé-íàïðåä å
æåíåí çà äúùåðÿòà íà Àðåòà, âëàäåòåë íà Äàìàñê. Íà ïúò çà Ðèì, çà äà ñå ÿâè ïðåä èìïåðàòîðà, òîé ñå îòáèâà ïðè ñâîÿ
çàâàðåí áðàò, Èðîä Ôèëèï, òåòðàðõ íà Àâèëèíèÿ, êîéòî å æåíåí çà Èðîäèàäà, äúùåðÿ íà áðàò èì Àðèñòîâóë. È òàì Èðîä
Àíòèïà ëóäî ñå âëþáâà â Èðîäèàäà, íà êîÿòî ïðåäëàãà áðàê âåäíàãà ùîì ñå âúðíå îò Ðèì, è îáåùàâà äà îòïðàòè
ñúïðóãàòà ñè, äúùåðÿ íà Àðåòà. Ïîñëåäíàòà, ùîì íàó÷àâà íåíàäåéíàòà íîâèíà, îòãàòâà êàêâî ÿ î÷àêâà ñïîðåä
òîãàâàøíèòå íðàâè è ïîáúðçâà äà ñå ñïàñè ïðè áàùà ñè. Òÿ å ïðè÷èíà çà âîéíà, â êîÿòî âîéñêèòå íà Èðîä Àíòèïà òúðïÿò
ïîðàæåíèå.
Âúïðåêè òîâà Èðîä Àíòèïà âçåìà ïðè ñåáå ñè Èðîäèàäà, êîÿòî ñå ñìÿòà çà ðàçâåäåíà ñ Èðîä Ôèëèï è çàæèâÿâà
êàòî æåíà íà Àíòèïà. Èìåííî òîãàâà ñëåä îñòðèòå êðèòèêè íà Èîàí Êðúñòèòåë, êîéòî ãî îáâèíÿâà â ðàçâðàò, Èðîä Àíòèïà
çàäúðæà ïîä ñòðàæà Ïðåäòå÷àòà è ãî çàòâàðÿ â Ìàõåðîíñêàòà êðåïîñò. È ÷åòåì ñëåäíîòî ïðè Ìàòåé: “À êàòî ÷ó Èèñóñ, ÷å
Èîàí å ïðåäàäåí, îòèäå â Ãàëèëåÿ...” (Ìàòåé, IV, 12.)
Òîçè îòêúñ âîäè äî èíòåðåñíè èçâîäè, çàùîòî:
à) àêî Èîàí å ïðåäàäåí, çíà÷è ñå å óêðèâàë. Òîâà å ïîâåäåíèå íà êîíñïèðàòîð, à íå íà ïðîðîê, êîéòî îãëàñÿâà
èñòèíèòå ñè â ëèöåòî íà òèðàíà èëè ãðåøíèêà;
á) àêî Èîàí å çàäúðæàí, ïðîñòî çàùîòî óïðåêâà Èðîä Àíòèïà â ðàçâðàò ñ Èðîäèàäà, ñ êàêâî òîâà çàñÿãà Èèñóñ?
Íàïðîòèâ, àêî, êàêòî ñìÿòàìå, Èîàí Êðúñòèòåë å ïîëèòè÷åñêî ëèöå è ïðîïàãàíäàòîð, äÿñíà ðúêà íà Èèñóñ â åäíî ÷èñòî
ïîëèòè÷åñêî è ìåñèàíñêî íà÷èíàíèå, ðàçáèðàìå, ÷å ñå íàëàãà íåãîâèÿò øåô Èèñóñ äà âçåìå ïðåäïàçíè ìåðêè.
Ñëåäîâàòåëíî ïðåç 28, 29 ã. Èèñóñ è Èîàí âîäÿò ïîëèòè÷åñêà àãèòàöèÿ, à íå ïðîñòî îòïðàâÿò ìèñòèêî-íðàâñòâåíè
ïîñëàíèÿ. Äîêàçàòåëñòâî çà òîâà äàâà è Èîñèô Ôëàâèé, êîéòî êàçâà ñëåäíîòî çà Êðúñòèòåëÿ: “Îêîëî íåãî ñå áÿõà
íàñúáðàëè õîðà è áÿõà êðàéíî åêçàëòèðàíè, êàòî ñëóøàõà ñëîâàòà ìó. Èðîä Àíòèïà ñå ñòðàõóâàøå òàçè íàñòúïàòåëíà
ñïîñîáíîñò çà óáåæäàâàíå äà íå äîâåäå äî áóíò, òúé êàòî òúëïàòà èçãëåæäàøå ãîòîâà äà ïîñëåäâà âúâ âñè÷êî ñúâåòèòå íà
òîçè ìúæ...” (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕVIII, V, 118.)
Êúì òàçè êðàòêà áèîãðàôèÿ ùå ïðèáàâèì äâå âàæíè äàòè îò æèâîòà íà Êðúñòèòåëÿ. Íà 28 ìàé 31 ã. ñë. Õðèñòà òîé
å çàòâîðåí â Ìàõåðîíñêàòà êðåïîñò. À íà 29 ìàðò 32 ã. å åêçåêóòèðàí. Äà îòáåëåæèì ìèìîõîäîì, ÷å îïîæàðÿâàíåòî íà Ðèì
å ïðåç 64 ã., òî÷íî êîãàòî â Èóäåÿ èçáóõâà âúñòàíèåòî, äîâåëî äî ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì, à ïîæàðúò òðúãâà îò
1
êîíþøíèòå - âñè÷êî òîâà ñå ñëó÷âà 33 ãîäèíè ñëåä ñìúðòòà íà Êðúñòèòåëÿ . Íÿêîè ñúâïàäåíèÿ ñà òâúðäå ìíîãîçíà÷èòåëíè.
На тях ще се върнем в друг труд.
Íî êàêâî âñúùíîñò ïðåäñòàâëÿâà Ìàõåðîí? Ñèëíî óêðåïåí ãðàä, ðàçïîëîæåí â Òðàíñéîðäàíèÿ, â ïîêðàéíèíèòå íà
Ïåðåÿ, ãðàíè÷åù ñ Íàâàòåéñêîòî öàðñòâî è èçâèñÿâàù ñå íà 750 ì íàä îëîâíàòà ïîâúðõíîñò íà Ìúðòâî ìîðå. Ñïîðåä
Ðåíàí òàì Èðîä Àíòèïà èçäèãà êðåïîñò, â ÷èÿòî âúòðåøíîñò ñå íàìèðàò ðàçêîøíî îáçàâåäåí äâîðåö è çàòâîð, êîèòî íå ñà
íåñúâìåñòèìè â îíåçè ñòðàøíè âðåìåíà. Òàì, ïàê ñïîðåä Ðåíàí, áè òðÿáâàëî äà ñà ñå ðàçèãðàëè ñöåíèòå ñ òàíöà è
îáåçãëàâÿâàíåòî.
Ðåíàí ñå ëúæå. Åâàíãåëñêèòå òåêñòîâå ñà èçêëþ÷èòåëíî ñäúðæàíè â äåòàéëèòå è ïîäðîáíîñòèòå ïî òîçè ïîâîä.
Çàùîòî, àêî ñèòóèðàìå òàíöà è ïðåäèçâèêàëèÿ ãî ïðàçíèê â îáè÷àéíèÿ äâîðåö íà Èðîä Àíòèïà â Òèâåðèàäà, ðàçêàçúò ãóáè
ñâîÿòà äîñòîâåðíîñò. Ìåæäó Òèâåðèàäà, êðàé ÷àðîâíèòå áðåãîâå íà Ãåíèñàðåòñêîòî åçåðî èëè Ãàëèëåéñêîòî ìîðå, è
Ìàõåðîí, âúðõó èçòî÷íèÿ áðÿã íà Ìúðòâî ìîðå, ðàçñòîÿíèåòî ïî âúçäóõ å ìèíèóì 140 êì. Çíà÷è ïàëà÷úò íà Èðîä òðÿáâà äà
èçìèíå çà íÿêîëêî ÷àñà íàé-ìàëêî 300 êì íà îòèâàíå è âðúùàíå ïðåç íîùòà. Íåùî íàïúëíî íåâúçìîæíî ïðåç îíèÿ
âðåìåíà.
Îò äðóãà ñòðàíà, êîãàòî Èîñèô Ôëàâèé ãîâîðè çà èçãðàæäàíåòî íà êðåïîñòòà â Ìàõåðîí, ïúðâîíà÷àëíî íàðå÷åí
Èðîäèîí, íå ñïîìåíàâà çà âúòðåøåí äâîðåö. Íàïðîòèâ, òîé îïèñâà äâîðåö ñúùî íàðå÷åí Èðîäèîí, êîéòî å ïîñòðîåí îò
Èðîä Àíòèïà áëèçî äî Èåðóñàëèì è å ìíîãî ïèøíî îáçàâåäåí. Òàì òðÿáâà äà ñå å ðàçèãðàëà ñöåíàòà ñ òàíöà íà íîùíîòî
ïðàçíåíñòâî è äà ñà âçåòè ïîñëåäâàëèòå ðåøåíèÿ. Íî íå òàì ñòàâà îáåçãëàâÿâàíåòî íà Êðúñòèòåëÿ.
Èìà è äðóãî ïðîòèâîðå÷èå. Â äâåòå Åâàíãåëèÿ, êîèòî ðàçêàçâàò çà ñìúðòòà íà Èîàí Ïðåäòå÷à (Ìàòåé, ÕIV, 11 è
Ìàðêî, VI, 28), òàíöüîðêàòà, êîÿòî îìàéâà Èðîä Àíòèïà, å Ñàëîìåÿ, äúùåðÿòà íà Èðîäèàäà. Ñëåä 4 âåê òåçè òåêñòîâå ñà
ïîçíàòè íà âñè÷êè õðèñòèÿíè. Íî ïî ñúùîòî îíîâà âðåìå, îùå â 5 â., ñå ïîÿâÿâà âåðñèÿòà, ÷å òàíöüîðêàòà å ñàìàòà
Èðîäèàäà. Ëàíñèðà ÿ Èîàí Çëàòîóñò, êîéòî ñðàâíÿâà Èðîäèàäà ñ èìïåðàòðèöà Åâäîêèÿ è ñå âçåìà çà Èîàí Êðúñòèòåë,
1
çàùîòî ïîñëåäíàòà ãî çàòî÷âà èçâúí Âèçàíòèÿ .
1
При евреите 33 е числото на „очистението”.
1
Освен пожара в Рим при Нерон, който е дело – ще го докажем някой ден – на фанатизирани християни, има подобен в
Константинопол през нощта, в която Иоан Златоуст е трябвало да напусне града по заповед на император Аркадий, съпруг на
w
wwww
Ñúùîòî òâúðäè è ñâ. Àòàíàñèé Àëåêñàíäðèéñêè, ñïîðåä êîãîòî òàíöüîðêàòà å Èðîäèàäà. È òîâà ïîñòàâÿ íîâ
ïðîáëåì. Êàòî àðåñòóâà è çàòâàðÿ íà îòäàëå÷åíî ìÿñòî Êðúñòèòåëÿ, Èðîä Àíòèïà èñêà äà çàïóøè óñòàòà ìó è äà ïðåêúñíå
âñÿêàêâè íåãîâè êîíòàêòè ñ íàðîäà. Ìàõåðîí, ðàçïîëîæåí â ïîêðàéíèíèòå íà Íàâàòåéñêàòà ïóñòèíÿ, å ïîäõîäÿù çà öåëòà.
Íî òîé âñå îùå ñå ñòðàõóâà äà ãî îñúäè íà ñìúðò. Â íåãîâèòå î÷è Êðúñòèòåëÿ å ïðîðîê, øóøóêà ñå,÷å òîé å çàâúðíàëèÿ ñå
ïðîðîê Èëèÿ. Îñâåí òîâà å “íàçèð”, ò. å. ïîñâåòåí íà Ãîñïîäà, è ñ òîâà å íåäîñåãàåì. À çàä òîçè ñòðàõ âåðîÿòíî ñå êðèå è
íåñúçíàòåëíî âúçõèùåíèå, ïðèìåñåíî ñ íå ìíîãî ÷èñòà ñúâåñò.
Òàêà, êîãàòî áèâà ïðîèçíåñåíî íåáëàãîðàçóìíîòî îáåùàíèå, áåçñïîðíî â ðåçóëòàò íà ïðàçíè÷íîòî îïèÿíåíèå, è
êîãàòî Èðîä Àíòèïà òðÿáâà äà ãî èçïúëíè, âúçìîæíî å îòäàëå÷åíîñòòà íà ïîñî÷åíàòà æåðòâà äà ìó å âäúõâàëà íàäåæäàòà
äà íå óäúðæè íà äàäåíàòà äóìà.
Äà îáîáùèì. Ñàëîìåÿ (èëè ìàéêà è Èðîäèàäà) òàíöóâà âåëèêîëåïíî ïðåä Èðîä è ïðèäâîðíèòå ìó. Çà íàãðàäà òîé
è îáåùàâà äà è äàäå âñè÷êî, êîåòî òÿ ïîèñêà, äîðè è ïîëîâèíàòà îò öàðñòâîòî ñè. Òîãàâà Ñàëîìåÿ (èëè Èðîäèàäà)
ïîæåëàâà ãëàâàòà íà Êðúñòèòåëÿ. Ïîçíàâà ëè ãî òÿ? Ìàëêî å âúçìîæíî äà ãî å âèæäàëà âúîáùå. Æåíèòå îò íåéíèÿ ðàíã
èçëèçàò ðÿäêî, èëè àêî ãî ïðàâÿò, òî å â çàêðèòà íîñèëêà, ïðèäðóæàâàíè îò âúîðúæåíè åâíóñè, à è õóáàâî ðàç÷èñòâàò ïúòÿ
ïðåäè òÿõíîòî ïðåìèíàâàíå.
Òîâà, ÷å òÿ íå ãî ïîçíàâà, óëåñíÿâà îáåùàíîòî îò Èðîä Àíòèïà. Òîé èçâèêâà åäèí îò ñâîèòå îôèöåðè, òèõî ìó
íàðåæäà íåùî è ìúæúò èç÷åçâà. Íå ñëåä äúëãî ïðàçíåíñòâîòî îòíîâî å ïðåêúñíàòî, îôèöåðúò ñå âðúùà, à çàä íåãî åäèí
ïàëà÷ íîñè âúðõó ãîëÿì ïîäíîñ ãëàâàòà íà Êðúñòèòåëÿ. Ùå ðå÷å, îáåçêúðâåíà ãëàâà íà ìúæ ñ äúëãà êîñà è áðàäà. Òàêúì
2
ïîíå å ðàçêàçúò íà Ìàòåé è Ìàðêî, êîéòî ïðè òÿõ å âèäèìî âìúêíàò .
Ìîæå áè òîâà å ãëàâàòà íà íÿêîé àñêåò, êîéòî íå ñå å ïîäñòðèãâàë è áðúñíàë, à ñëàáîñòòà ìó å ñëåäñòâèå îò
ïîñòèòå. Èëè ãëàâàòà íà íÿêîé îáèêíîâåí çàòâîðíèê, êîéòî, õâúðëåí â òúìíèöàòà, ñúùî íå ñå å ïîäñòðèãâàë è áðúñíàë
äúëãî âðåìå è å îòñëàáíàë îò íåäîõðàíâàíåòî, õàðàêòåðíî çà âñè÷êè çàòâîðíèöè â îíåçè ñòðàøíè âðåìåíà.
Íî äàëè òîâà å ãëàâàòà íà ñàìèÿ Êðúñòèòåë, çàòâîðåí íà ïîâå÷å îò 140 êì, â áëèçîñò äî Éîðäàíñêàòà
ïóñòèíÿ?Òâúðäå áúðçî å èçïúëíåíà çàïîâåäòà, çà äà å âúçìîæíî òîâà, òúé êàòî Òèâåðèàäà å ìíîãî äàëå÷å îò Ìàõåðîí.
Íÿêîé ñ îñíîâàíèå áè âúçðàçèë, çàùî ïðàçíåíñòâîòî äà íå ñå å ñúñòîÿëî â Ìàõåðîí? Çàùîòî êðåïîñòòà òàì, çà
÷èåòî èçãðàæäàíå ïèøå Èîñèô Ôëàâèé, å â ïóñòèííà è áåçâîäíà ìåñòíîñò è íÿìà íèêàêúâ ðàçêîøåí äâîðåö. À è Èðîä
Àíòèïà áè òðÿáâàëî äà å ëóä äà æèâåå òàì, íà ãðàíèöàòà ñúñ ñâîÿ âðàã Àðåòà, áàùà íà èçãîíåíàòà ìó çàðàäè Èðîäèàäà
ñúïðóãà. Çàùî ìó å äà ðèñêóâà äà áúäå îáñàäåí è çàëîâåí îò àðàáèòå? Îñâåí òîâà çíàåì, ïàê îò Èîñèô Ôëàâèé, ÷å òîé
íèêîãà íå õîäè òàì. Çàùî äà èçëàãà ëþáèìàòà ñè æåíà íà îïàñíîñòòà îò îòìúùåíèåòî íà äúùåðÿòà íà Àðåòà? Ïîäîáíî
íåùî å íàïðàâî íåìèñëèìî.
Ïî âðåìåòî íà ñìúðòòà íà Êðúñòèòåëÿ êëèìàòúò â Òèâåðèàäà å âåëèêîëåïåí, äîêàòî Ìàõåðîí å â öåíòúðà íà
íåïðåñòàííè ïÿñú÷íè áóðè, êîèòî ïðåìèòàò ïóñòèííîòî ïëàòî Ìîàâ. Íåùî ïîâå÷å, ïðåñòîÿò â Ìàõåðîí íèêàê íå áè
âúîäóøåâèë Èðîäèàäà, òàçè ïðèâèêíàëà íà ïîñòîÿíåí ëóêñ æåíà. Â Ìàõåðîí íÿìà âúëøåáíè ãðàäèíè, íèòî âîäîñêîöè êàòî
â Òèâåðèàäà. Òàì âîäàòà å ñàìî âúâ âîäîõðàíèëèùåòî êúì åäèíñòâåíèÿò êëàäåíåö, à èçâîðèòå ñà îòäàëå÷åíè íà ïîâå÷å
îò 20 êì. В днешните останки на крепостта, която все още стърчи със сто метра над охранителния ров, няма никаква
следа, от която да допуснем, че на това прегоряло от слънцето място някога е имало дворец, достоен за Ирод Антипа и
най-вече за жената, която той боготвори.
Продължението на историята не е по-ясно.
Ñïîðåä âèçàíòèéñêèÿò òåîëîã Òåîäîðèò, åäèí îò íàé-àâòîðèòåòíèòå èñòîðèöè íà Öúðêâàòà, åçè÷íèöèòå îò
Ñåâàñòèÿ â Ñàìàðèÿ îñêâåðíÿâàò ïðåç 362 ã. ãðîáà íà Êðúñòèòåëÿ â ìåñòíîñòòà Ìèãðîí è èçãàðÿò îñòàíêèòå ìó. Ñòàâà äóìà
çà ãðåøêà, âåðîÿòíî ñúçíàòåëíà. Èîàí Êðúñòèòåë å ïîãðåáàí â Ìàõåðîí (à íå â Ìèãðîí, â áëèçîñò äî Àðàáñêà Ïåòðåÿ), â
ñàìàòà êðåïîñò, êúäåòî å çàòâîðåí, à ïîñëå åêçåêóòèðàí. Áëèçî äî Ñåâàñòèÿ, â Ñàìàðèÿ, ìåñòíîñòòà ñ ãðîáíèöàòà, çà êîÿòî
ãîâîðè Òåîäîðèò, ñå íàðè÷à Ìèãðîí èëè Ìàêðîí. Òîâà ìÿñòî å óïîìåíàòî â Êíèãà íà ïðîðîê Èñàèÿ (Õ, 28) è â Ïúðâà êíèãà
1
Öàðñòâà (ÕIV, 2). Òàì íå å ïîãðåáàíî òÿëîòî íà Èîàí, à íà Èèñóñ, ñëåä êàòî ãî èçìúêâàò îò “ïîçîðíàòà ÿìà” êðàé Ãîëãîòà .
Íàáëèçî å ãðîáúò íà Åëèñåé è ñïîðåä ïðåäàíèåòî ïàòðèàðñèòå ñà ïîãðåáàíè òàì.
Â äðóãî ïðåäàíèå Ñîçîìåí, öèòèðàí îò îòåö Ëàãðàíæ, òâúðäè, ÷å íàïðîòèâ, ãëàâàòà íà Êðúñòèòåëÿ å ïðåíåñåíà îò
Èåðóñàëèì äî Ñèëèöèÿ, ïîñëå îò Ñèëèöèÿ äî Êîíñòàíòèíîïîë.
Евдокия. Изгарят базиликата „Света София”, Сената, великолепната библиотека и др. На следващата година Евдокия умира при
раждане.
2
Впрочем, налага се констатацията, че главните насоки на този вмъкнат разказ не съвпадат при двамата евангелисти. При Марко (VІ,
20) Ирод изпитва известна симпатия към Иоан. Той го щади, дори се ползва от съветите му. При Матей (ХІV, 1-12) не става дума за
нищо подобно, Кръстителят е окован в тъмница и не води никакви отвлечени разговори с Ирод Антипа. За читателя, желаещ да
провери тези дописвания, е достатъчно да разгърне Евангелието на Марко, да прекъсне прочита при стих 13 (VІ) и да го продължи на
стих 30 (VІ). Тогава лесно се констатира, че разказът не се прекъсва, а пропуснатото е вмъкнат текст.
1
„Позорната яма” (fossa infamia) представлява изкоп, затворен с решетка. Докато римляните връщат на близките телата на
екзекутираните, евреите ги дават едва когато от тях остават само костите. Дотогава те престояват в общия гроб, наричан още „яма на
позора”.
w
wwww
Â òðåòà âåðñèÿ ñå ïîääúðæà, ÷å òÿ å ïðåõâúðëåíà â Äàìàñê. Ïðåç 4 âåê â öúðêâàòà â Òåîäîñèÿ ñå ïîêëàíÿò íà
ãëàâà, çà êîÿòî ñìÿòàò, ÷å å íà Èîàí Êðúñòèòåë. È äíåñ îùå â äæàìèÿòà íà Îìàÿäèòå èìà ìðàìîðåí ïàâèëèîí, êúäåòî òÿ
ñå ñúõðàíÿâà.
Äà îòáåëåæèì, ÷å ñòàâà äóìà ñàìî çà ãëàâà, íå çà òðóï. Âñúùíîñò ãëàâàòà, êîÿòî å ïîäíåñåíà íà ïîäíîñ íà
Ñàëîìåÿ (èëè íà Èðîäèàäà), å òðÿáâàëî äà ïîíåñå ñúäáàòà íà âñè÷êè îòðÿçàíè ãëàâè â Áëèçêèÿ èçòîê. Èçëàãàò ãè çàáó÷åíè
íà êîïèå èëè ïðúò íà âúðõà íà íàé-âèñîêàòà ìåñòíà êóëà, çà äà ñòàíàò ïëÿ÷êà íà ïòèöèòå è îñîáåíî íà ëåøîÿäèòå, êîèòî
èçîáèëñòâàò ïî òåçè ìåñòà. Íàêðàÿ îñòàâà ñàìî ÷åðåïúò, êîéòî èçãàðÿò.
Ñúùîòî ñïîëåòÿâà è ãëàâèòå íà àíãëèéñêèòå âîéíèöè, îáåçãëàâåíè ïðåç 1964 ã. Намират ги овъглени, както е
отразено в пресата от края на юни 1964 г. Â òåçè ðàéîíè íðàâèòå íå ñà ñå ïðîìåíèëè ñ âåêîâåòå è îñòàâàò âñå òàêà
æåñòîêè.
Ìíîãî å âåðîÿòíî ñúùî òàêà, Èðîä Àíòèïà äà ñè å ïðèïîìíèë çàïëàõàòà, èçêàçàíà íÿêîãà îò ïðîðîê Àìîñ, êîéòî
îñúæäàë ïîñìúðòíîòî èçãàðÿíå: “...çàùîòî òîé èçãîðè êîñòèòå íà öàðÿ åäîìñêè è ãè íàïðàâè âàð. È ùå ïðàòÿ îãúí âúðõó
Ìîàâà - è òîé ùå ïîãúëíå äâîðöèòå êåðèîòñêè, è ùå çàãèíå Ìîàâ âñðåä ïîðàçèÿ ñ øóì, ïðè òðúáåí çâóê. Ùå èçòðåáÿ
ñúäèÿòà èçñðåä íåãî è ùå óìúðòâÿ âñè÷êèòå ìó êíÿçå íàåäíî ñ íåãî, êàçâà Ãîñïîä...” (Àìîñ, II, 1-3). Â òàêúâ ñëó÷àé å
âúçìîæíî Èðîä Àíòèïà äà å äàë çàïîâåä äà íå ñå îáðóãàâà ãëàâàòà. Íî íå è ãëàâàòà íà íåèçâåñòíèÿ çàòâîðíèê, ïîêàçàíà
íà Èðîäèàäà.
Ùî ñå îòíàñÿ äî Èîàí, òîé íåñúìíåíî óìèðà íÿêîëêî äíè ñëåä ïðàçíåíñòâîòî. Èðîä òðóäíî áè îñòàâèë äà æèâåå
òîçè, êîéòî, àêî ñå ïîÿâè, ùå äîêàæå ëúæàòà ìó ïðåä íåçàìåíèìàòà Èðîäèàäà. Íàâÿðíî îùå ïðèçîðè ïðàòåíèê ñå îòïðàâÿ
êúì Ìàõåðîí. Òðÿáâàò ìó ÷åòèðè äíè, çà äà ïðèñòèãíå. È ìå÷úò ñå ñòîâàðâà çà âòîðè ïúò. Ñòèãà ïðîñòî äà ñà ïðåñòàíàëè
äà äàâàò âñÿêàêâà õðàíà íà çàòâîðíèêà, çà äà èçáåãíàò äà ïðîëåÿò êðúâòà íà åäèí ïðîðîê.
Êàòî ñå âçåìàò ïðåäâèä äúëæèíàòà íà ïúòÿ è íåïîíîñèìàòà æåãà, ìàëêî âåðîÿòíî å ïîñëåäîâàòåëèòå íà Èîàí äà
ñà ñå îêàçàëè â áëèçîñò äî êðåïîñòòà, äà ñà áèëè îñâåäîìåíè çà îáåçãëàâÿâàíåòî íà ñâîÿ ó÷èòåë è äà ñà îòíåñëè òðóïà â
Ñàìàðèÿ. Êðúñòèòåëÿ å ïîãðåáàí â Ìàõåðîí - òàì, êúäåòî óìèðà. Çàðàâÿò ãî íàáúðçî, êàêòî ïîñòúïâàò ñ âñåêè îñúäåí íà
ñìúðò â îíèÿ âðåìåíà, àêî ïðîñòî íå õâúðëÿò òðóïà îò âèñîêèòå êðåïîñòíè ñòåíè. Îñâåí òîâà, êàê íåãîâèòå ó÷åíèöè áèõà
îöåëåëè èçâúí êðåïîñòòà â òîçè ïóñòèíåí õàîñ? Áè ëè ãè òúðïÿëà ãàðíèçîííàòà âîéñêà? Åäâà ëè. Òÿõíîòî ïðèñúñòâèå
íàîêîëî å ùÿëî äà áúäå ïîâå÷å îò ïîäîçðèòåëíî è äà ïîäñêàçâà çà åâåíòóàëåí îïèò çà áÿãñòâî. Ïî òàçè ïðè÷èíà îñòàíêèòå,
ïîãðåáàíè â Ñåâàñòèÿ, Ñàìàðèÿ, íå ìîãàò äà ñà íà Êðúñòèòåëÿ. Твърде скоро ще разберем важността на този извод.
×å Êðúñòèòåëÿ ñúùî êàòî Èèñóñ å ñåêòàíò, ïðèâúðæåíèê íà äîêòðèíàòà íà Èóäà Ãàìàëèåë, ñå äîêàçâà îò ñëåäíèÿ
ïàñàæ íà “Èóäåéñêèòå âîéíè” îò Èîñèô Ôëàâèé â ÷åðêîâíîñëàâÿíñêèÿò èì ïðåâîä: “Òîãàâà ñëåä õîðàòà ñå áå ïîÿâèë åäèí
ìúæ, êîéòî ñíîâåøå èç Èóäåÿ ñòðàííî îáëå÷åí. Ïî íåîêîñìåíèòå ÷àñòè íà òÿëîòî ñè áå íàëåïèë æèâîòèíñêè êîñìè, à
ëèöåòî ìó áå êàòî íà äèâàê. Íàòðàïâàéêè ñå íà åâðåèòå, òîé ãè ïðèçîâàâàøå êúì ñâîáîäà è ãîâîðåøå: “Ãîñïîä ìå èçïðàòè
äà âè ïîñî÷à ïðàâåäíèÿ ïúò, ïî êîéòî ùå ñå èçáàâèòå îò ìíîãîòî ãîñïîäàðè, êîèòî èìàòå, è íàêðàÿ íÿìà äà áúäå íàä âàñ
ñìúðòåí çà ãîñïîäàð, à ñàìî Âñåâèøíèÿò, êîéòî ìå å èçïðàòèë...” (Ïàê òàì, II, 2.)
“×óâàéêè òåçè ñëîâà, íàðîäúò áåøå ùàñòëèâ. È öåëèÿò Èåðóñàëèì ñ îêîëíîñòèòå ñè, è öÿëàòà Èóäåÿ ãî ñëåäâàõà.
À òîé íèùî íå ïðàâåøå ñ òÿõ, îñâåí äåòî ãè ïîòàïÿøå â òå÷åíèåòî íà Éîðäàí. Ïîñëå ãè îòïðàùàøå, êàòî ãè ïîó÷àâàøå äà
ñïðàò äà âúðøàò çëèíè. Îáåùàâàøå èì, ÷å ùå èì áúäå äàäåí öàð, êîéòî ùå ãè îñâîáîäè è ùå ïîêîðè âñè÷êè íåïîêîðíè, à
ñàìèÿò òîé íÿìà äà ñå ïîêîðÿâà íèêîìó. Åäíè ñå ïîäèãðàâàõà íà ñëîâàòà ìó, äðóãè ãè âúçïðèåìàõà ñ âÿðà...” (Ïàê òàì, II, 2.)
Íóæíî å ñàìî äà ñðàâíèì òåçè äâà îòêúñà, çà äà êîíñòàòèðàìå, ÷å âòîðèÿò ïðîòèâîðå÷è íà ïúðâèÿò. Òîâà å êúñíà
äîáàâêà íà õðèñòèÿíñêèòå ïðåïèñâà÷è. Î÷åâèäíî ïúðâèÿò îòêúñ íàïúëíî ñúâïàäà â ñâîÿòà òåðìèíîëîãèÿ ñ äîêòðèíàòà íà
Èóäà Ãàìàëèåë è òîâà íè êàðà äà ãî ñìÿòàìå çà àâòåíòè÷åí. Çà íåùàñòèå ïîñëåäâàëèòå äîáàâêè ñà çàìåñòèëè ïàñàæè íà
Èîñèô Ôëàâèé, îò êîèòî áèõìå íàó÷èëè ìíîãî ïîâå÷å, îòêîëêîòî îò Åâàíãåëèÿòà, ïèñàíè ïðåç 4 è 5 âåê.
Ùî ñå îòíàñÿ äî ïðè÷èíèòå Èîàí äà ïîêðèå íåîêîñìåíèòå ÷àñòè íà òÿëîòî ñè ñ æèâîòèíñêè êîñìè, ëåñíî ùå âèäèì
â òîâà ïðîâîêàöèÿ, ïðåäóïðåæäåíèå êúì óçóðïàòîðñêàòà äèíàñòèÿ íà Èðîäèòå. Òàêà òîé ñå îïðèëè÷àâà íà Èñàâ, êîéòî
öåëèÿò å îêîñìåí (Áèòèå, ÕÕV:25, 26 è ÕÕVII:16, 17). Òàçè õèòðèíà èçïîëçâà Èàêîâ, çà äà èçëúæå áàùà ñè Èñààê è äà
çàïðèëè÷à íà ïî-ãîëåìèÿ ñè áðàò Èñàâ. Ìåæäó äðóãîòî, Èàêîâ ñå ïðåâåæäà êàòî “÷îâåê, êîéòî èçìåñòâà íÿêîé äðóã”, à Èèñóñ
(çà êîãîòî èçâåñòÿâà Èîàí) ùå òðÿáâà äà èçìåñòè òåòðàðõèòå, êîèòî ñúòðóäíè÷àò íà Ðèì. Íàêðàÿ, Èñàâ “Êîñìàòèÿ”, å
ïúðâèÿò îò äâàìàòà áëèçíàöè, èçëÿçúë îò ìàé÷èíàòà óòðîáà. Èèñóñ ñúùî å ïúðâèÿò îò äâàìàòà áëèçíàöè, ðîäåíè îò
Ìàðèÿ.
Ïðîðîöèòå ãîâîðÿò îáðàçíî è âèíàãè ïðèäðóæàâàò êàçàíîòî ñ æåñòîâå èëè ñèìâîëè÷íè äâèæåíèÿ. Çàòîâà ñïîðåä
åâðåèòå Èîàí èãðàå ðîëÿòà ñè ñúâúðøåíî, êàòî ãîâîðè çàãàäú÷íî, â äóõà íà òðàäèöèÿòà.
Досега покорно следвахме класическата версия на легендата за Кръстителя, задоволявайки се само да
подчертаваме анахронизмите и несъответствията с историческата истина. Сега ще навлезем в същността. Èðîä Âåëèêè
óìèðà ïðåç 5 ã. ïð. Õðèñòà. Ñëåä íåãîâàòà ñìúðò â ìåñåö “íèñàí” (21 ìàðò - 21 àïðèë), Àðõåëàé, íàé-ãîëåìèÿò ìó ñèí,
îòïëàâà çà Ðèì, çà äà èçäåéñòâà îò èìïåðàòîð Àâãóñò óòâúðæäàâàíåòî ñè íà òðîíà íà Èóäåÿ. Áðàò ìó, Èðîä Àíòèïà,
ïðåäïðèåìà ñúùîòî, íî ñ ïðîòèâîïîëîæíè íàìåðåíèÿ. Íà âðúùàíå îò Ðèì ïîñëåäíèÿò îòíåìà Èðîäèàäà, æåíàòà íà äðóãèÿ
ñè áðàò, Èðîä Ôèëèï, êîÿòî ìó ïðèñòàâà è çàæèâÿâà ïðè íåãî çàåäíî ñ äúùåðÿ ñè Ñàëîìåÿ. Òîâà ñïîðåä Èîñèô Ôëàâèé
ñòàâà ìàëêî ñëåä ðàæäàíåòî íà äúùåðÿòà.
w
wwww
Ñëåäîâàòåëíî ïðåç 5 ã. ïð. Õðèñòà Ñàëîìåÿ âå÷å å ðîäåíà è å ïðèáëèçèòåëíî íà åäíàà ãîäèíà. Çà ñìúðòòà íà
Êðúñòèòåëÿ ñå ïðåäïîëàãà, ÷å å ïðåç ìàðò íà 32 ã. ñë. Õðèñòà. Íà òàçè äàòà (5+32) Ñàëîìåÿ áè òðÿáâàëî äà å íàé-ìàëêî íà
37 ãîäèíè.
Ñïîðåä Èèîñèô Ôëàâèé Ñàëîìåÿ ñå îìúæâà çà ñâîÿ áðàòîâ÷åä Ôèëèï, ñèí íà Èðîä Àíòèïà, êîéòî è ñå ïàäà ÷è÷î,
à ñëåä áðàêà ñè ñ Èðîäèàäà - äîâåäåí áàùà. Òúé êàòî Ôèëèï Àíòèïà óìèðà, áåç äà îñòàâè ïîòîìñòâî, òÿ ñå îìúæâà
ïîâòîðíî çà Àðèñòîâóë, áðàò íà Àãðèïà. Îò òîçè âòîðè áðàê Ñàëîìåÿ èìà òðèìà ñèíîâå: Èðîä, Àãðèïà è Àðèñòîâóë. Ùå
èçìèíå âðåìå è ïðè ñìúðòòà íà Èèñóñ òÿ ùå áúäå ïðèáëèçèòåëíî íà 40 ã.
Òóê îтнîâî òðÿáâà äà ñå ïîñòàâè âúïðîñà çà äîñòîâåðíîñòòà íà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ îòíîñíî äåéñòâèòåëíàòà
ïðè÷èíà çà ñìúðòòà íà Êðúñòèòåëÿ. Â ñâîÿ äâîðåö â Òèâåðèàäà Èðîä Àíòèïà äàâà ïèùíî ïðàçíåíñòâî. Äî íåãî å ëþáèìàòà
ìó æåíà Èðîäèàäà. Êàêòî è Ñîëîìåÿ, âåðîÿòíî âå÷å îìúæåíà çà Àðèñòîâóë, àêî ïðåäèøíèÿò è áðàê ñ âå÷å ïîêîéíèÿ Ôèëèï
å ñêëþ÷åí, êîãàòî òÿ å íà ÷åòèðèíàäåñåò ãîäèíè, íÿêúäå êúì 10 ã. îò í. å. Êðàé òÿõ îêîëî ãîëÿìàòà ìàñà ñ ôîðìàòà íà
ïîäêîâà ñà íàñÿäàëè âèñøèòå îôèöåðè íà Èðîä Àíòèïà, íåãîâèòå ïðèäâîðíè.
Ìîæåì ëè äàïóñíåì, ÷å Èäóìåéñêèÿò òåòðàðõ ùå ïîìîëè îìúæåíàòà Ñàëîìåÿ äà òàíöóâà, è òî â ïðèñúñòâèåòî íà
ñúïðóãà ñè? Òîãàâà â Èçòîêà íå ñå òàíöóâà “çà ñåáå ñè”. Èìà ïðîôåñèîíàëíè òàíöüîðêè, ÷èéòî çàíàÿò ñå ñìÿòà çà ïîçîðåí.
È äà ïîìîëè äîâåäåíàòà ñè äúùåðÿ, êîÿòî ìó å îùå è ïëåìåííèöà, äà ñå îòäàäå íà ñúáëàçíèòåëíè äâèæåíèÿ ïðåä î÷èòå
íà ñîáñòâåíèÿ è ñúïðóã è íà âñè÷êè ïðèäâîðíè å íåùî íåìèñëèìî. Òîâà áè îçíà÷àâëî äà îáèäè òåæêî è äâàìàòà. Äà íå
ãîâîðèì, ÷å ñòàâà äóìà çà æåíà, êîÿòà å âå÷å íà 37 ãîäèíè è êîÿòî íà Èçòîê ïî îíîâà âðåìå âå÷å áè òðÿáâàëî äà å æåðòâà
íà ïðåæäåâðåìåííî ïîâÿõâàíå.
Íåäîïóñòèìî å èäóìåéñêèÿò òåòðàðõ äà ïðåäëîæè çà íàãðàäà íà Ñàëîìåÿ äà çàäîâîëè êàêâîòî è äà å íåéíî
æåëàíèå, “äîðè è ïîëîâèíàòà ñè öàðñòâî” (Ìàðêî, VI, 23.) Àêî å èñòèíà, òî áè òðÿáâàëî òîëêîâà ïðèñòðàñòåíèÿò êúì âëàñòòà
è ðàçøèðÿâàíåòî íà ñâîÿòà òåðèòîðèÿ Èðîä Àíòèïà äà å èçãóáèë ðàçñúäúêà ñè.
Îùå ïî-èçêëþ÷åíà å âåðñèÿòà ìîëáàòà çà òàíö äà å îòïðàâåíà êúì Èðîäèàäà, êîÿòî òîãàâà å íà îêîëî 50 ãîäèíè!
Íå ìîæåø äà íàêàðàø ñúïðóãàòà ñè, êîãàòî å íà ïîëîâèí âåê, äà òàíöóâà ïðåä ïóáëèêà, íèòî äà è îáåùàåø ïîëîâèíàòà
öàðñòâî, êîãàòî òÿ ñúâìåñòíî ñ òåá öàðóâà íàä öÿëîòî.
Òîãàâà? Òîãàâà, íåêà ïðèåìåì ïðîñòî, ÷å Èðîä Àíòèïà çàëàâÿ Èîàí Êðúñòèòåë è ãî çàòâàðÿ íÿêúäå ïî-äàëå÷å, â
Ìàõåðîí, â Ìîàâñêàòà ïóñòèíÿ, çà äà ãî ëèøè îò âñÿêàêâî âëèÿíèå íàä åâðåéñêîòî íàñåëåíèå. È ñëåä åäíà ãîäèíà, ïàê â
Ìàõåðîí, ãî îáåçãëàâÿâà, ùîì äåéñòâèÿòà íà ðúêîâîäåíèòå îò Èèñóñ çèëîòè ïðèäîáèâàò çàñòðàøèòåëåí ðàçìàõ. Òîâà íå å
íèùî ïîâå÷å îò áåçìèëîñòíà ïðåäïàçíà ìÿðêà, íî ñ íåÿ íèòî Èðîäèàäà, íèòî Ñàëîìåÿ èìàò îáùî. Òîâà âå÷å îáÿñíÿâà
çàùî âå÷å öèòèðàíèòå öúðêîâíè îòöè èãíîðèðàò ïðî÷óòèÿ “òàíö íà Ñàëîìåÿ”, åïèçîä, ïðåäîñòàâåí íà ïðåäàíèÿòà. Êàêòî è
èñòîðèÿòà ñ ïîñëåäîâàòåëèòå, ïðåñòîÿëè åäíà ãîäèíà â áëèçîñò äî êðåïîñòòà áåç õðàíà è âîäà, çà äà ïîëó÷àò è îòíåñàò
ãëàâàòà íà îáåçãëàâåíèÿ ïðîðîê è äà ÿ ïðåíåñàò íà ðàçñòîÿíèå íàä ñòî êèëîìåòðà îòòàì.
14
ÌÀÃÈßÒÀ Â ÆÈÂÎÒÀ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
Не бива да се намира у тебе... ни вълшебник, нито който пита мъртви.

ВТОРОЗАКОНИЕ, ХVІІІ, 10,11
Íÿìà òúëêóâàòåë, êîéòî äà íå å çàáåëÿçàë è äîðè ïðèçíàë, ÷å â æèâîòà íà Èèñóñ èìà ïîêðèòà ñ ìðàê ïðàçíèíà,
ïåðèîä, çà êîéòî íå çíàåì àáñîëþòíî íèùî. Ñïîðåä äîêåòèòå è âñè÷êè ãíîñòèèöè èçîáùî, Ìàðñèîí íà ïúðâî ìÿñòî, Èèñóñ
ñå ïîÿâÿâà èçâåäíúæ, áåç äà ñå çíàå îòêúäå èäâà. Ïúðâàòà ìó ïîÿâà å â Êàïåðíàóì. Äðóãè ÿ ðàçïîëàãàò êðàé áðîäà íà ðåêà
Éîðäàí, íàðå÷åí Âåòà-Àâàðà, äî ñåëî Âèòàíèÿ. (в глава единадесета видяхме, че неговите „тъмни години” обхващат
период на политическа, дори въстаническа дейност.)
Ñëóõîâåòå ñðåä åâðåéñêàòà îáùíîñò âêëþ÷âàò â òîçè íåïîçíàò ïåðèîä îò æèâîòà íà Èèñóñ ïðåñòîÿ ìó â Åãèïåò, çà
äà èçó÷àâà ìàãèÿòà. Â Èçðàåë çäðàâî å âêîðåíåíî ñõâàùàíåòî, ÷å Åãèïåò å ðîäèíà íà òàçè íàóêà, è ÷å íÿìà ïî-äîáðè
ó÷èòåëè çà íåÿ îò åãèïòÿíèòå. Çà âñåêè îòêðîâåí è îïèòåí òàëìóäèñò, âëàäååù åçîòåðè÷íàòà òðàäèöèÿ íà Ñâåùåíèòå
ïèñàíèÿ, ìàãèÿòà å åäíî îò îòìúêíàòèòå ñúêðîâèùà, êîèòî åâðåèòå âçèìàò ñúñ ñåáå ñè, êîãàòî íàïóñêàò Åãèïåò (Èçõîä, ÕII,
35, 36.) À ïðîñëîâóòèòå “çëàòíè è ñðåáúðíè âåùè”, êîèòî åâðåèòå çàåìàò ëîâêî îò åãèïòÿíèòå â íàâå÷åðèåòî íà ïîõîäà êúì
Îáåòîâàíàòà çåìÿ, ñà âñúùíîñò êëþ÷îâåòå íà äâîéíàòà ìàãè÷åñêà âëàñò (çëàòî è ñðåáðî). Òÿ è äíåñ å ïðåäñòàâåíà
åçîòåðè÷íî îò äâàòà êëþ÷à îò çëàòî è ñðåáðî â ïàïñêèÿ ãåðá.
Òîâà âÿðâàíå å çàëåãíàëî òîëêîâà äúëáîêî â óìîâåòå â äðåâåí Èçðàåë, ÷å âñåêè ïúòíèê, ïðåêîñÿâàù ãðàíèöàòà
ìåæäó Èçðàåë è Ïàëåñòèíà å ïðåòúðñâàí âíèìàòåëíî. Ñìúðòíà ïðèñúäà çàïëàøâà âñåêè, îïèòàë ñå äà âíåñå
“ðúêîâîäñòâî” çà ïðàâåíå íà ìàãèè. Çàùîòî, êàçàíî å â Ïèñàíèÿòà: “Íå áèâà äà ñå íàìèðà ó òåáå (òàêúâ), êîéòî ïðåêàðâà
ñèíà ñè è äúùåðÿ ñè ïðåç îãúí, ïðåäñêàçâà÷, ãàäàòåë, âðàæà÷, ìàãüîñíèê, îìàéíèê, íè êîéòî èçâèêâà äóïîâå, íè âúëøåáíèê,
íèòî êîéòî ïèòà ìúðòâè...” (Âòîðîçàêîíèå, ÕVIII, 10, 11.)
È îùå: “Âðà÷êà äà ñå íå îñòàâÿ æèâà.” (Èçõîä, ÕÕII, 18.)
w
wwww
Òîçè îñòðàêèçúì äîñòèãà äî êðàéíîñòè. Ïðåç 1 âåê ñë. Õðèñòà ðàâè Èñìàèë áåí Åëèøà, âíóê íà ïúðâîñâåùåíèêà,
åêçåêóòèðàí îò ðèìëÿíèòå, çàáðàíÿâà íà ñâîÿ ïëåìåííèê Áåí Äàìà äà ñå äîâåðè íà åäèí õðèñòèÿíèí, êîéòî äà ãî èçëåêóâà
îò çìèéñêî óõàïâàíå. Òîé îïðàâäàâà ñâîÿòà çàáðàíà ñ òðàêòàòà îò Òàëìóäà “Àâõîäà Çàðà (27 Â), êîéòî ïîó÷àâà, ÷å: “Ïî-
äîáðå äà çàãèíåø, îòêîëêîòî äà ñå ñïàñèø ñ ìàãèÿ...”
Òàêà ÷å çà åâðåèòå Èèñóñ âúðøè ÷óäåñàòà ÷ðåç ìàãèè, íàó÷åíè è äîíåñåíè îò Åãèïåò, êàòî å óñïÿë äà ñêðèå ïîä
äðåõèòå ñè íàé-âàæíîòî, êîãàòî å ïðåêîñÿâàë ãðàíèöàòà. (“Êèäóøèì” 49 Â; “Øàâ” 75 À è 104 Â.) Âñè÷êèòå ìó ó÷åíèöè ñà êàòî
íåãî, çàùîòî òîé ãè å âúâåë â òàéíèòå ñè. Òîâà îáÿñíÿâà è èçâúðøåíèòå îò òÿõ ÷óäåñà, óñïåõà èì ïðåä íåâåæàòà òúëïà.
Ïî ñúùîòî âðåìå ðàâè Åëèåçåð áåí Õèðêàíîñ ïúðâî ùå áúäå îáâèíåí, ÷å òàéíî å ñòàíàë õðèñòèÿíèí, à ïîñëå
ïîìèëâàí, çàùîòî çàêëþ÷àâàò, ÷å òîëêîâà ó÷åí ÷îâåê, ñïàçâàù ñòðîãî Çàêîíà, ìîæå äà ñå çàáëóäè ñàìî àêî å îìàãüîñàí îò
ïîñëåäîâàòåëèòå íà Èèñóñ.
Ïîäîáíè îáÿñíåíèÿ âñå îùå ñå ñïîäåëÿò è îò ãîëÿìà ÷àñò îò õðèñòèÿíèòå ïðåç 5 âåê. Èçâåñòíî å, ÷å òúé
íàðå÷åíèòå “Åâàíãåëèÿ çà äåòñòâîòî”, êîèòî ñå ñúñòîÿò îò “Ïðîòîåâàíãåëèå íà Èàêîâ”, “Åâàíãåëèå íà ïñåâäî Ìàòåé”,
“Èñòîðèÿòà íà Èîñèô Äúðâîäåëåöà” è “Åâàíãåëèå íà Òîìà”, âñúùíîñò ñà ñúñòàâåíè îò îòäåëíè ôðàãìåíòè, ïèñàíè îò êðàÿ
íà 2 âåê äî 5 âåê.
Â òåçè òåêñòîâå âèæäàìå äåòåòî Èèñóñ, íàäàðåíî ñ êà÷åñòâà íà ìåäèóì, âå÷å ñïîñîáíî íà íåîáèêíîâåíè ÷óäåñà íà
íèâîòî íà äåòñêèòå ñè ðåàêöèè. Òàêà íàïðèìåð òî âëèçà â ïåùåðà, êúäåòî åäíà ëúâèöà òîêó-ùî å ðîäèëà. Ìîì÷åòî ñå
çàèãðàâà è ñ ëúâ÷åòàòà, è ñ ìàéêà èì. Äðóã ïúò ïî íåãîâà çàïîâåä åäíà ïàëìà ñâåæäà êëîíè, çà äà ìîæå ìàéêà ìó Ìàðèÿ äà
íàáåðå ôóðìè. Ïàê ïî íåãîâî íàðåæäàíå áëèêâà èçâîð, çà äà óòîëè æàæäàòà íà ðîäèòåëèòå ìó. Êîãàòî âëèçà â
Õåðìîïîëèñêèÿ õðàì â Åãèïåò, òðèñòà øåéñåò è ïåò ñòàòóè ïàäàò íà ïîäà. Êîãàòî, çàâúðíàë ñå â Èóäåÿ, ñè èãðàå ñ âîäà è
ïðúñò, òåçè, êîèòî ðàçáóòâàò êðåõêèòå ìó êîíñòðóêöèè ïàäàò ìúðòâè â êðàêàòà ìó. Ïðàâè äóçèíà ïòèöè îò ãëèíà è èì âäúõâà
æèâîò, êàòî ïëÿñêà ñ ðúöå.
Îêîëíèòå ñå âúçìóùàâàò îò òîâà, ÷å Èèñóñ çëîóïîòðåáÿâà ñúñ ñïîñîáíîñòèòå ñè è ðîäèòåëèòå ìó ãî çàòâàðÿò
âêúùè è ìó çàáðàíÿâàò äà èçëèçà. Òîãàâà êîëêîòî çà äà ìó ïðîñòÿò, òîëêîâà è çà äà äåìîíñòðèðà ñèëàòà ñè, òîé âðúùà
æèâîòà íà åäíî äåòå, íà êîåòî òîêó-ùî å íàïðàâèë ìàãèÿ çà ñìúðò. Ïîñëå ìó íàìèðàò ìíîãî âúçðàñòåí ó÷èòåë, êîéòî äà ãî
íàó÷è äà ÷åòå. Ñòàðåöúò âåäíúæ ãî óäðÿ ñ ïîêàçàëêàòà è ñêîðî ñëåä òîâà ïàäà ìúðòúâ. Åäèí ñëó÷àé îò êàíîíè÷íèòå
Åâàíãåëèÿ ïîòâúðæäàâà îòìúñòèòåëííèÿ õàðàêòåð íà Èèñóñ. Òîâà å åïèçîäúò ñúñ ñìîêèíîâîòî äúðâî (Ìàòåé, ÕÕI, 19 è
Ìàðêî, ÕI, 21), êîåòî òðÿáâà äà äàäå ïëîäîâå íåçàáàâíî è èçâúí ñåçîíà, è ïîíåæå íå ãî ïðàâè áèâà ïðîêúëíàòî.
Âúâ âñè÷êè òåçè àïîêðèôè áàùàòà íà Èèñóñ åñòåñòâåíî ñå íàðè÷à Èîñèô. Íî ñà îñòàíàëè ÷àñòèöè èñòèíà, êîÿòî
ïî-êúñíî ùå áúäå óìåëî çàãëóøåíà. Íàïðèìåð êàçàíîòî â “Åâàíãåëèåòî íà ïñåâäî Ìàòåé” çà áðàòÿòà ìó: “Êîãàòî Èîñèô
îòèâàøå íà ïðàçíåíñòâî ñúñ ñèíîâåòå ñè Èàêîâ, Èîñèô, Èóäà è Ñèìîí, ñ äâåòå ñè äúùåðè, Èèñóñ è ìàéêà ìó ñúùî èäâàõà
çàåäíî ñúñ ñåñòðàòà íà ìàéêà ìó, íàðå÷åíà Ìàðèÿ, äúùåðÿ íà Êëåîï...” (Åâàíãåëèå íà ïñåâäî Ìàòåé, ÕLII, 1.)
“Òîãàâà Èîñèô èçïðàòè ñèíà ñè Èàêîâ äà ñúáåðå äúðâà è äà ãè çàíåñå ó äîìà, à ìàëêèÿò Èèñóñ ãî ïîñëåäâà. Íî
äîêàòî Èàêîâ ñúáèðàøå ñú÷êèòå, åäíà óñîéíèöà ãî óõàïà ïî ðúêàòà. Ñòðàäàøå ìíîãî è ñå èçìú÷âàøå, íî ãî ïðèáëèæè
Èèñóñ è äóõíà âúðõó ðàíàòà. Ñêîðî áîëêàòà ñïðÿ, à óñîéíèöàòà óìðÿ, Èàêîâ áå æèâ è çäðàâ.” (Ïàê òàì, ÕVI, 1.)
Ïîäîáíè íåùà ùå ïðî÷åòåì è â åòèîïñêèòå àïîêðèôè. Òàì âèæäàìå Èèñóñ âå÷å â çðÿëà âúçðàñò äà ðàçêðèâà ïðåä
1
ñâîèòå ó÷åíèöè ñòðàííè ìàãè÷åñêè ôîðìóëè, íÿêîè îò êîèòî ùå íàìåðèì â íàðú÷íèêà íà âñåêè àáèñèíñêè “äàáòàðà” .
Òàêèâà ñà ñóåâåðíèòå âÿðâàíèÿ çà “ñèëàòà” íà Èèñóñ, ñïîäåëÿíè îò åâðåè è õðèñòèÿíè. Ñèãóðíî å, à è íå ìîãàò äà
ãî îòðåêàò äîðè õðèñòèÿíñêèòå òåîëîçè, ïðèâúðæåíèöè íà ñòðîãèÿ ðàöèîíàëåí àíàëèç íà òåêñòîâåòå, ÷å Èèñóñ èçïîëçâà
íÿêàêâè òåõíèêè. Åòî è äîêàçàòåëñòâîòî.
Â ñâîÿòà íàèâíîñò îáèêíîâåíèòå âÿðâàùè ñè ïðåäñòàâÿò, ÷å ñòèãà Èèñóñ äà çàïîâÿäà è ÷óäîòî ñòàâà. Íèùî
ïîäîáíî, èìà íþàíñè è òåõíèêèòå ñà ðàçëè÷íè â çàâèñèìîñò îò åñòåñòâîòî íà æåëàíèÿ ðåçóëòàò. Äîêàçâàò ãî ñëåäíèòå
òåêñòîâå:
“Êîãàòî Èèñóñ ñè îòèâàøå îòòàì, òðúãíàõà ïîäèðå Ìó äâàìà ñëåïöè è âèêàõà: ïîìèëóé íè, Èèñóñå, Ñèíå Äàâèäîâ!
À êîãàòî äîéäå âêúùè, ñëåïöèòå ñå ïðèáëèæèõà äî Íåãî. È Èèñóñ èì ðå÷å: âÿðâàòå ëè, ÷å ìîãà ñòîðè òîâà? Òå ìó êàçâàò:
äà, Ãîñïîäè! Òîãàâà Òîé ñå äîïðÿ äî î÷èòå èì è ðå÷å: íåêà äà áúäå ïî âàøàòà âÿðà. È î÷èòå èì ñå îòâîðèõà...” (Ìàòåé, IÕ,
27, 30.)
“Ñëåä òîâà äîõîæäà âúâ Âèòñàèäà; è äîâåæäàò ïðè íåãî åäèí ñëÿï è ìîëÿò Ãî äà ñå äîêîñíå äî íåãî. Êàòî õâàíà
ñëåïèÿ çà ðúêà, èçâåäå ãî âúí îò ñåëîòî è êàòî ïëþíà íà î÷èòå ìó, ñëîæè âúðõó ìó ðúöå è ãî ïîïèòà âèæäà ëè íåùî? Òîé,
êàòî ïîãëåäíà íàãîðå, êàçà: âèæäàì ÷îâåöèòå äà ìèíàâàò êàòî äúðâåòà. Ïîñëå ïàê ñëîæè ðúöå íà î÷èòå ìó è ãî íàêàðà äà
ïîãëåäíå. È âúðíà ñå çðåíèåòî ìó, è âèæäàøå âñè÷êèòå ÿñíî...” (Ìàðêî, VIII, 22-25.)
“È êàòî ìèíàâàøå, âèäÿ åäèí ÷îâåê, ñëÿï ïî ðîæäåíèå. /../ Òîâà êàòî êàçà, ïëþíà íà çåìÿòà, íàïðàâè êàë÷èöà îò
ïëþíêàòà è íàìàçà ñ íåÿ î÷èòå íà ñëåïåöà, è ìó ðå÷å: èäè ñå óìèé â êúïàëíÿòà Ñèëîàì (êîåòî çíà÷è ïðàòåí). Òîé îòèäå,
óìè ñå è ñå âúðíà ïðîãëåäíàë.” (Èîàí, IÕ, 1, 6, 7.)
1
В Абисиния „дабтара” е хорист в храма, практикуващ „бяла” магия. Там „черната” магия е строго забранена.
w
wwww
Áàñåéíúò Ñèëîàì å ðàçïîëîæåí äî åäíà îò âðàòèòå íà Èåðóñàëèì. Òàì, îáëå÷åíè â ñâîèòå ïðàçíè÷íè îäåæäè,
ñâåùåíèöèòå îòèâàò äà ÷åðïÿò âîäà çà ðèòóàëíèòå èçìèâàíèÿ â Õðàìà. Ñëåä êàòî å âúçõâàëåí îò ïðîðîêà Èñàèÿ (VIII, 6),
áàñåéíúò ñå ñìÿòà çà ñâåùåí è ñå ïîëçâà îò òàçè ðåïóòàöèÿ ñðåä ìþñþëìàíèòå ïðåç Ñðåäíîâåêîâèåòî.
Âèæäà ñå, ÷å â òåçè òðè ÷óäåñà Õðèñòîñ èçïîëçâà ðàçëè÷íè òåõíèêè:
à) â ïúðâèÿ ñëó÷àé âÿðàòà íà ñëåïöèòå å ãàðàíò çà ðåçóëòàòà è å äîñòàòú÷íî ñàìî äà äîêîñíå î÷èòå èì;
á) âúâ âòîðèÿ ñëó÷àé òîé íàìàçâà ñúñ ñëþíêàòà ñè êëåïà÷èòå íà ñëåïåöà è ïîñòàâÿ îòãîðå ðúöåòå ñè. Òúé êàòî
ðåçóëòàòúò å íåïúëåí, ïîâòàðÿ îòíà÷àëî è íàé-ïîñëå ñëåïåöúò ïðîãëåæäà;
â) â òðåòèÿ ñëó÷àé òîé èçïîëçâà ïðîâåðåíà ðåöåïòà íà àíòè÷íàòà ôàðìàêîïåÿ. Åäèí ìåäèöèíñêè êîäåêñ îò 3 âåê,
ïðèïèñâàí íà Ñåðåíèé Ñàìîíèöèé, ïðåïîðú÷âà íàëàãàíåòî íà ñëîé êàë çà ëåêóâàíåòî íà î÷íèòå òóìîðè. Íî Èèñóñ ïðèáàâÿ
êúì òîâà è ïîòàïÿíå â ÷óäîäåéíàòà êúïàëíÿ â Ñèëîàì èëè ïîíå èçïëàêâàíå íà î÷èòå â òàçè ïðî÷óòà öåëåáíà âîäà.
Êàòî èçïîëçâà ñëþíêàòà â ëå÷åíèåòî íà î÷íèòå çàáîëÿâàíèÿ, Õðèñòîñ âñúùíîñò ïðèëàãà äðåâíà ðåöåïòà, îñíîâàíà
íà òåðàïåâòè÷íèòå êà÷åñòâà íà ñëþíêàòà. Â “Àíàëè íà ïëàñòè÷íàòà õèðóðãèÿ” îò àïðèë 1961 ã., ñ. 235-242, â ñòàòèÿòà
“Ïàðîòèäíèòå îòêëîíåíèÿ íà ñëþíêàòà ïðè î÷íèòå âúçïàëåíèÿ” ñðåùàìå ñëåäíèòå ïàñàæè: “Ñèíäðîìúò íà î÷íèòå
âúçïàëåíèÿ, êîéòî ñå ðàçâèâà ïðè åäíî îêî ñ áåäíà èëè îòñúñòâàùà ëàêðèìàëíà ñåêðåöèÿ, âîäè äî êåðàòèíèçàöèÿ è
ëþùåíå íà èçñúõíàëàòà êîíþíêòèâà, ñ îáðàçóâàíå íà ñðàñòâàíèÿ... Ðîãîâèöàòà ñå çàìúãëÿâà... Òðèåùèòå ñå ìèãëè
ïîðàæäàò ÿçâè÷êè... Íàìàëÿâàíåòî íà çðåíèåòî ÷åñòî ñòèãà äî ïúëíà ñëåïîòà. Ñëþíêàòà è ñúëçèòå èìàò ìíîãî ñõîäåí
ñúñòàâ, è äâåòå ñúäúðæàò ëèçîçèì, áàêòåðèàëíà ñóáñòàíöèÿ ñúñ çàùèòíè ôóíêöèè.” Õèðóðãúò ùå ñâúðçå âúíøíèÿ êàíàë íà
ñëþíîîòäåëÿùèòå æëåçè ñ êîíþíêòèâíèòå òîðáè÷êè. È “... ùå ïîñëåäâà ñïîíòàííî ïîäîáðåíèå íà çðåíèåòî.” (Ïàê òàì.)
Ñ íåîñúçíàòîòî ïîçíàíèå íà òîâà îáñòîÿòåëñòâî ìîæåì äà ñè îáÿñíèì æåñòà íà ìíîãî ó÷åíèöè, êîèòî, äîêàòî
ïèøàò äîìàøíèòå ñè ïîä íåâçðà÷íà ñâåòëèíà, èçïèòâàò áîëêè âúâ î÷èòå è ñ íàâëàæíåíè îò ñëþíêà ïîêàçàëöè ðàçòðèâàò
úãúë÷åòàòà íà ñòðàäàùèòå ñè î÷è.
Ñëó÷àÿò ñ èçãîíâàíåòî íà äåìîíà, êîéòî íè ïðåäñòàâÿ Ìàòåé, ñúùî âêëþ÷âà åäèí âèä ìàãüîñíè÷åñêà òåõíèêà.
Ñúäåòå ñàìè: “Òîãàâà ó÷åíèöèòå ïðèñòúïèõà êúì Èèñóñà íàñàìå è Ìó ðåêîõà: çàùî íå ìîæåõìå íèå äà ãî èçãîíèì? À Èèñóñ
èì ðå÷å: ïîðàäè âàøåòî íåâåðèå; çàùîòî, èñòèíàòà âè êàçâàì, àêî èìàòå âÿðà êîëêîòî ñèíàïîâî çúðíî, ùå ðå÷åòå íà òàÿ
ïëàíèíà: ïðåìåñòè ñå îò òóêà òàì, è òÿ ùå ñå ïðåìåñòè; è íèùî íÿìà äà áúäå çà âàñ íåâúçìîæíî. Òîÿ ïúê ðîä íå èçëèçà,
îñâåí ñ ìîëèòâà è ïîñò.” (Ìàòåé, ÕVII, 19-21.)
Íàé-íàïðåä íàáëþäàâàìå, ÷å èìà ïðîòèâîðå÷èå. Òåêñòúò êàçâà, ÷å íèùî íå å íåâúçìîæíî, àêî èìàìå àáñîëþòíà è
èñêðåíà âÿðà. Íî ñúùèÿò òåêñò óòî÷íÿâà åëåìåíòèòå íà ìèñòè÷íà è àñêåòè÷íà òåõíèêà çà ïîñòèãàíå íà ðåçóëòàò: ìîëèòâà è
ïîñò. Íàëèöå å íåîñïîðèìî ïðîòèâîðå÷èå. Ïîñëåäíîòî èçðå÷åíèå òâúðäè, ÷å ñïîðåä åñòåñòâîòî íà çëèòå äóõîâå, ñïîðåä
âèäà èì, òðÿáâà äà ñå èçïîëçâà äàäåí ïîõâàò. Çíà÷è, íå å äîñòàòú÷íà ñàìî âÿðàòà, à òðÿáâà äà ÿ ïîäêðåïèì ñ “ïñèõè÷íà
1
îïîðà”: ïîñò, ìîëèòâà, îáðåäè ñ ìàñëî, ñëþíêà, êàë, âîäà è äð .
Èìà äðóãè ñëó÷àè, â êîèòî àíàëèçúò òðÿáâà äà áúäå ïî-òúíúê è âíèìàòåëåí. Íàïðèìåð èñòîðèÿòà ñ áåñíèÿ îò
Ãàäàðà. Åäèí ìúæ å îáëàäàí îò ìíîãî çëè äóõîâå. Æèâåå â ïóñòè ìåñòà è ãðîáèùà. ×óïè âåðèãèòå è îêîâèòå, ñ êîèòî èñêàò
äà ãî ïðèêîâàò. Èäâà Èèñóñ è çàïîâÿäâà íà çëèòå äóõîâå äà íàïóñíàò òîçè ÷îâåê. Òå ãî óìîëÿâàò: “È òå ìîëåõà Èèñóñà äà
íå èì çàïîâÿäâà äà èäàò â áåçäíàòà. À òàì ïî ðúòëèíàòà ïàñåøå ãîëÿìî ñòàäî ñâèíå; è áåñîâåòå Ãî ìîëåõà, äà èì ïîçâîëè
äà âëÿçàò â òÿõ. È èì ïîçâîëè. Êàòî èçëÿçîõà áåñîâåòå îò ÷îâåêà, âëÿçîõà â ñâèíåòå; è ñóðíà ñå ñòàäîòî íèç ñòðúìíèíàòà â
åçåðîòî è ñå èçäàâè. Ñâèíàðèòå, êàòî âèäÿõà ñòàíàëîòî, èçáÿãàõà, òà ðàçêàçàõà â ãðàäà è îêîëíîñòòà...” (Ëóêà, VIII, 31-34.)
Ùå îòáåëåæèì íàé-íàïðåä, ÷å òîâà íå ñà äèâè ïðàñåòà, à äîìàøíè ñâèíå, ùîì ñà ñòàäî è èìàò ïàñòèðè.
Äåéñòâèåòî ñå ðàçâèâà “â Ãàäàðèíñêàòà ñòðàíà, êîÿòî å ñðåùó Ãàëèëåÿ”. Òîâà å â Ãàëààäèòèäà. Òàì å ìíîãî ìàëêà
âåðîÿòíîñòòà äà ñå îòãëåæäàò ïðàñåòà, òúé êàòî êîíñóìàöèÿòà íà ìåñî îò òîâà æèâîòíî å ñòðîãî çàáðàíåíà îò Çàêîíà, êàêòî
å ðèñêîâàíà è ïðîäàæáàòà ìó. Ìåæäó äðóãîòî, â Ãàäàðà è îêîëíîñòèòå íÿìà åçåðî. Çà äà ñå çàëè÷è òîçè ãàô, ïðåíàñÿò
ñöåíàòà âúâ Âèòñàèäà-Þëèÿ,, íà áðåãà íà Òèâåðèàäñêîòî åçåðî, èëè Ãåíèñàðåòñêî åçåðî, èëè Ãàëèëåéñêî ìîðå. Íî òîãàâà
èñòîðèÿòà íå ñå å ñëó÷èëà â Ãàäàðà, íèòî â Ãàëààäèòèäà, à â Ãîëàíèòèäà, íà ïîâå÷å îò îñåìäåñåò êèëîìåòðà ïî ïðàâà
ëèíèÿ îò Ãàäàðà... È â òîçè ñëó÷àé àíîíèìíèòå ïèñàðè îò ÷åòâúðòè âåê ïðåïðàâÿò êàêòî äîéäå, áåç äà ñå çàìèñëÿò.
Â “Ïúòóâàíå èç Îðèåíòà” îò Æåðàð äüî Íåðâàë ÷åòåì äóìèòå íà Àâèöåíà: “Âèíàãè ñúì êàçâàë, ÷å êîíîïúò, îò êîéòî
ñå ïðàâè õàøèø, å òàçè òðåâà, çà êîÿòî îùå Õèïîêðàò ñúîáùàâà, ÷å ïðèäàâà íà æèâîòíèòå åäèí âèä áÿñ è ãè êàðà äà ñå
õâúðëÿò â ìîðåòî.”
Âñúùíîñò, àêî òðÿáâà äà ïîäðåäèì ÷óäîäåéíèòå ñúáèòèÿ, ÷èéòî ïðîèçõîä å íåóñòàíîâèì - åâðåèòå ãè îòäàâàò íà
ìàãüîñíè÷åñòâî, õðèñòèÿíèòå ãè èìàò çà ÷óäåñà - òî â æèâîòà íà Èèñóñ ñå îòêðîÿâàò òðè âàæíè ìîìåíòà:
à) ñðåùàòà ñ Öàðÿ íà Ìðàêà, íà âðúõ ×åòèðèäåñåòíèöà, â Èóäåéñêàòà ïóñòèíÿ;
á) ïðèçîâàâàíåòî íà Ìîéñåé è Èëèÿ íà Òàâîðñêàòà ïëàíèíà;
â) ôèíàëíèÿò äèàëîã ñ íÿêàêúâ çàãàäú÷åí “áàùà” ìàëêî ïðåäè àðåñòóâàíåòî â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà.
1
Иисус не би трябвало изобщо да е постил, защото сам признава (Матей, ХІ, 18) че е „Син Човеческий, Който яде и пие, а казват: ето
човек многоядец и винопиец”. А св. Иероним в своята „Вулгата” използва латинската дума potatpr, която на френски се превежда като
„пияница”.
w
wwww
Âñè÷êî òîâà ïðåäñòàâëÿâà ïîðåäèöà îò ìàãè÷åñêè äåéñòâèÿ, çàáðàíåíè îò åâðåéñêàòà ðåëèãèÿ ïîä ñòðàõ îò
ñìúðòíî íàêàçàíèå.
Â ñöåíàòà íà Èçêóøåíèåòî (Ìàòåé, IV, Ìàðêî, I, Ëóêà, IV) Èèñóñ å ïîäòèêíàò îò Ñâåòèÿ äóõ äà ñå óñàìîòè â
ïðîäúëæåíèå íà ÷åòèðèäåñåò äåíîíîùèÿ íà åäèí âðúõ, íàðå÷åí äíåñ âðúõ ×åòèðèäåñåòíèöà, çà äà áúäå òàì èçêóøàâàí îò
äÿâîëà. Ñòàâà äóìà çà èçïèòàíèå ïðåäè ïîñâåùàâàíå: ïîäëîæåíèÿò íà íåãî òðÿáâà äà íàääåëåå íàä Äîëíèÿ ñâÿò, àêî èñêà
äà ñå ñäîáèå ñ ïîäêðåïàòà íà Ãîðíèÿ. Ñðåùàìå òîçè åïèçîä è â æèâîòà íà Áóäà, à è íà âñè÷êè âåëèêè ÷óäîòâîðöè. Ñëåä
òîâà ïîáåäèòåëÿò å “ïîäïîìàãàí îò öÿëîòî Íåáå è ìó ñå ïîä÷èíÿâà öåëèÿò Àä” ñïîðåä èçâåñòíàòà ñåíòåíöèÿ íà
êàáàëèñòèòå.
Èíòåðåñíî áè áèëî äà ñè îòãîâîðèì äàëè ñòàâà âúïðîñ çà ïðèçîâàâàíå íà íÿêàêâî ñúçäàíèå, êîåòî òðÿáâà äà ñå
ÿâè, ÷ðåç çàêëèíàíèÿ ñ ðèòóàëè è äóìè, èëè, íàïðîòèâ, èçîëèðàíåòî çà ÷åòèðèäåñåò äíè â ñàìîòà è ïîñò å äîñòàòú÷íî ñàìî
ïî ñåáå ñè ÿâÿâàíåòî íàé-íåî÷àêâàíî äà ñòàíå? Íÿìà òåêñò, êîéòî äà óòî÷íÿâà òîâà. Ñúñ ñèãóðíîñò ìîæåì äà ñìÿòàìå çà
î÷åâèäíî ïðåóâåëè÷åíèå Èèñóñ äà å ïðåñòîÿë ÷åòèðèäåñåò äíè, áåç äà ïèå â ñòðàøíàòà ïóñòîø íà Èóäåéñêàòà ïóñòèíÿ.
Ïîäëîæåí íà âñè÷êè ïðåâðàòíîñòè íà ïëúòòà, òîé èçòúðïÿâà áè÷óâàíå è ðàçïúâàíå íà êðúñò. Óìèðà áèëî îò ïîñëåäíîòî,
áèëî îò êîïèåòî íà ðèìñêèÿ ëåãèîíåð. Çàòîâà å àáñîëþòíî íåìèñëèìî, ÷å å óñòîÿë íà ñòðàõîòíàòà æåãà, íà
ñâðúõíàæåæåíèòå êàìúíè è îáåçâîäíÿâàíåòî â ïóñòèíÿòà.
Òàêà èëè èíà÷å ñðåùàòà ñ âúïëúùåíèåòî íà ñèëèòå íà Çëîòî å ïúðâàòà âàæíà ìàãè÷åñêà èçÿâà â ëåãåíäàðíèÿ
æèâîò íà Èèñóñ. Èìà è âòîðà, êîÿòî îáùî âçåòî îñòàâà íåçàáåëÿçàíà. Èèñóñ è Çëîòî ñå ñðåùàò ïîíå îùå âåäíúæ è òîâà
ñòàâà íàé-ìíîãî íÿêîëêî äíè, ïðåäè äà ãî çàëîâÿò: “È ðå÷å Ãîñïîä: Ñèìîíå, Ñèìîíå! Åòî, ñàòàíàòà ïîèñêà äà âè ñåå êàòî
ïøåíèöà; íî Àç ñå ìîëèõ çà òåáå, äà íå îñêúäíåå âÿðàòà òè; è òè íÿêîãà, êîãàòî ñå îáúðíåø, óòâúðäè áðàòÿòà ñè...” (Ëóêà,
ÕÕII, 31, 32.)
“Âóëãàòà” íà ñâ. Èåðîíèì óïîòðåáÿâà äóìàòà conversus, êîåòî îçíà÷àâà ïðåîáðàçåí, ïðîìåíåí.
Êàêâî ìîæåì äà çàêëþ÷èì îò òåçè ÷åñòè êîíòàêòè ñ Íåïðèÿòåëÿ?
Âòîðàòà ãîëÿìà ìàãüîñíè÷åñêà îïåðàöèÿ ñòàâà íà âúðõà íà Òàâîðñêàòà ïëàíèíà. Òîâà å èçâåñòíàòà ñöåíà íà
Ïðåîáðàæåíèå Ãîñïîäíå, ïîäðîáíî ðàçêàçàíà ïðè Ìàòåé (ÕVII), Ìàðêî (IÕ, 2), Ëóêà (IÕ, 29), Èîàí (I, 14) è âúâ Âòîðîòî
ïîñëàíèå íà Ïåòúð (II, 16).
“È ñëåä øåñò äíè Èèñóñ âçå ñúñ Ñåáå Ñè Ïåòðà, Èàêîâà è Èîàíà, , áðàò ìó, è âúçâåäå ãè íàñàìå íà âèñîêà
ïëàíèíà; è ñå ïðåîáðàçè ïðåä òÿõ: è ëèöåòî Ìó ñâåòíà êàòî ñëúíöå, à äðåõèòå Ìó ñòàíàõà áåëè êàòî ñâåòëèíà. È åòî, ÿâèõà
èì ñå Ìîéñåé è Èëèÿ, ðàçãîâàðÿùè ñ Íåãî. Òîãàâà Ïåòúð îòãîâîðè Èèñóñó è ðå÷å: Ãîñïîäè, äîáðå å äà áúäåì òóêà; àêî
èñêàø, äà íàïðàâèì òóêà òðè ñåííèêà: çà Òåáå åäèí, çà Ìîéñåÿ åäèí, è åäèí çà Èëèÿ. Äîêëå îùå òîé ãîâîðåøå, åòî, ñâåòúë
îáëàê ãè çàñåíè; è ÷ó ñå èç îáëàêà ãëàñ, êîéòî êàçâàøå: Òîçè å Ìîÿò âúçëþáëåí Ñèí, â êîãîòî å ìîåòî áëàãîâîëåíèå; Íåãî
ñëóøàéòå. È êàòî ÷óõà òîâà ó÷åíèöèòå, ïàäíàõà íè÷êîì è òâúðäå ìíîãî ñå óïëàøèõà. Íî Èèñóñ, êàòî ñå ïðèáëèæè, äîïðÿ ñå
äî òÿõ è ðå÷å: ñòàíåòå è íå áîéòå ñå! À òå, êàòî ïîäèãíàõà î÷è, íå âèäÿõà íèêîãî, îñâåí åäíîãî Èèñóñà. È êîãàòî ñëèçàõà îò
ïëàíèíàòà, Èèñóñ èì çàïîâÿäà è êàçà: íèêîìó íå îáàæäàéòå çà òîâà âèäåíèå, äîêëå Ñèí ×îâå÷åñêè íå âúçêðúñíå îò
ìúðòâèòå.” (Ìàòåé, ÕVII, 1-9.)
Íàé-íàïðåä çàáåëÿçâàìå, ÷å òîâà ïðèçîâàâàíå ñå îòíàñÿ äî äâàìà ìúðòâè. Ìîéñåé å óìðÿë íà ïëàíèíàòà Íåâî
ïðåäè ÷åòèðèíàäåñåò âåêà. À Èëèÿ ïðåäè åäèíàäåñåò âåêà å îòíåñåí îò “îãíåíà êîëåñíèöà ñ îãíåíè êîíå” íà íåáåòî ïîä
ñìàÿíèÿ ïîãëåä íà ñâîÿ ó÷åíèê Åëèñåé. Àêî å íóæíî ñàìî äà ñå äåìîíñòðèðà ðîäñòâîòî ìó ñ Áîãà, Èèñóñ ìîæå äà ãî
îñúùåñòâè è â Èåðóñàëèì, â ðàçïîëîæåíà âèñîêî ñòàÿ íà ïðèÿòåëñêî æèëèùå. Íî òúé êàòî ñòàâà äóìà çà ïðèçîâàâàíå íà
ìúðòâè, òîâà òðÿáâà äà ñòàíå íàñòðàíè, â íÿêîå ïóñòî ìÿñòî, áëèçî äî íåáåòî. È òî ïîðàäè äâå ïðè÷èíè. Ïúðâàòà å, ÷å
ïîäîáíè ðèòóàëè èçèñêâàò äà íå ñå ðèñêóâà ñ íåî÷àêâàíà ïîÿâà íà íåâåæè ñâèäåòåëè. Âòîðàòà å, ÷å â Èçðàåë íå ñå øåãóâàò
ñ òåçè íåùà, êîèòî, àêî áúäàò ðàçêðèòè, ñå íàêàçâàò ñúñ ñìúðò ñïîðåä Ïèñàíèÿòà. (Âòîðîçàêîíèå, ÕVIII, 10, 11 è Èçõîä, ÕII,
35, 36.) Îòòàì è ïðåïîðúêàòà íà Õðèñòîñ: “Íèêîìó íå îáàæäàéòå çà òîâà âèäåíèå...” (Ìàòåé, ÕVII, 9.)
Ùî ñå îòíàñÿ äî öåëòà íà òîâà ïðèçîâàâàíå, Ëóêà ÿ ðàçêðèâà, êàçâàéêè ñëåäíîòî: “È åòî, äâàìà ìúæå ïðèêàçâàõà ñ
Íåãî, à òå áÿõà Ìîéñåé è Èëèÿ; êàòî ñå ÿâèõà â ñëàâà, òå ãîâîðåõà çà ñìúðòòà Ìó, ñ êîÿòî ùåøå äà ñâúðøè â Èåðóñàëèì...”
(Ëóêà, IÕ, 30, 31.)
Ñëåäîâàòåëíî Èèñóñ ïðèçîâàâà Ìîéñåé è Èëèÿ, äâàìàòà ãëàâíè âîäà÷è â èñòîðèÿòà íà Èçðàåë, çà äà óçíàå
1
áëèçêîòî ñè áúäåùå .
Ïîìàãàò ìó îáè÷àéíèòå ìàãè÷åñêè èçïàðåíèÿ íà ñèëíè õàëþöèíîãåííè âåùåñòâà, êîåòî ëè÷è îò áúëíóâàíåòî è
îïèÿíåíèåòî, êîèòî îáõâàùàò ó÷åíèöèòå, îò íåñâúðçàíèòå äóìè íà Ñèìîí-Ïåòúð, êîéòî ñúíóâà ñ îòâîðåíè î÷è è èñêà äà
îïúíå ñåííèöè çà äîøëèòå. Çàùîòî Ëóêà íè êàçâà ÷å: “...Ïåòðà è îíèÿ, êîèòî áÿõà ñ Íåãî, áå íàëåãíàë ñúí...” (Ëóêà, IÕ, 32), à
çà Ïåòúð, ÷å: “...áåç äà çíàåøå, ùî ãîâîðè.” (Ëóêà, IÕ, 33.)
Ùî ñå îòíàñÿ äî “ñâåòëèÿ îáëàê”, îáÿñíåíèåòî å ìíîãî ïðîñòî. Àêî çàñòàíåòå íà íÿêîé ïëàíèíñêè âðúõ ïðè
íåïðîìåíëèâî ñèíüî íåáå è àêî èçíèêíå îáëàê, à íàáëþäàòåëÿò ñå îêàæå îáâèò îò òîçè îáëàê, ñëúíöåòî, ïðîäúëæàâàùî äà
îãðÿâà ïëàíèíàòà, ùå íàïðàâè îò îáëàêà èñòèíñêè äèôóçîð íà ñâåòëèíà è êîíòðàñòúò ùå áúäå òàêúâ, ÷å íàáëþäàòåëÿò,
íàé-âå÷å àêî å îáëå÷åí â áÿëî, ùå èçãëåæäà îùå ïî-îñëåïèòåëåí.
1
Нима не го знае? Или не знае и защо е дошъл?
w
wwww
Åòî ÷å ñòèãàìå äî ïîñëåäíîòî ïðèçîâàâàíå, êîåòî ñòàâà âúâ âå÷åðòà íà çàëàâÿíåòî ìó íà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà,
áëèçî äî Âèòàíèÿ, â ìåñòíîñòòà, íàðå÷åíà Ãåòñèìàíèÿ, êîåòî îçíà÷àâà ïðåñà çà ìàñëèíè. Äà âçåìåì ðàçêàçà íà Ëóêà: “È
êàòî èçëåçå, òðúãíà, êàêòî îáèêíîâåíî, çà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà; è ñëåä Íåãî òðúãíàõà è ó÷åíèöèòå Ìó. À êàòî äîéäå íà
ìÿñòîòî, ðå÷å èì: ìîëåòå ñå äà íå ïàäíåòå â èçêóïëåíèå. È Òîé ñå îòäåëè îò òÿõ äî åäèí õâúðëåé êàìúê, ïà ïðåêëîíè
êîëåíå è ñå ìîëåøå, êàòî êàçâàøå: Îò÷å, äà ùåøå äà îòêëîíèø îò Ìåíå òàÿ ÷àøà! Íî íåêà áúäå íå Ìîÿòà âîëÿ, à Òâîÿòà.
È ÿâè Ìó ñå Àíãåë îò íåáåòî è Ãî ïîäêðåïÿøå.” (Ëóêà, ÕÕII, 39-43.)
“Êàòî ñòàíà îò ìîëèòâà, äîéäå ïðè ó÷åíèöèòå è ãè íàìåðè çàñïàëè îò òúãà; è ðå÷å èì: çàùî ñïèòå? ñòàíåòå è ñå
ìîëåòå, çà äà íå ïàäíåòå â èçêóøåíèå.” (Ëóêà, ÕÕII, 45, 46.)
Òóê ùå ïîñòàâèì ïúðâèÿ âúïðîñ: êàê ìîæå ÷îâåê äà å çàñïàë îò òúãà? Ñòðàõúò è áîëêàòà èìàò îáðàòíî
âúçäåéñòâèå è íè ïðå÷àò äà ñïèì. Òîçè ñúí îò òúãà, òîçè ñàòóðíîâ ñúí, çà êîé ëè ïúò å ïðåäèçâèêàí îò èçïàðåíèÿ, âåðîÿòíî
íà datura stramonium èëè áóíèêà, ñìåñåíà ñ ãàëáàíóì èëè “õåëáåíà”, êîÿòî ñå êàäè â Õðàìà. Çàùîòî ñòàâà âúïðîñ çà íîâî
ïðèçîâàâàíå, âå÷å íå íà Ìîéñåé è Èëèÿ, à íà íåãîâèÿ áàùà. Íî êîé òî÷íî? Ще го разберем по-късно.
Âòîðèÿò âúïðîñ å ñëåäíèÿò: ùîì ó÷åíèöèòå ñà çàñïàëè, ùîì òîé ñå å îòäàëå÷èë íà ðàçñòîÿíèå åäèí õâúðëåé
êàìúê2, êàê íàó÷àâàìå äóìèòå îò äèàëîãà ñ áàùàòà?
Íå îò ó÷åíèöèòå, êîèòî ñà çàñïàëè. Íå è îò íåãî, ïîíåæå Èèñóñ äîðè íå óñïÿâà äà ïðåäóïðåäè íàé-ïîñëå
ñúáóäèëèòå ñå ñâîè ó÷åíèöè çà ïðèáëèæàâàùàòà ñå îïàñíîñò. Ñ ôàêëè â ðúêà èçíèêâàò ðèìñêèòå âîéíèöè îò êîõîðòàòà,
ñëóãèòå îò Õðàìà, âúîðúæåíè ñ ìå÷îâå è ñîïè, âîäåíè îò íåãîâèÿ ïëåìåííèê Èóäà. Ñëåäâà çàëàâÿíåòî.
“Êîðåñïîíäåíòúò” å åäíî ëèöå, çà êîåòî ñïîìåíàâà ñàìî Ìàðêî, à ïîäðîáíîñòèòå ñà ïîâå÷å îò ëþáîïèòíè: “Òîãàâà
âñè÷êè ó÷åíèöè Ãî îñòàâèõà, è ñå ðàçáÿãàõà. Åäèí ìîìúê, îáâèò ñ ïëàòíèùå ïî ãîëî òÿëî, âúðâåøå ïîäèðå Ìó; è âîéíèöèòå
ãî õâàíàõà...” (Ìàðêî, ÕIV, 50-52.)
Ó÷óäâàùî å, ÷å ïðåç ìàðò íàâðúõ Åëåîíñêàòà ïëàíèíà íà íÿêàêúâ ìëàäåæ ìó õðóìâà äà âúðâè “îáâèò ñ ïëàòíèùå
ïî ãîëî òÿëî”, è òî ïðåç íîùòà, â íàé-ñòóäåíèòå ÷àñîâå. Òîëêîâà ñòóäåíè, ÷å å çàïàëåí îãúí â äâîðà íà Êàèàô, êúäåòî
íÿêîëêî ìèíóòè ïî-êúñíî Ïåòúð ùå ñå îòðå÷å îò ñâîÿ Ó÷èòåë (Èîàí, ÕVIII, 18.)
Â ëàòèíñêàòà “Âóëãàòà” íà ñâ. Èåðîíèì çà ïëàòíèùå å èçïîëçâàíà äóìàòà sindon, îçíà÷àâàùà “ñàâàí, ïëàùåíèöà”.
À òîâà íÿìà íèùî îáùî ñ äðåõàòà, êîÿòî åäèí åâðåèí áè òðÿáâàëî äà íîñè â îíèÿ âðåìåíà. Òîçè ìîìúê ìîæå áè èçïúëíÿâà
ðîëÿòà íà àíãåëà, çà êîéòî ñïîìåíàâà Ëóêà: “È ÿâè Ìó ñå Àíãåë îò íåáåòî è Ãî ïîäêðåïÿøå” (ÕÕII, 39-43). Îò íåãî
íàó÷àâàìå çà ìîëèòâàòà, êîÿòî Èèñóñ îòïðàâÿ êúì “ñâîÿ áàùà”. Âñúùíîñò òîâà å êëàñè÷åñêèÿò ñúó÷àñòíèê â ïîäîáåí ðîä
ñïåêòàêëè.
È ðàçáèðàìå, ÷å öåëèÿò òîçè ìèçàíñöåí ïðåñëåäâà åäèíñòâåíàòà öåë äåéñòâèòåëíî äà ïîäêðåïè Èèñóñ â íåãîâàòà
ìèñèÿ. Òîé çíàå, ÷å òÿ ãî âîäè êúì ñòðàøåí êðàé, ÷å ñòîïÿâà íàäåæäàòà äà óñïåå äà îñâîáîäè Èçðàåë. Òàçè ìèñèÿ, äà
âúçñòàíîâè Äàâèäîâîòî öàðñòâî, îñîáåíî ñëåä îòòåãëÿíåòî ìó âúâ Ôèíèêèÿ, å ïðîìåíèëà “öàðñòâîòî”, êîåòî âå÷å íå å îò
òîçè ñâÿò. Íî ôàíàòèöèòå, ñ êîèòî ñå å çàîáèêîëèë, íå ñà òàêà ÷óâñòâèòåëíè êúì ïðîìÿíàòà.
Åäíèòå îðãàíèçèðàò òàçè èçìàìà, çà äà ãî àêòèâèçèðàò îòíîâî â òîçè ÷èñòî ïîëèòè÷åñêè ìåñèàíèçúì, ìàêàð è áåç
íàäåæäà çà óñïåõ. Äðóã ñòèãà îùå ïî-äàëå÷å è ãî ïðåäàâà: òîâà å ñîáñòâåíèÿò ìó ïëåìåííèê, ñèíúò íà Ñèìîí-Ïåòúð, Èóäà
Èñêàðèîò. Ùîì Èèñóñ èç÷åçíå, öàðñêîòî îíàñëåäÿâàíå íà Èçðàåë ñå ïðåõâúðëÿ âúðõó Ñèìîí-Ïåòúð, à òîé, Èóäà, ñòàâà
ïðåñòîëîíàñëåäíèê. Îñòàíàëèòå ùå ñå âúçïîëçâàò îò íîùíèÿ ìðàê, îò ñëàáàòà ñâåòëèíà íà ôàêëèòå, íîñåíè îò âîéíèöèòå,
1
ùå ñå ñëåÿò ñúñ ñåíêèòå íà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà è áåç ñêðóïóëè ùå èçáÿãàò .
Çà åâðåèòå îò îíîâà âðåìå íÿìà ñúìíåíèå, ÷å Èèñóñ ñå îòäàâà íà çàáðàíåíèòå íàóêè. Ñëóõúò çà ñðåùàòà ìó ñúñ
Ñàìàèë â Èóäåéñêàòà ïóñòèíÿ áúðçî ñå ðàçïðîñòðàíÿâà. Çíàå ñå, ÷å å ïîáåäèë Öàðÿ íà ìðàêà. Ñ òîâà ñïîðåä îáùîòî
ìàãè÷åñêî ó÷åíèå ïîñëåäíèÿò å ïîä÷èíåí è âå÷å òðÿáâà äà ìó ñëóæè: “À ôàðèñåèòå, êàòî ÷óõà òîâà, ðåêîõà: “Òîé íå èçãîíâà
áåñîâåòå, îñâåí ÷ðåç Âååëçåâóëà, áåñîâñêèÿ êíÿç.” (Ìàòåé, ÕII, 24.)
“Òîâà êàçà Òîé, ïîíåæå ãîâîðåõà: â Íåãî èìà íå÷èñò äóõ.” (Ìàðêî, III, 30.)
Â åïèçîäà ñ ðàçâðàòíàòà æåíà ìîæåì äà ïðåäïîëîæèì, ÷å òîé èçïîëçâà ìàãè÷åñêà òåõíèêà, áèëî çà ãàäàåíå, áèëî
çà ïðå÷èñòâàíå: “À Èèñóñ ñå íàâåäå íàäîëó è ïèøåøå ñ ïðúñò ïî çåìÿòà, áåç äà îáðúùà íà òÿõ âíèìàíèå. À êàòî
íàñòîÿâàõà äà Ãî çàïèòâàò, Òîé ñå ïîèçïðàâè è èì ðå÷å: êîéòî îò âàñ å áåç ãðÿõ, íåêà ïðúâ õâúðëè êàìúê âúðõó íåÿ.” (Èîàí,
VIII, 6, 7.)
Âåðîÿòíî â ñëó÷àÿ ñå êàñàå çà “ãåîìàíòè÷íî” ãàäàíèå. Äàæå â íàøå âðåìå â Ìàðîêî, Òóíèñ, íàâñÿêúäå â Áëèçêèÿ
èçòîê, íÿêîè ãàäàòåëè ãëåäàò ñ åäíà òåõíèêà, êîÿòî íàðè÷àò “äàðá-åë-ðåìåë”, “èçêóñòâî íà ïÿñúêà”. Ñ ïîìîùòà íà òî÷êè èëè
òèðåòà, íàíåñåíè ñ ïðúñò ïî ïÿñúêà, ñå ïîëó÷àâàò îðàêóëñêè ôèãóðè, ÷èéòî áðîé å íåèçìåííî øåñòíàäåñåò è òå äàâàò
îòãîâîðà íà çàäàäåíèÿ âúïðîñ.
2
Разстоянието за един изстрел с прашка в ония времена.
1
В действителност Симон е брат на Иисус: „...Не е ли Той на дърводелеца син?... и братята Му – Иаков и Иосия, Симон и Иуда?
(Матей, ХІІІ,55). От друга страна, Иуда Искариот е син на Симон: „...един от учениците му, Иуда Симонов Искариот...” (Иоан, ХІІ, 4).
А и други текстове уточняват, че двамата са „кръвни братя” (Павел, Рим, ІХ, 5, Евсевий Кесарийски „Църковна история”, ІІІ, ХХ, І).
Що се отнася до „тридесетте сребърника”, има ги и тях, включени през 4 век от анонимните фалшификатори, редактирали и
заимствали пасажа от Книга на пророк Захария (ХІ, 12): „И те ще Ми претеглят за отплата трийсет сребърника...” Тъй като цената за
главата на Иисус сигурно щеше да е значително по-висока.
w
wwww
Ìîæå äà ñå ãîâîðè è çà ìåòîä çà îñîáåíî ïñèõè÷åñêî ðàçòîâàðâàíå. Íà÷åðòàâàò ñå âúðõó ïÿñúêà èëè çåìÿòà íÿêîè
ìàãè÷åñêè äèàãðàìè, “îáåêòúò” ìèíàâà íàä òÿõ è ñå ÷óâñòâà ðàçòîâàðåí, òúé êàòî çëèÿò äóõ íå å ïîíåñúë ïðåìèíàâàíåòî
íàä ñâåùåíèòå ðèñóíêè. Îòòóê èäâàò è ïðåäïàçâàùèòå òàòóèðîâêè.
Ìîæåì äà ñè îáÿñíèì îïðîùåíèåòî, êîåòî Èèñóñ äàâà íà ðàçâðàòíèòå æåíè èëè ïðîñòèòóòêèòå, ñ ïðèñúñòâèåòî íà
ìíîãî îò òÿõ â íåãîâîòî ðîäîñëîâíî äúðâî. Íàé-íàïðåä Òàìàðà (Áèòèå, ÕÕÕVIII, 12-19), êîÿòî íà åäèí êðúñòîïúò ñå îòäàâà
íà ñâåêúðà ñè, áåç òîé äà ÿ å ïîçíàë è ñ öåë äà ñå îìúæè çà íåãî. Ñëåäâà Ðààâ, îôèöèàëíàòà ïðîñòèòóòêà íà Èåðèõîí,
êîÿòî óêðèâà èçïðàòåíèòå îò Îñèÿ øïèîíè ïðåäè ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì è òàêà ñïàñÿâà æèâîòà ñè. Ïîñëå ùå ñå
îìúæè çà Ñîëîìîí, ñèí íà Íààñîí, Èóäåéñêè êíÿç, ø ùå ðîäè Âîîç (Îñèÿ, II, 1, VI, 17 è Ìàòåé, I, 5). Ïîñëå èäâà ðåä íà Ðóò,
ñúïðóãà íà Ìàõëîí, à ïîñëå íà Âîîç, êîÿòî ïðîèçõîæäà îò ìîàáèòèòå, ðàñà, ïîëó÷èëà ñå îò êðúñòîñêàòà íà ïèÿíèÿ Ëîò è
äâåòå ìó äúùåðè. Òàêúâ ïðîèçõîä áè òðÿáâàëî äà å ïðå÷êà çà ñðîäÿâàíåòî íà Ðóò ñ òðàäèöèîííîòî åâðåéñêî ñåìåéñòâî
(Ðóò, I, 4, II, 2, III, 9, IV, 5 è Ìàòåé, I, 5). Íàêðàÿ, òîâà å Âèòñàâåÿ, æåíà íà Óðèà, îôèöåð íà Äàâèä, êîãîòî òîçè öàð óáèâà, çà
äà îòíåìå æåíà ìó çà ëþáîâíèöà, áåç ïîñëåäíàòà äà èìà íåùî ïðîòèâ. Îò òîâà ïðåëþáîäåÿíèå ùå ñå ðîäè Ñîëîìîí
(Ìàòåé, I, 6.)
Íåùî äðóãî, èçãëåæäà, ÷å êàêòî è ó÷åíèöèòå ìó, Èèñóñ íå óñïÿâà äà èçëåêóâà âñè÷êè, êîèòî ñå îáðúùàò êúì íåãî çà
ïîìîù: “À êîãàòî Èèñóñ áåøå âúâ Âèòàíèÿ, â êúùàòà íà Ñèìîí Ïðîêàæåíè, ïðèáëèæè ñå äî íåãî åäíà æåíà, êîÿòî íîñåøå
àëàáàñòðåí ñúä...” (Ìàòåé, ÕÕVI, 6.) Çíà÷è ñòàâà äóìà çà æèëèùåòî íà íåãîâèÿ ïðèÿòåë Ëàçàð, áðàò íà Ìàðòà è Ìàðèÿ,
1
êîèòî íåèçìåííî ìó ïðåäëàãàò ãîñòîïðèåìñòâîòî ñè â Èåðóñàëèì . À âúïðîñíèÿò Ñèìîí ñè å âñå ïðîêàæåí.
Åïèçîäúò ñ ïðèçîâàâàíåòî íà Ìîéñåé è Èëèÿ íà Òàâîðñêàòà ïëàíèíà å ãëàâíèÿò êðúñòîïúò â ñúäáàòà íà Õðèñòîñ.
Äîòîãàâà òîé ïðîäúëæàâà ïðåòåíöèèòå íà áàùà ñè Èóäà Ãàìàëèåë çà òðîíà íà Äàâèäîâîòî öàðñòâî. Íåãîâèòå ó÷åíèöè,
ïðèÿòåëè è êðúâíè áðàòÿ ãî íàðè÷àò Ãîñïîä (“àäîíàé”), çàùîòî òîé å òåõåí ãîñïîäàð. Âúâ âñè÷êè äúðæàâè îò Áëèçêèÿ èçòîê
â îíèÿ âðåìåíà, à è âåêîâå ñëåä òÿõ, òàçè äóìà çàìåñòâà “ñèð” íà ñðåäíîâåêîâíà Åâðîïà. Ïðåä ïóáëèêà ñúïðóãàòà íà êðàëÿ
ñå îáðúùà êúì íåãî ñ “ãîñïîäàðþ ìîé” èëè “ñèð”.
Íî ñëåä òàçè ñòðàííà öåðåìîíèÿ â ïðèñúñòâèåòî íà Ïåòúð, Èàêîâ è Èîàí (ïàê òå ùå ãî ïðèäðóæàâàò è â
Ãåòñèìàíèÿ), Èèñóñ âå÷å íÿìà äà å ñúùèÿò. Ñàìî òîé ùå ðàçáåðå, ÷å ïîëèòè÷åñêèÿò, çåìíèÿò ìåñèàíèçúì å áåçíàäåæäåí.
Ïðîâèäåíèåòî èìà äðóãè íàìåðåíèÿ è íå ãî å ãðèæà çà âðúùàíåòî íà Äàâèäîâèòå ïîòîìöè íà òðîíà íà åäíà ìèíèàòþðíà
äúðæàâèöà. Ñëåä òîâà ïðèçîâàâàíå íåùî â íåãî ñå ïðîìåíÿ, åäíà ìíîãî âèñøà ñúùíîñò ãî îáçåìà è ùå ñè ñëóæè ñ íåãî, çà
äà ìîäåëèðà íàíîâî ñâåòà. Çà íåãî òÿ ñå íàðè÷à Èëèÿ. È êàêâî ÷óäíî? Òîé ïîçíàâà ñàìî ñîáñòâåíàòà ñè íàöèîíàëíà
ìèòîëîãèÿ. Çà ëåãèîíèòå âîéíèöè, êðà÷åùè â ïúðâèòå áîéíè ðåäèöè, òàçè ñúùíîñò îò âåêîâå íîñè èìåòî Ìèòðà.
Èèñóñ èìà ïúëíîòî ñúçíàíèå çà òîçè ôåíîìåí íà “ïñèõè÷åñêî îáñåáâàíå”. Îòêúäåòî è äóìèòå ìó êúì Ñèìîí Çèëîò,
íåãîâèÿ êðúâåí áðàò è çàêîíåí íàñëåäíèê ïî ñòàðøèíñòâî íà ðîäñòâîòî: “Èñòèíà, èñòèíà òè êàçâàì: êîãàòî áåøå ïî-ìëàä,
ñàì ñå îïàñÿâàøå è õîäåøå, êúäåòî ñè ùåøå; à êàòî îñòàðååø, ùå ïðîñòðåø ðúöåòå ñè, è äðóã ùå òå îïàøå è ïîâåäå,
êúäåòî íå ùåø...” (Èîàí, ÕÕI, 18).
À íà Ãîëãîòà, ïðèêîâàí êúì ïîçîðíèÿ êðúñò, òîé ïàê ùå ïðèçîâå Èëèÿ: “...à îêîëî äåâåòèÿ ÷àñ Èèñóñ èçâèêà ñ âèñîê
ãëàñ: Èëè! Èëè! Ëàìà ñàâàõòàíè!” (Ìàòåé, ÕÕVII, 46). Àíîíèìíèòå ïèñàðè, êîèòî ðåäàêòèðàò Åâàíãåëèÿòà, íÿìà äà ïðîïóñíàò
äà ãî ïðåâåäàò êàòî: “...ñèðå÷, Áîæå Ìîé, Áîæå Ìîé! Çàùî ñè Ìå îñòàâèë?” (Ìàòåé, ÕÕVII, 46.) Íî åâðåèòå, ïðèñúñòâàùè íà
ðàçïúâàíåòî, íÿìà äà ñå ïîäëúæàò: “Íÿêîè îò ñòîåùèòå òàì, êàòî ÷óõà, êàçâàõà: “Òîé âèêà Èëèÿ...” (Ìàòåé, ÕÕVII, 47).
Íÿêîè òúëêóâàòåëè è ëèíãâèñòè, ñïåöèàëèñòè ïî ìúðâèòå åçèöè, ñìÿòàò, ÷å òàçè ôðàçà å íà ôèíèêèéñêè åçèê è
îçíà÷àâà: “Áîæå Ìîé! Áîæå Ìîé! Ìðàê! Ìðàê!”, êîåòî ìîæåì äà ñè îáÿñíèì ñúñ ñúñòîÿíèåòî íà àãîíîçèðàùèÿ ÷îâåê, ÷èéòî
æèâîò ïîñòåïåííî ãàñíå. È ñúçèðà ñòðàõîâèòè ãëåäêè, êàòî îïèñàíèòå â òèáåòñêàòà “Êíèãà íà ìúðòâèòå” èëè â àïîêðèôà
“Êíèãà íà Èîñèô Äúðâîäåëåöà”. Ùå ðå÷å, òîâà ñà ñàìî âúòðåøíè ôàíòàçìè, îñâîáîæäàâàùè ñå îò ïîäñúçíàíèåòî íà
àãîíèçèðàùèÿ.
Оставяме този превод на тяхна отговорност, защото според нашето мнение и както ще видим скоро, тези
последни думи имат съвсем друго значение.
15
ÖÀÐßÒ ÍÀ ÅÂÐÅÈÒÅ
Достойнството, с което ви удостояват, често е слугуването, което ви налагат.

РАВИН ГАМАЛИЕЛ, І, 2 век
1
За отбелязване е, че Иисус никога не преспива нощем в Свещения град на Израел. Пристигнал вечерта, той върши, каквото има да
свърши, и въпреки умората бързо заминава за Витания и нощува там, в подножието на Елеонската планина. Защото с падането на
Слънцето затварят вратите на Иерусалим, докато село Витания няма такива. При затворени врати и неосветени улици нощният
Иерусалим е като капан за мишки. А когато положението стане още по-тежко, той ще престане да нощува във Витания и ще прескача
до Гетсимания
w
wwww
Âÿðâàùèòå îáè÷àò ÷åñòî äà ïîâòàðÿò äóìèòå (ñïîðåä íàñ äîáàâåíè ïðåç 4 âåê îò àíîíèìíèòå ïèñàðè), ñ êîèòî
Èèñóñ ñå îáÿâÿâà çà öàð íà èçâúíçåìíî öàðñòâî: “...Ìîåòî öàðñòâî íå å îò òîçè ñâÿò, àêî áåøå öàðñòâîòî Ìè îò òîçè ñâÿò,
Ìîèòå ñëóãè ùÿõà äà ñå áîðÿò, çà äà íå áúäà ïðåäàäåí íà èóäåèòå; íî ñåãà öàðñòâîòî Ìè íå å òóê...” (Èîàí, ÕVIII, 36).
Àêî àíàëèçèðàìå âíèìàòåëíî òîâà èçðå÷åíèå, ùå ñòèãíåì äî âàæíî çàêëþ÷åíèå: Èèñóñ ñàì ïðèçíàâà, ÷å ñå å
èçëúãàë. Äî çàëàâÿíåòî ñè òîé å âÿðâàë, ÷å íåãîâîòî öàðñòâî å îò òîÿ ñâÿò, íî ïîíåæå å èçîñòàâåí îò ñâîèòå, ïðåäàäåí è
ïëåíåí, âèæäà, ÷å ñúäáàòà ìó íå å äà ñòàíå öàð. Òîãàâà, ìèñëè ñè òîé, àêî íå å öàð íà òîÿ ñâÿò, çíà÷è ùå áúäå äðóãàäå,
ñðåä ìúðòâèòå, è òàêà íåñúçíàòåëíî çàèìñòâà è ïðèñâîÿâà åäíà ëåãåíäà, êîÿòî áè òðÿáâàëî äà å ïîçíàâàë - òàçè çà
Îçèðèñ. Òàêà ìîæåì äà ñè îáÿñíèì è ñòðàøíàòà ôðàçà â êðàÿ íà îòãîâîðà ìó íà Ïèëàò: “Íî ñåãà öàðñòâîòî Ìè íå å òóê.”
(Ïàê òàì).
Àêî íå íè óäîâëåòâîðÿâà ïîäîáíî òúëêóâàíå, ìîæåì äà ïðèáåãíåì äî äðóã îòêúñ îò êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ: “À
1
êîãàòî äîéäîõà â Êàïåðíàóì, ïðèáëèæèõà ñå äî Ïåòðà îíèÿ, êîèòî ñúáèðàõà äèäðàõìèòå , è ðåêîõà: âàøèÿò Ó÷èòåë íå
ïëàùà ëè äèäðàõìà? Òîé îòãîâîðÿ: Äà. È êîãàòî âëåçå âêúùè, Èèñóñ ãî èçïðåâàðè è ðå÷å: êàê òè ñå ñòðóâà, Ñèìîíå?
Çåìíèòå öàðå îò êîãî âçèìàò ìèòî èëè äàíúê? Îò ñâîèòå ëè ñèíîâå, èëè îò ÷óæäèòå? Ïåòúð Ìó êàçâà: îò ÷óæäèòå. Èèñóñ ìó
ðå÷å: “È òúé, ñèíîâåòå ñà ñâîáîäíè...” (Ìàòåé, ÕVII, 24-26.)
Òàêà ñ òàçè ïðîñòà ôðàçà Èèñóñ âúîáùå íå ñå îáÿâÿâà çà ñèí íà íåáåñíèÿ öàð, à ÷èñòî è ïðîñòî ççà ñèí íà åäèí îò
çåìíèòå öàðå, êàêúâòî å Äàâèä.
Çà ùàñòèå â êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ ñà çàïàçåíè è äðóãè ñòèõîâå, çàùîòî ñà ñå èçïëúçíàëè íà öåíçóðèòå âúïðåêè
ñòðîãèòå ðåâèçèè, îñúùåñòâÿâàíè ïðåç ïúðâèòå ïåò âåêà îò í. å. Ùå ãè ðàçãëåäàìå åäèí ñëåä äðóã: “À êîãàòî ñå ðîäè Èèñóñ
âúâ Âèòëååì Èóäåéñêè â äíèòå íà öàð Èðîäà, åòî, ìúäðåöè îò èçòîê äîéäîõà â Èåðóñàëèì è êàçàõà: äå å ðîäèëèÿò ñå Öàð
Èóäåéñêè? Çàùîòî âèäÿõìå çâåçäàòà Ìó íà èçòîê è äîéäîõìå äà Ìó ñå ïîêëîíèì.” (Ìàòåé, II, 1, 2.)
Â ñëó÷àÿ ìåñèàíñêîòî ïðîðî÷åñòâî è åâàíãåëñêèÿ òåêñò íå ãîâîðÿò çà öàð íà Ñâåòà, çà âúïëàòåí Áîã, à çà öàð
Èóäåéñêè, êîéòî ùå âëàñòâà íàä Èçðàåë, êîåòî ïðåäïîëàãà, ÷å ïðåäñòîÿò âàæíè çà îíèÿ âðåìåíà ñúáèòèÿ: âúçñòàíîâÿâàíå
íà åâðåéñêîòî åäèíñòâî, íàðóøåíî íàé-íàïðåä ñ ððàçäåëÿíåòî íà Ñàìàðèÿ, ïîñëå ñúñ ñúçäàâàíåòî íà òåòðàðõèèòå è ñ
ðèìñêèÿ ïðîòåêòîðàò íàä îñòàíàëàòà òåðèòîðèÿ.
Ìíîãî ïîêàçàòåëåí â òîâà îòíîøåíèå å òåêñòúò íà Èîàí: “Òîãàâà Ïèëàò ïàê âëåçå â ïðåòîðèÿòà è ïîâèêà Èèñóñà è
Ìó ðå÷å: Òè ëè ñè Èóäåéñêèÿò Öàð? Èèñóñ ìó îòãîâîðè: îò ñåáå ñè ëè ãîâîðèø òàêà, èëè äðóãè òè êàçàõà çà Ìåíå?” (Èîàí,
ÕVIII, 33, 34.)
Òàçè äóìè ïîêàçâàò, ÷å Èèñóñ å ïîäîçðèòåëåí. Ïðåäè äà îòãîâîðè, ÷å ïðåòåíäèðà çà òðîíà íà Èçðàåë, íåùî, êîåòî
ìîæå äà ìó ñòðóâà æèâîòà, òîé èñêà äà íàó÷è êàêâî ìîæå äà çíàå Ïèëàò çà òàçè ïðåòåíöèÿ. Íî îòòóê ñå âèæäà, ÷å ìúëâàòà
âå÷å ñìÿòà Èèñóñ çà öàð, çàùîòî å “Ñèí Äàâèäîâ”. Îòòàì è ïîñëåäâàëîòî ïðèçíàíèå: “À Ïèëàò Ìó ðå÷å: è òúé, öàð ëè ñè
Òè? Èèñóñ îòãîâîðè: òè êàçâàø, ÷å ñúì öàð...” (Èîàí, ÕVIII, 37.)
Ñèíîïòè÷íèòå Åâàíãåëèÿ ñà îùå ïî-ÿñíè: “À Ïèëàò Ãî ïîïèòà è êàçà: Òè ëè ñè Öàðÿò íà èóäåèòå? À Òîé îòãîâîðè è
ìó ðå÷å: òè êàçâàø.” (Ìàòåé, ÕÕVII, 11, Ìàðêî, ÕV, 2, Ëóêà, ÕÕIII, 30.)
Õîäúò íà ïðîöåñà ïîêàçâà íåäâóñìèñëåíî, ÷å Èèñóñ å èçïðàâåí äà îòãîâàðÿ ïðåä Ïèëàò êàòî öàð íà èóäåèòå, öàð
íà Èçðàåë... “À òîé èì îòãîâîðè è ðå÷å: èñêàòå ëè äà âè ïóñíà Èóäåéñêèÿ öàð? /.../ Ïèëàò îòãîâîðè ïàê è èì ðå÷å: êàêâî
èñêàòå äà ñòîðÿ ñ Òîãîâà, Êîãîòî âèå íàðè÷àòå Èóäåéñêè Öàð?” (Ìàðêî, ÕV, 9 è 12). Òîçè îòêúñ ñâèäåòåëñòâà, ÷å çà ãîëÿìà
÷àñò îò íàñåëåíèåòî Èèñóñ å çàêîííèÿ öàð.
Òàêà å è çà ïîâå÷åòî ðèìñêè âîéíèöè. Êîãàòî ñå ãàâðÿò ñ íåãî â ïðåòîðèÿòà, òå ñå ïîäèãðàâàò ñ öàðñêàòà ìó òèòëà,
çàùîòî ñà â òå÷åíèå íà íåùàòà, íèêàêâî êîëåáàíèå, ïúëíà îñâåäîìåíîñò. “Ñëåä òîâà âîéíèöèòå óïðàâèòåëåâè âçåõà
Èèñóñà â ïðåòîðèÿòà, ñúáðàõà ñðåùó íåãî öÿëàòà ÷åòà âîéíèöè è, êàòî Ãî ñúáëÿêîõà, îáëÿêîõà Ìó áàãðåíèöà; è ñïëåòîõà
âåíåö îò òðúíè, íàëîæèõà Ìó ãî íà ãëàâàòà è Ìó äàäîõà â äÿñíàòà ðúêà òðúñò; è êàòî çàñòàâàõà ïðåä Íåãî íà êîëåíå,
ïðèñìèâàõà ìó ñå è äóìàõà: ðàäâàé ñå, Öàðþ Èóäåéñêè!...” (Ìàòåé, ÕÕVII, 27-29.)
Íå ñëó÷àéíî ãî îáëè÷àò â áàãðåíèöà, çà äà ïàðîäèðàò ïðåòåíöèèòå ìó çà òðîíà, òúé êàòî â îíèÿ âðåìåíà
ïóðïóðíèòå äðåõè ñà õàðàêòåðíè çà ìîíàðñèòå. À êîãàòî ãî ðàçïúâàò, íàä ãëàâàòà ìó îêà÷âàò íàäïèñ, êîéòî íàïîìíÿ çà
òàçè ïðåòåíöèÿ: “... è òóðèõà íàä ãëàâàòà Ìó íàäïèñ, êîéòî ïîêàçâàøå âèíàòà Ìó: Òîçè å Èèñóñ, Öàðÿò Èóäåéñêè.” (Ìàòåé,
ÕÕVII, 37.) Ìàðêî å îùå ïî-êðàòúê. È ñïîðåä íåãî íàäïèñúò å ñàìî: “Öàð Èóäåéñêè” (Ìàðêî, ÕV, 26.)
Òàçè êðàòêîñò ïîä÷åðòàâà ãëàâíèÿò ìîòèâ çà îñúæäàíåòî íà Èèñóñ - áóíò ñðåùó öåçàðÿ, ïðåñòúïëåíèå, íàêàçâàíî
ñúñ ñìúðò. Êúì òîçè ìîòèâ ùå ñå ïðèáàâÿò è äðóãè, íå ïî-ìàëêî òåæêè - ÷åðíà ìàãèÿ, ðàçìèðèöè, áóíòîâíè÷åñòâî è äð.
À êîãàòî åâðåéñêèòå ìó ïðîòèâíèöè ñå ñòðóïâàò êðàé ðàçïÿòèåòî ìó, òå ãî ïðåäèçâèêâàò äà ñëåçå îò êðúñòà, êàòî ñå
ïîäèãðàâàò èìåííî ñ öàðñêàòà ìó òèòëà: “Õðèñòîñ, Öàðÿò Èçðàèëåâ, íåêà ñëåçå ñåãà îò êðúñòà, òà äà âèäèì è ïîâÿðâàìå...”
(Ìàðêî, ÕV, 32.)
Îùå åäíî íåâîëíî ñâèäåòåëñòâî çà íàìåðåíèåòî íà Èèñóñ äà áúäå öàð íà Èçðàåë íè äàâà Èîàí: “À
ïúðâîñâåùåíèöèòå èóäåéñêè êàçàõà íà Ïèëàòà: íåäåé ïèñà: Öàð Èóäåéñêè, íî ÷å Òîé êàçà: Öàð Èóäåéñêè ñúì...” (Èîàí, ÕIÕ,
21.)
1
Две драхми е бил определеният данък за храма.
w
wwww
Èìà ïåðèîä, â êîéòî Èèñóñ å ìîæåë äà ñòàíå öàð, àêî íå íà öÿë Èçðàåë, òî ïîíå íà ÷àñò îò íåãî. Îòêðèâàìå ïðè
Èîàí ñëåäíèÿ ïîêàçàòåëåí îòêúñ: “À Èèñóñ, êàòî ðàçáðà, ÷å âúçíàìåðÿâàò äà äîéäàò äà Ãî ãðàáíàò, çà äà Ãî íàïðàâÿò öàð,
ïàê ñå îòäàëå÷è â ïëàíèíàòà ñàìè÷úê...” (Èîàí, VI, 15.)
Òîçè îòêàç íà Õðèñòîñ äà áúäå îáÿâåí çà öàð, ùå èçêóøè íÿêîãî äà âèäè ïðîòèâîðå÷èå ñ ïðåäèøíèòå òåêñòîâå. Íî
áåç îñíîâàíèå. Çàùîòî, àêî òîé ñå ñòðåìè êúì íåùî, òî òîâà å òðîíúò íà Èçðàåë, à íå íà êîåòî è äà å îò ìàëêèòå öàðñòâà.
Òîé èñêà äà îáåäèíè âðàæäóâàùèòå Èóäåÿ è Ñàìàðèÿ, ðàçäåëåíè ñëåä ñìúðòòà íà Ñîëîìîí ïðåç 930 ã. ïð. Õðèñòà. Äîêàçâà
ãî ñëåäíèÿò öèòàò: “Èåðóñàëèìå, Èåðóñàëèìå, êîéòî èçáèâàøå ïðîðîöèòå è ñ êàìúíè óáèâàø ïðàòåíèòå ïðè òåáå! Êîëêî
ïúòè ñúì èñêàë äà ñúáåðà ÷åäàòà òè, êàêòî êîêîøêà ñúáèðà ïèëöèòå ñè ïîä êðèëåòå, è íå ðà÷èõòå! (Ìàòåé, ÕÕIII, 37.)
Åòî ñ êàêâî ìîæåì äà ñè îáÿñíèì êîíòàêòèòå íà Èèñóñ ñ òåðèòîðèÿòà íà Ñàìàðèÿ, íà êîèòî èóäåéòå íå ãëåäàò
îäîáðèòåëíî. Åäíà îáåäèíåíà Ïàëåñòèíà áè ìîãëà äà ñå èçïðàâè ñðåùó Ðèìñêàòà èìïåðèÿ è äà ïîñòèãíå ñâîáîäàòà ñè.
À òåçè, êîèòî “âúçíàìåðÿâàò äà äîéäàò äà Ãî ãðàáíàò, çà äà Ãî íàïðàâÿò öàð”, íå ñà îò íåãîâèòå õîðà. Òå ñà òúëïà
áåçäîìíèöè, ñáèðùèíà îò ñêèòíèöè è ðàçáîéíèöè. Âúâ âñåêè ñëó÷àé, èçãëåæäà ÷å òå íå ñà àâòåíòè÷íè åâðåè, à õîðà ñúñ
ñìåñåíà êðúâ è åäèí åâðåèí, êîéòî ñìÿòà, ÷å èìà ëåãèòèìíè ïðàâà íàä òðîíà, áè òðÿáâàëî äà ãè èçáÿãâà. Â òîçè ñìèñúë å
äîñòàòú÷íî äà ïðî÷åòåì êàçàíîòî îò Èîàí: “Ñëåä òîâà Èèñóñ îòèäå îòâúä ìîðåòî Ãàëèëåéñêî, ñèðå÷, Òèâåðèàäñêî...” (Èîàí,
VI, 1.)
“Êîãàòî ïúê ñå ñâå÷åðè, ó÷åíèöèòå Ìó ñëÿçîõà ïðè ìîðåòî, è êàòî âëÿçîõà â êîðàáà, ïîòåãëèõà çà îòâúä ìîðåòî â
Êàïåðíàóì. Áåøå ñå âå÷å ñòúìíèëî, à Èèñóñ íå áå äîøúë ïðè òÿõ...” (Èîàí, VI, 16, 17.)
Äîñòàòú÷íî å äà âçåìåì åäíà êàðòà íà ðàéîíà, çà äà êîíñòàòèðàìå, ÷å:
à) Èèñóñ è ïðèâúðæåíèöèòå ìó çàìèíàâàò ïúðâî çà Òèâåðèàäà è ïðåêîñÿâàò Ãàëèëåéñêî ìîðå. Òàì çàãîâîðíè÷àò
äà ãî îòâëåêàò ïðåç íîùòà, çà äà ãî íàïðàâÿò öàð (Èîàí, VI, 15.);
á) òå îòïëàâàò îòíîâî è ïàê ïðåêîñÿâàò Ãàëèëåéñêî ìîðå, íî òîçè ïúò â ïîñîêà Êàïåðíàóì.
Ïðîñòèÿò ïðåãëåä íà êàðòàòà ïîêàçâà, ÷å ïúðâèÿò èì ïðåñòîé íà ñóøà å íà òåðèòîðèÿòà, íàðè÷àíà Äåêàïîëèñ,
åëèíèñòè÷íà ôåäåðàöèÿ îò äåñåò ãðàäà, ñëåäîâàòåëíî îáèòàâàíà îò ãðúöêî íàñåëåíèå è êîÿòî äúëæè íà Ïîìïåé
îáÿâÿâàíåòî ñè çà ñâîáîäíà. Íî çà Èèñóñ å íåæåëàòåëíî äà áúäå öàð íà åäíà “íå÷èñòà”, íååâðåéñêà íàöèÿ. Òóê å öÿëàòà
òàéíà íà íåãîâèÿ îòêàç. À íàìåðèë óáåæèùå â Êàïåðíàóì, òîé å â Ãàëèëåÿ, ùå ðå÷å - ó äîìà.
Îò äðóãà ñòðàíà, ñúùåñòâóâà åäèí êîïòñêè àïîêðèô, “Åâàíãåëèå íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè”, ñìÿòàí îò ó÷åíèÿ
Îðèãåí çà íàé-ñòàðîòî àïîêðèôíî åâàíãåëèå çàåäíî ñ “Åãèïåòñêî åâàíãåëèå”. Ñïîðåä íåãî âåðîÿòíî è äâåòå ïðåäõîæäàò
Åâàíãåëèåòî íà Ëóêà. “Åâàíãåëèåòî íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè” ïðåäñòàâÿ åäíî ìíîãî ëþáîïèòíî ïðåäàíèå çà
âúçìîæíîñòòà Èèñóñ äà å áèë ïðåæèâå öàð. Åâàíãåëèåòî å ïðåâåäåíî êúì 1904 ã. îò ä-ð Å. Ðåâèþ, ïðîôåñîð è ðåñòàâðàòîð
â Ëóâúðà. Òîé òâúðäè, ÷å “òâúðäå ïîäðîáíèòå ðàçêàçè íà âúïðîñíîòî åâàíãåëèå ïðåäëàãàò ìíîãî ëþáîïèòíè ðàçêðèòèÿ,
íàïèñàíè ïðåç âòîðè âåê, çàùîòî îùå ïðåç òðåòè âåê Îðèãåí ãî îïðåäåëÿ êàòî ñòàð àïîêðèô, ÷èèòî àâòîð áè ìîãúë äà áúäå
ñâ. Ëóêà”. (Ïàê òàì, ñ. 128.)
Îáà÷å â ïúðâèòå îòêúñè ñå ãîâîðè çà íÿêîé ñè Êàðèé, êîéòî áèë èçïðàòåí îò èìïåðàòîð Òèáåðèé, çà äà îïðåäåëè
íîâ òåòðàðõ, äîêàòî ñïîðåä êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ, ñå òúðñè Èèñóñ, çà äà áúäå ïðîâúçãëàñåí çà öàð. (Èîàí, VI, 15.)
Ðîáèíñúí ïðåäïîëàãà, ÷å â äåéñòâèòåëíîñò Êàðèé å Êèðèíèé îò Åâàíãåëèåòî íà Ëóêà (II, 2). Ä-ð Ðåâèþ îò ñâîÿ ñòðàíà
ñìÿòà, ÷å ïî-ñêîðî å Êàé, êîéòî, ñïîðåä Òàöèò, å èçïðàòåí îò Òèáåðèé äà îìèðîòâîðè Àðìåíèÿ è äà íàëîæè òàì öàð ïî ñâîé
èçáîð.
Ñïîðåä äðóã îòêúñ, êîéòî áè òðÿáâàëî äà ïðåäõîæäà ïúðâèòå, Òèáåðèé îùå ïðåäè äà å ðåøèë äà ñëîæè íîâ
òåòðàðõ íà ìÿñòîòî íà Ôèëèï, ïîëó÷àâà îò áðàò ìó Èðîä Àíòèïà äîíîñ, êîéòî ãî èçîáëè÷àâà â ïîäãîòîâêà íà çàãîâîð.
Òîãàâà Òèáåðèé íàðåæäà äà ñå îòíåìàò èìóùåñòâîòî è òåòðàðõèÿòà íà Ôèëèï, êàòî îñòàâÿ æèâè æåíà ìó è òÿõíàòà äúùåðÿ.
Âñúùíîñò Èðîä Àíòèïà âåðîÿòíî å èñêàë äà àíåêñèðà òåòðàðõèÿòà íà Èðîä Ôèëèï.
Ìîæåì ëè äà çàêëþ÷èì, ÷å òîâà å ïîâîäúò Èðîä Àíòèïà äà ñè ïðèñâîè çà ñúïðóãà ñíàõàòà Èðîäèàäà è íåéíàòà
äúùåðÿ Ñàëîìåÿ? Ìíîãî å âúçìîæíî è â òàêúâ ñëó÷àé âå÷å ñìå â 29 ã. ñë. Õðèñòà.
Êàêòî è äà å, òàì íÿêúäå ùå íàìåðèì îáÿñíåíèåòî íà òîâà, êîåòî êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ íå ïîÿñíÿâàò - ïðè÷èíèòå
çà òàéíñòâåíîòî ñêàðâàíå ìåæäó Ïèëàò è Èðîä Àíòèïà, êîèòî ñå ïîìèðÿâàò åäâà ñëåä çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ, ïîíåæå òî äàâà
âúçìîæíîñò íà Èðîä Àíòèïà äà êîíñòàòèðà, ÷å Ïèëàò ïîâå÷å íå ïîääúðæà êàíäèäàòóðàòà íà Èèñóñ (Ëóêà, ÕÕIII, 12.) Åäèí
îòêúñ îò îòêðèòîòî â íà÷àëîòî íà òîçè âåê “Åâàíãåëèå íà ñâ. Ïåòúð” êàòî ÷å ëè ïîòâúðæäàâà âñè÷êî òîâà.
À åòî è ïàñàæèòå îò “Åâàíãåëèå íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè”, êîèòî îïèñâàò íàìåðåíèåòî íà Òèáåðèé äà
ïðîâúçãëàñè Èèñóñ çà öàð íà ìÿñòîòî íà Èðîä Ôèëèï, òåòðàðõ íà Ãîëàíèòèäà, Òðàõîíèòèäà, Âàòàíèÿ è Ïàíèÿ: “Èðîä ñúùî
áåøå òåòðàðõ, íî íà Ãàëèëåÿ. Íàêðàÿ ãî îáçå Ñàòàíàòà. Âäèãíà ñå è ñå ÿâè ïðåä èìïåðàòîðà Òèáåðèé. Ïðåä íåãî òîé
îáâèíè Ôèëèï â ... (Òóê ëèïñâà òåêñò.) Èìïåðàòîðúò ñå ÿäîñà ìíîãî è êàçà: “Öÿë ñâÿò å ïîä÷èíåí íà ìîÿòà âîëÿ îò âðåìåòî,
êîãàòî Áîã ïðåäîñòàâè âñè÷êî â ðúöåòå íà ìîÿ áàùà Àâãóñò. À Ôèëèï ïîäêëàæäà áóíò ñðåùó âëàñòòà ìè. Àç íÿìà äà
ïîçâîëÿ òîâà.” È òîé çàïîâÿäà... (Ëèïñâà òåêñò.) “Ùå êîíôèñêóâàø âñè÷êî, êîåòî å íà Ôèëèï, ùå ìó âçåìåø êúùàòà. Ùå ìó
îòíåìåø èìóùåñòâîòî, ñëóãèòå, äîáèòúêà, âñè÷êèòå ìó áîãàòñòâà, âñè÷êî íåãîâî è âñè÷êî òîâà ùå èçïðàòèø â ìîÿòà
ñòîëèöà. Öåëèÿò ìó èìîò ùå ñòàíå ìîé è íèùî íÿìà äà ìó îñòàâèø, îñâåí æèâîòà ìó, òîçè íà æåíà ìó è òîçè íà äúùåðÿ
ìó. “ Åòî êàêâî êàçâà Òèáåðèé íà íå÷åñòèâèÿ Èðîä Àíòèïà.
w
wwww
Àíòèïà ñå âúðíà çàåäíî ñ òåçè, êîèòî èçïðàòèõà äà ãî ïðèäðóæàâàò. Òîé çàëîâè Ôèëèï, áåç ïîñëåäíèÿò çàùî ñå
îòíàñÿò òàêà ñ íåãî.
Òàêà ñå ñëó÷è, ÷å â äíèòå, êîãàòî Èèñóñ âúçêðåñè Ëàçàð, åäèí ãîëåìåö îò Ãàëèëåÿ áåøå äîøúë äà ñå ñðåùíå ñ
Èðîä ïî âúïðîñà çà àäìèíèñòðèðàíåòî íà îáëàñòè, ïðåäè òîâà ïðèíàäëåæàëè íà Ôèëèï, íî ñëåä îòíåìàíåòî èì
îïóñòîøåíè îò íåãî ïîä ïðåòåêñòà, ÷å ñè îòìúùàâà çà æåíà ñè, âçåòà ìó îò Èðîä Àíòèïà.
Êàðèé (òîâà å ãîëåìåöúò, èçïðàòåí îò èìïåðàòîðà) ùîì ÷óë çà ÷óäåñàòà, âúðøåíè îò Õðèñòîñ, ïîáúðçà äà ãî âèäè
è ñòîðè òîâà. Ïîñëå Êàðèé ñå âúðíà ñ íîâèíà çà Èèñóñà è êàçà íà Èðîä: “Òîçè å äîñòîåí äà ãî íàïðàâèì öàð íà öÿëàòà
Èóäåÿ è îáëàñòèòå íà Ôèëèï.”
Êîãàòî Èðîä ÷ó òåçè íåùà çà Èèñóñ, òîé áå êðàéíî çàòðóäíåí è îòïðàâè ñèëíè îáâèíåíèÿ êúì Èèñóñ êàòî ïðèáàâè:
“Íèå íå èñêàìå òîé äà ñòàíå öàð íà Èóäåÿ.” Ñúáðà ñúùî òàêà âñè÷êè ãîëåìöè íà åâðåèòå. Êàçà èì êàêâî ìèñëè Êàðèé (Êàé)
çà Èèñóñ, çà äà ãî íàïðàâè öàð. Òîãàâà Èðîä çàïîâÿäà êàòî ðå÷å: “Òîçè, êîãîòî õâàíåì, ÷å å ñúãëàñåí ñ òîâà íåùî, ùå áúäå
ïîñå÷åí ñ ìå÷ è ùå èççåìåì öÿëîòî èìóùåñòâî, êîåòî íàìåðèì â æèëèùåòî ìó.”
Àíà è Êàèàô, ãîëåìöè íà åâðåèòå, ñå ÿâèõà çàåäíî ïðåä Êàðèé, ïðàòåíèêà íà èìïåðàòîð Òèáåðèé. Òå îïðîâåðãàõà
ëúæèòå è ôàëøèâèòå ïîêàçàíèÿ ñðåùó Èèñóñ, îò ðàæäàíåòî ìó äî òîãàâà. Íÿêîè ãî èçêàðâàõà ìàãüîñíèê, äðóãè - ÷å å
1
îòãëåäàí ñàìî îò æåíà , òðåòè - ÷å å ðàçìèðíèê è ÷å å ðàçðóøèë ñèíàãîãàòà íà åâðåèòå (Õðàìà).
Ñëåä òàçè ñðåùà Èðîä Àíòèïà ïîèñêà îò âñåêè çíàòåí åâðåèí ïî åäíà çëàòíà ëèðà è ñúáðà ãîëÿìà ñóìà. Äàäå ÿ íà
Êàðèé, çà äà íå êàæå èñòèíàòà çà Èèñóñ íà èìïåðàòîð Òèáåðèé. Êàðèé âçå ïàðèòå îò ðúêàòà íà Èðîä è èçïúëíè îáåùàíèåòî
ñè.” (Ïàê òàì, II ôðàãìåíò.)
Âñè÷êî òîâà íå å òîëêîâà ëèøåíî îò îñíîâàíèå, êîëêîòî èçãëåæäà íà ïðúâ ïîãëåä ïîðàäè íàèâíîñòòà íà ðàçêàçà.
Çàùîòî òàçè ðåñòàâðàöèÿ ñïîðåä Òèáåðèé áè óìèðîòâîðèëà âåäíúæ çàâèíàãè òåðèòîðèèòå, êîèòî ñà â íåïðåêúñíàò ðàçäîð
ïîìåæäó ñè. Òîé èñêà äà ãè ïîâåðè íà åäèí çàêîíåí âëàäåòåë, íà åäèí “Ñèí Äàâèäîâ”. Àêî ñúùèÿò òîçè ïðåòåíäåíò, âîäà÷
íà ïîñòîÿííè áóíòîâíèöè, ñèí è âíóê íà ðàçìèðíèöè, ïîåìå ïî òîçè íà÷èí ïî ïúòÿ íà çàêîííîñòòà, ñàì áè óìèðîòâîðèë
ñòðàíàòà. Òàêà, ñäîáèë ñå ñ íåùî êàòî ãîäèøíà çàïëàòà îò ñúáèðàíèòå òàêñè è äàíúöè, òîé ùå èìà ëåãàëíè äîõîäè. Ìåæäó
äðóãîòî, êîðîíÿñâàéêè Èèñóñ çà öàð íà âñè÷êè åâðåè, Ðèì å ùÿë äà óäîâëåòâîðè ìíîçèíñòâîòî îò íàñåëåíèåòî, êîåòî
òðóäíî ïîíàñÿ òèðàíèÿòà íà èóäåéñêèòå öàð÷åòà. Íî òîâà î÷åâèäíî íå èçíàñÿ íà Èðîä Àíòèïà.
Òàçè âåðñèÿ íà “Åâàíãåëèå íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè” îáÿñíÿâà äâà çàãàäú÷íè îòêúñà îò êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ.
“Â ñúùèÿ äåí äîéäîõà íÿêîè ôàðèñåè è Ìó êàçàõà: èçëåç è çàìèíè îòòóê, çàùîòî Èðîä èñêà äà Òå óáèå.” (Ëóêà, ÕIII,
31.)
“À Èèñóñ, êàòî ðàçáðà, ÷å âúçíàìåðÿâàò äà äîéäàò äà Ãî ãðàáíàò, çà äà Ãî íàïðàâÿò öàð, ïàê ñå îòäàëå÷è â
ïëàíèíàòà ñàìè÷úê.” (Èîàí, VI, 15.)
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å àêî Èèñóñ ñå áåøå îãðàíè÷èë ñàìî äà èçöåëÿâà áîëíè è äà ïðîïîâÿäâà ïðàâåäíîñò, Èðîä
Àíòèïà íå áè èìàë íèêàêâè îñíîâàíèÿ äà æåëàå ñìúðòòà ìó. Àêî ëóêàâèÿò òèðàíèí ñå ðåøàâà äà ãî óáèå, òî å çàùîòî Èèñóñ
ïðåäñòàâëÿâà çà íåãî çàïëàõà, è òî â îáëàñò, çàñÿãàùà èíòåðåñèòå ìó íà ìîíàðõ. À çà òîâà òðÿáâà Èèñóñ ñ ïîâåäåíèå, ñ
äóìè è äåëà äà å äåìîíñòðèðàë ïîäîáíà çàïëàõà. Åòî íè äàëå÷å îò ïàñòîðàëíàòà èäèëèÿ, êîÿòî îïèñâà, èëè ïî-ñêîðî ñè
âúîáðàçÿâà Åðíåñò Ðåíàí.
Íî íà Èèñóñ íå ìó å ïèñàíî äà áúäå öàð è ïðîòèâíî íà ëåãåíäàòà çà Áëàãîâåùåíèåòî “Ãîñïîä Áîã” íå ìó äàâà
“òðîíà íà Äàâèä, íåãîâèÿ áàùà” è òîé íå öàðóâà “âå÷íî íàä äîìà íà Èàêîâ”. Çàùîòî çà ïî-ìàëêî îò ÷åòèðèäåñåò ãîäèíè
ñëåä íåãîâàòà åêçåêóöèÿ âå÷å íÿìà äîì íà Èàêîâ è Èçðàåë íå ñúùåñòâóâà.
È âñå ïàê, â “Ãàëèëåéñêè çàâåò”, ÷èèòî íàé-ñòàðè îòêðèòè ïðåïèñè ñà íàé-ðàíî îò îñìè âåê, ïîíå å óòî÷íåíà äàòàòà
íà ïðîñëîâóòîòî “çàâðúùàíå” íà Õðèñòîñ â öÿëàòà ìó ñëàâà. Áè òðÿáâàëî ïúðâîíà÷àëíàòà ðåäàêöèÿ íà òåêñòà äà
ïðåäõîæäà òàçè äàòà, çàùîòî, àêî å ïî-êúñíà, òîâà íå áè áèëî ïðîðî÷åñòâî. Åòî òîçè ôðàãìåíò, ïðåâîä îò åòèîïñêè, ïî íàé-
ñòàðèÿ ïîçíàò ðúêîïèñ: “Èñòèíà âè êàçâàì, àç ùå äîéäà, êàêòî èçãðÿâà ñëúíöåòî, ùå áúäà ñåäåì ïúòè ïî-áëÿñêàâ îò íåãî â
ñâîÿòà ñëàâà, äîêàòî ïðåä ìåí ùå âúðâè ìîÿò êðúñò. Ùå äîéäà äà ñúäÿ æèâèòå è ìúðòâèòå... Íèå ìó êàçàõìå: Î, Ãîñïîäè,
ñëåä êîëêî ãîäèíè ùå ñå çàâúðíåø? È òîé íè êàçà: Êîãàòî ãîäèíàòà 150 ùå å íàâúðøåíà, â äíèòå íà Ïàñõà...!” (Ïàê òàì, 28,
ôîëèî 16.)
Çíà÷è ïúðâîíà÷àëíàòà ðåäàêöèÿ å ïðåäõîäíà, íî áëèçêà äî 150 ã.
Въпреки добрите намерения, с която нашия герой обявява своето завръщане, той не се връща нито през 150 г.,
нито през хилядната. Очакването продължава.
16
1
Намек за твърдението на някои, че Иисус е незаконен син на римски или асирийски наемник.
w
wwww
ÌÅÑÈÀÍÑÊÈßÒ ÄÅÑßÒÚÊ
Преподаването на „Тора” не трябва да бъде лопата за събиране на пари...

РАВИ ЗАДОК, 50 г. сл. Хр.
Çà äà ðàçáåðåì ðåêâèçèöèèòå, îáëàãàíåòî è íàñèëñòâåíèòå îòíåìàíèÿ, êîèòî ñèêàðèòå íàëàãàò íà õîðàòà â

Èçðàåë, è òî çà ñìåòêà íà äàíúöèòå, îïðåäåëÿíè îò ðèìëÿíèòå è íóäåéñêèòå òåòðàðñè, â ÷èèòî î÷è òîâà ñè å ÷èñòî
ðàçáîéíè÷åñòâî, òðÿáâà äà ñè ïðèïîìíèì äâå íåùà:
à) âñÿêà ïàðòèçàíñêà àðìèÿ æèâåå íà ãúðáà íà ñòðàíàòà, êúäåòî ñå ðàçïðîñòèðàò äåéñòâèÿòà è, èñêà èëè íå,
õàðåñâà èëè íå ìåñòíîòî íàñåëåíèå; äðóãîÿ÷å íå áè è ìîãëî äà áúäå;
á) ïðè íàøèòå ñèêàðè, óáåäåíè, ÷å ïðåäñòàâëÿâàò åâðåéñêàòà ìîíàðõèÿ â öÿëàòà è ëèãèòèìíîñò, îñâåí âñè÷êî å
íàëèöå è äîñëîâíàòà ïîäêðåïà íà Ïèñàíèÿòà.
Êîãàòî åâðåèòå ïîæåëàâàò ïî ïðèìåðà íà ñúñåäíèòå íàðîäè âå÷å äà ãè ðúêîâîäÿò íå ìúäðè ñòàðåéøèíè, à öàð,
ïðîðîêúò Ñàìóèë ãè ïðåäóïðåæäàâà, ÷å òîçè öàð ùå ïðèäîáèå íàä òÿõ ïðàâà, êîèòî íÿìà äà ìîãàò äà îòìåíÿò ïîñëå: “È
Ñàìóèë îáàäè âñè÷êè òèÿ äóìè Ãîñïîäíè íàðîäó, êîéòî èñêàøå îò íåãî öàð, è ðå÷å: åòî êàêâè ùå áúäàò ïðàâàòà íà öàðÿ,
êîéòî ùå öàðóâà íàä âàñ: òîé ùå âçèìà ñèíîâåòå âè è ùå ãè ïðàâè ñâîè êîëåñíè÷àðè è ñâîè êîííèöè, è òå ùå ïðåïóñêàò
ïðåä êîëåñíèöèòå ìó; è ùå ãè ïîñòàâè äà ìó áúäàò õèëÿäíèöè è ïåòäåñåòíèöè, äà ìó îáðàáîòâàò íèâèòå, äà æúíàò æèòîòî
ìó è äà ìó ïðàâÿò âîéíèøêî îðúæèå è âñè÷êî ïîòðåáíî çà êîëåñíèöèòå ìó; ùå âçèìà äúùåðèòå âè äà ïðàâÿò áëàãîâîííè
ìàçèëà, äà ãîòâÿò ÿñòèå è ïåêàò õëÿá; ùå âçèìà íàé-äîáðèòå âè íèâè, ëîçÿ è ìàñëèíåíè ãðàäèíè è ùå ãè äàâà íà ñëóãèòå
ñè; ùå âçèìà äåñÿòúêà îò ñåèòáèòå âè è îò ëîçÿòà âè è ùå ãè äàâà íà ñêîïöèòå ñè è íà ñëóãèòå ñè; ùå âçèìà ðîáèòå è
ðîáèíèòå âè, íàé-äîáðèòå âè ìîìöè è îñëèòå âè è ùå ãè óïîòðåáÿâà çà ñâîÿ ðàáîòà; ùå âçèìà äåñÿòúê îò äðåáíèÿ âè
äîáèòúê, à âèå ñàìè ùå ìó áúäåòå ðîáè...” (I Öàðñòâà, VIII, 10-17.)
Áëàãîäàðåíèå íà òåçè äóìè îò Ïèñàíèÿòà ïî-êúñíî âúâ âñè÷êè õðèñòèÿíñêè äúðæàâè ùå óçàêîíÿò âàñàëíîòî
ïîëîæåíèå, êðúâíèÿ äàíúê, âîåííàòà ñëóæáà ïîä çíàìåòî íà âëàäåòåëÿ, äåñÿòúêà,, àíãàðèÿòà è äð. À êîðåíèòå íà
êðåïîñòíè÷åñòâîòî îòêðèâàìå â ïîñëåäíèòå äóìè íà 17 ñòèõ.
Êîãàòî ôàíàòèöèòå ñà óáåäåíè, ÷å ñëóæàò íà ñïðàâåäëèâà êàóçà è ÷å ãè ïîêðîâèòåëñòâà Áîã, áúðçî ìèíàâàò âñÿêà
ãðàíèöà. Çà ïðèìåð ìîãàò äà ïîñëóæàò ôðåíñêèòå øóàíè, êîèòî ìíîãî áúðçî áèâàò íàðå÷åíè îò ìåñòíîòî íàñåëåíèå
“ðàçáîéíèöè” ïîðàäè íåèçáåæíèòå èì “ðàçáîéíè÷åñòâà”. Òàêèâà ñà, ïàê âúâ Ôðàíöèÿ, è “äðóãàðèòå íà Èåõó”, êîèòî äåéñòâàò
êðàé áðåãîâåòå íà Ðîíà è êîëÿò ðåïóáëèêàíöèòå ñëåä ïîáåäàòà íà ðåâîëþöèÿòà. Ïîäîáíè íà òÿõ ñà è íÿêîè ïàðòèçàíè
“ìàêè”, êîèòî òðÿáâà äà áúäàò ëèêâèäèðàíè, çà äà íå ïåòíÿò ñ êðàéíîñòèòå ñè Ñúïðîòèâàòà. Òàêà òå ïîïàäàò èçâúí çàêîíà è
ñïðÿìî ñâîèòå ñúìèøëåíèöè. Ñëåäîâàòåëíî àêî èìàìå ïðåäâèä âñè÷êî êàçàíî äîòóê, ùå ðàçáåðåì ïî-ëåñíî ïîâåäåíèåòî
íà Èèñóñ è íåãîâàòà “àðìèÿ”, çàùîòî íàâñÿêúäå ïî ñâåòà “íóæäà çàêîí ïðàâè...”, à ïàðèòå ñà íåðâíàòà ñèñòåìà íà âîéíàòà.
Â Åâàíãåëèÿòà èìà åäèí îòêúñ, êàçâàù ìíîãî çà íà÷èíà, ïî êîéòî ñå ïîïúëâàò ìåñèàíñêèòå ðåäèöè: “...èñòèíà âè
êàçâàì, ÷å ìèòàðèòå è áëóäíèöèòå ïðåâàðâàò âè â öàðñòâîòî Áîæèå; çàùîòî äîéäå ïðè âàñ Èîàí ïî ïúòÿ íà ïðàâåäíîñòòà,
è âèå ìó íå ïîâÿðâàõòå, à ìèòàðèòå è áëóäíèöèòå ìó ïîâÿðâàõà; âèå ïúê, êàòî âèäÿõòå òîâà, íå ñå ðàçêàÿõòå îòïîñëå, çà äà
ìó ïîâÿðâàòå.” (Ìàòåé, ÕÕI, 31, 32.)
Ïðîñòèòóòêèòå ñà ïîñòàâåíè èçâúí åâðåéñêîòî îáùåñòâî è ñëåäâàùèÿò òåêñò ãî äîêàçâà: “Áëóäíèöà îò
Èçðàåëåâèòå äúùåðè äà íÿìà, è áëóäíèê îò Èçðàåëåâèòå ñèíîâå äà íÿìà. Â äîìà íà Ãîñïîäà, òâîÿ Áîã, íå âíàñÿé
1
áëóäíèøêà ïëàòà, íèòî öåíà íà ïñå , ñðåùó íèêàêúâ îáðîê, ïîíåæå åäíîòî è äðóãîòî å ãíóñîòà ïðåä Ãîñïîäà, òâîÿ Áîã.”
(Âòîðîçàêîíèå, ÕÕIII, 17, 18.)
Îò òåçè äâà öèòàòà ìîæå äà ñå çàêëþ÷è, ÷å èçðàåëñêîòî íàñåëåíèå â îãðîìíîòî ñè ìíîçèíñòâî îñòàâà ñäúðæàíî
êúì ðàçïðîñòðàíÿâàíèÿ îò Èîàí Êðúñòèòåë ìåñèàíèçúì è íå å îñîáåíî ñêëîííî çà íîâ áóíò (ïðåç ïðåäõîäíèòå ñåäåìäåñåò
è äâå ãîäèíè ïî÷òè ÷åòèðèäåñåò ïúòè ñà ñòàâàëè ðàçìèðèöè, íî áåç óñïåõ). Çàòîâà òåçè åâðåè ùå îñòàíàò áåç ìÿñòî â
áúäåùîòî öàðñòâî íà Ñèíà Äàâèäîâ, íà çàêîííèÿ íàñëåäíèê, ò. å. íà Èèñóñ.
È îáðàòíîòî, òúé êàòî ìèòàðèòå è ïðîñòèòóòêèòå çàñòàâàò íà íåãîâà ñòðàíà, òå ùå èìàò ïðèâèëèãåëîâàíè ìåñòà
âúâ âúçñòàíîâåíàòà Äàâèäîâà ìîíàðõèÿ.
Ñïîìåíàòèòå è áåç äðóãî ñà íà íàé-íèñêîòî ñòúïàëî â èåðàðõèÿòà íà åâðåéñêàòà íàöèÿ, íÿìàò êàêâî äà çàãóáÿò,
àêî ñå ïðèîáùàò êúì ìåñèàíèçìà è ìîãàò ñàìî äà ñïå÷åëÿò îò óñïåõèòå ìó.
Äà ñè ïðèïîìíèì, ÷å ìèòàðèòå, íàðå÷åíè îùå ãåøåôòàðè, ñà îñîáåíî ïðåçèðàíè îò îáùåñòâîòî. Ïèøå ãî â
Òàëìóäà: “Ðàçáîéíèöèòå, óáèéöèòå è ìèòàðèòå ñà åäíà ñòîêà...”
Òå ñà ñúáèðà÷è íà òàêñè, åäèí âèä ìèòíè÷àðè, êîèòî ñåäÿò â ìàëêè êàìåííè ïîñòðîéêè íà âëèçàíå â ãðàäîâåòå è
ñåëàòà, ïðåä ìîñòîâå è áðîäîâå. Òå óäúðæàò ïàðè çà ñìåòêà íà ðèìëÿíèòå( àêî ñå íàìèðàò íà òåðèòîðèÿ, óïðàâëÿâàíà îò
òÿõ) èëè çà ñìåòêà íà òåòðàðõèòå, ò. å. íà ïîäâëàñòíè íà Ðèì óïðàâíèöè. Ïðèáàâÿò êúì òàêñàòà è åäíà äåñåòà çà ñåáå ñè, à
ïîíÿêîãà è ïîâå÷å, çàùîòî îò òîâà ñå èçäúðæàò.
1
Псе – проституиращ хомосексуалист
w
wwww
Íàøèòå ñèêàðè îáà÷å èçìèñëÿò ìíîãî ïðîñò íà÷èí, çà äà ïîïúëâàò “ïàðòèéíàòà êàñà”, ñúùàòà, â êîÿòî ñâîáîäíî
áúðêà Èóäà Èñêàðèîò, áåç íèêîé äà ìó ïîïðå÷è (Èîàí, ÕII, 6), òúé êàòî òîé å îò îíåçè, êîèòî òðÿáâà ðåäîâíî äà ÿ ïîääúðæàò
ñ íîâè ñðåäñòâà. Òîâà ñðåäñòâî å äà ñå îáëàãàò ñ äåñÿòúê ñúáèðà÷èòå íà äåñÿòúê. Â íàøè äíè ãî íàðè÷àìå ðåêåò, àíãëèéñêà
äóìà, â ÷èéòî ñìèñúë ñå ñúäúðæà è íàñèëèå.
Àíîíèìíèòå ïèñàðè, êîèòî ïðåç ÷åòâúðòè è ïåòè âåê ðåäàêòèðàò Åâàíãåëèÿòà òàêèâà, êàêâèòî ãè ïîçíàâàìå äíåñ, ñà
ñòðàäàëè îò ëèïñà íà âúîáðàæåíèå. Òàêà, çà äà ñå ïðåäïàçÿò îò îòêëîíåíèÿ îò îñíîâíàòà íèøêà íà ïðåäàíèÿòà è çà äà
èìàò êàíàâà, âúðõó êîÿòî ñàìî äà ðàçìåñòâàò äóìèòå, òå çàïàçâàò îñíîâíàòà èñòîðè÷åñêà êîíñòðóêöèÿ. Ôàêòèòå ñà ñè ôàêòè
è òÿõ íèêîé íå ìîæå äà îòðå÷å. Ôàëøèôèêàöèèòå ñà ïðîêàðàíè â ïîäðîáíîñòèòå è íàé-âå÷å â êîìåíòàðèòå, êîèòî òå
ïðèáàâÿò ïî-êúñíî.
Íàé-íàïðåä ùå âèäèì, ÷å Èèñóñ (èëè Ñèìîí Çèëîò, íåãîâèÿò áðàò è ïîìîùíèê) ïîääúðæà â ìåñèàíñêîòî äâèæåíèå
ñòðîãà äèñöèïëèíà, êîÿòî äåéñòâà äîðè â ñåìåéíàòà ñðåäà. Çàòîâà, êîãàòî ìàéêà ìó Ìàðèÿ èñêà äà èçìîëè íåùî çà äðóãè
äâàìà ñâîè ñèíîâå, òÿ êîëèíè÷è ïðåä íåãî: “Òîãàâà ïðèñòúïè êúì Íåãî ìàéêàòà íà ñèíîâåòå Çåâåäååâè ñúñ ñèíîâåòå ñè è
êëàíÿéêè ñå, ïðîñåøå Íåùî îò Íåãî...” (Ìàòåé, ÕÕ, 20). Çíàåì, ÷å Ìàðèÿ å èìåòî íà æåíàòà íà Çåâåäåé: “...ìåæäó òÿõ áÿõà
Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà è Ìàðèÿ, ìàéêà íà Èàêîâà è Èîñèÿ, è ìàéêàòà íà Çåâåäååâèòå ñèíîâå...” (Ìàòåé, ÕÕVII, 56). Òîâà å
ñúùàòà Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà Èèñóñ, çàùîòî Èàêîâ, ñèí íà Çåâåäåé, å áðàò íà Èèñóñ: “Äðóãèãî îò àïîñòîëèòå íå âèäÿõ, îñâåí
Èàêîâà, áðàòà Ãîñïîäåí...” (Ïàâåë, “Ïîñëàíèå äî ãàëàòÿíè”, I, 19).
Íà ïðîñëîâóòàòà ñâàòáà â Êàíà òîé ñå îòíàñÿ ñ ìàéêà ñè âèñîêîìåðíî: “...êàêâî èìàø òè ñ Ìåíå, æåíî? (Èîàí, II, 4.)
Ñåãà ïî-äîáðå ðàçáèðàìå çàùî áðàòÿòà è ó÷åíèöèòå ìó èçïúëíÿâàò äîñëîâíî âñÿêà åäíà íåãîâà çàïîâåä. Òàì,
êúäåòî íàèâíèÿò âÿðâàù âèæäà áîæèå çíàìåíèå, ðàöèîíàëíèÿò íàáëþäàòåë êîíñòàòèðà ïðîñòî èçâåñòåí àâòîðèòåò íà
Èèñóñ è ïúëíî ïîêîðñòâî íà ñïîäâèæíèöèòå ìó. Â îíèÿ âðåìåíà, à è âåêîâå ïî-êúñíî öàðñêèòå çàïîâåäè ñå èçïúëíÿâàò áåç
ñÿíêà íà ñúìíåíèå. Åòî êàê ùå áúäå îðãàíèçèðàíà íîâà ôîðìà íà îáëàãàíå.
Íàé-íàïðåä äà äîïóñíåì, ÷å ìèòàðÿò Ëåâè è àïîñòîë Ìàòåé ñà åäíî è ñúùî ëèöå. Òîâà ùå íè óëåñíè â
ðàçáèðàíåòî íà ñëåäâàùèòå ðåäîâå: “Êîãàòî ìèíàâàøå îòòàì, Èèñóñ âèäÿ åäíîãî ÷îâåêà, íà èìå Ìàòåé, ñåäíàë íà
ìèòíèöàòà, è ìó êàçà: âúðâè ñëåä Ìåíå. È òîÿ ñòàíà è òðúãíà ñëåä Íåãî.” (Ìàòåé, IÕ, 9.)
“Êîãàòî âúðâåøå, âèäÿ Ëåâèÿ Àëôååâ, êîéòî ñåäåøå íà ìèòíèöàòà, è ìó êàçà: âúðâè ñëåä Ìåíå. Òîé ñòàíà è òðúãíà
ñëåä Íåãî...” (Ìàðêî, II, 14.)
“Ñëåä òîâà Èèñóñ èçëåçå è âèäÿ åäíîãî ìèòàðèÿ íà èìå Ëåâèé, êîéòî ñåäåøå íà ìèòíèöàòà, è ìó ðå÷å: âúðâè ñëåä
Ìåíå. È òîé, êàòî îñòàâè âñè÷êî, ñòàíà è òðúãíà ñëåä Íåãî...” (Ëóêà, V, 27-28.)
Íèêàêâè óñëîæíåíèÿ! Ëåâè ïîëó÷àâà çàïîâåä îò ñâîÿ áðàò èëè áðàòîâ÷åä, êîéòî å è íåãîâ öàð, è ñå ïîä÷èíÿâà.
Êàêâî ïî-íîðìàëíî îò òîâà? Ïðîäúëæåíèåòî å ñúâñåì ïðîñòî: “È ïðèãîòâè çà Íåãî Ëåâèé ó äîìà ñè ãîëÿìà ãîùàâêà; è òàì
èìàøå ìíîãî ìèòàðè è äðóãè, êîèòî ñåäÿõà íà òðàïåçàòà ñ òÿõ... (Ëóêà, V, 29.)
“È êîãàòî Èèñóñ ñåäåøå íà òðàïåçàòà âêúùè, åòî, ìíîçèíà ìèòàðè è ãðåøíèöè äîéäîõà è íàñÿäàõà ñ Íåãî è
ó÷åíèöèòå Ìó...” (Ìàòåé, IÕ, 10.)
“È êîãàòî Èèñóñ ñåäåøå íà òðàïåçà â êúùàòà ìó, çàåäíî ñ Íåãî ñåäÿõà è ó÷åíèöèòå Ìó, è ìíîãî ìèòàðè è
ãðåøíèöè...” (Ìàðêî, II, 15.)
Òàçè “ãîëÿìà ãîùàâêà” ìàé å íåùî êàòî “áàíäèòñêè êîíãðåñ” è ñðàâíåíèåòî íå å ïðåñèëåíî, çàùîòî ñàìèÿ Èèñóñ
ïîñòàâÿ âúïðîñíèòå ìèòàðè íà ïîñëåäíîòî ñòúïàëî â îáùåñòâåíàòà èåðàðõèÿ: “Çàùîòî, àêî îáèêíåòå îíèÿ, êîèòî âàñ
îáè÷àò, êàêâà âàì íàãðàäà? Íå ïðàâÿò ëè ñúùîòî è ìèòàðèòå? (Ìàòåé, V, 46.)
Òîé ïîñòàâÿ ñúáèðà÷èòå íà òàêñè äî ïðîñòèòóòêèòå, ñëåäâàéêè ïî òîçè íà÷èí åâðåéñêàòà òðàäèöèÿ îò Òàëìóäà,
êîéòî ãè ïðèðàâíÿâà ñ ðàçáîéíèöèòå è óáèéöèòå.
Трябва да кажем, че само допреди тридесет години в тези все още подчинени на вековното разбойничество
региони (Йемен, Ирак и др.), издевателствата на събирачите на такси не са по-безвредни от административните
злоупотреби и пътните обири.
Ñàìèÿò Èèñóñ ñúùî íèêàê íå îáè÷à äà ñè ïëàùà íàëîçèòå: “À êîãàòî äîéäîõà â Êàïåðíàóì, ïðèáëèæèõà ñå äî
Ïåòðà îíèÿ, êîèòî ñúáèðàõà äèäðàõìèòå è ðåêîõà: âàøèÿò Ó÷èòåë íå ïëàùà ëè äèäðàõìà? Òîé îòãîâîðè: äà. È êîãàòî âëåçå
âêúùè, Èèñóñ ãî èçïðåâàðè è ðå÷å: êàê òè ñå ñòðóâà, Ñèìîíå? Çåìíèòå öàðå, îò êîãî âçèìàò ìèòî, èëè äàíúê? Îò ñâîèòå ëè
ñèíîâå, èëè îò ÷óæäèòå? Ïåòúð Ìó êàçâà: Îò ÷óæäèòå. Èèñóñ ìó ðå÷å: è òúé ñèíîâåòå ñà ñâîáîäíè!” (Ìàòåé, ÕVII, 24-26.)
Òîâà å òàêà, çàùîòî òîé îòëè÷íî ñúçíàâà, ÷å å ñèí íà öàð (áàùà ìó å Èóäà Ãàìàëèåë, Ñèí Äàâèäîâ ïðåäè íåãî),
ñëåäîâàòåëíî òðÿáâà äà ïîëó÷àâà, à íå äà ïëàùà. Îòòóê è ÿçâèòåëíîòî ìó îòíîøåíèå êúì òúé íàðå÷åíèòå ìèòàðè: “Àêî
ñúãðåøè ïðîòèâ òåáå áðàò òè... íåêà òè áúäå êàòî åçè÷íèê è ìèòàð...” (Ìàòåé, ÕVIII, 15-17.) Â ñëó÷àÿ ìèòàðúò å ïîñòàâåí
äîðè ñëåä åçè÷íèêà. Íî îò ïðàêòè÷åñêà ãëåäíà òî÷êà òîé òðÿáâà äà áúäå ïàçåí, , çàùîòî ÷ðåç íåãî ñå ïîïúëâà “ïàðòèéíàòà
êàñà”, çà êîÿòî îòãîâàðÿ Èóäà Èñêàðèîò. Áúäåùèÿò ïðåäàòåë ÷åñòî áúðêà â íåÿ, íî òîâà íå è ñå îòðàçÿâà ÷óâñòâèòåëíî,
çàùîòî ñå ïúëíè ëåñíî. Òîëêîâà ëåñíî, ÷å Èóäà Èñêàðèîò âñå îùå ÿ äúðæè â íàâå÷åðèåòî íà çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ.
Âñúùíîñò Ëåâè-Ìàòåé, ìèòàðÿò, å ãëàâíèÿò ñúáèðà÷. Òîé íàòðóïâà è ñúáèðà âíåñåíèòå ñóìè îò äðóãèòå ìèòàðè, à
Èóäà Èñêàðèîò, êîâ÷åæíèêúò íà äâèæåíèåòî, îñ÷åòîâîäÿâà è ñúõðàíÿâà áþäæåòà íà çèëîòèòå. Íàïúëíî å âúçìîæíî
w
wwww
ïîâå÷åòî ïðîñòèòóòêè äà ñà çàñëóæèëè ìÿñòîòî ñè â Öàðñòâîòî Áîæèå íå ñàìî ñ âÿðàòà ñè â íåãî. Òå íàïðàâî ïîäïîìàãàò
áþäæåòà.
Âïðî÷åì çíàå ñå, ÷å Èóäà ïðèñâîÿâà ÷àñò îò ñðåäñòâàòà íà äâèæåíèåòî, íî âñå ïàê íå ãè ïîâåðÿâàò íà íÿêîé ïî-
÷åñòåí, íå ïîñìÿâàò äà ãî îòñòðàíÿò îò òàçè ôóíêöèÿ. Òóê èìà íÿêàêâà ìàëêà òàéíà, êîÿòî çàñëóæàâà âíèìàíèå. Êàêâî
òîëêîâà çíàå Èñêàðèîò, çà äà å òàêà íåïîêëàòèì? Î÷åâèäíî íå ìíîãî ïðèÿòíè íåùà, êîèòî áèõà ñòîâàðèëè âúðõó íÿêîãî
ïîçîðíî è ñóðîâî íàêàçàíèå.
Äîêàçàòåëñòâî, ÷å çèëîòèòå (èëè ñèêàðèòå) èçïîëçâàò ñúäåéñòâèåòî íà ñúáèðà÷èòå íà òàêñè, å ñëåäíèÿò îòêúñ îò
Ïàâåë: “Îíèÿ îò Ëåâèåâèòå ñèíîâå, êîèòî ïðèåìàò ñâåùåíñòâî, èìàò çàïîâåä, äà âçèìà ïî çàêîíà äåñÿòúê îò íàðîäà, ñèðå÷
îò áðàòÿòà ñè, ìàêàð è òèÿ äà ñà ïðîèçëåçëè îò Àâðààìîâèòå ÷ðåñëà...” (Ïîñëàíèå äî Åâðåèòå, VII, 5.)
Ìåæäó äðóãîòî, Èèñóñ ùå ñòàíå “Ïúðâîñâåùåíèê íàâåêè ïî ÷èíà Ìåëõèñåäåêîâ”. À åòî è ïðîäúëæåíèåòî: “ñàì
Ëåâèé, êîéòî âçåìà äåñÿòúöè, äàäå äåñÿòúê...” (Ïîñëàíèå äî Åâðåèòå, VII, 9.)
Òóê îáà÷å íå ñòàâà äóìà çà Ëåâè, ñèíúò íà Èàêîâ è Ëåà, ïëåìåííèêà íà Ðàõåëà è âíóêà íà Àâðààì. Òîçè Ëåâè
íèêîãà íå å ïëàùàë äàíúê íèêîìó. Ñèëàòà è íåïîêîðñòâîòî ìó ñà ïîñëîâè÷íè, ïèøå ãî â Áèòèå. Ñòàâà äóìà çà òîçè Ëåâè,
ñúùî Ìàòåé, ìèòàðÿò, ìíîãî áëèçúê íà Ïàâåë. À òîé íå ñàìî, ÷å ñè ïëàùà äåñÿòúêà, íî è îðãàíèçèðà ñúáèðàíåòî íà ñúùèÿ
îò ñúáðàòÿòà ñè ìèòàðè. Â ïîëçà íà ìåñèàíñêàòà êàñà, ðàçáèðà ñå.
Ñëåä ñìúðòòà íà Èèñóñ åâðåéñêèòå áóíòîâå çà âúçñòàíîâÿâàíå íà Äàâèäîâîòî öàðñòâî ùå ïðîäúëæàò. Êàêòî è
ñúáèðàíåòî íà òîçè äåñÿòúê. Åòî êàêâî ìîæåì äà ïðî÷åòåì ïî òîçè âúïðîñ ïðè Èîñèô Ôëàâèé: “Ïî âðåìåòî, êîãàòî Ôàäèé
óïðàâëÿâàøå Èóäåÿ, åäèí ìàãüîñíèê íà èìå Òåâäà óáåäè ãîëÿìà òúëïà õîðà äà âçåìàò ñúñ ñåáå ñè áîãàòñòâîòî ñè è äà ãî
1
ïîñëåäâàò ïî êðàéáðåæèåòî íà Éîðäàí. Òîé ãîâîðåøå, ÷å å ïðîðîê è ñëåä êàòî ðàçäåëè ðåêàòà ñúñ çàïîâåä ùå èì ïîìîãíå
äà ÿ ïðåêîñÿò. Ñ òåçè ñëîâà òîé èçëúãà ìíîçèíà. Íî Ôàäèé íå ãè îñòàâè äà ñå ðàäâàò íà ëóäîñòòà ñè. Òîé èçïðàòè ñðåùó
òÿõ êîíåí îòðÿä, êîéòî ãè íàïàäíà âíåçàïíî, èçáè ïîâå÷åòî îò òÿõ, äðóãè ïëåíè, çàëîâè Òåâäà è ñëåä êàòî ãî îáåçãëàâè
èçïðàòè ãëàâàòà ìó â Èåðóñàëèì. (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕÕ, 97, 98)2. Íàìèðàìå ñå â 45 ã.
Çíàåì, ÷å ïðåç 44 ã. Èàêîâ Ìëàäøè, “ñèí Àëôååâ” å îáåçãëàâåí â Èåðóñàëèì (Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà
èñòîðèÿ”, II, 1, 5.) Òîé èìà ñèí, êîéòî å àïîñòîë Èóäà, íàðè÷àí ñúùî Òàäåé. Ïî òîçè âúïðîñ ñà ñúãëàñíè âñè÷êè êàòîëè÷åñêè
è ïðîòåñòàíòñêè òúëñóâàòåëè. Òî÷íî òîçè ñèí å Òåâäà, ñúùî Òàäåé, êîéòî ïîäîáíî íà áàùà ñè å îáåçãëàâåí ïî çàïîâåä íà
Ôàäèé. Íàðè÷àò ãî “ìàãüîñíèê”, çàùîòî å íàñëåäèë îò áàùà ñè âëàäååíåòî íà ìàãèÿòà, êîÿòî Èèñóñ äîíàñÿ îò Åãèïåò. Òàêà,
êàêòî â îíåçè âðåìåíà íàðè÷àò àñòðîëîçèòå “õàëäåéöè” (òîâà å ôàêò), ìàãüîñíèöèòå ñà íàçîâàâàíè “åãèïòÿíè”. Ïðåç
Ñðåäíîâåêîâèåòî ùå íàðè÷àò òàêà è öèãàíèòå.
Åòî çàùî, êîãàòî Ïàâåë å çàäúðæàí â Èåðóñàëèì ïî âðåìå íà ïîðåäíèÿ áóíò (Äåÿíèÿ, ÕÕI, 27-36), ïîïàäàìå íà
ñëåäíîòî ñâèäåòåëñòâî: “Êîãàòî ùÿõà äà ãî âúâåäàò â ñòàíà, Ïàâåë êàçà íà õèëÿäíèêà: ìîãà ëè äà òè êàæà íåùî? À òîÿ
ðå÷å: çíàåø ëè ãðúöêè? Òà íå ñè òè, çíà÷è, îíÿ åãèïòÿíèí, êîéòî ïðåäè íÿêîëêî äíè ðàçáóíòóâà è èçâåäå â ïóñòèíÿòà
÷åòèðèòå õèëÿäè ìúæå ðàçáîéíèöè!” (Äåÿíèÿ, ÕÕI, 37, 38.)
ßâíî íå ñòàâà äóìà çà æèòåë íà Åãèïåò, êîéòî íå áè èìàë íèùî îáùî ñ åâðåéñêàòà íåçàâèñèìîñò è Äàâèäîâîòî
öàðñòâî, à çà “åãèïòÿíèí” êàòî ñèíîíèì íà ìàãüîñíèê. Âñè÷êî òîâà ñå ñëó÷âà â ðàçãàðà íà âúñòàíèåòî, çàùîòî Åâñåâèé
Êåñàðèéñêè è Èîñèô Ôëàâèé åäèíîäóøíî ñèòóèðàò òîãàâà è ñòðàøíèÿ ãëàä: “Â îíèÿ âðåìåíà, â Èóäåÿ èìàøå ãîëÿì ãëàä...”
(Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕÕ, 101.)
Åäâà ïîä ïåðîòî íà àíîíèìíèòå ïèñàðè, êîèòî äîîôîðìÿò öåëèÿ Íîâ çàâåò ïðåç ÷åòâúðòè è ïåòè âåê, òåçè
íåñïèðíè è ñòðàøíè âúñòàíèÿ ñå ïðåâðúùàò â íåçíà÷èòåëíè ìàëêè áóíòîâå, êîèòî áèëè ïîäêëàæäàíè îò ëîøèòå ôàðèñåè,
çà äà íàâðåäÿò íà äîáðèòå õðèñòèÿíè, à ïðåâúçõîäíèòå ðèìëÿíè èñêàëè äà èì ñëîæàò êðàé è äà ñëóæàò çà àðáèòðè, ñ öåë
äà ïîääúðæàò îáùåñòâåíèÿ ðåä. Èñòîðè÷åñêàòà äåéñòâèòåëíîñò å ñúâñåì äðóãà. Íî âúâ âðåìåíàòà, êîãàòî ñå ðåäàêòèðàò
Åâàíãåëèÿòà, öÿëàòà Ðèìñêà èìïåðèÿ âîëþ-íåâîëþ ñòàâà õðèñòèÿíñêà. Òðÿáâàëî å äà ñå ùàäÿò èìïåðàòîðúò è ðèìñêèÿò
íàðîä. Çàòîâà ùå ñòîâàðÿò âñè÷êî íà ãúðáà íà åâðåèòå, îñòàíàëè âåðíè íà ñâîÿòà ðåëèãèÿ.
Åòî ñåãà åäèí åïèçîä îò ãðàáèòåëñòâàòà íà çèëîòèòå, êîéòî àíîíèìíèòå ðåäàêòîðè íà ïñåâäîåâàíãåëèÿòà äúðæàò
äà âúçïðîèçâåäàò, çà äà ïðîñâåòÿò íåïîñâåòåíèòå êàòî ñú÷åòàÿò îáèêíîâåíîòî ïðåêëîíåíèå ïðåä ÷óäîòâîðñòâîòî ñ
íåîáõîäèìàòà èçÿùíîñò: “À ìíîæåñòâîòî ïîâÿðâàëè èìàõà åäíî ñúðöå è åäíà äóøà; è íèêîé íèùî îò èìîòà ñè íå íàðè÷àøå
ñâîå, íî âñè÷êî èì áåøå îáùî. Àïîñòîëèòå ïúê ñâèäåòåëñòâàõà ñ ãîëÿìà ñèëà çà âúçêðåñåíèåòî íà Ãîñïîäà Èèñóñà Õðèñòà
è ãîëÿìà áëàãîäàò áåøå âúðõó òÿõ âñè÷êè. Ïîìåæäó èì íÿìàøå íè åäèí, êîéòî äà ñå íóæäàå; çàùîòî, êîèòî ïðèòåæàâàõà
çåìè èëè êúùè, ïðîäàâàõà ãè è äîíàñÿõà öåíàòà íà ïðîäàäåíîòî è ñëàãàõà ïðåä íîçåòå íà àïîñòîëèòå; è ñå ðàçäàâàøå
âñåêèìó ñïîðåä íóæäàòà.” (Äåÿíèÿ, IV, 32-35.)
Äà ñäúðæèì ìàëêî åíòóñèàçìà ñè è äà îòáåëåæèì, ÷å “íóæäèòå” íàâÿðíî ñà îöåíÿâàíè ñúâñåì ïðîèçâîëíî, òúé
êàòî äðóãàäå ÷åòåì ñëåäíîòî: “Â òèÿ äíè, êîãàòî ó÷åíèöèòå ñå óìíîæàâàõà, ïðîèçëåçå ìåæäó åëèíèñòèòå (åâðåè èç
1
Както Елизей, приемник на Илия, е постъпил подобно на учителя си (ІІ, Цар, ІІ, 8, 14). Този Тевда (който е и Тадей, също Иуда)
следва примера на Иисус по отношение на Илия.
2
Каспий Фадий е изпратен от император Клавдий през 45 г. През 46 г. е заменен от Тиберий Александър, който разпъва на кръст през
48 г. Симон Зилот (също Петър) и брат му Иаков-Старши.
w
wwww
åçè÷åñêèòå ñòðàíè) ðîïîò ïðîòèâ åâðåèòå, çàäåòî âäîâèöèòå èì íå áèëè ïðèãëåäâàíè ïðè ðàçïðåäåëÿíå âñåêèäíåâíèòå
äàæáè...” (Äåÿíèÿ, VI, 1.)
Íî äà ïðîäúëæèì ÷åòåíåòî íà ðåäõîäíàòà ãëàâà íà Äåÿíèÿòà: “À åäèí ìúæ íà èìå Àíàíèÿ, ñ æåíà ñè Ñàïôèðà,
êàòî ïðîäàäå èìîò, ñêðè îò ñòîéíîñòòà ñúñ çíàíèåòî è íà æåíà ñè, à åäíà ÷àñò äîíåñå è ñëîæè ïðåä íîçåòå íà àïîñòîëèòå.
Íî Ïåòúð êàçà: Àíàíèå, çàùî ñàòàíàòà èçïúëíè ñúðöåòî òè äà èçëúæåø Äóõà Ñâåòàãî è äà ñêðèåø îò ñòîéíîñòòà íà
íèâàòà? Äîêàòî áåøå íåïðîäàäåíà, íå áåøå ëè òâîÿ, è êàòî ÿ ïðîäàäå, ñòîéíîñòòà íå áåøå ëè â òâîÿ âëàñò? Çàùî âëîæè â
ñúðöåòî ñè òîâà íåùî? Òè èçëúãà íå ÷îâåöè, à Áîãà. Êàòî ÷ó òèÿ äóìè, Àíàíèÿ ïàäíà è èçäúõíà; è ãîëÿì ñòðàõ îáçå âñè÷êè,
êîèòî ÷óõà òîâà. À ìëàäåæèòå ñòàíàõà, ïîêðèõà ãî, è, êàòî ãî èçíåñîõà, ïîãðåáàõà ãî.
Ñëåä êàòî ìèíàõà îêîëî òðè ÷àñà, âëåçå æåíà ìó, áåç äà çíàå êàêâî ñå å ñëó÷èëî. À Ïåòúð ÿ ïîïèòà: êàæè ìè çà
òîëêîâà ëè ïðîäàäîõòå íèâàòà? Òÿ îòãîâîðè: äà, çà òîëêîâà. Íî Ïåòúð è êàçà: çàùî ñòå ñå íàãîâîðèëè äà èçêóñèòå Äóõà
Ãîñïîäåí? Åòî, ïðè âðàòàòà ñà íîçåòå íà îíèÿ, êîèòî ïîãðåáàõà ìúæà òè; è òåáå ùå èçíåñàò. È òÿ âåäíàãà ïàäíà ïðåä
íîçåòå ìó è èçäúõíà. Êàòî âëÿçîõà ìëàäåæèòå, íàìåðèõà ÿ ìúðòâà, èçíåñîõà ÿ è ïîãðåáàõà äî ìúæà è. È ãîëÿì ñòðàõ îáçå
öÿëàòà öúðêâà è âñè÷êè, êîèòî ñëóøàõà òîãàâà...” (Äåÿíèÿ, V, 1-11.)
Â òîçè ðàçêàç çàáåëÿçâàìå íå åäèí è äâà èçíåíàäâàùè ìîìåíòà. Òîé å âèäèìî îìåêîòåí, íî âúïðåêè òîâà
íàñèëíè÷åñêàòà ðîëÿ íà Ñèìîí, áàùàòà íà Èóäà Èñêàðèîò, ÷èÿòî áåç÷óâñòâåíîñò çà ñåòåí ïúò îïðàâäàâà ïðåçèìåòî ìó
“Ñêàëà”, áëèêà îò âñåêè ñòèõ.
Ñèìîíîâèÿò Ñâåòè Äóõ å ïîâå÷å îò ïîäîçðèòåëåí. Êîãàòî ñèíúò ìó Èóäà Èñêàðèîò áúðêà â îáùàòà êàñà, Ñâåòèÿò
Äóõ ñè çàòâàðÿ î÷èòå è íå ñå íàìåñâà, ìàêàð ÷å Èóäà å “êðàäåö” (Èîàí, ÕII, 6). Íàïðîòèâ, êîãàòî Àíàíèé ïðîäàâà ñâîÿ èìîò,
çà äà äàðè íà àïîñòîëèòå ÷àñò îò âçåòèòå ïàðè, íà íåãî ìó ñå îòêàçâà ïðàâîòî äà çàïàçè ÷àñò îò ïðèäîáèòîòî çà ñåáå ñè. Çà
òîâà ñå ïîëàãà ñìúðò. À æåíà ìó, êîÿòî ìó å ïðåäàíà ïî ñèëàòà íà çàêîíà è íà ñúïðóæåñêàòà ëþáîâ, æåíàòà, êîÿòî íå
ïðåäàâà ìúæà ñè, ñúùî çàñëóæàâà ñìúðò.
Ñïîðåä íàøèòå àíîíèìíè ðåäàêòîðè îò ÷åòâúðòè è ïåòè âåê òúêìî òîçè Äóõ Óòåøèòåë, êîéòî Èèñóñ îáåùàâà äà
èçïðàòè ñëåä âúçíåñåíèåòî ñè â Íåáåñàòà (Èîàí, ÕV, 26) êàòî ïîñëåäåí äàð çà ñâîèòå âÿðâàùè, èçïúëíÿâà ôóíêöèèòå íà
ïàëà÷à.
Ïîãîâîðêàòà, êîÿòî êàçâà “êàêúâòî áàùàòà, òàêúâ è ñèíúò”, ìîæå äà áúäå èíâåðñèðàíà ïî ïðàâèëîòî íà ñèëîãèçìà
è äà ñòàíå: “êàêúâòî ñèíúò, òàêúâ è áàùàòà...” Ñèìîí Çèëîò, ñúùî Ñèêàðÿò, òîçè, êîéòî çàñëóæàâà ïðîçâèùåòî Ñêàëàòà
çàðàäè ñâîÿòà áåç÷óâñòâåíîñò, å äîñòîåí ðîäèòåë íà êðàäåöà Èóäà Èñêàðèîò. Ïðÿêîðúò Ñêàëà ìó å äàäåí îùå ïðåäè Èèñóñ
äà ãî èçêàðà íà ñöåíàòà: “È êàòî âúðâåøå (Èèñóñ) ïîêðàé Ãàëèëåéñêî ìîðå, âèäÿ äâàìà áðàòÿ, Ñèìîíà, íàðè÷àí Ïåòúð
(Êàìúê) è áðàòà ìó Àíäðåÿ...” (Ìàòåé, IV, 18.)
“À èìåíàòà íà äâàíàèñåòòå àïîñòîëè ñà òèÿ: ïúðâèÿò Ñèìîí, íàðè÷àí Ïåòúð (Êàìúê) è Àíäðåÿ, íåãîâ áðàò...”
(Ìàòåé, Õ, 2.)
“Êîãàòî âèäÿ òîâà, Ñèìîí Ïåòúð ïàäíà ïðåä êîëåíåòå Èèñóñîâè è ðå÷å: èäè ñè îò ìåíå, Ãîñïîäè, ïîíåæå àç ñúì
ãðåøåí ÷îâåê...” (Ëóêà, V, 8.)
“Åäèí îò äâàìàòà, êîèòî áÿõà ÷óëè çà Èèñóñà îò Èîàíà è áÿõà òðúãíàëè ñëåä Íåãî, áåøå Àíäðåé, áðàò íà Ñèìîíà
Ïåòðà (Êàìúêà)...” (Èîàí, I, 40.)
Ùå çàáåëåæèì, ÷å èìà ãîëÿìà âåðîÿòíîñò íåùàñòíèÿò Àíàíèé äà å ñúùèÿò, êîéòî ïðèþòÿâà Ïàâåë â Äàìàñê ïî
âðåìå íà ïîêðúñòâàíåòî ìó. Òúé êàòî òîâà ñòàâà ïðåç 39 ã., óáèéñòâîòî íà Àíàíèé è ñúïðóãàòà ìó Ñàïôèðà áè òðÿáâàëî äà
ñå å ñëó÷èëî, ñëåä êàòî òå íàïóñêàò Äàìàñê, çà äà ñå ïðåñåëÿò â Èåðóñàëèì, íàâÿðíî, çà äà ñå ñïàñÿò îò åâåíòóàëíè
ïðåñëåäâàíèÿ ñëåä ïîêðúñòâàíåòî íà Ïàâåë. Ïðîäàäåíèÿò èìîò (Äåÿíèÿ, V, 1) âåðîÿòíî íå å íèâà, à æèëèùåòî èì â
Äàìàñê. Âå÷å çíàåì êàê ãè âúçíàãðàæäàâàò!
Íå å òðóäíî äà îòãàòíåì êàê ñà óáèòè. Ñòðàõîâèòàòà “ñèêà” (òàçè ñèðèéñêà, éîðäàíñêà èëè ïàëåñòèíñêà êàìà, êîÿòî
äàâà èìåòî íà ñèêàðèòå) å ñòðàøíî îðúæèå. Ðîäåíèòå ïî òåçè ìåñòà â îíèÿ âðåìåíà, à è â íàøè äíè, ÿ äîïúëâàò ñ îðúæèå
çà óäðÿíå, áèëî ïàëêà îò ïàëìîâî äúðâî, áèëî òîÿãà îò çåëåí äúá, áèëî ñóõîæèëèå îò áèê ñ íàâúðçàíè îëîâíè òîï÷åòà.
Ìèëèöèÿòà íà Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì èçïîëçâà òåçè ïîìîùíè ñðåäñòâà â ñëó÷àèòå íà íàðîäíè âúëíåíèÿ.
Àíàíèé è Ñàïôèðà ÷èñòî è ïðîñòî ñà çàøåìåòåíè, àêî ñúäèì ïî ìîìåíòàëíîòî èì ñâëè÷àíå íà çåìÿòà. È àêî íà
“ìëàäåæèòå”, âñúùíîñò îõðàíàòà íà Ñèìîí Çèëîò, ñà íóæíè òðè ÷àñà, çà äà îòèäàò äà ïîãðåáàò Àíàíèé è äà ñå âúðíàò,
çíà÷è ñà îòíåñëè òðóïà äîñòà äàëå÷å îò Èåðóñàëèì. Ñëó÷àÿò ñå ðàçèãðàâà ïðåç äåíÿ. Íîùåì ãðàäñêèòå ïîðòè ñà çàòâîðåíè
è òå íå áèõà ìîãëè äà èçëÿçàò.
Âúçìîæíî å òðóïúò äà å ñêðèò â ÷óâàë èëè ñúíäúê, ñâèò â ïîëîæåíèåòî íà çàðîäèø. Èçâúí Èåðóñàëèì íå ëèïñâàò
ïóñòè ìåñòà, ïîäõîäÿùè çà íåëåãàëíè ïîãðåáåíèÿ. Òðÿáâà ñàìî äà ñå îòèäå äîñòàòú÷íî äàëå÷å, çà äà ñå äåéñòâà íà
ñïîêîéñòâèå. Äîñòàòú÷åí å åäèí ÷àñ, çà äà ñå èçìèíå íóæíîòî ðàçñòîÿíèå. Ïîëîâèí ÷àñ - äà ñå èçêîïàå ãðîá, òúé êàòî
ïî÷âàòà å óæàñíî ñêàëèñòà è òðóäíà çà èçãðåáâàíå ñ ëîïàòà. (Çà äà èçêîïàÿò ìàëêè äóïêè, â êîèòî äà çàðîâÿò
èçïðàæíåíèÿòà ñè, åñåèòå èçïîëçâàò áðàäâà, íàðè÷àíà “àøèà”.) Îùå åäèí ÷àñ çà âðúùàíå... Òàêà áèõìå ðàçïîëîæèëè íà
÷åòèðè êèëîìåòðà ìÿñòîòî, êúäåòî òàéíî å ïîãðåáàí Àíàíèé.
Òîâà âåðîÿòíî å â ïîñîêà Èåðèõîí, çàùîòî ñïîðåä êàçàíîòî îò Èèñóñ, ïðåêîñÿâàíèÿò ðàéîí å ïóñò è êðúñòîñâàí îò
ðàçáîéíèöè, êîèòî æèâåÿò â ìíîãîáðîéíèòå ïåùåðè íàîêîëî: “Îòãîâîðè Èèñóñ è êàçà: åäèí ÷îâåê ñëèçàøå îò Èåðóñàëèì â
Èåðèõîí, è íàëåòÿ íà ðàçáîéíèöè, êîèòî ãî ñúáëÿêîõà, èçïîíàðàíèõà ãî è ñè çàìèíàõà, êàòî ãî îñòàâèõà ïîëóìúðòúâ...”
(Ëóêà, Õ, 30.)
w
wwww
Íåñúìíåíî Ñèìîí Çèëîò áè ìîãúë äà ïîñòúïè êàòî ïîâå÷åòî ñèêàðè, êîèòî çàðÿçâàò óìúðòâåíèòå ñè æåðòâè
íàñðåä ãðàäà, , ïî óëèöè è êðúñòîâèùà ñïîðåä ðàçêàçàíîòî îò Èîñèô Ôëàâèé (“Èóäåéñêèòå âîéíè”, II, 5). Íî îáèêíîâåíî
æåðòâèòå íà òåõíèÿ êúðâúâ òåðîðèçúì ñà ñàäóêåè èëè ôàðèñåè. Ïðè âúçìîæíîñòòà Àíàíèé äà áúäå èäåíòèôèöèðàí êàòî
ïðèâúðæåíèê íà íîâàòà ñåêòà, ñëåäñòâèåòî áúðçî áè íàïðàâèëî çàêëþ÷åíèå, ÷å å íàëèöå êðèìèíàëíî ïðåñòúïëåíèå. È
âìåñòî îáåçãëàâÿâàíå, áúðçà è áåçáîëåçíåíà ñìúðò, óáèåöúò ðèñêóâà äà áúäå îñúäåí íà ðàçïúâàíå, íàé-æåñòîêîòî
íàêàçàíèå, çàïàçåíî ïîðàäè ñúùàòà ïðè÷èíà çà ãîëåìèòå ïðåñòúïíèöè. Ìåæäó äðóãîòî, òúêìî òîâà ñïîëåòÿâà ïðåç 47 ã.
Ñèìîí-Ïåòúð è Èàêîâ, както вече видяхме.
Ñåãà ñòèãàìå äî åäèí çàãàäú÷åí åïèçîä îò çàðàæäàíåòî íà õðèñòèÿíñòâîòî - ñ “òúðãîâöèòå â Õðàìà”.

Ñúâðåìåííèòå õðèñòèÿíè íå ïðîïóñêàò íèêàãî äà èçòúêíàò äåéñòâèÿòà íà Èèñóñ, êîéòî ïðîïúæäà òúðãîâöèòå çàåäíî ñúñ
ñàðàôèòå, çà äà ïîêàæàò äîêîëêî õðèñòèÿíñòâîòî ñå ïðîòèâîïîñòàâÿ íà êðàéíèÿ êàïèòàëèçúì. Òå îáà÷å ïðåíåáðåãâàò
ïàïñêèòå îáâèíåíèÿ ñðåùó ñîöèàëèçìà, “âðîäåíî èçâðàòåí”, êàêòî áóêâàëíî ñå èçðàçÿâà ïàïà Ïèé ÕII.
Åòî ãî è òîçè åïèçîä. Ùå ãî ðàçãëåäàìå áåç ñëÿïîòî âúçõèùåíèå íà âÿðâàùèòå, à òàêà, êàêòî áè ãî âèäÿë è
ïðåöåíèë íÿêîé îòãîâàðÿù çà îáùåñòâåíèÿ ðåä, ïðèìåðíî øåôúò íà õðàìîâàòà ìèëèöèÿ. Äà îòáåëåæèì íàé-íàïðåä, ÷å
îòêðàé âðåìå, êúäåòî èìà êóëò, íàáëèçî ñå íàâúðòàò è äàñòàâ÷èöèòå íà àêñåñîàðè çà èçâúðøâàíåòî íà êóëòîâèòå îáðåäè.
Â äíåøíèÿ Èåðóñàëèì, â Ìåêà, Áåíàðåñ, Ðèì, Ëóðä, Ëèçèüî è Ôàòèìà ïîêëîííèêúò ùå íàìåðè âñè÷êî, êîåòî ìó å
íåîáõîäèìî, çà äà çàñâèäåòåëñòâà âÿðàòà ñè â ñâîÿ Áîã. Òàêà å è â îíèÿ äàëå÷íè âðåìåíà ïðåä Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì. Òåçè
íåùà íå ó÷óäâàò íèêîãî. Êðàÿò íà òîâà ïîëîæåíèå íå å íåïîñðåäñòâåíî ïðåäñòîÿù, óòî÷íÿâà ïðîðîêúò Çàõàðèÿ.
Ñïîìåíàâàéêè òîçè äàëå÷åí äåí, êîãàòî Èåðóñàëèì ùå ñòàíå ìåñèàíñêàòà ñâåòîâíà ñòîëèöà è êîãàòî Èçðàåë ùå ïîáåäè
âñè÷êè íàöèè è òå ùå èäâàò “äà ñå ïîêëîíÿò íà Öàðÿ, ãîñïîäà Ñàâàîòà” (Çàõ., ÕIV, 16) - íåùî, êîåòî ñúñ ñèãóðíîñò íå å óòðå
- ãîëåìèÿò ÿñíîâèäåö êàçâà ñëåäíîòî: “Â îíîâà âðåìå äîðè äî êîíñêèòå îáîðè ùå áúäå (íà÷åðòàíî): ñâåòèíÿ Ãîñïîäó, è
êîòëèòå â äîìà Ãîñïîäåí ùå áúäàò êàòî æåðòâåíèòå áëþäà ïðåä îëòàðÿ. È âñè÷êè êîòëè â Èåðóñàëèì è Èóäåÿ ùå áúäàò
ñâåòèíÿ íà Ãîñïîäà Ñàâàîòà, è ùå äîõîæäàò âñè÷êè, êîèòî ïðèíàñÿò æåðòâà è ùå âàðÿò â òÿõ, è íÿìà âå÷å äà èìà íèòî åäèí
õàíààíåö (òúðãîâåö) â äîìà íà ãîñïîäà Ñàâàîòà â îíÿ äåí...” (Çàõ., ÕIV, 20, 21.)
Åòî ñåãà åâàíãåëñêèÿ ðàçêàç. Èèñóñ å òðúãíàë îò Èåðèõîí çà Èåðóñàëèì è ãî ñëåäâà ãîëÿìà òúëïà: “È êîãàòî
èçëèçàõà èç Èåðèõîí, ïîäèðå Ìó âúðâåøå ìíîæåñòâî íàðîä...” (Ìàòåé, ÕÕ, 29). “Êîãàòî íàáëèæèõà äî Èåðóñàëèì è äîéäîõà
äî Âèòôàãèÿ ïðè Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, Èèñóñ èçïðàòè äâàìà ó÷åíèöè, êàòî èì êàçà: èäåòå â ñåëîòî, ùî å íàñðåùà âè, è
âåäíàãà ùå íàìåðèòå âúðçàíà îñëèöà è îñëå ñ íåÿ; îòâúðæåòå è äîêàðàéòå Ìè ãè; è, àêî íÿêîé âè ðå÷å íåùî, ùå êàæåòå, ÷å
òå ñà ïîòðåáíè Ãîñïîäó; è âåäíàãà ùå ãè ïðàòè. À âñè÷êî òîâà ñòàíà, çà äà ñå ñáúäíå ðå÷åíîòî ÷ðåç ïðîðîêà, êîéòî êàçâà:
“êàæåòå íà äúùåðÿòà Ñèîíîâà: åòî, òâîÿò Öàð èäå ïðè òåáå êðîòúê, âúçñåäíàë îñëèöà è îñëå, ñèí íà ïîäÿðåìíèöà”.
Ó÷åíèöèòå îòèäîõà è ñòîðèõà òúé, êàêòî èì áå çàïîâÿäàë Èèñóñ: äîêàðàõà îñëèöàòà è îñëåòî è ìåòíàõà èì äðåõèòå ñè ïî
ïúòÿ; äðóãè ïúê ñå÷àõà êëîíè îò äúðâåòàòà è ïîñòèëàõà ïî ïúòÿ; è íàðîäúò, êîéòî âúðâåøå îòïðåä è êîéòî Ãî
ñúïðîâîæäàøå, âúçêëèöàâàøå è êàçâàøå: îñàíà Ñèíó Äàâèäîâó! Áëàãîñëîâåí Èäåùèÿò â èìå Ãîñïîäíå! Îñàíà âúâ
âèñèíèòå! (Ìàòåé, ÕÕI, 1-9.)
Äà ñïðåì äîòóê. Àêî â îíèÿ âðåìåíà èäâàòå îò Èåðèõîí è âå÷å ñòå ñòèãíàëè äî Âèòôàãèÿ, ïðåä âàñ ñå îòêðèâàò äâà
ïúòÿ. Åäèíèÿò ñå èçêà÷âà íàãîðå êúì âúðõà íà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà îò äÿñíàòà âè ñòðàíà, ñëåäîâàòåëíî â ïîñàêà
ñåâåðîèçòîê. Äðóãèÿò âîäè ïðàâî ïðåä âàñ, ïðåìèíàâà ïðåç Ãåòñèìàíñêàòà ãðàäèíà, êîÿòî å â ïîäíîæèåòî íà ïëàíèíàòà.
Ïîñëå ïúòÿò ïðåñè÷à ìåñòíîñòòà, íàðå÷åíà Ãåòñèìàíèÿ, êúäåòî èìà ïðåñà çà ìàñëèíè è ñêëàä. Òîâà ìÿñòî ùå ñå ïðî÷óå
âïîñëåäñòâèå. Íî ïðåäè Èåðóñàëèì íÿìà íàñåëåíî ìÿñòî.
Âñúùíîñò â îáðàòíà ïîñîêà å Âèòàíèÿ, êúäåòî æèâåÿò Ñèìîí Ïðîêàæåíè, Ëàçàð è ñåñòðèòå ìó Ìàðòà è Ìàðèÿ,
âñè÷êè òå ðîäíèíè è ïðèÿòåëè íà Èèñóñ. Àêî ìàãàðèöàòà è íåéíîòî ìàãàðåíöå ñà áèëè ïðèâúðçàíè çà ìàñëèíåíî äðúâ÷å â
Ãåòñèìàíñêàòà ãðàäèíà èëè íÿêúäå â ñåëî Âèòàíèÿ (êîåòî ïðåäïîëàãà îòêëîíåíèå îò ìàðøðóòà), òî òîâà å ïðåäâàðèòåëíî
ïîäãîòâåíî, çà äà “ñå ñáúäíå” áåç óñëîæíåíèÿ âèäåíèåòî íà Çàõàðèÿ. Òîâà å çàâúðøâàùèÿò ùðèõ. Ðàçáèðà ñå, íÿêîé
íàáëþäàâà æèâîòíèòå è ñå ãðèæè çà òÿõ, çà äà íå áúäàò îòêðàäíàòè è çà äà áúäàò íåâðåäèìè âçåòè è îòêàðàíè íàâðåìå ïðè
ïîëó÷àòåëÿ ñè. Êîåòî è ñòàâà.
À êîãàòî Èèñóñ èì íàðåæäà äà êàæàò “òå ñà ïîòðåáíè Ãîñïîäó”, òîé èìà ïðåäâèä öàðñòâåíèÿ ñè ñòàòóò (Ãîñïîä â
ñìèñúë íà ãîñïîäàð), à íå áîæåñòâåíèÿ ñè ïðîèçõîä. Òåçè äóìè âñúùíîñò ñà ïàðîëàòà è ïàçà÷úò íà äâåòå æèâîòíè ãè
ïðåäàâà áåç óñëîæíåíèÿ íà äîøëèòå äà ãè âçåìàò. Òîâà å, êàêòî ñå êàçâà, “ñúâïàäåíèå ñ ïðîðî÷åñòâîòî”. Но да продължим.
“È êîãàòî âëåçå â Èåðóñàëèì, öÿë ãðàä ñå ïîòðåñå, è äóìàõà: êîé å Òîçè? À íàðîäúò îòãîâàðÿøå: Òîçè å Èèñóñ,
ïðîðîêúò îò Íàçàðåò Ãàëèëåéñêè. È âëåçå Èèñóñ â Áîæèÿ õðàì, èçïúäè âñè÷êè ïðîäàâà÷è è êóïóâà÷è â õðàìà, ïðåêàòóðè
ìàñèòå íà ìåíÿ÷èòå è ïåéêèòå íà ãúëúáîïðîäàâöèòå, è êàçâàøå èì: ïèñàíî å: “Äîìúò Ìè äîì çà ìîëèòâà ùå ñå íàðå÷å”, à
âèå ãî íàïðàâèõòå ðàçáîéíè÷åñêè âåðòåï...” (Ìàòåé, ÕÕI, 10-13.)
Åòî êàêâî êàçâà è Èñàèÿ: “È ñèíîâåòå íà äðóãîïëåìåííèöèòå, êîèòî ñà ñå ïðèñúåäèíèëè êúì Ãîñïîäà, çà äà Ìó
ñëóæàò è äà îáè÷àò èìåòî íà Ãîñïîäà, äà áúäàò íåãîâè ðîáè - âñè÷êè, êîèòî ïàçÿò ñúáîòàòà, äà ÿ íå îñêâåðíÿò è çäðàâî ñå
ïðèäúðæàò î çàâåòà Ìè, Àç ùå çàâåäà íà ñâåòàòà Ñè ïëàíèíà è ùå ãè âúçðàäâàì â Ìîÿ äîì çà ìîëèòâà...” (Èñàèÿ, LVI, 6, 7.)
Òóê âúîáùå íå ñòàâà äóìà çà ðàçáîéíèöè. Ñúâñåì ðàçáèðàåìî å, ÷å óæäåíöèòå è èçðàèëòÿíèòå, êîèòî èäâàò íà
ïîêëîíåíèå â Èåðóñàëèì, ùå èñêàò äà ïðèíåñàò ñâîèòå æåðòâè â Õðàìà. Òîçè Õðàì å ðàçäåëåí íà äâå ãëàâíè ÷àñòè. Îò
åäíàòà ñòðàíà ñà ðàçïîëîæåíè åäíî äî äðóãî ïðåäâåðèÿ ñ òåõíèòå ïðåãðàäêè è ïîðòèöè, äî êîèòî èìàò äîñòúï ñúîòâåòíî
÷óæäåíöèòå, èçðàåëñêèòå æåíè, ìúæåòå, ñâåùåíèöèòå, ïðèíàñÿùèòå æåðòâè æðåöè, ïúðâîñâåùåíèêúò. Ïðåêðà÷âàíåòî íà
ïðåãðàäèòå å ñòðîãî çàáðàíåíî è ñå íàêàçâà ñúñ ñìúðò. Ïî íàòàòúê å îëòàðúò, ñúùèíñêîòî Ñâåòèëèùå, ñëåäâàíî îò Ñâåòàÿ
ñâåòèõ, êúäåòî äîñòúï èìà ñàìî ïúðâîñâåùåíèêúò åäèí ïúò ãîäèøíî. Òàêà å è â èìïåðàòîðñêèÿ ãðàä â Ïåêèí èëè â
w
wwww
ìîñêîâñêèÿ Êðåìúë. À äðåáíèòå òúðãîâöè è ñàðàôèòå ññå ðàçïîëàãàò ñàìî â ïîëóñâåùåíèòå ìåñòà. Òå ñà íåîáõîäèìè çà
êóëòà è íèêîé íå ñå çàÿæäà ñ òÿõ. Áåç òÿõ, áåç ïðîäàæáàòà íà æèâîòíè çà æåðòâîïðèíîøåíèÿòà å íåâúçìîæíî
èçâúðøâàíåòî íà ñëóæáèòå.
Èèñóñ äîñòà ñå ïðåñòàðàâà â ñòðîãîñòòà ñè êúì òîçè ìàëúê ñâÿò íà òúðãîâöè è ñàðàôè, îñîáåíî ùîì çíàåì, ÷å
ëè÷íî òîé èçáèðà çà ñâîè àïîñòîëè äâàìà óáèéöè, áàùà è ñèí, êàòî ñèíúò íà âñè÷êî îòãîðå å è êðàäåö, à èìåííî Ñèìîí
Çèëîò è Èóäà Èñêàðèîò. Îñâåí òîâà, áèòè è ãîíåíè ñà áîãîìîëöèòå êóïóâà÷è.
Âñúùíîñò ñëó÷èëîòî ñå å ïîäãîòâåíî ïðåäâàðèòåëíî è ãðèæëèâî. Èèñóñ íå å â ñúñòîÿíèå ñàì äà êàòóðíå ìàñèòå íà
ñàðàôèòå è äà ðàçáëúñêà âñè÷êè òúðãîâöè, êîèòî ÷àêàò êëèåíòè â ïðåäâåðèÿòà. Òå çàåìàò îáøèðíî ïðîñòðàíñòâî, êîëêîòî
ïàíàèð èëè çåìåäåëñêè ïàçàð. Ìíîæåñòâîòî íàðîä, êîåòî ãî ñëåäâà îò Èåðèõîí, å ñúáðàíî òúêìî çà òîâà. Ïîáîÿò å
çàìèñëåí îòïðåäè è ñå ðàçãàðÿ âåäíàãà ñëåä äóìèòå íà Èèñóñ. Ìîæåì äà ñå çàïèòàìå, äàëè âñè÷êèòå ïàðè, ïðúñíàòè ïî
çåìÿòà, ñòîòèöèòå çëàòíè è ñðåáúðíè ìîíåòè ñà ñúáðàíè îò çàêîííèòå èì ñîáñòâåíèöè? Âåðîÿòíî, èçâåñòåí áðîé
Èñêàðèîòè, , äîøëè îò Èåðèõîí ñïåöèàëíî ñ òàçè öåë, ñà ãè íàïúõàëè â äæîáîâåòå è ïàçâèòå ñè. Ìîæå áè òåçè ñàðàôè è
òúðãîâöè ñà ïî-ìàëêî ñãîâîð÷èâè îò ñúáèðà÷èòå íà òàêñè.
Ìîæåì ñ îñíîâàíèå äà ñå çàïèòàìå êàê òàêà “ñòðàòåãúò” íà Õðàìà, êîìàíäâàù íåãîâàòà ìèëèöèÿ, íå èçïðàùà
âåäíàãà ñëåä ñáëúñúêà âúîðúæåí îòðÿä, êîéòî äà çàëîâè ñìóòèòåëèòå íà ðåäà. È çàùî íàáëþäàòåëèòå îò êðåïîñòòà
Àíòîíèÿ íå âäèãàò òðåâîãà è íå èçïðàùàò åäíà öåíòóðèÿ ëåãèîíåðè, çà äà íàïàäíàò â òèë Èèñóñ è íåãîâèòå çèëîòè. Âñè÷êî
òîâà å ëîãè÷åñêè íåèçáåæíî, íî â êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ íÿìà è äóìà ïî âúïðîñà.
Íàâÿðíî ïðè ñúùèòå îáñòîÿòåëñòâà (Õðàìúò å íàïàäàí íåâåäíúæ) å çàëîâåí è íÿêîé ñè Èèñóñ-âàð-Àâà, êîéòî
çàåäíî ñ äðóãè ìåòåæíèöè å îáâèíåí, ÷å “âúâ âðåìå íà áóíò áÿõà èçâúðøèëè óáèéñòâî” (Ìàðêî, ÕV, 7). Ñúâñåì íå å
íåâúçìîæíî â òàêàâà ñðåäà è òàêèâà õîðà, çà êîèòî âñÿêî ñáèâàíå å ñâåùåíà âîéíà, êàêòî ðàçêðèâàò è íÿêîè ðúêîïèñè îò
Ìúðòâî ìîðå.
Îò äðóãà ñòðàíà, èìà îñíîâàíèå äà ñå ïðåäïîëàãà, ÷å ïî ïðèìåðà íà ñâîÿ áàùà Èóäà Ãàìàëèåë, äîáðàë ñå ïúðâè
äî îðúæåéíèÿ ñêëàä è ñúêðîâèùåòî íà Ñåïôîð, Èèñóñ ñå îïèòâà ñ òîçè ìåòåæ â Õðàìà äà ñëîæè ðúêà âúðõó îðúæèÿòà íà
õðàìîâàòà ìèëèöèÿ, à è íà ñúêðîâèùíèöàòà. Ñúùåñòâóâàíåòî íà òîâà áîãàòñòâî å âñåèçâåñòíî, òî èçêóøàâà Õèðàêàí, Èðîä
è ðèìëÿíèòå. Çàãðàáâàíåòî íà ñúêðîâèùåòî áè óâåí÷àëî ñ äîáúð êðàé ðàçìèðèöàòà.
Ôàêòúò, ÷å Èîñèô Ôëàâèé íå ñïîìåíàâà çà íàïàäåíèÿ íàä Õðàìà ïðåäè ïàäàíåòî íà Èåðóñàëèì, íå äîêàçâà íèùî.
Íèêîãà íå áèâà äà çàáðàâÿìå, ÷å îðèãèíàëíèòå ðúêîïèñè ñà èç÷åçíàëè. Ïðèòåæàâàìå ñàìî ïî-ñåòíåøíè êîïèÿ, ïî-êúñíè ñ
íÿêîëêî âåêà, à ìîíàñèòå-ïðåïèñâà÷è è õðèñòèÿíñêèòå öåíçîðè ñà ñè ñâúðøèëè äîáðå ðàáîòàòà.
Òóê ùå îòâîðèì åäíà ñêîáà. Ñðåä ìíîãîòî òàêà íàðå÷åíè äîêóìåíòè îò Ìúðòâî ìîðå ñà è ìåäíèòå ñâèòúöè, ÷èéòî
ñòàðîåâðåéñêè òåêñò å ðàçøèôðîâàí ïðåç 1956 ãîäèíà â Ìàí÷åñòúðñêèÿò óíèâåðñèòåò îò Ðàéò Áåéêúð. Òå ñà îò ïúðâè âåê
ñë. Õðèñòà. Íàïèñàíè ñà íà ðàçãîâîðíèÿò äèàëåêò îò íàé-ñòàðàòà ÷àñò íà Òàëìóä “Ìèøíà”, à íå íà íåîêëàñè÷åñêè èâðèò.
Èçâåñòíî å, ÷å çèëîòèòå ñà ñúçäàäåíè îò âúîðúæåíàòà ïîëèòè÷åñêà ôðàêöèÿ íà åñåèòå, îò êîèòî íàêðàÿ ñå
îòäåëÿò. Ñïîðåä Ñåñèë Ðîò õîðàòà îò Êóìðàí ñà çèëîòè. Â ñâèòúöèòå ñå ãîâîðè çà âíóøèòåëíî ñúêðîâèùå, ñúñòîÿùî ñå îò
äâåñòà òîíà çëàòî, ñðåáðî è ñêúïîöåííè êàìúíè, êîåòî å çàðîâåíî è ñêðèòî íà øåñòäåñåò ðàçëè÷íè ìåñòà â Ñâåùåíàòà
çåìÿ. Íåðîí, êîéòî âúïðåêè æåñòîêîñòòà ñè ñå îòâðúùàâàë îò áåçïîëåçíèòå åêçåêóöèè, âçåìàë îò âîäà÷èòå íà çèëîòèòå
ãîëåìè îòêóïè çà æèâîòà èì è ñàìî ðåäîâèòå áîéöè áèëè ïðåäîñòàâÿíè íà ðèìñêîòî çàêîíîäàòåëñòâî è ñóðîâèòå ìó
ïðèñúäè. Òóê Èîñèô Ôëàâèé ñå èçÿâÿâà êàòî çàáåëåæèòåëåí èñòîðèê, òúé êàòî íàïèñàíîòî îò íåãî ñå ïîòâúðæäàâà îò
ìåäíèòå ñâèòúöè îò Êóìðàí, ñ èçêëþ÷åíèå íà íÿêîè ïðåóâåëè÷åíèÿ â êîëè÷åñòâåíèòå ïîêàçàòåëè.
Åòî ÷å âå÷å ñìå òâúðäå äàëå÷ îò “áîæåñòâåíèÿ Èèñóñ” ñ ìèëîñòèâîòî ñúðöå, îò Àãíåöà, ñàìîæåðòâàë ñå çà
èçêóïëåíèå íà ÷óæäèòå ãðåõîâå. Îò Èåøóà íà åâðåéñêàòà ãíîçà, îò Íåçðèìèÿ Ñïàñèòåë, êîãîòî âñè÷êè ðåëèãèè íà
èçáàâëåíèåòî çàèìñòâàò îò âå÷íèòå àðõåòèïîâå çà ñâîèòå ìèñòåðèè íà ïîñâåùåíèåòî. Òîâà å åîíúò Èèñóñ íà
âàëåíòèíñêèòå ãíîñòèöè, Ìèòðà, èóäàèçèðàí ïðåç ÷åòâúðè âåê è äîèçìèñëåí îò ïñåâäîåâàíãåëèñòèòå â ñëóæáà íà
èìïåðàòîð Êîíñòàíòèí. Òîâà å èäåàëèçèðàíèÿò Õðèñòîñ, íà êîãîòî âèíàãè ñà ñå êëàíÿëè èñêðåíèòå õðèñòèÿíè.
Íî òîé íÿìà íèùî îáùà ñ ìàòåðèàëèñòà, ïðåòåíäåíò çà òðîíà íà Èçðàåë, ïîâåë ñâîèòå ñèêàðè íà ïîõîä êúì
Èåðóñàëèì, êúäåòî ùå íàïàäíå ìèðîëþáèâè ïîêëîííèöè è ùå îãðàáè äðåáíè òúðãîâöè è ñàðàôè. Íèòî ñ òîçè, êîéòî
ïðåçèðà ñúáèðà÷èòå íà òàêñè, íî èì îòíåìà ÷àñò îò ïðèõîäèòå, çà äà ïîïúëâà ñðåäñòâàòà ñè çà âîäåíå íà âîéíà. Êîéòî
èçáèðà çà ïðåêè çàìåñòíèöè äâàìà óáèéöè, áàùà è ñèí, êàòî ïîñëåäíèÿò å íà âñè÷êîòî îòãîðå è êðàäåö. Òúêìî òîçè, êîéòî
çàïî÷âà òàêà ñâîÿ “ïîõîä êúì Ðèì” ùå áúäå ðàçïíàò íà êðúñò îò Ïèëàò Ïîíòèéñêè. Òîé å õðàáúð ïîëèòè÷åñêè âîäà÷,
ìàãüîñíèê, ãîðäîñò íà ó÷èòåëèòå ñè îò Àëåêñàíäðèÿ. Íî å ÷îâåê, ïîõàáåí å, íà ïðàãà íà ñòàðîñòòà, à ñìúðòòà ìó å áëèçêî.
Òúêìî íåãî ãíîñòèöèòå, ìàíèõåéöèòå, êàòàðèòå è òàìïëèåðèòå ùå îòêàæàò äà ïðèçíàÿò çà Áîã. Òàìïëèåðèòå è
êàòàðèòå íèêîãà íÿìà äà ñå êëàíÿò ïðåä íåãîâèÿ ïîçîðåí ñòúëá, ïðåä íå÷åñòèâîòî ðàçïÿòèå îò îíàçè åïîõà, êîåòî èì
âäúõâà óæàñ. Â òåõíèòå î÷è ïîäîáíî ïðåêëîíåíèå å ïîñòîÿííî ñâåòîòàòñòâî ñïðÿìî èñòèíñêàòà áîæåñòâåíà ñúùíîñò,
íàãúðáèëà ñå ñúñ “ñïàñåíèåòî íà ïîêëîííèöèòå íà âñè÷êè êóëòîâå”.
Ùå áúäå ðàçïíàò íèçøèÿò, çåìåí è ïàäâëàñòåí íà ìàòåðèÿòà Õðèñòîñ, êîãîòî ìàíèõåéñêèòå ïèñàíèÿ
ïðîòèâîïîñòàâÿò íà âúçâèøåíèÿ, íåáåñåí, ÷èñòî äóõîâåí è âúçäóøåí Õðèñòîñ. À è ïðîòîêîëèòå îò ðàçïèòèòå íà
òàìïëèåðèòå íàïúëíî äîêàçâàò ÷ðåç íÿêîè öåëåíàñî÷åíè âúïðîñè, ÷å èíêâèçèòîðèòå ñà íàùðåê èìåííî çà òîâà
ðàçãðàíè÷àâàíå íà ïîíÿòèÿòà...
Òúé ÷å êðàéíîñòèòå íà Ñèìîí-Ïåòúð âìåíÿâàò âèíà è íà Èèñóñ. Да се твърди обратното, би било погрешно и ние
ще го докажем.
w
wwww
Ïðè Ìàòåé (ÕVII, 24-27) ÷åòåì ñëåäíèÿ ðàçêàç, äîïóñíàò òâúðäå íåïðåäïàçëèâî îò àíîíèìíèòå ïèñàðè îò ÷åòâúðòè
âåê, çàùîòî òîé çà ñåòåí ïúò ðàçêðèâà íà÷èíà çà ïîïúëâàíå íà äîõîäèòå, õàðàêòåðåí çà Èèñóñ è çèëîòèòå: “À êîãàòî
äîéäîõà â Êàïåðíàóì, ïðèáëèæèõà ñå äî Ïåòðà îíèÿ, êîèòî ñúáèðàõà äèäðàõìèòå, è ðåêîõà: Âàøèÿò Ó÷èòåë íå ïëàùà ëè
äèäðàõìà? Òîé îòãîâàðÿ: Äà. È êîãàòî âëåçå âêúùè, Èèñóñ ãî èçïðåâàðè è ðå÷å: êàê òè ñå ñòðóâà, Ñèìîíå? Çåìíèòå öàðå îò
êîãî âçåìàò ìèòî èëè äàíúê? Îò ñâîèòå ëè ñèíîâå, èëè îò ÷óæäèòå? Ïåòúð ìó êàçâà: Îò ÷óæäèòå. Èèñóñ ìó ðå÷å: È òúé,
ñèíîâåòå ñà ñâîáîäíè; íî çà äà íå ãè ñúáëàçíèì, èäè íà ìîðåòî, õâúðëè âúäèöà, è ïúðâàòà ðèáà, êîÿòî ñå óëîâè, âçåìè; è
êàòî è ðàçïîðèø óñòàòà, ùå íàìåðèø ñòàòèð, âçåìè ãî è äàé èì çà Ìåíå è ñåáå ñè...”
×å å ÷óäî, ÷óäî å, è òî êàêâî! Íî ñëåä êàòî å âúïëàòåí Áîã, Èèñóñ ìîæå ñàìî äà ùðàêíå ñ ïðúñò, çà äà ñå ïîÿâè â
ðúêàòà ìó èñêàíèÿ ñòàòèð. Ìîæå è ïðîñòî äà êàæå íà Ñèìîí-Ïåòúð: “Áðúêíè ñ ðúêà â ïîÿñà ñè è ùå íàìåðèø òàì ìîíåòàòà,
ñ êîÿòî è äâàìàòà äà ñè ïëàòèì òàêñàòà...” Íèùî ïîäîáíî. Ñèìîí, êîéòî ñúùî êàòî íåãî òîêó-ùî å ïðåêîñèë öÿëà Ãàëèëåÿ,
ïðåäâàðèòåëíî å âòúêíàë â ïîÿñà ñè âúäèöà. Èìà ñè è ñòðúâ, íî íå êàçâàò îò êàêâî. È ñëåä êàòî òîé âåäíàãà óëàâÿ ðèáàòà,
Èèñóñ îò ðàçñòîÿíèå ìàòåðèàëèçèðà â óñòàòà è ñòàòèðà, ñ êîéòî äà ñè ïëàòè òàêñàòà. Ïî-õóáàâî îò òîâà - çäðàâå! Íèêîãà
íÿìà äà óçíàåì äàëè ðèáàòà äúëãî ñå å ðàçõîæäàëà ñ ìîíåòàòà â óñòà, íàëàïàíà íåèçâåñòíî êàê è êúäå è ïàçåíà ïðåç
öÿëîòî âðåìå, äîêàòî íà ïúòÿ è ñå èçïðå÷è êóêàòà íà Ñèìîí-Ïåòúð. Íåùî, êîåòî ùå è ïîçâîëè äà èçäúõíå ñ îòâîðåíà óñòà,
èçâúí åñòåñòâåíàòà è ñðåäà. Íÿìà äà íè áúäå îáÿñíåíî êàê îòâàðÿ óñòà, çà äà çàõàïå ñòðúâòà, áåç ïðè òîâà äà èçòúðâå
ìîíåòàòà. Çà íàèâíèöèòå, ëàêîìè çà ÷óäåñà, âñè÷êî å íàðåä. Ñàìî ÷å èñòèíàòà å ïî-ïðîñòà. È ïî-ãðîçíà, à èñòèíñêîòî ëèöå
íà èñòîðè÷åñêèÿ Èèñóñ ñå ÿâÿâà áåç ìàñêà.
Êîãàòî åäèí ïàïà óìðå, ñ÷óïâàò ïðúñòåíà ìó, íàðè÷àí “ïðúñòåí íà ðèáàðÿ”. È ãðàâèðàò íîâ çà ñëåäâàùèÿ ïàïà.
Òîçè ðèòóàë å â ïàìåò íà äóìèòå íà Èèñóñ: “...âúðâåòå ñëåä Ìåíå è Àç ùå âè íàïðàâÿ ëîâöè íà ÷îâåöè...” (Ìàòåé, IV, 19.)
Âñúùíîñò òåçè, êúì êîèòî ñà îòïðàâåíè, îñîáåíî Ñèìîí, íÿìà çàùî äà ñè ñìåíÿò ïðîôåñèÿòà. Çàùîòî Ñèìîí, êàêòî è
ñèíúò ìó Èóäà, íîñè è ïðåçèìåòî Èñêàðèîò (Èîàí, ÕÕI, 15) è Âàðéîíà (Èîàí, IV, 70). Òúé ÷å íàøèòå äâàìà óáèéöè è
äæåá÷èè ñà íàïúëíî ãîòîâè äà äåéñòâàò ïîä êîìàíäâàíåòî íà åäèí îò ñèíîâåòå íà “çåìíèòå öàðå”. Òðÿáâà äà ñå óòî÷íèì.
Äàëè Èèñóñ å ñèí íà Íåáåñíèÿò öàð, èëè ñèí íà çåìíèòå öàðå? Òóê å íàëèöå î÷åâèäíî ïðîòèâîðå÷èå. Ñèìîí íàïúëíî ñè
äàâà ñìåòêà çà ïðåäèøíèòå ñè ïðåñòúïëåíèÿ: “... èäè ñè îò ìåíå, Ãîñïîäè, ïîíåæå àç ñúì ãðåøåí ÷îâåê...” (Ëóêà, V, 8.)
Ìîæåì äà êàæåì, ÷å ðèáàòà îò òàçè èñòîðèÿ å áàëàìàòà îò ñúâðåìåííèÿ æàðãîí. Èìà ëè ñëó÷àé íÿêîÿ ðèáà äà
áúäå èçìúêíàòà îò åñòåñòâåíàòà è ñðåäà, çà äà è ñå îñèãóðè äóõîâíî áúäåùå? Óëîâåíà, íàøàòà ðèáà ÿ ÷àêà íåèçìåííàòà è
ñúäáà: íàé-íàïðåä ùå è ìàõíàò ëþñïèòå (ùå è îòíåìàò îáëåêëîòî), ïîñëå - âúòðåøíîñòèòå (ïàðèòå) è íàêðàÿ ùå áúäå
èçïå÷åíà èëè îùå ïî-äîáðå èçïúðæåíà, çà äà ïîñëóæè çà õðàíà íà òîçè èëè òåçè, êîèòî ñà ÿ “ïëåíèëè”. Áàëàìàòà ñúùî
áèâà “ñãàùâàí”, “ðàçïåðäóøèíåí” è “èçêëüîïàí”.
Âñúùíîñò “ïðúñòåíúò íà ðèáàðÿ”, àòðèáóòúò íà íàñëåäíèêà íà Ñèìîí-Ïåòúð, ïðåäñòàâëÿâà èìåííî íåãî, õâúðëÿù
ðèáàðñêà ìðåæà. È òóê ñèìâîëèòå ãîâîðÿò. Íèêîé íå âàäè ðèáàòà îò âîäàòà çà íåéíî äîáðî, à åäèíñòâåíî â èíòåðåñ íà
ðèáàðÿ, è òÿ ïðåäâàðèòåëíî âå÷å å â òèãàíà.
Íåêà ðàçòúëêóâàìå òîçè îòêúñ îò Åâàíãåëèÿòà. Â íåãî Èèñóñ ñå îáÿâÿâà çà ñèí íà “çåìíèòå öàðå”, îòêàçâà äà ñè
ïëàòè íàëîãà è äîðè ïðåòåíäèðà òîé äà ãî ñúáèðà. Çà íåãî ðåøåíèåòî íà çàäà÷àòà, ïîñòàâåíà îò ñúáèðà÷à íà òàêñè â
Êàïåðíàóì, å ìíîãî ïðîñòà. Ñèìîí ùå ñå ñïóñíå êúì åçåðîòî, ùå íàìåðè òàì íÿêîé “áàëàìà” (“ðèáà”), à âñúùíîñò íÿêîé
÷îâå÷åö, îò êîãîòî ùå îòìúêíå íåîáõîäèìàòà ñóìà çà âëèçàíå â Êàïåðíàóì. Òîâà å ëåñíî çà Ñèìîí, òîé å ïðèâèêíàë äà
èçïúëíÿâà òàêèâà çàäà÷è. Ëÿâàòà ðúêà ùå ñå ïðîòåãíå êðàñíîðå÷èâî, çà äà ïîëó÷è ÷åòèðèòå äðàõìè èëè ðàâíîñòîéíèÿ èì
ñòàòèð. À äÿñíàòà ëåêî ùå îòêðèå ñêðèòàòà ïîä íàìåòàëîòî ñèêà, ñòðàøíàòà ïàëåñòèíñêà êàìà, äàëà èìåòî ñè íà ñèêàðèòå.
Òàêà, áåç äà ñå îòêàçâàò îò ñòàòóòà ñè íà “ñèíîâå íà çåìíèòå öàðå”, Èèñóñ è Ñèìîí ùå âëÿçàò â Êàïåðíàóì, áåç ðåàëíî äà
ïëàòÿò èçèñêâàíàòà òàêñà.
Êàòåãîðè÷íîòî äîêàçàòåëñòâî, ÷å ñòàâà äóìà çà âçèìàíåòî íà îòêóï îò ìèíóâà÷, à íå çà ÷óäî, å â òîâà, ÷å íå Èèñóñ
ñå çàåìà äà äîñòàâè ñòàòèðà.
Äà íàïðàâèø òàêà, ÷å òàçè ìîíåòà äà ñå ïîÿâè èçíåâèäåëèöà, ñÿêàø îò íåáèòèåòî, ñÿêàø ñè ôîêóñíèê, å ñàìî âúâ
âëàñòòà íà ïðåâúïëàòåí Áîã. Íÿìà íóæäà îò èçëèøíè óñëîæíåíèÿ, îò âúäèöà, îò êóêà è ñòðúâ, îò ðèáà è ò. í. È âñå ïàê, íå
Èèñóñ îñúùåñòâÿâà îïåðàöèÿòà. Çàùî? Àìè çàùîòî òîé å äðåáåí íà ðúñò, çàñòàðÿë, ñëàá è íå áè óïëàøèë ñ íèùî
åâåíòóàëíàòà æåðòâà. Ìîæå äà ãî ñòîðè ñàìî Ñèìîí, “Êàìúêà”, “Ñêàëàòà”. Çàùîòî òîé èìà âèä, êîéòî áè ñòðåñíàë òàçè
æåðòâà, à è çíàå êàê.
Èçâåñòíà å ëàòèíñêàòà ñèãëà ICHTYS, òðàíñêðèïöèÿ ñ ëàòèíñêè áóêâè íà ãðúöêèÿ ìîíîãðàì íà Èèñóñ, ñúñòàâåí îò
ïúðâèòå áóêâè íà äóìèòå “Èèñóñ Õðèñòîñ, Ñèí Áîæè, Ñïàñèòåë” (íà òîçè åçèê: “Iesous Christos Theou Uios Soter”). È òî÷íî
òàçè ëàòèíñêà ñèãëà ICHTYS (íà ãðúöêè åçèê Ikhtus: ðèáà) ùå íè ðàçêðèå õèòðèíàòà, äî êîÿòî ïðèáÿãâàò àíîíèìíèòå ïèñàðè
îò ÷åòâúðòè âåê, çà äà ïðèêðèÿò íåóäîáíàòà èñòèíà çà åïèçîäà ñ ðèáàòà è ñòàòèðà. Èçâåñòíî å, ÷å Èèñóñ äåëè õîðàòà íà äâå
äîñòà îò÷åòëèâè êàòåãîðèè: îâöåòå, ò. å. “äîáðèòå”, íåãîâèòå õîðà (Ìàòåé, ÕV, 24 è ÕÕV, 32,33; Èîàí, Õ, 2). Çà òÿõ å
îïðåäåëåíî ìÿñòî îò äÿñíàòà ìó ñòðàíà è âå÷íî áëàæåíñòâî. Äðóãèòå ñà “êîçèòå”, ò. å. “ëîøèòå”, íåãîâèòå íåïðèÿòåëè, çà
êîèòî ñå ïàçè ìÿñòî îò ëÿâàòà ìó ñòðàíà è ãè ÷àêà âå÷íî íåùàñòèå...
Åòî ÷å ñòèãàìå äî èñòèíñêîòî çíà÷åíèå íà ëàòèíñêàòà ñèãëà ICHTYS. Ôîíåòè÷íî òÿ ñúîòâåòñòâà íà íà
ñòàðîåâðåéñêîòî “èø-òèñ” (àëåô-èîä-øèí è òàó-èîä-øèí), îçíà÷àâàùî áóêâàëíî “÷îâåê-êîçåë”. Òåçè “õîðà-êîçëè” ùå áúäàò
öÿë âåê ïîñòîÿííè æåðòâè íà çèëîòèòå, êàêòî ïèøå Èîñèô Ôëàâèé â ñâîèòå “Èóäåéñêè âîéíè” è “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”.
Âñå ïàê, íå ìîæåì äà îòìèíåì ñ ìúë÷àíèå îùå åäíà õèïîòåçà çà ÷óäîòî ñ ðèáàòà è ñòàòèðà. Çíàå ñå, ÷å â äðåâíà
Ïàëåñòèíà (ïðèìåðíî â Äåêàïîëèñ) íàðåä ñ åâðåèòå îáèòàâà è êîìïàêòíî ãðúöêî íàñåëåíèå. Ïðè òÿõ ïîãðåáàëíèòå
òðàäèöèè èçèñêâàò ìúðòâèòå äà îòïúòóâàò çà äðóãèÿ ñâÿò ñ ìîíåòà, îáîë, ìåæäó çúáèòå, ñ êîÿòî äà ïëàòÿò íà ëîäêàðÿ
w
wwww
Õàðîí, çà äà ãè ïðåêàðà ïðåç ðåêàòà Ñòèêñ è äà èì ñïåñòè ïî òîçè íà÷èí áåçêðàéíîòî ëóòàíå íà äóøèòå èì â ìåæäèííèÿ
ñâÿò. Ìîíåòàòà îò åäèí îáîë íÿìà ãîëÿìà ñòîéíîñò. Íî çàìîæíèòå ñåìåéñòâà î÷åâèäíî ñà ïîñòàâÿëè ïî-ñêúïè ìîíåòè â
óñòèòå íà ñâîèòå ïîêîéíèöè. È ñúâñåì åñòåñòâåíî âúçíèêâà âúïðîñúò: äàëè “÷îâåêúò-êîçåë” íå å ïðîñòî òðóï, êîéòî ÷àêà
îêîí÷àòåëíîòî ñè ïîãðåáåíèå è îò êîãîòî Ñèìîí-Ïåòúð òðÿáâà äà îòíåìå ìîíåòàòà? Êîãàòî èìàø ñìåëîñòòà äà îãðàáèø
æèâèòå, êîëêî ìó å äà îáåðåø ìúðòâèòå...
Äðóã åïèçîä îò îíèÿ âðåìåíà, ïðåäàäåí îò Èîñèô Ôëàâèé, ïîòâúðæäàâà âñè÷êî äîòóê. Â íåãîâèòå “Èóäåéñêè
äðåâíîñòè”, â ãëàâà 20, ÷åòåì íåùî, êîåòî áè òðÿáâàëî äà ñå å ñëó÷èëî ïðåç 63 ã.: “Òúé êàòî Ôåñòèé áå óìðÿë, Íåðîí äàäå
óïðàâëåíèåòî íà Èóäåÿ íà Àëâèíèé è öàð Àãðèïà îòíå îò Èîñèô âîäåíåòî íà æåðòâîïðèíîøåíèÿòà, çà äà ãî äàäå íà
Àíàíèÿ, ñèí íà Àíàíèÿ. Áàùàòà Àíàíèÿ áå ñìÿòàí çà åäèí îò íàé-ùàñòëèâèòå õîðà íà çåìÿòà. Äúëãî ñå áå ðàäâàë íà
ãîëÿìàòà ÷åñò è ìó ñå ðîäèõà ïåò ñèíà, êàòî âñè÷êèòå ãî íàñëåäèõà íà äëúæíîñòòà ìó. Íåùî, êîåòî íå ñå å ñëó÷âàëî
äðóãèìó. Åäèíèÿò îò ñèíîâåòå, Àíàíèÿ, çà êîãîòî íè å äóìàòà ñåãà, áå äðúçíîâåí è ïðåäïðèåì÷èâ ìúæ. Òîé áå îò ñåêòàòà íà
ñàäóêåèòå, êîèòî, êàêòî âå÷å êàçàõìå, ñà íàé-ñòðîãèòå îò âñè÷êè åâðåè è íàé-ñóðîâè â ìèðîãëåäà ñè. Òîé èçäåáíà ìîìåíòà -
Ôåñòèé áå âå÷å ìúðòúâ, à Àëâèíèé íå áå îùå ïðèñòèãíàë, - çà äà ñâèêà ñúâåò, ïðåä êîéòî ïðèçîâà Èàêîâ, áðàò íà Èèñóñ,
íàðè÷àí Õðèñòîñ è íÿêîè äðóãè, êàòî ãè îáâèíè, ÷å ñà ïîãàçèëè Çàêîíà è ãè îñúäè íà ïðåáèâàíå ñ êàìúíè. Ñòîðåíîòî íèêàê
íå ñå õàðåñà íà îíåçè æèòåëè íà Èåðóñàëèì, êîèòî íîñåõà â ñúðöàòà ñè ìèëîñò è èñòèíñêà ëþáîâ â ñúáëþäàâàíåòî íà
íàøèòå çàêîíè. Òå èçïðàòèõà òàéíè ïðàòåíèöè äî öàð Àãðèïà, çà äà ãî ïîìîëÿò äà âìåíè íà Àíàíèÿ äà íå ïðåäïðèåìà
ïîäîáíè íåùà, òúé êàòî áå èçâúðøèë íåùî íåïðîñòèìî. Íÿêîè äîðè òðúãíàõà äà ïîñðåùíàò Àëâèíèé, êîéòî áå ïîòåãëèë îò
Àëåêñàíäðèÿ, çà äà ìó ðàçêàæàò êàêâî å ñòàíàëî è äà èçäåéñòâàò Àíàíèÿ äà íå ìîæå äà ñâèêâà òîçè ñúâåò áåç íåãîâîòî
ðàçðåøåíèå. Òîé îòêëèêíà íà òåõíèòå ÷óâñòâà è íàïèñà ãíåâíî ïèñìî äî Àíàíèÿ, êàòî ãî çàïëàøè ñ íàêàçàíèå. Àãðèïà, êàòî
íàó÷è çà îòíîøåíèåòî íà ðèìñêèÿ ëåãàò, ìó îòíå âîäåíåòî íà æåðòâîïðèíîøåíèÿòà, êîåòî òîé áå îñúùåñòâèë ñàìî ÷åòèðè
ìåñåöà, è ãî ïðåäîñòàâè íà Èèñóñ, ñèí Äàìíååâ.
Êîãàòî Àëâèíèé ïðèñòèãíà â Èåðóñàëèì, òîé âëîæè âñè÷êèòå ñè óñèëèÿ, çà äà âúçñòàíîâè ñïîêîéñòâèåòî â
ïðîâèíöèÿòà, êàòî îñúäè íà ñìúðò ãîëÿìà ÷àñò îò òåçè êðàäöè. Ïî ñúùîòî âðåìå, Àíàíèÿ, êîéòî áå ñâåùåíèê ñ ìíîãî
çàñëóãè, áå çàïî÷íàë äà ïå÷åëè ñúðöàòà íà âñè÷êè, êàòî õîðàòà ãî ïî÷èòàõà çàðàäè ëèáåðàëíîñòòà ìó...” (Èîñèô Ôëàâèé,
“Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕÕ, VIII.)
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å òîçè ïàñàæ îò ðúêîïèñà íà Èîñèô Ôëàâèé å ïðåòúðïÿë íàìåñà íà ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è,
êîÿòî íå áëåñòè ñ èíòåëèãåíòíîñò. Çàùîòî:
à) êàçâà ñå, ÷å Àíàíèÿ è ñèíîâåòå ìó ñà ñå èçðåäèëè âúâ âîäåíåòî íà æåðòâîïðèíîøåíèÿòà è ñúùåâðåìåííî, ÷å
åäèí îò òÿõ íàñëåäÿâà íÿêîé ñè Èîñèô. Òàêà ÷å èìà ïðîòèâîðå÷èå;
á) êàçâàò íè, ÷å Èàêîâ, áðàò íà Èèñóñ (òîâà å Èàêîâ Ìëàäøè, òúé êàòî Èàêîâ Ñòàðøè óìèðà ñúñ Ñèìîí-Ïåòúð ïðåç
47 ã.) å ïðåáèò ñ êàìúíè çàåäíî ñ äðóãè, çàäåòî å ïîãàçèë åâðåéñêèÿ Çàêîí. Íî òîçè åâðåéñêè çàêîí, ñúáëþäàâàí òàêà
ñòðèêòíî îò ñàäóêåèòå, çàáðàíÿâà äà ñå ïðîèçíàñÿ ïîâå÷å îò åäíà ñìúðòíà ïðèñúäà íà äåí. Òî÷íî ñðåùó òîâà ïðîòåñòèðàò
æèòåëèòå íà Èåðóñàëèì, à íå ñðåùó ñàìîòî îñúæäàíå íà ñìúðò íà ïðèñòúïèëèòå çàêîíà. Çíà÷è, Èàêîâ Ìëàäøè è “íÿêîè
äðóãè” ñà ñúäåíè è îñúäåíè ñ äðóãè ìîòèâè. Êàêâè? Åòî ãè:
â) â ïîñëåäíèÿ ïàðàãðàô îò òîçè öèòàò ñå êàçâà, ÷å Àëâèíèé “âëîæè âñè÷êèòå ñè óñèëèÿ, çà äà âúçñòàíîâè
ñïîêîéñòâèåòî â ïðîâèíöèÿòà, êàòî îñúäè íà ñìúðò ãîëÿìà ÷àñò îò òåçè êðàäöè”. Íî êúäå â ïðåäõîäíèÿ òåêñò ñòàâà äóìà çà
êðàäöè? Íèêúäå. Ïîíå â îñòàâåíîòî íè îò ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è. Çàùîòî ñúñ ñèãóðíîñò â òåêñòà íà Èîñèô Ôëàâèé ñå å
ãîâîðèëî çà òÿõ? Êàêòî è â ïðåäèøíèòå ãëàâè íà òðóäà ìó, êúäåòî òîé ñ ïîäðîáíîñòè ðàçêðèâà èçäåâàòåëñòâàòà íà
ñèêàðèòå.
Âñúùíîñò îòêúñúò, êîéòî ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è ñòàðàòåëíî ñà ïðåìàõíàëè, å ðàçêàçúò çà åêçåêóöèÿòà íà òîçè
“Èàêîâ, áðàò íà Èèñóñ, íàðè÷àí Õðèñòîñ”. Íå ñòàâà äóìà ñàìî çà íàðóøàâàíå íà åâðåéñêèòå ðåëèãèîçíè çàêîíè, à ÷èñòî è
ïðîñòî çà êðèìèíàëíè ïðåñòúïëåíèÿ. Â ïðåìàõíàòèÿ îò ïðåïèñâà÷èòå îòêúñ å ïðèñúñòâàëà äóìàòà “êðàäöè”, ùîì ñå
ñïîìåíàâà ïîñëå. Íî íàøèòå ïðåïèñâà÷è, ìàëêî èëè ìíîãî íåâåæè, êàòî ñå èìà ïðåäâèä åïîõàòà (ðàííîòî Ñðåäíîâåêîâèå),
êîèòî ñà ñðè÷àëè ìú÷èòåëíî ðåä ïî ðåä, êàòî ñà ñî÷åëè ñ ïðúñò äóìèòå, íå ñà ìîæåëè äà ÷åòàò ñ ëåêîòà, ñ êîÿòî íèå ãî
ïðàâèì äíåñ, è íå ñà çàáåëÿçàëè, ÷å äîáàâêèòå èì íå ñå âðúçâàò ñ ïðîäúëæåíèåòî íà òåêñòà.
Çà äà èçáåãíåì èçïîëçâàíåòî íà ñúâðåìåíåí ïðåâîä, êîéòî áè ìîãúë äà îòðàçÿâà èäåîëîãè÷åñêèòå ïðèñòðàñòèÿ è
ðåëèãèîçíèòå ïðåäïî÷èòàíèÿ íà ïðåâîäà÷èòå, ñå ñïðÿõìå íà ïðåâîäà íà Àðíî ä’Àíäèëè (1588-1674), ïðåâîäà÷ íà
ìíîæåñòâî ðåëèãèîçíè ïðîèçâåäåíèÿ, ïî-ãîëÿì áðàò íà Àíòîàí Àðíî, “âåëèêèÿ Àðíî”, çàùèòíèê íà ÿíñåíèñòèòå ñðåùó
èåçóèòèòå è áðàò íà Àíæåëèêà, àáàòåñàòà íà “Ïîðò Ðîÿë”.
Ïî îíîâà âðåìå ëèáåðàëíàòà êðèòèêà íà õðèñòèÿíñòâîòî âñå îùå íå ñúùåñòâóâà è Àðíî ä’Àíäèëè íå ïîäîçèðà
1
êîëêî å âàæíà íåãîâàòà èñêðåíîñò â òàçè îáëàñò. Така текстъс, който използваме, придобива по-голяма дълбочина
17
ÁßÃÑÒÂÎÒÎ ÂÚÂ ÔÈÍÈÊÈß
1
Вж. Иосиф Флавий, „Древна история на евреите и еврейската война срещу римляните”. Превод от гръцкия оригинал на Арно
д`Андили, адаптиран на съвременен френски от Бюшон, изд. „Лидис”, Париж, 1968.
w
wwww
Този, който се отнася с милосърдие към всички хора, печели милосърдието на Небето
РАВИН ГАМАЛИЕЛ ІІІ, 3 век
Ïðèäâèæâàíèÿòà íà Èèñóñ ïðåç ÷åòèðèòå ãîäèíè íà ïóáëè÷íî îòêðèòèÿ ìó æèâîò íå ñà ïëîä íà ñëó÷àéíîñò. Òå ñå
íàëàãàò îò ñúîáðúæåíèÿ çà ñèãóðíîñò. Òîé ïðåòåíäèðà çà âúçñòàíîâÿâàíå íà öàðñòâî ñ ðåëèãèîçåí õàðàêòåð. Îáÿâÿâà ñå çà
íàñëåäíèê íà òðîíà íà Äàâèä. Çàîáèêîëåí å îò çèëîòè, íÿêîè îò êîèòî èìàò ìíîãî ëîøà ðåïóòàöèÿ, àêî ñå ñúäè ïî
ïðÿêîðèòå èì. Íÿìà íà÷èí äà íå å ñëåäåí îò ïîëèöèèòå íà ðèìëÿíèòå è íà èäóìåéñêèòå òåòðàðõè. Åòî çàùî, êîãàòî
âèæäàìå êàê õðèñòèÿíñêèòå èñòîðèöè îïðåäåëÿò êàòî “îòòåãëÿíå” íåãîâîòî ïúòóâàíå âúâ Ôèíèêèÿ, ìîæåì ñàìî äà ñå
óäèâèì èëè âúçïðèåìåì òàçè äóìà â íåéíîòî âîåííî çíà÷åíèå.
Êîãàòî ñè â Èåðóñàëèì, Ñâåùåíèÿ ãðàä, êúäåòî êàòî âñåêè åâðåèí ïî êðúâ èìàø ïðàâî íà äîñòúï âñåêè äåí äî
ïðåäïîñëåäíîòî ïðåäâåðèå íà Õðàìà çà ìúæåòå (Èèñóñ íå ñå ëèøàâà îò íåãî), òðóäíî ìîæå äà ñå îáÿñíè “îòòåãëÿíåòî” âúâ
Ôèíèêèÿ. Òàì íàñåëåíèåòî âèíàãè å áèëî âðàæäåáíî êúì åâðåéñêèÿ íàðîä è êóëòîâåòå ìó ñà îñíîâíî åçè÷åñêè. Íåèçáåæíî
ùå ñå ñáëúñêàø íåïðåêúñíàòî ñ íåïðàâåäíè ðèòóàëè.
Âñúùíîñò íàèñòèíà ñòàâà äóìà çà âîåííî îòòåãëÿíå, ò. å. áÿãñòâî, è òî â ìåñòà, çà êîèòî íèêîé íå áè ïîìèñëèë, ÷å
Èèñóñ ùå òúðñè ñïàñåíèå òàì. Îò Èåðóñàëèì, êúäåòî ñå íàìèðà òîãàâà, äî Ñèäîí, ïðåç Èóäåÿ, âðàæäåáíàòà Ñàìàðèÿ è
Ãàëèëåÿ, èìà îêîëî ñòî è äåâåòäåñåò êèëîìåòðà ïî ïðàâà ëèíèÿ. Âñå îùå íå çíàåì òî÷íî ïî êîé ïúò ìèíàâà Èèñóñ, íî
ìîæåì äà ïðåäïîëîæèì, ÷å çàåäíî ñ íÿêîëêîòî ïðèäðóæàâàùè ãî ó÷åíèöè (áåçñïîðíî ñðåä òÿõ ñà íåèçìåííèòå Ñèìîí,
Èàêîâ èÈîàí), òîé ñå ñìåñâà ñ êåðâàíà îò ïîêëîííèöè, ïîåëè çà Ôèíèêèÿ, çà äà ó÷àñòâàò âúâ âúçïîìåíàòåëíèòå öåðåìîíèè
ïî ïîâîä ñìúðòà è âúçêðåñåíèåòî íà Àäîíèñ. Çàùîòî, àêî ñå äîâåðèì íà òðóäîâåòå íà êàòîëè÷åñêèòå èñòîðèöè è
òúëêóâàòåëè, Èèñóñ ñå óêðèâà âúâ Ôèíèêèÿ òî÷íî ïðåç þíè 29 ã. Òîé ïðèñòèãà òàì çà íà÷àëîòî íà ãîäèøíèòå öåðåìîíèè,
÷èåòî ïðîâåæäàíå ñúâïàäà ñ ëÿòíîòî ñëúíöåñòîåíå, êîãàòî ðàçöúôòÿâà “ðîçàòà íà Äàìàñê”, òàçè àíåìîíèÿ, ïîñâåòåíà íà
Àäîíèñ.
Òîé ùå îñòàíå òàì çàìàëêî, íàé-ìíîãî äåñåòèíà äíè, çàùîòî ãî ðàçïîçíàâàò: “È êàòî èçëåçå îòòàì, Èèñóñ çàìèíà
çà ñòðàíèòå Òèðêà è Ñèäîíñêà, È åòî, åäíà æåíà õàíàíåéêà, êàòî èçëåçå îò îíèÿ ïðåäåëè, âèêàøå êúì Íåãî è êàçâàøå:
ïîìèëóé ìå, Ãîñïîäè, Ñèíå Äàâèäîâ! Äúùåðÿ ìè çëå ñå ìú÷è îò áÿñ. Íî Òîé íå è îòâúðíà íèòî äóìà. È ó÷åíèöèòå Ìó ñå
ïðèáëèæèõà äî Íåãî, ìîëåõà Ãî è êàçâàõà: îòïðàòè ÿ, çàùîòî âèêà ïîäèðå íè...” (Ìàòåé, ÕV, 21-23.)
Ïðè Ìàðêî âå÷å ñå óòî÷íÿâà, ÷å æåëàíèåòî ìó å äà îñòàíå ñêðèò: “È êàòî ñòàíà îòòàì, , îòèäå â ïðåäåëèòå Òèðêè è
Ñèäîíñêè; è êàòî âëåçå â åäíà êúùà, íå æåëàåøå íèêîé äà Ãî óçíàå; àëà íå ìîæà äà ñå óêðèå. Çàùîòî ÷ó çà Íåãî åäíà
æåíà, ÷èÿòî äúùåðÿ áåøå îáõâàíàòà îò íå÷èñò äóõ, è êàòî äîéäå, ïàäíà ïðåä íîçåòå Ìó...” (Ìàðêî, VII, 24, 25). Çíà÷è òîé
íàèñòèíà íå èñêà íèêîé äà çíàå êîé å, æåëàå äà îñòàíå ñêðèò. Ñòðàííî äúðæàíå çà åäèí âúïëàòåí áîã, ÿâèë ñå äà îãëàñè
èñòèíàòà ïðåä òúëïàòà - áÿãà è âëèçà “â åäíà êúùà”, çà äà ñå “óêðèå”. Òîçè äîì âåðîÿòíî å íà òàéíñòâåíèÿ áðàò, ÷èåòî èìå
íå çíàåì è êîéòî å æèâÿë â Ñèäîí ïîä èìåòî Ñèäîíèé. Дали той не е загадъчният скрит син, за когото говорихме в глава 5?
Çíàåì ïðîäúëæåíèåòî íà òîçè åïèçîä. Èèñóñ íå ìîæå ïîâå÷å äà îñòàíå âúâ Ôèíèêèÿ, çàùîòî å ðàçïîçíàò. Òîé áÿãà
îòíîâî.
“Êàòî èçëåçå ïàê îò ïðåäåëèòå Òèðñêè è Ñèäîíñêè, Èèñóñ îòèäå êúì Ãàëèëåéñêî ìîðå ïðåç ïðåäåëèòå íà Äåñåòîãðàäèå
(Äåêàïîëèñ)...” (Ìàðêî, VII, 31.)
Àêî ðàçãëåäàìå êàðòàòà íà òîçè ðàéîí, ùå êîíñòàòèðàìå, ÷å Èèñóñ ñå îïèòâà äà çàáëóäè ãðàæäàíèòå íà Òèð.
Âñúùíîñò îò òîçè ãðàä òîé ïîåìà íà ñåâåð ïî ñðåäèçåìíîìîðñêîòî êðàéáðåæèå äî Ñèäîí, ãðàä, ðàçïîëîæåí íàä Òèð íà
ïðèáëèçèòåëíî ïåòäåñåò êèëîìåòðà. Òàêà òèðñêèòå ãðàæäàíè ìîãàò äà ïðåäïîëîæàò, ÷å òîé îêîí÷àòåëíî íàïóñêà
Ïàëåñòèíà. È àêî ñà ïðåäàëè íÿêàêâà èíôîðìàöèÿ íà êîííàòà ðèìñêà æàíäàðìåðèÿ, òÿ å ïîãðåøíà. Ñëåä Ñèäîí ñâèâà êîñî
íà èçòîê è ñå âðúùà â Ãàëèëåÿ, , íî ïðåç Äåêàïîëèñ. Âñè÷êî òîâà å íàïúëíî íîðìàëíî çà ÷îâåê, ÷èÿòî ãëàâà èìà öåíà è å
ñëåäâàí ïî ïåòèòå îò ðèìñêàòà ïîëèöèÿ. Íî çàùî äà ãî êðèÿò îò íàñ?
“Îòòåãëÿíåòî” âúâ Ôèíèêèÿ, ïðîâàëåíî îò æåíàòà õàíàíåéêà è íåéíàòà áúáðèâîñò, ñòàâà ïî âðåìå íà öåðåìîíèèòå,
ïîñâåòåíè íà Àäîíèñ. Òîé å áîã íà æèòîòî è èçîáùî íà ðàäòèòåëíîñòòà è êóëòúò êúì íåãî å îò íàé-ñòàðè âðåìåíà.
Ñïåöèàëèñòèòå ïî ðåëèãèîçíà èñòîðèÿ ãî ñìÿòàò çà ïðåäøåñòâåíèê íà åãèïåòñêèÿ Îçèðèñ. Íÿêúäå ãî ÷åñòâàò ïîä èìåòî
Åñõìóí, Àôëàä, äðóãàäå å èçâåñòåí êàòî Äóìóçè, Òàìóç, Ñàíäîí è íàêðàÿ Àäîíèñ.
Ïî âðåìåòî íà òåçè îïèòè çà ðåëèãèîçåí ñèíêðåòèçúì ïðîðîöèòå â Èçðàåë ñà óæàñåíè. Çà òÿõ òîâà å äóõîâåí
ðàçâðàò. È âñå ïàê â Èçðàåë ïî÷èòàò Òàìóç: “È äîâåäå ìå äî âõîäà âúâ âðàòàòà íà äîìà Ãîñïîäåí, êîèòî ñà êúì ñåâåð, è
åòî, òàì ñåäÿò æåíè, êîèòî îïëàêâàõà Òàìóçà...” (Èåçåêèèë, VIII, 14.) Òîé íîñè èìåòî “Íåáåñåí ïàñòèð” èëè “Èñòèíñêè ñèí”.
Êîãàòî ñëèçà ñðåä ñìúðòíèòå, ñòàâà òåõåí ãîñïîäàð è ïðèåìà èìåòî “Çåìåí ïàñòèð”. À êîãàòî âúçêðúñíå è çàïî÷íå äà ñå
âúçíàñÿ êúì ñâåòëèíàòà, âçåìà ñúñ ñåáå ñè è ïîêîéíèöèòå. Ïðåäè òîâà, äîêàòî òðàå ñèìâîëè÷íàòà ìó ñìúðò, ñòàòóÿòà ìó
ñå èçìèâà, íàìàçâà ñå ñ àðîìàòíè áëàãîóõàíèÿ è ñå ïîêðèâà ñ òúìíî÷åðâåí ïîêðîâ. Åòî çàùî ñïåöèàëèñòèòå ïî äðåâíèòå
ðåëèãèè íà Àñèðèÿ è Âàâèëîí, è â ÷àñòíîñò Åäóàðä Äîðì, ïðàâÿò èçâîäà, ÷å: “Ñìúðò, âúçêðåñåíèå, âúçíåñåíèå, íèùî íå
ëèïñâà â ìèñòåðèèòå íà Äóìóçè.” (Едуард Дорм, „Религиите на Вавилон и Асирия”).
À. Ìîðå çàåäíî ñ ìíîãî äðóãè àâòîðè íå ñå êîëåáàå äà íàïèøå: “Ñ ïúëíà ñèãóðíîñò ìîæåì äà òâúðäèì, ÷å
ôèíèêèéöèòå ñà ÷åðïåëè îò êóëòà êúì Àäîíèñ íàäåæäàòà çà ïîäíîâÿâàíå íà ÷îâåøêîòî ñúùåñòâóâàíå ñëåä ñìúðòòà.” (А.
Море, „Древна история на Изтока”).
w
wwww
Íàëàãà ñå äà ñå ñúãëàñèì, ÷å àíîíèìíèòå ïèñàðè, êîèòî ïðåç ÷åòâúðòè è ñëåäâàùèòå âåêîâå ðåäàêòèðàò
Åâàíãåëèÿòà, íè èçïðàâÿò ïðåä äâà âúçìîæíè èçâîäà:
à) èëè ñàìèÿò Èèñóñ, âïå÷àòëåí îò öåðåìîíèèòå, ïîñâåòåíè íà Àäîíèñ, ïðåç êðàòêèÿ ñè ïðåñòîé âúâ Ôèíèêèÿ,
ïðåäîïðåäåëÿ êðàÿ ñè ïî ïîäîáåí íà÷èí, êàòî ïðåäèçâèêâà ñúáèòèÿòà è èíñòðóêòèðà, êîèòî ùå ñå ïîãðèæàò çà òðóïà ìó
ñëåä ñìúðòòà;
á) èëè íèå ïðîñòî íå çíàåì êàêâî å ñòàíàëî â äåéñòâèòåëíîñò. À ïèñàðèòå îò ÷åòâúðòè âåê, ñú÷èíÿâàéêè
Åâàíãåëèÿòà, çà äà ïîïúëíÿò ïðàçíèíèòå âúâ ôàêòîëîãèÿòà, ñà çàèìñòâàëè äåòàéëè îò êóëòà êúì Àäîíèñ è êóëòà êúì
Ìèòðà.
Çàùîòî Èèñóñ ñúùî ñå ñðàâíÿâà ñ Íåáåñíèÿ ïàñòèð, íàðè÷à ñå åäèíñòâåí Ñèí Áîæè. Êîãàòî ñëèçà â Øåîë, òîé
ðàçðóøàâà èìïåðèÿòà íà Öàðÿ íà Ìðàêà è îñâîáîæäàâà ìúðòâèòå. Ëåãåíäàòà ðàçêàçâà, ÷å â ìîìåíòà íà íåãîâàòà ñìúðò ñà
âèäåëè ìúðòúâöè äà èçëèçàò îò ãðîáîâåòå ñè è äà áðîäÿò èç Èåðóñàëèì. Îñâåí òîâà òðóïúò ìó áèâà îáâèò â áëàãîóõàíèÿ.
Íà òðåòèÿ äåí âúçêðúñâà è çàåìà ìÿñòîòî ñè íà Íåáåòî, äî Áîãà. Âñè÷êî òîâà êàòî Òàìóç è Àäîíèñ, íèùî íå ëèïñâà è
ïëàãèàòñòâîòî å î÷åâèäíî.
Çà ïðåñòîÿ ìó îò òðè äíè è òðè íîùè â çåìÿòà è ïîñëåäâàëîòî âúçêðåñåíèå ñå ñïîìåíàâà ñàìî â òðè ïàñàæà îò
Åâàíãåëèÿòà. Âèæäà ñå àíàëîãèÿòà ñ ïðåñòîÿ íà Éîíà â ñòîìàõà íà ãîëÿìà ìîðñêà ðèáà. Íåùî, êîåòî Èèñóñ çàèìñòâà, áåç
äà ãî èçóìè àáñîëþòíèÿò ìó àáñóðä. Ó÷óäâàùî å êàê Ñèíúò Áîæè ïðèåìà è ðàçïðîñòðàíÿâà ïîäîáíà ãëóïîñò: ÷îâåê äà
ïðåæèâåå òðè äåíîíîùèÿ â ñòîìàõà íà êàøàëîò è äà èçëåçå îòòàì æèâ è íåâðåäèì.
Åòî ãè è òåçè òåêñòîâå îò Åâàíãåëèÿòà:
à) “Íî Òîé èì îòãîâîðè è ðå÷å: ëóêàâ è ïðåëþáîäååí ðîä èñêà ëè÷áè; íî ëè÷áà íÿìà äà ìó ñå äàäå, îñâåí ëè÷áàòà
íà ïðîðîê Éîíà; çàùîòî êàêòî Èîíà áåøå â óòðîáàòà êèòîâà òðè äíè è òðè íîùè, òúé è Ñèí ×îìå÷åñêèé ùå áúäå â ñúðöåòî
1
íà çåìÿòà òðè äíè è òðè íîùè...” (Ìàòåé, ÕII, 39, 40.)
á) “Ðîä ëóêàâ è ïðåëþáîäååí èñêà ëè÷áà, íî ëè÷áà íÿìà äà ìó ñå äàäå, îñâåí ëè÷áàòà íà ïðîðîê Èîíà...” (Ìàòåé,
ÕVI, 4.)
â) “Êîãàòî ïúê íàðîäúò íà÷åíà äà ñå ñòðóïâà, Òîé çàãîâîðè: Ëóêàâ å òîÿ ðîä; òúðñè ëè÷áà, íî ëè÷áà íÿìà äà ìó ñå
äàäå, îñâåí ëè÷áàòà íà ïðîðîê Èîíà; çàùîòî êàêòî Èîíà áåøå ëè÷áà çà íèíåâèéöè, òúé è Ñèí ×îâå÷åñêèé ùå áúäå çà òîÿ
ðîä...” (Ëóêà, ÕI, 29, 30.)
Õðîíîëîãè÷íî ïðåñòîÿò íà Èèñóñ âúâ Ôèíèêèÿ ñå ðàçïîëàãà ìåæäó òåêñòà “à” è òåêñòà “á”. Èëè “à” å ïî-êúñíà
äîáàâêà, íåùî,, êîåòî ÷åñòî ñå ñëó÷âà ïðè Ìàòåé, èëè, âå÷å âúâ Ôèíèêèÿ, Èèñóñ çàìèñëÿ äà èíñöåíèðà íåùî ïîäîáíî íà
ìèñòåðèèòå çà Òàìóç è Àäîíèñ. Â ðàìêèòå íà äîáàâêàòà îò “à” ñà èñêàëè ÷èòàòåëÿò äà íå óñòàíîâè âðúçêàòà ìåæäó
çàïîçíàâàíåòî ìó ñ öåðåìîíèèòå, ïîñâåòåíè íà Àäîíèñ, è íåãîâàòà çàÿâêà çà âúçêðåñåíèå. Çàùîòî çà íåãî íå се ñïîìåíàâà
ïðåäè òîâà. Èäåÿòà ãî ñïîõîæäà è òîé çàïî÷âà äà ÿ ñïîäåëÿ åäâà ñëåä ïðåáèâàâàíåòî ñè âúâ Ôèíèêèÿ.
Âïðî÷åì íàä Ñèäîí, íà ãåîãðàôñêàòà øèðèíà íà Êèïúð, â ðàéîíà íà Àðàä, Õàìàò, Åìàóñ, ðèìñêèòå ëåãèîíè,
ðàçïîëîæåíè âúâ Ôèíèêèÿ, îò äúëãî âðåìå ñúáëþäàâàò êóëòà êúì Ìèòðà. Îòñúñòâàù îò Ïàëåñòèíà (íå ñëó÷àéíî), òîçè áîã
ñå ïîÿâÿâà îòíîâî â Àëåêñàíäðèÿ è çàâëàäÿâà äðåâíèÿ ñâÿò.
Òîçè êóëò å íàé-ðàçïðîñòðàíåí ïðåç ÷åòèðèíàäåñåòè âåê ïð. Õðèñòà. À ïîñëåäíèÿò äîêóìåíò, êúäåòî ñòàâà äóìà çà
íåãî, äàòèðà îò ïåòè âåê ñë. Õðèñòà. Òàêà ÷å áîã Ìèòðà öàðóâà â ñúðöàòà íà ñâîèòå âÿðâàùè öåëè õèëÿäà è äåâåòñòîòèí
ãîäèíè. Èç÷åçâàíåòî ìó ñúâïàäà ñ ïðåäïðèåòèòå ñðåùó íåãî ìåðêè îò õðèñòèÿíñêèòå èìïåðàòîðè, íàñúñêâàíè îò
öúðêîâíèòå îòöè. Âîäè ñå áîðáà ñðåùó âñè÷êî, êîåòî íå å õðèñòèÿíñêî, è òî îðòîäîêñàëíî õðèñòèÿíñêî. Ïèòàãîðåéöè,
ïëàòîíèöè, ãíîñòèöè, ñåêòàíòè îò ðàçëè÷íè íåçàâèñèìè õðèñòèÿíñêè ðàçêðîíåíèÿ òîãàâà ñå ñðåùàò ñ ìåñèàíñêàòà è
õðèñòèÿíñêàòà òîëåðàíòíîñò.
Âñúùíîñò Ìèòðà å áîã íà ëåãèîíèòå. Âíåñåí ïðåç 181 ã. ïð. Õðèñòà â ñàìîòî ñúðöå íà Ðèì, òîé ñå ñäîáèâà ñ
èìïåðàòîðñêîòî ïîêðîâèòåëñòâî. Êîìîä, Äèîêëåöèàí, Ãàëåðèé, Ëåöèíèé, Þëèàí, Îðåëèàí ñà ãîðåùè ïîêëîííèöè íà Ìèòðà.
Âúçìîæíî å Íåðîí, ðîäåí íà 25 äåêåìâðè, äåíÿò, â êîéòî ÷åñòâàò ðàæäàíåòî íà Ìèòðà, äà å åäèí îò ïúðâèòå èìïåðàòîðè,
âúçñòàíîâèëè êóëòà êúì òîçè áîã.
Ìèòðà ñúùî ñå ðàæäà â ïåùåðà è ïðè ðàæäàíåòî ìó ïðèñúñòâàò îâ÷àðè; òîé å áîæåñòâåíèÿò ñòðåëåö ñ ëúê,
ïðîíèçâàù ñúñ ñòðåëèòå ñè òâîðåíèÿòà íà Çëîòî. Íà Òàéíàòà âå÷åðÿ íà ñåêòàíòèòå íà Ìèòðà ñå ÷óâà ñëåäíîòî óäèâèòåëíî
èçðå÷åíèå: “Òîçè, êîéòî íå ÿäå îò òÿëîòî ìè è íèêàê íå îòïèå îò êðúâòà ìè, òàêà ÷å äà ñå ñëåå ñ ìåíå è àç ñ íåãî, íÿìà äà ãî
îùàñòëèâè Ñïàñåíèåòî...” (Цитирано от Мартин Вермасерен в „Митра”, с. 86.)
À Èèñóñ íà ñâîÿòà Òàéíà âå÷åðÿ êàçâà ñëåäíîòî: “...àêî íå ÿäåòå ïëúòòà íà Ñèíà ×îâå÷åñêè è íå ïèåòå êðúâòà Ìó,
íå ùå èìàòå â ñåáå ñè æèâîò...” (Èîàí, VI, 53.) Êîãàòî õðèñòèÿíèòå îòêðèÿò ñõîäñòâîòî ìåæäó òåêñòîâåòå, íèêàê íÿìà äà èì
å âåñåëî. Ðàçãíåâåí, Òåðòóëèàí ùå òâúðäè, ÷å äÿâîëúò å ïàðîäèðàë Òàéíàòà âå÷åðÿ õèëÿäà ãîäèíè ïðåäâàðèòåëíî, çà äà
îìàëîâàæè äóìèòå íà Èèñóñ.
Ïúðâîíà÷àëíî, êàêòî è ïðè Èèñóñ, íà èçòîê Ìèòðà ùå áúäå áîãîòâîðåí îò ìàãüîñíèöèòå. Òå ãî ïðàâÿò â êà÷åñòâîòî
ñè íà ïðîïîâåäíèöè íà ðåëèãèÿòà íà Çîðîàñòúð, ÷èÿòî ðàçíîâèäíîñò å êóëòúò êúì Ìèòðà. Êîãàòî Ìèòðà ñå âúçíàñÿ â
1
Този откъс явно е допълнен по-късно, защото прекъсва текста и думите на Иисус. Достатъчно е да преминем от стих 37 на стих 42, за
да констатираме, че са свързани и че е очевидна добавката от стихове 38 до 41 включително. Напротив, при ХVІ, 4 откъсът за Иона
стои добре на мястото си.
w
wwww
Íåáåñàòà, òîé çàåìà ìÿñòîòî äî áàùà ñè Àóðà Ìàçäà, êàòî ïîñëåäíèÿò ùå îáÿâè, ÷å êîéòî “ñå ìîëè íà Ìèòðà, ñå ìîëè íà
Àóðà Ìàçäà”. Нека читателят направи сравнението с „...та всички да почитат Сина, както почитат Отца...” (Иоан, V, 23) и с
„...Защото Отец и не съди никого, но целия съд предаде на Сина...” (Иоан, V, 22). Аналогията е очевидна.
Íåâúçìîæíî å äà íå çàáåëåæèì âëèÿíèåòî íà êóëòà êúì Ìèòðà âúðõó õðèñòèÿíñòâîòî. Íî àêî êóëòúò êúì Àäîíèñ å
ìîãúë, â íàé-ñòðîãèÿ ñìèñúë íà äóìàòà, äà ïîðàçè óìà íà Èèñóñ, òî çàåìêèòå îò Ìèòðà (ñúçíàòåëíî èëè íå) ñà âúâåäåíè
ïî-êúñíî, ïðåç ïúðâèòå âåêîâå, îò àíîíèìíèòå ðåäàêòîðè íà Åâàíãåëèÿòà.
Äðóãè åïèçîäè ñî÷àò êàòåãîðè÷íî: Èèñóñ å îñúçíàë, ÷å íå ìîæå äà áúäå öàð ïðèæèâå ïîðàäè ïðèñúñòâèåòî íà
ðèìñêèòå ëåãèîíè, âðàæäåáíîñòòà íà ÷àñò îò åâðåéñêèÿò íàðîä, à è ïîðàäè ñàìàòà äîêòðèíà íà áàùà ìó Èóäà Ãàìàëèåë
(ïðèåòà îò âñè÷êè çèëîòè) “Áîã å åäèíñòâåíèÿò öàð!”. Îòêàçàë ïðåäëîæåíèåòî íà Òèáåðèé äà ñòàíå òåòðàðõ ñëåä ñâàëÿíåòî
íà Ôèëèï, Èèñóñ ñè âúîáðàçÿâà, ÷å ùå áúäå áîã ñëåä ñìúðòòà ñè, êîåòî ñå ñëó÷âà ñëåä ñðåùàòà ìó âúâ Ôèíèêèÿ ñ
öåðåìîíèèòå, ïîñâåòåíè íà ñìúðòòà è âúçêðåñåíèåòî íà Àäîíèñ.
Çà òîâà ñúäèì îò ôàêòà, ÷å çàïî÷âàò äà ñå íàòðóïâàò äàííè çà î÷àêâàí ìåñèÿ (êàòî ñå ïðåíåáðåãâàò äðóãè ñ
ïðîòèâîïîëîæíà íàñî÷åíîñò). À è ñúùî òàêà êàòî ñå ïðàâÿò îïèòè äà ñå ñú÷åòàÿò íÿêîè åïèçîäè îò ïóáëè÷íèÿ ìó æèâîò ñ
ïðîðî÷åñêè èçêàçâàíèÿ. Êàêòî è îò çàåìêè íà åçîòåðè÷íè ðèòóàëè îò âå÷å ñúùåñòâóâàùè êóëòîâå. Ïúðâî, òîâà ñå îòíàñÿ äî
ôîðìàòà è ñúäúðæàíèåòî íà êóëòà êúì Ìèòðà. Âòîðî, äî èíäóèçìà - êðúùàâàíåòî ñ ïîòàïÿíå âúâ âîäèòå (âñå ïàê íå÷èñòè)
íà Éîðäàí. Âå÷å äâàäåñåò èëè òðèäåñåò âåêà ïîíå â Èíäèÿ è Íåïàë âîäàòà îò ñâåùåíèòå ðåêè êàòî Ãàíã, “âåëèêàòà ìàéêà
Ãàíã”, ñëóæè íà èíäèéöèòå äà ñå ïðå÷èñòâàò îò ãðåõîâåòå ñè ñàìî ñ åäíî ïîòàïÿíå.
Òàêà ÷å êîãàòî Èèñóñ èçïðàùà ïðåç 27 ãîäèíà ñë. Õðèñòà èíñòðóêöèèòå äî áúäåùèÿ Êðúñòèòåë è ñâîé áðàòîâ÷åä
Èîàí çà âðúçêàòà ìåæäó æèâàòà âîäà è áúäåùèÿ æèâîò (Îòêðîâåíèå, ÕÕII, 17), òîé âñúùíîñò ïàðîäèðà âåäè÷åñêàòà
ðåëèãèÿ.
Ïàê â Àïîêàëèïñèñà, êîãàòî ãîâîðè çà ñúîòíîøåíèÿòà ìåæäó Çëîòî (Çâÿðà) è ÷èñëîòî 666 (Îòêðîâåíèå, ÕIII, 16),
Èèñóñ ïëàãèàòñòâà îò òàîèçìà. Äîñòàòú÷íî å äà ñå ðàçãúðíå “Êèòàéñêàòà ìèñúë” îò Ìàðñåë Ãðàíå è äà ñå ïðî÷åòå íåãîâîòî
íàó÷íî èçñëåäâàíå âúðõó ìàãè÷åñêèÿ êâàäðàò, ñúñòàâåí îò äåâåò êâàäðàò÷åòà, òîâà “Ëî øó”, äîáðå ïîçíàòî íà ãåîìàíòèòå,
ïðàêòèêóâàùè “È-êèíã”. Òîãàâà òîé ùå êîíñòàòèðà, ÷å 50 å ÷èñëîòî íà Ëîãîñà (ñðâ. “ïåòäåñåòòå ïîðòè íà Ðàçóìà” â
Êàáàëàòà), à 666 å ÷èñëîòî íà äåìîíà íà Çëîòî. È â òîçè ñëó÷àé Èèñóñ íå èçìèñëÿ íèùî íîâî. Ïðè âñå òîâà âñè÷êî íè âîäè
äî çàêëþ÷åíèåòî, ÷å òîé ÷èñòî è ïðîñòî ïðèòåæàâà, çíà÷è å ïîëó÷èë ìàãè÷åñêî îáðàçîâàíèå. Íåùî, êîåòî
äîáðîíàìåðåíèòå âÿðâàùè ñ âúçìóùåíèå îòêàçâàò äà ïðèåìàò âúïðåêè íàñòîé÷èâîñòòà íà ñúâðåìåííèòå íåïðèÿòåëè íà
Èèñóñ (виж главата „Магията в живота на Иисус”).
18
ÇÀÃÀÄÊÈÒÅ ÍÀ ÏÎÑËÅÄÍÈß ÄÅÍ
Съд, който дори един път на седемдесет години произнесе смъртна присъда, заслужава да бъде
смятан за съд на убийци...
РАВИН ЕЛЕАЗАР-Вар-АЗАРИА, 2 век
Äàíèåë-Ðîï â ñâîÿòà êíèãà “Èèñóñ â ñâîåòî âðåìå” ïðèáÿãâà äî ñëåäíàòà êðàòêà õðîíîëîãèÿ íà ïîñëåäíèòå äíè îò
æèâîòà íà Èèñóñ:
- ÷åòâúðòúê, 6 àïðèë: Òàéíàòà âå÷åðÿ (ïðåç íîùòà), çàëàâÿíåòî â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà;
- ïåòúê, 7 àïðèë: (ïðåç íîùòà) ïðîöåñúò, ðàçïúâàíåòî íà êðúñò, ñìúðòòà;
- ñúáîòà, 8 àïðèë: ïðåñòîÿò â ãðîáà;
- íåäåëÿ, 9 àïðèë: âúçêðåñåíèåòî (ïðè èçãðåâ ñëúíöå).
Сега ще разгледаме внимателно твърденията на християнската легенда и ще предложим своята критика. Òåçè,
êîèòî ïðåç ÷åòâúðòè è ïåòè âåê ðåäàêòèðàò êàíîíè÷íèòå è àïîêðèôíèòå Åâàíãåëèÿ, íå ðàçïîëàãàò ñ âñè÷êè íåîáõîäèìè
óñëîâèÿ, çà äà èçâúðøàò åäíî íåóÿçâèìî äåëî. Â îòñúñòâèåòî íà êîìóíèêàöèè, íà ëåñíîäîñòúïíè çà êîíñóëòàöèè
áèáëèîòåêè è ïèñìåíè êîðåñïîíäåíöèè, óëåñíåíè êàòî äíåøíèòå, çà òÿõ å ìíîãî òðóäíî, äà íå êàæåì íåâúçìîæíî, äà
ñúãëàñóâàò äî ñúâúðøåíñòâî òðóäà ñè. В ония времена, без нашите съвременни средства за проверка и контрол, не всеки
може да бъде добър разказвач.
Îñâåí òîâà òå ñúñ ñèãóðíîñò ñà åâðåè. Äîêàçâà ãî èçîáèëèåòî îò ãðåøêè. Íå âñè÷êî çà èóäåéñêèòå îáè÷àè è
ðèòóàëè èì å èçâåñòíî, à áè òðÿáâàëî. Òóê ùå öèòèðàìå ÷àñò îò óìåñòíèÿ êðèòè÷åí àíàëèç íà Îãþñò Îëàð â íåãîâèÿ
“Ïðîèçõîä íà õðèñòèÿíñêèòå ïðàçíèöè”: “Ïîñëåäíàòà õðàíà, êîÿòî Èèñóñ ïðèåìà ñ ó÷åíèöèòå ñè â ÷åòâúðòúê, â íàâå÷åðèåòî
íà ñìúðòòà ñè, îñòàâÿ â òåõíèòå ñïîìåíè íåèçëè÷èìî âïå÷àòëåíèå. Òîãàâà çà ïîñëåäåí ïúò ëþáèìèÿò Ó÷èòåë ïðîèçíàñÿ
áëàãîñëîâèÿ, ðàç÷óïâàéêè õëÿáà, çà äà ãî ïîäåëè ñëåä òîâà êàòî ñèìâîë íà åäèíåíèåòî. Òîãàâà òîé ïúëíè ÷àøàòà è ÿ
áëàãîñëàâÿ, ïðåäè äà ÿ ïîäàäå íà ó÷åíèöèòå ñè.”
w
wwww
Â òîâà íÿìà íèùî èçâúí åâðåéñêèòå îáè÷àè, âêëþ÷èòåëíî è ìîëèòâèòå çà áëàãîñëîâ, êîèòî ñà ñëåäíèòå: “Äà ñå
ñâåòè èìåòî Òè, Ãîñïîäè Áîæå íàø, öàð íà ñâåòà, êîéòî êàðà çåìÿòà äà ðàæäà õëÿáà!”, “Äà ñå ñâåòè èìåòî Òè, Ãîñïîäè Áîæå
íàø, öàð íà ñâåòà, êîéòî ñè ñúçäàë ãðîçäåòî!” Íà òàçè âå÷åðÿ Èèñóñ çàÿâÿâà ïðåä ó÷åíèöèòå ñè: “Àç âå÷å íÿìà äà ïèÿ îò
ëîçîâèÿ ïëîä äî îíÿ äåí, êîãàòî ùå ãî ïèÿ íîâ â öàðñòâîòî Áîæèå.” (Ìàðêî, ÕIV, 25.) Òàì ùå áúäå ìÿñòîòî íà ñëåäâàùàòà
èì ñðåùà, äîòîãàâà è ïðåäè òîâà íå ùå èìàò ñëó÷àÿ, íèòî âðåìåòî äà ñå ñúáåðàò, òúé êàòî Öàðñòâîòî ïðèáëèæàâà. Äîðè
Èèñóñ äà èìà ïðåä÷óâñòâèåòî, ÷å ïðåäè äà ñå âúçêà÷è íà òðîíà, ùå òðÿáâà äà ïðåìèíå ïðåç ñìúðòòà, òîé íå å ñúâñåì
ñèãóðåí. Èçâåñòíî âðåìå ñëåä òîâà, â Ãåòñèìàíñêàòà ãðàäèíà, òîé ùå ìîëè Áîã äà ìó ñïåñòè âúðõîâíîòî èçïèòàíèå.
Åòî çàùî Èèñóñ äîðè è íå ïîìèñëÿ äà “èíñòèòóöèîíàëèçèðà Òàéíàòà âå÷åðÿ”, òúé êàòî áëèçêàòà ïåðñïåêòèâà çà
ñðåùà â íåáåñàòà ÿ ïðàâè èçëèøíà. Ïîñëåäíàòà âå÷åðÿ íà Èèñóñ íå íîñè íèòî åäíà îò ÷åðòèòå íà ïàñõàëíàòà âå÷åðÿ ñ
èçêëþ÷åíèå íà ôèíàëíèÿ õèìí (Ìàðêî, ÕIV, 26 è Ìàòåé, ÕÕVI, 30), êîéòî â êðàåí ñëó÷àé áè ìîãúë äà ïîåìà ôóíêöèÿòà íà
òðàäèöèîííèÿ “õàëåë”. Íî ãè íÿìà îñòðèòå ïîäïðàâêè è ÷åòèðèòå ÷àøè; àãíåòî (àãíåöúò, êîéòî íàé-äîáðå áè ñèìâîëèçèðàë
Èèñóñ), áåçêâàñíèÿ õëÿá.
Ïðè Ìàðêî (ÕIV, 22, 23) è ïðè Ìàòåé (ÕÕVI, 26, 27) ÷åòåì: “È êîãàòî ÿäÿõà, Èèñóñ âçå õëÿáà è, êàòî áëàãîñëîâè,
ïðåëîìè ãî è, ðàçäàâàéêè íà ó÷åíèöèòå, êàçà: Âçåìåòå, ÿæòå: òîâà å Ìîåòî òÿëî.È êàòî âçå ÷àøàòà è áëàãîäàðè, äàäå èì è
ðå÷å: Ïèéòå...” Çà äà âèäèì â òàçè âå÷åðÿ ïàñõàëíà âå÷åðÿ - êîëêîòî è äà íå ñè ïðèëè÷àò - òðÿáâà äà ïðèåìåì, ÷å òàçè
áëàãîñëîâåíà ÷àøà å òðåòàòà îò åâðåéñêèÿ ïàñõàëåí ðèòóàë. Ëóêà å ïî-ïðîçîðëèâ, çàùîòî ïðè íåãî (ÕÕII, 17), âå÷åðÿòà
çàïî÷âà ñ áëàãîñëàâÿíåòî íà ÷àøàòà. Òîé íå êàçâà êàòî äðóãèòå “è êîãàòî ÿäÿõà”, êîåòî â äåéñòâèòåëíîñò íàðóøàâà ðåäà íà
õðàíåíåòî, à çàâúðøâà ñ ïîäíàñÿíåòî íà ÷àøà, êîÿòî â êðàåí ñëó÷àé áè ìîãëà äà áúäå ÷åòâúðòàòà îò ðèòóàëà. “ (виж
Гинбер, „Иисус”).
Î÷àêâàò íè è äðóãè ïðîòèâîðå÷èÿ. Êàê äà ïðèåìåì òîçè íîíñåíñ ïðè ïðåêèòå ñâèäåòåëè êàòî Èîàí è Ìàòåé è òîâà
íåïîçíàâàíå íà òðàäèöèîííèòå åâðåéñêè ðèòóàëè, òîëêîâà î÷åâèäíî ïðè íàáîæíè åâðåè êàòî Ëóêà è Ìàðêî? Ñïîðåä Ìàòåé,
Ìàðêî è Ëóêà, Èèñóñ ÷åñòâà ãîäèøíàòà Ïàñõà ïðåäè ñâîÿòà åêçåêóöèÿ, êàòî ïîäåëÿ ñ ó÷åíèöèòå ñè õëÿáà è âèíîòî,
òðàíñôîðìèðàíè ìèñòè÷íî â ïëúò è êðúâ. Ñïîðåä Èîàí íàïðîòèâ, òîâà ñòàâà ïðè ïîäãîòîâêàòà çà Ïàñõà, êàòî ïðèíàñÿò â
Õðàìà â æåðòâà ðèòóàëíèòå àãíåòà, ÷èÿòî êðúâ ñå ñòè÷à ïî îëòàðà (ãëàâàòà íà ñåìåéñòâîòî ïîñëå ùå ãè îòíåñå ó äîìà,
êúäåòî ùå ãè èçÿäàò, ñëåäâàéêè ñòðèêòíî ðèòóàëà). Ïðè Èîàí òî÷íî â òîçè ìîìåíò íà åçîòåðè÷íà ñèìâîëèêà Èèñóñ èçäúõâà
íà êðúñòà.
Ñïîðåä Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà âå÷åðòà ïðåäè äåíÿ, â êîéòî ùå áúäå åêçåêóòèðàí íà Ãîëãîòà, Èèñóñ ñâèêâà Òàéíàòà
âå÷åðÿ ñúñ ñâîèòå ó÷åíèöè. Òîâà ñå ñëó÷âà â ÷åòâúðòúê âå÷åð. È òúé êàòî ñïîðåä åâðåéñêèÿò Çàêîí äåíÿò çàïî÷âà ñúñ
ñëúí÷åâèÿ çàëåç, òîâà å íà÷àëîòî íà ïåòíàäåñåòèÿ äåí îò ìåñåö íèñàí. Ïðåç òîçè äåí ïàñõàëíèòå àãíåòà ñà æåðòâàíè â
Õðàìà. Ïðåç íîùòà, êîÿòî ñëåäâà íåïîñðåäñòâåíî òîçè äåí, Èèñóñ å çàëîâåí â Ãåòñèìàíñêàòà ãðàäèíà, ñúäåí è
åêçåêóòèðàí - çíà÷è, íà ñëåäâàùèÿ äåí, â ïåòúê. Ïîñëå ïðåêàðâà ñúáîòíèÿ äåí â ãðîáà è âúçêðúñâà â íåäåëÿ ñóòðèíòà.
Â ïðîòèâîðå÷èå ñ òÿõ âëèçà ðàçêàçúò íà Èîàí. È òóê ñòàâà âúïðîñ çà õðàíåíå, çà âå÷åðÿ è åïèçîäúò ñ õëÿáà,
ïîòîïåí âúâ âèíî è ïîäíåñåí íà Èóäà, ãî äîêàçâà. Íî íå ñå ãîâîðè çà ñâèêâàíå íà Òàéíà âå÷åðÿ, íèòî çà ïàñõàëíà òðàïåçà
â èóäåéñêèÿ è ðèòóàëåí ñìèñúë íà äóìàòà. Çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ ñòàâà íå ïðåç íîùòà íà ïåòíàäåñåòèÿ äåí îò ìåñåö íèñàí,
à ïðåç íîùòà íà ÷åòèðèíàäåñåòèÿ. Íà äðóãèÿ äåí ñóòðèíòà åâðåèòå íå âëèçàò â ðèìñêàòà ïðåòîðèÿ îò ñòðàõ äà íå ñå
îìúðñÿò è òàêà íà ñúùèÿ äåí âå÷åðòà äà íå ìîãàò äà ÿäàò îò ïàñõàëíîòî àãíå (Èîàí, ÕVIII, 28.)
È òî÷íî êîãàòî õèëÿäè îò òåçè àãíåòà ñå ïðèíàñÿò â æåðòâà â Õðàìà, Èèñóñ èçäúõâà íà êðúñòà. Íàìèðàìå ñå â
ñëåäîáåäà íà ÷åòèðèíàäåñåòèÿ äåí îò “íèñàí”. Çíà÷è ðàçëèêàòà ñ Åâàíãåëèÿòà îò Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà å äâà äíè. È
âúïðåêè òîâà! Ñúáèòèÿòà ñå ñëó÷âàò â ñúùèòå äíè îò ñåäìèöàòà: â ïåòúê å åêçåêóöèÿòà, â íåäåëÿ - Âúçêðåñåíèåòî.
Ñìèñúëúò íà òåçè òðèêîâå å ÿñåí. Çàùîòî ïåòúêúò å äåíÿò íà Ëóöèôåð è Èèñóñ èçäúõâà â äåíÿ íà ñâîÿ íåïðèÿòåë. Îòòàì
èäâà è âåêîâíàòà çàáðàíà äà ñå ÷åñòâà ïðè÷àñòíàòà Òàéíà âå÷åðÿ ñ ÷àøè è ñúäîâå îò ìåä, òúé êàòî òîâà å ìåòàëúò íà
Ëóöèôåð. Ñúáîòà, äåíÿò íà øàáàòà, íà ïî÷èâêàòà, å ïðåêàðàí â òèøèíàòà íà ãðîáà. À â íåäåëÿ, äåíÿò íà ñëúíöåòî è íà
ñâåòëèíàòà, ñ èçãðåâà íàñòúïâà Âúçêðåñåíèåòî.
Êîéòî èñêà äà äîêàæå ìíîãî, íå äîêàçâà íèùî - êàçâà ìúäðîñòòà íà íàðîäèòå.
Ñúáèòèÿòà, òàêèâà, êàêâèòî íè ãè ïðåäàâàò Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà, âîäÿò äî íåâúçìîæíè çà ïðèåìàíå àíàõðîíèçìè è
äîêàçâàò, ÷å àíîíèìíèòå ïèñàðè, ðåäàêòèðàëè Åâàíãåëèÿòà ïðåç ÷åòâúðòè è ïåòè âåê, ñà ëèøåíè îò íàé-åëåìåíòàðíà
ëîãèêà.
Êàê äà äîïóñíåì, ÷å òî÷íî â ïúðâèÿ äåí íà Ïàñõà, êîéòî çàäúëæèòåëíî å îòðåäåí çà ïî÷èâêà, íåíàðóøèì êàòî
øàáàò (Èçõîä, ÕII, 16), ïðåç ñåäìèöàòà, êîÿòî èçöÿëî å ïðåäíàçíà÷åíà çà èñòèíñêî ðåëèãèîçíî “îòòåãëÿíå”, ùå ìîæå äà ñå
îñúùåñòâè çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ, ïðåïèðíèòå íà îáâèíèòåëèòå ïîìåæäó èì è ñ Ïèëàò Ïîíòèéñêè, à ïîñëå êóïóâàíåòî íà
ïëàùåíèöà îò Èîñèô Àðèìàòèåö è ïîãðåáåíèåòî íà Èèñóñ?
Â ñâîÿòà “Ïàñõàëíà õðîíèêà” äðåâíèÿò àâòîð Àïîëèíàðèé ñ îñíîâàíèå îòáåëÿçâà, ÷å èçïúëíåíèåòî íà ñìúðòíà
ïðèñúäà â Èåðóñàëèì, â òàêúâ ñâåùåí äåí êàòî ïåòíàäåñåòèÿ îò ìåñåö íèñàí, áè îáðóãàëî ïîäãîòâÿùèÿ ñå ïàñõàëåí
ïðàçíèê è áè âúçïëàìåíèëî èñêðàòà íà íàðîäíîòî íåäîâîëñòâî. Ðèì, âèíàãè äåëèêàòåí â òîâà îòíîøåíèå, å ñâèë è ïðèáðàë
çíàìåíàòà íà ñâîèòå ëåãèîíè, äîêàòî ïðåáèâàâàò â Èåðóñàëèì. Ñúùî òàêà å âçåë îáðàòíî ïîäàðåíèòå íà Õðàìà çëàòíè
ùèòîâå, òúé êàòî ñà áèëè ïðåäëîæåíè îò íåîáðÿçàíè. Âúîáùå Ðèì, êîéòî âèíàãè å çàñâèäåòåëñòâàë óâàæåíèåòî ñè êúì
èóäåéñêèÿò êóëò, íèêîãà íå áè ñå âïóñíàë â ïîäîáíà ñúäåáíà ïðîâîêàöèÿ.
Îò äðóãà ñòðàíà, åâðåèòå, êîèòî ñïîðåä Åâàíãåëèÿòà ñà èñêàëè îò Ïèëàò çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ, òðóäíî áèõà ñå
ëèøèëè äà ïðèñúñòâàò íà ìú÷åíè÷åñêàòà ìó ñìúðò. Çàùîòî, êàçàíî å çà Ïàñõà: “Íà ïúðâèÿ äåн (äà èìàòå) ñâåùåíî
ñúáðàíèå; íèêàêâà ðàáîòà íå âúðøåòå...” (×èñëà, ÕÕVIII, 18). Â òåçè ñàêðàëíè äíè Èåðóñàëèì å “íàïàäíàò” îò õèëÿäè
ïîêëîííèöè. Íèêîãà ïðè ïîäîáíè îáñòîÿòåëñòâà ðèìñêàòà ïðåòîðèÿ è åâðåéñêèÿò Ñèíåäðèîí íå áèõà âîäèëè ñúäåáåí
w
wwww
ïðîöåñ ñðåùó Èèñóñ. Êîãàòî íÿêîëêî ãîäèíè ïî-êúñíî Ñèìîí-Ïåòúð ùå áúäå ñúùî çàëîâåí ïðåç ïàñõàëíàòà ñåäìèöà (çà
ïîðåäíàòà ñè ðàçìèðèöà), Èðîä Àíòèïà ùå èìà ãðèæàòà äà îòëîæè ñúäåáíèÿ ìó ïðîöåñ çà “ñëåä Ïàñõà” (Äåÿíèÿ, ÕII, 4.)
Âïðî÷åì Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà ïîòâúðæäàâàò, ÷å çàëàâÿíåòî è ïîñëåäâàëèÿò ñúäåáåí ïðîöåñ íå áè òðÿáâàëî äà ñà
ñå ñúñòîÿëè òîãàâà: “...ïúðâîñâåùåíèöèòå è êíèæíèöèòå è ñòàðåèòå íàðîäíè ñå ñúáðàõà â äâîðà íà ñâåùåíèêà, íà èìå
Êàèàôà, è ðåøèõà â ñúâåòà äà óëîâÿò Èèñóñà ñ èçìàìà è óáèÿò; íî êàçâàõà: ñàìî íå íà ïðàçíèêà, çà äà íå ñòàíå ñìóò ó
íàðîäà...” (Ìàðêî, ÕIV, 2 è Ìàòåé, ÕÕVI, 3, 4.) Âñúùíîñò, ðàçïèòúò íà Èèñóñ ïðåç ïàñõàëíàòà íîù å íåâúçìîæåí
þðèäè÷åñêè, çàùîòî çíàåì äîêîëêî ôàðèñåèòå è ó÷èòåëèòå çàêîííèöè ñà îáâúðçàíè ñ òåçè òúíêîñòè íà ïðàâîñúäíèòå
òàáóòà.
Â åäèí ãðàä áåç íîùíî îñâåòëåíèå, êúäåòî êàòî âúâ âñè÷êè àíòè÷íè ñåëèùà å íàëîæåí ïîëèöåéñêè ÷àñ, ôèçè÷åñêè
å íåâúçìîæíî äà ñå ñúáåðå âåäíàãà ñëåä çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ êúì åäèí ÷àñà ïðåç íîùòà Ñèíåäðèîíúò, ñúñòîÿù ñå îò
ñåäåìäåñåò è äâàìà ÷ëåíîâå, âñè÷êèòå íà âúçðàñò, ðúêîâîäèòåëèòå íà êîõàíèìè, êíèæíèöèòå, ñòàðåéøèíèòå è
ìíîãîáðîéíèòå ñâèäåòåëè. Íåùî ïîâå÷å, Ñèíåäðèîíúò, êîéòî ðàçãëåæäà êðèìèíàëíèòå, ñïîðåä Çàêîíà ìîæå äà áúäå
ñâèêàí ñàìî ïðåç äåíÿ è íèêîãà ïðåç íîùòà, “çàùîòî ìðàêúò óâðåæäà ïðåöåíêèòå íà ÷îâåêà...” Îò äðóãà ñòðàíà, ïðè
êðèìèíàëíèòå äåëà, êîãàòî îáâèíÿåìèÿò å ïðèçíàò çà âèíîâåí, ïðèñúäàòà ìîæå äà áúäå ïðîèçíåñåíà ñàìî íà äðóãèÿ äåí.
Åòî çàùî ñïîðåä Çàêîíà “êðèìèíàëåí ïðîöåñ íèêîãà íå ìîæå äà çàïî÷âà â íàâå÷åðèåòî íà ñåäìè÷íèÿ øàáàò èëè â
íàâå÷åðèåòî íà ðåëèãèîçåí ïðàçíèê” (Âæ. “Ìèøíà”, “Ñèíåäðèîí” IV, Âàâèëîíñêè Òàëìóä, ñ. 32). À è íà ïåòíàäåñåòèÿ äåí îò
ìåñåö íèñàí, êîãàòî ïîäîáíî íà øàáàòà ïî÷èâêàòà å çàäúëæèòåëíà, íå å âúçìîæíî Ñèìîí Êèðèíååö äà ìèíàâà “íà
âðúùàíå îò ïîëåòî”, êúäåòî å ðàáîòèë (Ìàðêî, ÕV, 21 è ×èñëà, ÕÕVIII, 18), íèòî äà ãî íàêàðàò äà íîñè êðúñòà íà Èèñóñ,
çàùîòî è òîâà å ðàáîòà.
Íàêðàÿ èçëèçàíåòî íà Èèñóñ çàåäíî ñ ó÷åíèöèòå ñëåä ïàñõàëíàòà âå÷åðÿ (èëè ïîíå ïðåòåíäèðàùà çà òàêàâà),
îïèñàíî îò Ìàðêî (ÕIV, 26), å íåñúâìåñòèìî ñ òî÷íèòå ïðåäïèñàíèÿ íà Èçõîä (ÕII, 22), â êîèòî ñòðîãî ñå çàáðàíÿâà äà ñå
èçëèçà îò æèëèùåòî, êúäåòî å âçåòà ñâåùåíàòà õðàíà, è òîâà - äî ñëåäâàùàòà ñóòðèí: “...è íèêîé îò âàñ äà íå èçëèçà îò
êúùíèòå ñè âðàòà äî ñóòðèíòà...” (Èçõîä, ÕII, 22).
Ïî óëèöèòå íà Èåðóñàëèì â òàêàâà íîù ìîæå äà ñå âèäÿò ñàìî ðèìñêèòå ïàòðóëè, áäÿùè íÿêîé íîâ áóíò äà íå
íàðóøè ïðàçíèêà. È âñåêè åâðåèí (ëåñíî ïîçíàâàí ïî òèïè÷íîòî ñè îáëåêëî) å ùÿë äà áúäå íåìèíóåìî çàäúðæàí êàòî
ïîäîçðèòåëåí.
Ñëåäâà ïîðåäèöà îò î÷åâèäíî íåäîñòîâåðíè ìîìåíòè è ïðîòèâîðå÷èÿ.

Ãëàâíîòî îáâèíåíèå, êîåòî ïðåäèçâèêâà àðåñòóâàíåòî íà Èèñóñ, å îáÿâÿâàíåòî ìó çà öàð. Òî ùå å íàíåñåíî è â
íàäïèñà, ñú÷èíåí îò Ïèëàò, êîéòî ñïîðåä îáè÷àÿ èçïèñâàò íà äúñêà, çàêîâàíà íà âúðõà íà êðúñòà. Â òîâà ùå ãî óïðåêíå è
ïðîêóðàòîðúò ïî âðåìå íà ðàçïèòà è Èèñóñ íÿìà äà ãî îòðå÷å. Òîâà å ïðåñòúïëåíèå îò êàòåãîðèÿòà íà ðàçìèðèöèòå. Èèñóñ
å çàïîâÿäàë íà õîðàòà ñè äà ñå âúîðúæàò, êàòî ïðîäàäàò äðåõèòå ñè (Ëóêà, ÕÕII, 36) è çà äà ãî çàëîâè, Ïèëàò ùå ïðîâåäå
öÿëà âîåííà êàìïàíèÿ. Â îïåðàöèÿòà ùå ó÷àñòâàò åäíà êîõîðòà îò øåñòîòèí åëèòíè âåòåðàíè, êîìàíäâàíè îò òðèáóí ñ
ðàíãà íà êîíñóë (Èîàí, ÕIII, 3 è 12). Êîíòèíãåíòúò îò âúîðúæåíè ëåâèòè, äîáàâåí îò Ñèíåäðèîíà, å âêëþ÷åí ñàìî çà äà ñå
äåìîíñòðèðà ëîÿëíîñòòà íà îôèöèàëíèÿ èóäàèçúì.
Âñè÷êî íè êàðà äà ïðåäïîëîæèì, ÷å ùîì Ïèëàò å èçäàë çàïîâåäòà çà îïåðàöèÿòà, áè òðÿáâàëî äà çàâåäàò ïðè
íåãî çàëîâåíèÿ Èèñóñ. Íî íå ñòàâà òàêà! Ñïîðåä íàøèòå àíîíèìíè ðåäàêòîðè íà Åâàíãåëèÿòà Èèñóñ å èçïðàâåí ïðåä
åâðåéñêèòå ðåëèãèîçíè âëàñòè äà îòãîâàðÿ çà áîãîõóëñòâî. Â êðàåí ñëó÷àé áèõìå ìîãëè äà òâúðäèì, ÷å å îòâåäåí ïðè Èðîä
Àíòèïà, çàùîòî ïîñëåäíèÿò å òåòðàðõ íà Ãàëèëåÿ è Ïåðåÿ è ïðåäñòàâëÿâà çàêîííàòà âëàñò êàòî ïúëíîìîùíèê íà Ðèì. Ïî
ñúùîòî âðåìå Èðîä Àíòèïà å íå êúäå äà å, à â èåðóñàëèìñêèÿò ñè äâîðåö è êàòî ãàëèëååö Èèñóñ å ïîä÷èíåí íà íåãîâàòà
âëàñò.
Âñúùíîñò íàøèòå Åâàíãåëèÿ òâúðäÿò, ÷å íàé-íàïðåä Èèñóñ å îòâåäåí:
à) ïðåä “Êàèàôà, ïúðâîñâåùåíèêà” (Ìàòåé, ÕÕVI, 57);
á) ïðåä “ïúðâîñâåùåíèêà” (Ìàðêî, ÕIV, 53);
â) ïðåä “ïúðâîñâåùåíèêà” (Ëóêà, ÕÕII, 54);
ã) ïðåä “Àíà, çàùîòî òîé áåøå òúñò íà Êàèàôà, êîéòî ïðåç íåÿ ãîäèíà áåøå ïúðâîñâåùåíèê” (Èîàí, ÕVIII, 13).
Åäèíñòâåíàòà âúïðîñèòåëíà òóê å ïðåä Àíà èëè ïðåä Êàèàô îòâåæäàò ïúðâî Èèñóñ?
Äàíèåë-Ðîï íå áåç çàòðóäíåíèå îòáåëÿçâà: “Äîñàäíî å, ÷å ÷åòâúðòîòî Åâàíãåëèå å òîëêîâà îáúðêàíî. Ïúðâî
÷åòåì, ÷å íàé-íàïðåä ñà îòâåëè Èèñóñ ïðè Àíà, òúñòà íà Êàèàô, “ïúðâîñâåùåíèê ïðåç íåÿ ãîäèíà” (ÕVIII, 13). Ïîñëå ñëåäâà
ñöåíà íà ðàçïèò, ïðîäúëæàâàùà ñ îòðè÷àíåòî íà ñâ. Ïåòúð, êîÿòî ñïîðåä Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà èçãëåæäà å ïðîòåêëà ïðè
Êàèàô. Ïîñëå ñòèõ 24 ñúîáùàâà, ÷å “... Àíà Ãî ïðàòè âúðçàí ïðè ïúðâîñâåùåíèê Êàèàôà.” Çà äà âúçñòàíîâèì ìèãíîâåíî
ëîãè÷åñêîòî ïðîäúëæåíèå è ñúâïàäåíèåòî ñ Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà, òðÿáâà äà ïîñòàâèì ñòèõ 24 ñëåä ñòèõîâåòå 13 è 14 -
ìÿñòî, êîåòî òîé âïðî÷åì çàåìà â åäèí äðåâíîñèðèéñêè ðúêîïèñ è ïðè Êèðèë Àëåêñàíäðèéñêè. Íî ïúê òàêà íÿìà äà çíàåì
íèùî çà òîâà, êîåòî Àíà å êàçàë íà Èèñóñ!” (Даниел-Роп, „Иисус в своето време”, с. 496).
Íÿêîëêî ñòðàíèöè ïî-íàòàòúê (с. 501) Äàíèåë-Ðîï íåâîëíîî ðàçêðèâà, ÷å íèùî â òîçè ðàçïèò íå äàâà ïîâîä íà
èóäåéñêèÿ ïúðâîñâåùåíèê äà îáâèíè Èèñóñ â áîãîõóëñòâî. Ïî-íàòàòúê ïîíå íèå âèæäàìå â ñöåíàòà íà ÿâÿâàíåòî ïðåä
Ñèíåäðèîíà åïèçîä, ñú÷èíåí îò àíîíèìíèòå ïèñàðè îò ÷åòâúðòè âåê, êîèòî êàòî ãúðöè è àíòèñåìèòè ñå îïèòâàò äà
w
wwww
ðàçòîâàðÿò Ðèì îò îòãîâîðíîñòòà çà ñìúðòòà íà Èèñóñ. Ïî òîâà âðåìå õðèñòèÿíñòâîòî å äúðæàâíà ðåëèãèÿ â Ðèìñêàòà
èìïåðèÿ è íà íèêàêâà öåíà íå òðÿáâà äà ñå íàêúðíÿâà íåéíèÿò àâòîðèòåò.
Íàïðîòèâ, ìíîãî âåðîåòíî å Èèñóñ äà å îòâåäåí ïúðâî ïðè òåòðàðõà, ïîíåæå Èðîä Àíòèïà ïðåäñòàâëÿâà
èóäåéñêàòà ñâåòñêà âëàñò, êàêòî Ïèëàò - ñâåòñêàòà âëàñò íà îêóïàòîðà è çàùèòíèêà Ðèì, êîÿòî ñëåäîâàòåëíî å âúðõîâíà. È
îùå òàì å îòïðàâåíî îáâèíåíèåòî çà ïðåòåíöèè êúì öàðñêèÿ òðîí. Äîêàçàòåëñòâî íàìèðàìå â òîçè îòêúñ, , ñâúðçàí ñ
äîòîãàâàøíàòà äåéíîñò íà Èèñóñ: “Â ñúùèÿ äåí äîéäîõà íÿêîè ôàðèñåè è Ìó êàçàõà: Èçëåç è çàìèíè îòòóê, çàùîòî Èðîä
èñêà äà Òå óáèå. È ðå÷å èì: Èäåòå è êàæåòå íà òàÿ ëèñèöà...” (Ëóêà, ÕIII, 31, 32.)
Çàùî Èðîä Àíòèïà, òåòðàðõ íà Ãàëèëåÿ è Ïåðåÿ, æåëàå îùå òîãàâà ñìúðòòà íà Èèñóñ? Àìè, çàùîòî ñëåä áàùà ñè
Èóäà Ãàìàëèåë òîé å çàêîííèÿ ïðåäñòàâèòåë íà Äàâèäîâèÿ öàðñêè ðîä è íå ãî êðèå, à îòêðèòî ïðåòåíäèðà çà òðîíà. Èíà÷å
êîå áè ïîäêëàæäàëî òàçè îìðàçà íà òåòðàðõà? Ñ êàêâî áèõà ìó íàâðåäèëè óðîöèòå ïî ìèëîñúðäèå è êîëåêòèâíà
íðàâñòâåíîñò, äàâàíè íà íàðîäà? Ñ êàêâî áè ìîãëî äà ãî çàïëàøâà åâàíãåëñêîòî ïîñëàíèå? Íî ôàêò å, ÷å Èèñóñ ñå ÿâÿâà
ïðåä íåãî ñëåä çàëàâÿíåòî ñè, à ðàçêàçúò, êîèòî íè ïðåäëàãà Ëóêà, å â ïðîòèâîðå÷èå ñ ïðåäèøíèÿ: “Ïèëàò, êàòî ÷ó çà
Ãàëèëåÿ, , ïîïèòà: íèìà ×îâåêúò å ãàëèëååö? È êàòî óçíà, ÷å òîé å ïîäâëàñòåí íà Èðîäà, èçïðàòè ãî ïðè Èðîäà, êîéòî ïðåç
òèÿ äíè áåøå òúé ñúùî â Èåðóñàëèì.
À Èðîä, êàòî âèäÿ Èèñóñà, ìíîãî ñå çàðàäâà, ïîíåæå îòäàâíà æåëàåøå äà Ãî âèäè, òúé êàòî áåøå ñëóøàë ìíîãî çà
Íåãî, è ñå íàäÿâàøå äà âèäè íÿêîå ÷óäî äà ñòàíå îò Íåãî, è Ìó çàäàâàøå ìíîãî âúïðîñè, íî Òîé íèùî íå ìó îòãîâàðÿøå.
Íî Èðîä ñ âîéíèöèòå ñè, êàòî ãî óíèçè è ïîäèãðà, îáëå÷å Ãî â ñâåòëà äðåõà è Ãî èçïðàòè íàçàä ïðè Ïèëàòà. È íåãî äåí
Ïèëàò è Èðîä ñòàíàõà ïðèÿòåëè ïîìåæäó ñè, ïîíåæå ïî-ðàíî âðàæäóâàõà åäèí ïðîòèâ äðóãè...” (Ëóêà, ÕÕIII, 6-12).
Ñïîðåä Äàíèåë-Ðîï ãîëÿìà ÷àñò îò êîìåíòàòîðèòå ñìÿòàò, ÷å òàçè “ñâåòëà äðåõà” å áÿëà òóíèêà, àíàëîãè÷íà íà
òàçè, êîÿòî âîåííèòå òðèáóíè îáëè÷àò ïðåäè áèòêà. Èëè ïúê, ÷å ñå îòíàñÿ çà çàäúëæèòåëíàòà áÿëà òîãà, îáëè÷àíà îò
êàíäèäàòèòå íà èçáîðèòå â Ðèì. Íàðè÷àò ÿ toga candida.
È â åäèíèÿ, è â äðóãèÿ ñëó÷àé, Èðîä èñêà äà ïîêàæå ñ òîâà, ÷å ñìÿòà Èèñóñ çà âîåíà÷àëíèê èëè çà äîìîãâàù ñå äî
íÿêàêúâ ïîñò. Íàìåêúò å ÿñåí è ïîäêðåïÿ òåçàòà, ÷å â ëèöåòî íà Èèñóñ ïðåñëåäâàò áóíòîâíèê, ïðåòåíäåíò çà òðîíà è
“ïàðòèçàíñêè êîìàíäèð”, ñòèãíàë âïîñëåäñòâèå îò æèçíåíà íåîáõîäèìîñò äî ðàçáîéíè÷åñòâî. Íî â íèêàêúâ ñëó÷àé íå è
áîãîõóëíèê. Ïðîöåñúò ñðåùó Èèñóñ å íàïîëîâèíà ïîëèòè÷åñêè, íàïîëîâèíà êðèìèíàëåí, áåç äà ìîæåì äà ðàçãðàíè÷èì
1
äâàòà ïîëþñà.
В следващата глава предлагаме анализ на обвинителния акт, който ще изясни това.
19
ÎÁÂÈÍÈÒÅËÍÈßÒ ÀÊÒ ÑÐÅÙÓ ÈÈÑÓÑ
Обикна проклютието – то и ще падне върху него...

ПСАЛТИР, СVІІІ, 17
Ðàçëè÷íèòå ñìóòîâå, ïîäêëàæäàíè îò ìåñèàíñêàòà è èíòåãðèñòêàòà äåéíîñò íà Èèñóñ, êîèòî ùå íàðå÷åì “Âåëèêèÿò
áóíò” ïîðàäè âëèÿíèåòî, êîåòî èìàò íàä ñâåòîâíàòà èñòîðèÿ è êîåòî ùå ïðèêëþ÷è ñ êðàÿ íà “åðàòà íà Ðèáèòå”,
ïðîäúëæàâàò íå ïîâå÷å îò ÷åòèðè ãîäèíè.
Íå å ëåñíî çà Èèñóñ äà ñå äâèæè ñâîáîäíî ñ íÿêîëêî õèëÿäè äóøè çàä ãúðáà ñè, âúîðúæåíè ïðèâúðæåíèöè,
ñëåäâàíè ñïîðåä îáè÷àèòå íà Áëèçêèÿ èçòîê îò æåíèòå è äåöàòà ñè è æèâååùè áåç ðàáîòà, çàùîòî ñà èçòðúãíàòè îò
îáè÷àéíèÿ ñè æèâîò. Òå ïîñòåïåííî ñå ïðåâðúùàò â õîðà èçâúí çàêîíà è ñå èçõðàíâàò êðèâî-ëÿâî îò ìåñòàòà, â êîèòî
ïðåáèâàâàò. Íåîáõîäèìî å Èèñóñ äà ñå âúçïîëçâà áèëî îò ñòðàõà, áèëî îò ìúë÷àëèâàòà ïîäêðåïà íà ìåñòíîòî
“íåàíãàæèðàíî” íàñåëåíèå.
Òàêà å è â Èåðóñàëèì: “Â ñúùèÿ äåí äîéäîõà íÿêîè ôàðèñåè è Ìó êàçàõà: èçëåç è çàìèíè îòòóê, çàùîòî Èðîä èñêà
1
äà òå óáèå...” (Ëóêà, ÕIII, 31) .
À àêî ñå ïîçîâåì íà Èîàí (VII, 30 è VII, 44) âèæäàìå êàê ñòðàæèòå íà Õðàìà ñå èçìúêâàò, çà äà íå ó÷àñòâàò â
çàëàâÿíåòî ìó è êàê ÷ëåíîâåòå íà Ñèíåäðèîíà äîáðîäóøíî óâúðòàò. Íå å òðóäíî äà ñå äîñåòèì, ÷å òåçè îòêúñè ñà
èçìèñëåíè îò àíîíèìíèòå ïèñàðè îò ÷åòâúðòè âåê â îïèò äà ñå îáÿñíè ó÷óäâàùàòà ìó è ïîñòîÿíííà áåçíàêàçàíîñò. Çàùîòî
1
В наше време биха определили това като присвояване. Но римляните предпочитат термина „разбойничество”. Всъщност така
действат и френските армии от времето на Монархията, Революцията и Империята. Дори през 1943 г. уставът на френската армия дава
правото на грабеж и насилие за частите от цветнокожи (уточнение, дадено от маршал Жуен на папа Пий ХІІ)
1
Разбира се, става въпрос за Ирод Антипа
w
wwww
â îíèÿ âðåìåíà å íåìèñëèìî ñòðàæèòå äà îáñúæäàò ñâîáîäíî ïîëó÷åíàòà îò âèñøåñòîÿùèÿ îðãàí çàïîâåä è äà ðåøàâàò
äàëè äà ÿ èçïúëíÿò, èëè íå. Äâàäåñåò âåêà îòòîãàâà, âúâ âñè÷êè àðìèè ïî ñâåòà îòêàçúò íà âîéíèêà çà ïîä÷èíåíèå ñå
íàêàçâà ñúñ ñìúðò.
Òâúðäå äúëãî âðåìå Èèñóñ ñå ïîëçâà îò äèñêðåòíàòà äîáðîíàìåðåíîñò íà åäíè, îò áëàãîðàçóìíèÿ íåóòðàëèòåò íà
äðóãè è îò âðàæäåáíîòî áåçðàçëè÷èå íà òðåòè.
Ïîñëå íàñòúïâà äåí, êîãàòî Ðèì èçãóáâà òúðïåíèå è ðåøàâà äà ïðèêëþ÷è ñëó÷àÿ. Âå÷å ñå íàëàãà è îôèöèàëíèÿ
èóäàèçúì äà çàñòàíå íà îòêðèòà è ÿñíà ïîçèöèÿ. Âúçìîæíî å Ïèëàò äà å ðåøèë äà çàäúðæè çàëîæíèöèòå è äà íàíåñå óäàð
âúðõó öÿëàòà åâðåéñêà îáùíîñò. Èëè ïúê ñ ðàçóìíè äîâîäè äà ñïå÷åëè ñúó÷àñòèåòî íà Èèñóñ. Òàêà ÷å âå÷å ñå íàëàãà
Ñèíåäðèîíúò äà âçåìå ñòðàíà.
Íÿêîëêî äóìè îò Åâàíãåëèÿòà äîêàçâàò òîâà: “Åäèí ïúê îò òÿõ, íà èìå Êàèàôà, êîéòî íåÿ ãîäèíà áåøå
ïúðâîñâåùåíèê, èì ðå÷å: âèå íèùî íå çíàåòå, íèòî ïîìèñëÿòå, ÷å çà íàñ å ïî-äîáðå åäèí ÷îâåê äà óìðå çà íàðîäà,
îòêîëêîòî öÿë íàðîä äà ïîãèíå...” (Èîàí, ÕI, 49, 50.)
Çíà÷è àêòèâíîñòòà íà Èèñóñ è íåãîâàòà çèëîòñêà âîéñêà å ñòèãíàëà äîòàì, ÷å å èçïðàâèëà öåëèÿ åâðåéñêè íàðîä
ïðåä ðèñêà äà çàãèíå. Òîçè ôàêò íå áè ó÷óäèë íèêîãî, àêî ñè ñïîìíèì ðàçêàçèòå íà Èîñèô Ôëàâèé , êúäåòî âèæäàìå
ðèìëÿíèòå äà èçñåëâàò è ïðîäàâàò â ðîáñòâî öÿëîòî íàñåëåíèå íà íÿêîè ãðàä÷åòà, ïðîâèíèëè ñå, ÷å ñà îêàçàëè ïîäêðåïà
íà åâðåéñêàòà ñúïðîòèâà. Ìåæäó äðóãîòî, åòî åäíî îáñòîÿòåëñòâî, êîåòî îíåâèíÿâà ïúðâîñâåùåíèêà Êàèàô çà öÿëàòà òàçè
åãîèñòè÷íà ñìåòêà. Åâàíãåëèåòî îò Èîàí óòî÷íÿâà, ÷å òîé ïðîèçíàñÿ òåçè äóìè íå îò ñåáå ñè, à íàìèðàéêè ñå â èñòèíñêè
ïðîðî÷åñêè òðàíñ, ò. å. ñ áîæèåòî âäúõíîâåíèå, êîåòî ìó ñå ïðèçíàâà îò ñàìèÿ åâàíãåëèñò. Îò òîâà òîëêîâà ÿñíî è ïðîñòî
èçðå÷åíèå “ÿñíîâèäåöúò” Ïàâåë èçâëè÷à ïîíÿòèåòî çà Èèñóñ, óìèðàù çà äóõîâíîòî (íå ìàòåðèàëíîòî) ñïàñåíèå íà âñè÷êè
íàðîäè (à íå ñàìî íà åâðåéñêèÿ).
Èìåííî çà äà ïîëàñêàÿò èìïåðñêàòà âëàñò íà Ðèì è Êîíñòàíòèíîïîë â ÷àñòíîñò, àíîíèìíèòå ïèñàðè îò ÷åòâúðòè
âåê ñ ïðèñúùèÿ ñè àíòèñåìèòèçúì ñå çàåìàò äà ïðåäñòàâÿò åâðåèòå êàòî îæåñòî÷åíî èñêàùè äà ïîãóáÿò Èèñóñ, à Ïèëàò
êàòî óïîðñòâàù äà ãî îíåâèíè, êîãàòî å îáðàòíîòî. Çàùîòî ïðîäúëæèòåëíîñòòà íà âðåìåòî, â êîåòî òå ñå âìåñòâàò,
îïðîâåðãàâà òåçàòà, ÷å åâðåèòå ñà èñêàëè ñìúðòòà íà Èèñóñ. Àêî òå ñà ÿ æåëàåëè, ùÿëî å äà èì áúäå ëåñíî äà ÿ ïîñòèãíàò
ìíîãî ïî-ðàíî. Åâàíãåëèÿòà ãî ïîòâúðæäàâàò: “...âñåêè äåí ñåäÿõ ñ âàñ, ïîó÷àâàéêè â õðàìà, è Ìå íå õâàíàõòå...” (Ìàòåé,
ÕÕVI, 55.)
Êîé ëè ìîæå äà áúäå î÷åâèäíèÿò è èñòîðè÷åñêè èçâåñòåí íè ôàêò, îò êîéòî ÷àøàòà ïðåëèâà è Ïèëàò ðåøàâà äà
ñëîæè êðàé? Åäíà õèïîòåçà çàñëóæàâà íàøåòî âíèìàíèå. Ïðè Ëóêà ÷åòåì ñëåäíîòî: “Â ñúùîòî âðåìå äîéäîõà íÿêîè è Ìó
ðàçêàçàõà çà ãàëèëåéöèòå, íà êîèòî êðúâòà Ïèëàò ñìåñèë ñ æåðòâèòå èì...” (Ëóêà, ÕIII, 1.)
Ñïîðåä âúçïðèåòàòà îò Äàíèåë-Ðîï õðîíîëîãèÿ, òîçè åïèçîä ìîæå äà ñå ðàçïîëîæè ïðåç ÿíóàðè íà 30 ã. Äà âèäèì
äàëè òàçè äàòà èìà íÿêàêâà ñòîéíîñò è çà öåëòà äà ðàçëèñòèì “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, êíèãà ÕVIII, îò Èîñèô Ôëàâèé: “È íà
ñàìàðÿíèòå íå ëèïñâàõà âúëíåíèÿ, çàùîòî áÿõà ïîäñòðåêàâàíè îò ÷îâåê, êîéòî íÿìàøå ëúæàòà çà òåæêî ïðîâèíåíèå è
êîéòî äîáðå ïðåñìÿòàøå õîäîâåòå ñè, çà äà ñå õàðåñà íà íàðîäà. Òîé çàïîâÿäà íà õîðàòà äà ñå èçêà÷àò çàåäíî ñ íåãî íà
1
Ãàðèçèìñêàòà ïëàíèíà , ñìÿòàíà îò òÿõ çà íàé-ñâÿòàòà ïëàíèíà, êàòî ñèëíî ãè óáåæäàâàøå, ÷åå âåäíúæ ñòèãíàëè òàì, ùå
èì ïîêàæå ñâåùåíè ãúðíåòà, ñêðèòè îò Ìîéñåé, êîéòî ãè å ñêëàäèðàë òàì. Òå ïîâÿðâàëè íà ïðàâäîïîäîáíèòå ìó ñëîâà,
âúîðúæèëè ñå è êàòî ñå íàñòàíèëè â åäíî ñåëî, íàðå÷åíî Òèðöà, ïðèñúåäèíèëè êúì ñåáå ñè âñè÷êè, êîèòî å ìîæåëî äà
ñúáåðàò, òàêà ÷å çàïî÷íàëè èçêà÷âàíåòî íà òúëïè. Íî Ïèëàò ïîáúðçàë ïðåäâàðèòåëíî äà ðàçïîëîæè âîéñêè ïî òåõíèÿ ïúò,
èçïðàùàéêè êîííèöè è ïåõîòèíöè. Òå íàïàäíàëè õîðàòà, ñúáðàíè â ñåëîòî, â áúðêîòèÿòà óáèëè åäèí, ïîäãîíèëè äðóãè, à
òðåòè, êîèòî íèêàê íå áèëè ìàëêî, ïëåíèëè. Íàé-âëèÿòåëíèòå îò çàëîâåíèòå Ïèëàò îñúäèë íà ñìúðò.
Âåäíúæ ïîòóøåíè ñìóòîâåòå, Ñúâåòúò íà ñàìàðÿíèòå ñå ñúáðàë ïðè êîíñóëà Âèöåëèé, óïðàâèòåë íà Ñèðèÿ è
îáâèíèë Ïèëàò â èçáèâàíåòî íà õîðàòà, çàùîòî òå ñå áèëè ñòðóïàëè â Òèðöà íå çà äà ñå áóíòóâàò ñðåùó ðèìëÿíèòå, à çà äà
èçáÿãàò îò íàñèëèåòî íà Ïèëàò. Ñëåä êàòî èçïðàòèë ñâîÿ ïðèÿòåë Ìàðöåëèé äà óñïîêîè åâðåèòå, Âèöåëèé çàïîâÿäàë íà
Ïèëàò äà ñå ÿâè â Ðèì, çà äà óâåäîìè èìïåðàòîðà â êàêâî ãî îáâèíÿâàò åâðåèòå. Ñëåä äåñåò ãîäèíè óïîðñòâî â Èóäåÿ,
Ïèëàò, ïîä÷èíÿâàéêè ñå íà çàïîâåäòà íà Âèöåëèé, ïîáúðçà äà ïðèñòèãíå â Ðèì, òúé êàòî íå áå â ñúñòîÿíèå äà ñå
ïðîòèâîïîñòàâè. Íî ïðåäè òîé äà ñå ïîÿâè â Ðèì, óìðÿ Òèáåðèé.” (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”, ÕVIII, IV, 85-89.)
Äà îáîáùèì. Ïèëàò ñòàâà ïðîêóðàòîð íà Èóäåÿ ïðåç 25 ãîäèíà. Óïðàâëÿâà äåñåò ãîäèíè, êàêòî ñî÷è Èîñèô
Ôëàâèé. Ñàìàðÿíñêîòî âúñòàíèå ñëåäîâàòåëíî å ïðåç 35 ã. Òèáåðèé óìèðà ñåäåìíàäåñåò äíè ïðåäè àïðèëñêèòå êàëåíäè íà
37 ã. ñë. Õðèñòà, ùå ðå÷å íà 18 ìàðò ïî þëèàíñêèÿ ñòèë èëè íà 29 - ïî ãðèãîðèàíñêèÿ êàëåíäàð. Ïèëàò âñå îùå ïëàâà â
ìîðåòî, êîãàòî òîçè èìïåðàòîð èçäúõâà. Çíà÷è ïîëó÷àâà ïðåç 36 ã. çàïîâåäòà äà ñå ÿâè çà îáÿñíåíèÿ â Ðèì è å çàìåñòåí îò
Ìàðöåëèé.
È òàêà, âúçíèêâà åäèí âúïðîñ. Êîé å òîçè òàéíñòâåí íåïîçíàò, “êîèòî äîáðå ïðåñìÿòàøå õîäîâåòå ñè, çà äà ñå
õàðåñà íà íàðîäà” è êîéòî îðãàíèçèðà âúñòàíèåòî? Åäíî èìå èäâà íåçàáàâíî íà óñòàòà íè, íà Èèñóñ, êîéòî íèêîãà íå å
êðèåë ñèìïàòèèòå ñè êúì ñàìàðÿíñêèÿ íàðîä, âúïðåêè ãîëÿìîòî âúçìóùåíèå íà ñòðîãî ðåëèãèîçíèòå åâðåè. È êàêâî äðóãî å
òîâà, îñâåí ïîðåäíàòà õèòðîñò íà àíîíèìíèòå ïèñàðè - âìåñòî çà ñàìàðÿíè, äà ñå ãîâîðè çà ãàëèëåéöè âúâ âå÷å öèòèðàíèÿ
îòêúñ îò Åâàíãåëèåòî íà Ëóêà, êàòî ñå óêðèå ôàêòúò, ÷å èìåííî Èèñóñ å îðãàíèçèðàë òîâà íîâî âúñòàíèå.
Çà íåùàñòèå òî ùå áúäå ïîñëåäíîòî. Èèñóñ òðÿáâà äà å áèë ñðåä áåãúëöèòå îò Òèðöà, çà êîèòî ãîâîðè Èîñèô
Ôëàâèé. Óñïÿâà äà ñòèãíå äî Èåðóñàëèì è äà ñå ñêðèå òàì ñðåä âíóøèòåëíàòà òúëïà, ïðèèæäàùà çà ïðàçíóâàíåòî íà
ïðèáëèæàâàùàòà Ïàñõà. Íåùî, êîåòî çíà÷èòåëíî óâåëè÷àâà áðîÿ íà ïðåáèâàâàùèòå â ñâåùåíèÿ ãðàä. Òîãàâà òðÿáâà äà å
1
Близо до Сихем
w
wwww
ïðîçâó÷àë óëòèìàòóìúò íà Ïèëàò êúì ÷ëåíîâåòå íà Ñèíåäðèîíà, êàêòî è ñúâåòúò íà Êàèàôà, вече цитиран: „...нито
помисляте, че за нас е по-добре един човек да умре за народа, отколкото цял народ да погине...” (Иоан, ІХ, 50.)
Àêî õèïîòåçàòà íè å òî÷íà, çíà÷è Èèñóñ å åêçåêóòèðàí íå ïðåç 34 ã., êàêòî íèå ëè÷íî âÿðâàìå, à ïðåç 35 ã. Ïðè
âñè÷êè ñëó÷àè èçíåñåíàòà îò Äàíèåë-Ðîï õðîíîëîãèÿ å ÷èñòà ôàíòàçèÿ, ñòèãà äà íå å ñãðåøåíà ñúçíàòåëíî. Íÿêîè
ïðîòåñòàíòñêè èçñëåäâàíèÿ ðàçïîëàãàò òàçè åêçåêóöèÿ ïðåç 31 ã., êàòî óòî÷íÿâàò, ÷å êàëåíäàðúò èì å ñ ÷åòèðèãîäèøíî
çàêúñíåíèå, êîåòî íè ïðåïðàùà â 35 ã. Ëüîìåòð äüî Ñàñè â ñâîÿòà “Ñâåòà Áèáëèÿ” ñî÷è 37 ã. Âèäíî å, ÷å
ñðåäíîàðèòìåòè÷íàòà äàòà å ìåæäó 34 è 35 ã., ïîíåæå ïðåç 36 ã. Ïèëàò âå÷å å íà ïúò çà Ðèì.
Àêî äîïóñíåì, ÷å ïðîâåäåíàòà îò ïðîêóðëàòîðà íàêàçàòåëíà àêöèÿ â Ãàðèçèìñêàòà ïëàíèíà å òàêòè÷åñêà ãðåøêà è
ãàô, ïðåäèçâèêàë îòçîâàâàíåòî ìó â Ðèì, òî àäìèíèñòðàòèâíî òîé íå å óïðåêâàí çà åêçåêóöèÿòà íà Èèñóñ. Çà íåÿ Ðèìñêàòà
èìïåðèÿ èìà äîñòàòú÷íî îñíîâàíèÿ, äîñòàòú÷íî ðåàëíè è çàêîííè ìîòèâè çà ñìúðòíà ïðèñúäà. Äà ñè ñïîìíèì èìïåðàòîð
Òðàÿí, âëàñòâàë îò 98 äî 117 ã., êîéòî, ðàçïèòâàéêè åäèí ìåñèàíñêè âîäà÷, “ïðèáÿãíàë äî ñúäåéñòâèåòî íà öåçàðÿ”, ãî
ïðåêúñâà ñ äóìèòå: “Çà êîãî ìè ãîâîðèø, çà òîçè, êîéòî áå ðàçïíàò îò Ïèëàò ëè?...” Òàçè èçòúðâàíà ðåïëèêà íè äàâà ïîâîä
çà ñåðèîçåí ðàçìèñúë.
Ùå òðÿáâà ëè äà öèòèðàìå èìïåðàòîð Ìàêñèìèí, êîéòî ïðåç 311 è 312 ã. ðàçãëàñÿâà èç öÿëàòà èìïåðèÿ çàêîííèòå
ìîòèâè çà îñúæäàíåòî íà Èèñóñ? Òðÿáâà ëè äà ïðèïîìíèì è èçðàçèòå, äî êîèòî ïðèáÿãâà ïèøåùèÿò íà ëàòèíñêè åçèê è
íàáîæåí õðèñòèÿíèí Ìèíóöèé Ôåëèêñ â ñâîÿ “Îêòàâèé”, çà äà ðåçþìèðà îáè÷àéíèòå íàïàäêè: “Òîâà å ÷îâåê, êîéòî çàðàäè
ïðåñòúïëåíèÿòà ñè å óìúðòâåí íà íà çëîêîáíèÿ äúðâåí êðúñò... Äà áîãîòâîðèø åäèí çëîäåé è íåãîâèÿ êðúñò... Íå! ×îâåê äà
áúäå áîã... È òî òàêúâ ïðåñòúïíèê...” À Ìèíóöèé Ôåëèêñ çàåäíî ñ Òåðòóëèàí å åäèí îò ïúðâèòå õðèñòèÿíñêè ëàòèíñêè
ïèñàòåëè ïðåç òðåòè âåê. Õèåðîêëåé, ñúäèÿ â Íèêîìåäèÿ ïî âðåìåòî íà Äèîêëåòèàí, ÿðîñòåí ãîíèòåë íà õðèñòèÿíèòå,
êàçâà: “Íÿêàêúâ áàíäèò...” Ðèìñêèòå ïàëà÷è íå ñà áåçîáèäíè. Íî áåç äà ïðåíåáðåãâàìå íðàâèòå, õàðàêòåðíè çà îíåçè
âðåìåíà, íå áèâà äà çàáðàâÿìå, ÷å èìïåðàòîðñêèÿò äâîðåö â Íèêîìåäèÿ çàãàäú÷íî èçáóõâà â ïëàìúöè è å íàïúëíî
ðàçðóøåí. Ïî-êúñíî, êúì 303 ã., â Ñèðèÿ è â Ìàëà Àçèÿ, êðàé Áàãäàò è â Ñåëåâêèÿ íÿêîè îòïðàâÿò âçîð êúì èìïåðàòîðñêàòà
âëàñò è ïðîâúçãëàñÿâàò çà èìïåðàòîð òðèáóíà Åâãåíèé. Â ïîñëåäâàëèòå ðåïðåñèè ìíîãî õðèñòèÿíè ñà çàäúðæàíè ïîä
ñòðàæà è êâàëèôèöèðàíè êàòî “áóíòîâíèöè”, ñúîáùàâà íè ìàãèñòúð Äþøåí â ñâîÿòà “Äðåâíà èñòîðèÿ íà Öúðêâàòà”, ò. II, ñ.
14. Ясно защо.
È âñå ïàê â êàêâî íàèñòèíà áèõà ìîãëè ðèìëÿíèòå äà óïðåêâàò Èèñóñ? Íàé-íàïðåä ùå îòáåëåæèì, ÷å Ïèëàò,
ðèìñêèÿò ïðîêóðàòîð â òåçè äàëå÷íè îáëàñòè å ïðåäñòàâèòåë íà öåçàðÿ, ðåñïåêòèâíî íà Òèáåðèé, êîéòî íàé-ìàëêîòî å
äîáðîäóøåí è íàèâåí èìïåðàòîð. Îñâåí âñè÷êî äðóãî çàäúëæåíèå íà Ïèëàò å íàé-âå÷å äà ïîääúðæà ðåäà, è òî ñàìî
ðèìñêèÿ ðåä. Îáâèíåíèÿòà, êîèòî åâðåèòå áèõà ìîãëè äà îòïðàâÿò êúì Èèñóñ, åäâà ëè çàñÿãàò Ðèì. Ïèëàò êàòî âñåêè
ðèìëÿíèí ïðåçèðà åâðåèòå è ãè äúðæè èçêúñî. Иосиф Флавий дава много примери за неговото отношение.
Äà ìîëèø ðèìñêèÿ ïðîêóðàòîð çà ñìúðòòà íà ÷îâåê, êîéòî ïðåòåíäèðà, ÷å å “Ñèí Áîæè”, çíà÷è äà ðèñêóâàø äà òå
èçõâúðëÿò îò ïðåòîðèÿòà! Äà íå çàáðàâÿìå, ÷å ìíîãî îò ðèìñêèòå ðîäîâå ñìÿòàò, ÷å âîäÿò íà÷àëîòî ñè îò âðúçêàòà íà
ñìúðòíà æåíà ñ áîã, èëè îáðàòíîòî. Òàêúâ å ñëó÷àÿò èìåííî ñ Þëèé Öåçàð, ÷èåòî ñåìåéñòâî ïðîèçõîæäàëî îò ëþáîâòà íà
Àôðîäèòà è íåãîâ ñìúðòåí ïðåäøåñòâåíèê. Êàêâî òîãàâà áè ìîãëî äà ñå ïîääúðæà êàòî îáâèíåíèå ïðåä Ïèëàò? Âñè÷êî,
êîåòî å ïîìåñòåíî â ñëåäâàùèòå ðåäîâå. Íî Ïèëàò ìîæå ñàìî äà ïðåõâúðëè òåçè îáâèíåíèÿ êúì åâðåèòå. Íåãîâàòà
åäèíñòâåíà çàäà÷à å äà îñèãóðè ñïàçâàíåòî íà ðèìñêèÿ ðåä.
À òîçè ðèìñêè ðåä å äåôèíèðàí òî÷íî îò ðèìñêèòå çàêîíè. È êîéòî ãè íàðóøè, ñè íàâëè÷à ïðåäâèäåíèòå â òÿõ
ïðèñúäè, ò. å. ðèìñêèòå íàêàçàíèÿ: áîé ñ òîÿãè, áè÷óâàíå, òúìíèöà, îáåçãëàâÿâàíå, ðàçïúâàíå íà êðúñò è ò. í. À Èèñóñ ÿâíî
íå å åêçåêóòèðàí ñïîðåä åâðåéñêèòå çàêîíè, à ñïîðåä ðèìñêèòå è îò ðèìëÿíèòå, ïî îáâèíåíèÿ, êîèòî ñà ñàìî ðèìñêè. Êîè ñà
ïðåñòúïëåíèÿòà ñïðÿìî Ðèì, êîèòî Èèñóñ èçâúðøâà êàòî æèòåë íà ðèìñêà ïðîâèíöèÿ è âîëþ-íåâîëþ “öåçàðîâ ïîäàíèê”,
êàêòî ïî-êúñíî ùå íàïîìíè èìïåðàòîð Þëèàí? Åòî ãè:
1. Ñàìîïðîâúçãëàñÿâà ñå çà öàð - èçâúðøâà ãî. Äîñòàòú÷íî å ñàìî äà ïðåïðî÷åòåì âíèìàòåëíî Ìàòåé (ÕVII, 24-
26), çà äà êîíñòàòèðàìå, ÷å Èèñóñ ïðåòåíäèðà äà å öàðñêè ñèí. À ïðåä Ïèëàò, êîãàòî òîé ãî ïèòà: “Òè ëè ñè Èóäåéñêèÿò
öàð?”, Èèñóñ ùå îòãîâîðè îò÷åòëèâî: “Òè êàçâàø...” (èëè “Òè ãî êàçà...”) (Ìàòåé, ÕÕVII, 11.)
Áåçñïîðíî èìà åäèí îòêúñ, â êîéòî ñå ãîâîðè, ÷å òîé ñå óêðèâà â ïëàíèíàòà, ñëåä êàòî óçíàâà, ÷å ùå ñå îïèòàò äà
ãî îòâëåêàò, çà äà ãî íàïðàâÿò öàð (Èîàí, VI, 15). Íî Èèñóñ îòêàçâà äà áúäå êîðîíÿñàí îò ðèìëÿíèòå, îò îòâðàòèòåëíèòå
îêóïàòîðè, à è âúîáùå îòêàçâà, ïðîñòî çàùîòî äîêòðèíàòà íà áàùà ìó Èóäà Ãàìàëèåë íå äîïóñêà äðóã öàð îñâåí Èàõâå.
Êàêâîòî è äà å, ñúñ ñèãóðíîñò Ïèëàò íå å â òå÷åíèå íà òúíêîñòèòå íà âñè÷êèòå òåçè åâðåéñêè äîêòðèíè, èçëîæåíè â
ðúêîïèñè, êîèòî òîé íå ïðèòåæàâà, è íà åçèê, êîéòî íå çíàå - èâðèò. Èçâåñòíî å, îò äðóãà ñòðàíà, êîëêî áåçìèëîñòåí å òîé
êúì âñÿêàêâè ðàçìèðèöè: “Â ñúùîòî âðåìå äîéäîõà íÿêîè è Ìó ðàçêàçàõà çà ãàëèëåéöèòå, íà êîèòî êðúâòà Ïèëàò ñìåñèë ñ
æåðòâèòå èì...” (Ëóêà, ÕIII, 1). Ïðîêóðàòîð ñ æåëÿçíà ðúêà, Ïèëàò åäâà ëè áè ãëåäàë ñ äîáðî îêî íà òîçè Èèñóñ, êîéòî
ïðåêîñÿâà îò ñåâåð íà þã è îò èçòîê íà çàïàä Ïàëåñòèíà, çà äà ïðîïîâÿäâà ó÷åíèå è öàðñòâî, êîèòî íå ñå âìåñòâàò â
ðèìñêèÿ ðåä. Íà âñè÷êîòî îòãîðå Èèñóñ âîäè ñúñ ñåáå ñè òúëïà îò ñêèòíèöè, ñðåä êîèòî ñå ïðèêðèâàò çèëîòè óáèéöè.
2. Îïðåäåëÿ è ñúáèðà äàíúöè, ñÿêàø å öàð - òîâà ïîòâúðæäàâà ïðåäõîäíîòî îáâèíåíèå. Ôàêòúò, ÷å ñâåòúò íà
ñúáèðà÷èòå íà òàêñè è íà ïðîñòèòóòêèòå ïúëíè êàñàòà íà äâèæåíèåòî, ïðàâè Èèñóñ îùå ïî-ïîäîçðèòåëåí çà Ïèëàò. Ïðè
âñè÷êè ñëó÷àè äà îáëàãàø ïîäàíèöèòå íà öåçàðÿ ñ äàíúöè å ïðîÿâà íà íåïîêîðñòâî èëè íà ðàçáîéíè÷åñòâî. È äâåòå
ïðåñòúïëåíèÿ ñå íàêàçâàò ïî åäèí íà÷èí - ðàçïúâàíå íà êðúñò.
3. Îòäàâà ñå íà ðàçáîéíè÷åñòâî - Çàùîòî íàïàäåíèÿòà íàä ïîêëîííèöèòå è òúðãîâöèòå ïðåä Õðàìà íà Èåðóñàëèì
â äåéñòâèòåëíîñò íàðóøàâàò ðèìñêèÿ ðåä è ñà ôîðìà íà ãàíãñòåðèçúì. Òå ñòàâàò äâà ïúòè, àêî ñå äîâåðèì íà Åâàíãåëèÿòà
è íà äâå ðàçëè÷íè Ïàñõè. Îò äðóãà ñòðàíà, ïðè Ìàðêî (VI, 35) è íàé-âå÷å ïðè Ëóêà (IÕ, 12) âèæäàìå êàê ñïîäâèæíèöèòå ìó
w
wwww
ñå íàñòàíÿâàò è èçõðàíâàò â ñåëàòà, ïðåç êîèòî ìèíàâàò: “...ðàçïóñíè íàðîäà, çà äà îòèäàò â îêîëíèòå ñåëà è êîëèáè äà
íîùóâàò è äà íàìåðÿò õðàíà...” Çàïëàùàò ëè? Òåçè õîðà ñà ñêèòíèöè, êîèòî íå ðàáîòÿò. Îðèåíòàëñêîòî ãîñòîïðèåìñòâî
åäâà ëè áè ñìîãíàëî íà òàêîâà êîëè÷åñòâî “ãîñòè”. À àêî ïëàùàò, òî å ñ ïðèäîáèòîòî îò ðåêåòà. È â åäèíèÿ, è â äðóãèÿ
ñëó÷àé çà ðèìëÿíèòå å íàëèöå ïðåñòúïëåíèå. Îùå ïîâå÷å, ÷å êîâ÷åæíèêúò íà ãðóïàòà, Èóäà Èñêàðèîò, ÷èåòî ïðåçèìå
îçíà÷àâà íàåìåí óáèåö, å âå÷å ïîçíàò êàòî “êðàäåö” (Èîàí, ÕII, 6.)
4. Ïðåâçåìàíåòî íà Èåðèõîí - íà âñè÷êîòî îòãîðå èìà åäíà ñòðàííà ñöåíà, îïèñàíà îò Ëóêà (ÕIÕ, 11-28). Àêî ÿ
ïðåïðî÷åòåì âíèìàòåëíî, íå ìîæåì äà íå èçïèòàìå èçâåñòíî ïðèòåñíåíèå. Çà êàêâè íåïðèÿòåëè íàìåêâà Èèñóñ? Êîè ñà
òåçè, êîèòî òðÿáâà äà áúäàò èçêëàíè â ïðèñúñòâèåòî íà òîçè çàãàäú÷åí ìúæ îò öàðñêî ïîòåêëî? Òðÿáâà ëè äà äîïóñíåì, ÷å
â ñëó÷àÿ Èèñóñ èçïîëçâà íÿêàêâà ïàðîëà è äàâà òî÷íè óêàçàíèÿ íà ñâîèòå ñëåäîâíèöè, êîèòî ùå ãî ðàçáåðàò îò ïîëîâèí
äóìà? Òîâà ñå ñëó÷âà òî÷íî ïðåäè ïîõîäà ñðåùó Èåðóñàëèì è ïðåäè íàõëóâàíåòî â òðåòîòî ïðåäâåðèå íà Õðàìà, êúäåòî
ñà ñàðàôèòå è òúðãîâöèòå.
Òàçè çàïîâåä çà îáåçãëàâÿâàíå èçèñêâà íàëè÷èåòî íà íÿêàêâè ïëåííèöè, âå÷å çàëîâåíè ñëåä àêöèÿòà â Èåðèõîí. Ñ
òîâà îáñòîÿòåëñòâî ÷åòâúðòèÿ ïóíêò îò íàøèÿ îáâèíèòåëåí àêò ùå ãîâîðè çà èñòèíñêî ìàñîâî óáèéñòâî, ïðèñúùî íà
âñè÷êè äâèæåíèÿ îò òîçè ðîä. Íÿêîè òî÷íè ôàêòè ïîòâúðæäàâàò òàçè õèïîòåçà. Òúêìî ïðåäè ÷åòâúðòàòà Ïàñõà, êîãàòî
çàïî÷âà äà íàðàñòâà ïðèòîêúò íà áîãîìîëöè â Èåðóñàëèì, å âðåìåòî, â êîåòî Èîàí (II, 14) ðàçïîëàãà âòîðîòî èçâåñòíî íè
íàïàäåíèå íàä ñàðàôèòå, òúðãîâöèòå è ïîêëîííèöèòå. Çíà÷è ñìå ñå îçîâàëè íÿêîëêî äíè ïðåäè çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ îò
êîõîðòàòà âåòåðàíè, êîìàíäâàíè îò òðèáóí (Èîàí, ÕIII, 3 è 12). ×àñòè îò îõðàíàòà íà Õðàìà ñà ïðèñúåäèíåíè êúì òåçè øåñò
öåíòóðèè îò åëèòíè âîéíèöè â çíàê íà ëîÿëíîñò íà Ñèíåäðèîíà êúì Ðèì. È êîãàòî àðåñòúò áèâà èçâúðøåí, íèå ùå íàó÷èì
íàïúëíî ñëó÷àéíî, ÷å èìà íÿêîé ñè Èèñóñ-âàð-Àâà, “...òîãàâà áåøå çàòâîðåí íÿêîé ñè Âàðàâà, ñúñ ñúáóíòîâíèöèòå ñè, êîèòî
âúâ âðåìå íà áóíò áÿõà èçâúðøèëè óáèéñòâî...” (Ìàðêî, ÕV, 7 è Ëóêà, ÕÕIII, 19.)
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å Ïèëàò íÿìà íàâèêà äà ïðîòî÷âà íåùàòà âúâ âðåìåòî, òîâà íå å íåãîâèÿò íà÷èí íà
äåéñòâèå. Áúðçèíàòà íà ïðîöåñà ñðåùó Èèñóñ, ìàëêèÿò îòðÿçúê îò âðåìå ìåæäó ñúäåáíîòî çàñåäàíèå è èçïúëíåíèåòî íà
ïðèñúäàòà ãî äîêàçâàò ïîâå÷å îò óáåäèòåëíî. Â òàêúâ ñëó÷àé ñòàâà îùå ïî-î÷åâèäíî, ÷å ìåòåæúò è óáèéñòâîòî, çà êîèòî
Èèñóñ-âàð-Àâà å îáâèíåí çàåäíî ñúñ ñâîèòå ñúó÷àñòíèöè, ñà ñúâñåì ñêîðîøíè ñúáèòèÿ. È ÷å ñìúðòíàòà ìó ïðèñúäà å òîêó-
ùî ïðîèçíåñåíà, êàêòî è òåçè íàä äðóãèòå äâàìà ðàçáîéíèöè, êîèòî ùå áúäàò åêçåêóòèðàíè çàåäíî ñúñ Èèñóñ.
Îò äðóãà ñòðàíà, ñúñ ñèãóðíîñò â òåçè íÿêîëêî äíè, ïðåäõîæäàùè Ïàñõà (Èçõîä, ÕII), èìà ñàìî åäíà ðàçìèðèöà,
òàçè ïðåä Õðàìà, êúçåòî Èèñóñ è íåãîâèòå õîðà íàïàäàò ïîêëîííèöè, ñàðàôè è òúðãîâöè. Çàùîòî Ðèì íå áè ñå îñòàâèë äà
áúäå èçíåíàäàí ïîâå÷å îò åäèí ïúò ñ ïîäîáíè ìàñîâè âúëíåíèÿ...
Çíà÷è òî÷íî ïî âðåìåòî íà ìåòåæà, îãëàâÿâàí îò Èèñóñ, ñà çàëîâåíè Âàðàâà è äðóãèòå ðàçìèðíèöè. Òîãàâà ñòàâà è
óáèéñòâîòî, â êîåòî å îáâèíåí Âàðàâà. Íî èíòåðåñíî, çàíèìàâàò íè ñàìî ñ íåãî, ìàêàð ÷å âñúùíîñò ñìóòèòåëèòå íà ðåäà
ñà ïîâå÷å è ñà ñúùî â çàòâîðà. Âúçìîæíî å äà èìà è äðóãè æåðòâè, óáèòè è ðàíåíè. Òúé êàòî å âîäà÷ íà íàïàäàòåëèòå â
îãðàäåíîòî ìÿñòî íà Õðàìà â Èåðóñàëèì, Èèñóñ íîñè îòãîâîðíîñòòà çà ïðîëÿòàòà êðúâ. Çàùîòî òîé íèòî ïðåäîòâðàòÿâà,
íèòî ïðàâè ïî-áåçîáèäíî ñ íÿêàêâè ïðåäâàðèòåëíè óêàçàíèÿ âúîðúæåíîòî íàïàäåíèå. Íàïðîòèâ, òîé ãî ïðåäèçâèêâà è
ïðåäïðèåìà ìíîãî ïðåäè Èåðèõîí è ñàì äàâà íà÷àëíèÿ ñèãíàë, êàòî çàïî÷âà äà óäðÿ ñ ïðåïëåòåíè âúæåòà õîðàòà, êîèòî
ïúðâè ñå èçïðå÷âàò íà ïúòÿ ìó. Òðóïúò èëè òðóïîâåòå, îñòàíàëè ïî ïëî÷èòå íà Õðàìà, ùå æàëîíèðàò èçìèíàòèÿ îò Èèñóñ
ìàðøðóò. Çà ïðåäñòàâèòåëÿ íà ðèìñêèÿ ðåä Ïèëàò òîâà ñè å ÷èñòà ïðîáà “ðàçáîéíè÷åñòâî” è ðèìñêèÿò çàêîí òðÿáâà äà
áúäå ïðèëîæåí ñ öÿëàòà ìó ñòðîãîñò. Îùå ïîâå÷å ñëåä êàòî ñà èíôîðìèðàëè Ïèëàò çà ïîâåäåíèåòî íà Èèñóñ ïðåä
ñúêðîâèùíèöàòà íà Õðàìà: “È ñåäíà Èèñóñ ïðåä ñúêðîâèùíèöàòà è ãëåäàøå, êàê íàðîäúò ïóñêà ïàðè â ñúêðîâèùíèöàòà...”
(Ìàðêî, ÕII, 41), à íÿêîè ðúêîïèñè äîïúëâàò: “...ìíîçèíà áîãàòè ïóñêàõà ìíîãî”. Ñðåä òåçè ïèñìåíè äîêóìåíòè îñâåí
Åâàíãåëèåòî îò Ìàðêî ñà “Ñâåòàòà Áèáëèÿ” îò Ëüîìåòð äüî Ñàñè, êàòîëè÷åñêà âåðñèÿ, ðåäàêòèðàíà îò àáàò Æàæå; è
ïðîòåñòàíòñêèòå âåðñèè íà Ñåêîíä è Îñòåðâàëä. Òà â òîçè åïèçîä Èèñóñ íàáëþäàâà è îöåíÿâà íå íà÷èíà íà äàðÿâàíå, à
êîëè÷åñòâîòî. Ïîñëå, àêî ñúêðîâèùíèöàòà ñå îêàæå ïðåïúëíåíà, Èñêàðèîò è ñðîäíèòå ìó äóøè ùå íàìåðÿò íà÷èí äà ÿ
îáëåê÷àò.
5. Óïðàæíÿâàíå íà ìàãüîñíè÷åñòâî - Çàêîíúò, ãðàâèðàí âúðõó “äâàíàäåñåòòå ìåäíè ñâèòúöè”, ïðåäâèæäà â íÿêîè
ñâîè ÷ëåíîâå ñìúðòíî íàêàçàíèå çà âñåêè, êîéòî ÷ðåç ìàãèè, ÷àðîäåéñòâî èëè çàêëèíàíèÿ ïðè÷èíè âðåäà íà õîðà, äîáèòúê
èëè ðåêîëòà.
È òàêà, íåèçáðîèìè ñà ñëó÷àèòå, â êîèòî Èèñóñ ñòîâàðâà ïðîêëÿòèÿòà ñè íàä ãðàäîâå è åâðåéñêè ðåëèãèîçíè
îáùíîñòè. “Íåùàñòèå âàì...” ñà äóìè, êîèòî ÷åñòî èçëèçàò îò óñòàòà íà Èèñóñ. Îùå ïî-çëå, òîé îáó÷àâà ó÷èíèöèòå ñè â òîçè
ðîä âðåäèòåëñòâî, êàêúâòî å ðèòóàëúò ñúñ ñàíäàëèòå, ïðè êîéòî ñå èçïîëçâà çàìúðñåíàòà ïðàõ îò ïîäìåòêèòå, çà äà ñå
ïðîêúëíå åäèí äîì èëè ãðàä, êàòî ñå èçòóïâàò ñðåùó òÿõ (Ìàòåé, Õ, 14, 15). Äà íå ãîâîðèì çà Àïîêàëèïñèñà, ÷èéòî ïðîëîã
îáÿâÿâà Èèñóñ çà íåãîâ àâòîð (Îòêðîâåíèå, I, 1). Äîñòàòú÷íè ñà ñàìî ñòèõîâåòå îò 1 äî 6 íà ãëàâà ÕI, çà äà ìó áúäå
íàëîæåíî ñìúðòíî íàêàçàíèå îò çàêîíà íà äâàíàäåñåòòå ìåäíè ñâèòúöè.
Íåùî îùå ïî-ëîøî çà âðåìåíà, â êîèòî öåëèÿò àíòè÷åí ñâÿò ñå îòíàñÿ ñ ãîëÿìà òîëåðàíòíîñò êúì âñè÷êè êóëòîâå
è êúäåòî åäèíñòâåíî àòåèçìúò å îñúäèòåëåí (òîâà å åäèíñòâåíèÿò óïðåê, îòïðàâåí êúì Ñîêðàò). Èèñóñ îòïðàùà êúì
àäñêèòå ãëúáèíè âñè÷êè, êîèòî íå ñïîäåëÿò íåãîâèòå âúçãëåäè. Äîñòàòú÷íî å ñàìî äà ïðåëèñòèì îòíîâî Ìàòåé (ÕÕV, 31-41)
è íàé-âå÷å Àïîêàëèïñèñà, ãëàâà ÕVIII, êúäåòî ïîæàðúò â Ðèì å àêî íå îòêðèòî ïðåïîðú÷àí, òî ïîíå íåñðú÷íî “ïðåäñêàçàí”,
çà äà ñå óáåäèì êîëêî êðîòúê è äîáðîäóøåí å âîäà÷úò íà çèëîòèòå.
При всичките тези окултни заплахи няма как Пилат да забрави закона от дванадесетте медни свитъци.
w
wwww
Âñè÷êè ïàðàãðàôè íà òîçè äîñòàòú÷íî ïúëåí îáâèíèòåëåí àêò ñà ÿâíî âòîðîñòåïåííè â ñðàâíåíèå ñ ïúðâèÿ -
“Ñàìîïðîâúçãëàñÿâà ñå çà öàð”. Çàùîòî, êîãàòî Èèñóñ ñå íàðè÷à “öàðñêè ñèí” â Ìàòåé (ÕVII, 24-26), òîé òàéíî ïðåòåíäèðà
çà òèòëàòà íà áàùà ñè. Çíàåì âå÷å, ÷å òîãàâà å ïðèåòî íà îñúäåíèòå íà ðàçïâàíå äà ñå ïîñî÷âà ìîòèâúò, ïîðàäè êîéòî
òðÿáâà äà ïîíåñàò òîâà íàêàçàíèå. Çàêîâàâàò íà êðúñòà äúñ÷èöà, íà êîÿòî å íàïèñàíî êàêâî å òÿõíîòî ïðîâèíåíèå.
Ïî âñè÷êî ëè÷è, ÷å â ñëó÷àÿ ñ Èèñóñ Ïèëàò ñúâñåì òî÷íî èçïèñâà íà ëàòèíñêè, ãðúöêè è åâðèò â êàêâî ñå ñúñòîè
îñíîâíèÿò ìîòèâ çà íåãîâîòî ðàçïâàíå: “Èèñóñ Íàçàðååö, öàð íà åâðåèòå”, êàòî ìîæå áè å ïðèáàâåí íàìåê çà
ðàçáîéíè÷åñòâîòî, çà äà ñå îáîñíîâå ðàçïâàíåòî ìó ñ ãëàâàòà íàãîðå.
Íà åâðåèòå, æåëàåùè îò äèïëîìàöèÿ è ïðåäïàçëèâîñò äà óòî÷íÿò òîçè íàäïèñ, êàòî ñå íàïðàâè äîïúëíåíèå:
“...íåäåé ïèñà: Öàð Èóäåéñêè, íî ÷å Òîé êàçà: Öàð Èóäåéñêè ñúì” (Èîàí, ÕIÕ, 21), Ïèëàò îòãîâàðÿ îñòðî: “Êàêâîòî êàçàõ,
êàçàõ ãî...”
Òîâà ãîâîðè, ÷å çà Ïèëàò å î÷åâèäíî - Èèñóñ å âúçïðèåìàí îò åâðåèòå êàòî òåõåí çàêîíåí öàð, ìàêàð è íåëåãàëåí,
ïðè òîâà ïðåç âñè÷êèòå ãîäèíè íà íåãîâàòà äåéíîñò, è ÷å âå÷å å òâúðäå êúñíî òå äà ãî îòðè÷àò.
Êàêòî ìíîãî ñïðàâåäëèâî îòáåëÿçâà áåçñïîðíèÿ âèäåí òúëêóâàòåë è ïðîòåñòàíòñêè èñòîðèê ä-ð Êóëìàí â ñâîÿòà
ìàëêà ïî îáåì êíèãà “Áîã è öåçàð”, Èèñóñ å îñúäåí íà ðàçïâàíå èìåííî êàòî çèëîòñêè âîäà÷ è òîâà îáâèíåíèå å íàïúëíî
äîñòàòú÷íî ïî ñèëàòà íà ñâîÿòà ñåðèîçíîñò äà çàñåí÷è âñè÷êè äðóãè ïðåñòúïëåíèÿ. Ñúùî òàêà ìíîãî å âåðîÿòíî äâàìàòà
ðàçáîéíèöè, ðàçïíàòè ñ íåãî, äà ñà çèëîòè, êîåòî â î÷èòå íà ðèìëÿíèòå îçíà÷àâà õîðà, îòäàëè ñå íà ðàçáîéíè÷åñòâî. Ìîæå
áè è òå ñà çàëîâåíè â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, “èçâàäèëè ñà íîæîâå” è ñà ïîñÿãàëè ñ òÿõ (Ëóêà, ÕÕII, 49). Èíà÷å çàùî ùå ãî
óïðåêâàò çà áåçñèëèåòî äà íàïðàâè ÷óäî, ñ êîåòî äà îñâîáîäè ñåáå ñè è òÿõ ñàìèòå? Âåðîÿòíî â ñâîåòî êðàéíî îò÷àÿíèå òå
ñà ñè ñïîìíèëè çà íÿêîãàøíèòå ìó óâåðåíèÿ, ÷å êðàéíàòà ïîáåäà ùå áúäå ïîñòèãíàòà ÷ðåç ñâðúõåñòåñòâåíà íàìåñà, äîøëà
â ïîñëåäíèÿ ìîìåíò. Ñàìî ïðè Ëóêà åäèíèÿò îò äâàìàòà ñå çàåìà äà áðàíè Èèñóñ (ÕÕIII, 41), äîêàòî ïðè Ìàòåé è Ìàðêî è
äâàìàòà ðàçáîéíèöè ãî ðóãàÿò çàðàäè áåçñèëèåòî ìó. Ëóêà èçïàäà â ïðîòèâîðå÷èå, êîãàòî ïèøå êàê Èèñóñ óâåðÿâà
äîáðîíàìåðåíèÿ ïðåñòúðíèê, ÷å îùå ñúùèÿ äåí ùå áúäå ñ íåãî â Ðàÿ. Çàùîòî â òàêúâ ñëó÷àé êàêâî ùå ñòàíå ñ
ïðîñëîâóòèÿ òðèäíåâåí ïðåñòîé â áåçäíàòà íà Àäà?
Íàêðàÿ òå âèæäàò êàê Èèñóñ óìèðà ïðåä òÿõ. Âå÷åðòà âîéíèöèòå ñ÷óïâàò äîëíèòå èì êðàéíèöè, çà äà óñêîðÿò
çàäóøàâàíåòî, îò êîåòî óìèðàò âñè÷êè ðàçïíàòè, à òå ãî îòëàãàò, êàòî ñå ïîäïèðàò íà êðàêàòà ñè. Ïîñëå ãè çàõâúðëÿò âñå
îùå àãîíèçèðàùè â îáùèÿ ãðîá íà ïîçîðà, çàïàçåí çà òðóïîâåòå íà îñúäåíèòå íà ñìúðò. Íåùî, êîåòî Åâàíãåëèÿòà
ïðåäïî÷èòàò äà ïðåìúë÷àò. Çàùîòî âñúùíîñò òîâà å ïðîñëîâóòèÿò ëè÷åí ãðîá, êîéòî áèë ñîáñòâåíîñò íà Èîñèô
Àðèìàòèåö.
Âñå ïàê áóäè íåäîóìåíèå çàùî Åâàíãåëèÿòà ïèøàò, ÷å ðèìëÿíèòå äàâàò íà Èèñóñ äà ïèå, äîêàòî å ðàçïíàò. Âúâ
âðåìåíà, êîãàòî ðàçïâàíåòî è íàáèâàíåòî íà êîë ñà ÷åñòî ïðèëàãàíè íàêàçàíèÿ, äà íàïðàâèø òîâà, îçíà÷àâà äà ñúêðàòèø
ìú÷åíèåòî è äà äîâúðøèø ïîòúðïåâøèÿ. Íÿìà ñëó÷àé ðàçïíàò èëè íàáèò íà êîë äà íå å óìðÿë âåäíàãà, ñëåä êàòî ñà ìó
äàëè äà ïèå. Ìîæåì âñå ïàê äà äîïóñíåì, ÷å ðèìñêèÿò îôèöåð, îòãîâàðÿù çà åêçåêóöèÿòà, òàéíî å ïîëó÷èë ñúîòâåòíèòå
ðàçïîðåæäàíèÿ. Áè òðÿáâàëî Èèñóñ, “Ñèíúò Äàâèäîâ”, äà èìà ïðàâî íà ïî-ëåê ðåæèì. Ëèêâèäèðàò ãî áúðçî, çà äà ìó
ñïåñòÿò àãîíèÿòà â “ÿìàòà íà ïîçîðà”.
Åäèí îòêúñ îò “Åâàíãåëèå íà äâàíàäåñåòòå àïîñòîëà”, êîïòñêè ðúêîïèñ îò ïåòè âåê, ÷èéòî ïúðâîíà÷àëåí òåêñò,
èçãëåæäà, ïðåäõîæäà Åâàíãåëèåòî íà Ëóêà ñïîðåä Îðèãåí, ðàçêàçâà çà òàçè “ÿìà íà ïîçîðà”, êàòî ÿ íàðè÷à “êëàäåíåö”.
“Çàâåäîõà Ïèëàò è öåíòóðèîíà ïðè ãðàäèíñêèÿ êëàäåíåö, êîéòî áåøå ìíîãî äúëáîê... Ïîãëåäíàõà íàäîëó. Åâðåèòå
ñå ðàçâèêàõà: “Î, Ïèëàòå, íå å ëè òàì äîëó òÿëîòî íà ìúðòâèÿ Èèñóñ?” Íî Íåãîâèòå ó÷åíèöè êàçàõà: “Ãîñïîäàðþ,
ïëàùàíèöàòà, êîÿòî äúðæèø â ðúöåòå ñè, å íà Èèñóñ! Òîâà òÿëî òàì å íà êðàäåöà, êîãîòî ðàçïíàõà çàåäíî ñ Íåãî...”
(“Åâàíãåëèå îò äâàíàäåñåòòå àïîñòîëà”, 15 ôðàãìåíò).
Âñúùíîñò ïðåäïîëîæåíèåòî, ÷å íàáëèçî èìà ãðàäèíà, âíóøàâà íà êîïòñêèòå êíèæíèöè îò Äîëåí Åãèïåò äà ãîâîðÿò
çà êëàäåíåö ñ âîäà. Ñúñ ñèãóðíîñò ïúðâîíà÷àëíèÿò òåêñò íà èâðèò å èçïîëçâàë ñàìî äóìàòà “øîàò” (ÿìà, â ñìèñúë íà
äóïêà-çàòâîð èëè äúëáîê èçêîï) èëè äóìàòà “áåõð”, êîÿòî èìà ñúùèÿ ñìèñúë, íî ìîæå äà îçíà÷àâà è äóïêà, ïîëó÷åíà îò
ðàçðóøåíèå, êàêòî å â ñòèõ 24 îò ïñàëì LV, êúäåòî äâàòà òåðìèíà ñà ñâúðçàíè: “Áåõð-øîàò”.
Íà âñÿêà öåíà òðÿáâà äà ñå ðàçãëåäà è ïðèñúñòâèåòî íà åäíà òâúðäå çàãàäú÷íà ëè÷íîñò - Èîñèô, íàðè÷àí
Àðèìàòèåö èëè Àðèìàòèéñêè. Íàèâíàòà ëåãåíäà çà Ñâåùåíèÿ Ãðààë ãî ïðàâè ñâîå äåéñòâàùî ëèöå îùå â íà÷àëîòî ñè.
Òîçè Èîñèô Àðèìàòèéñêè ïî âîëÿòà íà åâàíãåëñêèòå ðåäàêöèè ïðèäîáèâà ðàçëè÷íè àñïåêòè. Ìàòåé ñàìî
ñïîìåíàâà, ÷å ãðîáúò, â êîéòî å ïîãðåáàí Èèñóñ, å íåãîâà ñîáñòâåíîñò. Èîàí íè êàçâà, ÷å òîé å ó÷åíèê íà Èèñóñ, íî “òàåí”.
Ìàðêî (ÕV, 43) ãî ïðàâè “âèäåí ÷ëåí íà ñúâåòà”, à Ëóêà (ÕÕIII, 50) ãî íàðè÷à ïðîñòî “ñúâåòíèê”, âåðîÿòíî â Ñèíåäðèîíà.
Êîëêîòî äî èñòèíñêîòî ìó èìå Èîñèô-âàð-..., òî íå íè å èçâåñòíî. Ïîçíàò å êàòî Àðèìàòèåö èëè Àðèìàòèéñêè. Ìåæäó
äðóãîòî, â Ñòàðèÿ çàâåò, â ïðîèçâåäåíèÿòà íà Èîñèô Ôëàâèé, êàêòî è â Òàëìóäà, íàïðàçíî ùå òúðñèì íàñåëåíî ìÿñòî ñ
òîâà èìå. Äà ñå ïðèìèðèì ñ èçâîäà, ÷å êàêòî ïðè Íàçàðåò òîâà íå å ñëó÷àéíî è öåëòà å íåùî äà ñå óêðèå.
Àêî ðàç÷ëåíèì òîâà ñòðàííî èìå íà ñúñòàâíèòå ìó ÷àñòè, ñå îêàçâàìå ïðåä äâå îñíîâíè ñðè÷êè - “àð” è “ìàò” -
êîèòî ùå ñðåùíèì â èâðèò â òåðìèíè, îòíàñÿùè ñå ñòðèêòíî äî ñìúðòòà è ïîãðåáåíèÿòà:
- “àðåö”, îçíà÷àâàù ïîëå, òåðåí;
- “õàð”, îçíà÷àâàù ÿìà, äóïêà;
- “ìàò”, îçíà÷àâàù ñìúðò.
w
wwww
Òàêà áèáëåéñêîòî èìå Õàöàðìàâåò, îçíà÷àâàùî “äâîð íà ìúðòúâöèòå” (Áèòèå, Õ, 26), ïðîèçëèçà îò ñúùèòå
ôèëîëîãè÷åñêè êîðåíè.
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å ïñåâäîñåëèùåòî Àðèìàòèÿ, íåñúùåñòâóâàùî ïî âðåìåòî íà Èèñóñ, å ñúñòàâåíî êàòî
áàíàëåí âàðâàðèçúì, âúçíèêíàë âúç îñíîâà íà ñòàðîåâðåéñêîòî “âàð’ìàò”, îçíà÷àâàùî åäíîâðåìåííî ãðîáèùå è
ïîãðåáåíèå. Ñ åäíà äóìà, Èîñèô Àðèìàòèåö å Èîñèô Ãðîáàðÿ, “ïàçà÷úò íà ãðîáèùàòà”, àêî Èèñóñ å ïîãðåáàí â ðèòóàëíèÿ
íåêðîïîë â Ìàñëèíåíàòà ãîðà (íà þãîèçòîê îò Èåðóñàëèì), èëè “ïàçà÷úò íà ÿìàòà íà ïîçîðà”, àêî å ïîãðåáàí íà Ãîëãîòà.
Ïðè âñè÷êè ñëó÷àè òîçè “âèäåí ñúâåòíèê” â äåéñòâèòåëíîñò å ÷îâåê îò íèñøåòî ñúñëîâèå, ïîñòîÿííî îìúðñåí ñïîðåä
åâðåéñêèÿ Çàêîí, òúé êàòî íåïðåêúñíàòî å èìàë ðàáîòà ñ òðóïîâå.
Åòî íè îòäàëå÷åíè îò ëåãåíäàòà çà Ãðààëà, èçäÿëàí îò èçóìðóä ñúñ 72 ôàñåòêè, îòêúðòèë ñå îò ÷åëîòî íà Ëóöèôåð
ïî âðåìåòî íà íåãîâîòî ïàäàíå è ïðèáðàí îò Èîñèô Àðèìàòèéñêè ñëåä Òàéíàòà âå÷åðÿ.
Íàêðàÿ è äðóã äåòàéë ùå ïîòâúðäè, ÷å Èîñèô Àðèìàòèåö íå å íèêîé äðóã, îñâåí Èîñèô Ãðîáàðÿ.
Â “Åâàíãåëèåòî îò Âàðòîëîìåé”, åäèí òâúðäå ãíîñòè÷åí òåêñò, êîéòî å öèòèðàí ïðåç ÷åòâúðòè âåê (çíà÷è å ñú÷èíåí
ìàëêî ïî-ðàíî), ñîáñòâåíèêúò íà ãðàäèíàòà, êúäåòî áè òðÿáâàëî äà ñà ïîãðåáàëè Èèñóñ, íå ñå êàçâà Èîñèô, à Ôèëîãåí - îò
ãðúöêîòî “ôèëîñ” (ïðèÿòåë) è “ãåíîñ” (ðàæäàíå, æèâîò). Ùå ðå÷å “Ïðèÿòåë íà æèâîòà”.
Åòî êëþ÷à êúì çàãàäêàòà! Èñêàò äà çàìåñòÿò òîçè, êîéòî íåïðåêúñíàòî å îìúðñåí ïîðàäè çàíàÿòà ñè äà êîïàå
ãðîáîâå, ñ îáèêíîâåí “ãðàäèíàð” è ìó äàâàò èìå, íàïúëíî ïðîòèâîïîëîæíî íà ïðèñêúðáíèòå ìó çàíèìàíèÿ. Çà íåùàñòèå,
êîãàòî èñêàìå äà äîêàæåì ïðåêàëåíî ìíîãî, íå äîêàçâàìå íèùî, ó÷è íè ïîãîâîðêàòà. Ñëåäâà ñàìèÿ òåêñò: “Òå ñòîÿõà ïðàâè
â ãðàäèíàòà íà Ôèëîãåí, ãðàäèíàðÿò (“êåïóðîñ”), ÷èéòî ñèí Ñèìåîí áå èçöåëåí îò Ñïàñèòåëÿ ïî âðåìåòî, êîãàòî ñå ñïóñíà
îò Ìàñëèíåíàòà ïëàíèíà çàåäíî ñ Àïîñòîëèòå.” (“Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé”, 2 ôðàãìåíò.)
Òóê ñìå èçïðàâåíè ïðåä îùå åäíî ïîòâúðæäåíèå, ÷å ãðîáúò, â êîéòî å ïîãðåáàí Èèñóñ, ñå íàìèðà íà Åëåîíñêàòà
ïëàíèíà, çàùîòî òàì å ñðåùíàë ïðåäè òîâà Èîñèô Ãðîáàðÿ, êîéòî ïîðàäè çàíàÿòà ñè æèâåå ñúâñåì áëèçî äî ðèòóàëíîòî
ãðîáèùå, ðàçïîëîæåíî íåäàëå÷ îò Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, както вече видяхме.
Âå÷å çíàåì, ÷å Èîñèô Àðèìàòèåö íà èâðèò áè çâó÷àë Èîñèô àð-à-ìåòèì, ùå ðå÷å Èîñèô îò ÿìàòà íà ìúðòúâöèòå.
Íåùî, êîåòî îçíà÷àâà åäíà ÿìà çà ìíîãî ìúðòúâöè. Ñúâñåì áëèçêî å äî “ÿìàòà íà ïîçîðà”, êúäåòî çàõâúðëÿò òåëàòà íà
åêçåêóòèðàíèòå. À è êàêòî îòáåëÿçâà Äàíèåë-Ðîï, îáèêíîâåíî ðèìëÿíèòå ðàçïúâàò íà êðúñò íà ìåñòà, áëèçî äî ãðîáèùà.
Òîâà îò ñâîÿ ñòðàíà âîäè äî çàêëþ÷åíèåòî, ÷å “ÿìàòà íà ïîçîðà” ñå íàìèðà â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, äî ðèòóàëíîòî
ãðîáèùå...
20
ÏÐÎÊËßÒÈÅÒÎ ÍÀ ÈÅÐÓÑÀËÈÌ
И тъй, ако врагът ти е гладен, нахрани го; ако е жаден, напой го; защото, вършейки това, ти ще
струпаш жар на главата му...
ПОСЛАНИЕ НА СВЕТИ АПОСТОЛ ПАВЛА ДО РИМЛЯНИ, ХІІ, 20
Òàçè àêñèîìà å ìíîãî ðàçïðîñòðàíåíà ïðåç îíèÿ âðåìåíà â Èçðàåë. Íåéíèÿò ïî-êðàòúê âàðèàíò ãëàñè:
“Ïðîùàâàéòå íà âàøèòå íåïðèÿòåëè è ùå ñòðóïàòå æàð âúðõó ãëàâèòå èì”. Îòòóê íàòàòúê ùå íè áúäå ïî-ëåñíî äà
ðàçáåðåì, îñîáåíî â ñâåòëèíàòà íà òîâà, êîåòî ùå ïîñëåäâà, êîëêî äîáðå ïîçíàâà Èèñóñ òàéíèòå íà îêóëòíàòà íàóêà. È
îñîáåíî òàçè, êîÿòî ïðåïîðú÷âà äà îñòàâèì âðàãà äà íàòðóïà ëîøèòå ñè íàìåðåíèÿ êúì íàñ. Ïðàâåéêè òîâà, ò. å. êàòî íå
îòêëèêâàìå, íèå íå ïîääúðæàìå òàéíñòâåíèÿ áàëàíñ íà ñúäáàòà. Ðàíî èëè êúñíî ðàâíîâåñèåòî ùå ñå íàðóøè è óäàðúò ùå
ñå ñòîâàðè â îáðàòíà ïîñîêà, à ííåïðèÿòåëÿò ùå âèäè êàê ìó ñå âðúùà íàâåäíúæ âñè÷êî íàòðóïàíî ïðåç åäèí ïîíÿêîãà
ìíîãî äúëúã ïåðèîä. Âïðî÷åì òàçè åôèêàñíà îêóëòíà òàêòèêà ñå èçïîëçâà ñúâñåì öåëåíàñî÷åíî îò õðèñòèÿíèòå ñðåùó
ðèìëÿíèòå.
Èèñóñ ñúùî ïðèáÿãâà äî òîâà òàéíñòâåíî ïðàâèëî, êîãàòî ãî ïðèêîâàâàò íà êðúñòà. Ðàçáèðà ñå, àêî ñå âÿðâà íà
Åâàíãåëèÿòà, ñú÷èíåíè ïðåç ÷åòâúðòè âåê îò ãúðöè íà ãðúöêè åçèê. Ìîæåì äà ïðèëîæèì äâå õèïîòåçè. Èëè ÷å ãðúöêèòå
ïèñàðè ñà ãî âìúêíàëè, çà äà ïîëàñêàÿò îùå âåäíúæ Ðèì, òúé êàòî ïàëà÷èòå ñà ðèìñêè ëåãèîíåðè. Â òàêúâ ñëó÷àé Èèñóñ íå
å ïðîèçíàñÿë òàêèâà äóìè â äåéñòâèòåëíîñò. Èëè ÷å ôàêòúò å àâòåíòè÷åí è òîãàâà Èèñóñ ïðîñòî ïðèëàãà èçâåñòíèÿ ïîõâàò,
êîãàòî èçðè÷à ïðî÷óòèòå ñè ñëîâà: “Îò÷å! Ïðîñòè èì, ïîíåæå íå çíàÿò, ùî ïðàâÿò...” (Ëóêà, ÕÕIII, 34.)
Â ñâîÿ òðóä “Ñèíîïñèñ íà Åâàíãåëèÿòà” ïðåïîäîáíèÿò îòåö Äåéñ ìåæäó äðóãîòî òâúðäè, ÷å “òåêñòóàëíàòà
àâòåíòè÷íîñò íà îïðîùàâàùèòå äóìè å ñïîðíà.” (Ïàê òàì, ò. I, ñ. 313.)
Ïðè âñè÷êè ñëó÷àè íèêîãà íÿìà äà óçíàåì, äàëè ôðàçàòà å àâòåíòè÷íà èëè íå. Ïúðâîíà÷àëíèòå Åâàíãåëèÿ ñà
èçãóáåíè è îùå Îðèãåí (ïðåç âòîðè è òðåòè âåê) êàçâà, ÷å è ïî íåãîâî âðåìå íå ïîçíàâàò îðèãèíàëíîòî Åâàíãåëèå îò Ìàòåé.
Àêî âúîáùåå ãè îòêðèåì íÿêîãà, òå ùå íè ïðåäëîæàò äîñòà ðàçëè÷íè òåêñòîâå îò èçðàáîòåíèòå îò àíîíèìíèòå ïèñàðè ïðåç
w
wwww
÷åòâúðòè âåê. Äîêàçâà ãî è ñúäáàòà íà àïîêðèôèòå. Äîðè ñàìèÿò Îðèãåí å ïðåïðàâÿí îò Ðóôèí Àêâèëåéñêè, è òî ïðåç
ñúùèÿ ÷åòâúðòè âåê. Ñàìèÿò Ðóôèí íå êðèå, ÷å å ïîïðàâÿë Îðèãåí, êîãàòî íå ìó ñå å ñòðóâàë äîñòàòú÷íî îðòîäîêñàëåí.
Òîé èìà ñìåëîñòòà äà ñè ãî ïðèçíàå â ñâîÿ ïðåäãîâîð è òâúðäè, ÷å å ïîñòúïèë êàêòî ñâ. Èåðîíèì â ïðåâîäà ìó íà
“Õîìåëèèòå”: “Êîãàòî â ãðúöêèÿ òåêñò (ïúðâîíà÷àëíèÿ) èìàøå íÿêàêúâ ñêàíäàëåí ïàñàæ, òîé âàäåøå íîæèöàòà,
ïðåâåæäàøå è èç÷èñòâàøå, òàêà ÷å ÷èòàòåëÿò íà ëàòèíñêèÿ òåêñò äà íå ñðåùíå íèùî, êîåòî ñå îòêëîíÿâà îò âÿðàòà...”
(Ïðåäãîâîð êúì “Çà íà÷àëàòà” îò Îðèãåí, 2.)
Âúçíèêâà ñëåäíèÿò âúïðîñ: êîè ñà òîãàâà òåçè “ñêàíäàëíè ïàñàæè”, êîèòî òðÿáâà äà áúäàò ñêðèòè îò î÷èòå íà
âÿðâàùèòå îò ïåòè âåê, çà äà íå ðàçðóøàò ëåãåíäàòà?... Ñúùîòî ñå ñëó÷âà è ñ ïúðâèòå Åâàíãåëèÿ. Ïîä ïåðàòà íà
ôàëøèôèêàòîðè êàòî Èåðîíèì è Ðóôèí èçëèçàò òåêñòîâå, â êîèòî ñúâðåìåííèÿ ÷èòàòåë ùå ñðåùíå íàé-ñðàìíè
ôàëøèôèêàöèè. Съдете сами.
Ïðè Ìàòåé (ÕÕVII, 25) ÷åòåì ñëåäíîòî: È öåëèÿò íàðîä îòãîâîðè è ðå÷å: Êðúâòà Ìó íåêà áúäå âúðõó íàñ è âúðõó
÷åäàòà íè...”
Òîâà èçðå÷åíèå ñå ñðåùà ñàìî ïðè Ìàòåé. À òîé, êàêòî çíàåì, å ïñåâäî Ìàòåé, òúé êàòî îðèãèíàëíîòî ìó
Åâàíãåëèå å âå÷å èçãóáåíî ïî âðåìåòî íà Îðèãåí, êîéòî óìèðà ïðåç 254 ã. Âúïðåêè òîâà, òî÷íî âúðõó òàçè ôðàçà,
îòâðàòèòåëíà èçìàìà, õðèñòèÿíèòå öåëè äâàäåñåò âåêà ùå îñíîâàâàò ïåðìàíåíòíèÿ ñè àíòèñåìèòèçúì. Ñ òàçè ëúæà, ñ òàçè
ôàëøèôèêàöèÿ ùå ñå îïðàâäàâàò êëàíåòàòà, ãðàáåæèòå è íàñèëèÿòà ñðåùó åâðåèòå.
Ще îáúðíåм âíèìàíèå íà âñåêè разумно мислещ читател, ÷å å íåâúçìîæíî åäíà îãðîìíà òúëïà ñïîíòàííî äà
èçìèñëè è êðåùè ñ âñå ñèëà òîëêîâà ñëîæíà ôðàçà â îòãîâîð íà âúïðîñ, êîéòî å íåâúçìîæíî äà ñå ïðåäâèäè
ïðåäâàðèòåëíî. Âñúùíîñò òúëïàòà áè ìîãëà íàé-ìíîãî äà íàäàäå ñ ïúëíè ãúðäè âèê èëè ñêàíäèðàíå, êîèòî å ïðèâèêíàëà
äà êðåùè. Íî å ñúâñåì èðàöèîíàëíî äà äîïóñíåì, ÷å ïîñðåäñòâîì òåëåïàòè÷íà ðàçìÿíà íà ìèñëè åâðåèòå åäèíîäóøíî, ñ
åäíè è ñúùè äóìè, ñà èçðàçèëè ïîäîáíî âñåîáùî æåëàíèå.
Çíà÷è òîâà èçðå÷åíèå íèêîãà íå å ïðîèçíàñÿíî ñ òåçè äóìè îò åâðåéñêàòà òúëïà, ñòðóïàëà ñå ïðåä äâîðåöà íà
Ïèëàò. Òî å èçìèñëåíî äî ïîñëåäíàòà ñè äóìè÷êà îò àíîíèìíèòå ôàëøèôèêàòîðè îò ÷åòâúðòè è ïåòè âåê, çà äà îïðàâäàÿò
ïîðåäèöàòà îò ðåïðåñèè è ñòðàäàíèÿ, ñòîâàðèëè ñå íàä íåùàñòíèÿ åâðåéñêè íàðîä. Ïîðåäèöà, ÷èèòî êîðåíè òå ïî-äîáðå îò
âñåêè äðóã áèõà ìîãëè äà ïîñî÷àò.
Öåëòà èì îñâåí òîâà å äà îòêëîíÿò âíèìàíèåòî îò åäíà çàãàäú÷íà ôðàçà, êîÿòî áè óëåñíèëà îòãàòâàíåòî íà
ïðîèçõîäà íà òàçè íåîáÿñíèìà ïîðåäèöà îò íåùàñòèÿ. Íàøèòå ôàëøèôèêàòîðè ïðåäâèäëèâî ùå ïîäïðàâÿò òîâà
èçðå÷åíèå åäíîâðåìåííî ñ èç÷åçâàíåòî íà ïúðâîíà÷àëíèÿ òåêñò íà Åâàíãåëèåòî îò Ìàòåé.
Îò äàëå÷íè âåêîâå íàðîäíîòî ïðåäàíèå â Êèòàé, Òèáåò, ßïîíèÿ è Èíäèÿ ãëàñè, ÷å àêî åäèí ÷îâåê å íåäîâîëåí îò
äðóã è àêî ñå ñàìîóáèå ïðåä ïðàãà íà âðàãà ñè, íåùàñòèåòî ùå ñå ñòîâàðè âúðõó ïîñëåäíèÿ, ïîíåæå å ïðè÷èíà çà ñìúðòòà
íà ïúðâèÿ.
Ìåæäó äðóãîòî, Æàê äüî Ìîëå Æîôðîà äüî Øàðíå, ñúîòâåòíî âåëèê ìàãèñòúð è ïðîâàíñàëñêè êîìàíäîð íà Îðäåíà
íà òàìïëèåðèòå, èçãîðåíè æèâè â Ïàðèæ, íà îñòðîâ Ëà Ñèòå (ïî-òî÷íî íà îñòðîâ÷åòî, íàðè÷àíî Åâðåéñêî), ïî âðåìå íà
åêçåêóöèÿòà ïðèçîâàâàò ïàïàòà è ôðåíñêèÿò êðàë äà ñå ÿâÿò ñúùàòà ãîäèíà ïðåä Áîæèÿ ñúä. Ñòðàøíèÿò èì ïðèçèâ å ÷óò.
“Äî ÷åòèðèäåñåò äíè” ïàïàòà óìèðà. Ñúùàòà ãîäèíà - “äî äåâåò ìåñåöà”, íà ñâîé ðåä ñè îòèâà îò òîçè ñâÿò è Ôèëèï Õóáàâè.
Ïîäîáíî ñúâïàäåíèå èìà è â ðàçðóøàâàíåòî íà Èåðóñàëèì ñëåä çàêëèíàíèåòî íà Èèñóñ.
Â ãëàâà ÕÕIII íà Åâàíãåëèåòî îò Ìàòåé, à ñúùî è â Ëóêà (ÕIII, 34) Èèñóñ îòïðàâÿ îñòðè íàïàäêè ñðåùó “êíèæíèöèòå
è ôàðèñåèòå” â Èåðóñàëèì. Ïîä “êíèæíèöèòå” íà àíîíèìíèòå ïèñàðè òðÿáâà äà ðàçáèðàìå ñåêòàíòèòå ñàäóêåè, äîêàòî
ôàðèñåèòå ñà ñïîìåíàòè äèðåêòíî. Çà åñåèòå íå ñòàâà è äóìà, à Èèñóñ ïðîêëèíà îñåì ïúòè è íàñåëåíèåòî èçâúí ãðàäà.
Íàñòúïâà ðàçïÿòèåòî. Èèñóñ å íà ïðåäåëà íà ñâîèòå ñúïðîòèâèòåëíè âúçìîæíîñòè, ñèëèòå ìó ãî íàïóñêàò è òîé ùå
èçäúõíå ìíîãî ïðåäè äâàìàòà ðàçáîéíèöè, ðàçïíàòè åäíîâðåìåííî ñ íåãî. Ïîäîáíî íà Æàê äüî Ìîëå, òîé ùå ïðèáåãíå äî
ìðà÷íàòà òàéíà íà ïîñëåäíîòî âîëåèçëèÿíèå íà óìèðàùèÿ, çà äà îòïðàâè ñâîåòî îòìúùåíèå, âå÷å èçðàçåíî â ñïîìåíàòèòå
ïî-ãîðå îñåìêðàòíè ïðîêëÿòèÿ.
Íàèñòèíà ïðè Ìàòåé (ÕÕVII, 45-50) è ïðè Ìàðêî (ÕV, 34-37) ÷åòåì ñëåäíîòî: “À íà äåâåòèÿ ÷àñ Èèñóñ èçâèêà ñ âèñîê
ãëàñ: Åëîè, Åëîè, ëàìà ñàâàõòàíè? Êîåòî çíà÷è: Áîæå Ìîé, Áîæå Ìîé, çàùî ñè ìå îñòàâèë?... À Èèñóñ, êàòî èçäàäå âèñîê
ãëàñ, èçäúõíà.” (Ïàê òàì.)
Ïðè Ëóêà èçâèêâà ñàìî: “Åëîè, Åëîè! Ëàìà ñàâàõòàíè!” (“Îò÷å! Â òâîèòå ðúöå ïðåäàâàì äóõà Ñè” â áúëãàðñêèÿ
ïðåâîä.)
Ñúáðàëèòå ñå êðàé êðúñòà åâðåè ïðåäïîëàãàò ÷å òîé ïðèçîâàâà ïðîðîê Èëèÿ. Òå ðåøàâàò, ÷å â îòãîâîð íà óêîðèòå
è îòìúñòèòåëíèòå ïîäèãðàâêè íà äâàìàòà êðàäöè, ðàçïíàòè äî íåãî, Èèñóñ ïðàâè ïîñëåäåí îïèò äà ïðèçîâå íà ñâîÿ ïîìîù
Íåáåñàòà.
Íàé-íàïðåä ùå îòáåëåæèì ïúëíàòà èçìàìíîñò íà ïîäîáåí ïðåâîä. Íèòî Åëè, íèòî Åëîè ìîãàò äà áúäàò ïðåâåäåíè
êàòî Áîæå ìîé. Åëè íà ñòàðîåâðåéñêè åçèê å Áîã â åäèíñòâåíî ÷èñëî, êàêòî è Åëîè. Ìíîæåñòâåíîòî ÷èñëî êàòî èçðàç íà
áîæåñòâåíî âúðõîâåíñòâî å Åëîèì. Íî âñè÷êî òîâà å òàêà, àêî ñà ïðèáàâåíè ñúîòâåòíèòå òî÷êè çà ãëàñíèòå ïîä áóêâèòå,
òúé êàòî àçáóêàòà íà èâðèò å ñúñòàâåíà ñàìî îò ñúãëàñíè.
Òàêà òðèòå áóêâè, îáðàçóâàùè Åëè (àëåô-ëàìåä-õå), ïóíêòóèðàíè ïî ðàçëè÷åí íà÷èí (íî âñå òàêà àëåô-ëàìåä-õå)
ùå îçíà÷àâàò çàêëèíàì, ïðîêëèíàì, êîåòî å ñúâñåì ðàçëè÷íî.
w
wwww
Ìåæäó äðóãîòî, ñúùàòà ôðàçà “Åëè, Åëè! Ëàìà ñàâàõòàíè! å ïúðâèÿò ñòèõ íà ïñàëîì ÕÕI. Ïñàëìèòå ïðåäñòàâëÿâàò
õèìíè â ñòèõîâå, êàòî íå âñè÷êè ñà îò öàð Äàâèä íî è îò àíîíèìíè ñâåùåíèöè. Òîçè çàïî÷âà òàêà: “Íà÷àëíèêó íà õîðà. Êîãà
ñå çîðà ñèïâà. Ïñàëîì Äàâèäîâ.” Òîâà îçíà÷àâà, ÷å òîçè õèìí òðÿáâà äà áúäå ïðåäîñòàâåí íà íà÷àëíèêà íà õîðà è òðÿáâà
1
äà ñå èçïúëíÿâà ïî ìåëîäèÿòà íà èçðàåëñêà íàðîäíà ïåñåí, áåç ñúìíåíèå ëþáîâíàòà “Êîøóòà íà çîðàòà” è ÷å àâòîð íà
òåêñòà å ñàìèÿò öàð Äàâèä. Äîòóê âñè÷êî å ïîâå÷å îò ÿñíî. Àêî ïðî÷åòåì òîçè ïñàëîì â íåãîâàòà öÿëîñò, ùå áúäåì
âïå÷àòëåíè îò ïðîðî÷åñêèÿ ìó õàðàêòåð çà ñòðàñòèòå Õðèñòîâè, íî ñàìî àêî ñå îãðàíè÷èì äî êàòîëè÷åñêèòå è
ïðîòåñòàíòñêèòå ïðåâîäè. Ïúðâîíà÷àëíèÿò òåêñò íà èâðèò å ñúâñåì äðóã.
Òàì, êúäåòî ñå ãîâîðè çà “ïðîáèâàíå íà ðúöå è íîçå”, âñúùíîñò ñòàâà äóìà çà ëúâ, êîéòî å çàëîâåí è âèæäà
ëàïèòå ñè âúðçàíè. Ïðèçèâúò íà ìîëåùèÿ ñå íå å ñàìî â ìèãà íà Ãîëãîòàòà, à ïîñòîÿíåí, äåíîíîùåí. Âñúùíîñò òîâà ñà
äóìè íà öàð Äàâèä, êîéòî îòïðàâÿ ìîëèòâè êúì ñâîÿ Áîã.
Îòòóê íàñåòíå ôðàçàòà îò êðúñòà ñòàâà ñúìíèòåëíà. Åäèí èçìú÷âàí ÷îâåê, ïîíàñÿù óæàñÿâàùèòå áîëêè íà
ðàçïÿòèåòî, ñ ãðúá, íàáðàçäåí îò áè÷îâåòå ñ îëîâíè òîï÷åòà è òðèåù ñå â ãðàïàâîòî äúðâî íà êðúñòà, ñ ðúöå, ïðîáèòè íà
íàé-áîëåçíåíîòî ìÿñòî, ñ ïåðèíåóì, áàâíî èçïèëâàí îò îñòðèÿ úãúë íà ïîäïîðàòà, êîÿòî òðÿáâà äà ïîïðå÷è íà ðúöåòå äà
ñå îòêúñíàò, òàêúâ ÷îâåê ïîñòåïåííî ñå çàäóøàâà. Êîñòèòå íà êðàêàòà ìó âåðîÿòíî ñà íàòðîøåíè îò çàáèòèòå ãâîçäåè. Òîé
íå å íèòî ïèë, íèòî ÿë â ïðîäúëæåíèå íà ïåòäåñåò è ÷åòèðè ÷àñà è å ìíîãî ìàëêà âåðîÿòíîñòòà äà èçðàçÿâà íå÷îâåøêèòå
ñè ìúêè, êàòî äåêëàìèðà ñòèõîâå, âçåòè îò íàðîäíà ïåñåí.
Åäèí ÷îâåê, êîãîòî âîäÿò íà ðàçñòðåë, ìîæå ïúòüîì äà èçïåå íàöèîíàëíèÿ ñè õèìí èëè òîçè íà ïàðòèÿòà, êúì
êîÿòî ïðèíàäëåæè. Ìîæå äà èçêðåùè â ëèöåòî íà åêçåêóòîðèòå çà ïîñëåäåí ïúò âÿðàòà ñè ñ êðàòúê ëîçóíã. Çàùîòî òàêúâ
÷îâåê íå å çàïî÷íàë äà ñòðàäà ôèçè÷åñêè. Íî ÷îâåê, ðàçïíàò íà êðúñòà, íå ïðèáÿãâà äî ïîåçèÿòà, çà äà äàäå èçðàç íà
ìúêèòå ñè. Ñòèãíàë äî ìîìåíòà, â êîéòî ïëúòòà íàääåëÿâà íàä äóõà, òîé íå áè ññå ñåòèë, ÷å èìà äóøà íà ïîåò! Èëè íèùî
íÿìà äà ïðîìúëâè, èëè ùå çàñòåíå îò áîëêà, èëè ùå èçêðåùè îìðàçàòà ñè êúì ïàëà÷èòå. Ñòðóâà íè ñå, ÷å òî÷íî òîâà ïðàâè
è Èèñóñ.
Òîãàâà ìîæåì äà ñå îïèòàìå äà îòêðèåì èñòèíñêèòå äóìè, êîèòî àíîíèìíèòå ïèñàðè ñà ñå ïîãðèæèëè äà çàëè÷àò.
Åòî ãè, ñòðàøíè â ñâîÿòà êðàòêîñò, ñòðàøíè â çàêëþ÷åíèÿòà, äî êîèòî íè âîäÿò, îùå ïî-ñòðàøíè â òÿõíîòî ñáúäâàíå
÷åòèðèäåñåò ãîäèíè ïî-êúñíî.
Àêî õâúðëèì ïîãëåä íà íàé-äðåâíèòå ìàãè÷åñêè ðúêîïèñè, îçàãëàâåíè “Ñîëîìîíîâè êëàâèêóëè”, îò êîèòî íàé-
òî÷íèÿò òåêñò, äîñòèãíàë äî íàñ, ñå ñúäúðæà â ðúêîïèñà íà Ïàäóàíñêàòà áèáëèîòåêà è å ðåäàêòèðàí îò Ïèåð ä’Àáàí, ïðÿê
ó÷åíèê íà Àíðè-Êîðíåëèé Àãðèïà, ëåêàð íà êðàë Êàðë V è ïðî÷óò îêóëòèñò, ÷èéòî ó÷èòåë å Éîõàí Òðèòõåì, àáàò íà
Øïàíõàéì è íà Âþðöáóðã, ùå ïðî÷åòåì ñëåäíîòî çà òðåòèÿ äåí íà ñåäìèöàòà, êîéòî å âòîðíèê (â äðåâíîñòòà ïîñëåäíèÿò,
íåðàáîòåí äåí îò ñåäìèöàòà å ñúáîòà ). Çà òîçè äåí Áîæåñòâåíèòå èìåíà, îò êîèòî ìàãüîñíèêúò ùå èçáåðå òåçè, êúì êîèòî
ùå ïðèáåãíå â ñâîåòî çàêëèíàíèå, ñúäúðæàò èìåííî Åë è Åëîèì, ìíîæåñòâåíî ÷èñëî íà Åëîèì.
Ñðåä èìåíàòà íà Äóõîâåòå, âëàñòâàùè íàä çàïàäíàòà ÷àñò íà ñâåòà, êîÿòî ñïîðåä ïðåäàíèåòî å ñòðàíàòà íà
ìúðòâèòå, îòêðèâàìå Ëàìà è Àñòàãíà. Íàêðàÿ, ñðåä äâàíàäåñåòòå èìåíà íà Äóõîâåòå, âëàñòâàùè íàä äâàíàäåñåòòå ÷àñà íà
Äåíÿ è íàä äâàíàäåñåòòå ÷àñà íà Íîùòà, íàìèðàìå Òàíè, ïîíÿêîãà èçîïà÷åíî è èçïèñàíî êàòî Òàíèê èëè êàòî Òàíèå âúâ
ôðåíñêèòå èçäàíèÿ íà çíàìåíèòèòå ãðèìîàðè, êíèãè ñúñ çàêëèíàíèÿ.
Òàêà âúïðîñíàòà ôðàçà íà èâðèò ìîæå äà çâó÷è ïî ñëåäíèÿ íà÷èí: “ÅËÈ! ÅËÎÈÌ! ËÀÌÀ ÀÑÒÀÃÍÀ ÒÀÍÈ...”, êîåòî
ñúîòâåòñòâà íà: “Çàêëèíàíèå! Ïðîêëÿòèå! ×ðåç Ëàìà, Àñòàãíà, Òàíè...”
Ðàçáèðà ñå, ìàãüîñíèöèòå íå èçïîëçâàò âñè÷êè îêóëòíè èìåíà çà åäèí è ñúùè äåí, òúé êàòî ïàìåòòà èì áè ñå
ïðåòîâàðèëà è íå áè ãî ïîçâîëèëà. Äîñòàòú÷íî å äà ñå ïîçíàâàò ñàìî íÿêîè îò òÿõ. Òàêà, êîãàòî î÷åðòàâàò ïðî÷óòèòå
Ìàãè÷åñêè êðúãîâå, ïîñòàâÿò â ïúðâèÿ (ñèìâîëèçèðàù áîæåñòâåíèÿ ïëàí) Áîæåñòâåíèòå èìåíà. Âúâ âòîðèÿ êðúã çàåìàò
ìÿñòî èìåíàòà íà äóõîâåòå è àíãåëèòå. Â òðåòèÿ è ïîñëåäíèÿ èäâà ðåäúò íà äóõîâåòå çà ×àñ, Äåí, Ñåçîí. Ñëåäîâàòåëíî
èìà éåðàðõèÿ â ïðåäñòàâÿíåòî íà òåçè èìåíà. Ñïîðåä ïðåäàíèåòî îò áîæåñòâåíîòî èìå ìàãüîñíèêúò ïðèäîáèâà âëàñò íàä
ñâåòà íà äóõîâåòå è àíãåëèòå, àíãåëñêîòî èìå äàâà âëàñò íàä ñâåòà íà äóõîâåòå, à èìåòî íà äóõîâåòå äàâà âëàñò íàä
âñåêèäíåâíèÿ ñâÿò íà Ïðîñòðàíñòâîòî è Âðåìåòî.
È òàêà, ñëåäâà ïîâå÷å îò ëþáîïèòíàòà êîíñòàòàöèÿ çà òàêà óòî÷íåíàòà çàãàäú÷íà ôðàçà, à èìåííî, ÷å:
1. Âñè÷êè äóìè îò òàçè ôðàçà ñà èìåíà, èçïîëçâàíè â ìàãèÿòà è ñà óïîòðåáåíè òî÷íî â éåðàðõè÷íèÿ ðåä íà òÿõíîòî
ïðèëàãàíå.
2. Âñè÷êè èìåíà ïðîèçòè÷àò åäèíñòâåíî îò òîíàëíîñòòà íà Ìàðñ, âêëþ÷èòåëíî èìåòî íà Äóõà, âëàñòâàù íàä
ïëàíåòàðíèÿ ÷àñ, â êîéòî òåçè äóìè ñà ïðîèçíåñåíè. Äåíÿò å âòîðíèê.
3. ×àñúò å òî÷íî îñìèÿò, ïîñëåäíèÿò, ïðåç êîéòî å æèâÿë Èèñóñ, óìðÿë â íà÷àëîòî íà äåâåòèÿ ÷àñ è çíà÷è îñìèÿò å
÷àñúò, â êîéòî òîé ïðîèçíàñÿ âúïðîñíàòà ôðàçà.
4. Òîâà å îñìèÿò ÷àñ èìåííî íà Äåíÿ, òî÷íî òîçè, à íå äðóã, çàùîòî íàä îñìèÿ ÷àñ íà íîùòà âëàñòâà Äóõ ñ äðóãî
èìå (Òàôðàê).
5. Âñè÷êè òåçè èìåíà ñà â ñúñòîÿíèå äà ïðè÷èíÿò злини íà âðàãîâåòå.
1
На иврит това е известната песен „Агелет Ашахар”, което преведено буквално означава „Кошута на зората”.
w
wwww
Ùå öèòèðàìå: “Â òÿõíîòî åñòåñòâî å äà ïðåäèçâèêâàò áèòêè, ñìúðò, óáèéñòâà, ïîæàðè, äà óìúðòâÿâàò è ïîáîëÿâàò,
à ïîñëå äà âðúùàò çäðàâåòî, äà âäèãàò ìèãíîâåíî íà îðúæèå äâå õèëÿäè âîéíèöè...” (“Õåïòàìåðîí èëè Ìàãè÷åñêè
åëåìåíòè” îò Ïèåð ä’Àáàí).
Èëè äà ïðåäèçâèêâàò âñè÷êî, êîåòî ñå ñòîâàðâà âúðõó Èåðóñàëèì â ìàëúê îòðÿçúê îò âðåìå: àòàêàòà íà
âúîðúæåíèòå îòðÿäè íà ïàðòèÿòà íà çèëîòèòå íà÷åëî ñ Èåõàí Æèñêàëàåö, îçäðàâÿâàíåòî íà ïúðâèòå “õðèñòèÿíè”,
ïîñòðàäàëè âåðîÿòíî îò òàéíñòâåíà çàðàçíà åïèäåìèÿ, âîéíàòà ñ Ðèì, îáñàäàòà íà Ñâåùåíèÿ ãðàä ñ âñè÷êèòå è óæàñè,
òàêà äîáðå îïèñàíè îò Èîñèô Ôëàâèé, óáèéñòâàòà ìåæäó ñúïåðíè÷åùè ñè ôðàêöèè â îáñàäåíèÿ ãðàä è ò. í. Íèùî íå
ëèïñâà, ðåãèñòúðúò íà áåäèòå å ïúëåí. Íå å ñëó÷àåí íàìåêúò ïðè Ìàòåé: “...èëè ìèñëèø, ÷å íå ìîãà ñåãà ïîìîëè Ñâîÿ
Îòåö, è Òîé ùå ìè ïðåäñòàâè ïîâå÷å îò äâàíàéñåò ëåãèîíà Àíãåëè?...” (Ìàòåé, ÕÕVI, 53), ò. å. “äâåòå õèëÿäè âîéíèöè”,
îáåùàíè îò çàêëèíàíèåòî.
Читателят може да попита çàùî ñå ïðèäàâà òàêàâà âàæíîñò íà òâîðåíèÿòà íà äåíÿ âòîðíèê? Äþïîí-Ñîìå â ñâîèòå
èçñëåäâàíèÿ âúðõó ðúêîïèñèòå îò Ìúðòâî ìîðå ðàçêðèâà, ÷å òàéíñòâåíèÿò ñëúí÷åâ êàëåíäàð îò “Êíèãà íà Îïðîùåíèÿòà”,
ïðîòèâîïîñòàâÿí óïîðèòî íà ëóííèÿ êàëåíäàð íà òîãàâàøíèÿ èóäàèçúì, å èçïîëçâàí îò çèëîòèòå, åêñòðåìèñòêî êðèëî íà
åñåèòå, âïîñëåäñòâèå îòäåëèëî ñå è äåéñòâàùî ñàìîñòîÿòåëíî. Â ñâîÿòà êíèãà “Äàòàòà íà Òàéíàòà âå÷åðÿ” Àí Æîáåð
îñâåäîìÿâà, ÷å Èèñóñ è ó÷åíèöèòå ìó èçïîëçâàò ñëúí÷åâèÿ êàëåíäàð îò “Êíèãà íà Îïðîùåíèÿòà”, êîåòî ïðåäïîëàãà, ÷å òå
ñà èëè åñåè, èëè çèëîòè. Íî òå íå ñïàçâàò âñè÷êèòå çàáðàíè íà åñåèòå è ÿäàò ìåñî, ïèÿò âèíî, ñúùî êàêòî è çèëîòèòå.
Ñúùèòå íàâèöè, ñúùèòå îòõâúðëÿíèÿ íà èóäåéñêèòå òàáóòà; ñúùèÿò ñëúí÷åâ êàëåíäàð, íåïîçíàò çà åâðåéñêîòî
ïðîñòîëþäèå - çíà÷è, íàøèòå “õðèñòèÿíè” ñà ñè ÷èñòî è ïðîñòî çèëîòè.
Ùî ñå îòíàñÿ äî âòîðíèêà, Àí Æîáåð íè ïðåäëàãà ñëåäíèòå ÷åííè ðàçìèñëè íà ñ. 39 îò ñâîÿòà ìàëêà ïî îáåì
òâîðáà: “Ìîæåì äà ñå çàïèòàìå, äàëè â òàçè ñèñòåìà âòîðíèê íÿìà îñîáåíî çíà÷åíèå? Òàì æåðòâîïðèíîøåíèÿòà íà Ïàñõà
çàïî÷âàò âúâ âòîðíèê âå÷åðòà. Ñåäìèÿò äåí íà Ïàñõà å ïàê âòîðíèê. Êàêòî è ñåäìèÿò äåí íà ïðàçíèêà Îïúâàíå íà øàòðè,
ïðåäè äà ñå âúâåäå îñåìäíåâíîòî ìó ÷åñòâàíå. Òðè îò ÷åòèðèòå ïðîðî÷åñòâà íà Àãåé ùå ñå ðàçïîëîæàò âúâ âòîðíèê,
åäíîòî îò òÿõ å íà ñåäìèÿ äåí íà Îïúâàíå íà øàòðè. Åäèíñòâåíàòà äàòà â Ïúðâà êíèãà íà Åíîõ å âèçèÿ çà 14-ÿ äåí íà 7-èÿ
ìåñåö (âòîðíèê) è íàâå÷åðèå íà ïðàçíèêà Îïúâàíå íà øàòðè.” (Àí Æîáåð, “Äàòàòà íà Òàéíàòà âå÷åðÿ”, Ïàðèæ, 1957,
Ãàáàëäà.)
È òàêà, êàêòî íè îñâåäîìÿâà Èîàí, Èèñóñ óìèðà â ìîìåíòà íà æåðòâîïðèíîøåíèåòî íà ïàñõàëíîòî àãíå. Ñïîðåä
êàëåíäàðà íà çèëîòèòå òîçè äåí å âòîðíèê. Åòî çàùî Èèñóñ äâà ïúòè èçáèðà òâîðåíèÿòà íà òîçè äåí è ÷àñ.
Ìåæäó äðóãîòî õðèñòèÿíèòå íèêîãà íå ñà áèëè ñêúïåðíèöè ïî îòíîøåíèå íà ïðîêëÿòèÿòà. Áåç äà ñòèãàìå äî
óæàñÿâàùèòå çàêëèíàíèÿ íà “Âúðõîâíîòî îòëú÷âàíå”, ùå ñå îãðàíè÷èì ñ åäèí öèòàò íà ñâ. Ïàâåë:
- “Ïúðâî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè” (V, 5) - “Àç ïúê, ìàêàð îòñúñòâàù òÿëîì, íî ïðèñúñòâàù äóõîì, âå÷å ðåøèõ, êàòî
äà ñúì ìåæäó âàñ, îíîãîâà, êîéòî å èçâúðøèë òîâà íåùî, - â èìåòî íà Ãîñïîäà íàøåãî Èèñóñà Õðèñòà... äà ãî ïðåäàäåòå íà
ñàòàíàòà, çà îìàëîìîùàâàíå íà ïëúòòà...”
- “Ïúðâî ïîñëàíèå äî Òèìîòåÿ” (I, 20) - “...îò òÿõ ñà Èìåíåé è Àëåêñàíäúð, êîèòî ïðåäàäîõ íà ñàòàíàòà, çà äà ñå
íàó÷àò äà íå áîãîõóëñòâàò...”
Â ïúðâèÿ ñëó÷àé ñòàâà äóìà çà åäèí ìëàäåæ, êîéòî ñå æåíè çà âäîâèöàòà íà áàùà ñè, ò. å. ìàùåõàòà ñè. Âúâ
âòîðèÿ ñëó÷àé “ãåðîè” ñà îáèêíîâåíè õðèñòèÿíè, ïðåìèíàëè ïðè ãíîñòèöèòå, êîèòî âåðîÿòíî ñà òâúðäåëè, ÷å ñâåòúò å äåëî
íà íåñúâúðøåí äåìèóðã, à íå íà Âñåâèøíèÿ Áîã. Íî è â åäèíèÿ, è â äðóãèÿ ñëó÷àé, äà ïðàòèø ÷îâåøêî ñúçäàíèå â
Ïîäçåìíîòî öàðñòâî, çà äà áúäå óíèùîæåíî, å ïðåñòúïëåíèå, íàêàçâàíî ñúñ ñìúðò îò ðèìñêèÿ çàêîí íà äâàíàäåñåòòå
ìåäíè ñâèòúêà, çàùîòî ñå ñìÿòà, ÷å òîâà å óïðàæíÿâàíå íà ÷åðíà ìàãèÿ.
Íàïúëíî ìàãè÷åñêèÿò õàðàêòåð íà ïîñëåäíèòå äóìè, èçðå÷åíè îò Èèñóñ, ñå äîêàçâà êàòåãîðè÷íî â ñëåäíèÿ îòêúñ îò
Acta Pilati, êîïòñêè àïîêðèô: “Òîãàâà, â øåñòèÿ ÷àñ, ìðàêúò ïàäíà íàä öÿëàòà çåìÿ, è òàêà äî äåâåòèÿ ÷àñ. Ñëúíöåòî áå
ïî÷åðíÿëî. Òîãàâà Èèñóñ èçâèêà ñúñ ñèëåí ãëàñ: “Àâà... Àâè... Àäàø... Åôêèäðîó... Àäîíàè... Àðîà... Ñàáåë... Ëóåë... Åëîè...
Åëåìàñ... Àâàêäàíåè... Îðèîò... Ìèîò... Ñîóí... Ïåðèíåò... Èîòàò...”
Òîâà ñà òàêà íàðå÷åíèòå “âëàñòíè èìåíà” îò äðåâíèòå êíèãè çà ìàãüîñíè÷åñòâî, êàòî íÿêîè îò òÿõ ñå ñðåùàò
òâúðäå ÷åñòî â íàé-èçâåñòíèòå ñáîðíèöè. Ìàêàð ÷å ñå ðàçëè÷àâà îò êëàñè÷åñêàòà ôðàçà, òÿõíîòî ïðèñúñòâèå ïîòâúðæäàâà
çàêëèíàòåëíèÿ õàðàêòåð íà ïîñëåäíèòå ñëîâà íà Èèñóñ. Ïðîäúëæåíèåòî íà òåêñòà â ñúùèÿ ðúêîïèñ îùå ïîâå÷å
ïîä÷åðòàâà çíà÷åíèåòî íà òîâà ó÷óäâàùî ïðåäàíèå: “Â ìîìåíòà, êîãàòî Ñïàñèòåëÿ èçãîâîðè òåçè íåùà, âúçäóõúò ñå
ïðîìåíè, íàîêîëî ïðèòúìíÿ, áåçäíàòà ñå ðàçöåïè, áóðÿ ñå èçâè â ïðîñòîðà...” Òîâà ñè å ÷èñòà ïðîáà ïðèçîâàâàíå íà ñèëèòå
1
íà çëîòî è õàîñà .
Îò òîâà êðàòêî èçñëåäâàíå ëåñíî ñòèãàìå äî êðàéíîòî çàêëþ÷åíèå: ïîñëåäíèòå äóìè íà Èèñóñ âñúùíîñò ñà
ïðîêëÿòèå íàä ãðàäà, êîéòî ãî èçîñòàâÿ â îïèòà ìó çà îñâîáîæäåíèå îò ðèìñêî èãî. È êàêòî âå÷å âèäÿõìå, òîâà ïðîêëÿòèå
íå å îòïðàâåíî çà ïúðâè ïúò. Íî èçðå÷åíî ñ ïîñëåäíèÿ äúõ íà åäèí óìèðàù ÷îâåê, òî ñå ñòîâàðâà âúðõó ãðàäà. Òàêà
òðèíàäåñåò âåêà ïî-êúñíî ïîñëåäíèòå äóìè íà âåëèêèÿ ìàãèñòúð íà òàìïëèåðèòå åäâà íå ïîðàçÿâàò çàâèíàãè ôðåíñêàòà
ìîíàðõèÿ è ïàïñêàòà èíñòèòóöèÿ...
1
Впрочем Иисус очаква помощ в последния момент, свръхестествена или човешка (неговите сподвижници), затова отказва
успокоителната напитка, предлагана на осъдените на смърт (Матей, ХVІІ, 34, и Марко ХV, 23), а не от желание да увеличи
максимално страданията си. Той иска да запази разума си ясен. Двамата разбойници, вероятно негови бивши телохранители, разпнати
до него, правят същото. Откъдето после идват разочарованието им и ругатните (Матей, ХVІІ, 44, и Марко, ХV, 42), защото те също се
надяват на някаква помощ, но напразно...
w
wwww
21
ÅÊÇÅÊÓÖÈßÒÀ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
Защо да виним стрелата, когато лъкът е пред очите ни?

ИНДИЙСКА ПОГОВОРКА
Êàêúâ å èñòèíñêèÿò îáâèíèòåëåí àêò, ïî êîéòî Èèñóñ å îñúäåí íà ñìúðò? Áå íàïðàâåí îïèò äà ñå âúçñòàíîâè íà
áàçàòà íà òîâà, â êàêâî áè ìîãúë äà áúäå óïðåêíàò Èèñóñ ñïîðåä èìïåðñêèòå çàêîíè. Íî äîðè è äà å áèë èçâåñòåí íÿêîãà,
ïî-êúñíî å ñòàðàòåëíî óêðèò â àðõèâè, äî êîèòî íÿìàò äîñòúï ïðîñòîñìúðòíèòå, èëè íàïðàâî óíèùîæåí.
Âñè÷êè êàòîëè÷åñêè òúëêóâàòåëè ïðèçíàâàò, ÷å ïðåäïîëàãàåìèÿò äîêëàä íà Ïèëàò äî Òèáåðèé çà âúçêðåñåíèåòî è
âúçíàñÿííåòî íà Èèñóñ å ãðóáà ôàëøèôèêàöèÿ. Òå ïîñòàâÿò ñðåä àïîêðèôèòå è “Äåÿíèÿòà íà Ïèëàò”, çàùîòî ïðåêàëåíî
îáðóãàâàò Èèñóñ, íåùî, êîåòî ñïîðåä òÿõ ãè ëèøàâà îò âñÿêàêâà äîñòîâåðíîñò. Íî íèå çíàåì ñúäúðæàíèåòî íà òåçè
òåêñòîâå. Òå ñúñòàâëÿâàò ïúðâà ÷àñò îò “Åâàíãåëèåòî îò Íèêîäèì”.
Íå å òàêà ñ äðóã äîêóìåíò, êîéòî õðèñòèÿíèòå öèòèðàò, íî áåç äà ãî âúçïðîèçâåæäàò. Ïðåç 311 èëè 312 ã., ïðè
öàðóâàíåòî íà èìïåðàòîð Ìàêñèìèí, íàâñÿêúäå ñà ðàçïðîñòðàíåíè íîâè “Äåÿíèÿ íà Ïèëàò”. ×åòàò ãè â öÿëàòà èìïåðèÿ è
îñîáåíî â ó÷èëèùàòà.
Åòî êàêâî êàçâà òâúðäå ïðåäïàçëèâî çà òÿõ Åâñåâèé Êåñàðèéñêè: “Ñëåä êàòî áÿõà ñú÷èíèëè “Äåÿíèÿ íà Ïèëàò”,
ïðåëèâàùè îò áîãîõóëñòâà êúì íàøèÿ Ñïàñèòåë, òå (èìïåðàòîðñêèòå ÷èíîâíèöè) ãè èçïðàòèõà ñ îäîáðåíèåòî íà
Èìïåðàòîðà ïî âñè÷êè êðàèùà íà ïîäâëàñòíàòà ìó ñòðàíà, êàòî ïðåïîðú÷àõà íàâñÿêúäå, ïî ãðàäîâå è ñåëà, äà ãè èçëîæàò
òàêà, ÷å äà ñå âèäÿò îò âñè÷êè. À ó÷èòåëèòå äà èìàò ãðèæàòà òå äà ñòàíàò äîñòîíèå íà äåöàòà, êîèòî äà ãè íàó÷àò íàèçóñò...”
(Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”, IÕ, V, 1.)
Ìíîãî å âåðîÿòíî òåçè òåêñòîâå, êðúñòåíè îò öúðêîâíèòå ïèñàðè”Äåÿíèÿ íà Ïèëàò”, çà äà ñà êàòî äâîéíèê íà òåçè,
êîèòî îòãîâàðÿò íà âÿðàòà èì, äà ñà ðåçþìå íà ñúäåáíèÿ ïðîöåñ ñðåùó Èèñóñ, è íàé-âåðîÿòíî ñúäúðæàò òåêñòà íà
çàêëþ÷èòåëíàòà ðå÷ íà Ïèëàò. Íî òÿ íå å äîñòèãíàëà äî íàñ, âúïðåêè ÷å ñúïîñòàâåíà ñ “Äåÿíèÿ íà Ïèëàò” áè èìàëà ïî-
ãîëÿìà ñòîéíîñò çà èäíèòå âåêîâå.
Îáðàòíîòî áè áèëî ó÷óäâàùî. Ïðîêóðàòîðèòå è äðóãèòå âèñøè ÷èíîâíèöè íà Èìïåðèÿòà ðåäîâíî èçïðàùàò äî Ðèì
äîêëàäè çà âñè÷êè âàæíè ñúáèòèÿ ïîä òÿõíàòà þðèñäèêöèÿ. Áëàãîäàðåíèå íà òÿõ Òàöèò óñïÿâà äà íè îñòàâè ñâîèòå “Àíàëè”
è “Èñòîðèè”. Â òÿõ âèæäàìå êàêâî å ñòàâàëî ïî÷òè äåí ïîäèð äåí êàêòî íà Çàïàä, òàêà è íà Èçòîê. Ñ åäíî èçêëþ÷åíèå îáà÷å
- ñúáèòèÿòà â Èóäåÿ ïî âðåìåòî íà Èèñóñ. È òóê íå ìèíàâà áåç ìîíàñèòå ïðåïèñâà÷è. Ñúùàòà ñúäáà ñïîëåòÿâà äîêëàäà íà
Ïèëàò äî Òèáåðèé îòíîñíî ãîëåìèÿ áóíò ïðåç 33 ã., ÷èéòî âîäà÷ å Èèñóñ. Êîãàòî ñ êîðîíÿñâàíåòî íà Êîíñòàíòèí
õðèñòèÿíèòå çàâçåìàò âëàñòòà, àðõèâèòå íà èìïåðñêàòà êàíöåëàðèÿ ñà ñòàðàòåëíî ïðî÷èñòåíè, è òî íåçàáàâíî.
Ïðåâúðíàëè ñå ñâåòêàâè÷íî â ãîíèòåëè íà âñè÷êî, êîåòî íå å õðèñòèÿíñêî è îðòîäîêñàëíî õðèñòèÿíñêî, âîäà÷èòå íà
ìåñèàíñêàòà ñåêòà íå èçïèòâàò íèêàêâè ñêðóïóëè êúì àðõèâíèòå åäèíèöè. Ñëåä êàòî ñ ëåêà ðúêà èçïðàùàò íà êàòîðãà â
ìèíèòå ôèëîñîôè ãíîñòèöè...
Îò íà÷èíà, ïî êîéòî å åêçåêóòèðàí Èèñóñ, ñúùî ÷åðïèì öåííè ñâåäåíèÿ.
Íàé-íàïðåä íå å âúçìîæíî äà ñà ãî áèëè ñ ïðú÷êè. Ñïîðåä ðèìñêèòå çàêîíè, ïðåñòúïíèöèòå, êîèòî ñà îñúäåíè íà
áè÷óâàíå, ñå áèÿò áèëî ñ òîÿãè (ôóñòèñ), áèëî ñ ïðú÷êè (âèðãà), áèëî ñ áè÷îâå (ôëàãåëóì). Ñ òîÿãàòà íàêàçâàò âîéíèöèòå,
ïðú÷êèòå ñà çàïàçåíè çà ðèìñêèòå ãðàæäàíè, áè÷îâåòå - çà ðîáèòå. Íî êúì êðàÿ íà Ðåïóáëèêàòà ïðú÷êèòå ñà ïðåìàõíàòè
êàòî íàêàçàíèå çà íàðóøèëèòå çàêîíà ãðàæäàíè ñ âëèçàíåòî â ñèëà íà çàêîíà Ïîðöèà. (Öèöåðîí, “Ñðåùó Âåðåñ”, III, 29 è
Òèò Ëèâèé, Õ, 9.)
Âñå ïàê îñúäåíèòå íà ñìúðò ãóáÿò ïîðàäè òîâà îáñòîÿòåëñòâî ïðàâàòà ñè íà ãðàæäàíè è ïàê ñà áèòè ñ ïðú÷êè.
Òàêúâ å ñëó÷àÿò ñúñ Ñàâåë-Ïàâåë, ïðåäè äà ãî îáåãëàâÿò. Îáðàòíîòî, òúé êàòî Èèñóñ íå å íèòî ðèìñêè ãðàæäàíèí, íèòî
âîéíèê â ñëóæáà íà Ðèì, íå å òðÿáâàëî äà áúäå áèò ñ ïðú÷êè èëè òîÿãè. Òîé çàäúëæèòåëíî è íàïúëíî çàêîííî å áè÷óâàí.
Ñàìî ÷å àíîíèìíèòå ïèñàðè íèêîãà íå ñà ïðèñúñòâàëè íà ðàçïâàíå íà êðúñò, òúé êàòî òîâà íàêàçàíèå å
ïðåìàõíàòî îò Êîíñòàíòèí ïî ìîëáà íà âîäà÷è íà õðèñòèÿíñêîòî äâèæåíèå. Êàòî íàáëþäàâàò ëèêòîðèòå ñúñ ñíîïîâå
1
ïðú÷êè, òå äîïóñêàò, ÷å Èèñóñ å áèò ñúñ ñúùèòå, ïðåäè äà áúäå ðàçïíàò íà êðúñòà .
È òàêà, ðàçïâàíåòî íà êðúñò, íàé-òåæêîòî è íàé-óæàñíî íàêàçàíèå, êàçàë ãî å Ïëèíèé, âèíàãè å ïðåäõîæäàíî îò
áè÷óâàíå. Íî ñàìîòî òî ñúäúðæà â ñåáå ñè íÿêîëêî íþàíñà. Съдете сами:
1
Така книжникът, наречен Матей, ни разказва, че са предложили на Иисус да пие „оцет, премесен с жлъчка” (ХХVІІ, 37). Този, когото
знаем като Марко, говори „за вино със смирна” (ХV, 23). Лука не е информиран за тази подробност, иоан също... Между другото,
Талмуд предписва жените, които предлагат успокоителна напитка на осъдените на смърт, да приготвят вино с разтворен в него тамян.
Но писарите от четвърти век не познават Талмуда!
w
wwww
1. Ðàçïâàíåòî å íàêàçàíèåòî íà ðàçìèðíèöèòå, çëîñòîðíèöèòå è ðàçáóíòóâàëèòå ñå ðîáè. Â òàêèâà ñëó÷àè
ïðîáèâàò äëàíèòå íà ðúöåòå, îòêàçàëè äà ñå ïîä÷èíÿò, äà ñëóæàò, äà ðàáîòÿò. Çà äà íå ñå ðàçêúñàò ðúöåòå ïîä òåæåñòòà íà
òÿëîòî, çàáèâàò ãîëÿì êëèí ïîä ïåðèíåóìà íà ÷îâåêà è òîâà îùå ïîâå÷å óâåëè÷àâà ñòðàäàíèÿòà íà ðàçïíàòèÿ. Æåíèòå ñà
ðàçïâàíè ñ ëèöå êúì äúðâîòî, íî íå îò öåëîìúäðèå, êàêòî ñè âúîáðàçÿâà Äàíèåë-Ðîï, à çà äà ìîãàò äà ñåäíàò âúðõó ñúùèÿ
êëèí. Òîé íàâÿðíî å íàðàíÿâàë ñ îñòðèòå ñè ðúáîâå è âóëâàòà, è ïåðèíåóìà, à â íÿêîè ñëó÷àè è âàãèíàòà íà ðàçïíàòàòà.
Êðàêàòà ñúùî ñà ïðîáèâàíè êàòî çíàê çà íàêàçàíèå çà áÿãñòâîòî, êîåòî ïðèäðóæàâà âñåêè áóíò.
2. Àêî îñúäåíèÿò ñå å ñúïðîòèâëÿâàë ñúñ ñèëà ïðè çàëàâÿíåòî ìó, ÷óïÿò ðúöåòå ìó ñ æåëÿçíà ïðú÷êà èëè ãîëÿì
÷óê. Àêî å ïðåäïðèåìàë îïèò çà áÿãñòâî îò çàòâîðà, ñ÷óïâàò êðàêàòà ìó. Ðàçïâàíåòî, êîåòî ðàç÷åêâà îñúäåíèÿò âúðõó
êðúñòà, áúðçî ïðåäèçâèêâà íà÷àëî íà çàäóøàâàíå. Çà äà íàïðàâÿò ïî-ïðîäúëæèòåëíî ðàçïâàíåòî, ëåãèîíåðèòå (êîèòî
èçïúëíÿâàò çàäúëæåíèÿòà íà ïàëà÷è) ïî÷òè âèíàãè ïðîíèçâàò äåñíèÿ õúëáîê íà îñúäåíèÿ ñ êîïèå, êàòî óäàðúò ñå íàíàñÿ
ìåæäó ðåáðàòà è ÷åðíèÿ äðîá. Ïîëó÷àâà ñå íåùî êàòî ïíåâìîòîðàêñ è âúçäóõúò äîñòèãà íàïðàâî äî áåëèòå äðîáîâå è
íàìàëÿâà îïàñíîñòòà îò çàäóøàâàíå, à íàêàçàíèåòî å ïî-äúëãîòðàéíî.
3. Àêî îñúäåíèÿò å îòåæíèë ïîëîæåíèåòî ñè ñ èçíàñèëâàíå íà ñâîáîäíà ãðàæäàíêà èëè äåâñòâåíèöà, êëèíúò ñå
çàáèâà íàïðàâî â ïîëîâèòå ìó îðãàíè, à íå ïîä òÿõ.
4. Àêî âúïðîñíèÿò îñúäåí å ïðè÷èíèë ïîæàð, âìåñòî äà áúäå áè÷óâàí ñ áè÷îâå îò êîæåíè ðåìúöè ñ îëîâíè òîïêè
ïî òÿõ, òîé å íàëàãàí ñ êàìøèöè îò áðîíçîâè âåðèæêè, ïðåäâàðèòåëíî íàãîðåùåíè äî ÷åðâåíî. Ïúðâèòå ñà íàðè÷àíè
“ôëàãåëà”, à âòîðèòå “ôëàãðà”. Ïðè âñè÷êè ñëó÷àè áè÷óâàíåòî ñ íåîãðàíè÷åí áðîé óäàðè èìà çà öåë äà ñëîìè âñÿêàêâà
âúçìîæíà ñúïðîòèâà íà îñúäåíèÿ, êîãàòî áúäå ðàçïíàò.
5. Èìà äâà íà÷èíà çà ïîñòàâÿíå íà êðúñòà. Çëîñòîðíèöèòå è ðàçáóíòóâàëèòå ñå ðîáè ñà ðàçïâàíè ñ ãëàâàòà íàäîëó.
Îñíîâàíèåòî çà òîçè íþàíñ å ÷èñòî ñèìâîëè÷íî. Ðàçìèðíèêúò å èçâúðøèë ñâåòîòàòñòâî ñïðÿìî èìïåðàòîðñêîòî âåëè÷èå,
êîåòî å îáîæåñòâÿâàíî è âúïëàùàâà Ðèìñêàòà èìïåðèÿ â öÿëîñòòà è. Òàêà ÷å ãî èçëàãàò íà ïîêàç íå ñàìî ðàçïíàò, íî è
îáúðíàò. Ïðè òîçè íà÷èí íà ðàçïâàíå êðàêàòà ñà øèðîêî ðàç÷åêíàòè ïî íàïðå÷íàòà ãðåäà íà êðúñòà. Ãâîçäåèòå ñà çàáèòè
ìåæäó ãîëÿìàòà ïèùÿëíà êîñò è ôèáóëàòà, íåïîñðåäñòâåíî ïîä ãëåçåíà è òàðñóñà. Ðúöåòå ñà ïðîáèòè â äëàíèòе èëè â
øåïèòå (ìåæäó ëú÷åâàòà êîñò) èëè íàïðàâî â êèòêàòà. Òå ñúñ ñèãóðíîñò ñà çàêîâàíè çàä ãúðáà, âúðõó äðóãàòà ñòðàíà íà
âåðòèêàëíèÿ ñòúëá è êðúñòîñàíè åäíà íàä äðóãà. Âåðãèëèé ñïîìåíàâà òîçè íà÷èí íà ðàçïâàíå ñ ãëàâàòà íàäîëó â
èçâåñòíèÿ ñè ñòèõ Debellare superbus... (Âåðãèëèé, “Åíåèäà”, VI, 5, 853), êîåòî ùå ðå÷å “Îáúðíè âúðõîâíèòå...”
Òîçè îñîáåí íà÷èí íà ðàçïâàíå ñ ãëàâàòà íàäîëó çà ðàçìèðíèöèòå è ñ ãëàâàòà íàãîðå çà çëîñòîðíèöèòå è ðîáèòå å
ñâåäåí äî íàñ îò Ñåíåêà. Äåìüîíèå â ñâîÿòà êíèãà “Äóõúò íà îáè÷àèòå” è Ôåðíàí Íèêîëàé â “Èñòîðèÿ íà âÿðâàíèÿòà”
ðåçþìèðàò Ñåíåêà. Åâñåâèé Êåñàðèéñêè, êîéòî å íåïîñðåäñòâåí ñâèäåòåë íà ïîäîáíè åêçåêóöèè, ïîòâúðæäàâà òåçè äâå
åêçåêóöèè: “... íÿêîè áÿõà íàêðàÿ ðàçïíàòè, åäíèòå ïî îáè÷àéíèÿ çà çëîñòîðíèöèòå íà÷èí, à äðóãèòå îùå ïî-ëîøî, çàùîòî ãè
ïðèêîâàõà ñ ãëàâàòà íàäîëó è ãè îñòàâèõà äà æèâåÿò, äîêàòî óìðàò îò ãëàä íà äàìèÿ êðúñò.” (Евсевий Кесарийски,
„Църковна история”, VІІІ, VІІІ).
Åòî çàùî, êîãàòî íè îñâåäîìÿâàò, ÷å õðèñòèÿíêè ñà îáåñâàíè çà åäèíèÿ èëè çà äâàòà êðàêà ñ ãëàâàòà íàäîëó, çíà÷è
ñòàâà äóìà çà óáåäåíè ïðèâúðæåíè÷êè íà ìåñèàíñêàòà ñåêòà è äâèæåíèå, êîèòî Ðèì ñìÿòà çà ó÷àñòíè÷êè â åäíà ÷èñòî
ïîëèòè÷åñêà ðàçìèðèöà, à íå ïðîñòî çà ïîñëåäîâàòåëêè íà îñîáåíî ðåëèãèîçíî ó÷åíèå.
È òóê âúçíèêâà åäèí âúïðîñ, ÷èéòî îòãîâîð å ìíîãî ñåðèîçåí. Èèñóñ å îñúäåí êàòî ðàçìèðíèê, îáâèíåí, ÷å
ïðåòåíäèðà çà öàðñêèÿ ïðåñòîë, ÷å íåçàêîííî îïðåäåëÿ è ñúáèðà äàíúöè è òàêñè (Ëóêà, ÕÕIII, 2). Åâàíãåëèÿòà îáà÷å ãî
ïîêàçâàò ðàçïíàò ñ ãëàâàòà íàãîðå! Çà äîêàçàòåëñòâî ùå ñè ïîñëóæèì ñàìî ñúñ ñëåäíèòå îòêúñè: “... è òóðèõà íàä ãëàâàòà
Ìó íàäïèñ, êîéòî ïîêàçâàøå âèíàòà Ìó: Òîçè å Èèñóñ, Öàðÿò Èóäåéñêè...” (Ìàòåé, ÕÕVII, 37).
“À ìèíóâà÷èòå Ãî õóëåõà, êàòî êëàòåõà ãëàâà è äóìàõà: Òè, Êîéòî ðàçðóøàâàø õðàìà è â òðè äíè ãî ñúçèæäàø,
ñïàñè Ñåáå Ñè! Àêî ñè Ñèí Áîæèé, ñëåç îò êðúñòà!...” (Ìàòåé, ÕÕVII, 39, 40).
“È âåäíàãà åäèí îò òÿõ ñå çàòå÷å, âçå ãúáà, íàïîè ÿ ñ îöåò è, êàòî ÿ íàäÿíà íà òðúñò, äàâàøå Ìó äà ïèå...” (Ìàòåé,
ÕÕVII, 48.)
“À êîãàòî Èèñóñ âêóñè îò îöåòà, ðå÷å: ñâúðøè ñå! È êàòî íàâåäå ãëàâà, ïðåäàäå äóõ...” (Èîàí, ÕIÕ, 30.)
Åâàíãåëèñòèòå ñèíîïòèöè äàâàò ñúùèòå ïîäðîáíîñòè. Íî âåäíúæ çàâèíàãè òðÿáâà äà ñå ðàçáåðåì. Êàòî
ðàçìèðíèê ëè (ïîëèòè÷åñêî ïðåñòúïëåíèå) å ðàçïíàò Èèñóñ? Â òàêúâ ñëó÷àé áè òðÿáâàëî äà ãî ïðèêîâàò ñ ãëàâàòà íàäîëó è
Åâàíãåëèÿòà êðèÿò òàçè èñòèíà. Çàùî ëúæàò? Çà äà èçáåãíàò íîâè êðàéíîñòè â èçãðàæäàíåòî íà îáàðàçà íà ìàñèÿòà. Àëà
ñàìîòî ðàçïúâàíå íà êðúñò å äîñòàòú÷íî ïîçîðíî íàêàçàíèå.
È àêî íàèñòèíà å ðàçïíàò ñ ãëàâàòà íàãîðå, êàòî äâàìàòà ïðèäðóæàâàùè ãî è çàëîâåíè çàåäíî ñ íåãî ðàçáîéíèöè,
çíà÷è íå å îñúäåí êàòî ðàçìèðíèê, íå å îáâèíåí â ïîëèòè÷åñêî ïðåñòúïëåíèå, à â åäíî èëè ïîâå÷å êðèìèíàëíè
ïðåñòúïëåíèÿ.
Òàêà ïîñëåäíàòà çàáåëåæêà ñå ñúäúðæà è â ñàìèòå Ïèñàíèÿ: “... çàùîòî, êàçâàì âè, âúðõó Ìåíå òðÿáâà äà ñå
1
èçïúëíè è òîâà ïèñàíî: “è êúì áåççàêîííèöè áå ïðè÷èñëåí...” (Ìàðêî, ÕV, 28 è Ëóêà, ÕÕII, 37.)
1
Същото между другото може да се отнесе и до дядо му Езекия, разпнат на кръст от Ирод като „главатар на разбойници”, както го
изнасяме в главата „Орловото гнездо: Гамала” на настоящия труд. А и до тайнствения учител-законник, цитиран от Ръкописите от
Мъртво море, за когото читателят може да прочете в творбата на А. Дюпон-Соме „Предварителен обзор на ръкописите от Мъртво
w
wwww
Òóê Èèñóñ äàâà èçðàç íà æåëàíèåòî ñè äà èçïúëíè äóìèòå íà Èñàèÿ, êîãîòî öèòèðà. Íî âñå ïàê äà íå çàáðàâÿìå, ÷å
òîâà å ïèñàíî îò àíîíèìíèòå ãðúöêè êíèæíèöè ÷åòèðè âåêà ïî-êúñíî. Îáêðúæåíèåòî ìó îò çëîñòîðíèöè å äîñòàòú÷íî, çà äà
áúäå ïðè÷èñëåí êúì òÿõ îò åäèí ìàëêî áëàãîñêëîíåí ðèìëÿíèí, êàêúâòî å Ïèëàò. Äîðè àêî Èèñóñ ñàìî çàïîâÿäâà è
âíóøàâà, áåç äà å ïðÿê èçïúëíèòåë.
Äî òîçè èçâîä âîäÿò èìåíàòà íà äâàìàòà ðàçáîéíèöè. Ñïîðåä ïðåäàíèåòî òå ñå íàðè÷àò Äèìàñ è Öèñòàñ. Èìåíàòà
ñà ãðúöêè: “Êèñòîñ” å êîøíèöà, à Äèìàñ ìîæå áè å òåðìèí, ñâúðçàí ñ ïîëîâèòå îðãàíè, íî ìîæå è äà èäâà îò “äèìàêàèðîñ”,
îçíà÷àâàùî “êîéòî èìà äâà ìå÷à”.
Âïðî÷åì Èèñóñ äàâà óêàçàíèå íà ñâîèòå õîðà äà ñå âúîðúæàò ñúñ ñàáè (Ëóêà, ÕÕII, 36), òà äîðè, àêî ñå íàëîæè, äà
ïðîäàäàò è îáëåêëîòî ñè. Òîâà ñòàâà â íàâå÷åðèåòî íà íåãîâîòî çàëàâÿíå. Íà äðóãèÿ äåí âñè÷êè âå÷å èìàò îðúæèå: “Òèÿ,
êîèòî áÿõà ñ Íåãî, êàòî âèäÿõà, êàêâî ùå ñòàíå, ðåêîõà Ìó: Ãîñïîäè, äà óäàðèì ëè ñ íîæ?...” (Ëóêà, ÕÕII, 49.) Ñëåäîâàòåëíî,
ñðåä âÿðâàùèòå îêîëî íåãî ìíîçèíà ñà ñ íîæîâå. À ìàëêî ïðåäè òîâà ñå òâúðäè, ÷å ñà ñàìî äâàìà.
Âúçìîæíî å òîâà “äèìàêàèðîñ” äà å ïðîñòî ïðÿêîð íà âîäà÷à íà ãðóïà íàåìíèöè, àíãàæèðàíè îò Èèñóñ äà ìó áúäàò
ëè÷íà îõðàíà. Äà íå çàáðàâÿìå, ÷å òîé ñå ñòðàõóâà îò ñâîèòå õîðà, îñîáåíî îò áðàòÿòà ñè (Èîàí, VII, 10). Òàêà ÷å “Äâà
ìå÷à” å îáèêíîâåí è âåðîÿòåí ïðÿêîð. À íåâåæèòå ïèñàðè ñúêðàùàâàò Äèìàêàèðîñ íà Äèìàñ. Âúçìîæíî å ñúùîòî äà ñå å
ïîëó÷èëî è ñ Öèñòàñ (èëè Êèñòîñ), êîåòî ìîæå äà áúäå èçîïà÷åíî “êñèôèàñ”, “êîéòî èìà ôîðìàòà íà ìå÷”. Àêî çàïàçèì
“êèñòîñ”, òîâà ïðåçèìå ùå îçíà÷àâà ñîïàòà èëè ïàëêàòà, ñ êîÿòî âòîðèÿò àïàø ñè ñëóæè ïðè íàïàäåíèå è êîÿòî å îðúæèå,
õàðàêòåðíî çà öåëèÿ Áëèçúê èçòîê.
Âåðíè íà äàäåíàòà äóìà, à è íà ïîëó÷åíàòà ñóìà, äâàìàòà ðàçáîéíèöè ñà ïîñëåäíèòå, îñòàíàëè êðàé íåãî, äîêàòî
âñè÷êè îñòàíàëè îò ãðóïàòà ïðèäðóæèòåëè, ó÷åíèöè è íàåìíèöè, ñå ñïàñÿâàò â íîùòà, êîÿòî ôàêëèòå íà ëåãèîíåðèòå îò
êîõîðòàòà íå óñïÿâàò äà ðàçïðúñíàò. Òîâà îáÿñíÿâà îòêúñà îò êîïòñêèÿ ðúêîïèñ: “... äà òå ðàçïíàò íà ìÿñòîòî, êúäåòî ñà òå
õâàíàëè, ñ Äèìàñ è Öèñòàñ, äâàìàòà êðàäöè, êîèòî áÿõà õâàíàòè ñ òåáå...” (“Äåÿíèÿ íà Ïèëàò”, IÕ.)
Ìîæå áè òå ñà ÷àñò îò òàçè ïëàòåíà îõðàíà, ñúñòàâåíà îò ñêèòíèöè, íî ñëóæåùè âÿðíî íà òîçè, êîéòî ïëàùà. Åòî ñ
êàêâî áèõìå ñè îáÿñíèëè è ñòðàõà íà åâðåèòå, íàòîâàðåíè äà çàëîâÿò Èèñóñ: “À íÿêîè îò òÿõ èñêàõà äà Ãî õâàíàò, íî íèêîé
íå òóðè âúðõó Ìó ðúêà...” (Èîàí, VII, 44.) Âåðîÿòíî â î÷àêâàíå íà îòïëàòà çà ñâîÿòà âÿðíîñò äâàìàòà óïðåêâàò Èèñóñ, ÷å íå
èçâúðøâà ÷óäî, ñ êîåòî äà ãè îñâîáîäè.
Èìåíàòà íà òåçè äâå òàéíñòâåíè ëè÷íîñòè ñå ðàçëè÷àâàò â ðàçëè÷íèòå ðúêîïèñè, êîèòî ãè ñïîìåíàâàò. Äèìàñ èëè
Äèñìàñ, Ãåñëàñ èëè Öèñòàñ â “Äåÿíèÿ íà Ïèëàò”; Òèò è Äóìàø â àðàáñêèòå òúé íàðå÷åíè Åâàíãåëèÿ “çà äåòñòâîòî”; Çîàòàí
è Øàìàòà â íÿêîè ðúêîïèñè íà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ; Ìîàâ è Çàíäè â íÿêîè ñðåäíîâåêîâíè ðúêîïèñè. Îïðåäåëÿò ãè êàòî
ãàëèëåéöè è ñîðè êàòî ÷ëåíîâå íà ãðóïàòà íà Âàðàâà, ñúîáùàâà íè Äàíèåë-Ðîï. È òîâà å òâúðäå ìíîãîçíà÷èòåëíî...
Ñìÿòàìå, ÷å íàé-áëèçî äî èñòèíàòà ñà ãðúöêèòå èìåíà, çàùîòî ïðåç ÷åòâúðòè âåê ãðúöêèòå ïèñàðè ïî-òðóäíî áèõà
ãè ñáúðêàëè. Âåðîÿòíî èìåíàòà ñà èçîïà÷åíè îò êîïòñêèòå ïðåïèñâà÷è ïðè ïðåâîäà íà ãðúöêèòå îðèãèíàëè. Но както
читателят вече може да констатира в предходните редове, тези две скромни личности не са без значение за историка,
могат да послужат за ключове към някои аспекти на загадката.
Âå÷å êàçàõìå, ÷å “Äåÿíèÿòà íà Ïèëàò” ïðåäñòàâëÿâàò ïúðâàòà ÷àñò íà ïðî÷óòîòî “Åâàíãåëèå îò Íèêîäèì”. Òî å
åäèíñòâåíèÿò àïîêðèô, íàðåä ñ “Ïúðâîòî ïîñëàíèå íà Ïåòúð” è “Åâàíãåëèå îò Ïåòúð”, êîéòî ðàçêàçâà êàê Èèñóñ ñëåä
ñìúðòòà ñè ñëèçà â àäà, çà äà ïðîïîâÿäâà áîæèåòî ñëîâî íà ìúðòâèòå. Êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ íå ñïîìåíàâàò òàçè
ïîäðîáíîñò, êîÿòî âêëþ÷åíà âúâ “Âåðóþ”, à ïðåäè òîâà â óíèâåðñàëíèÿ àïîñòîëè÷åñêè ñèìâîë, å äîãìà çà õðèñòèÿíèòå.
Öèòèðàíè ïðåç âòîðè âåê îò Þñòèí Ìú÷åíèê, à ïðåç òðåòè âåê îò Òåðòóëèàí, “Äåÿíèÿòà íà Ïèëàò” áè òðÿáâàëî äà
ñà äîñòà ñòàðè. Ùîì Þñòèí óìèðà ïðåç 165 ã., çíà÷è òå äàòèðàò îò ïðåäè òîâà. È âñå ïàê, äîñòèãíàëèÿò äî íàñ êîïòñêè
ðúêîïèñ å îò ÷åòâúðòè âåê. Ìåæäó äðóãîòî, òå ïðåäëàãàò äåòàéëè, êîèòî çà âðåìåòî ñè êàòî ÷å ëè íÿìàò îñîáåíî çíà÷åíèå,
íî çà íàñ ñà èçêëþ÷èòåëíî ñòîéíîñòíè, , çàùîòî ñà ëèøåíè îò îáúðêàíàòà ñèìâîëèêà, õàðàêòåðíà çà òîãàâàøíèòå
õðèñòèÿíñêè àâòîðè. Êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ, à èìåííî Ìàòåé (ÕÕVII, 33), Ìàðêî (ÕV, 22) è Èîàí (ÕIÕ, 17) îñâåäîìÿâàò, ÷å
Èèñóñ å ðàçïíàò íà òàêà íàðå÷åíàòà Ãîëãîòà (íà èâðèò: ÷åðåï). Ëóêà (ÕÕIII, 33) êàçâà ïðîñòè÷êî: “íà ìÿñòîòî, íàðå÷åíî
ëîáíî”. Òîâà å ñêàëèñòî âúçâèøåíèå, âèñîêî è ñòðúìíî, ñ ôîðìàòà íà ÷åðåï. Øèðîêî å ðàçïðîñòðàíåíà ëåãåíäàòà, ÷å ïîä
òîçè ñêàëèñò ÷åðåï ïî÷èâàò îñòàíêèòå îò Àäàì, à ãëàâàòà ìó å òî÷íî ïîä ìîãèëàòà.
Äíåñ Ãîëãîòà ïðåäñòàâëÿâà ñàìî åäíà èçäàòèíà, âèñîêà ïåòäåñåò ñàíòèìåòðà, íàäèãàùà ñå íàä ïîäà â áàçèëèêàòà
íà Áîæè ãðîá. Ùî ñå îòíàñÿ äî õúëì÷åòî, òî èç÷åçâà ïîñëåäîâàòåëíî ñëåä ïðåâçåìàíåòî íà Èåðóñàëèì îò Òèò,
çàðàâíÿâàíåòî íà ãðàäà (èçâúðøåíî îò ðîáè åâðåè), à ïîñëå ñëåä ïîñòðîÿâàíåòî îò èìïåðàòîð Àäðèàí íà íîâ êâàðòàë íà
ìÿñòîòî íà ñòàðèÿ. Ïîñëåäíèÿò ïðåâðúùà öÿëàòà Ãîëãîòà â òåðàñà, çàëåñåíà ñ ãîðà, êîÿòî å ñâåùåíà è å ïîñâåòåíà íà
Âåíåðà-Àôðîäèòà. Î÷åâèäíî ñëåä òåçè ïðîìåíè íèùî íå îñòàâà îò äðåâíîòî ìÿñòî. Îùå ïîâå÷å, ÷å íàé-ñòàðèÿò
ãðàäîóñòðîéñòâåí ïëàí íà Èåðóñàëèì äàòèðà ïðèáëèçèòåëíî îò 595 ã. Ãðàäúò å îïóñòîøåí îò ïåðñèéñêèÿò öàð Õîñðîñ II
ïðåç 614 ã., à æèòåëèòå ìó ñà èçáèòè. À ïðåç 1214 ã. å íàïàäíàò è ñðèíàò äî îñíîâè îò ìîíãîëèòå.
“Äåÿíèÿòà íà Ïèëàò” ðàçêàçâàò, ÷å ïðîêóðàòîðúò â ñâîÿòà ïðèñúäà ðàçïîðåæäà ñëåäíîòî: “... Íàé-íàïðåä
çàïîâÿäâàì äà áúäå áè÷óâàí ñïîðåä èìïåðñêèòå çàêîíè è ïîñëå äà áúäå ðàçïíàò íà êðúñò íà ìÿñòîòî, êúäåòî å çàëîâåí,
çàåäíî ñ Äèìàñ è Öèñòàñ, äâàìàòà êðàäöè, êîèòî áÿõà çàäúðæàíè ñ íåãî...” (Ïàê òàì, IÕ.) Íî ìÿñòîòî, êúäåòî Èèñóñ å
море” става дума за Ониа, който след мъченичеството си през 63 г. пр. Хр. ще потрябва на анонимните редактори от 4 век. Възможно
е те да са се вдъхновили от неговото някогашно оживяване в съчинението си за псевдовъзкресението на Иисус.
w
wwww
çàëîâåí, íå å Ãîëãîòà, à Ãåòñèìàíèÿ, â Ìàñëèíåíàòà ãðàäèíà â ïîäíîæèåòî íà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà. Íàëàãà ñå äà ñå
çàåìåì è ñ òîçè ïðîáëåì, çàùîòî òîé å ïî-âàæåí, îòêîëêîòî èçãëåæäà íà ïðúâ ïîãëåä.
Äàíèåë-Ðîï ÷åñòî èçïîëçâà èçðàçè êàòî “áè òðÿáâàëî”, “ìîæåì äà ïðåäïîëîæèì, ÷å”, “ìíîãî å âåðîÿòíî, ÷å” è êîéòî
ïîñòàâÿ íà÷åëî íà ïàðàäà îò ÷èñòî ðèìñêè åêçåêóöèè åäèí “ñúäèÿ-èçïúëíèòåë îò Ñèíåäðèîíà”, âíèìàòåëíî èçáÿãâà
êàòåãîðè÷íè òâúðäåíèÿ îòíîñíî ìàðøðóòà, ñëåäâàí îò îñúäåíèòå è òåõíèÿ âîåíåí åñêîðò. Äîñòàòú÷íî å äà ïðåïðî÷ååì
ãëàâàòà, îçàãëàâåíà “Êðúñòèÿò ïúò” è ùå êîíñòàòèðàìå íåãîâàòà áëàãîðàçóìíà íåóâåðåíîñò. Îñîáåíî àêî ñè ñïîìíèì, ÷å
åäâà ïðåç ÷åòâúðòè âåê (âñå òàêà) çàïî÷âà îïðåäåëÿíåòî è óòî÷íÿâàíåòî íà òîçè ìàðøðóò, êîåòî ñúâïàäà ñ ïðèñòèãàíåòî â
Èåðóñàëèì íà ïúðâèòå â èñòîðèÿòà ïîêëîííèöè1.
Èìïåðàòðèöà Åëåíà, ìàéêàòà íà Êîíñòàíòèí, ïîñòðîÿâà áàçèëèêà, êúäåòî å êðàéíàòà òî÷êà îò ìàðøðóòà íà
ïîêëîííèöèòå. Â òåõåí èíòåðåñ òàì âñè÷êî å ñúáðàíî â áëèçîñò, çà äà ñå èçáåãíàò óìîðèòåëíèòå è áåçïîëåçíè ëàøêàíèÿ
íàñàì-íàòàì. Òàêà ãðîáúò è êðúñòíîòî õúëì÷å ñà ðàçïîëîæåíè åäèí äî äðóã. Íà íå ïîâå÷å îò òðèäåñåò ìåòðà å ìÿñòîòî,
êúäåòî (след сън пратен и от нейния Ангел Пазител) òÿ ñå ðàçïîðåæäà äà êîïàÿò è ñà íàìåðåíè íåïîêúòíàòè, ñëåä
îòìèíàëèòå áëèçî òðè âåêà, òðèòå êðúñòà íà Èèñóñ è ðàçáîéíèöèòå. Ïîñëå ñà îòêðèòè ãâîçäåèòå, êîðîíàòà îò òðúíè,
îäåæäàòà íà Èèñóñ, êúðïàòà íà áëàãî÷åñòèâàòà Âåðîíèêà, è çà äà ïðèêëþ÷èì, òðèäåñåò è äåâåò ïëàùàíèöè, êîÿ îò êîÿ ïî-
àâòåíòè÷íè. Äîòàì, ÷å âñÿêà îò òÿõ îïðàâäàâà ñúùåñòâóâàíåòî ñè ñ ìíîãîáðîéíèòå ÷óäåñà. È òàêà, íàèñòèíà íèùî íå
ëèïñâà íà ìóçåÿ, äîðè êðàéíàòà êîæà íà Èèñóñ, ñúõðàíåíà âúâ Âàòèêàíà.
Ñëåäîâàòåëíî, ïîêëîííè÷åñòâîòî å îðãàíèçèðàíî ñúâúðøåíî, ìîæå äà ñå êàæå, ÷å âñè÷êî å ïîä ðúêà. Ïîñëå
êàíîíèöèòå îò Áîæè ãðîá ùå ãè ñïîõîäè ãåíèàëíà èäåÿ. Âñåêè ñåëÿê, äîøúë íà ïîêëîíåíèå â ñâåòîòî ìÿñòî, ùå ïîëó÷àâà
îò òÿõ ïîñâåùàâàíå â ðèöàðñòâî è òàêà ùå ñå ñúáóæäà íà äðóãèÿ äåí ðèöàð. Ñíàáäåí ñ íàäëåæíî ïîäïèñàí è ïîäïå÷àòàí
àòåñòàò, íàøèÿò ñåëÿê ùå ñå çàâðúùà â Åâðîïà êàòî ïðèòåæàòåë íà áëàãîðîäíè÷åñêî äîñòîéíñòâî. Íåùî, êîåòî çà âðåìåòî
ñè èìà ìíîæåñòâî ïðåäèìñòâà. Àêî ñèíúò è âíóêúò èçâúðøàò ñúùîòî ïîêëîíåíèå, òÿõíîòî áëàãîðîäíè÷åñêî ïîëîæåíèå
ñòàâà íàñëåäñòâåíî è ùå áúäå íàðå÷åíî “íà òðèêðàòíàòà âÿðà”.
Âñå ïàê Äàíèåë-Ðîï å ïîâå÷å îò ïðåäïàçëèâ â î÷åðòàâàíåòî íà ìàðøðóòà íà êðúñòíèÿ ïúò: “×åñòíî êàçàíî, òîâà
âúçñòàíîâÿâàíå ìîæå äà áúäå ñàìî ïðåäïîëàãàåìî, àêî èìàìå ïðåäâèä âñè÷êèòå ðàçðóøåíèÿ, êîèòî âåêîâåòå ñà
ïðè÷èíèëè â ñâåùåíèÿ ãðàä è íàòðóïàëèòå ñå îñòàíêè â íèñêèòå ìåñòà... Áåçñìèñëåíî å äà îòäàâàìå ïðåêàëåíî ãîëÿìî
âíèìàíèå íà òåçè èíà÷å ìíîãî ïðåöèçíè ñïîìåíè...” (Даниел-Роп, „Иисус в своето време”).
Íåêà ñå îïèòàìå äà âúçïðîèçâåäåì êàðòàòà íà Èåðóñàëèì îò âðåìåòî íà Èèñóñ ñ ïîìîùòà íà ïëàíà, îòêðèò â
Ìàäåâà, Éîðäàíèÿ, ïðåç 595 ã. âúðõó åäíà ìîçàéêà. Íà ñåâåð îò ãðàäà òðúãâà ïúò, êîéòî ïðåç Ðàìà ñå îòïðàâÿ êúì
Ñàìàðèÿ, à äðóã âîäè êúì Êåñàðèÿ. Òå ñå ðàçêëîíÿâàò íà íå ïîâå÷å îò øåñòäåñåò ìåòðà îò Ñåâåðíèòå âðàòà, êîèòî ïðåç
Ñðåäíîâåêîâèåòî ñà íàðè÷àíè “Ïîðòè íà Ñêðúáòà”. Ìàëêî íà çàïàä ñëåä äîëèíàòà íà Òèðîïèéîí å âðàòàòà Åôðàèì è
òðúãâà ïúòÿò çà Éîïèÿ (ßôà). Íà îêîëî ñòî ìåòðà, îò äÿñíàòà ñòðàíà íà ïúòíèêà, ñå èçâèñÿâà ñêàëèñòîòî õúëì÷å Ãîëãîòà.
Äà òâúðäèø êàòî Äàíèåë-Ðîï, ÷å òàì å ïúòÿò çà Äàìàñê, å íàé-ìàëêîòî íåòî÷íî. Îñâåí òîâà äðåâíîòî ãðîáèùå íå å òàì, òî
å îò äðóãàòà ñòðàíà íà Òèðîïèéîí è Êåäðîíñêàòà äîëèíà, íà êèëîìåòúð è ïîëîâèíà ïòè÷è ïîëåò, â ïîäíîæèåòî íà
Ïëàíèíàòà íà Ñúáëàçúíòà, áëèçî äî Ãåòñèìàíèÿ è Åëåîíñêàòà ïëàíèíà.
Ìåæäó äðóãîòî, â “Èèñóñ â ñâîåòî âðåìå” Äàíèåë-Ðîï òâúðäè ñëåäíîòî: “Îáè÷àéíî - òðàäèöèÿòà âñå îùå ñå ñïàçâà
â ìíîãî ñòðàíè, îñîáåíî â Îðèåíòà - ñà ðàçïîëàãàëè ãðîáèùàòà êðàé âõîäà íà ãðàäîâåòå è ìíîãî ÷åñòî âàæíèòå åêçåêóöèè
ñà èçâúðøâàíè ñðåä ãðîáîâåòå. Íèìà Ãîëãîòà íå å íà íÿêàêâè ñè äâàäåñåò è ïåò ìåòðà îò ãðîáíîòî ìÿñòî, ñîáñòâåíîñò íà
Èîñèô Àðèìàòèåö? Íèìà â “Ñàòèðèêîí”, â ãëàâàòà, êúäåòî Ïåòðîíèé íè ðàçêàçâà ñìåøíàòà èñòîðèÿ íà íåóòåøèìàòà
2
âäîâèöà, íå âèæäàìå äà ñå èçâúðøâà ðàçïâàíå íà êðúñò ñðåä ãðîáîâåòå ?
Òðÿáâà äà ñè ïðåäñòàâèì êðúñòíàòà ìîãèëà êàòî åäíî îò òåçè çëîêîáíè ìåñòà, îáçåòè îò ñìúðòòà è ìèðèçìàòà íà
òðóïîâå, íàä êîèòî êðúæàò, äåáíåùè ïîñëåäíèÿ äúõ íà ñâîÿòà ïëÿ÷êà, “ïòèöèòå íà Åñêâèëèí”, çà êîèòî ãîâîðè Õîðàöèé
(çàùîòî â Ðèì îáèêíîâåíî åêçåêóöèèòå ñà áèëè èçâúðøâàíè â ãðîáèùàòà äî âðàòàòà Åñêâèëèí), à âñúùíîñò ëåøîÿäèòå, íà
êîèòî íå å ÷óæäî è íåáåòî íà Èóäåÿ...” È òàêà, äà ïîä÷åðòàåì, ÷å ìÿñòîòî íà ðàçïâàíåòî íà êðúñò íà Èèñóñ è äâàìàòà
àïàøè òðÿáâà äà áúäå áëèçî äî ãðîáèùå, çàùîòî òàêúâ å îáè÷àÿò, à è çàùîòî ñå íàëàãà è âðåìåííàòà ãðîáíèöà ñúùî äà å
â áëèçîñò. Íèùî ïîäîáíî íÿìà íà Ãîëãîòà. Áëèçîñòà íà õðàìà, êîéòî å ñâåùåíî ìÿñòî, íà òðèñòà ìåòðà ïî ïðàâà ëèíèÿ,
èçêëþ÷âà íàëè÷èåòî íà ãðîáèùå, êîåòî ñå ñìÿòà çà îìúðñåí ðàéîí, îñîáåíî àêî òàì ñå èçïúëíÿâàò ñìúðòíè ïðèñúäè è
òðóïîâåòå ïðåñòîÿâàò íà ïîêàç. Âñè÷êî òîâà áè ñå ñìÿòàëî çà îñêâåðíÿâàíå.
Çíà÷è Ãîëãîòà å èçáðàíà çà ìÿñòî íà åêçåêóöèÿòà ïðåç ÷åòâúðòè âåê, çàðàäè èìåòî ñè (âå÷å ñúùåñòâóâàùàòà
ëåãåíäà çà Àäàì), à è çà óäîáñòâî íà ïîêëîííèöèòå. Âúâ âðåìåíà, êîãàòî âå÷å íèùî íå å îñòàíàëî îò ãðàäà, âèäÿë ñìúðòòà
íà Èèñóñ, êîãàòî àðõåîëîãèÿòà è ñðîäíèòå è íàóêè, ñâúðçàíè ñ èñòîðèÿòà, ñà íàïúëíî íåìèñëèìè, à íàèâíîñòòà íà
âÿðâàùèòå íÿìà ãðàíèöè. Èíôàíòèëíàòà âÿðà âèíàãè ùå áúäå ïðåäïî÷èòàíà ïðåä ðàöèîíàëíàòà êðèòèêà è å àáñóðäíî
òîãàâàøíèòå èñòîðèöè äà ñå âïóñíàò â ðàçñëåäâàíå. Íå ñúùåñòâóâà íèêàêâà êàðòà íà äðåâåí Èåðóñàëèì. Íåâúçìîæíî å äà
ñå ïîëçâàò è óñòíèòå ïðåäàíèÿ, çàùîòî åâðåèòå áåç èçêëþ÷åíèå ñà èçñåëåíè îò çàâçåòèÿ è ðàçðóøåí ãðàä. Íÿêîëêî âåêà
1
Историкът конформист Даниел-Роп иска да продължим да вярваме, че евреите са тези, които пожелават и осъществяват екзекуцията
на Иисус. Но той изглежда не знае, че:
1. Разпването на кръст никога не е било законно смъртно наказание в Израел и не биха го въвели за първи път специално за Иисус,
особено в дните, когато се празнува Пасха.
2. Никога не са налагани две смъртни присъди в рамките на един ден, защото е противно на еврейските закони. Така че не е възможно
Синедрионът да разпореди екзекуцията на Иисус и двамата крадци в едно и също време.
2
Тази история с разпване на кръст сред гробовете е твърде любопитна. Бихме искали да узнаем защо „Сатирикон” на Петроний
първоначално има три хиляди страници, а после се стопява на двеста и петдесет... Ще имаме повод да се спрем на този въпрос.
w
wwww
ñëåä òîâà, ÷àê äî âëàñòâàíåòî íà Êîíñòàíòèí, íà òÿõ èì å çàáðàíåíî äà ïðèáëèæàâàò äî Äàâèäîâèÿ ãðàä. Òðóäíî áèõìå ñè
ïðåäñòàâèëè â òàêúâ ñëó÷àé, ÷å å âúçìîæíî íà ìÿñòî äà ñå ñúáåðàò íÿêàêâè ñâåäåíèÿ. Ïðè öàðóâàíåòî íà Àäðèàí, îêîëî
131 ã., ðèìëÿíè è ãúðöè ñå çàñåëâàò â íîâèÿ ãðàä Àåëèà Êàïèòîëèíà, êàòî íå çàâàðâàò íèêàêúâ êîðåíåí æèòåë. Äà ñå
âñëóøàìå â Èîñèô Ôëàâèé:
“Âñè÷êî, êîåòî áå îñòàíàëî, êðåïîñòíèòå ñòåíè, êúùèòå, Õðàìà, ðàçðóøèòåëèòå ãî èçðàâíèõà ñúñ çåìÿòà òàêà
äîáðå, ÷å íå ìîæåøå äà ñå ðàçïîçíàå è ñëåäà îò ïîñòðîéêà. È àêî íÿêîé áå äîøúë òàì îò äðóãà ñòðàíà è ñà ìó ïîêàçàëè
âñè÷êî òîâà, êàçâàéêè: “Òóê å èìàëî ãðàä”, òîé çà íèùî íà ñâåòà íå áè ãî ïîâÿðâàë...” Òàêà îò 70 ã., êîãàòî Òèò ïðåâçåìà
Èåðóñàëèì, äî 131 ã., îñíîâàâàíåòî íà Àåëèà Êàïèòîëèíà, ùå ðå÷å â ïðîäúëæåíèå íà øåñòäåñåò è åäíà ãîäèíè, ìÿñòîòî,
êúäåòî ñå å èçäèãàë íàé-èçóìèòåëíèÿò ãðàä â ÷îâåøêàòà èñòîðèÿ, å ãîëî, ñúñ çàðàâíåíè ðàçâàëèíè, áåç íèêàêâà æèâà äóøà
2
íàîêîëî. Òîãàâà, îò êúäå äà ñå ïî÷åðïÿò òåçè òàêà íåîáõîäèмè óñòíè ïðåäàíèÿ ?
Àêî ñå ïðåõâúðëèì îòòàòúê Èåðóñàëèì, â äîëèíàòà Éîçàôàò, ïî-òî÷íî â Ãåòñèìàíèÿ, íà êðúñòîâèùåòî íà äâàòà
ïúòÿ, âîäåùè, åäèíèÿò êúì Èåðèõîí, äðóãèÿò êúì Âèòôàãèÿ è Âèòàíèÿ, íèå ñå îêàçâàìå íà ìÿñòîòî, êúäåòî å “çàëîâåí
Èèñóñ ñ Äèìàñ è Öèñòàñ, äâàìàòà êðàäöè...” ñïîðåä “Äåÿíèÿòà íà Ïèëàò”. Äâîðåöúò íà Ïèëàò å ïî-áëèçî, îòêîëêîòî Ãîëãîòà.
Ñúâñåì äî íàñ å è ñòàðîòî ãðîáèùå, êúäåòî ùå áúäå èçáðàí ãðîáúò çà íåãîâîòî ïîãðåáåíèå. Íàìèðàìå ñå â Ãåòñèìàíñêàòà
ãðàäèíà, êúäåòî “å áèë çàëîâåí” è íàé-âå÷å íà òîçè êðúñòîïúò, ïðåç êîéòî ïðåìèíàâàò ìíîãî ïîâå÷å õîðà, îòêîëêîòî êðàé
ðàçïîëîæåíàòà âñòðàíè Ãîëãîòà. À ðèìëÿíèòå âèíàãè ñà ðàçïâàëè íà êðúñò “çà ïðèìåð”, êîåòî ïðåäïîëàãà, ÷å îñúäåíèòå å
òðÿáâàëî äà áúäàò èçëîæåíè íà ïîêàç òàì, êúäåòî ëåñíî ùå ãè âèäÿò ïîâå÷å ìèíóâà÷è. Êðúñòîïúòÿò íåñúçíàòåëíî ùå ñå
íàëîæè íà áúäåùèÿ õðèñòèÿíñêè ñâÿò êàòî åçîòåðè÷íà èñòèíà è ñëåä âðåìå íà êðúñòîïúòèùàòà ÷åñòî ùå ñå èçâèñÿâàò
ìàëêè ìîãèëêè ñ êðúñò. Ñèìâîë íà èçáîðà ìåæäó Äîáðîòî è Çëîòî, ñèìâîë íà “ðàçäâîåíèÿ ïúò”, îòäåëÿù îò Ñâåòà íà
ìúðòâèòå. Èìåííî íà êðúñòîïúòÿ çà Õàäåñ áäè êó÷åòî Öåðáåð. Åäíà îò òðèòå ìó ãëàâè ïîñðåùà ïðèñòèãàùèòå - òÿ ùå
ïðîïóñíå äóøàòà íà ìúðòâåö è ùå ïîïðå÷è íà æèâ ÷îâåê äà âëåçå â ïîäçåìíîòî öàðñòâî. Äðóãèòå äâå ãëàâè, îáúðíàòè â
îáðàòíà ïîñîêà, ùå ñå âúçïðàâÿò ñðåùó åâåíòóàëíîòî âðúùàíå íà ïîêîéíèöèòå êúì æèâîòà. Ëÿâàòà ùå çàáðàíè íà
ìúðòâèòå îò Àäà âñÿêàêâî çàâðúùàíå ñðåä æèâèòå, à äÿñíàòà ùå ïîïðå÷è íà äóøèòå îò Åëèñåéñêèòå ïîëåòà äà ñòîðÿò
ñúùîòî.
Íåùî ïîâå÷å, Ãîëãîòà ñå âúçâèñÿâà íàä Èåðóñàëèì è ïîñòîÿííèòå âåòðîâå áèõà îòíåñëè ìèðèçìàòà îò òðóïîâåòå
íà ðàçïíàòèòå êúì ãðàäà. Äîêàòî íÿìà òàêúâ ðèñê â ðàçïîëîæåíàòà ïîä íèâîòî íà ãðàäà Êåäðîíñêà äîëèíà, êàêòî è â
ñòàðîòî ãðîáèùå, áëèçî äî Åëåîíñêàòà ïëàíèíà. Ïîñëåäíàòà ìåñòíîñò ñå î÷åðòàâà êàòî íàé-ïîäõîäÿùà çà ðåäîâíîòî
îñúùåñòâÿâàíå íà íàêàçàíèÿòà ñ ðàçïâàíå íà êðúñò, õàðàêòåðíè ñ ïðîäúëæèòåëíîòî èçëàãàíå íà òðóïîâåòå íà îñúäåíèòå.
Â òîçè ðåä ìèñëè èìà è îùå åäèí äîïúëíèòååëåí àðãóìåíò, ÷å ðàçïâàíèÿòà íà êðúñò ñà ñòàâàëè òàì. Îò
êðúñòîïúòÿ âëÿâî ïîåìà ïúòÿò çà Èåðèõîí. Òîé å äúëúã îêîëî òðèäåñåò è ïåò êèëîìåòðà è çà òîâà ðàçñòîÿíèå ñå ñïóñêà ñ
ïðèáëèçèòåëíî õèëÿäà ìåòðà. Ïåéçàæúò å ïóñòèíåí è çëîâåù - áåçâîäíè ñêàëè òóê è òàì, ìíîãîáðîéíè ïåùåðè ñðåä
ïóñòèòå âèñî÷èíè. Ñ ïàäàíåòî íà íîùòà âñè÷êî íàîêîëî ïî÷åðâåíÿâà îò çàëåçà, ãëåäêàòà ñòàâà îùå ïî-ñòðàõîâèòà è
çàñèëâà óñåùàíåòî çà ïóñòîø.
Îò äðåâíè âðåìåíà ïðåìèíàâàíåòî ïî òåçè ìåñòà êðèå îïàñíîñòè. Õèåíè, ÷àêàëè è ðàçáîéíèöè, îáèðäæèè è óáèéöè
èçíèêâàò èçíåâèäåëèöà çà óæàñ íà ïúòíèêà. Èèñóñ íàïúëíî ñúçíàòåëíî ðàçïîëàãà òî÷íî òàì ïðèò÷àòà ñè çà äîáðèÿ
ñàìàðÿíèí, êàòî ïî òîçè íà÷èí äåìîíñòðèðà âçàèìîîòíîøåíèÿòà ñè ñúñ Ñàìàðèÿ, íà êîèòî â Èóäåÿ íå ãëåäàò ñ äîáðи îчи.
È òî÷íî òàì, èçäèãíàòè íà êðúñòîïúòÿ, îò êîéòî ïîåìà èçïúëíåíèÿò ñ îïàñíîñòè ïúò, ãëåäàùè êúì ìåñòàòà, êúäåòî
ñå óêðèâàò ðàçáîéíèöèòå, òðèòå êðúñòà íà ïîçîðà ùå ïðåäñòàâëÿâàò åäèí âèä çàïëàõà è íåùî êàòî ðåïëèêà îò ñòðàíà íà
ðèìñêèÿ ðåä êúì áóíòà íà çèëîòèòå, êàêòî è êúì ÷åñòî ñâúðçàíèÿò ñ òÿõ îáèêíîâåí áàíäèòèçúì.
Ìåæäó äðóãîòî, íèùî íå äîêàçâà, ÷å Ìàñëèíåíàòà ãîðè÷êà è Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, êîèòî ñà ñúâñåì áëèçî äî
Èåðóñàëèì, íå ñà òîâà, êîåòî äúëãî âðåìå ïðåäñòàâëÿâà çà ïúäñòúïèòå êúì Ïàðèæ ëåñúò Áîíäè. Íåùî, êîåòî îïðàâäàâà
áåç ñúìíåíèå âàæíîñòòà íà îïåðàöèÿòà, ïðè êîÿòî ñà çàëîâåíè Èèñóñ è äâàìàòà ðàçáîéíèöè. Âîäåíàòà îò òðèáóí êîõîðòà å
ñúñòàâåíà îò øåñò öåíòóðèè ñ âåòåðàíè, êîìàíäâàíè îò îôèöåð ñ ðàíã íà êîíñóë è ãðóïà ñòðàæàðè, íàé-ìàëêî äâàñòà íà
áðîé, èçïðàòåíè îò Ñèíåäðèîíà. Òîãàâà ãîðàòà íà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà íàâÿðíî å ïðåäñòàâëÿâàëà íåùî êàòî âúëøåáíà
îãëåäàëíà çàëà íà îòêðèòî.
Ìåñòíîñòòà å èäåàëíà ñòðàòåãè÷åñêà ïîçèöèÿ çà íàáëþäåíèå è îòïðàâíà òî÷êà çà íàïàäåíèå íàä Èåðóñàëèì.
Èîñèô Ôëàâèé äàâà äîáúð ïðèìåð, êàòî ïðèïîìíÿ çà “åãèïòÿíèíà”, óêðåïèë ñå òàì ñ åäíàèñòèíñêà ìàëêà àðìèÿ è ïîáåäåí
îò ïðîêóðàòîðà Àíòîíèé Ôåëèêñ êúì 58 ã. ñë. Õðèñòà, êîéòî ïúðâè ïðåäïðèåìà àòàêà. Òîâà íàèñòèíà å êëþ÷îâà ïîçèöèÿ:
“Îòòàì (åãèïòÿíèíúò) áå â ñúñòîÿíèå äà ïðåâçåìå ñúñ ñèëà Èåðóñàëèì, äà ñúêðóøè ðèìñêèÿ ãàðíèçîí è äà ïîðîáè
òèðàíè÷íî íàðîäà, ñëóæåéêè ñè ñ âúîðúæåíèòå ìúæå ïîä íåãîâîòî êîìàíäâàíå...” (Иосиф Флавий, „Иудейски войни”,
превод на черковнославянски, ІІ, 5.)
“Äåÿíèÿòà” ñâèäåòåëñòâàò çà âàæíîñòòà íà òîçè âúçñòàíè÷åñêè ëàãåð, êàòî èçáðîÿâàò 4000 ñèêàðè, äîêàòî Èîñèô
Ôëàâèé äàâà íåñúìíåíî ïðåóâåëè÷åíà öèôðà - 30 000. Äîðè ñ êàïàöèòåòà ñè äà ïîäñëîíè 4000 áîéöè, Åëåîíñêàòà ïëàíèíà
îïðàâäàâà çàïîâåäòà íà Ïèëàò çà ïðåäâèæâàíå íà øåñòîòèí åëèòíè âîéíèöè è äâåñòà ïàçà÷è, ÷èÿòî öåë å åäèíñòâåíî äà
çàëîâÿò Èèñóñ è õîðàòà ìó.
Íî òîãàâà ñå íàëàãà åäíî çàêëþ÷åíèå. Ìÿñòîòî íà åêçåêóöèÿòà ïîä÷åðòàâà ôàêòà, ÷å Èèñóñ íå å ðàçïíàò íà êðúñò
êàòî ïîëèòè÷åñêè ðàçìèðíèê, ò. å. ñ ãëàâàòà íàäîëó, à êàòî îáèêíîâåí ðàçáîéíèê, ñ ãëàâàòà íàãîðå. Ìîæå Ñèíåäðèîíúò äà
2
Легендарният разказ за откриването от емператрица Елена на кръстовете от Голгота и възкресението на трупа, положен върху
кръста на Иисус през седми век, е включен от Църквата в Индекса на забранените произведения.
w
wwww
óïðåêâà Èèñóñ çà íåãîâèòå êðàéíîñòè è ðàçëè÷èÿ ñ äîãìàòà, çà ïðåçðåíèåòî êúì íàé-äðåâíèòå ðåëèãèîçíè îáðåäè. Íî Ðèì
íå ãî å ãðèæà çà òîâà è ãî îáâèíÿâà â ñúâñåì äðóãè íåùà: ãðàáåæè, óáèéñòâà, ðåêåò, ïðèäðóæåíè îò ÷åðíà ìàãèÿ.
Òàêà, êàòî ãî ðàçïúâà íà êðúñò ìåæäó äâàìà êðàäöè, çàëîâåíè ñ íåãî, íà êðúñòîâèùåòî íà ïúòÿ, êîéòî âîäè êúì
ðàéîí, ãúìæàù îò ïîäîáíè áàíäèòè, åäíîâðåìåííî çà ïðèìåð è ïðåäóïðåæäåíèå, Ïèëàò ñàìî çàñèëâà îáâèíåíèåòî çà
ïðåñòúïëåíèå îò îáù õàðàêòåð (à íå ïîëèòè÷åñêî), ñ êîåòî å îñúäèë Èèñóñ íà íàé-ïîçîðíîòî íàêàçàíèå. Áåç ñúìíåíèå,
Èñàèÿ ãî å ïðåäñêàçàë: “...çàùîòî äóøàòà Ñè íà ñìúðò ïðåäàäå, è êúì çëîäåéöè áèäå ïðå÷èñëåí...” (Èñàèÿ, LIII, 12.) ×ðåç
òîâà ïðîðî÷åñòâî ñå ñúçäàâà âïå÷àòëåíèåòî, ÷å ïàäåíèåòî íà Ìåñèÿòà å ðåøåíî è æåëàíî îò ñàìèÿ Áîã. Öÿëàòà ãëàâà 53
îïèñâà ïî íåîáèêíîâåí íà÷èí ïåðèïåòèèòå íà Ñòðàñòèòå Ãîñïîäíè. Нека читателят посегне към Библията си и прочете тези
откъси. След това ще продължим.
Ðúêîïèñèòå îò Èñàèÿ, êîèòî ïðèòåæàâàõìå ïðåäè íàõîäêàòà îò Ìúðòâî ìîðå, äàòèðàò îò Ñðåäíîâåêîâèåòî. Êîåòî
ùå ðå÷å, ÷å çà åäèí ñêðóïóëüîçåí è ïðåäïàçëèâ èñòîðèê òå ñà ïîäîçðèòåëíè. Òîëêîâà ïîäîçðèòåëíè, ÷å å äîñòàòú÷íî äà ñå
âçåìå Áèáëèÿòà è Èñàèÿ, è äà ïðî÷åòå ãëàâà 52 äî ñòèõ 12. Ïîñëå äà ïðåñêî÷è ñëåäâàùèòå ðåäîâå, äà ïðîäúëæè ÷åòåíåòî
îò ñòèõ 1 íà ãëàâà 54 è ùå óñòàíîâè, ÷å ñïîêîéíî ìîæå áåç ïðîïóñíàòèÿ îòêúñ. Äàæå å ïî-äîáðå, âñè÷êî å íàïúëíî
ñâúðçàíî.
Íèùî äðóãî íå ìîæåì äà çàêëþ÷èì, îñâåí ÷å ñòèõîâåòå ñëåä 13 íà ãëàâà 52-ðà è öÿëàòà 53-òà ñà äîáàâåíè â ïî-
êúñíè âðåìåíà, çà äà îïðàâäàÿò ïîçîðíèÿ êðàé íà Èèñóñ. Äîáàâåíè èëè èíòåðïðåòèðàíè ïî åäèí äîñòà ñâîáîäåí íà÷èí.
Ìîæå áè òóê ñå êðèÿò ïðè÷èíèòå çà âñè÷êè ïðåñëåäâàíèÿ íà åâðåéñêèòå îáùíîñòè ïðåç Ñðåäíîâåêîâèåòî. Ïî òîçè íà÷èí
íÿêîè ñå äîêîïâàò äî áîãàòñòâàòà èì, óíèùîæàâàò ðåëèãèîçíèòå èì êíèãè è îñòàâÿò ñàìî “àðàíæèðàíè” ïðåïèñè.
Ðúêîïèñèòå îò Ìúðòâî ìîðå ñà íàëèöå è åäíî ñðàâíåíèå ñ òÿõ ùå ãî äîêàæå. Â äåéñòâèòåëíîñò ñðåä òÿõ ñà íàìåðåíè ñàìî
äâà ðúêîïèñà îò Èñàèÿ. Åäèíèÿò å ñîáñòâåíîñò íà ïðàâîñëàâíèÿ ìàíàñòèð “Ñâåòè Ìàðêî” â Èåðóñàëèì. Áðîÿò íà ãëàâèòå
ìó å ñúùèÿò êàòî íà íàøèòå ñðåäíîâåêîâíè ïèñàðè. Äðóãèÿò, òîçè íà Åâðåéñêèÿò óíèâåðñèòåò, çàïî÷âà ñ ãëàâà 10-òà è ñòèãà
äî ïîçíàòèÿ êðàé. Íî ðàçëèêèòå ìåæäó òåçè äâà äîêóìåíòà îò ïð. Õðèñòà è íàøèòå ñðåäíîâåêîâíè ðúêîïèñè ñà ìíîãî
ãîëåìè.
Òàêà òàì, êúäåòî ïîñëåäíèòå êàçâàò çà Ìåñèÿòà: “Êàêòî ìíîçèíà áèäîõà ñìàÿíè, ãëåäàéêè íà Íåãî - òîëêîç ëèêúò
Ìó áåøå îáåçîáðàçåí ïîâå÷å, îòêîëêîòî íà âñåêè ÷îâåê...” (LIII, 14), ðúêîïèñúò îò ìàíàñòèðà Ñâåòè Ìàðêî ñúîáùàâà: “...
íåãîâèÿò âúíøåí âèä å ïîâå÷å îò ÷îâåøêè...” (LII, 14.)
Ùå ñå ñúãëàñèòå, ÷å ðàçëèêàòà å ñúùåñòâåíà. Òàêà îïèñàíèÿò îò Èñàèÿ ìåñèÿ å îñëåïèòåëíîòî è ñòðàøíî ëèöå,
ïîäîáíî íàòîâà íà ñïóñêàùèÿ ñå îò Ñèíàé Ìîéñåé, íè íàé-ìàëêî íå ïðèëè÷à íà ïîäïóõíàëîòî îò óäàðè ëèöå íà Èèñóñ,
èçëèçàù îò ïðåòîðèÿòà, çà äà ïîåìå êúì ñâîåòî ðàçïÿòèå.
Äîêîëêîòî ñìå èíôîðìèðàíè, ðúêîïèñúò íà Èñàèÿ îò ìàíàñòèðà “Ñâåòè Ìàðêî” íå å ïóáëèêóâàí â ïðåâîä, êàêòî è
òîçè îò Åâðåéñêèÿ óíèâåðñèòåò. Ùå áúäàò ëè ïóáëèêóâàíè íÿêîé äåí? Êîãàòî òîâà ñòàíå, ùå å ïîäõîäÿùî ñåðèîçíî äà ñå
ïðåãëåäà ïðåâîäúò íà ñòèõ 12 îò ãëàâà 53. той не е без значение за изясняването на обстоятелствата около екзекуцията на
Иисус.
Íàêðàÿ âñå ïàê ñå öèòèðà åäèí äîêóìåíò, êîéòî ïîñòàâÿ ïîä ñúìíåíèå àâòåíòè÷íîñòòà íà åâàíãåëñêèÿ ðàçêàç çà
ðàçïÿòèåòî íà Èèñóñ. Òîâà å ñàìèÿò òåêñò íà èçïèñàíàòà íàêðàòêî ñìúðòíà ïðèñúäà, îêà÷åíà íà êðúñòà è ïðèïèñâàíà íà
ñàìèÿ Ïèëàò. Èíòåðåñíî å äà óòî÷íèì, îò êîãî çíàåì çà òàçè òàáåëà, êîÿòî Ïèëàò íàðåæäà äà çàêîâàò â ãîðíèÿ êðàé íà
âåðòèêàëíàòà ãðåäà îò êðúñòà ñïîðåä òîãàâàøíèòå ðèìñêè îáè÷àè? Îò ïèñàðèòå. Íî äàëè òî÷íî òîâà å òåêñòúò, îêà÷åí íà
âúðõà íà êðúñòà? Ìîæåì ñ ïúëíî îñíîâàíèå äà ñå óñúìíèì, çàùîòî:
- Íå å âúçìîæíî Ïèëàò äà íàðå÷å Èèñóñ “Íàçàðååö” ïî ïðîèçõîä, çàùîòî òàêîâà ãåîãðàôñêî íàçâàíèå íå
ñúùåñòâóâà â îíèÿ âðåìåíà. Òî å èçìèñëåíî è ñúçäàäåíî ïî-êúñíî, êúì îñìè âåê, çà äà óäîâëåòâîðè ïîêëîííèöèòå.
Òåêñòúò íà “Âóëãàòà” îò ñâ. Èåðîíèì, îôèöèàëíèÿò áèáëåéñêè òåêñò íà êàòîëè÷åñêàòà öúðêâà, íå ïðèáÿãâà äî òàçè
ôîðìóëà. Òÿ ãî íàðè÷à nazareus, “íàçàðÿíèí” ñ ìàëêà áóêâà, êîåòî ùå ðå÷å “ïîñâåòåí íà Ãîñïîäà” (íàçèð);
- Îò äðóãà ñòðàíà, Ïèëàò íå áè ìîãúë äà îïðåäåëè Èèñóñ òàêà, çàùîòî:
à) òîâà íå å ìîòèâ çà îñúæäàíå ñïîðåä ðèìñêèòå çàêîíè, íå ìîæå äà áúäå óïðåê ñðåùó Èèñóñ;
á) Èèñó íèêîãà íå å áèë “íàçèð”, çàùîòî òîâà ïîñâåùàâàíå áè ìó çàáðàíÿâàëî äà ÿäå ìåñî, äà ïèå âèíî, äà îáùóâà
ñ ðèòóàëíî îìúðñåíè õîðà è íàé-âå÷å äà äîáëèæàâà è äîêîñâà òðóïîâå. Âñå íåùà, îò êîèòî òîé íå ñå ëèøàâà â æèâîòà ñè.
Ïî òàçè ïðè÷èíà Èèñóñ íèêîãà íå å áèë åñåé èëè “íàçèð”.
Òàêà ÷å îñúäèòåëíèÿò òåêñò, ïðèïèñâàí íà Ïèëàò îò åâàíãåëèñòèòå, íå å èñòèíñêèÿò.
Òîé ñå ïîÿâÿâà, çà äà çàìåíè äðóã, âå÷å äåéñòâèòåëåí, íî è îïîçîðÿâàù. È êîéòî ïîòâúðæäàâà, ÷å Èèñóñ å
ðàçïíàò ñ ãëàâàòà íàãîðå, ïî îòðåäåíèÿ çà çëîñòîðíèöèòå íà÷èí, à íå ñ ãëàâàòà íàäîëó, êàòî áóíòîâíèöèòå, êîåòî áè ãî
ñïîëåòÿëî íåìèíóåìî, àêî áåøå îáâèíåí åäèíñòâåíî çà òîâà, ÷å ñå å ñàìîîáÿâèë çà “Öàð íà åâðåèòå”. Ìåæäó äðóãîòî,
ìíîãî å âåðîÿòíî òàáåëàòà, ïðèñúñòâàùà íà âñÿêà åêçåêóöèÿ, íàé-íàïðåä äà å îêà÷åíà íà âðàòà íà îñúäåíèÿ, êîéòî ÿ íîñè
ïî ïúòÿ ñè îò çàòâîðíè÷åñêàòà êèëèÿ äî ìÿñòîòî, êúäåòî òðÿáâà äà èçòúðïè íàêàçàíèåòî. Ðúöåòå ìó ñà îïúíàòè âñòàðè è
çàâúðçàíè çà íàïðå÷íàòà ãðåäà íà êðúñòà, êîÿòî ñå ïîäïèðà íà òèëà ìó è ïðèëè÷à íà ÿðåì. Òîâà å âñè÷êî, êîåòî íîñè
îñúäåíèÿò, äîêàòî âåðòèêàëíèÿò ñòúëá íà êðúñòà å çàáèò â çåìÿòà íà îáè÷àéíîòî ìÿñòî çà òåçè íàêàçàíèÿ.
Îò äðóãà ñòðàíà, Ìàòåé, Ìàðêî è Ëóêà ðàçêàçâàò, ÷å íÿêîé ñè Ñèìîí Êèðèíèé å íàòîâàðåí îò ðèìñêèòå âîéíèöè äà
íîñè êðúñòà, ïîä êîéòî ïðåêàëåíî ñëàáèÿ Èèñóñ ñå îãúâà. À Èîàí (ÕIÕ, 17) äîðè è íå ïîäîçèðà çà ñúùåñòâóâàíåòî íà òîçè
Êèðèíèé. Ñïîðåä íåãî, à òîé ïðèñúñòâà òàì è ãî ïîä÷åðòàâà (ÕIÕ, 27), Èèñóñ “íîñåéêè êðúñòà Ñè, Òîé èçëåçå íà ìÿñòîòî,
w
wwww
íàðå÷åíî Ëîáíî, ïî åâðåéñêè Ãîëãîòà”. (Ïàê òàì, ÕIÕ, 17.) Íî âå÷å âèäÿõìå, ÷å îñúäåíèòå ñà íîñåëè ñàìî íàïðå÷íàòà
ãðåäà, à íå öåëèÿ êðúñò.
Òîçè êðúñò íå å ìíîãî âèñîê, îáèêíîâåíî êðàêàòà íà æåðòâàòà ñà íà òðèäåñåò ñàíòèìåòðà íàä çåìÿòà. Ïî ïðèíöèï
êðúñòúò å ñ ôîðìàòà íà áóêâàòà “Ò” (ãðúöêîòî “òàó”). Íà âúðõà íà îòâåñíèÿ ñòúëá èìà êëèí è õîðèçîíòàëíàòà ãðåäà ñå
çàêðåïâà òàì ÷ðåç ãíåçäî, â êîåòî âëèçà êëèíúò. Òîâà ïîäñêàçâà, ÷å òàáåëàòà ñ ìîòèâèòå çà ïðèñúäàòà ÷åñòî å çàêîâàâàíà
çàä ãëàâàòà íà îñúäåíèÿ, òúé êàòî êðúñòúò íå ãî íàäâèøàâà.
Â ñëó÷àèòå íà ïîâå÷å åäíîâðåìåííè åêçåêóöèè îáè÷àéíèòå êðúñòîâå ñå çàìåíÿò ñ âèëîîáðàçíè äúðâåòà è òîãàâà
ïðèêîâàâàò æåðòâèòå íå âúðõó “Ò”, à âúðõó “Y”.
Àêî ñå âúðíåì êúì îôèöèàëíàòà òåçà çà ðàçïÿòèåòî íà Èèñóñ íà Ãîëãîòà è ðàçãëåäàìå òîâà ìÿñòî â ñâåòëèíàòà íà
àðõåîëîãè÷åñêèòå îòêðèòèÿ, ùå ñòèãíåì äî èçâîäà, ÷å âúïðîñíîòî ìÿñòî ðóøè îáðàçà íà îôèöèàëíèÿ Èèñóñ îùå ïîâå÷å,
îòêîëêîòî âåðñèÿòà çà åêçåêóöèÿòà ìó â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà.
Íàé-íàïðåä ùå ïðèïîìíèì, ÷å ïðåç 1968 ã. íà ñåâåð îò Èåðóñàëèì å îòêðèò ñêåëåò íà ðàçïíàò ÷îâåê. Çàðîâåí å
äúëáîêî â çåìÿòà, à â êîñòèòå íà äåñíèÿ ìó êðàê âñå îùå èìà çàáèò ãâîçäåé. Íî àðõåîëîçèòå, êîèòî èçñëåäâàò çåìèòå íà
ñâåùåíèÿ ãðàä, ñà íàé-÷åñòî ñ õðèñòèÿíñêî âåðîèçïîâåäàíèå, â ìíîçèíñòâîòî ñè êàòîëèöè è ïðîòåñòàíòè, ìàëöèíà ñà ñ
èóäåéñêî âåðîèçïîâåäàíèå. Ïðîäúëæåíèåòî íà òàçè èñòîðèÿ å ëåñíî çà îòãàòâàíå: ïðåäè âñè÷êî áëàãîðàçóìíî ñå ïàçè
ìúë÷àíèå çà òàçè åêñõóìàöèÿ. Îò êàêâî ëè ñå îïàñÿâàò? Íèêîãà íå å ñòàâàëî äóìà, ÷å Èèñóñ å ðàçïíàò íà ñåâåð îò
Ñâåùåíèÿ ãðàä. Ñïîðîâåòå ñà äàëè Èèñóñ å ðàçïíàò íà Ãîëãîòà, èëè íàïðîòèâ, â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà. À â îêîëíîñòèòå íà
Èåðóñàëèì ñà ðàçïíàòè õèëÿäè, îñîáåíî ïðè ïîñëåäíàòà îáñàäà íà ãðàäà.
Äîêàòî ïðè âàðèàíòà ñ Åëåîíñêàòà ïëàíèíà - áëèçîñòà è äî îôèöèàëíîòî è ðèòóàëíî åâðåéñêî ãðîáèùå,
èçâåñòíîòî ñíèñõîæäåíèå íà Ïèëàò, êàòî êúì îñúäåí îò öàðñêî ïîòåêëî, ïðàâÿò íàïúëíî âåðîÿòíî ïîãðåáâàíåòî íà Èèñóñ â
ïðèëè÷åí ãðîá, ñîáñòâåíîñò èëè íå íà çàãàäú÷íèÿ Àðèìàòèåö.
Íà Ãîëãîòà òîâà åíåâúçìîæíî, çàùîòî â áëèçîñò íÿìà íèêàêâî ðèòóàëíî åâðåéñêî ãðîáèùå. Äîðè îùå ïî-çëå,
ðàçêîïêèòå, èçâúðøåíè íà òîâà ìÿñòî íàñêîðî, èçâàäèõà íà áÿë ñâÿò:
à) ïåùè çà êðåìèðàíå, ïðåäíàçíà÷åíè î÷åâèäíî çà ãúðöè è ðèìëÿíè, æåëàåùè äà ïîãðåáàò îñòàíêèòå èì íà ðîäíà
çåìÿ, íåùî, ñìÿòàíî çà ïîçîðíî îò èóäàèçìà;
á) ÿìè çà êîñòè, íà êîèòî áè òðÿáâàëî äà ãëåäàìå êàòî íà êëàñè÷åñêèòå “ÿìè íà ïîçîðà”, ïðåääíàçíà÷åíè çà
òðóïîâåòå íà îñúäåíèòå íà ñìúðò. Äîêàòî ðèìëÿíèòå îõîòíî âðúùàò íà áëèçêèòå òðóïîâåòå íà åêçåêóòèðàíèòå, òî åâðåèòå
ãè õâúðëÿò â “ÿìè íà ïîçîðà”, çàòâîðåíè ñ ðåøåòêà. Âðúùàò òåëàòà íà ñåìåéñòâàòà åäâà êîãàòî ñà íàïúëíî îãëîçãàíè îò
ïëúõîâåòå è ÷àêàëèòå è îñòàíå ñàìî ñêåëåòúò.
È òàêà, ñåãà ïðîáëåìúò å ïîñòàâåí ÿñíî:
- Èëè òðóïúò íà Èèñóñ å ïîãðåáàí íà Ãîëãîòà, ìÿñòîòî íà îôèöèàëíàòà ìó åêçåêóöèÿ, è â òàêúâ ñëó÷àé å çàõâúðëåí
â “ÿìà íà ïîçîðà”. Íå ñòàâà äóìà çà ïî÷åòåí ãðîá è ñëåäîâàòåëíî Èèñóñ å ðàçïíàò êàòî ðàçáîéíèê. (В свое писмо до Фотин
имперетор Юлиан обявява, че гроб на Иисус е „ямата на позора”).
- Èëè ïúê å ïîãðåáàí â ïðèëè÷åí è ðèòóàëåí ãðîá, êàòî â òàêúâ ñëó÷àé å òðÿáâàëî äà áúäå ðàçïíàò ñúâñåì
íàáëèçî, ò. å. â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà. Òîãàâà ñòðàøíàòà ôðàçà îò “Äåÿíèÿ íà Ïèëàò” ñå î÷åðòàâà â ïúëíàòà ñè çíà÷èìîñò.
Òîé å çàëîâåí ïî åäíî è ñúùî âðåìå ñ äâàìàòà ðàçáîéíèöè, “ïëåíåíè ñ íåãî”. Ïèòàìå ñå, êàêâî îáùî áè èìàë åäèí
“âúïëàòåí Áîã” ñ óáèéöè è êðàäöè êàòî Ñèìîí-Ïåòúð è Èóäà Èñêàðèîò è ñ ðåäîâè áàíäèòè êàòî äâàìàòà àïàøè.
Ìåæäó äðóãîòî, òðÿáâà äà îòáåëåæèì, ÷å Èèñóñ ïðåä÷óâñòâà “ïîçîðíî ïîãðåáåíèå”, çàùîòî ïðåäâèæäà, ÷å ùå áúäå
çàëîâåí îò ðèìëÿíèòå è ðàçïíàò íà êðúñò. Äîêàçàòåëñòâî çà òîâà ïðåäëàãà ïðèò÷àòà çà ëîçàðèòå (Ëóêà, ÕII), êîèòî ñëåä
êàòî ñà îñúäèëè íà ñìúðò èçïðàòåíèòå îò ãîñïîäàðÿ íà ëîçåòî ñëóãè (ùå ðå÷å ïðîðîöèòå), îñúæäàò íà ñìúðò è ñèíà íà
ãîñïîäàðÿ íà ëîçåòî (Èèñóñ å çàêîíåí ïðåñòîëîíàñëåäíèê) è èçõâúðëÿò òðóïà ìó, áåç äà ãî ïîãðåáàò.
Ïðåäè äà çàâúðøèì, òðÿáâà äà ñå íàïðàâÿò íÿêîè óòî÷íåíèÿ îòíîñíî Ãåòñèìàíèÿ. Íà èâðèò èìåòî îçíà÷àâà ïðåñà
çà ìàñëèíè. Âúçìîæíîñòòà äà áúäå ïðèþòåíà è óêðèòà â òàêàâà ðàáîòèëíè÷êà ãðóïàòà, ïðèäðóæàâàùà Èèñóñ, î÷åâèäíî å
ìíîãî ìàëêà. Àïîñòîëèòå è ó÷åíèöèòå ñà êúì ñòîòèíà äóøè. Çíà÷è èìà íåùî äðóãî. Ùå íè ïîìîãíå äà ãî îòêðèåì åäíî
ìíîãî ñòàðî àïîêðèôíî åâàíãåëèå. È íàèñòèíà, â “Åâàíãåëèåòî îò äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè” (Îðèãåí ãî ñìÿòà çà ïî-ñòàðî îò
òîâà íà Ìàòåé), èìà åäèí ôðàãìåíò, êàðòîòåêèðàí ñ “4 áèñ” â ïðåâîäà íà äîêòîð Ðåâèþ, ðåñòàâðàòîð â Ëóâúðà. È â òîçè
îòêúñ, äîñòèãíàë äî íàñ â òâúðäå îñúêàòåí âèä, ñå ãîâîðè, ÷å êîãàòî å â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, Èèñóñ “îòñÿäà ïðè Èðìåèë”.
(Ïàê òàì). Âñúùíîñò, ñòàâà âúïðîñ íå çà Èðìåèë, à çà Èåðàõìåèë, ÷èåòî èìå íà èâðèò îçíà÷àâà”Îáè÷àí îò Áîãà” (Виж
„Равински речник” от Санде.)
Áåç ñúìíåíèå, ïîäîáíî íà ìíîãî ôðåíñêè ñåëÿíè ïî âðåìå íà íåìñêàòà îêóïàöèÿ è ïðàâèòåëñòâîòî âúâ Âèøè, òîçè
ìúæ å òàåí ïðèâúðæåíèê íà ïàðòèçàíèòå çèëîòè, êàòî èì ïîìàãà ñ ïîäñëîí, óêðèâàíå è ïðåõðàíà. Ñúùåñòâóâàíåòî íà òîâà
èìåíèå, â êîåòî âëèçà è ïðåñàòà çà ìàñëèíè, èçÿñíÿâà çàùî ñå íàëàãà Ïèëàò äà ãî îáêðúæè ñ òàêàâà âíóøèòåëíà âîéñêà –
една кохорта от шест центурии с ветерани, командвани от трибун (с ранг на консул), към която е прибавен отряд от около
двеста пазачи на Храма или общо към осемстотин бойци.
Êîé ùå ïîâÿðâà, ÷å òàçè ìàëêà àðìèÿ èìà çà öåë ñàìî äà çàëîâè åäèí ìèðîëþáèâ ñåêòàíò, ïðåòåíäèðàù äà å “Ñèí
Áîæè”, ïðîïîâÿäâàù îïðîùåíèå è âñåîáùà ëþáîâ. Àêî âñå îùå èìàìå íÿêàêâè ñúìíåíèÿ, ùå íè áúäå äîñòàòú÷íî äà
ïðî÷åòåì ñàìî åäèí îòêúñ îò âå÷å öèòèðàíîòî “Åâàíãåëèå îò äâàíàäåñåòòå àïîñòîëè”, êîåòî (ñúâñåì íåâîëíî) ðàçêðèâà, ÷å
w
wwww
ñå ðàçâèõðÿ èñòèíñêà áèòêà ìåæäó ðèìëÿíè è åâðåè ïðåäè äà áúäå ïëåíåí Èèñóñ, îôèöèàëåí âîäà÷ íà çèëîòñêîòî
äâèæåíèå, êîéòî íàêðàÿ å èçîñòàâåí îò ñâîèòå: “Ïèëàò ñè ñïîìíè... Âíèìàíèåòî ìó áå ïðèâëå÷åíî îò ñòîòíèêà, êîéòî
ñòîåøå èçïðàâåí äî âõîäà íà ãðîáíèöàòà, è âèäÿ, ÷å èìà ñàìî åäíî îêî (çàùîòî äðóãîòî ìó áå èçâàäåíî â áèòêàòà) è ÷å òîé
ãî çàêðèâàøå ñ ðúêà ïðåç öÿëîòî âðåìå, çà äà íå ãî çàñëåïè ñâåòëèíàòà...” („Евангелие от дванадесетте апостоли”, 15
фрагмент.)
Äà ïîä÷åðòàåì, ÷å òîçè ñòîòíèê íå å èçãóáèë åäíîòî ñè îêî â áèòêà, à â áèòêàòà, è ÷å ðàíàòà å ñúâñåì ñêîðîøíà.
Àêî âñå ïàê ìîæåì äà óïðåêíåì àïîêðèôíèòå åâàíãåëèÿ, ÷å ïðåóâåëè÷àâàò ñâðúõåñòåñòâåíèòå ÿâëåíèÿ è ÷óäåñàòà, íå
ìîæåì äà ïðåíåáðåãíåì òåçè òîëêîâà ïðîñòè è íàèâíè äåòàéëè. Òàêèâà íåùà íå ñå èçìèñëÿò. Ìíîãî ïî-äîáðå ïðèåìàìå
ïðèñúñòâèåòî íà òàêúâ åäíîîê âîéíèê â äàäåíèòå îáñòîÿòåëñòâà, îòêîëêîòî èñòîðèÿòà ñ âå÷å ñëåïèÿ ñòðàæ, êîéòî
ìîìåíòàëíî ñè âúçâúðíàë çðåíèåòî ñëåä êàòî çàáèë êîïèåòî ñè â õúëáîêà íà Èèñóñ. Ìåæäó äâåòå èñòîðèè èìà âðúçêà è
âòîðàòà å ñú÷èíåíà, çà äà áúäå çàáðàâåíà ïúðâàòà.
22
ÏÑÅÂÄÎÂÚÇÊÐÅÑÅÍÈÅÒÎ
В страната Израел дори слугинята от Кана е уверена, че ще наследи бъдещия свят...

ТАЛМУД, трактат КЕТУБОТ, ІІІ а
Êîãàòî ñå çàðàæäà âÿðàòà âúâ âúçêðåñåíèåòî, ñòàâà êðàéíî íåîáõîäèìî äà áúäå óòî÷íåí ìîìåíòúò,â êîéòî Èèñóñ
íàïóñêà ãðîáà ñè. Èìà ìíîæåñòâî ìîòèâè äà ñå ïîäêðåïÿ òåçàòà çà ïúëåí òðèäíåâåí ïðåñòîé òàì.
Ñëåä Âàâèëîíñêèÿ ïëåí îñâîáîäåíèòå åâðåè ñå çàâðúùàò êàòî íîñÿò ñúñ ñåáå ñè íå ñàìî èìåíàòà íà àíãåëèòå,
àçáóêàòà è òåîðèèòå, äîøëè íàïðàâî îò äðåâíàòà ìàãè÷åñêà ðåëèãèÿ, íî è âÿðàòà â áúäåùîòî âúçêðåñåíèå íà ìúðòâèòå,
òàêîâà, êàêâîòî ãî äåôèíèðà Çîðîâàâåë. Ñïîðåä òîâà ïîâåðèå äóøàòà íàïóñêà îêîí÷àòåëíî òðóïà åäâà òðè äíè ñëåä
âèäèìàòà ñìúðò. Ìåæäó äðóãîòî, òàçè äîêòðèíà å âúçïðèåòà è îò ïîïóëÿðíèÿ èñëÿìèçúì.
Ñïîðåä Èåðóñàëèìñêèÿ Òàëìóä “äóøàòà ïðåñòîÿâà òðè äíè äî òðóïà, ñòðåìåéêè ñå äà ñå âúðíå ïàê â íåãî. Òÿ
îêîí÷àòåëíî ñå îòäàëå÷àâà åäâà êîãàòî âèäúò íà òÿëîòî çàïî÷íå äà ñå ïðîìåíÿ.” Ñëåäîâàòåëíî çàïî÷íàëîòî ðàçëàãàíå
ïðîãîíâà äóøàòà îò ïúðâîíà÷àëíàòà è îáâèâêà.
Òîâà ñå ïîòâúðæäàâà îò åïèçîäà ñ ìúðòâèÿ Ëàçàð. Êîãàòî Èèñóñ íàðåæäà äà îòìåñòÿò êàìúêà íàä ãðîáà, ñåñòðàòà
íà ïîêîéíèêà Ìàðòà ãî ïîäñåùà: “Ãîñïîäè, ìèðèøå âå÷å; çàùîòî å îò ÷åòèðè äåíà...” (Èîàí, ÕI, 39). Åòî çàùî, ñ öåë äà íå ñå
òðàâìèðà ôèçè÷åñêè ïîêîéíèêúò, ðàçëè÷íè òåêñòîâå ïðåïîðú÷âàò äà íå ñå ïîãðåáâà òÿëîòî, ïðåäè äà ñà èçìèíàëè òðè äíè
îò ñìúðòòà. Ïèùå ãî â “Çàâåò íà äâàíàäåñåòòå ïàòðèàðñè”, “Ìèäðàø Êîåëåò”, “Êíèãà íà Ðàâè Èóäà I”.
Îò äðóãà ñòðàíà, íàøèòå àíîíèìíè ðåäàêòîðè íà Åâàíãåëèÿòà ñòðàøíî ìíîãî äúðæàò äà ïîäêðåïÿò òâúðäåíèåòî ñè
ñ ïàðàëåëè ñ ìåñèàíñêèòå ïðîðî÷åñòâà. Íàïúëíî å âúçìîæíî îáêðúæåíèåòî íà Èèñóñ, ÷èÿòî äåéíîñò ïðåñëåäâà ÷èñòî
ïîëèòè÷åñêè è ìåñèàíñêè öåëè, äà å îñîáåíî ïðèâúðçàíî êúì òÿõ. Òàêà, ïîíåæå ïñàëîì ÕÕI ñïîðåä òÿõ èçíàñÿ ïîäðîáíîñòè
çà Ñòðàñòèòå Ãîñïîäíè, òå ïðàâÿò ëåêè îáðàáîòêè íà òðàäèöèîííèÿ ñòàðîåâðåéñêè òåêñò, çà äà ãî íàêàðàò äà èçãîâîðè
íåùà, êîèòî íå å êàçâàë. Âñúùíîñò â ñòàðîåâðåéñêèÿò òåêñò íà ñòèõ 17 ÷åòåì ñëåäíîòî: “Çàùîòî ïñåòàòà ìå îêðúæèõà,
ñáèðùèíà çëîñòîðíèöè ìå îáèêîëè, êàòî íà ëúâ ìè ñòåãíàõà ðúöå è íîçå.”
Â ëàòèíñêèÿò òåêñò íà “Âóëãàòà” íà ñâ. Èåðîíèì ÷åòåì: “Foderunt manos meas et pedes meus (ïðîáèõà ìè ðúöå è
íîçå). Ïðåâåæäàò “ïðîáèâàì”, âìåñòî “ñòÿãàì”, à å î÷åâèäíî, ÷å êîãàòî â àíòè÷íèÿ ñâÿò ñå õâàùà ëúâ çà öàðñêàòà
ìåíàæåðèÿ, äîðè âúâ âðåìåíàòà íà Äàâèä, ùå ãî âúðæàò, à íÿìà äà ìó ïðîáèâàò ëàïèòå.
Åïèçîäúò ñ ìàãàðåíöåòî è ìàãàðèöàòà å ëåñåí çà îñúùåñòâÿâàíå. Ïðîðîê Çàõàðèÿ ãî å ïðåäñêàçàë: “...åòî, òâîÿò
Öàð èäå ïðè òåáå, ïðàâåäåí è ñïàñÿâàù, âúçñåäíàë íà îñëèöà è ìëàäî îñëå, ñèí íà ïîäÿðåìíèöà...” (Çàõàðèÿ, IÕ, 9.)
Çàîáèêîëåí è ñëåäâàí îò òúëïàòà ñâîè ïðèâúðæåíèöè, Èèñóñ, çàêîíåí öàð íà Èçðàåë, ïîòîìúê è “Ñèí Äàâèäîâ”, òðÿáâà
ñàìî äà ïðèøïîðè ìàãàðåíöåòî, ïîåëî ñëåä ìàéêà ñè, çà äà îñúùåñòâè ïðîðî÷åñòâîòî. Ìíîãî ïðîñòî å, òðÿáâà ñàìî
ïðåäâàðèòåëíî äà áúäàò äîâåäåíè æèâîòíèòå. È âñåêè äðóã áè ìîãúë äà ãî ñòîðè.
Ïñàëîì ÕÕI, ñòèõ 19 îáÿâÿâà: “...äåëÿò ïîìåæäó ñè äðåõèòå ìè è çà îäåæäàòà ìè õâúðëÿò æðåáèå...” Êàê äà íå
èçïàäíåø â íàèâåí âúçòîðã îò ñúâïàäåíèåòî - ïàëà÷èòå, êîèòî ðàçïâàò Èèñóñ, ïîñòúïâàò ïî ñúùèÿ íà÷èí. Íî äà íå
çàáðàâÿìå, äî Ôðåíñêàòà ðåâîëþöèÿ â öÿëà Åâðîïà ïúðâàòà ðàáîòà íà ïàëà÷èòå ñëåä åêçåêóöèÿòà å äà ïðîäàäàò äðèïèòå
íà æåðòâàòà ñè íà ïúðâèÿ ñðåùíàò âåõòîøàð. Äà íå çàáðàâÿìå ñúùî òàêà, ÷å ïî áîéíèòå ïîëåòà íà Ñðåäíîâåêîâèåòî íà
äðóãèÿ äåí ñëåä áèòêàòà óáèòèòå ñà ñå îêàçâàëè ãîëè, ëèøåíè îò öÿëàòà ñè óíèôîðìà è îò îðúæèÿòà.
À â ïñàëîì ÕV, ñòèõîâå 10 è 11 ÷åòåì ñëåäíîòî: “...çàùîòî Òè íå ùå îñòàâèø äóøàòà ìè â Øåîë, , íÿìà äà îñòàâèø
âÿðâàùèòå â Òåá â Áåçäíàòà. Òè ùå ìè ïîñî÷èø ïúòÿ íà æèâîòà: ïúëíà ðàäîñò å ïðåä Òâîåòî ëèöå, áëàæåíñòâî å â Òâîÿòà
äåñíèöà íàâåêè...” Îò òîçè òåêñò íèùî íå áèõìå ìîãëè äà ïðèëîæèì êúì Áîæèåòî ñëîâî, çàùîòî òîé ïðåäïîëàãà, ÷å
îùàñòëèâåíèÿò ñ îãëàñåíèòå áëàæåíñòâà íèêîãà ïðåäè òîâà íå ãè å èçïèòâàë. Îò äðóãà ñòðàíà, ñúùèÿò òåêñò îò ëàòèíñêàòà
“Âóëãàòà” å â ïðîòèâîðå÷èå ñ îðèãèíàëà íà èâðèò, çàùîòî â ëàòèíñêèÿ ïðåâîä ñå êàçâà: “íå ùå äàäåø íà Òâîÿ ñâåòèÿ äà
w
wwww
âèäè òëåíèå...” âìåñòî “íÿìà äà îñòàâèø âÿðâàùèòå â Òåá â Áåçäíàòà...” Безсмислено е да убеждаваме читателя, че
използваните думи са съвсем различни.
Òàêà ÷å ñëåä òðè äíè âå÷å íå ìîæå äà ñå ãîâîðè çà âúçêðåñåíèå, òúé êàòî ñå ïðåäïîëàãà, ÷å äóøàòà ñå å îòïðàâèëà
íàäàëå÷å â íîùòà íà Îòâúäíîòî. Îò äðóãà ñòðàíà, ïðåäè äà èçìèíàò òðè äíè èìà îñíîâàíèÿ çà ñúìíåíèÿ â îêîí÷àòåëíàòà
äåéñòâèòåëíà ñìúðò. Åïèçîäúò ñ äúùåðÿòà íà “íà÷àëíèê íÿêîé” (Ìàòåé, IÕ, 18 è 23-25), óìðÿëà “òîÿ ÷àñ”, êîÿòî Èèñóñ
îáÿâÿâà çà âñå îùå æèâà,: “... ìîìè÷åòî íå å óìðÿëî, à ñïè...”, ïîçâîëÿâà äà îñïîðèì ñúñ ñúùèòå àðãóìåíòè âúçêðåñåíèåòî
íà Èèñóñ.
Ìàãè÷åñêèÿò õåðáàðèé íà àôðèêàíñêîòî è àíòèëñêîòî “Âóäó” ñúäúðæà ðàñòèòåëíè îïèàòè, ïîçâîëÿâàùè äà
ñìåòíåì çà ðåàëíà, ñìúðò, êîÿòî å ïðèâèäíà. Ïîãðåáâàò êàêòî ïîäîáàâà â ñåëñêîòî ãðîáèùå æåðòâàòà è ñëåä äâàäåñåò è
÷åòèðè ÷àñà ÿ èçðàâÿò. Òàé ÿ ïðåíàñÿò â äðóãî, ìíîãî îòäàëå÷åíî ñåëî è ïîðú÷àëèÿò îïåðàöèÿòà ñòàâà ñîáñòâåíèê íà
÷îâåøêè ðîáîò, íàïúëíî îãëóïÿë è ïîäâëàñòåí íà âñÿêàêâè çàïîâåäè. Õàèòÿíñêèÿò íàêàçàòåëåí êîäåêñ ïðåäâèæäà êðàéíî
ñòðîãè è òåæêè ïðèñúäè çà òàçè ïðàêòèêà îò ñòàðè âðåìåíà. Ñúùîòî ìîæåì äà ñðåùíåì â Áðàçèëèÿ è Âåíåöóåëà, ïðèåòî
êàòî áåçñïîðåí ôàêò.
Ðèìëÿíèòå íåñúìíåíî ïîäîçèðàò ïîäîáíà õèòðîñò, ùîì òàéíî íàðåæäàò íà ëåãèîíåðà äà ïðîìóøè çà âñåêè ñëó÷àé
Èèñóñ ñ êîïèåòî: “Òîãàâà äîéäîõà âîéíèöèòå è ïðåáèõà ïèùåëèòå íà ïúðâèÿ, êàêòî è íà äðóãèÿ ðàçïíàò ñ Íåãî. À êîãàòî
äîéäîõà ïðè Èèñóñà è Ãî âèäÿõà âå÷å óìðÿë, íå Ìó ïðåáèõà ïèùåëèòå; íî åäèí îò âîéíèöèòå ïðîáîäå ñ êîèå ðåáðàòà Ìó, è
âåäíàãà èçòå÷å êðúâ è âîäà...” (Èîàí, ÕIÕ, 32-34.) Äà îòáåëåæèì ìèìîõîäîì, ÷å èðàöèîíàëíèÿ åíòóñèàçúì íÿìà ãðàíèöè.
Òàêà íàïðèìåð ëåãåíäàòà ðàçêàçâà, ÷å òîçè âîéíèê, êîéòî “áèë ñëÿï”, ïî ÷óäî âúçâúðíàë çðåíèåòî ñè áëàãîäàðåíèå íà
âîäàòà, áëèêíàëà îò õúëáîêà íà ðàçïíàòèÿ Èèñóñ ñëåä ïðîáîæäàíåòî. Òðóäíî áèõìå ñè ïðåäñòàâèëè, ÷å Ðèì ùå ïîâåðè
ïàçåíåòî íà îñúäåíè íà ñìúðò íà âîéíèöè, åäèíèÿò îò êîèòî å ñëÿï.
Äðóãà áèáëåéñêà ëåãåíäà ñå ñòðåìè äà îáîñíîâå òðèäíåâíèÿ ïðåñòîé â ãðîáà. Òîâà å ëåãåíäàòà çà ïðîðîêà Èîíà, ,
íàëàïàí îò ãîëÿìà ðèáà è ïî ÷óäî îñòàíàë æèâ â ñòîìàõà íà òîçè êàøàëîò âúïðåêè ñïàçìèòå è ñòîìàøíèÿ ñîê è èçõâúðëåí
íà áðåãà â êðàÿ íà òðåòèÿ äåí. Áåçñïîðíî, èçâåñòíè ñà ñëó÷àè, êîãàòî ìîðÿöè ïàäàò â îòêðèòî ìîðå è áèâàò íàëàïâàíè îò
òåçè ìîðñêè ãèãàíòè, ñëåäâàùè êóðñà íà êîðàáèòå. Ïîäîáíî ïðîèçøåñòâèå ñòàâà â íà÷àëîòî íà âòîðàòà ïîëîâèíà íà
äâàéñåòè âåê. Æåðòâàòà å àíãëèéñêè ìîðÿê. Âúïðåêè ÷å ñêîðî ñëåä òîâà æèâîòíîòî å çàñòðåëÿíî ñ õàðïóí è íåçàáàâíî
èçêîðìåíî, ÷îâåêúò, èçâàäåí îò ñòîìàõà ìó, å âå÷å ìúðòúâ. Êîæàòà ìó å ðàçÿäåíà îò ñòîìàøíèòå êèñåëèíè íà ðèáàòà.
Íåâúçìîæíî å è äà ñè ïîìèñëèì çà ïðåñòîé îò “òðè äíè è òðè íîùè” (Èîíà, II, 1) íà âúïðîñíèÿ ïðîðîê, áèëî ïî ÷óäî èëè íå.
Оставяме тази история на наивниците и на невръстните ученици по катехизис.
Åñòåñòâåíî, âå÷å ÷óâàìå ãëàñîâåòå íà ðåâíèòåëèòå íà ðåëèãèîçíàòà òðàäèöèÿ äà íè ïîäñåùàò, ÷å âñè÷êî òîâà å
“ñèìâîëè÷íî”. Ëþáîïèòíî å äà êîíñòàòèðàìå, êîëêî “ñèìâîëè÷íè” ñà ñòàíàëè ñàìèòå ðåëèãèîçíè ôàíàòèöè îò ïîëîâèí âåê
íàñàì. Ñÿêàø ñà çàáðàâèëè àíàòåìèòå è äîãìàòè÷íèòå îòëú÷âàíèÿ îò öúðêâàòà, èçâúðøåíè ïðåäè íå òîëêîâà ìíîãî âðåìå
ñðåùó ïðèâúðæåíèöèòå íà åçîòåðèçìà íà Ïèñàíèÿòà.
Ïðè âñè÷êè ñëó÷àè, äîñòîâåðíà èëè íå, ëåãåíäàòà çà ïðîðîêà Èîíà å ïðåäïî÷åòåíà çà îñíîâà, âúðõó êîÿòî äà ñå
èçãðàäè âúçêðåñåíèåòî íà Èèñóñ. Ìåæäó äðóãîòî, òî ñå îñíîâàâà è íà ñîáñòâåíèòå ìó äóìè, êàòî ñàìèÿò ìåñèÿ ñå îáÿâÿâà
çà ãàðàíò íà íåãîâèÿ ðåàëåí èñòîðè÷åñêè õàðàêòåð: “Íî Òîé èì îòãîâîðè è ðå÷å: ëóêàâ è ïðåëþáîäååí íàðîä èñêà ëè÷áè; íî
ëè÷áà íÿìà äà ìó ñå äàäå, îñâåí ëè÷áàòà íà ïðîðîê Èîíà; çàùîòî, êàêòî Èîíà áåøå â óòðîáàòà êèòîâà òðè äíè è òðè íîùè,
òúé è Ñèí ÷îâå÷åñêèé ùå áúäå â ñúðöåòî íà çåìÿòà òðè äíè è òðè íîùè...” (Ìàòåé, ÕII, 39, 40).
È òàêà, äà îáîáùèì, çà äà èçãðàäèì íàøèÿ ñèëîãèçúì. Àêî ïðèêëþ÷åíèåòî íà Èîíà å åçîòåðè÷íà è ñèìâîëè÷íà
òåìà, òî òîãàâà è Âúçêðåñåíèåòî å ñúùî åçîòåðè÷íà è ñèìâîëè÷íà òåìà. Íî àêî Âúçêðåñåíèåòî å äåéñòâèòåëíî
èñòîðè÷åñêî ñúáèòèèå, òî òîãàâà è ïðèêëþ÷åíèåòî íà Èîíà å äåéñòâèòåëíî èñòîðè÷åñêî ñúáèòèå. Òúé êàòî ïîñëåäíîòî å
íàïúëíî íåâúçìîæíî, ñúùîòî ñå îòíàñÿ è äî íåãîâîòî ñúîòâåòñòâèå.
Àêî àíîíèìíèòå êíèæíèöè, êîèòî ðåäàêòèðàò Åâàíãåëèÿòà è âñè÷êè ÷óäîäåéíè ðàçêàçè ïðåç ÷åòâúðòè è ïåòè âåê,
ïîçíàâàõà ïî-äîáðå ïðèðîäíèòå çàêîíè è àêî íå áÿõà íåâåæè ôàíàòèöè, íèêîãà íå áèõà ïèñàëè ïîäîáíè ãëóïîñòè. Íå êîé äà
å, à Âàðíàâà, åäèí îò ÷åòèðèìàòà “àïîñòîëñêè ìúæå”, çàåäíî ñ Èãíàòèé Àíòèîõèéñêè, Ïîëèêàðï Ñìèðíåíñêè è Åðì, êîéòî ñ
öÿëàòà ñè òåæåñò íè ó÷è, ÷å “âñÿêà ãîäèíà çàåêúò ïðèäîáèâà íîâ àíóñ â ïîâå÷å è êîëêîòî ïîâå÷å ãîäèíè æèâåå, òîëêîâà
îòâîðè ïðèòåæàâà...” èëè “Òîâà æèâîòíî õèåíàòà ñìåíÿ ïîëà ñè âñÿêà ãîäèíà, òî ïîðåäíî å òó ìúæêî, òó æåíñêî”, “Òàêîâà
æèâîòíî å íåâåñòóëêàòà, çà÷åâà ñ îïàøêàòà ñè...” (Âàðíàâà, “Ïîñëàíèå”, Õ, 7-9.)
Äà íå çàáðàâÿìå íàêðàÿ, ÷å õðèñòèÿíèòå îò ïúðâèòå âåêîâå ñà ïîñòàâåíè â åçè÷åñêî îáêðúæåíèå, êîåòî íåóñåòíî
ãè ïðèîáùàâà êúì òåìèòå çà âúçêðåñåíèåòî íà áîãîâåòå. Íààé-ìàëêîòî, êîåòî ìîãàò äà íàïðàâÿò çà ñâîÿ ñîáñòâåí Áîã, å
ñúùî äà ãî ïðåäñòàâÿò êàòî âúçêðúñíàë.
Ïðîðîêúò Îñèÿ ãî êàçâà ñúâñåì ÿñíî: “...ùå íè îæèâè â äâà äíè, â òðåòèÿ äåí ùå íè èçäèãíå, à íèå ùå æèâååì ïðåä
ëèöåòî Ìó...” (Îñèÿ, VI, 2.) Îñèÿ, ñèí Áååðèåâ, ñèí Èîàñîâ, ïðîðîêóâà ïî âðåìå íà öàðóâàíåòî íà Îçèÿ, Èîàòåì, Àõàç,
Åçåêèÿ è Èåðîâîàì, öàðå íà Èóäåÿ ïðåç äåâåòè âåê ïð. Õðèñòà. Î÷åâèäíî å, ÷å íåãîâîòî ïðîðî÷åñòâî ñå îòíàñÿ äî
ðîäîíà÷àëíèöèòå, äî ìúðòâèòå, êîèòî ùå îñòàíàò “â î÷àêâàíå íà Ìåñèÿòà”, è êàçàíîòî îò íåãî çà äåéñòâèÿòà íà ïîñëåäíèÿ
ùå ñå îñúùåñòâè â Îòâúäíîòî, â Øåîë. Ñ åäíà äóìà, Ìåñèÿòà, óìðÿë â ñâåòà íà æèâèòå, ùå äàðè ñâðúõåñòåñòâåí æèâîò íà
ìúðòâèòå, êîèòî îò âåêîâå î÷àêâàò íåãîâîòî èäâàíå, êîãàòî ñàìèÿò òîé ùå ïðîíèêíå â Øåîë, ñëåä êàòî è òîé êàòî òÿõ óìðå.
Òîâà å ïîñëàíèåòî íà ïðîðîêà Îñèÿ. Íî íå ñòàâà âúïðîñ Ìåñèÿòà äà ñå çàâúðíå â ðåäîâíèÿ ÷îâåøêè æèâîò, â ñâåòà íà
æèâèòå. Òîâà ïîäðàçáèðà òîé â ñâîåòî èçðå÷åíèå “Ùå íè îæèâè... è íèå ùå æèâååì ïðåä ëèöåòî Ìó...” Íÿêîè ïðåâîäà÷è
èçïîëçâàò äóìàòà “âúçêðåñè” âìåñòî “îæèâè” è Ëüîìåòð äüî Ñàñè å åäèí îò òÿõ. Âïðî÷åì ìíîãî âåðîÿòíî å ïúðâèòå
õðèñòèÿíè äà ðàçáèðàò òî÷íî â òîçè ñìèñúë “âúçêðåñåíèåòî” íà Èèñóñ. À èìåííî ïèñàðèòå îò ÷åòâúðòè è ïåòè âåê ñë.
w
wwww
Õðèñòà ñè ïðåäñòàâÿò ÷èñòî ïëúòñêî è çåìíî âúçêðåñåíèå. Äîñòàòú÷íî äîêàçàòåëñòâî çà òîâà å ãíîñòè÷åñêàòà òðàäèöèÿ íà
äîêåòèçìà, êîÿòî îòðè÷à Èèñóñ äà å èìàë íîðìàëíî òÿëî, à òâúðäè, ÷å òîé îùå ïðèæèâå å ñàìî ìîìåíòíà, âðåìåííà
ìàòåðèàëèçàöèÿ íà “åîíà Èèñóñ”, ñïóñíàë ñå îò íåáåñàòà, çà äà ïîêàæå íà õîðàòà èñòèíñêèÿ ïúò êúì Ñïàñåíèåòî, ñ åäíà
äóìà, ÷å å ñàìî “âèäåíèå”.
À êúì òîâà ñå ïðèáàâÿ è åäíà äðóãà òðàäèöèÿ, която ни предстои да изследваме сега.
Ðîäåí ïðåç 331 ã., ïëåìåííèê íà Êîíñòàíòèí, Þëèÿí å êîðîíÿñàí çà èìïåðàòîð ïðåç 361 ã. è óìèðà ïðåç 363 ã.
Âúçïèòàí å â õðèñòèÿíñêàòà ðåëèãèÿ, íî ñëåä èçâåñòíî ïðåîñìèñëÿíå ÿ èçîñòàâÿ è ñå îáðúùà êúì åçîòåðè÷íèòå êóëòîâå,
óâëè÷à ñå ïî òåóðãèÿòà è ïî-ñïåöèàëíî ïî ìàãèÿòà íà äðåâíèòå åçè÷åñêè îáðåäè. Ïîðàäè òîâà õðèñòèÿíèòå ìó äàâàò
ïðÿêîðà Âåðîîòñòúïíèê. Òðúãíàë íà áèòêà ñ ïåðñèéñêèÿ öàð Ñàïîð, ïðè åäíà êàâàëåðèéñêà àòàêà å ñìúðòîíîñíî ðàíåí îò
êîïèå, õâúðëåíî çàä ãúðáà ìó. Îáâèíåíèåòî çà òîçè óäàð å îòïðàâåíî ñðåùó åäèí ïîëóëóä ïëåííèê âàðâàðèí. Ñòðàííî, â
îíèÿ âðåìåíà íå å ïðèåòî âîåííîïëåííèöèòå äà ó÷àñòâàò â êàâàëåðèéñêè àòàêè, íèòî äà ãè îñòàâÿò ñ êîïèå â ðúêà.
Âñúùíîñò ñðåä õðèñòèÿíèòå ñå íîñÿò ñëóõîâå çà áëèçêàòà ìó ñìúðò, íî òå íå ïðèòåñíÿâàò íèêîãî.
Â ñâîèòå “Äåÿíèÿ íà Òåîäîðèò” ñâåùåíèêúò Òåîäîðèò çàÿâÿâà ïðåä åäèí èìïåðàòîðñêè âåëìîæà: “Òâîÿò òèðàí
(Þëèÿí), êîéòî ñå íàäÿâà åçè÷íèöèòå äà ñòàíàò ïîáåäèòåëè (òîâà ñà âîéñêèòå íà Þëèÿí), íå ùå ìîæå äà íàääåëåå. Ùå
çàãèíå, è òî òàêà, ÷å íèêîé íÿìà äà çíàå êîé ãî å óáèë. È íÿìà äà ñå çàâúðíå â ðîäèíàòà ñè!” („Деяния на Теодорит”, превод
П. Алар, том ІІІ, стр. 77.)
Â ñúùèòå “Äåÿíèÿ íà Òåîäîðèò” âèæäàìå íÿêîé ñè Ëèâàíèé äà ïèòà åäèí õðèñòèÿíñêè ïðîïîâåäíèê: “À êàêâî ïðàâè
ñåãà ñèíúò íà äúðâîäåëåöà?...” Õðèñòèÿíèíúò ìó îòãîâàðÿ: “Ãîñïîäàðÿò íà ñâåòà, êîãîòî òè èðîíè÷íî íàðè÷àø “ñèí íà
äúðâîäåëåö”, ïðèãîòâÿ êîâ÷åã...”
Ïðåç 362 ã. Þëèÿí ïðèñòèãà â Àíòèîõèÿ íà ïúò îò Ãàëèÿ è ñâîÿòà ëþáèìà Ëóòåöèÿ. Òîé íå êðèå, ÷å ïðåäè äà
çàïî÷íå âîéíàòà ñðåùó Ïåðñèÿ, ùå èçâúðøè åäíà åêñõóìàöèÿ. Îòòîãàâà õðèñòèÿíñêèòå êðúãîâå ìó èçïðàùàò íåïðèêðèòè
çàïëàõè: “Íàøèòå ñòðåëè ïðîíèçàõà öåëòà. Íèå òå ïðîáîäîõìå âìåñòî òÿõ ñúñ ñàðêàçúì... Êàê ñåãà ùå ñå âúçïðàâèø, òè
ñìåë÷àãàòà, ñðåùó ïåðñèòå?...” Õðèñòèÿíèòå ñå ìîëÿò è èçâúðøâàò áîãîñëóæåíèÿ çà ïîðàæåíèåòî íà èìïåðàòîðà. Äâàìà îò
íåãîâèòå ïðèáëèæåíè, Ôåëèêñ è Þëèàíèé, óìèðàò åäíîâðåìåííî â íà÷àëîòî íà 363 ã. è õðèñòèÿíèòå íå èçïèòâàò
íåóäîáñòâî äà òðúáÿò íàëÿâî è íàäÿñíî: “Ñåãà èäâà ðåä íà Àâãóñòåéøèÿ...” Òîçè ôàêò íè ïðèïîìíÿ àíòè÷íèÿò àâòîð Àìèàí
Ìàðöåëèí â ñâîÿòà “Èñòîðèÿ” (ÕÕIII, 1.)
Çàìèíàâàíåòî íà âîéíà ñðåùó Ïåðñèÿ å ïðåç ìàðò 363 ã. Ïðåäè òîâà, ïðåç àâãóñò 362 ã., ñëåä êàòî íàó÷àâà, ÷å â
Ìàêðîí, Ñàìàðèÿ, åâðåèòå îò íÿêàêâà ñåêòà èäâàò íà ïîêëîíåíèå ïðåä åäèí ãðîá, “çà äà ïðåâúçíàñÿò êàòî áîã” “åäèí
ìúðâåö”, êîéòî áèë “âúçêðúñíàë”, Þëèàí âåäíàãà ïðàâè ðàçãðàíè÷åíèåòî ìåæäó òÿëîòî íà Èîàí Êðúñòèòåë, çà êîåòî ñå
1
ãîâîðè, ÷å å ïîãðåáàíî îò ó÷åíèöèòå ìó â Ñåâàñòèÿ (äðåâíèÿ áèáëåéñêè Ñèõåì) è òîâà íà Èèñóñ .
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å òîçè, êîãîòî íàðè÷àò “åäèí ìúðòâåö”, òîçè, êîãîòî åâðåèòå “ïðåâúçíàñÿò êàòî áîã” è êîãîòî
ñìÿòàò çà “âúçêðúñíàë”, íå å Èîàí Êðúñòèòåë, êîéòî å îáåçãëàâåí è êîãîòî íèêîé â Èçðàåë íå ñìÿòà çà áîã è çà
“âúçêðúñíàë”. Òåçè äóìè ñå îòíàñÿò äî Èèñóñ. Îùå ïîâå÷å, ëåãåíäàòà çà Êðúñòèòåëÿ ðàçêàçâà, ÷å ó÷åíèöèòå ìó óñïÿâàò äà
âçåìàò ñàìî ãëàâàòà ìó è äà ÿ îòíåñàò â Ñàìàðèÿ. À â Ñåâàñòèÿ ñòàâà äóìà çà öÿë ñêåëåò. Çíà÷è íå å Èîàí Êðúñòèòåë.
Þëèàí ñå ðàçïîðåæäà äà îòâîðÿò ãðîáà, äà èçãîðÿò îñòàíêèòå è äà ãè ðàçïðúñíàò ïî âÿòúðà. Òàêà ÷å ùîì èìà
ïåïåë, ïðåäè òîâà ñêåëåò, è ïðåäè íåãî - òðóï, çíà÷è íèêàêâî ïëúòñêî âúçêðåñåíèå íå ñå å îñúùåñòâèëî. Èçâúðøâàéêè òîâà
ñâåòîòàòñòâî, Þëèàí ñàì ïîäïèñâà ñìúðòíàòà ñè ïðèñúäà. È òÿ íÿìà äà çàêúñíåå, ïðåäøåñòâàíà îò âñè÷êè çàãàäú÷íè
íàìåöè, за които вече споменахме.
Ðàçáèðà ñå, õðèñòèÿíèòå ùå òâúðäÿò, ÷å Þëèàí å îáðóãàë êîñòèòå íà Êðúñòèòåëÿ. Çà òÿõíî íåùàñòèå èìà åäíî
ñâèäåòåëñòâî îò îíèÿ âðåìåíà, êîåòî ùå âèäèì ïî-êúñíî. Ñåãà ùå âèäèì âåðñèÿòà çà ïîãðåáåíèåòî íà Ñïàñèòåëÿ â
Ñàìàðèÿ.
Êîãàòî ìåñèàíñêèòå ïðèâúðæåíèöè ñå äîáèðàò äî òðóïà íà Èèñóñ, íàäëåæíî íàìàçàí îò Èîñèô Àðèìåòèåö, ñ
ïðîòèâîçàãíèâàùèòå ìèðî è àëîå, òå òàéíî ãî îòíàñÿò. Ìîòèâúò çà òîâà å ìíîãî ïðîñò. Ñëåç 325 ã. ïð. Õðèñòà ñêúñâàíåòî íà
âñÿêàêâè îòíîøåíèÿ ìåæäó Èóäåéñêîòî öàðñòâî è Ñàìàðèÿ å îêîí÷àòåëíî. Òàì íÿìà ðèñê ôàðèñåèòå äà èçïðàòÿò õîðà, çà
äà âúðíàò òÿëîòî, íèòî äà èçâúðøàò ðàçñëåäâàíå. Ïîðàäè âçàèìîîòíîøåíèÿòà, êîèòî Èèñóñ ïîääúðæà ñúñ Ñàìàðèÿ (íåùî
àáñîëþòíî ïðîòèâíî íà åâðåéñêèÿ Çàêîí), ìîæå äà ñå ðàç÷èòà íà çíà÷èòåëíî ñúó÷àñòíè÷åñòâî.
Íî êàê áè ìîãëî äà ñå îñúùåñòâè ïðåíàñÿíåòî íà òðóïà íà Èèñóñ? Àêî òîçè ôàêò ñå äîêàæå, ùå áúäå ñúêðóøåíà
äîãìàòà çà âúçêðåñåíèåòî, à ñ íåÿ è öÿëîòî õðèñòèÿíñêî ó÷åíèå.
По съвсем естествен начин, бихме добавили. Предстои ни да покажем как.
Ãîëÿìîòî êîâàðñòâî íà òúëêóâàòåëèòå, êîèòî â ñâîèòå ïðîèçâåäåíèÿ ïåðèîäè÷íî ñå çàíèìàâàò ñ “òàéíñòâîòî íà

Âúçêðåñåíèåòî”, å ÷å îòõâúðëÿò èçöÿëî âñè÷êè òúé íàðå÷åíè “ðàöèîíàëíè” îáÿñíåíèÿ , êîèòî ñïîðåä òÿõ íå áèëè
èçäúðæàíè. Îñúùåñòâèëè òîâà ïðî÷èñâàíå, òå åäèí ñëåä äðóã îáñòîéíî ïðåãëåæäàò äåòàéëèòå íà òúé íàðå÷åíîòî
1
Кръстителя, както видяхме в главата „Иоан, Предтеча и Кръстител” умира в Махерон, на бреговете на Мъртво море и със сигурност
е погребан там. Объркването с Макрон, Самария, е очевидно съзнателно. То има за цел да заличи следите от престоя на тялото на
Иисус на това място.
w
wwww
âúçêðåñåíèå, â íåãîâàòà îðòîäîêñàëíà òðàäèöèÿ, ðàçáèðà ñå. Ïî-íàòàòúê çàêëþ÷âàò, ÷å ÿâÿâàíèÿòà íà Èèñóñ ñëåä ñìúðòòà
ìó íÿìàò íèùî îáùî ñ âÿðâàíèÿòà â ïîÿâàòà íà ïðèçðàöè, â ïîëóìàòåðèàëèçàöèÿòà íà ïðèâèäåíèÿ, õàðàêòåðíè çà
òîãàâàøíèòå íàðîäè. Òå äîêàçâàò, ìåæäó äðóãîòî ñ îñíîâàíèå, êàòî ñå ïîçîâàâàò ñàìî íà òåêñòîâå áåç ðåàëíà èñòîðè÷åñêà
ñòîéíîñò, ÷å “âúçêðúñíàëèÿò” Èèñóñ, õðàíåù ñå è ïèåù, ïðîìåíÿù ëèöåòî è âèäà ñè, è ïðèòåæàâàù òÿëî, êîåòî âñåêè ìîæå
äà ïèïíå, íå íîñè íèòî åäíà îò ÷åðòèòå íà ñïîìåíàòèòå ïðèâèäåíèÿ. Ñ òîâà çàðîâåòå ñà õâúðëåíè. Òå ñà ïðåíåñëè
äèñêóñèÿòà âúðõó åäíà ïëîñêîñò, êúäåòî íÿìà ìÿñòî çà èñòèíàòà è êúäåòî âëàñòâà ëåãåíäàòà. È ïðåäëàãàò äà ñå äèñêóòèðà
òúêìî ïî òàçè ëåãåíäà.
Ние ще разгледаме проблема и ще стигнем до диаметрално противоположни изводи.
Â “Èóäåéñêè äðåâíîñòè” îò Èîñèô Ôëàâèé, êíèãà ÕVI, ãëàâà VII, ÷åòåì ñëåäíîòî:
2
“1.- Èðîä , êîéòî áå ïîõàð÷èë ìíîãî ïàðè âúòðå è èçâúí ñòðàíàòà, áå íàó÷èë, ÷å åäèí îò ïðåäøåñòâåíèöèòå ìó, öàð
Õèðêàí, áèë îòâîðèë ãðîáà íà Äàâèä è âçåë îòòàì òðè õèëÿäè òàëàíòè. Áèëè îñòàíàëè îùå ïîâå÷å, êîåòî ùÿëî äà ìó
ïîçâîëè äà ïîêðèå õàð÷îâåòå ñè. Äúëãî âðåìå ïëàíèðàë íà÷èíàíèåòî ñè. Åäíà íîù âëÿçàë â ãðîáíèöàòà, ñâúðøèë ñè
ðàáîòàòà, êàòî âçåë ìåðêè äà íå ñå ðàç÷óå èç ãðàäà, ïîðàäè êîåòî áèë ïðèäðóæåí îò íàé-ñèãóðíèòå ñè õîðà.
Íå íàìåðèë êàòî Õèðêàí ñêúòàíè ïàðè, à ìíîãî çëàòíè óêðàøåíèÿ è ñêúïîöåííîñòè, êàòî ãè îòíåñúë âñè÷êèòå. Çà
äà ïðîäúëæè òúðñåíåòî, íàâëÿçúë ïî-íàâúòðå îò ñàðêîôàçèòå, â êîèòî ëåæàëè òåëàòà íà Äàâèä è Ñîëîìîí.
Íî äâàìà îò ñòðàæèòå ìó çàãèíàëè, êàêòî ñå ðàçêàçâà, ïîðàçåíè îò åäèí ïëàìúê, êîéòî èçðèãíàë îò âúòðåøíîñòòà,
âåäíàãà ùîì òå âëåçëè. Ñàìèÿò òîé ñå äðúïíàë íàçàä óïëàøåí. Çà èçêóïëåíèå íà ñâîÿ ñòðàõ èçäèãíàë íà âõîäà íà
ãðîáíèöàòà ïàìåòíèê îò ñêúïîöåíåí áÿë ìðàìîð. Íåãîâèÿò ñúâðåìåííèê, èñòîðèêúò Íèêîëàé, ñïîìåíàâà çà òîçè ãðàäåæ, íî
íå è çà ñëèçàíåòî íà öàðÿ â ãðîáíèöàòà, çàùîòî ñè å äàâàë ñìåòêà, ÷å òîâà íå å ïî÷òåíî...” Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å äà ñå
ñïîìåíå èçäèãàíåòî íà òîçè èçêóïèòåëåí ïàìåòíèê, çíà÷è äà ñå ïðèçíàå êîñâåíî îáðóãàâàíåòî íà ãðîáíèöàòà. È Èîñèô
Ôëàâèé íå êðèå çà èñòîðèêà Íèêîëàé, ÷å “íàâñÿêúäå â ñâîÿòà òâîðáà òîé íå ñïèðà áåç ìÿðêà äà âúçõâàëÿâà ÷åñòíèòå
ïîñòúïêè íà òîçè öàð è ïàê òàêà, äà îíåâèíÿâà çëîäåÿíèÿòà ìó...”
Èçâåñòíî å îò öúðêîâíèòå èñòîðèöè, ÷å êîãàòî èìïåðàòîð Þëèàí, íàðè÷àí Âåðîîòñòúïíèê, ñå çàåìà ñ ïîâòîðíîòî
èçãðàæäàíå íà Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì, âñÿêà ñóòðèí, êîãàòî çàïî÷âàò ðàáîòà, ðàáîòíèöèòå ñ óæàñ âèæäàò äà èçðèãâàò
ïëàìúöè ïðè âñåêè óäàð íà êèðêèòå â çåìÿòà. Èñòîðèêúò Àìèåí Ìàðöåëèí, ïèøåù íà ëàòèíñêè åçèê, ìíîãî äîáðå
èíôîðìèðàí, íî íåïîñëåäîâàòåëåí, ïðåç ÷åòâúðòè âåê íè êàçâà “Ñòðàøíè îãíåíè êúëáà ñå èçäèãàõà îò çåìÿòà
íåêîëêîêðàòíî, èçãàðÿõà ðàáîòíèöèòå è ïðàâåõà ðàéîíà íåäîñòúïåí...”
Ñìèñúëúò å ïîâå÷å îò ÿñåí (самият той уточнява “federe locum exustis…”). Ñòàâà âúïðîñ çà åêñïëîçèâíè çàðÿäè,
êîèòî ñëåä âçðèâÿâàíåòî ñè ñúçäàâàò èëþçèÿòà çà îãíåíè êúëáà. Óäàðèòå íà êèðêèòå âúâ ôóëìèíàò, ñêðèò â ïÿñúêà, ñà â
îñíîâàòà íà òåçè èçáóõâàíèÿ, à çàðÿäèòå î÷åâèäíî ñà ïðèãîòâÿíè ïðåç íîùòà îò âíåäðåíè ñðåä ðàáîòíèöèòå õðèñòèÿíè,
ïîçíàâàùè ìåñòàòà, êúäåòî ïðåäñòîè äà ñå ðàáîòè íà ñëåäâàùèÿ äåí, è êîèòî ÿâíî ñà áèëè èçâúí ïîäîçðåíèå.
Â “Êíèãà Èèñóñ Íàâèí” ÷åòåì ñëåäíîòî çà ïðåâçåìàíåòî íà Èåðèõîí: “Íàðîäúò èçâèêà ñëåä êàòî çàòðúáèõà ñ
òðúáèòå. Ùîì íàðîäúò ÷ó òðúáíèÿ ãëàñ, âñè÷êè íàåäíî èçâèêàõà ñ âèñîê è ñèëåí ãëàñ, à ñòåíèòå ãðàäñêè ðóõíàõà äî îñíîâè,
è öåëèÿò íàðîä âëåçíà â ãðàäà...” (Íàâèí, VI, 19.)
Íåùî, êîåòî áè îáÿñíèëî äîíÿêúäå ðàçêàçàíîòî ïî-ãîðå, ìîæåì äà ïðî÷åòåì â “Èóäåéñêèòå âîéíè” íà Èîñèô
Ôëàâèé: “Ðèìëÿíèòå, êîèòî áÿõà çàïî÷íàëè äà ñòðîÿò òåðàñè íà äâàíàäåñåòèÿ äåí îò ìåñåö àðòåìèñèîí, çàâúðøèõà ñëåä
ìíîãî íåïðèÿòíîñòè íà äâàäåñåò è äåâåòèÿ (30 ìàé-16 þíè 70 ã.). Èîàí, äúëáàåéêè ïîä çåìÿòà, ñòèãíà äî ìÿñòîòî íà
òåðàñèðàíåòî, ïîñòàâè çàåäíî ñÿðà è ñóõî ñìîëèñòî äúðâî, çàïàëè ãè è ñå âúðíà. Ïîñëåäâà âçðèâ, çåìÿòà îìåêíà è
çàðàâíåíàòà ïðúñò ñå ñðóòè çàåäíî ñ êóëèòå (äúðâåíè êóëè). Èçäèãíà ñå îáëàê îò äèì è ïðàõ, à îãúíÿò íå ìîæåøå äà
èçãàðÿ, ïîíåæå áåøå ïîêðèò. Íî âåäíúæ èçõâúðëåíà ïðúñòòà âñòðàíè, îãúíÿò ñå ðàçãîðÿ. Ðèìëÿíèòå ñå óæàñèõà, êàòî
âèæäàõà êàê èçâåäíúæ èçïîä çåìÿòà èçðèãâàõà ïëàìúöè è ãîëÿìî óíèíèå ñå âúçöàðè ñðåä òÿõ...” (Èîñèô Ôëàâèé,
1
“Èóäåéñêèòå âîéíè”, êíèãà V, 7.)
Âñè÷êî å ïîâå÷å îò ÿñíî. Íàìèðàìå ñå åäâà íà ïåòäåñåò êèëîìåòðà ïî ïðàâà ëèíèÿ îò Àëåêñàíäðèÿ, â îíèÿ
âðåìåíà áåçñïîðíàòà ñòîëèöà íà àëõèìèÿòà. Ïîñâåòåíèòå â òàçè íàóêà, ìàéêà íà ñúâðåìåííàòà õèìèÿ, ïîçíàâàò òàéíàòà
íà áàðóòà, íà ôóëìèíàòà, ìåðêóðèÿ èëè ñðåáðîòî. Ïúê áèëè òå åãèïòÿíè, åâðåè èëè ãúðöè. Ãðúöêèÿò îãúí â îòêðèòî ìîðå å
òîâà, êîåòî å áàðóòúò íà ñóøà.
Дà ñå âúðíåì íà âëèçàíåòî íà Èðîä â ãðîáíèöàòà íà Äàâèä. Î÷åâèäíî å, ÷å áðîíçîâàòà âðàòà ñå îòâàðÿ íàâúòðå,
êîåòî å íîðìàëíàòà ïîñîêà çà îòâàðÿíåòî íà âñè÷êè âðàòè. È “åäèí ïëàìúê ñå âúçïëàìåíè âúâ âúòðåøíîñòòà, âåäíàãà ùîì
âëÿçîõà”. Îáÿñíåíèåòî å ìíîãî ïðîñòî. Àêî ïðåäâàðèòåëíî ñå íàñèïå áàðóò è ôóëìèíàò ïî ïúðâèòå ìåòðè íà êîðèäîðà
ñëåä âðàòàòà, îòâîðè ëè ñå òÿ, èëè àêî ñå ïðåêðà÷è âúòðå, áàðóòúò ùå ñå ïîäïàëè è îãúíÿò ùå èçáóõíå â ëèöàòà íà
íàõëóëèòå. Òàêúâ å ïðèíöèïúò íà òåçè ìàëêè áîìáè÷êè, êîèòî äåöàòà íàðè÷àò “àëæèðêè”. Ïðè òÿõ íÿêîëêî ïåñú÷èíêè
êðåìúê, ïðèìåñåíè ñ ôóëìèíàò, èçáóõâàò ïðè íàé-ñëàáèÿò óäàð.
2
Става въпрос за Ирод Велики, умрял през 4 г. пр. Хр., а не за сина му Ирод Антипа, пред когото се явява заловеният Иисус.
1
Тук ползваме ръкописната версия на черковнославянски език, в превод на П. Паскал, хоноруван преподавател в Сорбоната, „Едисион
дьо Роше”, Монако, 1965.
w
wwww
Âúçìîæíî å è êàïêèòå ãîðÿùà ñìîëà, ñòè÷àùè ñå îò çàïàëåíèòå ôàêëè, äà ïàäíàò íà ïîäà è äà âúçïëàìåíÿò
áàðóòà. Äíåñ âñè÷êî íè ñå âèæäà ìíîãî ïðîñòî. Íî â îíèÿ âðåìåíà, â åäèí ñâÿò íà âñåîáùî íåâåæåñòâî, ãëåäàò íà òîâà
êàòî íà ÷óäî.
Íî äà ñå âúðíåì íà “Âúçêðåñåíèåòî Õðèñòîâî”, êàêòî íè ãî ïðåäñòàâÿ Ìàòåé: “È êàòî ìèíà ñúáîòà, íà ðàçñúìâàíå,
â ïúðâèÿ äåí íà ñåäìèöàòà, äîéäå Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà è äðóãàòà Ìàðèÿ äà âèäÿò ãðîáà. È åòî, ñòàíà ãîëÿì òðóñ: çàùîòî
Àíãåë Ãîñïîäåí ñëåçå îò íåáåòî, ïðèñòúïè, îòâàëè êàìúêà îò âðàòàòà ãðîáíè è ñåäåøå âúðõó íåãî; âèäúò ìó áåøå êàòî
ñâåòêàâèöà, à äðåõàòà ìó - áÿëà êàòî ñíÿã; è ïàçà÷èòå, óïëàøåíè îò íåãî, ñå ðàçòðåïåðèõà è ñòàíàõà êàòî ìúðòâè...” (Ìàòåé,
ÕÕVIII, 1-4.)
Íàé-íàïðåä ùå îòáåëåæèì, ÷å ñöåíàòà ñòàâà â ìîìåíò, êîãàòî åâðåèòå íå ìîãàò äà èçëèçàò èçâúí Èåðóñàëèì.
Íèêîé îñâåí ïàçà÷èòå íå ìîæå äà áúäå îêîëî ãðîáà. Çàùîòî øàáàòúò å ñâúðøèë íà çàëåç ñëúíöå ïðåäíàòà âå÷åð. Òî÷íî â
òîçè ìèã èçòè÷à ñúáîòà è çàïî÷âà íåäåëÿòà ñïîðåä åâðåéñêèÿ Çàêîí. Íî òúé êàòî îùå å íîù, íèêîé íÿìà ðàáîòà íàâúí. À
ïðè èçãðåâ ñëúíöå äâåòå æåíè íå ðèñêóâàò äà áúäàò çàáåëÿçàíè íà Ãîëãîòà, îùå å ìíîãî ðàíî.
Òÿõíàòà ïîÿâà ùå ïðèâëå÷å âíèìàíèåòî íà ïàçà÷èòå áèëî îò áäèòåëíîñò, áèëî îò ãàëàíòíîñò, çàùîòî Ìàðèÿ
Ìàãäàëèíà è Ìàðèÿ, ññåñòðàòà íà Åëåàçàð, ñà ìëàäè æåíè. Ìåæäó äðóãîòî, Èîñèô Àðèìàòèåö å ïîäãîòâèë òðóïà íà Èèñóñ
çà ñïóñêàíåòî â ãðîáà, ñúùèÿò Èîñèô Àðèìàòèåö, “êîéòî ñúùî òúé áåøå ó÷åíèê íà Èèñóñà...” (Ìàòåé, ÕÕVII, 57). Äà ãî
ïðåâåäåì: êîéòî ñúùî òúé áåøå çèëîò, çàùîòî Èîàí (ÕIÕ, 38), ïðèáàâÿ ñëåäíîòî óòî÷íåíèå: “...ó÷åíèê Èèñóñîâ, íî òàåí,
ïîðàäè ñòðàõ îò åâðåèòå...” Äðóã ñúðàòíèê, Íèêîäèì, êîãîòî Èîàí ñúùî ïðèçíàâà çà ó÷åíèê íà Èèñóñ, íî òàåí, çàùîòî å
èäâàë äà ñå âèæäà ñ Èèñóñ ñàìî íîùåì (Èîàí, III, 1 - VII, 50), å äîíåñúë “îêîëî ñòî ëèòðè ñìåñ îò ñìèðíà è àëîé” (Èîàí,
ÕIÕ, 39). Èëè ïåòäåñåò êèëîãðàìà ñìîëà. Â òàêàâà òîðáà èìà ìÿñòî äà ñå ñêðèå íåîáõîäèìîòî êîëè÷åñòâî áàðóò è
ôóëìèíàò, çà äà èçáóõíå áëèçî äî êàìúêà è äà ãî îòìåñòè áåç äà ãî íàòðîøè. Çàùîòî òîé ìîæå äà ñå òúðêàëÿ (Ìàòåé,
ÕÕVII, 60, Ìàðêî, ÕV, 46) è òàçè ìàëêà ïîäðîáíîñò îïðîñòÿâà îùå ïîâå÷å äåéñòâèÿòà ïî îòâàðÿíåòî íà ãðîáà.
Î÷åâèäíî Èîñèô Àðèìàòèåö, êîéòî å ñìèðåí ãðîáàð, ïàçà÷ íà ãðîáíèöèòå, íå ïîçíàâà ñâîéñòâàòà íà áàðóòà. Òîé
ñàìî å ïðåíåñúë òîðáàòà, ñúäúðæàùà àíòèçàãíèâàùàòà ñìîëà è åêñïëîçèâà. À Íèêîäèì, ôàðèñåé, âåðåí íà Èèñóñ, íî òàåí
è ñðåùàù ñå ñ íåãî ñàìî íîùåì (Иоан, ІІІ, 1), å “íà÷àëíèê èóäåéñêè” (Иоан, ІІІ, 2) è âåðîÿòíî òîé å äîñòàâ÷èêúò. (Пак там,
ХІХ, 39.)
Ùî ñå îòíàñÿ äî ïàçà÷èòå, î÷åâèäíî å, ÷å åäíà âíåçàïíà åêñïëîçèÿ, ñ âñè÷êèòå ñè ïëàìúöè, ðàçòúðñâàíå íà
çåìÿòà è øóì, íÿìà êàê äà íå ãè íàïðàâè äà èçãëåæäàò “êàòî ìúðòâè”, ïðèìðåëè îò ñòðàõ è ïî÷óäà. Âåäíúæ äîøëè íà ñåáå
ñè, òå áúðçàò äà îôåéêàò, êàêòî äà íàìåðÿò óêðèòèå, òàêà è äà èçâåñòÿò ÷ëåíîâåòå íà Ñèíåäðèîíà çà ñòàíàëîòî ÷óäî.
Ïîñëå âåðíèòå õîðà, íàòîâàðåíè ñ îïåðàöèÿòà ïî ïðåíàñÿíåòî íà òðóïà, ñå ïðèáëèæàâàò è ïðàâÿò íåîáõîäèìîòî. Ïðàâÿò ãî
òîëêîâà ñòàðàòåëíî, ñ òàêîâà óâàæåíèå êúì òîçè ìúðòâåö, áèë òåõåí öàð è âîæä, ÷å äîðè ãðèæëèâî ñãúâàò è ïðèáèðàò
ïëàùàíèöàòà, íàïîåíà ñ êðúâ è âîäà, íåùî, êîåòî åäèí àíãåë íå áè áèë â ñúñòîÿíèå äà èçâúðøè. Äîêàçàòåëñòâî, ÷å òàì ñà
áèëè íàé-ìàëêî äâàìà äóøè, ñå ñúäúðæà â îáñòîÿòåëñòâîòî, ÷å ïðåâðúçêèòå ñà ïðúñíàòè ïî çåìÿòà, à ïëàùàíèöàòà å
ãðèæëèâî ñãúíàòà. Òîçè, êîéòî ñå å çàõâàíàë ñ íàïîåíèòå ñ êðúâ è âîäà ëåíòè, ãè å çàõâúðëèë ñ îòâðàùåíèå, çàùîòî òå ñà
äîïúëíèòåëíî, ñëåä äîêîñâàíåòî íà òðóïà, îìúðñÿâàíå ñïîðåä åâðåéñêèÿ Çàêîí. Äðóãèÿò ÷îâåê ñå îòíàñÿ ïî-ïî÷òèòåëíî
1
êúì ïëàùàíèöàòà, êîÿòî ñãúâà è âíèìàòåëíî ñëàãà íàñòðàíè (Èîàí, ÕÕ, 3-7.)
Ïðåíàñÿíåòî íà òðóïà å óëåñíåíî îò íåâçðà÷íèÿ ðúñò íà Èèñóñ, òîëêîâà äðåáåí, ÷å å ìîãúë äà âúçñåäíå
ìàãàðåíöå, äîêàòî ÷îâåê ñ íîðìàëíà âèñî÷èíà áè ÿõíàë ìàãàðèöàòà, êîÿòî ñïîðåä Åâàíãåëèÿòà ñúùî å òàì, çà äà èçáåãíå
êîìèçìà íà ñèòóàöèÿòà (Ëóêà, ÕIÕ, 35 è Èîàí, ÕII, 14.)
À åêñõóìàòîðèòå ïîåìàò ñêðèøîì ïî ïúòÿ çà Ñàìàðèÿ, êúäåòî Èèñóñ âèíàãè å èìàë ïðèÿòåëè. Ìíîãî å âåðîÿòíî äà
ñà ñêðèëè òðóïà â ÷óâàë, ïîêðèò ñúñ ñëîé îò ïåòäåñåò êèëîãðàìà ìèðî è àëîå, íàìàçàíè íàâñÿêúäå ïî òÿëîòî, çà äà ìó
îòíåìàò ÷îâåøêèòå ôîðìè. Åäíà êàðó÷êà çà ôóðàæ è äâàìà äóøè, êîèòî íå ñà èçâåñòíè êàòî ïðèâúðæåíèöè íà Ìåñèÿòà - â
òîâà íÿìà íèùî ïîäîçðèòåëíî.
Îò Èåðóñàëèì äî Âåòèë, ãðàä, ðàçïîëîæåí íà ñàìàòà ãðàíèöà ìåæäó äâåòå öàðñòâà, èìà îêîëî äâàäåñåò
êèëîìåòðà. Îò Âåòèë äî Ñåâàñòèÿ, ìÿñòîòî íà îêîí÷àòåëíîòî ìó ïîãðåáâàíå èìà îùå òðèäåñåò êèëîìåòðà. È òàêà îáùî
ìàðøðóòúò å ïåòäåñåò êèëîìåòðà. Íåùî íåçíà÷èòåëíî çà ïðèâèêíàëèòå íà ãîëåìè ïðåõîäè îðèåíòàëöè. Íî Âåòèë âå÷å å íà
ñàìàðèÿíñêà òåðèòîðèÿ. Èçïúëíåíèÿò ñ îïàñíîñòè ïðåõîä å ñàìî äîòàì, îêîëî äâàäåñåò êèëîìåòðà, êîèòî ìîãàò äà ñå
âçåìàò çà íå ïîâå÷å îò òðè èëè ÷åòèðè ÷àñà ïåøêîì. Çàïî÷íàëà ïî èçãðåâ ñëúíöå, àêî äúðæèì ñìåòêà çà ãåîãðàôñêàòà
øèðèíà íà Èåðóñàëèì, îïåðàöèÿòà ïî ïðåíàñÿíåòî íà òðóïà íà Èèñóñ áè òðÿáâàëî äà å ïðèêëþ÷èëà â Ñåâàñòèÿ íÿêúäå êúì
÷åòèðè ÷àñà ñëåäîáåä. Íî îùå ñëåä äåâåò è ïîëîâèíà òå ñà íà ñàìàðÿíñêà çåìÿ.
Âåðíè íà ñòðîãèòå ñè ðåëèãèîçíè êàíîíè, åâðåèòå îò Èóäåÿ, êàêòî è ãàëèëåéöèòå, èçáÿãâàò äà ïðîíèêâàò â
“îìúðñåíàòà” òåðèòîðèÿ íà åðåòè÷íà Ñàìàðèÿ. Êîãàòî òðÿáâà äà îòèäàò îò Èóäåÿ â Ãàëèëåÿ, ïîåìàò ïî ïúòÿ çà Èåðèõîí,
ïðåêîñÿâàò ðåêà Éîðäàí, çà äà íàâëÿçàò â Ïåðåÿ è îñòàâÿéêè îò äÿñíàòà ñè ñòðàíà ïúòÿ çà Ôèëàäåëôèÿ, ñå èçêà÷âàò êúì
Ïåëà, â Äåñåòîãðàäèåòî, è îòòàì çà è ïðåç Ñêèòîïîëèñ ñòèãàò äî Ãàëàòåÿ. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å òåçè, êîèòî ïðåíàñÿò òðóïà íà
Èèñóñ, íè íàé-ìàëêî íå ðèñêóâàò â òîçè ðàíåí ÷àñ äà ñðåùíàò ïî ïúòÿ ñè åâðåè, îñâåäîìåíè çà åêçåêóöèÿòà íà Èèñóñ,
çàùîòî òåçè, êîèòî èäâàò îò ñàìàðÿíñêàòà ãðàíèöà êúì Èåðóñàëèì, âñå îùå íå ñà â òå÷åíèå íà íåãîâàòà ñìúðò. À â
îáðàòíàòà ïîñîêà ïðåíîñâà÷èòå ñà äàëå÷å ïðåäè âñåêè, òðúãíàë ïî ñúùèÿ ïúò.
1
Освен ако не допуснем, че и ангелите са различни, като някои от тях са грижливи и прибрани, а други не. Една от тези кърпи (тази, с
която е обвита главата на Иисус в гроба), осигурява просперитета на град Кадуен в Перигор, малко градче, създадено през 1115 г.
около абатството Сито. Но ако Иисус е погребан най-напред в „ямата на позора”, каквато е съдбата на всички осъдени на смърт, не би
трябвало да е покрит с плащаница, кърпи и благоухания.
w
wwww
À ðèìëÿíèòå? Îò òÿõ åêñõóìàòîðèòå íÿìà çàùî äà ñå ïðèòåñíÿâàò, çàùîòî ñàìèÿò ïðîêóðàòîð Ïèðëàò ëè÷íî å
ðàçïîðåäèë èçðàâÿíåòî íà òðóïà è ïîãðåáåíèåòî ìó îò íåãîâèòå ñïîäâèæíèöè. Â òîâà îòíîøåíèå íÿìà íèêàêâî íàðóøàâàíå
íà ðåäà.
Íå, íå ñà îñêâåðíèëè ãðîá ñ öåë äà ãî îãðàáÿò èëè äà èçâëå÷àò îðãàíè÷íè òúêàíè, ïðåäíàçíà÷åíè çà ìàãè÷åñêè
çàêëèíàíèÿ. Åêñõóìàöèÿòà èìà çà åäèíñòâåíà öåë äà áúäå ïðåíåñåí òðóïúò. Êàêâî ïî-íîðìàëíî îò òîâà? Äîðè íå å
èçêëþ÷åíî, âå÷å îòäàëå÷åíè íà äîñòàòú÷íî ðàçñòîÿíèå îò Èåðóñàëèì, äà ñà ïðåâîçâàëè îñòàíêèòå îòêðèòî, êàòî íà
îáèêíîâåíà ïîãðåáàëíà öåðåìîíèÿ. Ïðîñòî îòêàðâàò åäèí ïîêîéíèê äî ñåëîòî ìó è òîâà å âñè÷êî. À ïî÷èòòà êúì ìúðòâèòå,
äîðè äà ñà åçè÷íèöè, å çàêîííî çàäúëæåíèå â Èçðàåë: “Àêî òè ìè ñòîðèø äîáðî ñëåä ñìúðòòà ìè, äîáðèíàòà òè å îò Áîãà...”
(Òàëìóä, Áèòèå, 96, 5.)
Íåïîãðåáàíèÿò òðóï ñå íàðè÷à íà èâðèò “ìåò ìèöâà”, ùå ðå÷å “òðóï, êîéòî å ðåëèãèîçíî çàäúëæåíèå”. Ïðèäàâàò íà
ïîãðåáåíèåòî òàêîâà ãîëÿìî çíà÷åíèå, ÷å äîðè ïúðâîñâåùåíèêúò èëè äðóãî ðúêîïîëîæåíî â äóõîâåí ñàí ëèöå (êîåí
íàïðèìåð), èëè “íàçèð” òðÿáâà ñúñ ñîáñòâåíèòå ñè ðúöå, àêî íÿìà äðóã íà ðàçïîëîæåíèå, äà èçâúðøè íåîáõîäèìèòå
1
ïðèãîòîâëåíèÿ. Âúïðåêè äîãìàòà çà îìúðñÿâàíå ïðè êîíòàêòèòå ñ òðóï. (Òàëìóä, ×èñëà, 26, 9à.)
Â òîçè ñìèñúë, êúì “ïîðòðåòà” íà Èèñóñ ìîæåì äà ïðèáàâèì îùå åäíà ÷åðòà, êîÿòî íè ãî ïðåäñòàâÿ â íîâà
ñâåòëèíà. Çíàåì çà ãîëÿìàòà ïî÷èò îòäàâàíà êúì ðîäèòåëèòå â åâðåéñêàòà ðåëèãèÿ. Èçâåñòíà íè å è ïåòàòà çàïîâåä,
ïðîäèêòóâàíà îò Áîã íà Ìîéñåé íà Ñèíàé: “Ïî÷èòàé áàùà ñè è ìàéêà ñè, çà äà òè áúäå äîáðå è çà äà æèâååø äúëãî íà
çåìÿòà, êîÿòî Ãîñïîä, Áîã òâîé, òè äàâà...” (Èçõîä, ÕÕ, 12.)
Ðàçïîëàãàìå è ñ îòêúñè îò Òàëìóäà, ïîêàçàòåëíè â òîâà îòíîøåíèå. Íî Èèñóñ íå çàñâèäåòåëñòâà óâàæåíèå êúì
ðîäèòåëèòå, íå ñàìî äîêàòî ñà æèâè, íî è êîãàòî ñà ìúðòâè. Ñúäåòå ñàìè: “Äðóã ïúê îò ó÷åíèöèòå Ìó ðå÷å: Ãîñïîäè,
ïîçâîëè ìè, ïúðâîì äà îòèäà è ïîãðåáà áàùà ñè. Íî Èèñóñ ìó ðå÷å: âúðâè ñëåä Ìåíå, è îñòàâè ìúðòâèòå äà ïîãðåáàò
ñâîèòå ìúðòúâöè.” (Ìàòåé, VIII, 21, 22.)
Èçëèçà çíà÷è, ÷å çà Èèñóñ òåçè, êîèòî ìèëîñòèâî èçâúðøâàò ïîãðåáåíèÿ è îïåëà íà òðóïîâåòå íà ñâîèòå ïîêîéíè
ìàéêà è áàùà, ñà äóõîâíè “ìúðòúâöè”. Â íåãîâèòå î÷è, çà äà áúäåø ñúðäå÷åí ó÷åíèê, áè òðÿáâàëî äà îñòàâèø òðóïà íà
ñâîÿ áàùà áàâíî äà ñå ðàçëîæè êúì áàùèíîòî îãíèùå.
Ñúäáàòà ìåæäó äðóãîòî ùå ìó ãî âúðíå, çàùîòî ìíîãî ïî-êúñíî èìïåðàòîð Þëèàí ùå çàïîâÿäà äà îòâîðÿò êðàé
Ñåâàñòèÿ ãðîáà, â êîéòî ïî÷èâà òÿëîòî íà òúé íàðå÷åíèÿ “ìúðòâåö”, “êîãîòî åâðåèòå âúçõâàëÿâàò êàòî áîã” è “êîãîòî èìàò
çà âúçêðúñíàë”. Ùå áúäå íàðåäåíî äà èçãîðÿò îñòàíêèòå ìó è äà ðàçïðúñíàò ïåïåëòà ïî âÿòúðà.
×å ñòàâà äóìà íàèñòèíàà çà ãðîáà íà Èèñóñ, èçâåñòåí êàòî òàêúâ äîðè â îíèÿ âðåìåíà, ïðåç 362 ã., äîêàçâà ñàìèÿò
òåêñò íà “Ïðîòèâ Öåëç”, ïîãðåøíî ïðèïèñâàí íà Îðèãåí. Êàçâàìå ïîãðåøíî è ùå ñå îáîñíîâåì. Ñúùåñòâóâà åäíî “Èñòèíñêî
ñëîâî”, íàðè÷àíî îùå “Ïðîòèâ õðèñòèÿíèòå”, ÷èèòî àâòîð å íåáåçèçâåñòíèÿò Öåëç. Íî ïîä òîâà èìå ñà ïîçíààòè òðèìà:
1. Öåëç Êîðíåëèé Àóòèé, ëåêàð è åðóäèò, æèâÿë ïðè âëàñòâàíåòî íà Àâãóñò, ò. å. îò 31 ã. ïð. Õðèñòà äî 14 ã. ñë.
Õðèñòà. Î÷åâèäíî òîâà íå å òîé.
2. Öåëç, ôèëîñîô åïèêóðååö (à íå ïëàòîíèê), æèâÿë â Ðèì ïî âðåìåòî íà Àíòîíèèòå, , íà êîãîòî Öúðêâàòà
ïðèïèñâà àâòîðñòâîòî íà “Èñòèíñêî ñëîâî”. Òîé áè òðÿáâàëî äà å ñú÷èíèë òîçè òåêñò êúì 180 ã. Ìåæäó 246 ã. è 250 ã.
Îðèãåí ùå ãî îïðîâåðãàå â òðóäà ñè “Ïðîòèâ Öåëç”.
3. Öåëç, ïðèÿòåë íà èìïåðàòîð Þëèàí, íåãîâ ñúó÷åíèê â Àòèíñêàòà øêîëà, ïîñëåäîâàòåë, ïðèÿòåë è ïîêëîííèê íà
Ëèâàíèé. Þëèàí ãî íàçíà÷àâà çà óïðàâèòåë íà ïðîâèíöèèòå Êàïàäîêèÿ è Öèëèöèÿ, ïðåòîð íà Âèòèíèÿ. Òîé å àâòîðúò íà
ñòðàõîâèòîòî “Èñòèíñêî ñëîâî”. Öèòèðàò ãî Ìàðöåëèí, Ëèâàíèé è â íàøå âðåìå ïèñàòåëÿò êàòîëèê Ïîë Àëàð â ñâîÿòà êíèãà
“Þëèàí”.
Àêî àâòîðúò íà “Èñòèíñêî ñëîâî” å âòîðèÿò â íàøèÿ ñïèñúê è àêî òîé ãî å íàïèñàë ïðåç 180 ã., êàê òàêà
õðèñòèÿíñêèòå ïèñàòåëè ÷àêàò öåëè ñåäåìäåñåò ãîäèíè, çà äà ìó îòãîâîðÿò? Çàùî àâòîðèòå îò êðàÿ íà âòîðè âåê è
íà÷àëîòî íà òðåòè íå ñïîìåíàâàò ñú÷èíåíèåòî? Ïîðôèðèé, Ìåëèòîí, åïèñêîïúò íà Ñàðäè, Àïîëèíàðèé Èåðîïîëñêè,
Àòèíàãîð, Àðèñòèä ñÿêàø íå ñà è ÷óâàëè çà òàçè ïðåäèçâèêàòåëíà êíèãà. Çàùî?
Çàùîòî êíèãàòà å íàïèñàíà, çà äà îáîñíîâå òîâà, êîåòî å ðåøèë èìïåðàòîð Þëèàí. Àâòîð å íåãîâèÿò ïðèÿòåë,
òðåòèÿò â íàøåòî èçðåæäàíå Öåëç. È íå Îðèãåí (óìðÿë ïðåç 254 ã.) ìó îòãîâàðÿ ñ “Ïðîòèâ Öåëç”, à åäèí àíîíèìåí àâòîð, çà
êîãîòî å ïðèåòî äà ñå íàðè÷à ïñåâäî Îðèãåí. Äîêàçàòåëñòâîòî ñå êðèå â ñëåäíèÿ ïàñàæ: “Ïîâÿðâàéòå, ÷å òîçè, çà êîãîòî âè
ãîâîðÿ, å íàèñòèíà Ñèíúò Áîæè, îùå ïîâå÷å, ÷å ïî åäèí ñðàìåí íà÷èí áå ïîäëîæåí íà íàé-ïîçîðíîòî íàêàçàíèå, è îùå, ÷å
ñúâñåì íàñêîðî êúì íåãî ñå îòíåñîõà ïî íàé-äîëåí íà÷èí...” (Ïñåâäî Îðèãåí, “Ïðîòèâ Öåëç”). Òîâà “ñúâñåì íàñêîðî”
î÷åâèäíî ñå îòíàñÿ äî îòâàðÿíåòî íà ãðîáà êðàé Ñåâàñòèÿ, â Ñàìàðèÿ, è èçãàðÿíåòî íà êîñòèòå, ïðåìåñåíè ñ æèâîòèíñêè,
ïðåâúðíàòè â ïåïåë è ðàçïðúñíàòè ïî âÿòúðà. Òîâà ñòàâà ïðåç àâãóñò 362 ã. ïî çàïîâåä íà èìïåðàòîð Þëèàí.
1
Трябва между другото да отбележим едно съществено противоречие между Евангелието на Лука и Деянията, редактирани от същия.
В Евангелието Иосиф Ариматиец, „Гробаря”, е този, който сваля Иисус от кръста и го пуска в гроба. В Деянията (ХІІІ, 29, 30) това са
„евреите”.
w
wwww
È òàêà ãðîáúò êðàé Ñåâàñòèÿ, îòâîðåí íà òàçè äàòà, ñúâñåì íå å ãðîáúò íà Êðúñòèòåëÿ, à ãðîáúò íà Èèñóñ, çàùîòî
Èîàí Êðúñòèòåë íå å áèë ïîäëîæåí íà “íàé-ïîçîðíîòî íàêàçàíèå” (êðúñòà). Çàñòèãà ãî ïî-ïî÷òåíà ñìúðò - îáåçãëàâÿâàíå,
îáèêíîâåíî îòñúæäàíî íà ðèìñêèòå ãðàæäàíè. Íåùî ïîâå÷å, íèêîãà íå å íàðè÷àí “Ñèí Áîæè”, òèòëà, çàïàçåíà çà Èèñóñ.
Íàêðàÿ ðàçïîëàãàìå ñ îùå åäíî äîêàçàòåëñòâî çà ñúùåñòâóâàíåòî íà òðóï, ñúîòâåòíî íà ãðîá, òîçè ïúò îò ïúðâèòå
ãîäèíè íà ïåòè âåê, îí408 ã. äî 411 ã. Þëèàí, åïèñêîï íà Õàëèêàðíàñ, â êîðåñïîíäåíöèÿ ñúñ Ñåâåð, åïèñêîï íà Àíòèîõèÿ,
ïðåç òåçè òðè ãîäèíè ïîääúðæà òåçàòà çà àáñîëþòíàòà è âå÷íà íåòëåííîñò íà òÿëîòî íà Èèñóñ. Íàïðîòèâ, ñïîðåä Ñåâåð
Àíòèîõèéñêè òîâà òÿëî å ïîäâëàñòíî íà ðàçëîæåíèåòî êàòî âñè÷êè ÷îâåøêè òåëà, äî ìîìåíòà â êîéòî å èçâèñåíî äà ñåäíå
îò äÿñíàòà ñòðàíà íà ñâîÿ Îòåö, ãîðå â íåáåñàòà, ò. å. äî Âúçíåñåíèåòî.
Ñåâåð äîáðå âèæäà îïàñíîñòòà îò òåçàòà íà Þëèàí Õàëèêàðíàñêè. Àêî òÿëîòî íà Èèñóñ âèíàãè å áèëî íåòëåííî,
òîé íå áè ìîãúë äà ñòðàäà, íèòî äà áúäå íàðàíåí îò áè÷óâàíåòî, îò ðàçïÿòèåòî íà êðúñòà è îò óäàðà ñ êîïèåòî íàêðàÿ. Â
òàêúâ ñëó÷àé âñè÷êî áè áèëî ñàìî ïðèâèäíîñò, èëþçèÿ. Þëèàí Õàëèêàðíàñêè ñå ïðèñúåäèíÿâà êúì äîêåòèçìà è
ìàðêèîíèçìà â òåõíèòå äîêòðèíàëíè êðàéíîñòè. Îñâåí òîâà, àêî òÿëîòî íà Èèñóñ å íåòëåííî îò ñàìîòî ñè ñúçäàâàíå, íå áè
ìîãëî äà ñòàíå âúçêðåñåíèå â òî÷íèÿ ñìèñúë íà òåðìèíà, íèòî ïðåâúïëúùàâàíå â ÷îâåøêèÿ ñìèñúë íà äóìàòà.
Ñåâåð ñìÿòà, ÷å ðàçïîëàãà ñúñ ñèëåí àðãóìåíò. Ùîì ñà âçåëè ìåðêè äà ïîêðèÿò òðóïà íà Èèñóñ ñ ìèðî è àëîå,
âúçäåéñòâàùè ïðîòèâîçàãíèâàùî, çíà÷è ñà ñå îïàñÿâàëè îò åñòåñòâåíîòî ðàçëàãàíå, ïðèñúùî íà âñè÷êè ÷îâåøêè
ñúùåñòâà.
Íî îò öÿëàòà òàçè òúíêà äèñêóñèÿ ìåæäó íàøèòå äâàìà åïèñêîïè èçëèçà, ÷å â íà÷àëîòî íà ïåòè âåê ïðîáëåìúò å
äà ñå óñòàíîâè, äàëè, äîêàòî å áèë â ãðîáà, òðóïúò íà Èèñóñ å ÷àêàë èëè íå ñâîåòî âúçíåñåíèå, çà äà ñòàíå íåòëååí.
Òàçè äèñêóñèÿ íàëàãà êàòåãîðè÷íî (è ïî èìïåðàòèâåí íà÷èí, àêî ñå èìà äóõîâíèÿ àâòîðèòåò íà ó÷àñòíèöèòå),
ñúùåñòâóâàíåòî íà òðóï íà Èèñóñ... Íî ïî îíîâà âðåìå àíîíèìíèòå ïèñàðè, ðåäàêòèðàùè ðúêîïèñèòå íà Åâàíãåëèÿòà îò
Íîâèÿ çàâåò íà ãðúöêè åçèê (åäèíñòâåíèòå äîñòèãíàëè äî íàñ), âå÷å òâúðäÿò, ÷å ó÷åíèöèòå è ñâåòèòå æåíè ñà çàâàðåëè
ãðîáà ïðàçåí, ÷å â íåãî íå å èìàëî íèêàêúâ òðóï, à êúðïèòå è ïëàùàíèöàòà íàìåðèëè ñãúíàòè âñòðàíè. Èìàëî è àíãåëè,
ãàðàíòè çà ñòàíàëîòî.
Öúðêâàòà âèæäà ïðèáëèæàâàùàòà îïàñíîñò è âåäíàãà ðåàãèðà ïî ñâîÿ ñè íà÷èí. Ðàçïîðåæäà ñå ïèñìàòà íà Þëèàí
Õàëèêàðíàñêè è Ñåâåð Àíòèîõèéñêè, ïî-òî÷íî òåõíèòå êîïèÿ, êîèòî ñå ðàçïðîñòðàíÿâàò, äà áúäàò èçãàðÿíè îò õðèñòèÿíèòå
âåäíàãà ùîì ïîïàäíàò â ðúöåòå èì, áåç äà ñå çàïîçíàâàò ñúñ ñúäúðæàíèåòî èì. Èíà÷å ãè î÷àêâà îòëú÷âàíå îò Öúðêâàòà.
Íî èñòîðè÷åñêàòà èñòèíà å çàïàçåíà. Íå âñè÷êî å èçãóáåíî. Òîâà, êîåòî å îñòàíàëî, å ïóáëèêóâàíî è ïîâå÷å íÿìà
ðèñê äà áúäå óíèùîæåíî.
Â “Áèáëåéñêè àòëàñ çà âñè÷êè” îò ïðåïîäîáíèÿ îòåö Ëþê Ãðîëåíáåðã (Ïàðèæ-Áðþêñåë, 1965) ÷åòåì ñëåäíîòî:
“Ïðåç 1952 ã. â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà áëèçî äî “Äîìèíóñ Ôëåâèò” ñà îòêðèòè îñòàíêè îò ãðîáîâå îò âðåìåòî íà
Èèñóñ. ×àñò îò òÿõ ïðåäñòàâÿìå òóê (ñíèìêà íà ñòð. 41). Îêàçâà ñå, ÷å òàì èìà ãîëÿì áðîé êîñòíèöè, ò. å. ìàëêè êàìåííè
êîâ÷åçè, ñúäúðæàùè êîñòè íà ìúðòúâöè. ×åñòî âúðõó òÿõ å èçïèñàíî èìåòî íà ïîêîéíèêà, áèëî íà ãðúöêè åçèê, áèëî íà
àðàìåéñêè. Ìåæäó òÿõ ñðåùàìå èìåíàòà íà Èàèð, Ìàðòà, Ìàðèÿ, Ñèìîí Âàðéîíà, Èèñóñ, Ñàëîìåÿ, Ôèëîí îò Êèðèíèÿ.”
Òåçè îòêðèòèÿ âîäÿò äî ðàçëè÷íè èçâîäè â çàâèñèìîñò îò òðè õèïîòåçè:
à) Àêî ìàëêèòå êîñòíèöè ñà ôàëøèôèêàòè, òî òå ñà èçãîòâåíè âúâ âðåìå, êîãàòî òîâà ñè ñòðóâà òðóäà. Ñèãóðíî ñà
ïðåäíàçíà÷åíè çà ïîêëîííèöèòå è òîâà íè âðúùà â íàé-îòäàëå÷åíèòå âðåìåíà, êúì ñðåäàòà íà ÷åòâúðòè âåê, ïðè
âëàñòâàíåòî íà Êîíñòàíòèí. À ùîì ñå ïðåäëàãà íà ïîêëîííèöèòå êàìåííî êîâ÷åæå, ñúäúðæàùî êîñòèòå íà Èèñóñ, çíà÷è
ëåãåíäàòà çà âúçêðåñåíèåòî, çà “áåçñëåäíîòî èç÷åçâàíå” íà òðóïà è óæ íàìåðåíèÿ ïðàçåí ãðîá, îùå íå å ñú÷èíåíà. Òîâà
ïîòâúðæäàâà ñòîéíîñòòà íà ñïîðà ìåæäó Þëèàí Õàëèêàðíàñêè è Ñåâåð Àíòèîõèéñêè. Ñúùî òàêà, ÷å â îíàçè åïîõà ïðèåìàò,
÷å Ñèìîí-Ïåòúð, Âàðéîíà, å óìðÿë ïðåç 47 ã. â Èåðóñàëèì, à íå â Ðèì ïðåç 67 ã.
á) Àêî êîñòíèöèòå ñà àâòåíòè÷íè, ñòàâà îùå ïî-ñåðèîçíî. Çíà÷è Èèñóñ å óìðÿë è å ïîãðåáàí êàòî âñè÷êè îñòàíàëè
õîðà. Íå å èìàëî âúçêðåñåíèå, èçïàðåíèå è åâõàðèñòèÿ íà ïëúòñêîòî ìó òÿëî, ùîì êîñòèòå ìó ñà çàïàçåíè ñïîðåä
èóäåéñêèÿ îáè÷àé, äúëãî âðåìå ñëåä èçíàñÿíåòî èì îò ïúðâîíà÷àëíèÿ ãðîá. Ñúùèòå çàáåëåæêè ñå îòíàñÿò è çà òðóïà íà
Ñèìîí-Ïåòúð.
â) Èèñóñ, ÷èÿòî êîñòíèöà å îòêðèòà, íå å Õðèñòîñ. Â òàêúâ ñëó÷àé, çà êîé Èèñóñ ñòàâà äóìà? Êàê äà ñè ïðåäñòàâèì,
÷å âñè÷êè äðóãè ëèöà ïðèíàäëåæàò êúì êðúãà îò áëèçêè è ðîäíèíè íà îôèöèàëíèÿ Èèñóñ è ÷å ñ òÿõ å ñìåñåí íÿêîé äðóã
Èèñóñ? Àêî äîïóñíåì, ÷å ñå îòíàñÿ çà íÿêîé äðóã Èèñóñ, íî îò ñúùèÿ ðîä, òîâà ùå ïîäêðåïè âåðñèÿòà çà áðàòà-áëèçíàê, çà
“òàîìà”. Àêî å òàêà, çíà÷è íÿìà ÷óäîòâîðíî çà÷àòèå íà åäèíñòâåíèÿ Áîæè Ñèí ñ ó÷àñòèåòî íà Ñâåòèÿ Äóõ...
Òîâà ñà âñå èçâîäè, êîèòî ïðåïîäîáíèÿ îòåö Ãðîëåíáåðã íå ïðåäïîëàãà, êîãàòî ñúîáùàâà çà òîâà îòêðèòèå.
23
ßÂßÂÀÍÈßÒÀ È ÂÚÇÍÅÑÅÍÈÅÒÎ ÍÀ ÈÈÑÓÑ
w
wwww
Прочетох, разбрах, отхвърлих...
ИМПЕРАТОР ЮЛИАН
Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å àêî ïðåç 362 ã. õðèñòèÿíèòå âñå îùå èäâàò êðàé Ñåâàñòèÿ, â Ñàìàðèÿ, äà ñå ïîêëîíÿò ïðåä
ãðîáà íà òÿëîòî íà Èèñóñ, çíà÷è âÿðâàíåòî â òåëåñíîòî è ïëúòñêî “Âúçíåñåíèå” îùå íå å îôîðìåíî. Òîâà, êîåòî ïî-ëåñíî
ñè ïðåäñòàâÿò, å, ÷å íåãîâèÿò äóõ è äóøà, ñâúðçàíè â åäíà èç÷åçâàùà ôîðìà, ñå èçêà÷âàò íà íåáåñàòà, çà äà çàåìàò ìÿñòî
îò äÿñíàòà ñòðàíà íà Áîãà. Òîâà ñõâàùàíå íå èçêëþ÷âà êóëòà êúì òåëåñíèòå îñòàíêè íà Èèñóñ â åäèí òâúðäå ìàòåðèàëåí
ãðîá. È äèñêóñèÿòà íà äâàìàòà òâúðäå ïðàâåäíè åïèñêîïè Þëèàí è Ñåâåð ãî ïîäêðåïÿ áåç óãîâîðêè.
Åäâà ñëåä îñêâåðíÿâàíåòî íà ãðîáà îò èìïåðàòîð Þëèàí è ñëåä èçãàðÿíåòî íà îñòàíêèòå íà Èèñóñ âúçíèêâà
ëåãåíäàòà çà íåãîâîòî òåëåñíî, ïëúòñêî Âúçíåñåíèå. Íî òúé êàòî òîãàâà ëèïñâàò íà÷èíè âñè÷êî äà ñå ñèíõðîíèçèðà
ãðèæëèâî, ñåðèîçíè ïðîòèâîðå÷èÿ ïðîòèâîïîñòàâÿò åäèí íà äðóã àíîíèìíèòå ðåäàêòîðè.
Ñïîðåä Ëóêà, ó÷åíèê íà Ïàâåë, ñúñòàâèë Äåÿíèÿòà íà àïîñòîëèòå (I, 1-11) Èèñóñ ïðåêàðâà ÷åòèðèäåñåò äíè â
ïðèñúñòâèåòî íà ñâîèòå ó÷åíèöè ñëåä èç÷åçâàíåòî ñè îò ãðîáà. Òîçè äúëúã ïðåñòîé å íåñúâìåñòèì ñ ÿâÿâàíèÿòà èëè
ìàòåðèàëèçàöèèòå, êîèòî èçáðîÿâà Ïàâåë â ñâîåòî “Ïúðâî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè” (ÕV, 3-11). Î÷åâèäíî Ïîñëàíèÿòà íà
Ïàâåë ïðåäõîæäàò ñúñòàâÿíåòî íà Äåÿíèÿòà îò íåãîâèÿ ñåêðåòàð Ëóêà.
Îò äðóãà ñòðàíà, ðàçêàçúò â Äåÿíèÿòà íå ñå âðúçâà ñ òîçè îò Åâàíãåëèåòî îò ñúùèÿ Ëóêà (ÕÕIV, 50-53), êîåòî ñúùî
ãè ïðåäõîæäà. Ñïîðåä Ëóêà â ñàìèÿ äåí íà ñâîåòî Âúçêðåñåíèå, èëè íàé-êúñíî íà ñëåäâàùèÿ, Èèñóñ çàâåæäà åäèíàäåñåòòå
ó÷åíèöè äî Âèòàíèÿ, áëèçî äî Èåðóñàëèì, ñëåä êîåòî ãè íàïóñêà, çà äà ñå èçäèãíå â íåáåñàòà.
Äðóãè õðèñòèÿíñêè òåêñòîâå ñúùî ïðîòèâîðå÷àò íà òåçàòà çà ïðîäúëæèòåëíèÿ ïðåñòîé ïðåäè Âúçíåñåíèåòî, çà
êîéòî ãîâîðÿò Äåÿíèÿòà. Òàêà â “Ïîñëàíèåòî íà Âàðíàâà” (ïúðâàòà ÷åòâúðò íà âòîðè âåê) Âúçíåñåíèåòî ñëåäâà íåçàáàâíî
ñëåä Âúçêðåñåíèåòî. Ñúäåòå ñàìè: “Ñåãàøíèòå ñàáàòè íèêàê íå ìè õàðåñâàò, à ñàìî òîçè, êîéòî àç ïðàâÿ, è â êîéòî,
ñëàãàéêè êðàé íà ñâåòà, ùå îñâåòÿ îñìèÿ äåí, ùå ðå÷å äðóã åäèí ñâÿò. Åòî çàùî íèå ÷åñòâàìå ñ ðàäîñò îñìèÿ äåí, â êîéòî
Èèñóñ å âúçêðúñíàë è â êîéòî, ñëåä êàòî ñå å ïîêàçàë, ñå å âúçêà÷èë íà íåáåñàòà.” (“Ïîñëàíèå íà Âàðíàâà”, Õ, 8, 9.)
Â “Åâàíãåëèå îò Ïåòúð” àíãåëúò êàçâà íà Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà è íà íåéíèòå ïðèÿòåëêè, êîèòî òîêó-ùî ñà óñòàíîâèëè,
÷å êàìúêúò å òúðêóëíàò íàñòðàíè è ÷å ãðîáúò å ïðàçåí: “Çàùî ñòå äîøëè? Êîãî òúðñèòå? Íå å ëè òîâà òîçè, êîéòî áåøå
ðàçïíàò? Òîé âúçêðúñíà, çàìèíà ñè. Àêî íå âÿðâàòå, íàâåäåòå ñå è âèæòå ìÿñòîòî, êúäåòî áåøå ïîëîæåí: íÿìà ãî òàì,
çàùîòî âúçêðúñíà è çàìèíà çà ìÿñòîòî, îòêúäåòî å áèë èçïðàòåí...” Òîãàâà, óïëàøåíè, æåíèòå ñå ðàçáÿãàõà...” (“Åâàíãåëèå
îò Ïåòúð”, 56, 57.)
Òåðòóëèàí å ïðèâúðæåíèê íà äðóãà, ðàçëè÷íà âåðñèÿ: “Ñëåä äâà äíè, íà òðåòèÿ, îòêàêòî ñëàâíî áå âúçêðúñíàë
èçïîä çåìÿòà, òîé áå ïðèåò íà íåáåòî, îòêúäåòî áå äîøúë...”
Äðóã òåêñò, íå ïî-ìàëêî äðåâåí, Epistola Apostularum (62, 51), ðàçïîëàãà Âúçêðåñåíèåòî è Âúçíåñåíèåòî â åäèí è
ñúù äåí. Â òîâà ïîñëàíèå Èèñóñ, ñëåä êàòî å äàë ïîñëåäíèòå ñè íàïúòñòâèÿ íà ñâîèòå õîðà, èì êàçâà: “Åòî ÷å ñëåä òðè äíè
è òðè ÷àñà Òîçè, êîéòî ìå èçïðàòè, ùå äîéäå, çà äà ñè òðúãíà ñ Íåãî... È òúêìî áå ïðîèçíåñúë òåçè ñëîâà, èçáóõíà
ãðàìîòåâèöà, çåìÿòà ñå ðàçòðåïåðè è îáëàê îòíåñå Èèñóñà...” (“Ïîñëàíèå íà Àïîñòîëèòå” LÕII, 51.)
Î÷åâèäåí å ôàêòúò, ÷å ïðåç âòîðè âåê Öúðêâàòà ÷åñòâà ñàìî Âåëèêäåí è Ïåòäåñåòíèöà, íî íå è Âúçíåñåíèå.
Íåùî, êîåòî íè äîêàçâà, ÷å çà òîãàâàøíèÿ õðèñòèÿíñêè ñâÿò Âåëèêäåí (Âúçêðåñåíèå) ñúâïàäà ñ Âúçíåñåíèå. Â êðàÿ íà
÷åòâúðòè âåê Èåðóñàëèìñêàòà öúðêâà ÷åñòâà Âúçíåñåíèå ïåòäåñåò äíè ñëåä Âåëèêäåí, ò. å. â äåíÿ íà Ïåòäåñåòíèöà. À ïî
ñúùîòî âðåìå ñâåòè Ïàâëèí ñïîìåíàâà êàòî ãîëåìè õðèñòèÿíñêè ïðàçíèöè ñàìî Êîëåäà, Áîãîÿâëåíèå, Âåëèêäåí è
Ïåòäåñåòíèöà.
Åäâà â íà÷àëîòî íà ïåòè âåê, çíà÷è ñëåä äèñêóñèÿòà ìåæäó Þëèàí Õàëèêàðíàñêè è Ñåâåð Àíòèîõèéñêè, à è ñëåä
áðóòàëíîòî ðåøåíèå íà Öúðêâàòà äà çàëè÷è âñÿêàêâà ñëåäà îò òîâà ïðåðåêàíèå, Èîàí Çëàòîóñò (óìðÿë ïðåç 405 ã.) è
Àâãóñòèí (óìðÿë ïðåç 430 ã.) ùå ìîãàò äà ðàçêàæàò çà ïðàçíóâàíå íà Âúçíåñåíèå ÷åòèðèäåñåò äíè ñëåä Âåëèêäåíñêîòî
âúçêðåñåíèå, êàêòî å è â íàøè äíè.
Ìîæåì äà ñúæàëÿâàìå, ÷å ïðåç àâãóñò 362 ã. Þëèàí Âåðîîòñòúïíèê çàïîâÿäâà äà óíèùîæàò òÿëîòî íà Èèñóñ. Àêî
òîâà íå áåøå ñòàíàëî, Öúðêâàòà åäâà ëè ùåøå äà ïîñìåå äà îòèäå òîëêîâà äàëå÷å â ìèòà çà íåãîâîòî âúçêðåñåíèå.
È òàêà, îêàçâàìå ñå ïðåä íÿêîëêî âåðñèè çà ïåðèîäà îò âðåìå, êîéòî å èçìèíàë îò Âúçêðåñåíèåòî íà Èèñóñ äî
íåãîâîòî ÿâÿâàíå ïðåä ó÷åíèöèòå è íàé-áëèçêèòå ìó æåíè:
à) åäèí äåí ñïîðåä Ëóêà â íåãîâîòî Åâàíãåëèå (ÕÕIV, 1-53);
á) åäèí äåí ñïîðåä “Åâàíãåëèåòî îò Ïåòúð” (56, 57);
â) åäèí äåí ñïîðåä Òåðòóëèàí (160-240);
ã) åäèí äåí ñïîðåä “Ïîñëàíèå íà Àïîñòîëèòå” (LÕII, 51);
ä) îñåì äíè ñïîðåä “Ïîñëàíèå íà Âàðíàâà” (Õ, 8, 9);
å) ÷åòèðèäåñåò äíè ñïîðåä Ëóêà â íåãîâèòå “Äåÿíèÿ íà àïîñòîëèòå” (I, 3).
w
wwww
Çà Ìàòåé âúïðîñíèÿò ïåðèîä íå å óòî÷íåí, íî òîé ìîæå äà áúäå ïðåñìåòíàò îò âðåìåòî, êîåòî å íåîáõîäèìî, çà
äà ñå îòèäå îò Èåðóñàëèì äî Ãàëèëåÿ, êúäåòî Èèñóñ èìà ñðåùà ñúñ ñâîèòå ó÷åíèöè (ÕÕVIII, 10). Òîâà ñà îêîëî ñòî è
ïåòäåñåò êèëîìåòðà ïî òîãàâàøíèÿ ðèìñêè ïúò. Èëè òðè äíè õîäåíå. Çíà÷è Ìàòåé å ïîääðúæíèê íà òðèäíåâíèÿ ïåðèîä.
Ìàðêî å ñêëîíåí äà äàäå ñúùèÿ îòðÿçúê îò âðåìå êàòî Ëóêà â íåãîâîòî Åâàíãåëèå, íî ñ åäèí äåí ïîâå÷å. Èîàí (ÕÕ è ÕÕI)
ñå îïèòâà äà îãðàíè÷è ñúùèÿ ïåðèîä íà äåâåò èëè äåñåò äíè.
Îò âñè÷êè òåçè ðàçíîáîéíè âåðñèè âñå ïàê ñòèãàìå äî èçâîäà, ÷å âðåìåòî, çà êîåòî Èèñóñ ñå ïîÿâÿâà íåî÷àêâàíî
ïðåä ñâîèòå ó÷åíèöè, å ìíîãî ìàëêî.
Íî èìà è äðóãè, îùå ïî-ó÷óäâàùè òâúðäåíèÿ. Ñðåä òÿõ ñà äâå ïðåäàíèÿ çà ìåñòàòà, êúäåòî ñòàâàò òåçè ÿâÿâàíèÿ
íà Èèñóñ. ßâÿâàíèÿòà â Ãàëèëåÿ ñå ëàíñèðàò îáùî îò Ìàòåé, îò Ìàðêî (áåç àïîêðèôíàòà ÷àñò, êîÿòî âñè÷êè ïðèçíàâàò çà
òàêàâà - ñëåä ÕVI, 8), îò äîïúëíåíèåòî êúì Èîàí, âêëþ÷âàùî öÿëàòà ÕÕI ãëàâà, ñúùî àïîêðèôíà, è îò “Åâàíãåëèåòî îò
Ïåòúð”.
ßâÿâàíèÿòà â Èóäåÿ äúëæèì íà Ëóêà, íî ôèíàëíèÿ àïîêðèô (ÕVI, 9-20) íà Ìàðêî, , è íà Èîàí ñ èçêëþ÷åíèå íà
äîïúëíåíèåòî ìó (öÿëàòà ÕÕI ãëàâà).
Òîâà ñà âñå èñòèíñêè ñâèäåòåëè, ïðåêè ó÷åíèöè íà Èèñóñ - Ìàòåé, Ìàðêî è Èîàí. È åäèí ïðÿê ó÷åíèê íà Ïàâåë,
êàêúâòî å Ëóêà. Òå íå ñà óäåíîäóøíè, ïîíå ïúðâèòå òðèìà, îòíîñíî ïðîâèíöèÿòà, êúäåòî ñå ïîòâúðæäàâà âúçêðåñåíèåòî íà
òåõíèÿ ó÷èòåë. Ùå ñå ñúãëàñèì, ÷å òîâà ðàçíîãëàñèå å íàé-ìàëêîòî íåðàçáèðàåìî. Çàùîòî â êðàÿ íà êðàèùàòà, àêî å
òðÿáâàëî äà èçâúðâÿò ñòî è ïåòäåñåò êèëîìåòðà ïåøêîì, çà äà ñòèãíàò äî Ãàëèëåÿ è ãî âèäÿò ÷àê òàì, òîâà å íåùî, êîåòî
íå ìîæå äà ñå çàáðàâè. Èëè äà ñå îáúðêà ñ ÿâÿâàíå íà ìÿñòî, â Èåðóñàëèì...
Âñè÷êè òåçè ïðîòèâîðå÷èÿ ùå îòâîðÿò ïî-êúñíî ìíîãî ðàáîòà íà àíîíèìíèòå ïèñàðè, çàåëè ñå äà ðåäàêòèðàò
òåêñòîâå, êîèòî íà âñÿêà öåíà òðÿáâà äà çàùèòÿò ëåãåíäàòà çà âúçêðåñåíèåòî íà Èèñóñ. È äà ïîêðèÿò ñúñ çàáðàâà ôàêòà, ÷å
áðàòúò áëèçíàê, “òàîìà” (áëèçíàê íà èâðèò), ïðåâúðíàë ñå â Òîìà (àïîñòîë, íèêîãà íå ñúùåñòâóâàë ïîä òîâà èìå, êîåòî íå å
ñòàðîåâðåéñêî) å ñúó÷àñòíèê â õèòðîñòòà, която сега ни предстои да изследваме.
Âå÷å âèäÿõìå, ÷å Èèñóñ èìà áðàò áëèçíàê. Öèòèðàí áå êîïòñêè ðúêîïèñ îò ÷åòâúðòè âåê, ïðî÷óòîòî “Åâàíãåëèå îò
Âàðòîëîìåé”, â êîåòî òîé ãî ïîçäðàâÿâà ïî ñëåäíèÿ íà÷èí: “Ïðèâåò íà òåá, áëèçíàêî ìîé, âòîðè Õðèñòîñ...” Òúêìî òîçè
áëèçíàê èãðàå ãëàâíàòà ðîëÿ â ïñåâäîÿâÿâàíèÿòà.
Îùå ïî-çëå, òåçè ïñåâäî è òîëêîâà ðåäêè “ÿâÿâàíèÿ” ùå áúäàò ïðèäðóæåíè îò ó÷óäâàùî ðàçòî÷èòåëíè ïðåäïàçíè
ìåðêè. Òàêà Ñïàñèòåëÿ ùå íàðåäè äà ïðåäàäàò íà ó÷åíèöèòå ìó äà èçâúðâÿò ïîâå÷å îò ñòî êèëîìåòðà äî Ãàëèëåÿ, êúäåòî
äà óñòàíîâÿò òðèóìôà ìó. Òàì ðèìëÿíèòå âñå îùå íå çíàÿò çà ñìúðòòà ìó è å âúçìîæíî äà ñå ïîÿâè, áåç äà ðèñêóâà
ïîâòîðíî çàëàâÿíå. Çàðúêàòà ïðåäàâà ïî ïîâå÷å îò ëþáîïèòåí íà÷èí åäèíèÿò îò àíãåëèòå, êîèòî î÷àêâàëè æåíèòå êðàé
ãðîáà ìó: “Íî èäåòå, îáàäåòå íà ó÷åíèöèòå Ìó è íà Ïåòðà, ÷å Òîé íè ïðåâàðè â Ãàëèëåÿ; òàì ùå Ãî âèäèòå, , êàêòî âè áå
êàçàë...” (Ìàðêî, ÕVI, 7.)
Òîé ãè áèë “ïðåâàðèë”? Íî äàëè òîãàâà è òîé íå å òðúãíàë ïåøêîì? Àêî íàèñòèíà å âúçêðúñíàë è å íàäàðåí ñúñ
ñëàâíî òÿëî, ïðîñëîâóòîòî “âúçêðúñíàëî òÿëî” íà òåîëîçèòå, íî òîé æèâåå â äðóãî èçìåðåíèå è çíà÷è, ñå ïðèäâèæâà ïî÷òè
ìîìåíòàëíî.
Ìåæäó äðóãîòî, íàïóñêàéêè ãðîáà â Èåðóñàëèì, òîé èçîñòàâÿ ïëàùàíèöàòà è êúðïèòå, è áè òðÿáâàëî äà å îñòàíàë
÷èñòî ãîë. ßâÿâà ñå íîâ, ñúùåñòâåí ïðîáëåì, êîéòî, äîêîëêîòî íè å èçâåñòíî, íå å ðàçãëåæäàí îò ëèáåðàëíèòå êðèòèöè.
Òîâà íîâî, òðèèçìåðíî “òÿëî” å ñàìî “ñïèðèòóàëèçàöèÿ” íà ïðåäèøíîòî, êîåòî îáà÷å ìó ïîçâîëÿâà ñúùåâðåìåííî äà ñå
õðàíè, ïèå è äèøà (íåùî íåâúçìîæíî çà åäèí ïðèçðàê). Òà, êàê ëè å îáëå÷åíî òîâà ñúâúðøåíî “òÿëî”? Äàëè Èèñóñ å ïîåë
îò ãðîáà íàïúëíî ãîë, èëè àíãåëèòå ñà ìó äîíåñëè îáëåêëî, ñúâìåñòèìî ñ åâðåéñêèÿ Çàêîí? Äàëè íå ñà ìó ñëîæèëè
“êóôèå” íà ãëàâàòà? Èëè ñà ìó äàëè ëåíåíà òóíèêà, ïàëòî, ãàðíèðàíî ïî úãëèòå ñ ðèòóàëíèòå ïèñêþëè, äâà êîëàíà, åäèíèÿò
êîæåí, äðóãèÿò âúëíåí, è ñàíäàëè íà êðàêàòà?
Èëè ùå òðÿáâà äà äîïóñíåì, ÷å “ïðîñëàâåíîòî òÿëî” îò ñàìî ñåáå ñè ïðèòåæàâà íåùî êàòî îáëåêëî? Àêî ëè äà,
òîâà îáÿñíåíèå ñå ñáëúñêâà ñ ïðèíöèïà çà “ðåñòèòóöèÿ” íà ïúðâîíà÷àëíàòà àäàìîâà ïðèâèëåãèÿ, çàùîòî, êàêòî ñå êàçâà â
“Áèòèå”: “È áÿõà äâàìàòà ãîëè, Àäàì è æåíà ìó, è íå ñå ñðàìóâàõà.” (Áèòèå, II, 25.) À àêî ñëàâíèÿò Èèñóñ å áèë äëúæåí äà
ñå îáëå÷å, îçíà÷àâà, ÷å îùå íå ñå å ñäîáèë ñ âñè÷êèòå ïðèâèëåãèè íà Àäàì.
Îò äðóãà ñòðàíà, âúíøíèÿ ìó âèä òúðïè ïðîìÿíà è áëèçêèòå ìó íå ãî ðàçïîçíàâàò. Òàêàà êðàé ãðàäèíàòà, ïðåä
ïðàçíèÿ ãðîá, Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà ãî ïðèïîçíàâà ñ ãðàäèíàðÿ (Èîàí, ÕÕ, 15). Ïî ïúòÿ çà Åìàóñ òîé çàñòèãà äâàìà ñâîè
ó÷åíèöè, äúëãî ðàçãîâàðÿ ïúòüîì ñ òÿõ è òå ïàê íå ãî ïîçíàâàò. Ñàìî êîãàòî ñå íàìèðà âúòðå â æèëèùå, íå ñå êðèå.
Îñíîâàíèåòî çà âñè÷êèòå òåçè ìåðêè å ëåñíî ðàçáèðàåìî. Áëèçíàêúò, çàãàäú÷íèÿ “òàîìà”, ïðèëè÷à íà Èèñóñ
òîëêîâà, êîëêîòî áëèçíàê ïðèëè÷à íà ñâîÿ áðàò. Àêî òîé ñå ïîêàçâà ñ îòêðèòî ëèöå, ìàêàð è âñå äà å áèë âñòðàíè äîòîãàâà,
ïðèëèêàòà ùå ãî èçäàäå êàêòî ïðåä åâðåèòå, òàêà è ïðåä ðèìñêèòå ëåãèîíåðè, ùå ãî àðåñòóâàò îòíîâî, è òîãàâà, êðàé íà
÷óäåñàòà. À äà ñå ïðåäñòàâè êàòî “ïîñìúðòåí” ïîáåäèòåë ïðåä Ïèëàò, Èðîä è Êàèàô âúîáùå íå ìîæå è äà ñå ïîìèñëè!
Ïîðàäè òîâà íàøèÿò áëèçíàê ñå äâèæè ãðèìèðàí è èìåííî ïîðàäè òàçè ïðè÷èíà, â ãðàäèíàòà èëè ïî ïúòÿ, íèòî ìàðèÿ
Ìàãäàëèíà, íèòî ó÷åíèöèòå, ïîåëè êúì Åìàóñ, íå ãî ïîçíàâàò. Òàêà å, êîãàòî å íà îòêðèòî, íî ùîì å ïîä ïîêðèâ, íåùàòà
âå÷å ñà äðóãè.
Ùî ñå îòíàñÿ äî íåãîâèòå âíåçàïíè “èç÷åçâàíèÿ”, íå ñå íàëàãà äà ïðåìèíàâà ïðåç ñòåíè. “Áàíã”, ïðàõ÷åòî, êîåòî
òàéíî ñå èçñèïâà â ÷àøàòà, òàêà ÷åñòî èçïîëçâàíî â ïðèêàçêèòå îò “Õèëÿäà è åäíà íîù”, çà äà ñå çàìàå è ïðèñïè ãåðîÿò, å
w
wwww
ñúâñåì äîáðå ïîçíàòî â Ïàëåñòèíà è öåëèÿ Áëèçúê èçòîê â îíèÿ âðåìåíà. À àêî òî ëèïñâà, åäèí ôàêèð ùå ïðèëîæè
1
õèïíîòè÷åñêèòå ñè óìåíèÿ áåç ïðîáëåìè .
Íî òàçè ðîëÿ å ðèñêîâàíà çà èçïúëíåíèå. Òàêà ÷å áè òðÿáâàëî äà ïîáúðçàò è äà ñúêðàòÿò èçÿâèòå íà
ïñåâäîâúçêðúñíàëèÿ Èèñóñ. È ïî÷òè ñâåòêàâè÷íî, çà íÿêîëêî äíè, íàøèÿò áëèçíàê ùå îðãàíèçèðà ñâîåòî “âúçíåñåíèå” ñúñ
ñúòðóäíè÷åñòâîòî íà îáè÷àéíèòå ñè ñúáðàòÿ Ïåòúð, Èàêîâ è Èîàí. À “ïåòñòîòèíòå áðàòÿ”, çà ÷èåòî ñâèäåòåëñòâî ãîâîðè
Ïàâåë â ñâîåòî “Ïúðâî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè”, ÕI, 6, ùå âèäÿò îò íåãî ñàìî ïëàìúöè è äèì, çàùîòî ïàê ñå ïðèáÿãâà äî
ïèðîòåõíèêàòà, êàêâàòî å áèëà çà âðåìåòî ñè. È êàêòî ñå òâúðäè â Äåÿíèÿòà, “è îáëàê Ãî ïîäçå èçïðåä î÷èòå èì...”
Íî ñ îñíîâàíèå ùå çàïèòà ÷èòàòåëÿò, êàêâî ñòàâà ñ áëèçíàêà ñëåä òåàòúðà ñ âúçíåñåíèåòî?
Ñìÿòàìå, ÷å ìàíèïóëàòîðèòå ìíîãî ëîâêî ñà èçïîëçâàëè åäíà ãåíèàëíà õèòðîñò, çà äà ãî ïðåêàðàò ïðåç ãðàíèöàòà
íà Ïàëåñòèíà, áåç ðèñê äà áúäå çàäúðæàí. Âúâ âòîðèÿ ôðàãìåíò íà “Åâàíãåëèåòî îò Âàðòîëîìåé” ñðåùàìå åäíà äîñòà
ñòðàííà ñöåíà. Äåéñòâèåòî ñå ðàçâèâà ñëåä âúçêðåñåíèåòî íà Èèñóñ, êîéòî ñå çàåìà äà ïðîäàäå Òîìà íà åäèí òúðãîâåö íà
ðîáè:
“Ïåòúð êàçà íà òúðãîâåöà: “Åòî Íàøèÿò Ãîñïîä èäâà, , çà äà ðàçãîâàðÿòå, êîëêî ùå èñêàø îò íàñ.” Òîãàâà
òúðãîâåöúò êàçâà íà Èèñóñ: “Ïðèâåò, âåëèêè è ïî÷èòàåìè ìúæî, èìàø âèä íà ãîëåìåö îò çíàòåí ðîä.” Òúðãîâåöúò ðàçãëåäà
ëèöåòî íà Òîìà. Íàìåðè ãî, ÷å èìà âèä íà ïî-âúçðàñòåí îò Ìàòåé. Òîé êàçà: “Êàæè öåíàòà è ìè ãî äàé”. Èèñóñ ìó êàçà: “Äàé
ìè òîëêîâà çëàòíè ëèðè çà íåãî.” Òúðãîâåöúò ñêëîíè. Òîé êàçà íà Èèñóñ: “Íàïèøè ïðîäàæáàòà.” Èèñóñ íàïèñà, êàçâàéêè:
“Ïîòâúðæäàâàì, ÷å ïðîäàäîõ ìîÿ ÷îâåê...”
Ôðàãìåíòúò ñâúðøâà äîòóê. Ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å íå âúçêðúñíàëèÿò Èèñóñ ïðîäàâà Òîìà, ïîëó÷àâà â çàìÿíà
“òîëêîâà” çëàòíè ëèðè è íàïèñâà äîãîâîðà çà ïîêóïêî-ïðîäàæáàòà. Ìíîãî âåðîÿòíî å òîâà äà å Ñèìîí-Ïåòúð ñúñ
ñúãëàñèåòî íà òàéíñòâåíèÿ “òàîìà”.
Ðîáèòå íå ñúùåñòâóâàò çà çàêîíà. Òå íå ñà íèùî ïîâå÷å îò ëè÷íà ñîáñòâåíîñò êàòî äîìàøíèòå æèâîòíè, ãîâåäà è
ïòèöè. Êîãàòî ïðåìèíàâàò ãðàíèöàòà, òúðãîâåöúò èëè ãîñïîäàðÿò ùå çàÿâÿò ñàìî áðîÿ íà ðîáèòå - òîëêîâà ìúæêè, òîëêîâà
æåíñêè - íèùî ïîâå÷å. È ùå ïëàòÿò ïîëàãàåìîòî ñå ìèòî çà òîâà èñòèíñêî æèâî è äâèæèìî èìóùåñòâî. Íî òåçè ñúùåñòâà
íå ïðèòåæàâàò ãðàæäàíñêà èäåíòè÷íîñò. Íåðîí îùå íå å ïðåìàõíàë ñòàðèòå æåñòîêè ïîðÿäêè, òúðãîâåöúò èëè ãîñïîäàðÿò
èìàò ïðàâîòî íà æèâîò è ñìúðò íàä ñâîèòå ðîáè. Íàïðèìåð, àêî ñà áîëíè, ìîãàò äà ãè èçîñòàâÿò â êðàéïúòíèòå êàíàâêè èëè
äà ãè èçãîíÿò èçâúí ãðàäà.
Íî çà ñìåòêà íà òîâà òàéíñòâåíèÿò “òàîìà” ùå ïðåêîñè áåç çàòðóäíåíèÿ ãðàíèöèòå íà òåòðàðõèòå. Ïîñëå, àêî èìà
äîñòàòú÷íî ñìåëîñò, áè èçáÿãàë, âúïðåêè ñòðàøíèòå íàêàçàíèÿ çà ðîáèòå, , çàëîâåíè ïðè îïèò çà áÿãñòâî. À èìà è äðóã
øàíñ - äà áúäå îòêóïåí îò íÿêîé åâðåèí îò ñúùàòà ñåêòà, ùîì ïðèñòèãíå â êðàéíàòà öåë íà ïúòóâàíåòî è ñòèãà òàìîøíàòà
îáùíîñò íà çèëîòèòå äà å ñâîåâðåìåííî èçâåñòåíà. À òîâà ñúâñåì íå å íåâúçìîæíî.
Âèæäàìå, ÷å ïîäìÿíàòà ñ òàéíñòâåíèÿ áëèçíàê ùå ïîçâîëè äà ñå ïîñòèãíàò “ÿâÿâàíèÿ” íà åäèí òðèèçìåðåí Èèñóñ,
êîéòî ñå õðàíè è ïèå, íåùî, êîåòî åäíî ïðèâèäåíèå íå áè ìîãëî äà îñúùåñòâè. Çàùîòî ïîãëúùàíåòî íà õðàíà è òå÷íîñòè
ïðåäïîëàãà íàëè÷èåòî íà õðàíîñìèëàòåëíà ñèñòåìà, à òÿ ïúê íàëàãà è ñúùåñòâóâàíåòî íà îòäåëèòåëíà òàêàâà.
È òàê ñëåä âúïðîñíîòî “âúçíåñåíèå” íà Èèñóñ â íåáåñàòà, íÿìà ïîâå÷å ÿâÿâàíèÿ, èëè êàçàíî äðóãîÿ÷å òðèèçìåðíà
“ìàòåðèàëèçàöèÿ”. Ñ èç÷åçâàíåòî íà òàéíñòâåíèÿ “òàîìà” ÷óäåñàòà îò òîçè ðîä ñåêâàò. Êîãàòî Ñàâåë òâúðäè, ÷å å ÷óë ïî
ïúòÿ çà Äàìàñê ãëàñà íà Èèñóñ, èäâàù îò åäíà “ãîëÿìà ñâåòëèíà”, íÿìà òðèèçìåðíà ìàòåðèàëèçàöèÿ. À è ïðåç öÿëàòà ïî-
ñåòíåøíà èñòîðèÿ íà õðèñòèÿíñòâîòî ìíîãî ðåäêèòå ÿâÿâàíèÿ íà Èèñóñ ïðåä èçïàäíàëèòå â òðàíñ ìèñòèöè âèíàãè ùå
áúäàò ñàìî îò ñóáåêòèâåí õàðàêòåð. Ïîíÿêîãà ùå ñå ñëó÷âàò â ñúñòîÿíèå íà ñúí. Íèêîãà ïîâå÷å Èèñóñ íÿìà äà áúäå âèäÿí
äà ñå ÿâÿâà, äà ñÿäà íà ìàñà, äà ïîõàïâà è ïèéâà, äà ïîäàâà çà äîêîñâàíå ðúöå è êðàêà. Ëåñíî å äà ðàçáåðåì çàùî2.
Áåç ñúìíåíèå õðèñòèÿíñêèòå ðèòóàëè è êóëò ñúçäàâàò ïðåç âåêîâåòå åäíà “ôîðìà-ìèñúë”, åäèí “åãðåãîð”, êîéòî
ïîñòåïåííî ïðèäîáèâà ðúñòà, ëèöåòî, ìëàäîñòòà íà èäåàëíèÿ Èèñóñ, êàêúâòî ñè ãî ïðåäñòàâÿò òúëïèòå âÿðâàùè. È òîçè
“åãðåãîðè÷åí” Èèñóñ ñúâñåì î÷åâèäíî íå ïðèëè÷à ïî íèùî íà èñòîðè÷åñêèÿ Èèñóñ. Òîé äîðè ìîæå äà áúäå âèçóàëèçèðàí îò
èñïàäíàëè â åêñòàç ïîêëîííèöè, íàäàðåíè ñ ÿñíîâèäñòâî. Áèäåéêè “ôîðìà-ìèñúë”, ìîùåí ïñèõîìàãíåòè÷åí àãëîìåðàò êàòî
âñè÷êè “åãðåãîðè”, òîé ìîæå äà äåéñòâà è äà ñå ïðîÿâÿâà. Ìåòàïñèõîëîçèòå ïðèòåæàâàò â òàçè îáëàñò îïèò è êîíñòàòàöèè,
êîëêîòî äðåâíè, òîëêîâà è áåçñïîðíè.
Íî ïîäîáíè ïðîÿâè, ïðèíàäëåæàùè êúì åäíî ìàëêî ïîçíàòî â íàøèÿ ñâÿò “èçìåðåíèå”, íå ñå ñâúðçâàò íèêàê ñ
îáèêíîâåíàòà äåéñòâèòåëëíîñò. И когато четем написаното от перото на Луи-Клод дьо Сен-Мартен, че някои „Кралски
Кръстове”, най-висшата степен на „Коените Избраници” са призовали наричания от тях „Възстановител” в хода на магично-
теургичните си церемонии, здравият разум негодува. Защото, ако Иисус действително е Създателят-Логос, ако е Син на
Всевишния, как да си го представим да се подчинява на заклинания, призовавания и кадене, кротко да наблюдава
ритуалите на призоваващите духове?
1
Това прахче, наричано банж или банг, е извлечено от няколко разновидности на буниката, която на арабски език е „секарон”, ще рече
„упоителна”. Вирее навсякъде в Египет и на Синайския полуостров. Това е hyosiamus muticos и е или халюциноген, или наркотик, в
зависимост от дозата.
2
Ние знаем много добре, че папа Пий ХІІ, който вече е видял със собствените си очи да се подновява чудото на Фатима, т. е. Слънцето
вихрено да се върти в небето (?), споделя, че когато е бил болен, Иисус се е явил край леглото му, за да го излекува и поучи. Известен
за това чудо, кардинал Тисеран, го потвърждава подигравателно с думите: „Защо пък не? То е от годините!”
w
wwww
Напротив, ако в това друго мистериозно „измерение” съществува само обичайния „агрегор”, „формата-мисъл”,
бавно оформяща се в хода на вековете от набожността на милиони вярващи, тогава осъществяването на подобни окултни
феномени е много възможно. Нищо друго не е това, което привържениците на Мартинес дьо Пакали вярват, че
материализират и задействат при техните призовавания на духове. Магнетизирана от ритуалните техники на теургията на
Мартинес, „формата-мисъл” става осезаема, още повече, че при висшите избраници „коен” ритуалното кадене се съчетава
със силни халюциногенни средства, като татул, черен мак и бал мак. Доказва го ръкописът „Таен наръчник на Кралските
Кръстове”.
Íàêðàÿ, ìíîãîòî ïðîòèâîðå÷èÿ â êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ îòíîñíî ïñåâäîâúçíåñåíèåòî íà Èèñóñ ãî ëèøàâàò îò
âñÿêàêâà äîñòîâåðíîñò. Ñúäåòå ñàìè:
1. Ñïîðåä Ìàòåé (ÕÕVIII, 16-20) Èèñóñ íàïóñêà ó÷åíèöèòå ñè â Ãàëèëåÿ. Íå ñå ñïîìåíàâà çà âúçíåñåíèå.
2. Ñïîðåä Ìàðêî (ÕVI, 6-20) å óãîâîðåíà ñðåùà â Ãàëèëåÿ, íà ïëàíèíàòà, è èìà âúçíåñåíèå, íî íå íè ñå êàçâà êúäå.
3. Ñïîðåä Ëóêà (ÕÕIV, 50-53) èìà âúçíåñåíèå, íî òîçè ïúò òî ñòàâà âúâ Âèòàíèÿ, Èóäåÿ, áëèçî äî Èåðóñàëèì.
4. Ñïîðåä Èîàí (ÕÕI, 1-25) Èèñóñ íàïóñêà ó÷åíèöèòå ñè â Ãàëèëåÿ, íî íå íà ïëàíèíàòà, à ñëåä êàòî ñëèçà îò
ðèáàðñêàòà ëîäêà íà Ñèìîí-Ïåòúð è ñòúïâà íà áðåãà íà Òèâåðèàäñêîòî åçåðî è âúîáùå íå ñå ãîâîðè çà âúçíåñåíèå.
Íî ìåæäó âúçíåñåíèåòî âúâ Âèòàíèÿ è âúçíåñåíèåòî â Òèâåðèàäà èëè íà ïëàíèíàòà (Ãàìàëà) ðàçñòîÿíèåòî å ñòî è
äåñåò êèëîìåòðà ïî ïðàâà ëèíèÿ èëè ñòî è ïåòäåñåò êèëîìåòðà, àêî ñå âúðâè ïî ïúòÿ.
Êàê äà äîïóñíåì, ÷å àïîñòîëèòå íå ìîãàò äà ñè ñïîìíÿò òî÷íîòî ìÿñòî íà ðàçäÿëàòà èì ñ Èèñóñ ñëåä òàêúâ ãîëÿì
ïðåõîä ïåøà? Êàê äà äîïóñíåì, ÷å äâàìà îò ÷åòèðèìàòà åâàíãåëèñòè ìîãàò äà çàáðàâÿò òàêîâà ÷óäî, êàêâîòî å
âúçíåñåíèåòî íà Èèñóñ â íåáåñàòà, ñòàíàëî ïðåä î÷èòå èì? Ñúáèòèÿòà íå áè òðÿáâàëî äà ñà ñå ðàçâèëè òàêà, ùîì íè ãè
ðàçêàçâàò ïî òàêúâ ïðîòèâîðå÷èâ è íåñâúðçàí íà÷èí. Àêî âñå îùå ñìå äîâåð÷èâè, ùå òðÿáâà äà ñå âñëóøàìå â åäèí ñòèõ
íà Ìàòåé, êîéòî çâó÷è ñòðàííî: “À åäèíàéñåòòå ó÷åíèöè îòèäîõà â Ãàëèëåÿ, íà ïëàíèíàòà, äåòî èì áå çàïîâÿäàë Èèñóñ; è
êàòî ãî âèäÿõà, ïîêëîíèõà Ìó ñå; à íÿêîè ñå óñúìíèõà. È êàòî ñå ïðèáëèæè Èèñóñ, çàãîâîðè èì è ðå÷å...” (Ìàòåé, ÕÕVIII, 16-
18.)
Ðàçêàçúò å ïðåòóïàí íàáúðçî ñ îáåùàíèåòî, êоåòî Ñïàñèòåëÿ äàâà: “Àç ñúì ñ âàñ ïðåç âñè÷êè äíè äî ñâúðøåêà íà
ñâåòà...” (Ïàê òàì, 20.)
È òàêà, âèæäàéêè ãî íà äíåâíà ñâåòëèíà, íà ïëàíèíñêèÿ âðúõ, ó÷åíèöèòå ïàäàò íà êîëåíå, âîäåíè îò
ïðåêëîíåíèåòî ñè ïðåä ñâîÿ çàêîíåí öàð. Íî òå òàéíî ñå âçèðàò èçïèòàòåëíî, è òîâà, êîåòî âèæäàò, ãè èçïúëâà ñúñ
ñúìíåíèÿ. Ïðåä òÿõ íå å ïðèâè÷íèÿò èì Èèñóñ. Ãðèìúò íà ïñåâäîðàíèòå íå å ñúâúðøåí, ëèïñâàò íÿêîè áåëåçè îò
ñòðàñòèòå. Ìîæå áè è áëèçíàêúò íå å òî÷åí íåãîâ äâîéíèê.
Îòòàì è ïðèòàåíîòî ñúìíåíèå, ó÷òèâàòà, íî ìíîãîçíà÷èòåëíà âúçäúðæàíîñò.
24
ÈÇÊÓÏËÅÍÈÅÒÎ
Защото Аз искам милост, а не жертва, и богопознание повече, нежели всесъжения...
ОСИЯ, VІ, 6
Âèêòîð Þãî ìíîãî äîáðå å ôîðìóëèðàë ïðîáëåìà: “Èçêóïëåíèåòî å Áîã Ïðàâåäíèê, êîéòî ïðè÷èíÿâà ñòðàäàíèÿ íà
Íåâèííèÿ Áîã, çà äà óñìèðè Äîáðèÿ Áîã...”
Това донякъде ни напомня за онзи снизходителе нучител, уморен да наказва невъзпитаните и немирни възпитаници,
който строго смъмря единственият си прилежен и послушен ученик пред другите, за да може после, докато те хихикат над
ставащото, да отмени наказанията им.
Íî, ùå âúçðàçè ðåëèãèîçíèÿ ÷èòàòåë, ñàì Áîã â ñâîÿòà áåçêðàéíà ëþáîâ ñå âñåëÿâà â ÷îâåêà, æåðòâà ñå è ñòðàäà
âìåñòî íåãî. Òàêà äà å, ñúãëàñÿâàìå ñå íèå. Тогава добродушният учител ще смъмри себе си пред погледа и за радост на
лошите деца, които с усилие удържат смеха си.
Äà ôîðìóëèðàø ïðîáëåìà, îçíà÷àâà äà î÷åðòàåø íåïðàâäîïîäîáèÿòà.
Ïîíÿòèÿòà çà îòäåëÿíåòî íà äóøèòå è çà òÿõíîòî âúçêà÷âàíå êúì Ïúðâîèçòî÷íèêà íå ñà ïîçíàòè íà êëàñè÷åñêèÿ
èóäàèçúì, îñîáåíî íà ñàäóêåèòå. Òåçè ñõâàùàíèÿ ñà ïðèñúùè íà àëåêñàíäðèéñêàòà Ãíîçà, à ïî-êúñíî ïðîíèêâàò ïðè
åñåèòå.
Òîâà âúçíàñÿíå â íåáåñàòà ïðåç ñôåðèòå, âúïðåêè Àðõîíòèòå, çàâèñè îò öÿëà ñèñòåìà ðèòóàëè ñ òåóðãè÷íà ôîðìà
è óïðàæíåíèÿ çà äóõîâíî ñàìîóñúâúðøåíñòâàíå. Òî å äåëî íà ñàìàòà äóøà. Â íèêàêúâ ñëó÷àé åäíà êúðâàâà ÷îâåøêà
æåðòâà íå áè ìîãëà äà îñâîáîäè îáùíîñòòà îò èíäèâèäè â íåéíàòà öÿëîñò. Áè áèëî íåäîñòîéíî çà âúðõîâíèÿ Áîã äà
èçèñêâà ïîäîáåí âàðâàðñêè àêò. È áè áèëî âèñøà íåñïðàâåäëèâîñò äà áúäàò îñâîáîäåíè òåçè, êîèòî íèùî íå ñà íàïðàâèëè
çà öåëòà è äîðè ìàëêî ãè å ãðèæà çà ïîñòèãàíåòî è. Ñúùîòî ïîíÿòèå å ìíîãî äîáðå èçðàçåíî îò ïðîðîöèòå íà Èçðàåë.
w
wwww
Åòî íàé-íàïðåä åäèí îòêúñ îò “Âòîðîçàêîíèå”, ðàçêðèâàù íÿêîè íàïúòñòâèÿ, äàäåíè îò ñàìèÿ Áîã íà Ìîéñåé â
Ñèíàéñêàòà ïëàíèíà ñïîðåä ïðåäàíèÿòà íà Ñòàðèÿ çàâåò. Åêñòðàâàãàíòíî áè áèëî äà ãî îìàëîâàæàâàìå. Ìåæäó Áîã,
ãîâîðåù íà Ìîéñåé, è äîáàâêèòå íà Ïàâåë â íåãîâèòå ïîñëàíèÿ èìà ãîëÿìà ïðîïàñò. Åòî ãî òîçè àðãóìåíò: “Áàùèòå äà íå
áúäàò íàêàçâàíè ñúñ ñìúðò çà äåöàòà, è äåöàòà äà íå áúäàò íàêàçâàíè ñúñ ñìúðò çà áàùèòå; âñåêè äà áúäå íàêàçâàí ñúñ
ñìúðò çà ñâîÿ ãðÿõ...” (“Âòîðîçàêîíèå”, ÕÕIV, 16.)
À ñåãà åòî è ïðîðîê Èåðåìèÿ: “È òîãàâà íå ùå êàçâàò âå÷å: “áàùèòå ÿäîõà êèñåëî ãðîçäå, à çúáèòå íà äåöàòà
ñêîìèíÿñàõà”, íî âñåêè ùå óìèðà ïîðàäè ñâîåòî ñîáñòâåíî áåççàêîíèå; êîéòî ÿäå êèñåëî ãðîçäå, íåìó ùå ñêîìèíÿñàò
çúáèòå...” (Èåðåìèÿ, ÕÕÕI, 19).
À è Èåçåêèèë: “È áèäå êúì ìåíå ñëîâî Ãîñïîäíå: çàùî óïîòðåáÿâàòå â Èçðàèëåâàòà çåìÿ òàÿ ïîñëîâèöà, äóìàéêè:
“áàùèòå ÿäîõà êèñåëî ãðîçäå, à íà äåöàòà çúáèòå ñêîìèíÿñàõà?” (...) Äóøà, êîÿòî ñúãðåøàâà, ùå óìðå; ñèí íå ùå ïîíåñå
âèíàòà íà áàùà, è áàùà íå ùå ïîíåñå âèíàòà íà ñèí, ïðàâäàòà íà ïðàâåäíèÿ ïðè íåãî ñè è îñòàâà, à áåççàêîíèåòî íà
áåççàêîííèÿ ïðè íåãî ñè è îñòàâà. È áåççàêîííèê, àêî ñå îáúðíå îò âñè÷êè ñâîè ãðåõîâå, êàêâèòî å âúðøèë, àêî ïàçè âñè÷êè
ìîè óñòàâè è ïîñòúïâà çàêîííî è ïðàâåäíî, ùå áúäå æèâ, íå ùå óìðå. (...) Çàòîâà Àç ùå âè ñúäÿ, äîìå Èçðàèëåâ, âñåêèãî
ñïîðåä íåãîâèòå ïúòèùà...” (Èåçåêèèë, ÕVIII.)
Ùî ñå îòíàñÿ äî Íîâèÿ çàâåò, ïðèçíàâà ãî ñàìàòà ïàòðîëîãèÿ, ïúðâîðîäíèÿò ãðÿõ, êîéòî íå âëèçà â òúé íàðå÷åíèÿò
Àïîñòîëñêè ñèìâîë, å ïðîïîâÿäâàí îò Îòöèòå íà æèâî, à íå ÷ðåç òåõíèòå ïèñàíèÿ. Íàïðàçíî ùå ãî òúðñèì â Åâàíãåëèÿòà,
òàì íÿìà äà ãî íàìåðèì. Èèñóñ å äîøúë íà çåìÿòà, çà äà ñïàñè õîðàòà îò ñîáñòâåíèòå èì ãðåõîâå è åäèíñòâåíî òÿõ òå
òðÿáâà äà èçêóïÿò. Åäèíñòâåíèÿò ïàñàæ îò âñè÷êè Åâàíãåëèÿ, êîéòî ñâåòè Àâãóñòèí íàìèðà çà óìåñòíî äà öèòèðà â
ïîäêðåïà íà ñîáñòâåíîòî ñè ìíåíèå ïî âúïðîñà, å åäèí ñòèõ îò Ëóêà, ìíîãî ïîêàçàòåëåí, íî è äâóñìèñëåí: “... ïîíåæå Ñèí
×îâå÷åñêèé äîéäå äà ïîäèðè è ñïàñè ïîãèíàëîòî...” (Ëóêà, ÕIÕ, 10). Íå ñå óòî÷íÿâà ïðè÷èíàòà çà òàçè “ïîãèíàëîñò”, íèòî
åñòåñòâîòî è - èíäèâèäóàëíî èëè êîëåêòèâíî.
À òîâà, êîåòî ÷åñòî ñå çàáðàâÿ, å, ÷å ñàìèÿò Èèñóñ íèêîãà íå å ïðåòåíäèðàë çà ïðîòèâíîòî. Òîé íèêîãà íå ñå
ïðåäñòàâÿ çà èçêóïèòåëíà æåðòâà â íàé-ñòðîãèÿ ñìèñúë íà äóìàòà. Íèêîãà íå çàÿâÿâà, ÷å íåãîâàòà ìú÷èòåëíà ñìúðò ùå
èìà çà ñëåäñòâèå îñâîáîæäàâàíåòî íà äóøèòå, çàïëåíåíè îò äÿâîëà. Нека читателят си даде труда внимателно да
препрочете всички думи, приписани на Иисус от анонимните редактори през четвърти век и ще констатира този факт по
безспорен начин.
Íàèñòèíà, ïî ðàçëè÷íè ïîâîäè Èèñóñ íàìåêâà, ÷å ãî î÷àêâà ìú÷èòåëíà íàñèëñòâåíà ñìúðò. Èçãëåæäà å ïîëó÷èë
ïîòâúðæäåíèå çà òîâà ñëåä ñðåùàòà â Òàâîðñêàòà ïëàíèíà, êúäåòî Ìîéñåé è Èëèÿ ìó ðàçêðèâàò áëèçêàòà êîí÷èíà. È êàêâî
÷óäíî èìà â òîâà? Òîé å íàñëåäèë îòãîâîðíîñòòà çà äâèæåíèåòî íà çèëîòèòå. Òîé ãî å âîäèë, óïðàâëÿâàë è ïîðàäè òîçè
ôàêò å èçäèðâàí çà âúîðúæåí áóíò îò ðèìëÿíèòå. (Даденото на учениците разпореждане при нужда да продават част от
дрехите си, за да си осигурят оръжие, както свидетелства Лука, ХХІІ, 37-49, е доказателство за това).
Îòòîãàâà ñúäáàòà ìó íå ïðåäèçâèêâà ñúìíåíèå. Êàòî âñè÷êè ïðåäèøíè âîäà÷è íà çèëîòèòå, çàëîâåíè îò Ðèì -
äÿäî ìó Åçåêèÿ è áàùà ìó Èóäà Ãàìàëèåë - î÷àêâà ãî ðàçïÿòèåòî, ñ ïðåäâàðèòåëíîòî áè÷óâàíå, êàêòî ãî èçèñêâàò ðèìñêèòå
çàêîíè. Íî Èèñóñ íèêîãà íÿìà äà îáâúðæå òîçè êðàé ñ ïîíÿòèåòî çà èçêóïèòåëíà æåðòâà çà ÷îâåøêàòà ðàñà. Îùå ïîâå÷å, ÷å
òîé å òâúðä ðàñèñò è ñå èíòåðåñóâà åäèíñòâåíî îò ñúäáàòà íà äåöàòà íà Èçðàåë. Äóìèòå ìó â Ïèñàíèÿòà ñà
ïîêàçàòåëíèцитирали сме ги вече и няма да се връщаме към тях.
È åäíà ñëåä ïåòíàäåñåò ãîäèíè ñëåä åêçåêóöèÿòà ìó, åäèí ÷îâåê, êîéòî íèêîãà íå ãî å ïîçíàâàë ïðåæèâå, íà èìå
Ñàâåë, à ïî-êúñíî Ïàâåë, ùå ñå çàåìå ñèìâîëè÷íî äà ñâúðæå ñìúðòòà ìó ñ òàçè íà æèâîòíèòå, óáèâàíè â æåðòâåíèêà íà
Èåðóñàëèìñêèÿ õðàì. Áåç ñúìíåíèå ùå íè âúçðàçÿò ñ äóìèòå, èçðå÷åíè îò Èèñóñ íà Òàéíàòà âå÷åðÿ: “Òîçè, êîéòî íå ÿäå îò
ïëúòòà ìè è íå ïèå îò êðúâòà ìè, íÿìà äà ïîñòèãíå âå÷íèÿ æèâîò...” Íî ñúùàòà ôðàçà ñðåùàìå â åäíà ëèòóðãèÿ, êîÿòî ïî
âðåìåòî íà Èèñóñ âå÷å å íà ïîâå÷å îò ÷åòèðèíàäåñåò âåêà. Òÿ å îò êóëòà êúì Ìèòðà: “Òîçè, êîéòî íå ÿäå îò ïëúòòà ìè è íå
ïèå îò êðúâòà ìè, íå ùå èìà Æèâîò çà ñåáå ñè...”
Ñúùàòà êîíñòàòàöèÿ ùå âáåñè Òåðòóëèàí ïðåç 3 âåê è çà äà ñå èçìúêíå, ïðîñëàâåíèÿ ôàíàòèê ùå òâúðäè, ÷å òîâà
å õèòðèíà íà Äÿâîëà, êîéòî ÷ðåç ïðîðî÷åñêèòå ñè ñïîñîáíîñòè íàó÷èë ïîäðîáíîñòèòå íà Òàéíàòà âå÷åðÿ è ñå ïîñòàðàë
ïðåäâàðèòåëíî äà ïðåïðàâè ëèòóðãèÿòà. Æàëêî îáÿñíåíèå. Ñèãóðíîòî å, ÷å ïúðâîíà÷àëíàòà Òàéíà âå÷åðÿ ñ íèùî íå
ïðèëè÷à íà äíåøíà ìåñà, íèòî ïî ôîðìà, íèòî ïî äóõ. Âúçìîæíî å ñúùî òàêà, àíîíèìíèòå ïèñàðè îò ÷åòâúðòè âåê äà ñà
âìúêíàëè çàåòàòà îò ëèòóðãèÿòà íà Ìèòðà ôðàçà. È òî âúâ âðåìåíà, êîãàòî òîçè êóëò å êàòåãîðè÷íî çàáðàíåí ïîä çàïëàõà
îò ñìúðòíî íàêàçàíèå. Òî÷íî êîãàòî ñèãóðíî â áåçíàêàçàíîñòòà ñè è îêóðàæàâàíî îò îáùåñòâåíèòå âëàñòè ôàíàòè÷íîòî è
îãðàíè÷åíî ïðîñòîëþäèå îïóñòîøàâà è ïúëíè ñ äîìàêèíñêè îòïàäúöè ñâåòèëèùàòà íà Ìèòðà. Çàõâúðëÿò òàì è òðóïîâåòå
íà çàêëàíèòå ñâåùåíèöè íà Ìèòðà, çà äà å ïúëíî îñêâåðíÿâàíåòî. Èçâúðøâàíèòå äíåñ ðàçêîïêè ãî äîêàçâàò. Íàëàãà ëè ñå
äà ïðèïîìíÿìå ëèí÷óâàíåòî íà ïèòàãîðåéêàòà Õèïàòèÿ ïðåç 415 ã. â Àëåêñàíäðèÿ?
È òàêà, ïîíÿòèåòî çà Èèñóñ, êîéòî ñ äîáðîâîëíî ïðèåìàíèòå ñè ñòðàäàíèÿ óñìèðÿâà ãíåâà íà ñâîÿ Íåáåñåí Îòåö
(ùå ðå÷å íà ñàìèÿ ñåáå ñè, ïîíåæå ìó å åäèíîñúùåí è ñúâå÷åí), ñå ïîÿâÿâà ñ õîäà íà âðåìåòî è ñå íàëàãà êàòî ñâúðøåí
ôàêò âúïðåêè íàïúëíî èðàöèîíàëíèÿ ñè õàðàêòåð, êîéòî å è òåîëîãè÷íî íåçàùèòèì.
Ëèøåíî îò âñÿêàêâà ëîãèêà, ìåæäó äðóãîòî òîâà ïîíÿòèå å â ïðîòèâîðå÷èå ñ íîâîçàâåòíèòå ïèñàíèÿ, êîèòî
òâúðäÿò, ÷å Èèñóñ å îñâîáîäèë íàâåäíúæ âñè÷êè äóøè - ìèíàëè, íàñòîÿùè èëè áúäåùè. Íî îñâåí òîâà, âñÿêà îò òåçè äóøè
òðÿáâà ñàìà äà îñúùåñòâè ñâîåòî èíäèâèäóàëíî ñïàñåíèå ïîä çàïëàõàòà äà áúäå ïðîêúëíàòà. Нещо като следния пример:
една разбунтувала се армейска част получава обща амнистия и в същото време всеки от съставляващите я войници
трябва да се яви пред военния съд, за да бъде повторно съден индивидуално.
w
wwww
1
Âèæäàìå äîêîëêî îïåðàòèâíàòà è àñêåòè÷íà ãíîçà íà äðåâíèòå àëåêñàíäðèéñêè øêîëè å îòäàëå÷åíà îò
ñõâàùàíåòî çà åäíà åäèíñòâåíà èçêóïèòåëíà æåðòâà, ïðèñúùî íà îáèêíîâåíîòî õðèñòèÿíñòâî. À òÿ îáóñëàâÿ ñïàñåíèåòî
íà äóøàòà ñ íåéíèÿ íàïðåäâàù äîñòúï âúâ âèñøèòå ñôåðè, êîëêîòî ÷ðåç òåóðãèÿòà, òîëêîâà è ÷ðåç ñèñòåìíèòå ôèçè÷åñêè
è äóõîâíè óïðàæíåíèÿ, áåç äà ñå ïðîïóñêà ñëèâàíåòî íà òàçè äóøà ñ “äàèìîí ïàðåäðîñ”, ò. å. ñ èíäèâèäóàëèçèðàíàòà
áîæåñòâåíà èñêðà. Çàùîòî: “Àêî òè ñè ñúòâîðåí îò Æèâîò è îò Ñâåòëèíà, è àêî ãî çíàåø, åäèí äåí ùå ñå çàâúðíåø ïðè
Æèâîòà è ïðè Ñâåòëèíàòà” - êàçâà ãî Õåðìåñ Òðèñìåãèñò.
Îñòàâà ñõâàùàíåòî çà åäèí ïñåâäîíèì íà Áîæåñòâîòî, íåùî êàòî âòîðè áîã, êîéòî å óäîñòîåí îò íåãî ñ
ðúêîâîäñòâîòî íà Ñúçèäàíèåòî, ñëåä êàòî å áèë íåãîâ íåïîñðåäñòâåí àâòîð. Îò êîåòî ñå ïîäðàçáèðà, ÷å Âúðõîâíèÿò Áîã íå
ìîæå äà ñâúðøè âñè÷êî ñàì, ÷å ó òðÿáâà ñúòðóäíèê. Çíà÷è òðóäíî ìîæåì äà ñè ïðåäñòàâèì Èèñóñ êàòî ñïàñèòåë íà Èçðàåë,
âúçâåñòåí îò ïðîðîöèòå è ñúùåâðåìåííî èäåíòèôèöèðàù ñå ñ Âúðõîâíèÿ Áîã, íà êîãîòî ïðåäñêàçàòåëèòå ñå ïîçîâàâàò.
Çàùîòî ðàçëè÷íèòå ñïàñèòåëè è îñâîáîäèòåëè íà èçáðàíèÿ íàðîä âèíàãè ñà ïðåäèçâåñòÿâàíè. Íî íèêîãà íå å èìàëî åäèí
åäèíñòâåí èçáàâèòåë íà Èçðàåë, à íÿêîëêî - îò Ìîéñåé äî Çîðîâàâåë, ìèíàâàéêè ïðåç Îçèà, Äàâèä è äð. Òàêà ÷å, àêî
ñâåùåíèòå ïèñàíèÿ ïåðèîäè÷íî ñïîìåíàâàò çà èäâàíåòî íà åäèí îò òåçè îñâîáîäèòåëè, íå òðÿáâà äà ñìÿòàìå, ÷å òîé
çàäúëæèòåëíî ùå áúäå ïðåâúïëàùåíèå íà Âúðõîâíîòî Áîæåñòâî. Â ìèñúëòà íà ïðîðîöèòå òåçè ñïàñèòåëè ñà ñàìî
ïðåäîïðåäåëåíè õîðà, íèùî äðóãî.
Äà ïðèåìåì ëè, ÷å Èèñóñ å åäèí îò òÿõ? Íå áè òðÿáâàëî âúîáùå äà ñå ïîñòàâÿ òîçè âúïðîñ, çàùîòî Èèñóñ íå
îñâîáîæäàâà Èçðàåë îò òèðàíèÿòà íà Ðèì è íà èäóìåéñêèòå öàð÷åòà. Òî÷íî îáðàòíîòî, íåãîâàòà ïîÿâà ñúâïàäà ñ
ïðîãðåñèâíîòî ðàçïàäàíå, ïðèêëþ÷èëî ñ âñåîáùîòî ðàçïðúñâàíå íà åâðåèòå ñëåä ïðåâçåìàíåòî íà Èåðóñàëèì. Îò äðóãà
ñòðàíà, âèæäà íè ñå íåäîïóñòèìî íåïðåêúñíàòî äà ñå ïîçîâàâàø íà Ñòàðèÿ çàâåò è íà ïðîðîöèòå, êîãàòî ñ áåçêðàéíî
ïîäíîâÿâàíèòå ïðåòåíöèè çà ñîáñòâåíîòî ñè áîãîòâîðåíå ñå ïðåâðúùàø ïî òîçè íà÷èí â íàé-ïîñòîÿííèÿ èì ðàçîáëè÷èòåë.
Çàùîòî áåç ñòàðîçàâåòíîòî ïîðú÷èòåëñòâî íå ìîæå äà ñå ãàðàíòèðà äîñòîâåðíîñòòà íà Íîâèÿ çàâåò.
Åâàíãåëèåòî, ïðèïèñâàíî íà Èîàí, êîåòî âñúùíîñò å ñáîð îòõðèñòèÿíîãíîñòè÷íè òåêñòîâå, ñàìèòå òå ëåêè
êîðåêöèè íà “Êîðïóñ Õåðìåòèêóì”, íè óáåæäàâà â ñëåäíîòî: “Â íà÷àëîòî áåøå Ñëîâîòî, è Ñëîâîòî áåøå ó Áîãà, è Áîã áåøå
Ñëîâîòî...” (Èîàí, I, 1.) Ùå îòáåëåæèì, ÷å îðèãèíàëíèÿò òåêñò íà ãðúöêè åçèê ïðàâè ïîä÷åðòàíà ðàçëèêà ìåæäó “Áîãà”
(ïîäðàçáèðàíî êàòî Âúðõîâåí) è Áîã, ñî÷åéêè ïîä÷èíåíèÿ è ïî-íèñø ðàíã íà âòîðèÿ. Â ñúâðåìåííèòå âóëãàðíè åçèöè òàçè
ðàçëèêà ìîæå äà ñå èçðàçè ñàìî ñ èçïîëçâàíåòî íà ãëàâíà è ìàëêà áóêâà.
Êàêòî è äà å. Òúé êàòî õðèñòèÿíèòå îáîñíîâàâàò ñâîÿòà ðåëèãèÿ ñ ôàêòà, ÷å òÿ ñúñòàâëÿâà îñúùåñòâÿâàíåòî íà
Ñòàðèÿ çàâåò, åòî òåêñòîâå, êîèòî ïðåäâàðèòåëíî è êàòåãîðè÷íî ÿ ðàçîáëè÷àâàò:
“Âèæòå ñåãà, ÷å òîâà ñúì Àç. Àç ñúì è íÿìà Áîã, îñâåí Ìåíå...” (Âòîðîçàêîíèå, ÕÕÕII, 39.)
“...ïðåäè Ìåíå íÿìàøå áîã, è ïîäèð Ìåíå íÿìà äà èìà...” (Èñàèÿ, XLIII, 10.)
“Àç, Àç ñúì Ãîñïîä, è íÿìà ñïàñèòåë îñâåí Ìåíå...” (Èñàèÿ, XLIII, 11.)
“Àç, Àç ñàì èçãëàæäàì òâîèòå ïðåñòúïëåíèÿ çàðàäè Ñàìàãî Ìåíå è ãðåõîâåòå òè íå ùå ñïîìåíà...” (Èñàèÿ, ÕLIII,
25.)
“Òúé êàçâà ãîñïîä, âàøèÿò Èçêóïèòåë...” (Èñàèÿ, ÕLIII, 14.)
“Íàøèÿò Èçêóïèòåë - èìåòî Ìó å Ãîñïîä Ñàâàîò...” (Èñàèÿ, ÕLVII, 4.)
“...Àç ñúì Ãîñïîä, òâîé Ñïàñèòåë è òâîé Èçêóïèòåë, Ñèëíèÿò Èàêîâîâ...” (Èñàèÿ, ÕLIÕ, 26.)
В началото на тази глава подчертахме напълно ирационалния характер на така представяното ни „изкупление” за
всеки здравомислещ човек. Току-що показахме, че въпреки някои разпалени твърдения, то дори не е съвместимо със
Стария завет. Ако прибавим към това, че отхвърлянето от Иисус и неговите хора на ритуалните предписания,
представлява още едно задълбочаване на тази разлика, ни се струва съвсем самонадеяно твърдението, че Новият завет
е осъществяването на Стария.
25
ÅÊÇÅÊÓÖÈßÒÀ ÍÀ ÈÓÄÀ
Не трябва да причиняваме страдания на завистниците или на тези, които ни изглеждат такива. Има
един вид отчаяние, което се проявява като завист и заслужава милосърдие...
МОРИС МАГР, Любовта и омразата
1
Гноза – gnose [gnoz] – фр. (gnosis, гр. – познание). Езотерична религиозна доктрина, основаваща се на вътрешното откровениедаваща
възможност на своите последователи да стигнат до познанието на божественото и възвишеното много по-лесно от обикновените
вярващи.
w
wwww
Â ðàçëè÷íèòå ñòèõîâå íà Åâàíãåëèÿòà, êúäåòî ñòàâà äóìà çà Èóäà Èñêàðèîò, ãî íàðè÷àò ñèí Ñèìîíîâ. Èìåòî íà
òîçè Ñèìîí ïîíÿêîãà å äîïúëíåíî ñ ïðåçèìå; íàðè÷àò ãî Êàíàåíåö èëè Êàíàèò, çàùîòî å îò Êàíà. Íî íà èâðèò “êàíà”
îçíà÷àâà óñúðäèå, ôàíàòèçúì, íåïðèìèðèìîñò. Íàðè÷àò ãî è Çèëîò. Íà ãðúöêè zelotes ñúùî îçíà÷àâà ôàíàòè÷åí,
ïðàâîëèíååí. Êàêòî è ñèíúò ìó, òîé ñå íàðè÷à Èñêàðèîò. À â èìåííèÿ óêàçàòåë íà êàòîëè÷åñêèÿ ïðåâîä íà Áèáëèÿòà îò
Ëüîìåòð äüî Ñàñè ñå óòî÷íÿâà, ÷å òàçè äóìà îçíà÷àâà íàåìåí óáèåö íà èâðèò. Âå÷å óòî÷íèõìå, ÷å Ñèìîí, áàùàòà íà Èóäà
Èñêàðèîò, å “ñèêàð”, åäèí îò òåðîðèñòèòå íà òîãàâàøíèÿ åâðåéñêè èíòåãðèçúì, çà êîèòî Èîñèô Ôëàâèé íè äàâà ìíîæåñòâî
ïîäðîáíîñòè â “Èóäåéñêè âîéíè” è “Èóäåéñêè äðåâíîñòè”.
Íî äàëè òîçè Ñèìîí å åäèí è ñúù ñúñ Ñèìîí Êèôà èëè Ñèìîí-Ïåòúð îò Åâàíãåëèÿòà? Ïî÷òè ñèãóðíî å, ÷å å òàêà.
Î÷åâèäíà å âðúçêàòà ìåæäó èìåòî Êèôà è áåçìèëîñòíèÿ õàðàêòåð íà ñèêàð, çàùîòî íà èâðèò êèôà îçíà÷àâà “ñêàëåí âðúõ,
êàìåííà èãëà”. Òîçè òåðìèí èçïîëçâàò Èåðåìèÿ (IV, 29): “... è ùå ñå âúçêà÷àò ïî ñêàëè...” è Éîâ: “...çà äà æèâåÿò â ïîòî÷íè
ðîâèíè, çåìíè äóïêè è ñêàëè...” (ÕÕÕ, 6.)
Åäèí ïàñàæ â Åâàíãåëèåòî îò Èîàí å îùå ïî-êàòåãîðè÷åí â ïðåöèçíîñòòà ñè: “Òîãàâà Èèñóñ ðå÷å íà äâàíàéñåòòå:
äà íå èñêàòå è âèå äà ñè îòèäåòå? Ñèìîí-Ïåòúð Ìó îòãîâîðè: Ãîñïîäè, ïðè êîãî äà îòèäåì? Òè èìàø äóìè çà âå÷åí æèâîò,
è íèå ïîâÿðâàõìå è ïîçíàõìå, ÷å Òè ñè Èèñóñ, Ñèíúò íà Áîãà Æèâèé. Èèñóñ èì îòãîâîðè: Íå Àç ëè èçáðàõ âàñ äâàíàéñåòòå?
Íî åäèí îò âàñ å äÿâîë. Ãîâîðåøå çà Èóäà Ñèìîíîâ Èñêàðèîò, çàùîòî òîé, áèäåéêè åäèí îò äâàíàéñåòòå, ùåøå äà Ãî
ïðåäàäå...” (Èîàí, VI, 67-71.)
Â òåçè ñòèõîâå ñòàâà äóìà çà Ñèìîí-Ïåòúð, êîéòî å ïðåäñòàâåí êàòî áàùà íà Èóäà ñ òîâà èìå, áåç äà ñå ãîâîðè çà
äðóã Ñèìîí: Êàíàåíåö, Çèëîò, Èñêàðèîò. Òîé å åäèí è ñúù. À òîâà ïîòâúðæäàâà, ÷å â “ùàáêâàðòèðàòà” íà ìåñèàíèñòèòå íå
ïðèñúñòâàò äâàíàäåñåò ó÷åíèöè, à ñàìî îñåì, ìîæå áè ñåäåì. Íî äà ñå âúðíåì íà Èóäà.
Åòî êàêâî ÷åòåì ñàìî ïðè Ìàòåé: “Òîãàâà Èóäà, êîéòî Ãî ïðåäàäå, êàòî âèäÿ, ÷å Òîé å îñúäåí, ðàçêàÿ ñå è âúðíà
òðèéñåòòå ñðåáúðíèêà íà ïúðâîñâåùåíèöèòå è ñòàðåèòå, êàòî èì êàçà: ñúãðåøèõ, ÷å ïðåäàäîõ íåâèííà êðúâ. À òå ìó
ðåêîõà: ùî íè å ãðèæà? Òè ìó ìèñëè. È êàòî çàõâúðëè ñðåáúðíèöèòå â Õðàìà, èçëåçå è îòèäå, òà ñå îáåñè...” (Ìàòåé, ÕÕVII,
3-5.)
Â Äåÿíèÿòà ñðåùàìå ìíîãî ïî-ëþáîïèòíè ïîäðîáíîñòè: “...çà Èóäà, âîäà÷à íà îíèÿ, êîèòî õâàíàõà Èèñóñà, çàùîòî
òîé áå ïðè÷èñëåí êúì íàñ è ïîëó÷èë áå æðåáèåòî íà òàçè ñëóæáà; íî ñúñ çàïëàòàòà íà ñâîÿòà íåïðàâäà òîé ïðèäîáèâà
íèâà è, êàòî ñå ñòðóïîëè íè÷êîì, ïðúñíà ñå ïðåç ñðåäàòà, è âñè÷êàòà ìó âúòðåøíîñò ñå èçñèïà...” (Äåÿíèÿ, I, 16-18.)
Íàé-íàïðåä ùå îòáåëåæèì, ÷å ñïîðåä Ìàòåé (ÕÕVII, 7) ñ òðèäåñåòòå ñðåáúðíèêà, çàõâúðëåíè îò Èóäà â Õðàìà,
ñâåùåíèöèòå êóïóâàò íèâà îò åäèí ãðúí÷àð. Íî â Äåÿíèÿòà ñàìèÿò Èóäà ñè êóïóâà íèâà è ñëåä òîâà âíåçàïíî óìèðà, ïðè
êîåòî ñå èçñèïâàò âúòðåøíîñòèòå ìó. Êàêâî âñúùíîñò ñòàâà - îáåñâà ëè ñå, èëè óìèðà ñëó÷àéíî? Ùå îòãîâîðèì - íèòî
åäíîòî, íèòî äðóãîòî. Èóäà å åêçåêóòèðàò êàòî ïðåäàòåë ñ íàïúëíî èóäåéñêè, ìàêàð è îñîáåí ðèòóàë. Òîé ïðåäàâà
ñâåùåíàòà êàóçà íà ìåñèàíèçìà, ïîìàãà íà ðèìëÿíèòå äà çàëîâÿò öàðÿ íà Èçðàåë, Ñèíà Äàâèäîâ, Ìèðîïîìàçàíèÿ. Òîé
çàâåæäà öåíòóðèèòå íà Åëåîíñêàòà ïëàíèíà, äî ãðàäèíàòà, â êîÿòî å ìÿñòîòî çà îòäèõ íà Èèñóñ è êúäåòî å ïðåñàòà çà
ìàñëèíè, äàëà èìåòî ñè íà ìåñòíîñòòà Ãåòñèìàíèÿ. Òîé å ïðè÷èíàòà çà ïîñëåäâàëèÿ ðàçãðîì è çà ïîëàæåíèåòî íà âñè÷êî
ïîñòèãíàòî äîòîãàâà. Преценете сами.
Ïðè Èîàí ÷åòåì íåùî, êîåòî å ïîâå÷å îò ÿñíî: “À òîâà ìÿñòî çíàåøå è Èóäà, êîéòî ùåøå äà Ãî ïðåäàäå, çàùîòî
Èèñóñ ÷åñòî ñå ñúáèðàøå òàì ñ ó÷åíèöèòå Ñè.” (Èîàí, ÕVIII, 2.)
È òàêà, äîêàòî Èèñóñ âúïðåêè óìîðàòà ñè ïðèâå÷åð íàïóñêà Èåðóñàëèì, çà äà îòèäå äà ïðåñïè âúâ Âèòàíèÿ, â äîìà
1
íà Ñèìîí Ïðîêàæåíè, êúäåòî ñà è Ëàçàð , Ìàðòà è Ìàðèÿ. Ãåòñèìàíèÿ îñòàâà òàéíî ìÿñòî çà ñáèðêè. Ïî-êúñíî, êîãàòî
Âèòàíèÿ ñòàâà èçâåñòíà íà âðàãîâåòå ìó è ìó îñòàâà ñàìî Èåðóñàëèì, êúäåòî ñå èçëàãà íà ðèñêà íîùåì äà áúäå çàëîâåí,
òîé çàïî÷âà äà ïðåñêà÷à äî Ãåòñèìàíèÿ, çà äà ïðåêàðà íîùòà òàì. Òàêà å äî äåíÿ, â êîéòî Èóäà ðàçêðèâà òîâà óáåæèùå. Но
да продължим:
“Òîãàâà Èóäà, êàòî âçå åäíà ÷åòà âîéíèöè è ñëóãè îò ïúðâîñâåùåíèöèòå è ôàðèñåèòå, äîõîæäà òàì ñ ôåíåðè,
ñâåòèëà è îðúæèÿ...” (Èîàí, ÕVIII, 3.)
“Òîãàâà ÷åòàòà è õèëÿäíèêúò è ñëóãèòå Èóäåéñêè õâàíàõà Èèñóñà è Ãî âúðçàõà...” (Èîàí, ÕVIII, 12.)
Êúì òàçè “÷åòà” îò øåñò öåíòóðèè âåòåðàíè, êîìàíäâàíè îò òðèáóí ñ ðàíã íà êîíñóë, Ñèíåäðèîíúò ïðèáàâÿ
ïîäêðåïëåíèå îò äâåñòà ñòðàæàðè íà Õðàìà, çà äà ïîêàæå ëîÿëíîñò. Ïðîïîðöèÿòà íè ñå âèæäà êîðåêòíà. Õðàìîâèòå ïàçà÷è
äúðæàò öÿë àðñåíàë â õðàìîâèÿ êîìïëåêñ. Òàì ñà ñêëàäèðàíè èñòèíñêè áîéíè îðúæèÿ: ëúêîâå, ñòðåëè, êîïèÿ, ùèòîâå. Çà
îáèêíîâåíàòà ñè êàðàóëíà ñëóæáà ïàçà÷èòå ðàçïîëàãàò ñ ìå÷îâå è òîÿãè, ñòðàøíèòå ïàëêè íà Áëèçêèÿ èçòîê.
Îáñòîÿòåëñòâîòî, ÷å òàçè “÷åòà” ñå ïîÿâÿâà “ñ îðúæèÿ” å îìàëîâàæåíî îò îôèöèàëíèÿ ðåäàêòîð ïðåç ÷åòâúðòè âåê.
Òàçè ìÿðêà, êîÿòî òîé íàâÿðíî ïîäöåíÿâà, ãîâîðè ÷å çàäúðæàíåòî ïîä ñòðàæà å öÿëà âîåííà îïåðàöèÿ. Òðèáóíúò íà
êîõîðòàòà, âèñø âîåíà÷àëíèê ñ ðàíã íà êîíñóë íå áè âçåë òîëêîâà ìíîãî âîéíèöè ñàìî çà åñêîðò. È åäâà ëè öåëòà ìó å äà
çàëîâè ñàìî Èèñóñ. Все едно да очакваме, че префектът на полицията би участвал лично в арестуването на престъпник.
1
Писарите от четвърти век между другото пропускат да кажат защо Иисус възкресява Лазар, а оставя баща му Симон да бъде
разяждан от проказата.
w
wwww
È òàêà, Èóäà çàñòàâà íà÷åëî íà òàçè ìàëêà àðìèÿ îò îñåìñòîòèí äóøè, êîÿòî ïðåç íîùòà íàâëèçà â Åëåîíñêàòà
ïëàíèíà, çà äà âîäè ðèìëÿíèòå è åäèíñòâåíî òÿõ. Â òîâà å íåïðîñòèìîòî ìó ïðåñòúïëåíèå. Ïðåäàâà ëåãèòèìíèÿ öàð íà
Èçðàåë, Ñèíà Äàâèäîâ, Ìèðîïîìàçàíèÿ, íå íà íÿêàêâà ñúïåðíè÷åùà ñåêòà, íå íà âðàæäåáíèÿ èóäàèçúì, à íà
îòâðàòèòåëíèòå îêóïàòîðè.
Äà ñå âúðíåì êúì òåêñòà îò Èîàí: “À èóäåèòå ãî äèðåõà íà ïðàçíèêà è êàçâàõà: äå å Îíçè? È èìàøå ãîëÿì ðîïîò ó
íàðîäà çà Íåãî: åäíè êàçâàõà, ÷å Òîé å äîáúð; äðóãè ïúê êàçâàõà: íå, íî çàáëóæäàâàõà íàðîäà. Íî íèêîé íå ãîâîðåøå çà
Íåãî îòêðèòî ïîðàäè ñòðàõ îò èóäåèòå...” (Èîàí, VII, 11-13.)
Êàêâî îçíà÷àâà òàçè ñëîâåñíà áúðêîòèÿ? Íèùî ñåðèîçíî. Íî àêî çàìåñòèì èóäåèòå ñ ðèìëÿíèòå, âñè÷êî ñòàâà
ñúâúðøåíî ÿñíî. È ðàçáèðàìå çàùî Èóäà ïîâåæäà êîõîðòàòà. Çà äà èì ïîñî÷è íàé-ñåòíå òîçè, êîãîòî òå èçäèðâàò îò äúëãî
âðåìå - Èèñóñ, âîäà÷à íà åâðåéñêèÿ áóíò îò 33 ã...
Çàùîòî å î÷åâèäíî, ÷å åâðåèòå ïîçíàâàò Èèñóñ äî íàé-ìàëêàòà ïîäðîáíîñò. Ñàìèÿò òîé ãî çàÿâÿâà: “...âñåêè äåí
ñåäÿõ ñ âàñ, ïîó÷àâàéêè â õðàìà, è Ìå íå õâàíàõòå...” (Ìàòåé, ÕÕVI, 55.) Â òàêúâ ñëó÷àé çà êàêâî èì å äà ãî òúðñÿò?
Äîêàòî ðèìëÿíèòå íàèñòèíà íå ãî ïîçíàâàò. Äúðæàíè íàñòðàíà îò æèâîòà íà åâðåèòå, òå íå ìîãàò äà ïðèñòúïÿò
îòâúä ïðåãðàäàòà çà äðóãîâåðöèòå â Õðàìà. Íÿìàò äîñòúï äî ìåñòàòà, êúäåòî âñåêè äåí åâðåèòå èçñëóøâàò ïðîïîâåäèòå
ìó çà âúçñòàíîâÿâàíåòî íà Öàðñòâîòî Áîæèå. Òîâà öàðñòâî, â êîåòî, ñïîðåä áàùà ìó Èóäà Ãàìàëèåë ùå èìà åäèí
åäèíñòâåí ãîñïîäàð, åäèí åäèíñòâåí öàð, Áîãúò íà Èçðàåë ßõâå. È òîé íà ñâîé ðåä ïðîïîâÿäâà ñúùîòî: “... åäèí å âàøèÿò
Îòåö, Êîéòî å íà íåáåñàòà...” (Ìàòåé, ÕÕIII, 9.)
Íàâÿðíî ïðèâå÷åð ïðè èçëèçàíåòî îò Õðàìà òîé âúðâè ñìåñåí ñ òúëïàòà, êîÿòî ñå ñïóñêà îò ïåòòå, ðàçïîëîæåíè
åäíî íàä äðóãî ïðåäâåðèÿ, êàêòî âèíàãè çàîáèêîëåí îò ñâîè õîðà è òåëîõðàíèòåëè. Ìîæå áè íîñè íà ëèöåòî ñè åäíà îò òåçè
ãèïñîâè ìàñêè, çà êîèòî íè ãîâîðè Ëóêèàí Ñàìîñàäñêè è êàêâàòî ùå èçïîëçâà áðàòúò áëèçíàê. Äðåáíèÿò ìó ðúñò ìó
ïîçâîëÿâà äà ìèíàâà íåçàáåëÿçàí è ðèìñêèòå ëåãèîíåðè òðóäíî áèõà ãî ðàçïîçíàëè. Çàòîâà å íåîáõîäèìî ïðåäàòåëñòâîòî
íà ïëåìåííèêà ìó Èóäà Èñêàðèîò, êîéòî òðÿáâà äà ãî ïîñî÷è êàòåãîðè÷íî íà òðèáóíà è êîõîðòàòà îò âåòåðàíè, , íàâëåçëè â
Åëåîíñêàòà ïëàíèíà.
Åäèíñòâåíî ÷àñîâèòå îò èçâèñåíàòà êðåïîñò Àíòîíèÿ, íàáëþäàâàò îòäàëå÷å Õðàìà è ñà â ñúñòîÿíèå äà
ñèãíàëèçèðàò çà ïîäîçðèòåëíè ñòðóïâàíèÿ íà õîðà ïî ïðåäâåðèÿòà. “Òîé áóíòóâà íàðîäà”, ùå ãî îáâèíÿò
ïúðâîñâåùåíèöèòå (Ëóêà, ÕÕIII, 3-14.) Íî ñïîðåä óêàçàíèÿòà íà Ðèì Ïèëàò íå ìîæå äà èçïðàòè íèêîãî, âñåêè ñúãëåäâà÷ îò
íååâðåéñêà íàöèîíàëíîñò ùå áúäå óáèò îò ïàçà÷èòå íà Õðàìà áåç äà ìîãàò ðèìëÿíèòå äà ñå íàìåñÿò â íåãîâà çàùèòà.
Òàêà ÷å Èóäà Èñêàðèîò ïîâåæäà êîõîðòàòà è ìîæå áè äîðè äúðæè þçäèòå íà êîíÿ íà òðèáóíà, èìåííî çà äà ãî
ïîñî÷è íàé-ñåòíå íà ðèìëÿíèòå.
Òîâà ïðåäàòåëñòâî íÿìà äà ìó ïðîñòÿò ñèêàðèòå.
Òâúðäåíèåòî, ÷å Èóäà å åêçåêóòèðàí îò ó÷åíèöèòå íà Èèñóñ, áè ïðåäèçâèêàëî ìíîãî ïðîòåñòè. Êàê äà äîïóñíå
÷îâåê, ÷å òåçè äúëãîêîñè è áðàäàòè ìúæå, äðèïàâè è ïðîñâåòëåíè, ïðåèçïúëíåíè ñ êðîòîñò è îïðîùåíèå, ùå ñè ïðèñâîÿò
ïðàâîòî äà èçäàâàò è èçïúëíÿâàò ñìúðòíè ïðèñúäè? Êàê äà ñúâìåñòèì òîçè ìèðîëþáèâ ñåêàíò ñúñ ñèêàðÿ, îïèñàí îò
Èîñèô Ôëàâèé? Îòãîâîðúò å ìíîãî ïðîñò. Äîñòàòú÷íî å äà ñè ïðèïîìíèì çà êîâàðíîòî ëèöåìåðèå, ñ êîåòî ñå îïèòâàò äà
íè íàêàðàò äà ïîâÿðâàìå, ÷å Ñâåòèÿò Äóõ, à íå Ïàâåë è äðóãàðèòå ìó, îñëåïÿâà Åëèìà-âàð-Èèñóñ â Ïàôîñ. ×å íå Ñèìîí-
Ïåòúð è “ìëàäåæèòå” óáèâàò Àíàíèé è ñúïðóãàòà ìó Ñàïôèðà â Èåðóñàëèì, à Ñâåòèÿò Äóõ. Ñâåòèÿò Äóõ ïàðàëèçèðà
äúùåðÿòà íà Ñèìîí, ïîèñêàíà çà æåíà îò çíàòåí ðèìëÿíèí, à íå ñàìèÿò Ïåòúð.
Ñâåòèÿò Äóõ ïîäïàëâà Ðèì, êàêòî ñå ñúîáùàâà â Àïîêàëèïñèñà. È ïàê Ñâåòèÿò Äóõ îïîæàðÿâà Âèçàíòèÿ â íîùòà,
1
êîãàòî Èîàí Çëàòîóñò íàïóñêà Êîíñòàíòèíîïîë, áåñåí îò ãíÿâ .
È âñå ïàê Èóäà å åêçåêóòèðàí, à íå ñå ñàìîóáèâà. Åòî è äîêàçàòåëñòâàòà.
1
Âå÷å çíàåì, ÷å â îíàçè åïîõà ÷ëåíîâåòå íà åâðåéñêèòå ñäðóæåíèÿ êàòî êàìåíîäåëöè è äúðâîäåëöè íå ïîñåùàâàò
îáèêíîâåíèòå ñèíàãîãè. Èìàò ñâîè, ñàìî çà òÿõ. Òîâà ïîêàçâà, ÷å èìàò ïî-îñîáåíè òðàäèöèè, ïîíå â íÿêîè îáëàñòè. Ìîæå
áè Ñèìîí-Ïåòúð íîñè ïðåçèìåòî “Êàìúê” çàùîòî å ðàáîòèë â êàìåííèòå êàðèåðè áëèçî äî Êàïåðíàóì, êúäåòî ñå íàìèðà
ñåìåéíîòî ìó æèëèùå (Ìàðêî, I, 29.)
Òåçè êîðïîðàòèâíè òðàäèöèè ñà ïðåíåñåíè ïðåç âåêîâåòå, áåç âèíàãè äà å îöåíÿâàíà âàæíîñòòà èì îò ðèìñêèòå
ñäðóæåíèÿ, à ïîñëå è îò õðèñòèÿíñêèòå, çà äà ïðåëåÿò èçîïà÷åíè è äåôîðìèðàíè â ñïåêóëàòèâíîòî ñðåäíîâåêîâíî
ìàñîíñòâî. Ïðåç ñåäåìíàäåñåòè âåê âúâ Âåëèêîáðèòàíèÿ îò íåãî ñå ðàæäà ñúâðåìåííîòî ñïåêóëàòèâíî ôðàíêìàñîíñòâî.
Êàêòî ùå îòêðèåì, ñðåä òåõíèòå íàé-ïîòàéíè òðàäèöèè èìà è åäèí íà÷èí çà óáèâàíå íà ïðåäàòåëè, êîéòî ùå íè îòâåäå äî
ñìúðòòà íà Èóäà.
Âñúùíîñò æèëèùåòî íà Ñèìîí â Êàïåðíàóì å íà âõîäà íà Ãåíèñàðåòñêàòà äîëèíà (Ìàðêî, I, 21 è 29.) Íî ïî íà þã,
ìåæäó Òèâåðèàäà è Ñåïôîð ñå ïðîòî÷âàò íÿêîëêî êèëîìåòðà ïåùåðè, êîèòî ñà åêñïëîàòèðàíè êàòî êàðèåðè. Ïî âðåìåòî íà
Èèñóñ èçãíàíèöèòå, áóíòîâíèöèòå, çëîñòîðíèöèòå èëè çèëîòèòå íàìèðàò òàì ñèãóðíî óáåæèùå ñðåùó ïîëèöèèòå íà Èðîä
èëè íà Ðèì. Íÿêîè íàïðàâî ñå èçãóáâàò âúòðå. Ñïîðåä ïðåäàíèåòî ðàâè Ñèìåîí-âàð-Èîêàé æèâåå òàì øåñòíàäåñåò ãîäèíè
1
През 404 г.
1
Те влизат в един еснаф.
w
wwww
è äèêòóâà íà ñâîèòå ó÷åíèöè “Çîõàð”. Ñèìîí, íàðè÷àí îùå Ïåòúð, æèâåå â òîçè ðàéîí, êúäåòî êàìåííèòå êàðèåðè èìàò
ãîëÿìî çíà÷åíèå è íèùî ÷óäíî äðóãîòî ìó ïðåçèìå äà å Ñèìîí Êàðèåðàòà.
Ïðåç 1746 ã. ×àðëç-Åäóàðä Ñòþàðò, ïðåòåíäåíò çà òðîíà íà Àíãëèÿ, ñèí íà ßêîâ Ñòþàðò è âíóê íà ßêîâ II, å
ïîáåäåí â Êúëúäúí, Øîòëàíäèÿ îò õåðöîã Êúìáåðëåíä, òðåòè ñèí íà Äæîðäæ II. Èñòîðèöèòå îïèñâàò ïðîñòðàííî
æåñòîêîñòèòå íà àíãëèéñêèòå âîéñêè íàä øîòëàíäöèòå è Êúìáåðëåíäñêèÿò õåðöîã âëèçà â èñòîðèÿòà ñ îêúðâàâåíè ðúöå.
Ïðåä Êàìàðàòà íà ëîðäîâåòå ñà èçïðàâåíè âîäà÷èòå íà ÿêîáèòèòå. Íàé-âèäíèòå, Êèëìàðíîê è Áàëìèðàíî, ñà
íàêàçàíè íàé-ñòðîãî. Îáè÷àéíàòà ïðèñúäà çà ïðåäàòåëèòå, èçìàìíèöèòå è áóíòîâíèöèòå ãëàñè: “Âèå ùå áúäåòå îáåñåíè çà
âðàòà, íî íå äîêàòî íàñòúïè ñìúðòòà, çàùîòî ùå áúäåòå æèâè ðàçïîðåíè. Âàøèòå âúòðåøíîñòè ùå áúäàò èçòðúãíàòè,
ïîñëå èçãîðåíè ïðåä î÷èòå âè. Ïîñëå ãëàâèòå âè ùå áúäàò îòäåëåíè îò òåëàòà, à òå íàðÿçàíè íà ÷åòèðè, ùå áúäàò
ïðåäîñòàâåíè íà êðàëÿ.”
Êðàë Äæîðäæ II îò ñòðàõ èëè îò ñðàì ïðåä íðàâèòå íà ñâîÿ âåê íå ïîñìÿâà äà èçïúëíè æåñòîêîòî íàêàçàíèå è
îñúäåíèòå áèâàò ïðîñòî îáåçãëàâåíè.
Ïîñòðàäàëèòå ñà ìàñîíè, íî îò ÿêîáèòñêîòî ôðàíêìàñîíñòâî îò êàòîëè÷åñêî èçïîâåäàíèå, ñâúðçàíî îò âåêîâå ñ
îïåðàòèâíîòî ìàñîíñòâî â Øîòëàíäèÿ. Âîäà÷ èì å Âåëèêèÿò ìàãèñòúð ×àðëç Ðàäêëèô, ëîðä Äúðóåíòóîòúð. Ñðåùó òÿõ ñà
èçïðàâåíè íîâîñúçäàäåíîòî àíãëèéñêî ôðàíêìàñîíñòâî îò ïðîòåñòàíòñêî âåðîèçïîâåäàíèÿ, çàðîäèëî ñå â Ëîíäîí ïðåç
1715 ã. È êàêòî è â ñëó÷àÿ ñ Êàçîò, íà òîçè ïðîöåñ ìàñîíè ñúäÿò ìàñîíè. Èìà ïðåäàòåëñòâî, çà êîåòî íå ñå ãîâîðè
îôèöèàëíî - øîòëàíäñêèòå ìàñîíè ÿêîáèòè âîþâàò íà ñòðàíàòà íà éåçóèòèòå. Çàòîâà ïúðâîíà÷àëíàòà ïðèñúäà å ñúùàòà
êàòî äàäåíàòà íà óáèéöèòå íà Õèðàì ñïîðåä ìàñîíñêèòå ïðåäàíèÿ. Åòî êàêâà å òÿ.
Â ìàñîíñêèÿ ðèòóàë çà ñòåïåíòà íà “Çíàìåíèò ìàéñòîð, èçáðàí îò Ïåòíàäåñåòòå” ñå ñúäúðæà åêçåêóöèÿòà íà

ïîñëåäíèòå äâàìà îò óáèéöèòå íà Õèðàì. Çà ïúðâèÿ ñòàâà äóìà ïðè ïðåäèøíàòà ñòåïåí “Ìàéñòîð, èçáðàí îò Äåâåòòå”, à
ñìúðòòà íà äâàìàòà ïîñëåäíè ïðåäàòåëè ïðèêëþ÷âà ïî-îáùàòà òåìà çà îòìúùåíèåòî.
Åòî êàêâî ñå ðàçêàçâà ïðè ðèòóàëà: “Øåñò ìåñåöà ñëåä ñìúðòòà íà Õèðàì è òàçè íà íåãîâèÿ óáèåö Àâèðàì Àêèðîô,
åäèí îò èíòåíäàíòèòå íà Ñîëîìîí, íàðè÷àí Âåíàêàð, èçâúðøâàë èçäèðâàíèÿ â ñòðàíàòà Ãîò, çàâèñèìà îò Ñîëîìîí, è
íàó÷èë ÷å Ñòåðêèí è Îñòåðôóëò, äðóãèòå óáèéöè íà Õèðàì, ñà ñå ñêðèëè òàì è ñìÿòàò, ÷å ñà â áåçîïàñíîñò. Ñëåä êàòî áèë
2
èçâåñòåí çà òîâà, Ñîëîìîí íåçàáàâíî ïèñàë íà Ìàëà, öàð íà Ãîò è ïîä÷åðòàë æåëàíèåòî ñè äà âèäè íàêàçàíè
ïðåñòúïíèöèòå.
Òîãàâà Ñîëîìîí èçáðàë ïåòíàäåñåò ñðåä íàé-äîñòîéíèòå è íàé-óñúðäíèòå ìàéñòîðè, ìåæäó êîèòî áèëè è äåâåòòå,
1
èçäèðâàëè ïúðâèÿ óáèåö. Òå çàìèíàëè íà 15-òè îò ìåñåö òàìóç è íà 28-ìè îò ñúùèÿ ìåñåö ïðèñòèãíàëè â ñòðàíàòà Ãîò .
Òå ïðåäàëè ïèñìîòî íà öàð Ìàëà, êîéòî óïëàøåíîò òàçè íîâèíà, íåçàáàâíî ñå ðàçïîðåäèë äà çàïî÷íå èçäèðâàíåòî
íà äâàìàòà ïðåñòúïíèöè. Çàïîâÿäàë âåäíàãà ùîì ãè çàëîâÿò äà ãè ïðåäàäàò íà èçðàåëñêèòå âëàñòè, çà äà îòúðâå
äúðæàâàòà ñè îò ïîäîáíè ÷óäîâèùà.
Òðÿáâàëè èì ïåò äíè, çà äà èçâúðøàò íàé-îáñòîéíè ïðåòúðñâàíèÿ. Íàêðàÿ Çåðâàë è Åëåàíàì, äâàìà îò
ïåòíàäåñåòòå, ïúðâè îòêðèâàò óáèéöèòå íà Õèðàì â åäíà ïåùåðà, íàðå÷åíà “Âåíäèêàð”. Îêîâàëè ãè çàåäíî è èì ñëîæèëè
íà âðàòà òåæêè ïëî÷è, íà êîèòî èçïèñàëè ïðåñòúïëåíèåòî, â êîåòî ñà ñå ïðîâèíèëè è âèäà íà íàêàçàíèåòî, êîåòî ãè î÷àêâà.
Ïðèñòèãíàëè â Èåðóñàëèì íà 15-è ñëåäâàùèÿ ìåñåö è ãè çàâåëè ïðåä Ñîëîìîí, êîéòî, ñëåä êàòî ãè óïðåêíàë çà
òåæêîòî ïðåñòúïëåíèå, íàðåäèë äà ãè çàòâîðÿò â êóëàòà Àøèàð, êúäåòî äà îñòàíàò äî åêçåêóöèÿòà. Êúì øåñò ÷àñà ñóòðèíòà
íà äðóãèÿ äåí ãè îáåñèëè íà äâà ñòúëáà çà âðàòà, ñ ðúöå è êðàêà âúðçàíè îòçàä. Êîðåìèòå èì ðàçïîðèëè íà êðúñò îò
ãúðäèòå äî ñðàìíàòà êîñò. Â òîâà ñúñòîÿíèå áèëè îñòàâåíè îñåì ÷àñà. Ïîñòåïåííî âúòðåøíîñòèòå ñå ñâëåêëè íàâúí,
íàêàöàëè ãè íàñåêîìè è ìóõè.
Âèêîâåòå è ñòîíîâåòå èì áèëè òîëêîâà æàëíè, , ÷å òðîãíàëè äîðè ñúðöàòà íà ïàëà÷èòå. Îòðÿçàëè èì ãëàâèòå è
èçõâúðëèëè òåëàòà èì îò êðåïîñòíèòå ñòåíè íà Èåðóñàëèì, êúäåòî ñòàíàëè ïëÿ÷êà íà ãàðâàíèòå è äèâèòå çâåðîâå.”
Äà îñòàâèì íàñòðàíà ïîäðîáíîñòèòå îò òàçè ñëó÷êà, êîÿòî íÿìà ñåðèîçíà èñòîðè÷åñêà îñíîâà. Ïðîñòî äà
êîíñòàòèðàìå, ÷å ïî êàíàëà íà èóäåéñêèòå ñäðóæåíèÿ, ïî-òî÷íî ïî ïðîñëîâóòèÿ “ïúò íà êàëàÿ” - åäíà ðàâîðàçäàâàòåëíà
ïðàêòèêà, çàñÿãàùà íàêàçàíèåòî íà ïðåäàòåëè, ðàçáóíòóâàëè ñå ñðåùó ñâîèòå ãîñïîäàðè, ïðåìèíàâà îò êîðïîðàöèèòå â
äðåâåí Èçðàåë äî ñäðóæåíèÿòà â ñðåäíîâåêîâíà Øîòëàíäèÿ. Ñïîðåä òàçè òðàäèöèÿ ïðåäàòåëÿò íà ñâîÿ öàð ùå áúäå
îêà÷âàí çà âðàòà íà ñòúëá, ñ ðúöå è êðàêà âúðçàíè îòçàä, òàêà ÷å òÿëîòî äà ñå íàêëîíè íàïðåä è êîðåìúò äà ñå ðàçïîðè, òà
âúòðåøíîñòèòå áàâíî äà ñå èçñèïâàò íàâúí ïîä ñîáñòâåíàòà ñè òåæåñò.
À àêî âÿðâàìå íà Ìàòåé è íà Äåÿíèÿòà, Èóäà Èñêàðèîò óìèðà îáåñåí ñ èçñèïàíè âúòðåøíîñòè. Òîâà íå å íåùî,
êîåòî ÷îâåê ìîæå äà èçâúðøè ñàì. Íÿêîé òðÿáâà äà ìó ïîìîãíå. Áåç êîëåáàíèå ùå ðàçïîçíàåì îùå âåäíúæ ðúêàòà íà
ñèêàðèòå. Çàùîòî Äåÿíèÿòà ïðîòèâîðå÷àò íà Ìàòåé â òåçàòà çà ñàìîóáèéñòâîòî. ×îâåê, êîéòî êóïóâà íèâà ñ ïå÷àëáàòà îò
åäíà, ìàêàð è ñêàíäàëíà ïîëèöåéñêà àêöèÿ, íå áè ñè ðàçïîðèë êîðåìà ñëó÷àéíî, áåç ÷óæäà ïîìîù. Äà íå ãîâîðèì çà
ñàìîîáåñâàíå. Òàêà ÷å Èóäà-âàð-Ñèìîí, íàðè÷àí Èñêàðèîò, ñèí íà Ñèìîí-Ïåòúð, ïëåìåííèê íà Èèñóñ è âíóê íà Ìàðèÿ,
÷èñòî è ïðîñòî å åêçåêóòèðàí îò Õðèñòîâèòå ó÷åíèöè.
2
Може би царството Гот, което не се споменава в Библията, е същото онова Гоб, цитирано в „Книга втора Царства” ХХІ, 18.
1
Ще отбележим, че протичането на ритуалното отмъщение е по времето на смаляването на лунния месец, когато е тамуз.
w
wwww
Âÿðâàùèÿò ÷èòàòåë áè âúçðàçèë, ÷å íèùî íå äîêàçâà àïîñòîëèòå è ó÷åíèöèòå äà ñà ó÷àñòâàëè â (èëè äîðè ëè÷íî
äà ñà èçâúðøèëè) ïîäîáíî òîëêîâà äèâî, ïúê áèëî è âúçñòàíîâÿâàùî ñïðàâåäëèâîñòòà ïðåñòúïëåíèå. Àêî ñå óñòàíîâè, ÷å
òîâà å òî÷íî ñïàçåí ðèòóàë íà îòìúùåíèå è ÷å òîçè ðèòóàë å ïðèñúù çà ÷ëåíîâåòå íà èóäåéñêèòå ñäðóæåíèÿ, îñòàâà äà ñå
äîêàæå, ÷å è àïîñòîëèòå ñà ÷ëåíóâàëè â òÿõ.
Предвидили сме това възражение и то ще получи отговор.
Âúâ âå÷å öèòèðàíèòå “Äåÿíèÿ íà Òîìà” Òîìà, ñúùî è Èóäà, áèâà ïðîäàäåí íà òúðãîâåö íà ðîáè. Çà äà å ñèãóðåí ,
÷å òúðãîâåöúò ùå ãî êóïè, òîé äîïúëâà, ÷å èìà çàíàÿò, êîåòî âäèãà öåíàòà íà åäèí ðîá. Êàçâà, ÷å å äúðâîäåëåö ñúùî êàòî
áðàò ñè áëèçíàê Èèñóñ, ÷å óìåå äà äÿëà êîëîíè, ìðàìîð, êàìúê è ò. í. Çíà÷è, îñâåí äúðâîäåëåö, òîé å è êàìåíîäåëåö, à
âå÷å çíàåì, ÷å òåçè äâà çàíàÿòà ñà â åäíî è ñúùî ïðîôåñèîíàëíî ñäðóæåíèå â Èóäåÿ. Çàêëþ÷åíèå: “îôèöèàëíî” Èèñóñ íå
ñå âîäè ñàìî äúðâîäåëåö, à è êàìåíîäåëåö, ïîðàäè îáùèÿ åñíàô. Íåñúìíåíî òîé åäâà ëè óñïÿâà äà ïðàêòèêóâà ìíîãî
òåçè äâå ïðîôåñèè. Íî ãî ñìÿòàò çà òàêúâ. È òúé êàòî â Èçðàåë âñåêè ìúæ å äëúæåí äà èìà çàíàÿò, òîâà å è íåùî êàòî
íåãîâ ãðàæäàíñêè ñòàòóò.
Îò äðóãà ñòðàíà, êàêòî â ñòàðà Ôðàíöèÿ, à è â öÿëà íÿêîãàøíà Åâðîïà, ñèíúò òðÿáâà äà ïîñòúïè â ñäðóæåíèåòî íà
áàùà ñè. Òîé íå ìîæå äà íàïóñíå (à è íÿìà èíòåðåñ, ñëåä êàòî å íàñëåäèë òúíêîñòèòå íà çàíàÿòà, èíñòðóìåíòè è ïðåñòèæ).
Îòòàì ìîæåì äà ñúäèì, ÷å áàùà ìó Èóäà Ãàìàëèåë å èìàë ñúùàòà äâîéíà êâàëèôèêàöèÿ. À è áðàòÿòà íà Èèñóñ.
Ðèáîëîâúò, êàêòî è ñàìèÿò ëîâ, íå ñà ïîñòîÿííî ïðåïèòàíèå. Òàêà Ñèìîí ñå ñäîáèâà ñ ïðåçèìåòî Ïåòúð (Êàìúê)
áëàãîäàðåíèå íà òðóäîâàòà ñè äåéíîñò èëè ïîðàäè ñõîäñòâî íà õàðàêòåðà ñ ïðîôåñèÿòà.
Äðóã íàëàãàù ñå èçâîä. Àêî âîäà÷èòå íà çèëîòñêîòî äâèæåíèå, Èèñóñ è íåãîâèòå áðàòÿ, ñà ÷ëåíîâå íà ñäðóæåíèåòî
íà äúðâîäåëöèòå è êàìåíîäåëöèòå, ìíîãî âåðîÿòíî å äà íàáèðàò ïðèâúðæåíèöè òî÷íî â òàçè ñðåäà. Äà íå çàáðàâÿìå, ÷å
èóäåéñêèòå êîðïîðàöèè èìàò ñâîè ñîáñòâåíè ñèíàãîãè, êîåòî ïðåäïîëàãà, ÷å ñà “îòäåëåíè” îò åâðåéñêîòî íàñåëåíèå. Колко
ли от тези четири до пет хиляди души, съставляващи контингента от привърженици на Иисус (Матей ХІV, 21 и ХV, 38) са
свързани с този еснаф?
Òúêìî òàçè ïðèíàäëåæíîñò êúì åäèí åñíàô ïðåäïîëàãà ñëåäîâàòåëíî ïðèáÿãâàíåòî äî òî÷íî îïðåäåëåí ðèòóàë çà
åêçåêóòèðàíå íà ïðåäàòåë, óáèåö íà ñâîÿ ìàéñòîð. Òúé ÷å êîé äðóã, àêî íå ó÷åíèöèòå áè îñúùåñòâèë æåñòîêîòî
1
íàêàçàíèå ?
Ïðåäàòåëñòâîòî íà Èóäà Èñêàðèîò è íåãîâàòà åêçåêóöèÿ îò äðóãèòå ÷ëåíîâå íà ùàáà íà Èèñóñ îòíåìàò ÷àñò îò
âëèÿíèåòî íà áàùà ìó Ñèìîí è ñúñ ñèãóðíîñò ãî ëèøàâàò äî ãîëÿìà ñòåïåí îò îáùîòî äîâåðèå.
Èíòåðåñíî çàùî Èèñóñ ïîâåðÿâà ìàéêà ñè íà Èîàí, à íå íà äðóãèòå ñè áðàòÿ, ñèíîâå íà Ìàðèÿ êàòî íåãî. Çàùîòî å
ðàçáðàë íàé-ïîñëå ïðåäàòåëñêèòå ïîìèñëè íà íàé-áëèçêèòå ñè. Îòòúðâàëè ñà ñå îò íåãî è çàâèíàãè ùå çàïóøàò óñòàòà íà
Èóäà, çà äà íå îñòàíå è ñëåäà îò îáùîòî èì ïðåäàòåëñòâî. Äà ñè ñïîìíèì, ÷å âå÷å ñà èñêàëè äà çàòâîðÿò Èèñóñ, çàùîòî å
“áèë èçâúí Ñåáå Ñè.” (Ìàðêî, III, 21.)
Âïðî÷åì äà ñå òâúðäè, ÷å Èóäà ïðåäàâà ñâîÿ ÷è÷î è öàð çà òðèäåñåò ñðåáúðíèêà, å áåçïî÷âåíî. ßñíî å, ÷å òîé å
ïðîôåñèîíàëåí êðàäåö, ïðåðÿçâà ãúðëà ïî ïúòèùàòà, êàêòî è ïîâå÷åòî ñèêàðè, ñúîáùàâàò Åâàíãåëèÿòà. “Òîé äúðæåøå
êîâ÷åæåòî, è êðàäåøå îò îíîâà, êàêâîòî òàì ïóñêàõà...” (Èîàí, ÕII, 6.) Ìîæå îùå äúëãî äà ïðîäúëæè òàêà, òúé êàòî
“ïàðòèéíàòà êàñà” ñå ïîïúëâà ðèòìè÷íî.
Àêî èçâúðøâà ïðåäàòåëñòâîòî, ïðàâè ãî ïî äâå ïðè÷èíè. Ïúðâàòà å, ÷å âåðîÿòíî Èèñóñ ùå ïðåäïðèåìå íåùî êàòî
ïðåîáðàçóâàíå íà äâèæåíèåòî ñëåä ïðèçîâàâàíåòî íà äóõîâåòå íà Òàâîðñêàòà ïëàíèíà. Îáñåáåí å îò íÿêàêâà òàéíñòâåíà
ñúùíîñò. Èëè âúòðåøíàòà ìó åâîëþöèÿ ãî êàðà äà îòõâúðëè òàçè áåçìèëîñòíà âîéíà, â êîÿòî ïðåäâàðèòåëíî ñà îáðå÷åíè
íà ïîðàæåíèå ïðåä ìîùòà íà Ðèì. Èëè ïúê å îñòàðÿë è å çàïî÷íàë äà ãóáè íàäåæäà. À Èóäà å ìëàä è íèòî îìðàçàòà êúì
ðèìëÿíèòå, íèòî áåçóìíèòå íàäåæäè ñà ìúðòâè â ñúðöåòî ìó.
Âòîðàòà ïðè÷èíà å, ÷å ñëåä ñìúðòòà íà Èèñóñ íåãîâèÿò áðàò è áàùà íà Èóäà, Ñèìîí, ùå áúäå îïðåäåëåí çà
íàñëåäíèê íà Ñèíà Äàâèäîâ è òåîðåòè÷íî öàðñòâîòî íà Èçðàåë ùå ïðèíàäëåæè íà òÿõíîòî êîëÿíî. Òîé, Èóäà, äðåáíèÿò
êðàäåö ïî øèðîêèòå äðóìèùà, íåèçâåñòíèÿò ñèêàð, ùå ñòàíå ãëàâà íà åâðåéñêèÿ ìåñèàíèçúì ñëåä ñìúðòòà íà áàùà ñè. È
òàêà, ñëåä ãèáåëòà íà âóé÷î ñè òîé ùå áúäå ïðåñòîëîíàñëåäíèê.
Âñúùíîñò çàùî ñëåä çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ Ñèìîí áðîäè ñàì êðàé ìÿñòîòî íà ñúäåáíèòå çàñåäàíèÿ? Äàëè îò
ïðåäàíîñò, èëè îò ñòðàõ Èèñóñ äà íå áúäå ïóñíàò íà ñâîáîäà è äà íå äîéäå äà èñêà ñìåòêà îò íåãî Ñèìîí, è îò ñèíà ìó
Èóäà?
Ìîæå áè òîâà ñòèãà, çà äà ñå ðåøè ïðåìàõâàíåòî íà Èèñóñ (с печалба, защото навярно главата му е оценена от
римляните за сума, чувствително надвишаваща тридесет сребърника)? Колко му е било, повтаряме ние, да се реши да
ликвидира този водач, който започва да се отклонява от доктрината и тактиката?
Íî äàëè Èóäà íå âúçíàìåðÿâà äà îòñòðàíè ñëåä òîâà è áàùà ñè Ñèìîí? Íå å íåâåðîÿòíî. Ïðîèçâåäåíèÿòà íà
Èîñèô Ôëàâèé ñà íè ïðèâèêíàëè êúì òåçè áåçìèëîñòíè ñåìåéíè ðàçïðè â äèíàñòè÷íèòå ðîäîâå íà Áëèçêèÿ èçòîê. Êàêòî è
äà å, óæàñÿâàùàòà ñìúðò íà Èóäà Èñêàðèîò íå âúçìóùàâà êîé çíàå êîëêî áàùà ìó Ñèìîí. Òîé íå ñå ïðîòèâè íà òîçè àêò íà
ñïðàâåäëèâîñò, êàêúâòî å â î÷èòå íà âñè÷êè, äîðè ìîæå áè ãî ïîäêðåïÿ.
1
Това би обяснило абсолютния иудейски характер на първите степени „на отмъщението” в шотландското франкмасонство. Трябва да
е имало реална приемственост от най-стари времена, откъдето и присъствието на кинжалите в тези степени, напомнящи за „сиката”
на зилотите. Доказва го и ръкописът за ритула на степента Рицар Кадош от 1756 г.
w
wwww
Íî ñ òîâà íå ñå èç÷åðïâàò ïîñëåäñòâèÿòà îò ñúáèòèÿòà, ñâúðçàíè ñúñ ñìúðòòà íà Èèñóñ.
Запазихме за края на тази глава текста íà åäèí äîêóìåíò, êîéòî å ñúùåñòâåí çà òåçàòà, ÷å Èóäà Èñêàðèîò å
åêçåêóíèðàí çàðàäè ñâîåòî ïðåäàòåëñòâî. Òîé êàòî ÷å ëè äîêàçâà, ÷å ïðåäàòåëÿò å íàñòðîèë ñðåùó ñåáå ñè âñè÷êè ÷ëåíîâå
íà ãëàâíèÿ ùàá íà Èèñóñ, äîðè ñîáñòâåíèÿò ñè áàùà. Äåéñòâàéêè òàêà, òîé èçëàãà âñè÷êè ó÷åíèöè íà ðèñêà äà áúäàò
çàëîâåíè îò ðèìëÿíèòå. À åòî è âúïðîñíèÿ òåêñò: Èçâëå÷åí å îò “Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé”, êîïòñêè àïîêðèô îò ïåòè âåê, è
å ÷àñò îò íåãîâèÿ I ôðàãìåíò.
“È Èèñóñ òîãàâà ñå îáúðíà êúì ÷îâåêà, êîéòî ãî áå ïðåäàë, ùå ðå÷å êúì Èóäà Èñêàðèîò. È ìó êàçà: “Êàêâî ñïå÷åëè,
î Èóäà, êàòî ìå ïðåäàäå?... Àç èçòúðïÿõ òîëêîâà ñòðàäàíèÿ, çà äà ñïàñÿ Áîæèåòî òâîðåíèå... Íåùàñòèå çà òåá, Èóäà!
Äâîéíà àíàòåìà! Áúäè ïðîêëåò!...”
Çàùîòî ïîòîìñòâîòî íà Èóäà å îò Ñàòàíàòà... Çàëè÷èõà èìåòî ìó îò Êíèãàòà íà Æèâîòà. Îòíåõà ñúäáàòà ìó îò
÷èñëîòî íà æèâèòå... Ðàçêúñàõà çâåçäàòà ìó... Ñàòàíàòà âçå ïðèñúäàòà ìó è ñè òðúãíà ñ íåÿ, ñúïðîâîäåí îò âñåîáùîòî
ïðåçðåíèå. Îòíåõà ìó åïèñêîïñòâîòî. Îòêðàäíàõà êîðîíàòà ìó. Íà ÷óæäè õîðà ùå ñïîäåëÿ ìúêèòå ñè. Ïîêðè ñå ñ
ïðîêëÿòèå. Îìúðñè ñå êàòî îòïàäú÷íà âîäà. Ñúáëÿêîõà îò íåãî äðåõèòå íà ñëàâàòà. Èçãàñèõà ïëàìúêà íà íåãîâîòî ñâåòèëî.
Äîìúò ìó ñòàíà ïóñò. Äíèòå ìó áÿõà ñêúñåíè. Æèâîòúò ìó ïðèêëþ÷è. Ìèðúò ñå îòäàëå÷è îò íåãî. Ìúêàòà ãî íàëåãíà.
Íàïàäíàõà ãî ÷åðâåèòå. Ïîêðèõà ãî ñ ãíèëî÷. Àíãåëèòå, êîèòî ñëåäâàò Ãîñïîäà, ãî îòáëúñíàõà...
Òàêèâà íåùà êàçà Ñïàñèòåëÿ çà Èóäà, êîéòî áåøå â äúëáèíèòå íà Áåçäíàòà. Òîãàâà Ñïàñèòåëÿ âúçêðúñíà èç
ìúðòâèòå íà òðåòèÿ äåí...” (“Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé”, I ôðàãìåíò.)
Îò òîçè òåêñò ñå âèæäà, ÷å Èóäà å ñïîëåòÿí îò îòëú÷âàíå, ïîñëåäâàíî çà ïî-ñèãóðíî îò åêçåêóöèÿ ñ îêà÷âàíå íà
ñòúëá, äîïúëíåíî îò èçêîðìâàíå ñúñ ñèêà.
Âèæäàìå êàê îò ðåä íà ðåä íàñèëèåòî íàðàñòâà è ìîæåì äà ïðîñëåäèì åñêàëèðàùàòà îìðàçà íà ðàçêàçâà÷à, êîåòî
å òúðñåíî ñúçíàòåëíî, çà äà ñå ïðèäàäå ïîâå÷å ìîù íà òîçè ñòðàíåí òåêñò. Íî â íåãî ñå ñúäúðæà è êîñâåíî ïðèçíàíèå çà
åêçåêóöèÿòà íà Èóäà.Òðÿáâà äà ñìå ñëåïè êàòî çëîùàñòíèÿ Åëèìà-âàð-Èèñóñ îò Ïàôîñ, çà äà íå ãî êîíñòàòèðàìå. Ùî ñå
îòíàñÿ äî “àíãåëèòå” â ïîñëåäíèòå ðåäîâå, ëåñíî ñå âèæäà, ÷å òå ñà èçïðàòåíè äà îñúùåñòâÿò îòìúùåíèåòî.
Îñòàâà íè äà óòî÷íèì äàòàòà íà åêçåêóöèÿòà íà Èóäà. Ñïîðåä öèòèðàíèÿ òåêñò òÿ ñòàâà â òðèòå äíè, ïîñëåäâàëè
ñìúðòòà íà Èèñóñ.
Èçãëåæäà, ÷å æåíàòà íà Èóäà, êîÿòî ñïîðåä äðóãî àïîêðèôíî åâàíãåëèå å êúðìà÷êà íà ñèíà íà Èîñèô Àðèìàòèåö,
ñúùî å ëèêâèäèðàíà. Åòî çàùî â öèòèðàíèÿò òåêñò ñå ãîâîðè, ÷å äîìúò ìó ñòàíà ïóñò. Çíà÷è íå îñòàâÿò æèâî ñúùåñòâî. À
ùîì êúðìè ñèíúò íà Èîñèô Àðèìàòèåö, èçëèçà ÷å òÿ òîêó-ùî å ðîäèëà. Äåòåòî íà Èóäà âåðîÿòíî ñúùî å óáèòî âúïðåêè
íåâðúñòíàòà ñè âúçðàñò.
Òóê å ìÿñòîòî äà îòâîðèì åäíà ñêîáà. Â åäèí îò ôðàãìåíòèòå íà “Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé” ñå ðàçêàçâà, ÷å Èîñèô
Àðèìàòèåö èäâà ïðè Èóäà Èñêàðèîò äà âçåìå äåòåòî ñè ñëåä çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ â Åëåîíñêàòà ïëàíèíà. Íî êàêòî â
ïîâå÷åòî àïîêðèôè, ðîáóâàùè íà êóëòà êúì ÷óäåñàòà, ïðè÷èíàòà å ìîëáàòà íà ñàìîòî äåòå, êîåòî íå ìîæåëî äà ïîíàñÿ
ëîøîòèÿòà íà æåíàòà íà Èóäà.
Åäíî äåòå, êîåòî îùå áîçàå, íÿìà íðàâñòâåíè êðèòåðèè. Òî åäâà ëè å ïðîãîâîðèëî. Èñòèíàòà å äðóãà. Èçâåñòåí çà
òîâà, êîåòî ïðåñòîè äà ñå ñëó÷è â æèëèùåòî íà Èóäà, Èîñèô Àðèìàòèåö èçïðåâàðâà ãðóïàòà ñèêàðè, îïðåäåëåíè îò
ó÷åíèöèòå äà îñúùåñòâÿò âúçìåçäèåòî íàä ïðåäàòåëÿ è áëèçêèòå ìó, è ïðèñòèãà íàâðåìå, çà äà îòâåäå äåòåòî ñè ïðåäè
òÿõíîòî ïîÿâÿâàíå.
Êàê ñå êàçâà äåòåòî íà Èóäà Èñêàðèîò? Ùå îòáåëåæèì, ÷å “Åâàíãåëèåòî îò Âàðòîëîìåé” ãî ïðåäñòàâÿ â ìúæêè ðîä,
ñëåäîâàòåëíî å ìîì÷å. Ðîäîñëîâíîòî äúðâî íà íåãîâèÿ áàùà íè ïîçâîëÿâà äà ïðåäïîëîæèì, ÷å ñå íàðè÷à Ñèìîí ïîðàäè
ñúùåñòâåíàòà ñåìåéíà òðàäèöèÿ. Èìà èçâåñòåí ðèòúì â ðåäóâàíåòî íà ïðåçèìåíàòà:
Åçåêèÿ-âàð-... çàëîâåí è ðàçïíàò íà êðúñò ïî çàïîâåä íà Èðîä è áàùà íà:

Èóäà-âàð-Åçåêèÿ, ñúùî Èóäà Ãàìàëèåë, Èóäà Ãàëèëååö, Èóäà Ãîëîíèò, âîäà÷ íà Áóíòà ïðè
Ïðåáðîÿâàíåòî è áàùà íà :
Ñèìîí-âàð-Èóäà, ñúùî Ñèìîí-Ïåòúð, Ñèìîí Çèëîò, Ñèìîí Êàíàåíåö, Ñèìîí Èñêàðèîò è áàùà
íà:
Èóäà-âàð-Ñèìîí, ñúùî Èóäà Èñêàðèîò è áàùà íà:
Ñèìîí-âàð-Èóäà äåòåòî, çà êîåòî ãîâîðè Åâàíãåëèå îò Âàðòîëîìåé, ìëå÷åí áðàò íà äåòåòî íà
Èîñèô Àðèìàòèåö, ñúùî Èîñèô Ãðîáàðÿ. Íî äà ïðèïîìíèì, èìåòî Ñèìîí
òóк å ïðåäïîëàãàåìî.
w
wwww
Êàê çàãèâàò æåíàòà íà Èóäà è íåâðúñòíîòî èì äåòå? Íåêà íå çàáðàâÿìå, ÷å ñè èìàìå ðàáîòà ñ ôàíàòè÷íè
òðàäèöèîíàëèñòè, ÷ëåíîâå íà òàçè “÷åòâúðòà ñåêòà”, îñíîâàíà îò Èóäà Ãàìàëèåë è ïîñî÷åíà îò Èîñèô Ôëàâèé. Òå ñà ÷èñòè
èíòåãðèñòè. Ìîæåì äà ñìå ñèãóðíè, ÷å ñà ïðèáåãíàëè äî îáè÷àéíèÿ ðèòóàë çà ïîäîáíè îáñòîÿòåëñòâà ïðè óìúðòâÿâàíåòî
íà æåíàòà íà Èóäà Èñêàðèîò è òÿõíîòî äåòå. Êàêòî è ïðè åêçåêóöèÿòà íà ñàìèÿò Èóäà, çàùîòî âñè÷êî òîâà å ïðåäíàçíà÷åíî
äà ñëóæè çà ïðèìåð.
Òàçè ðèòóàëíîñò å äåôèíèðàíà â ïñàëìèòå LÕIÕ, ñòèõ 26 è ÑIÕ, ñòèõîâå îò 8 äî 12. Òÿ ïðåäïèñâà æèëèùåòî äà
ñòàíå ïóñòî è äà áúäå ðàçðóøåíî äî îñíîâè. Íàâÿðíî ñà èçâåëè æåíàòà è äåòåòî, è ñà çàïàëèëè êúùàòà. Åäíà ôðàçà íà
Èèñóñ ùå íè ïîäñêàæå, êàê å çàãèíàëà æåíàòà íà Èóäà. Òÿ íè ðàçêðèâà íÿêîè îáè÷àè â òåçè îáëàñòè íà Áëèçêèÿ èçòîê: “À
ãîðêî íà íåïðàçíèòå è íà êúðìà÷êèòå ïðåç îíèÿ äíè...” (Ëóêà, ÕÕI, 23.)
Â ïîäîáíî ïîëîæåíèå å è ñëóãàòà íà Èóäà. Âñúùíîñò çà òåçè ðåãèîíè å íåùî îáè÷àéíî ïðè ïîãðîìèòå íàä
çàâçåòèòå ãðàäîâå äà èçêîðìâàò áðåìåííèòå æåíè îò ìåñòíîòî íàñåëåíèå è äà ðàçðÿçâàò ìàòêàòà èì.
Ùî ñå îòíàñÿ äî êúðìà÷êèòå, èëè ãè ñïîëåòÿâà ñúùîòî è ðàçáèâàò ãëàâàòà íà äåòåòî â ñòåíà, èëè ãî õâúðëÿò ïîä
êîëåëàòà íà êîëåñíèöà. (II Öàðñòâà VIII, 12 - ÕV, 16, Àìîñ, I, 13, Èñàèÿ, ÕIII, 16 - ÕIV, 21, Íàóì, III, 10, Îñèÿ, Õ, 14 - ÕIII, 16.)
Íî íå ñàìî òîâà. Öàðÿ íà Ñèðèÿ Àíòèîõ IV, íàðè÷àí Åïèôàí (Âåëèêè), êîéòî îò 174 äî 164 ã. ïð. Õðèñòà ïðåñëåäâà
æèòåëèòå íà Èçðàåë, áèâà ïîáåäåí îò Ìàêàâåèòå è óìèðà ïîëóäÿë. Íåãîâèòå âîéíèöè îêà÷âàò äåöàòà ñ âðúâ íà âðàòîâåòå
íà ìàéêèòå èì, îáåñåíè â ñîáñòâåíèòå èì æèëèùà, çà äà îìúðñÿò äîìà èì. “...Òå, ñïîðåä äàäåíàòà çàïîâåä, óáèâàõà
æåíèòå, êîèòî áÿõà îáðÿçàëè äåöàòà ñè, ìëàäåíöèòå áåñåõà çà øèèòå èì...” (Ïúðâà êíèãà Ìàêàâåéñêà, I, 60, 61.)
Òàçè æåñòîêîñò íå å ÷óæäà íà Èçðàåë, çàùîòî âèæäàìå â Ñòàðèÿ çàâåò äà èçáèâàò îñúäåíèòå íà ñìúðò çàåäíî ñ
æåíèòå èì, äåöàòà, ñëóãèòå è ðîáèòå, íàðåä ñ äîìàøíèòå èì æèâîòíè, ñòàäàòà è ò. í.
Òðàäèöèÿòà å îùå æèâà ïî îíèÿ ìåñòà è â íàøè äíè. Â êðàÿ íà åãèïåòñêàòà ðåâîëþöèÿ, êîãàòî áóíòîâíèöèòå
íàõëóâàò â äâîðåöà íà áèâøèÿ êðàë Ôàðóê â Êàéðî, òå èçáèâàò âñè÷êè äîìàøíè æèâîòíè, ëþáèìöè íà ìëàäàòà êðàëèöà è
êðàëÿ, è èçáîæäàò î÷èòå íà ïîíèòàòà îò êðàëñêàòà êîíþøíÿ.
Àêî ñìå ñèãóðíè, ÷å Èóäà äåéñòâèòåëíî å êóïèë íèâà ñ íàãðàäàòà çà çàëàâÿíåòî íà Èèñóñ, áèõìå ìîãëè äà
ðàçãëåäàìå îùå åäíà õèïîòåçà. Àïîêðèôèòå ïîêàçâàò íåãîâàò à ñúïðóãà íåïðåêúñíàòî äà ìó èñêà ïàðè. Íèùî ÷óäíî äà å
çàïî÷íàë çàðàäè íåÿ äà áúðêà â îáùàòà êàñà. Ìëàä å, à íàâÿðíî è òÿ.
Òàêà ïîêóïêàòà íà íèâà, ôàêòúò, ÷å âå÷å æèâåå âúâ èëè êðàé Èåðóñàëèì, à íå â Ãàëèëåÿ, â äîìà íà ñâîÿ áàùà â
Êàïåðíàóì, íè ðàçêðèâàò åäèí Èóäà, êîéòî ñå ñòðåìè äà ñå îñâîáîäè îò ìåñèàíñêàòà ñðåäà. Òîãàâà ìîæåì äà
ïðåäïîëîæèì, ÷å òîé ïðåäàâà Èèñóñ ñàìî çà äà ñëîæè êðàé íà ñòðàøíàòà è áåçíàäåæäíà áîðáà è íàé-ïîñëå äà ñå èçìúêíå
îò ðîëÿòà íà ñèêàð, çà äà çàæèâåå çàíàïðåä ìèðåí æèâîò, äà îáðàáîòâà íèâàòà ñè è äà ñå ðàäâà íà èñòèíñêè ñåìååí óþò.
Ïðè âñè÷êè ñëó÷àè, ïîÿâàòà íà ñèêàðèòå óáèâà ìå÷òèòå ìó, êàêâèòî è äà ñà òå, à áåçìèëîñòíîòî ìåñèàíñêî
îòìúùåíèå îñòàâÿ ñëåä ñåáå ñè îùå òðè òðóïà.
26
ÈÈÑÓÑ È ÆÅÍÈÒÅ
Всички, които са стигали до крайните граници на сладострастието с най-любимото си създание, са

изпитвали малко или повече смътното чувство, че леко се докосват до нещо божествено, че се доближават до
най-голямото тайнство на света...
МОРИС МАГР, Любовта и омразата
Äîðè íàé-ëèáåðàëíèòå èñòîðèöè ðÿäêî çàñÿãàò â ñâîèòå èçñëåäâàíèÿ çà Èèñóñ ïðîáëåìà çà æèâîòà ìó íà ìúæ.
Ñòåñíèòåëíîñò, ñòðàõ îò âðàæäåáíè ðåàêöèè, ïðåäïîñòàâåíî äîãìàòè÷íî çàñëåïåíèå... èçãëåæäà, ÷å äîðè íàìåêúò
ïðåäèçâèêâà ñêàíäàë.
À ñïîðåä åâðåéñêàòà ðåëèãèÿ áðàêúò è ïðîäúëæàâàíåòî íà ðîäà ñà äúëã, êîéòî ìàëöèíà åâðåè áèõà ïîñìåëè äà
ïðåíåáðåãíàò. Íåñúìíåíî â ïðîòèâîâåñ ìîæåì äà öèòèðàìå åñåèòå. Íî Èèñóñ íèêîãà íå å áèë åñåé. Íåãîâèÿò íà÷èí íà
1
èçðàçÿâàíå, ôàêòúò ÷å ïèå âèíî è ïðèåìà æåðòâîïðèíîøåíèÿòà íà æèâîòíè, ïðåíåáðåæåíèåòî ìó êúì òåëåñíàòà ÷èñòîòà ,
êàêòî è îáñòîÿòåëñòâîòî, ÷å íàðóøàâà íàé-ñòðîãèòå ïðåäïèñàíèÿ íà Ìîéñååâîòî ó÷åíèå â íÿêîè îáëàñòè, âñè÷êî òîâà
ñâèäåòåëñòâà, ÷å òîé íèêîãà íå å áèë åñåé. Îñâåí òîâà ñìå ïî÷òè ñèãóðíè, ÷å å ÷ëåí íà ïðîèçëÿçëîòî îò òàçè ïðî÷óòà ñåêòà
åêñòðåìèñòêî äâèæåíèå. Êàêòî óòî÷íÿâà Äþïîí-Ñîìå, òî ïðåðàñòâà â êðàéíà ïîëèòè÷åñêà òåíäåíöèÿ, ïðåäñòàâëÿâàíà îò
çèëîòèòå.
1
Матей, ХV, 1-3 и Лука, ХІ, 37 и 52.
w
wwww
Çà íåîáõîäèìèÿ è çàäúëæèòåëåí áðàê ùå öèòèðàìå ñàìèÿ åâðåéñêè Çàêîí: “Òîçè, êîéòî íå ñå îæåíè, æèâåå áåç
ðàäîñò, áåç áëàãîñëîâèÿ è áåç äîáðóâàíå...” (Òàëìóä, Èåâàìîò, 62 â.)
“Ïîêðèâúò íà åäèí ìúæ å íåãîâàòà ñúïðóãà...” (Òàëìóä, Èîìà, 11.)
“Æåíåòå ñèíîâåòå ñè, äîêàòî âàøàòà ðúêà å îùå íà âðàòà èì. Îò øåñòíàäåñåò äî äâàäåñåò è äâå ãîäèíè, èëè îùå
ïî-äîáðå, îò îñåìíàäåñåò äî äâàäåñåò è ÷åòèðè...” (Òàëìóä, Êèäóøèì, 30à.)
Îáùîòî ïðàâèëî ãëàñè, ÷å áðàêúò òðÿáâà äà å ïî âçàèìíà ëþáîâ, êàòî òîâà å èçðè÷íî ïîñî÷åíî. Íåðàâíèÿò áðàê,
áðàêúò ïî ñìåòêà èëè ïî ïðèíóäà ñå îòõâúðëÿò îò åâðåéñêèÿ Çàêîí.
Ðàçâîäúò ñå äîïóñêà, êîãàòî îñíîâàíèÿòà çà íåãî ñà ñåðèîçíè, íî ïî ïðèíöèï íå ñå îäîáðÿâà: “Àêî íÿêîé îòïðàòè
æåíàòà íà ñâîÿòà ìëàäîñò, ñàìèÿò Îëòàð ëåå ñúëçè çà íåÿ... Çàùîòî òîé (Áîã) ìðàçè îòõâúðëÿíåòî...” (Òàëìóä, Ìàëàõèì, 2,
13 ã è 16.)
Åäèíñòâåíî èçíåâÿðàòà ñå ïðèåìà çà ïîâîä äà áúäå èçãîíåíà ñúïðóãàòà.
Òàêà èëè èíà÷å Èèñóñ íèêîãà íå ñå å æåíèë. Èëè àêî ãî å íàïðàâèë, íå å îñòàíàëà íèêàêâà ñëåäà îò íåãîâ áðà÷åí
ñúþç. Ñèãóðíîòî å, ÷å “ëþáèìèÿò ó÷åíèê” Èîàí åäèíñòâåí îò âñè÷êè îñòàâà åðãåí. Ìåæäó äðóãîòî, åäíî öúðêîâíî ïðåäàíèå
ðàçêàçâà êàê ñëåä ñìúðòòà ìó óñòàíîâÿâàò, ÷å ïîëîâèòå ìó îðãàíè ñà ðàçâèòè êàòî íà øåñòãîäèøíî äåòå. Íåùî, êîåòî íè
êàðà äà ìèñëèì, ÷å å èìàë íàðóøåíèÿ â ðàñòåæà è ÷å å áèë ñåêñóàëíî áåçñèëåí. Âåðîÿòíî ñòàâà äóìà çà íàñëåäñòâåí
íåäúã èëè ïúê ïðèäîáèò îò ìàãè÷åñêî-ïñèõè÷íè ïðàêòèêè. Íî ïðè âñè÷êè ñëó÷àè òîçè íåäúã âúçïðåïÿòñòâà âñÿêàêúâ çàêîíåí
ñúþç ñïîðåä åâðåéñêèÿ Çàêîí.
Àêî Èîàí íàèñòèíà å óìðÿë â Åôåñ ïðåç 96 ã. ñë. Õðèñòà, òðÿáâà äà å áèë íà òðèäåñåòèíà ãîäèíè ïî âðåìå íà
åêçåêóöèÿòà íà Èèñóñ. Íî â ñîáñòâåíîòî ìó Åâàíãåëèå åäèí ïàñàæ çâó÷è ñòàííî. À è òîâà îáñòîÿòåëñòâî ñå ñúäúðæà
åäèíñòâåíî â ñúùèÿ òåêñò: “À åäèí îò ó÷åíèöèòå, êîãîòî Èèñóñ îáè÷àøå, áåøå ñå îáëåãíàë íà ãúðäèòå Èèñóñîâè. Íåìó
Ñèìîí-Ïåòúð êèìíà äà ïîïèòà, êîé ëè ùå å, çà êîãîòî ãîâîðè. Òîé, êàòî ïðèïàäíà íà ãúðäèòå íà Èèñóñà, ðå÷å Ìó: Ãîñïîäè,
êîé å?...” (Èîàí, ÕIII, 23-25.)
Ïî âðåìå íà àíòè÷íèòå ïèðøåñòâà ìúæúò ñå èçòÿãà âúðõó ïîõîäíî ëåãëî, à ñúïðóãàòà èëè êîìïàíüîíêàòà íà
áàíêåòà ñåäè äî íåãî. Â Ãúðöèÿ íàðè÷àò “ñåíêè” òåçè êîìïàíüîíêè çà åäíà íîù, êîèòî ñà íåùî êàòî ãåéøèòå â ßïîíèÿ. Íàé-
ãîðíàòà êàòåãîðèÿ ñà õåòåðèòå, òîãàâàøíèòå “ëúâèöè”. Åäâà êúì êðàÿ íà õðàíåíåòî æåíèòå ñå èçëÿãàò äî ìúæåòå è ñëóãèòå
ïîêðèâàò ñúñ çàâèâêè äîëíèòå ïîëîâèíè íà òåëàòà.
Ïðè åâðåèòå ïàñõàëíàòà âå÷åðÿ ïðîòè÷à ïî äðóã íà÷èí. Âñåêè îò ñúòðàïåçíèöèòå å èçëåãíàò “êàòî öàð”, ïðèñúñòâàò
âñè÷êè ÷ëåíîâå íà ñåìåéñòâîòî, âêëþ÷èòåëíî æåíèòå è äåöàòà. Áëàãîïðèëè÷èåòî íà òàçè âå÷åðÿ ÿ ëèøàâà îò âñÿêàêâà
äâóñìèñëåíîñò, êîåòî íå å òàêà ïðè äðåâíèòå ãúðöè è ðèìëÿíèòå.
Ñòðàííî çàùî îáà÷å îáÿâÿâàíàòà çà ïàñõàëíà Òàéíà âå÷åðÿ íà Èèñóñ è ó÷åíèöèòå ìó, íå âêëþ÷âà íèòî åäèí îò
÷ëåíîâåòå íà òåõíèòå ñåìåéñòâà, íèòî ñúïðóãèòå, íèòî äåöàòà. Òúé ÷å òîâà íå å ïàñõàëíà ðèòóàëíà âå÷åðÿ. Êîåòî
ïîäñêàçâà, ÷å àâòîðèòå íà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ íå ñà åâðåè, à àíîíèìíè ãúðöè îò ÷åòâúðòè âåê, êîèòî íå ïîçíàâàò
èóäåéñêèòå îáè÷àè è ìîæå áè äîðè èçïèòâàò ñòðàõ îò æåíèòå.
Íî ñöåíàòà ñòàâà øîêèðàùà, êîãàòî âèæäàìå êàê åäèí ìëàäåæ, ëèøåí, êàêòî ðàçáðàõìå, îò ïðèçíàöè íà
ìúæåñòâåíîñò, å îáðîíèë ãëàâà âúðõó ãúðäèòå íà Èèñóñ, êîéòî ñïîðåä ñâåòè Èðèíåé òîãàâà å íà ïåòäåñåò ãîäèíè. Ìîì÷åòî
çàåìà ìÿñòîòî íà îòñúñòâàùàòà ñúïðóãà. Âúïðîñèòåëíèòå îêîëî òîâà ñòðàííî ïîâåäåíèå îñòàâàò áåç îòãîâîð, àêî
èçêëþ÷èì îáâèíåíèÿòà â õîìîñåêñóàëíîñò, ïîâäèãíàòè íàñêîðî îò ìíîãî èñòîðèöè, ñðåä êîèòî è åäèí ìåòîäèñòêè ïàñòîð.
Íÿìà äà ïîäõâàùàìå òàçè õèïîòåçà è ñêîðî ùå âèäèì çàùî. Â ëàáèðèíòà îò èçìàìè, èçãðàäåí îò àíîíèìíèòå
ïèñàðè ïðåç ÷åòâúðòè âåê, ñå äîáèðàìå äî ôàêòà, ÷å Èîàí, ñúùî “Çåâåäååâ ñèí”, å ìíîãî ïî-ìàëúê áðàò íà Èèñóñ. Äà íå
çàáðàâÿìå ñòðàííèòå ñëîâà, èçðå÷åíè îò ñàìèÿ Èèñóñ: “...çàùîòî èìà ñêîïöè, ðîäåíè òúé îò ìàé÷èíà óòðîáà; èìà è ñêîïöè,
ñêîïåíè îò ÷îâåöè; è èìà ñêîïöè, êîèòî ñàìè ñà ñå ñêîïèëè çàðàäè öàðñòâîòî íåáåñíî.” (Ìàòåé, ÕIÕ, 12.)
Íàèñòèíà å òâúðäå âúçìîæíî íÿêîè ïñèõè÷íè ïðàêòèêè (ÿñíîâèäñòâî, ïðîðî÷åñòâî è äð.), óïîòðåáàòà íà íÿêîè
ïðîäóêòè ñúñ ñúùàòà öåë îò þíîøåñêè ãîäèíè äà îòíåìàò ïîñòåïåííî îò ìúæåñòâåíîñòòà, áåç äà ñå ïðèáÿãâà äî
õèðóðãè÷åñêà íàìåñà. Ïî÷òè âñè÷êè âåùåñòâà, êëàñèðàíè â ãðóïàòà íà íàðêîòè÷íèòå, ñà âúçáóæäàùè çà æåíèòå è îòíåìàùè
ìúæåñòâåíîñòòà ïðè ìúæåòå.
„При жената, отбелязва проф. Майер, дори лекото кокаиново опиянение отпушва една неустоима сексуална
възбудимост. При мъжа, обратното, възбудата на симпатичния нерв впоследствие причинява местно съдово свиване,
което затруднява функциите. Ето как Жан Кокто е резюмирал тези разлики във въздействието: „При мъжа догата не
приспива сърцето”. Но формулата, ако трябва да се изразим биологически, е прекалено схематична. В един по-
продължителен период двете реакции се обединяват в общо сексуално отслабване.” (Вж. Ж. М. Жербо „Дрогите на
щастието”).
Â îíèÿ âðåìåíà íàâñÿêúäå â Áëèçêèÿ èçòîê âå÷å ïîçíàâàò îò âåêîâå õàøèøà. Â äðåâíèÿ Åãèïåò èçïîëçâàò îïèóìà
îùå ïðè Ðàìçåñ II. Äðåâíèòå ãúðöè è ðèìëÿíè èçïèòâàò âúçäåéñòâèåòî íà ìàêà, наричан на древногръцки език mekon.
Òîâà ñåêñóàëíî îòñëàáâàíå áè òðÿáâàëî äà å ïîðîäèëî äîêòðèíàëíè ïîñòóëàòè, äîâåëè äî ðàçðàñòâàíåòî íà
“åíêðàòè÷íèòå” ñåêòè: òàöèàíèñòè, åíêðàòèñòè, êîíòèíåíñè, ñåâåðèñòè, àïîòàêòèöè, ñàêîôîðè è äð. Âñè÷êè òå èçïèòâàò óæàñ
îò áðàêà è ïðîäúëæàâàíåòî íà ïîêîëåíèåòî. Íàìèðàìå îòãëàñ îò òÿõ â åêçàëòàöèÿòà îò öåëîìúäðèåòî è âúçäúðæàíèåòî,
îáùè çà öÿëà ãðóïà ñåêòè. Ïðîòèâîïîñòàâÿò èì ñå äðóãè, ñúùî õðèñòèÿíñêè, êîèòî ùå îáåäèíèì ïîä îáîáùàâàùîòî
íàçâàíèå “íåïðèñòîéíè ãíîñòèöè”: êàðïîêðàòè, íèêîëàèòå, áàðáåëèòè è äð. Êúì òÿõ ñà íàñî÷åíè îáâèíåíèÿòà â àìîðàëíîñò
w
wwww
è îðãèéíà ðàçþçäàíîñò, ñêàíäàëèçèðàëè êàêòî îôèöèàëíèòå öúðêîâíè îòöè, òàêà è íÿêîè ëàòèíñêè àâòîðèособено
Корнелий Фронто.
È òàêà, òàçè ðàçþçäàíîñò å øèðîêî ðàçïðîñòðàíåíà. Åòî íÿêîëêî õàðàêòåðíè ïðèìåðà: “Ñëåä äúëãî õðàíåíå, êîãàòî
èçïèòîòî âèíî çàïî÷íàëî äà ðàçïàëâà â òÿõ îãíüîâåòå íà ðàçâðàòà,... ñúáîðåíèòå ôàêëè áèëè èçãàñåíè. Òîãàâà, îòúðâàëè
ñå îò äîñàäíàòà ñâåòëèíà, òå ñå ñúâîêóïëÿâàò ñëó÷àéíî â ñêàíäàëíè ïðåãðúäêè...” (Ìèíóöèé Ôåëèêñ, “Îêòàâèàí”, VIII-IÕ.)
Ìåæäó äðóãîòî, ñàìèÿò ñâåòè Ïàâåë ñ íåóäîáñòâî ïðèïîìíÿ òåçè õðèñòèÿíñêè îáùè âå÷åðè â ñâîåòî “Ïúðâî
ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè” (ÕI, 17.)
“Ïðè âàñ îáùàòà âå÷åðÿ ïðåäîñòàâÿ íà âàøèòå ìëàäåæè ñëó÷àé äà ñè ëÿãàò ñ õðèñòèÿíêè...” (Òåðòóëèàí, “Çà
ïîñòèòå”, 17.)
“Ìíîãî îò òÿõ ïîñëå òðÿáâà äà ïðèáÿãâàò äî àáîðò...” (Òåðòóëèàí, “Çà ïîêðèâàëîòî íà äåâñòâåíèöèòå”, ÕIV.)
Â òèÿ ñðåäè ÷åñòî ÿâëåíèå å è ñîäîìèÿòà íà ìúæå è æåíè. Ñâåòè Êèïðèÿí ÿ æèãîñâà: “Íå ñà ìàëêî òåçè ñåñòðè,
êîèòî ìîãàò äà ñå çàùèòÿò è äà äîêàæàò, ÷å ñà äåâñòâåíè. Íî äîðè äà ãè ïðèçíàåì çà òàêèâà â îáùèòå çà æåíèòå ÷àñòè, òå
áèõà ìîãëè äà ñà ñúãðåøèëè ñ äðóãè ÷àñòè îò òÿëîòî ñè...” (Êèïðèÿí, “Ïîñëàíèÿ”)
Îðèãåí Ïîðî÷íèÿ è íåãîâèòå ó÷åíèöè ïðîïîâÿäâàò “ðåëèãèîçíà” çàêîííîñò íà ñîäîìèÿòà ìåæäó ñúïðóçè ñ öåë äà
ïðåäîòâðàòÿò ðèñêà îò ïðîäúëæàâàíå íà ðîäà, ÷ðåç êîåòî äóøàòà çàòúâà â ìàòåðèÿòà. Åòî äî êàêâà êðàéíà ãðàíèöà ìîæå
äà äîñòèãíå ïðèëàãàíåòî íà íÿêîè ïðèíöèïè! Óæàñåí, Ïàâåë ùå çàêëåéìè ïîäîáíè íðàâè: “Îòâñÿêúäå ñå ñëóøà, ÷å ó âàñ
èìà áëóäñòâî, è òî òàêîâà áëóäñòâî, çà êàêâîòî è äóìà íå ñòàâà äîðè è ìåæäó åçè÷íèöèòå, èìåííî, ÷å íÿêîé äúðæè áàùèíà
ñè æåíà...” (Ïàâåë, “ Ïúðâî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè”, V, 1.)
Òúé êàòî öåðåìîíèèòå â íàâå÷åðèåòî íà ðåëèãèîçíèòå ïðàçíèöè ñå ïðîâåæäàò íà ìíîãî çëå îñâåòåíè ìåñòà, ñâåòè
Èåðîíèì çàêëåâà ìîìè÷åòàòà äà íå ñå îòäàëå÷àâàò è íà íîêúò îò ìàéêèòå ñè: “...transvesumm ungven...” (Èåðîíèì, “Çà
âúçïèòàíèåòî íà ìîìè÷åòàòà”.)
„Най-голямата грижа на някои свещеници е да си набавят адресите на богати жени...” (Иероним, „Писма”, ХХІІ.)
Откъдето е и острото му осъждане: „Безбрачни съпруги, съжителки и без сянката от религия, куртизанки и сладострастни
сестри, които търсят братя на удоволствието и които минавайки за целомъдрени и девствени, след една великолепна
храна мечтаят за апостоли!...” (Иероним, „Писма до Евстохия”, ХХІІ.)
Някои духовни лица и „деви, посветили се на Господа”, живеят на двойки и свети Иероним си позволява да каже
следното за тях: „Те имат само едно жилище, много често една стая и едно легло...” (Иероним, „Писма до Евстохия”, ХVІІІ.)
Тези деви, наричани sub-introducta (подпъхнати), неизбежно забременяват. И свети Иероним ги заклеймява:
„Гледай ги, как ситно пристъпват! Възхищавай се на простия им и скромен тоалет! Но бременността издава техния
интимен живот. Едни прибягват до отрови, за да станат стерилни, а други убиват плода си, преди да го родят...” (Иероним,
„Писма до Евстохия”, ХХІІ.)
Иоан Златоуст (347-407) ще бичува тези все така ширещи се разврат и похот сред широките християнски „маси” в
двата свои трактата „Против Божите девици, които съжителстват с мъже” и „Против тези, които вкарват в грях
девственици”.
Развратът ще се шири още дълго време. И през 741 г. свети Бонифаций, архиепископът на Майнц, ще издаде
пред папа Захарий: „... дяконите, които нощем преспиват с четири или пет любовници, че дори и повече! Станали отци или
епископи, те продължават този начин на живот, говорейки, че им е разрешено от Рим...” (Кардинал Вороний, „Църковни
анали”, година 741.)
Òîâà èñêðåíî âÿðâàùî ìíîæåñòâî õðèñòèÿíè, êîåòî îáà÷å å íåïîäâëàñòíî íà öåëîìúäðèåòî è âúçäúðæàíèåòî,
òðÿáâà äà å ïî÷åðïèëî îòíÿêúäå ìîòèâàöèÿ è îïðàâäàíèå çà ñâîÿ íà÷èí íà æèâîò.
Òóê îòíîâî ùå ñå âúðíåì íà Èèñóñ. Ñàìèÿò Ïàâåë ñè èìà “äðóãàðêà â æèâîòà” è ãî çàÿâÿâà ñúâñåì ÿñíî: “Íèìà
íÿìàìå âëàñò äà âîäèì ñúñ ñåáå ñè ñåñòðà æåíà, êàêòî è äðóãèòå àïîñòîëè è áðàòÿòà Ãîñïîäíè è Êèôà? Èëè ñàìî àç è
Âàðíàâà íÿìàìå ïðàâî äà íå ðàáîòèì?...” (Ïàâåë, Ïúðâî ïîñëàíèå äî Êîðèíòÿíè, IÕ, 5, 6.)
Â ñâîÿòà “âóëãàòà” íà ëàòèíñêè åçèê ñâåòè Èåðîíèì èçïîëçâà òåðìèíà mulier çà ïëúòñêà æåíà, ñúïðóãà.
Ìàëêî ïðåäè îòêðèâàíåòî íà ïðî÷óòèòå ðúêîïèñè â Êóìðàí, êðàé áðåãà íà Ìúðòâî ìîðå, èçðàâÿò äðóãè íå ïî-ìàëêî
öåííè. Òîâà ñòàâà â Õåíîáîñêèîí, Ãîðåí Åãèïåò. Ñðåä òÿõ å “Åâàíãåëèå îò Òîìà”, êîåòî äîòîãàâà å ïîçíàòî ñàìî ïî öèòàòè,
èçïîëçâàíè îò Êëèìåíò Àëåêñàíäðèéñêè è Îðèãåí â íà÷àëîòî íà òðåòè âåê. Íî âñå ïàê, íå ïðèòåæàâàìå îðèãèíàëèòå îò òåçè
àâòîðè, à ñàìî ïî-êúñíè ïðåâîäè â ðúêîïèñè îò ïåòè âåê.
Íàìåðåíèÿò â Õåíîáîñêèîí òåêñò íà êîïòñêè åçèê äàòèðà îò ÷åòâúðòè âåê. Ñúùåñòâóâàò è ôðàãìåíòè îò ïàïèðóñ,
îòêðèò çàåäíî ñ äðóãè òàêèâà ïðåç 1897 ã. â Îêñèðèíõóñ, â Ñðåäåí Åãèïåò, ÷èéòî àâòîð íå ìîæå äà ñå îïðåäåëè, çàùîòî å
ïðåêàëåíî íåïúëåí. Òîçè òåêñò íà äðåâíîãðúöêè åçèê å îò òðåòè âåê. È ñúäúðæà ñòèõîâå, òèïè÷íè ñàìî çà “Åâàíãåëèå îò
Òîìà”. Ìîæåì äà çàêëþ÷èì, ÷å â òðåòè âåê “Åâàíãåëèå îò Òîìà” å áèëî â ñâîÿòà ïúëíà ðåäàêöèÿ. Íî àêî âçåìåì ïðåäâèä,
÷å Êëèìåíò Àëåêñàíäðèéñêè è Îðèãåí, ïî÷èíàëè, ïúðâèÿò ïðåç 220 ã., âòîðèÿò - ïðåç 254 ã., öèòèðàò òîâà “Åâàíãåëèå îò
Òîìà” êàòî òåêñò, êîéòî ïî òÿõíîòî âðåìå âå÷å å ñòàð, ìîæåì äà äîïóñíåì, ÷å íåãîâàòà ïúðâîíà÷àëíà ðåäàêöèÿ å ñòàíàëà
ïîíå âúâ âòîðàòà ïîëîâèíà íà âòîðè âåê, ñ äàòà îêîëî 175-180 ã.
È òàêà, ïðåä íàñ å åäèí òåêñò, êîéòî ìîæå äà áúäå äàòèðàí ìàëêî ñëåä ñúùî öèòèðàíèòå îò Êëèìåíò è Îðèãåí è
ñìÿòàíè îò òåçè àâòîðè çà íàé-äðåâíèòå èçâåñòíè àïîêðèôè “Ñòàðîåâðåéñêî åâàíãåëèå” è “Åãèïåòñêî åâàíãåëèå”.
w
wwww
Äà ñå ñïðåì ñåãà íà íàïúëíî êàíîíè÷íîòî Åâàíãåëèå îò Ìàðêî â ìîìåíòà, êîãàòî Èèñóñ òîêó-ùî å èçäúõíàë íà
êðúñòà: “Èìàøå òàì è æåíè, êîèòî ãëåäàõà îòäàëå÷; ìåæäó òÿõ áåøå è Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà, è Ìàðèÿ, ìàéêàòà íà ìàëêèÿ
Èàêîâ è íà Èîñèÿ, è Ñàëîìåÿ, êîèòî è òîãàâà, êîãàòî áåøå Òîé â Ãàëèëåÿ, âúðâÿõà ïîäèðå Ìó è Ìó ñëóæåõà, è ìíîãî äðóãè,
äîøëè çàåäíî ñ íåãî â Èåðóñàëèì...” (Ìàðêî, ÕV, 40, 41.)
Ëóêà (ÕIII, 3) êàçâà, ÷å òåçè æåíè “Ìó óñëóæâàõà ñ èìîòèòå ñè”, ò. å. ñ ïàðèòå ñè, çàùîòî ñà íàïóñíàëè æèëèùàòà ñè
è íå ñòàâà äóìà çà ïîäñëîí.
È åòî ÷å ñòèãàìå äî Ñàëîìåÿ â “Åâàíãåëèåòî îò Òîìà”, è òî â ðîëÿòà, êîÿòî Ïàâåë è îòðåæäà â ñâîåòî “Ïîñëàíèå
äî Êîðèíòÿíè”: “Ñàëîìåÿ êàçà: “Êîé âñúùíîñò ñè òè, Ìúæî? Îò êîãî ñè ïðîèçëÿçúë, çà äà ñå êà÷âàø íà ëåãëîòî ìè è äà ñå
õðàíèø íà ìàñàòà ìè?... À Èèñóñ è êàçà: “Àç ñúì òîçè, êîéòî å ïðîèçëÿçúë îò ðàâíèÿ íà ìåíå. Äàäîõà ìè òîâà, êîåòî å íà
áàùà ìè... È Ñàëîìåÿ îòãîâîðè: Àç ñúì òâîÿ ó÷åíè÷êà...” (“Åâàíãåëèå îò Òîìà”, LXV).
Îò òîíà, ñ êîéòî Ñàëîìåÿ ðàçãîâàðÿ, ëè÷è, ÷å òÿ ñå ðàäâà íà ïî-äîáðî ìàòåðèàëíî ñúñòîÿíèå îò Èèñóñ.
Ãðúöêàòà äóìà, êîÿòî ïðè Ìàðêî (ÕV, 40) å ïðåâåäåíà ñ “óñëóæâàì”, îçíà÷àâà ñúùî è “ïîäïîìàãàì”. Íåêà íå ñå
ó÷óäâàìå. Â ÷îâåøêàòà èñòîðèÿ ìíîãî æåíè ïîäïîìàãàò ôèíàíñîâî â íåãîâèòå ïîëèòè÷åñêè íà÷èíàíèÿ ìúæà, êîãîòî
îáè÷àò. Един от най-ярките примери е Коризанда дьо Грамон, подкрепила Анри Наварски в домогването му до френската
корона.
Ñúùàòà Ñàëîìåÿ ùå îòêðèåì è â “Åãèïåòñêî åâàíãåëèå”, êúäåòî ñòèõîâåòå ïîòâúðæäàâàò, ÷å â öèòèðàíèÿ ïî-ãîðå
ïàñàæ, ñïîìåíàâàù çà êà÷âàíå íà ëåãëîòî, íàèñòèíà ñòàâà äóìà çà ñåêñóàëíà âðúçêà: “È Ìàðèÿ-Ñàëîìåÿ ïîïèòà Ãîñïîäà:
Ó÷èòåëþ, êîãà ùå ñâúðøè öàðñòâîòî íà Ñìúðòòà? À Èèñóñ îòãîâîðè: Êîãàòî âèå æåíèòå ïðåñòàíåòå äà ðàæäàòå äåöà...
Êîãàòî çàõâúðëèòå äðåõèòå íà ñðàìà è áåç÷åñòèåòî, êîãàòî äâåòå ñòàíàò åäíî, ìúæêîòî è æåíñêîòî ñå îáåäèíÿò, êîãàòî
ïîâå÷å íÿìà äà èìà íèòî ìúæ, íèòî æåíà, òîãàâà ùå ñâúðøè öàðñòâîòî íà Ñìúðòòà. À Ñàëîìåÿ ïîäå: Çíà÷è, àç äîáðå ñúì
ñòîðèèëà, Ó÷èòåëþ, êàòî íèêàê íå ñúì èìàëà äåöà?... À Èèñóñ îòãîâîðè: ßæ îò âñè÷êè ïëîäîâå, íî íå è îò òîçè íà
îãîð÷åíèåòî (ìàé÷èíñòâîòî)...” (“Åãèïåòñêî åâàíãåëèå”, цитирано от Климент Александрийски в Stromates, ІІІ, ІХ, 66 и от
Климент Римски (умрял през 97 г.) в неговото второ „Послание до Коринтяни”).
Ïî-íàòàòúê â ñúùèÿ òåêñò Èèñóñ ùå îòãîâîðè íà Ñàëîìåÿ: “Äîøúë ñúì äà ðàçðóøà íàïðàâåíîòî îò æåíàòà...”
Ñ îãëåä íà òåçè èçíåíàäâàùè òåêñòîâå, ìîæå áè íÿìà äà å áåçïîëåçíî äà óòî÷íèì êàêâè ñà ïðåäïèñàíèÿòà íà
åâðåéñêèÿ Çàêîí çà ïðîäúëæàâàíåòî íà ðîäà.
Ùå âèäèì, ÷å çà áðà÷íàòà äâîéêà:
1. Çàäúëæåíèåòî çà ïðîäúëæàâàíåòî íà ðîäà ñå èç÷åðïâà, ùîì äâîéêàòà äàäå æèâîò íà äâå äåöà - ìîì÷å è
ìîìè÷å.
2. Ïðîòèâîçà÷àòú÷íèòå ñðåäñòâà, ïîçíàòè äîáðå â àíòè÷íèÿ ñâÿò, ìîãàò äà ñå èçïîëçâàò ñàìî îò æåíàòà, çà
êîÿòî íå ñå îòíàñÿò çàêîíîâèòå îãðàíè÷åíèÿ çà ìúæà. Òîé íÿìà ïðàâî äà ãè èçïîëçâà.
3. Èçïîëçâàíåòî èì ïîðàäè ìîòèâè îò ìåäèöèíñêî, ïñèõè÷åñêî èëè ãåíåòè÷íî åñòåñòâî ñå ïðåïîðú÷âà îò
ñàìèÿ Çàêîí è ñòàâà çàêîíåí äúëã.
4. Íåîáõîäèìîñòòà èëè ðåøåíèåòî äà ñå èçáÿãâà çàáðåìåíÿâàíåòî ñ íèùî íå ïðåìàõâà ìîðàëíèÿ è
ðåëèãèîçåí äúëã çà ëåãèòèìíî ñåêñóàëíî çàäîâîëÿâàíå. Òàëìóäà ãî íàðè÷à “íàé-âèñøà ðàäîñò” (на иврит: еин
симха ела симха шел хуппа).
5. Àáîðòèòå ñå äîïóñêàò äî òðåòèÿ ìåñåö íà áðåìåííîñòòà. Êíèæíèöèòå çàêîííèöè ñìÿòàò, ÷å ïðåäè òðåòèÿ
ìåñåö íà áðåìåííîñòòà çàðîäèøúò å ñàìî íåôåø (òÿëî), а руа (умът) è íåøàìà (äóøàòà) îùå íå ñà ñå
ñúåäèíèëè ñ íåãî.
Èçâúí çàêîííèÿ áðàê è â ñëó÷àèòå íà íåïðèçíàòî îò Çàêîíà îáèêíîâåíî ñúæèòåëñòâî òåçè ïðàâèëà ñà ïî-
îìåêîòåíè.
Както вече казахме, аíòè÷íèÿò ñâÿò ïîçíàâà îòëè÷íî ìåõàíè÷íèòå ïðîòèâîçà÷àòú÷íè ñðåäñòâà, îáèêíîâåíî
èçïîëçâàíè îò æåíèòå ñúñ ñâîáîäíè íðàâè: òàíöüîðêè, ïåâèöè, êóðòèçàíêè è äð.
Ñúùîòî å ïîëîæåíèåòî è ñ íà÷èíèòå çà àáîðòèðàíå. Èçïîëçâàíåòî íà ïðåäèçâèêâàùèòå ïîìÿòàíå áèëêè, êàòî
ñåäåô÷å, ïåëèí, àáñåíò è íàé-âå÷å íà îïàñíàòà êàçàøêà õâîéíà, íå å òàéíà çà áëàãîðàçóìíèòå æåíè â îíèÿ âðåìåíà.
Ùå ðå÷å, íèùî íåîáèêíîâåíî íÿìà â ðåøåíèåòî íà Ñàëîìåÿ äà íÿìà äåöà.
Êîÿ å òàçè Ñàëîìåÿ? Î÷åâèäíî, áîãàòà æåíà, íî ñàìî óáåäåíà ìåñèàíèñòêà è ïðèâúðæåíè÷êà íà çèëîòèòå èëè
ïðîñòî âëþáåíà â Èèñóñ? Çàãàäêà... Íî ïúëíîòî ìúë÷àíèå íà Åâñåâèé Êåñàðèéñêè çà íåÿ äîêàçâà íàìåðåíèåòî
ñâîåâðåìåííî äà ñå ïðèêðèå ôàêòúò, ÷å òÿ å ñúæèòåëñòâàëà ñ Èèñóñ è ÷å òîé å âçåë îò íåÿ ìàêñèìàëíîòî, êîåòî åäèí ìúæ
ìîæå äà ïîëó÷è îò åäíà æåíà. Íàïðàçíî ùå òúðñèì èìåòî è â íåãîâàòà “Öúðêîâíà èñòîðèÿ”. Òîé ñïîìåíàâà ñàìî “Ñàëîìåÿ,
ñåñòðà íà Èðîä, æåíà íà Àëåêñèé...”, êîåòî ñå îòíàñÿ çà öàðóâàíåòî íà Èðîä Âåëèêè, êúì 6 ã. ïð. Õðèñòà. Ìîæå áè ïî
ñúùàòà ïðè÷èíà öúðêîâíèòå îòöè ñïîìåíàâàò âèíàãè Èðîäèàäà è íèêîãà Ñàëîìåÿ êàòî òàíöüîðêàòà, êîÿòî ïîæåëàâà
ñìúðòòà íà Êðúñòèòåëÿ. Íÿêîè ïðåìúë÷àâàíèÿ êàçâàò ìíîãî.
w
wwww
Â çàêëþ÷åíèå, ñúâñåì î÷åâèäíî å, ÷å Ñàëîìåÿ, ÿâíî áîãàòà æåíà, íå ñàìî å ó÷åíè÷êà íà Èèñóñ, íå ñàìî ìó ñëóæè
è ãî ñëåäâà, êàêòî ïðèçíàâà Ìàðêî. Òÿ ñúùî òàêà ìó ïðåäëàãà ìàñàòà è ëåãëîòî ñè. È òîçè òîëêîâà ÷îâåøêè æåñò å ðàçêðèò
â “Åâàíãåëèåòî îò Òîìà”. Ñåãà ðàçáèðàìå ìîòèâèòå çà íåãîâîòî èç÷åçâàíå...
ßâíî ïðåç âòîðè âåê òîâà îáñòîÿòåëñòâî íå å ñêàíäàëíî, òîãàâà ñà ïî-äîáðå îñâåäîìåíè çà èñòîðè÷åñêèÿ Èèñóñ îò
äíåñ. Èìåííî òîçè îòêúñ îò “Åâàíãåëèå îò Òîìà” îïðàâäàâà ñúæèòåëñòâîòî íà äóóõîâíèöèòå ñ ëþáîâíèöè â î÷èòå íà
õðèñòèÿíñêèòå ìàñè îò ïúðâè äî ïåòè âåê.
Çàòîâà Ñàëîìåÿ ñ ïðåäàíî ñúðöå ñïîäåëÿ íåñãîäèòå íà Èèñóñ ÷àê äî êðúñòà, ñÿêàø çà äà ïîäêðåïè íà äåëî
1
êàçàíîòî îò Ñîëîìîí: “Ëþáîâòà ïîêðèâà âñè÷êè ãðåõîâå...” (Ïðèò÷è, Õ, 12), êàêâàòî è òàéíà äà êðèå ëè÷íîñòòà è .
Îñòàâà çàãàäêàòà çà ñàìîëè÷íîñòòà íà æåíàòà, êîÿòî îáëèâà êðàêàòà íà Èèñóñ ñ äðàãîöåííî ìèðî, ñúäúðæàùî ñå â
àëàáàñòðîâ ñúä, èçáúðñâà ãè ñ êîñèòå ñè è ãè îáñèïâà ñ öåëóâêè (Ëóêà, VII, 38.)
Òÿ íå ìîæå äà å, ïðîòèâíî íà óìèøëåíî ïîääúðæàíàòà ëåãåíäà, Ìàðèÿ Ìàãäàëèíà, çàùîòî âå÷å çíàåì êîÿ å òÿ. Íå
ìîæå äà áúäå è Ñàëîìåÿ, çàùîòî íåéíèòå ìàíèåðè è íà÷èí íà èçðàçÿâàíå ñà íà âèñîêîïîñòàâåíà æåíà, áîãàòà è ïðèó÷åíà
äà êîìàíäâà, нещо, което проличава в пасажа от „Евангелие от Тома”, стих 65.
Çà òåçè äðóãà æåíà êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ äàâàò ñëåäíèòå ïîäðîáíîñòè:
Ìàòåé ÿ íàðè÷à “åäíà æåíà” (ÕÕVI, 6, 7.)
Ìàðêî ñúùî: “åäíà æåíà” (ÕIV, 3).
Èîàí çàÿâÿâà, ÷å èìåòî è å : “Ìàðèÿ” (ÕII, 3 è ÕI, 2).
Ëóêà ÿ èìà çà: “Ãðåøíèöà” (VII, 3), êàòî ïúðâîíà÷àëíèÿò ãðúöêè èçðàç å “åäíà ãðåøíèöà îò ãðàäà”.
Ðàçáèðà ñå, “Åãèïåòñêîòî åâàíãåëèå” è “Ïèñòèñ Ñîôèà” íàðè÷àò Ñàëîìåÿ “Ìàðèÿ-Ñàëîìåÿ”. Íî íå òÿ å æåíàòà ñ
àëàáàñòðîâèÿ ñúä. Òàçè Ìàðèÿ, êîÿòî ñïîðåä Èîàí (ÕII, 3) èçëèâà äðàãîöåííîòî ìèðî, å ñåñòðà íà Ìàðòà è Ëàçàð, êîãîòî
Èèñóñ îáè÷à ìíîãî. Òå æèâåÿò âúâ Âèòàíèÿ, ñêðîìíî ãðàä÷å â îêîëíîñòèòå íà Èåðóñàëèì.
2
Íèùî îò òîâà íå íàïîìíÿ çà áîãàòàòà Ñàëîìåÿ .
Íî ñè çàïàçâàìå ïðàâîòî äà ñå ó÷óäâàìå, ÷å Èèñóñ, êîéòî å ïîñòàâÿë ïðîñòèòóòêèòå â ÷åëíèòå ðåäèöè ïî ïúòÿ çà
“Öàðñòâîòî Áîæèå”, èçïèòâà óäîâëåòâîðåíèå äà ïðåñïèâà ïðè åäíà îò òÿõ, , ïðîòèâíî íà ðåëèãèîçíèÿ åâðåéñêè Çàêîí.
À êàêâî äà ìèñëèì çà Ìàðòà? Îò êàêâî æèâåå òÿ? Íå ñå ñúîáùàâà.
È êàêúâ å òîçè Ëàçàð, òàêà ñêúï íà Èèñóñ, êîéòî ñå ïðèìèðÿâà, ÷å ïðîòèâíî íà Çàêîíà ïîíå åäíà îò ñåñòðèòå ìó å
“ãðåøíèöà”? Îò êàêâî ëè æèâåå è òîé ñàìèÿò?
Â ëèöåòî íà äâàìàòà Èñêàðèîòè, áàùà è ñèí, Áîæèÿò Ñèí Èèñóñ èìà ñòðàííè ïîçíàòè.
Êàêâî òðÿáâà äà ñè ïîìèñëè íåãîâèÿò “Íåáåñåí Îòåö”, ñúùèÿò, êîéòî çàïîâÿäâà íà Ìîéñåé: “Áëóäíèöà îò
Èçðàèëåâèòå äúùåðè äà íÿìà...”? (Âòîðîçàêîíèå, ÕÕIII, 17.)
Íî íåêà, çà äà ïðèêëþ÷èì, ñå âúðíåì íà òàéíñòâåíàòà Ñàëîìåÿ. Âå÷å êîíñòàòèðàõìå, ÷å íåéíèÿ íà÷èí íà
èçðàçÿâàíå ãîâîðè çà áîãàòà æåíà, ïðèâèêíàëà äà êîìàíäâà, êîÿòî ñ îãëåä íà âñè÷êî äîòóê ñå ïèòà êàê å ìîãëà äà ïðåäëîæè
ìàñàòà è ëåãëîòî ñè íà ìúæ êàòî Èèñóñ. Òÿ áåçñïîðíî å ñ ïî-âèñîêîïîñòàâåíî ñîöèàëíî ïîëîæåíèå. Íî êîÿ ëè ìîæå äà å
òÿ?
Ðàçïîëàãàìå ñ èìåíàòà íà íÿêîè îò æåíèòå, êîèòî ñëåäâàéêè Èèñóñ è äâàíàäåñåòòå, èì “óñëóæâàò ñ èìîòèòå ñè”.
Ïúðâî ùå ñïîìåíåì òúé íàðå÷åíàòà Ñóñàíà, ïîñëå íÿêîÿ ñè Èîàíà (Èîõàíà íà èâðèò), “æåíà Õóçà, äîìàêèí Èðîäîâ” (ñòàâà
âúïðîñ çà Èðîä Àíòèïà).
Âåäíàãà âúçíèêâà åäèí âúïðîñ: êàê òàêà òàçè æåíà íàïóñêà ìúæà ñè, çà äà ïîñëåäâà âúîðúæåíàòà áàíäà, êîÿòî
Èèñóñ âëà÷è ñëåä ñåáå ñè? À Õóçà, âèñø ÷èíîâíèê íà òåòðàðõà, ÿ îñòàâÿ è íå ñè ÿ ïðèáèðà ùå-íå ùå. Îùå ïîâå÷å, ÷å ñå å
ñìåñèëà ñ äðóãè, íåïðèñòîéíè æåíè.
Âòîðè âúïðîñ: êîãàòî Èðîä Àíòèïà å çàòî÷åí è îñúäåí äà æèâåå âúâ Âèåíà, Ãàëèÿ ïðåç 39 ã., ùå ðå÷å ÷åòèðè-ïåò
ãîäèíè ñëåä åêçåêóöèÿòà íà Èèñóñ, Èðîäèàäà ãî ïðèäðóæàâà â íåãîâîòî çàòî÷åíèå. Çíàåì òîâà îò Èîñèô Ôëàâèé è Åâñåâèé
Êåñàðèéñêè. Íî íèòî åäèíèÿò, íèòî äðóãèÿò ñïîìåíàâàò êàêâî å ñòàíàëî ñúñ Ñàëîìåÿ, äúùåðÿòà íà Èðîäèàäà.
Òðåòè âúïðîñ: Äåÿíèÿòà íà ñâåòèòå àïîñòîëè (I, 14) íå ñïîìåíàâàò ïîèìåííî íèòî åäíà îò òåçè æåíè. Òåêñòúò êàçâà
“æåíèòå”, íî çíàåì, ÷å îñâåí Ñàëîìåÿ, Ñóñàíà è Èîàíà èìà è äðóãè. Êàêâîòî è äà å òÿõíîòî çíà÷åíèå - ìàëêî èëè ãîëÿìî -
çàùî íå ñà íàçîâàíè?
1
Да напомним, че малката и „костница” е сред откритите до „Доминус Флевит” на Елеонската планина в общата гробница,
подслонила останките на един от най-близките Христови сподвижници
2
Да отбележим мимоходом, че според еврейския Закон жената може свободно да разполага с богатството си, ако тя е единствена
наследница на баща си. Полага и се и рента от братята, ако са получили наследство от баща им. Може да борави сама с богатството си
и ако го е наследила като вдовица без деца. Такъв е и случаят на Саломея, овдовяла от своя братовчед Филип Антипа.
w
wwww
×åòâúðòè âúïðîñ: çàùî Àòàíàñèé Àëåêñàíäðèéñêè, Èîàí Çëàòîóñò è Åâñåâèé Êåñàðèéñêè ãîâîðÿò ñàìî çà
Èðîäèàäà êàòî “òàíöüîðêàòà”, ïîèñêàëà ñìúðòòà íà Êðúñòèòåëÿ, è ïðåìúë÷àâàò Ñàëîìåÿ êàòî ïî òîçè íà÷èí âëèçàò âúâ
ôîðìàëíî ïðîòèâîðå÷èå ñ êàíîíè÷íèòå Åâàíãåëèÿ, êîèòî òå âñå ïàê ïîçíàâàò äîáðå?
Ñåðèÿ õèïîòåçè áè ìîãëà äà ïîñëóæè çà îòãîâîð íà òåçè ÷åòèðè âúïðîñà:
1. Õóçà, äîìàêèíúò íà Èðîä, îñòàâÿ æåíà ñè Èîàíà äà ñëåäâà Èèñóñ è õîðàòà ìó, çàùîòî òÿ å êîìïàíüîíêà íà
Ñàëîìåÿ;
2. Èðîäèàäà çàìèíàâà ñàìà íà çàòî÷åíèåòî â Ãàëèÿ ñ Èðîä Àíòèïà, çàùîòî Ñàëîìåÿ îò äúëãî âðåìå å ïúëíîëåòíà
è ùå ðå÷å ñâîáîäíà.
3. Â Äåÿíèÿòà âå÷å íå ñå ãîâîðè çà Ñóñàíà è çà Èîàíà, çàùîòî òå ïî âñÿêà âåðîÿòíîñò ñà íàïóñíàëè äâèæåíèåòî íà
çèëîòèòå ïðè ñìúðòòà íà Èèñóñ, ñëåä ïðîâàëà íà îáåùàíèÿòà ìó. Èëè çàùîòî ñà çàëîâåíè îò ðèìëÿíèòå êðàé Ðàçïÿòèåòî
êàòî ñåêòàíòêè è ãíèÿò â ìðà÷íèòå êèëèè íà êðåïîñòòà Àíòîíèÿ. Èëè çàùîòî ïðîñòî ñà ïî÷èíàëè. Íèùî òàêîâà íå å
ñïîëåòÿëî Ñàëîìåÿ, çàùîòî íåéíîòî ñîöèàëíî ïîëîæåíèå è ïðîèçõîäúò è ÿ çàêðèëÿò;
4. Атанасий Александрийски, Иоан Златоуст и Евсевий Кесарийски забулват с мълчание Саломея и
съсредоточават разказа си единствено върху Иродиада, именно за да отстранят Саломея от историята, имайки предвид
донякъде особената и роля в обкръжението на Иисус. В други случаи това се нарича „заблуждаваща маневра”.
Íàøàòà õèïîòåçà íå îòñëàáâà îò ôàêòà, ÷å òàéíñòâåíàòà Ñàëîìåÿ å ñúùàòà òàçè äúùåðÿ íà Èðîä Ôèëèï è
Èðîäèàäà, ïðåâúðíàëà ñå ñëåä ïîâòîðíîòî îìúæâàíå íà ìàéêà ñè â äîâåäåíà äúùåðÿ íà Èðîä Àíòèïà. È òóê çà ñåòåí ïúò â
òîâà èñòîðè÷åñêî èçñëåäâàíå ìîæåì äà çàêëþ÷èì, ÷å äåéñòâèòåëíîñòòà íàäìèíàâà âúîáðàæåíèåòî: âíó÷êàòà íà Èðîä
Âåëèêè, ðàçïíàë íà êðúñò Åçåêèÿ, ñòàâà èíòèìíà ïðèÿòåëêà íà âíóêà íà ïîñëåäíèÿ, Èèñóñ, êîéòî èìà ïðåòåíöèè çà òðîíà íà
Èçðàåë. Íåùî, êîåòî îùå ïîâå÷å çàäúëáî÷àâà ëîøîòî îòíîøåíèå íà Èðîä Àíòèïà êúì Èèñóñ. Нали ревността е едно от
най-човешките чувства.
Àêî ñè ñïîìíèì òâúðäåíèÿòà íà Äàíèåë Ìàñå â åäíî îò íåãîâèòå ïðîèçâåäåíèÿ, ÷å ñëåä ñîáñâåíî ðàçñëåäâàíå å
ñòèãíàë äî èçâîäà, ÷å ñåìåéñòâîòî íà ìàéêàòà íà Èèñóñ, Ìàðèÿ, å ñðîäåíî ñ ðîäà íà Èðîä, òî îòíîøåíèÿòà ìåæäó íåãîâàòà
äîâåäåíà äúùåðÿ Ñàëîìåÿ è Èèñóñ, ùå èçãëåæäàò áåçêðàéíî ïî-ìàëêî èçíåíàäâàùè, îòêîëêîòî íà ïðúâ ïîãëåä. Âðúçêèòå,
êîëîêîòî ñåìåéíè, òîëêîâà è ïîðàäè èíòåðåñè, ìåæäó ÷ëåíîâåòå íà Èðîäîâàòà äèíàñòèÿ è Äàâèäîâîòî ïîòåêëî, ÷èèòî
àâòåíòè÷íè ïðåäñòàâèòåëè â íà÷àëîòî íà íîâàòà åðà ñà Èóäà Ãàìàëèåë è ïîñëå íàé-ãîëåìèÿò ìó ñèí Èèñóñ, èçãëåæäà ñå
ïîòâúðæäàâàò è îò êàçàíîòî îò Èîñèô Ôëàâèé, êîéòî ñúîáùàâà, ÷å ïî âðåìåòî íà ïðåñòîÿ íà Àðõåëàé â Ðèì, ìàëêî ñëåä
ñìúðòòà íà Èðîä Âåëèêè, åâðåèòå âäèãàò âúñòàíèå, êàòî ñðåä áóíòîâíèöèòå “èìàøå ðîäíèíè íà Àðõåëàé, êîèòî áèëè
íàêàçàíè îò öåçàðÿ (Àâãóñò), çàäåòî ñà ñå ñðàæàâàëè ñðåùó ñâîÿ ðîäñòâåíèê è öàð...” (Èîñèô Ôëàâèé, “Èóäåéñêè
äðåâíîñòè”, ÕVII, Õ, 297 è “Èóäåéñêè âîéíè”, II, 1, ÷åðêîâíîñëàâÿíñêè ðúêîïèñ). Ñðåä òÿõ å è Àðõèàâ, áðàòîâ÷åä íà Èðîä
Âåëèêè, ÷è÷î íà Àðõåëàé è äÿäî íà Ñàëîìåÿ.
Ìåæäó äðóãîòî, Äàíèåë-Ðîï ñúñ ñèãóðíîñò ïîñî÷âà, ÷å ïîëèòè÷åñêîòî âúñòàíèå, âäèãíàòî ñðåùó Àðõåëàé, å
ïðåäâîæäàíî îò Èóäà Ãàìàëèåë. È àêî ÷ëåíîâåòå íà Èðîäîâèÿ ðîä, ðîäíèíè íà Àðõåëàé, ñà ñå ïðèñúåäèíèëè êúì
âúñòàíèöèòå, òî òîâà å ìîãëî äà ñòàíå åäèíñòâåíî ïî ïîëèòè÷åñêè ïðè÷èíè, à íå îò èíòåðåñè, êîèòî åäâà ëè áèõà èìàëè
íåùî îáùî ñ òåçè íà ðàçáîéíèöèòå. Áåç ñúìíåíèå â òîâà ïðèñúåäèíÿâàíå êúì ïàðòèÿòà íà “Ñèíà Äàâèäîâ” íà
ïðåäñòàâèòåëè îò ðîäà íà Àðõåëàé ñå êðèå êîðåíúò íà ïî-êúñíèòå âçàèìîîòíîøåíèÿ íà Èèñóñ è Ñàëîìåÿ.
Äà íå çàáðàâÿìå, ÷å è òÿ å îò ãîëåìèÿ èäóìåéñêè ðîä. Ñàëîìåÿ å âíó÷êà íà Èðîä Âåëèêè, ïëåìåííè÷êà íà
Àðõåëàé, êîéòî ïúê å ñèí íà ñúùèÿ Èðîä, è ïîòîìêà íà ñúùèÿ òîçè Àðõàèâ, âëÿçàë ïðåç 5 ã. ïðåäè íîâàòà åðà çàåäíî ñ
äðóãè ÷åëîíâå íà ðîäà ñè â ðåäîâåòå íà âúñòàíèöèòå, ïðåäâîæäàíè îò Èóäà Ãàìàëèåë.
È äðóã àðãóìåíò ïîäêðåïÿ òàçè õèïîòåçà. Çíàå ñå, ÷å â äðåâåí Èçðàåë íèòî ìúæåòå, íèòî æåíèòå íîñÿò äâîéíè
ïúðâè èìåíà. Åäâà â õðèñòèÿíñêèÿ ñâÿò ñå ïîÿâÿâàò äâîéíè èìåíà, ðàçäåëåíè ñ òèðåòà: Ìàðè-Òåðåç, Ìàðè-Æàíà, Æàí-
Ôðàíñîà è äð. À â “Åãèïåòñêî åâàíãåëèå” è â “Ïèñòèñ Ñîôèà”, è äâåòå ñ îðèãèíàëè íà èâðèò, Ñàëîìåÿ å íàðå÷åíà Ìàðèÿ-
Ñàëîìåÿ èëè íà òîçè åçèê: Ìèðèàì-Øàëîìà. Íî ïîðàäè ñïîìåíàòàòà ïî-ãîðå ïðè÷èíà íå ìîæåì äà âúçïðèåìåì Ìèðèàì
êàòî åêâèâàëåíò íà Ìàðèÿ, çàùîòî òîâà ùå áúäå äâîéíî èìå, êîåòî å íàïúëíî íåîáè÷àéíî.
Ñëåäîâàòåëíî òðÿáâà äà ñìÿòàìå Ìàðèÿ èëè Ìèðèàì çà íàðèöàòåëíî, à íå çà ñîáñòâåíî èìå. È òúé êàòî òàçè äóìà
íà èâðèò îçíà÷àâà “ïðèíöåñà”, èìàìå ïðèíöåñà Ñàëîìåÿ, à íå íÿêîÿ “Ìàðèÿ-Ñàëîìåÿ”. Òîâà å ïðîñòî òèòëà è íèùî ïîâå÷å.
Äà íå çàáðàâÿìå, ÷å âñúùíîñò â àíòè÷íèòå ðúêîïèñè íÿìà ïóíêòîàöèÿ, ñâúðçâàùè òèðåòà, ãðàâíè áóêâè è íîâ ðåä.
Âñè÷êî ñå èçïèñâà åäíî ñëåä äðóãî.
Âïðî÷åì òåçè âçàèìîîòíîøåíèÿ ìåæäó îáêðúæåíèåòî íà Èèñóñ è èäóìåéñêàòà äèíàñòèÿ ñà ïîä÷åðòàíè â íÿêîè
êàíîíè÷íè òåêñòîâå: “Â Àíòèîõèéñêàòà öúðêâà èìàøå íÿêîè ïðîðîöè è ó÷èòåëè, èìåííî: Âàðíàâà è Ñèìåîí, íàðå÷åí Íèãåð,
Ëóöèé Êèðèíååö, Ìàíàèë, ñúâúçïèòàíèê íà Èðîäà ÷åòâúðòîâëàñòíèêà, è Ñàâåë...” (Äåÿíèÿ, ÕIII, 1.)
Íàìèðàìå ñå â 45 ã. Òîçè Ìàíàèë å âíóê íà Èóäà Ãàìàëèåë è ïëåìåííèê íà Èèñóñ. Ñàâåë èìà áðàò, êîéòî ñå
íàðè÷à Êîñòîâàð. Òå íå ñà îò åâðåéñêè, à îò èäóìåéñêè ïðîèçõîä è ïðèíöîâå îò Èðîäîâèÿ ðîä. À Ìàíàèë, ÷èåòî èìå
îçíà÷àâà íà èâðèò “Óòåøèòåë”, êîåòî íà ãðúöêè å “ïàðàêëåòîñ”, å ïðåäñêàçàí îò ÷è÷î ñè Èèñóñ. Òîé ùå ðàçâåå îòíîâî
çíàìåòî íà áóíòà ïðåç 63-64 ã. ïðè âëàñòâàíåòî íà ïðîêóðàòîðà Ãåñèé Ôëîð.
w
wwww
Äà ñå âúðíåì íà Ñàëîìåÿ. Òÿ å âäîâèöà íà Ôèëèï Èðîä îò 33 ã. ñë. Õðèñòà è íÿìà äåöà.
Îìúæâà ñå ïîâòîðíî çà Àðèñòîâóë III, êîéòî ïðåç 54 ã. ïîëó÷àâà îò Íåðîí öàðñòâîòî íà Ìàëêà Àðìåíèÿ, à ïîñëå,
ïðåç 60 ã., è ÷àñò îò Ãîëÿìà Àðìåíèÿ, ääîêàòî íàêðàÿ, âå÷å ïðåç 70 ã., ñòàâà öàð íà Õàëêèäèÿ. Ïðîòåæå è ïðèÿòåë íà Íåðîí,
òîé ïðèòåæàâà ðàçêîøíî æèëèùå â Ðèì. À ïðåç 58 ã. Ïàâåë, áèâøèÿò Ñàâåë, å â Êîðèíò è ñú÷èíÿâà ñâîåòî Ïîñëàíèå äî
Ðèìëÿíè. Êúì êðàÿ â íåãî èäâà ðåä íà ïîçäðàâëåíèÿòà êúì ìíîãî ëè÷íîñòè, ñðåä êîèòî ñà è ñëåäíèòå, îñîáåíî âàæíè çà
íàñ: “... Ïîçäðàâåòå âåðíèòå îò äîìà Àðèñòîâóëîâ. Ïîçäðàâåòå ñðîäíèêà ìè Èðîäèîíà. Ïîçäðàâåòå îíèÿ îò äîìàøíèòå íà
Íàðêèñà, êîèòî âÿðâàò â Ãîñïîäà...” (Ïàê òàì, ÕVI, 10, 11.)
Òàêà Ïàâåë èçìèñëÿ íîâîïîêðúñòåíè èëè çíàå, ÷å èìà òàêèâà â ðèìñêîòî æèëèùå íà Àðèñòîâóë è Ñàëîìåÿ. Äîðè
ñå îïðåäåëÿ êàòî ðîäíèíà íà òåõíèÿ íàé-ãîëÿì ñèí Èðîäèîí (умалително на Ирод). Íîâîïîêðúñòåíè âïðî÷åì èìà è â
äâîðåöà íà Íåðîí, çàùîòî Ïàâåë ùå çàâúðøè ñâîåòî Ïîñëàíèå äî Ôèëèïÿíè ïî ñëåäíèÿ íà÷èí: “Ïîçäðàâÿâàò âè âñè÷êè
ñâåòèè, à îñîáåíî êîèòî ñà îò êåñàðåâèÿ äîì...” (Ïàê òàì, IV, 22.) Òîé ïèøå âñè÷êî òîâà â ñàìèÿ Ðèì ïðåç 62 ã.
Èçëèçà, ÷å Ñàëîìåÿ îñòàâà âÿðíà íà ïàìåòòà íà Èèñóñ. Ïîíåñëà çàãóáà îò áëèçîñòòà ñè ñ ìåñèàíñêàòà ëåãåíäà,
ñëåä âòîðèÿ ñè áðàê òÿ ñòàâà ïîêðîâèòåëêà íà òåçè, êîèòî òîãàâà ñà íàðè÷àíè “õðèñòèåíè”, êàêòî â ñâîåòî æèëèùå, òàêà è
âúâ âèñøèòå êðúãîâå íà òîãàâàøíîòî ðèìñêî îáùåñòâî, äî êîåòî èìà äîñòúï.
Íÿêîè íå ùå ïðîïóñíàò äà ñå ïðèñìåÿò íà òàçè òåçà, çàùîòî âñúùíîñò òÿ ùå ãè ñìóòè äúëáîêî. Òÿ îáà÷å íå å
òîëêîâà íåâåðîÿòíà, êîëêîòî èçãëåæäà íà ïðúâ ïîãëåä. Îñâåí âñè÷êî, ðàçêðèòî äîòóê, êîåòî âå÷å íå ìîæå äà áúäå
ïðåìúë÷àâàíî â ñïîðà, ìîæåì äà íàïîìíèì çà èìïåðàòðèöàòà îò Öåíòðàëíà Åâðîïà, èçáÿãàëà ñ åäèí öèãóëàð. Èëè çà
öàðèöà, ñòàíàëà êîìóíèñòêà, çà ïðèíöåñèòå, ñòàíàëè çâåçäè íà æúëòàòà ïðåñà ñ áóðíèòå ñè ëþáîâíè âðúçêè. Ñúðöåòî è
ðàçóìúò íå ñå ïîä÷èíÿâàò íà åäíè è ñúùè çàêîíè, ùå êàæàò íÿêîè. Íèå ùå ñå îãðàíè÷èì ñàìî äà ïîä÷åðòàåì çà ñåòåí ïúò,
÷å öÿëàòà èñòîðèÿ íà Èèñóñ å ñàìî ñëåäñòâèå îò áåçìèëîñòíà âîéíà, ïîðîäåíà êîëêîòî îò ïîëèòè÷åñêè, òîëêîâà è îò
äèíàñòè÷åñêè èíòåðåñè, âîäåíà îò çàêîííèòå íàñëåäíèöè íà èçðàåëñêèÿ òðîí ñðåùó èäóìåéñêèòå óçóðïàòîðè è ñðåùó
ðèìñêèòå îêóïàòîðè. È ìîæå áè íå ñå íàëàãà äà íàìåñâàìå â òÿõ ðîìàíòè÷íè ëþáîâè.
Както историческият Иисус е много далече от „дърводелеца Иисус”, така и историческата Саломея не е никак
близо до образа от театъра и киното...
27
ÅÏÈËÎÃ: ÊËÀÄÀÒÀ
Времето изопачава и заличава човешкото слово, но това, което е поверено на Огъня, трае безкрайно...
МАСОНСКИ ТРЕБНИК, Изпепеляване на философския завет
1
11 ìàðò 1314 ã. , ïîíåäåëíèê. Îò ìíîãî ìåñåöè íàâñÿêúäå èç Ôðàíöèÿ ïëàìòÿò êëàäè. Ñ ìú÷åíèÿ èëè ñ
ïñèõîëîãè÷åñêè íàòèñê, ñ êèëèè èëè ñ îêîâè, ñúñ çàïëàõè çà îòïðàùàíå âúâ âå÷íèÿ àä èíêâèçèòîðèòå ñà èçòðúãíàëè 207
ïúëíè ñàìîïðèçíàíèÿ. Îñòàâà ñàìî äà áúäå ðåøåíà ñúäáàòà íà Âåëèêèÿ ìàéñòîð è íà íàé-ãëàâíèòå ðèöàðè.
Â óòðîòî íà ñúùèÿ äåí Æàê äüî Ìîëå, Âåëèê ìàãèñòúð íà Îðäåíà íà òàìïëèåðèòå, Æîôðîà äüî Ãîíàâèë, êîìàíäîð
íà Ïîàòó è Àêâèòàíèÿ, Æîôðîà äüî Øàðíå, êîìàíäîð íà Íîðìàíäèÿ è Õóãî äüî Ïåéðàíäî, Âåëèê èíñïåêòîð íà Îðäåíà, ñà
èçìúêíàòè îò òúìíèöàòà íà êðåïîñòòà íà Õðàìà è îòâåäåíè â Ëà Ñèòå. Òàì êàðäèíàëñêàòà êîìèñèÿ, ñúñòàâåíà îò Àðíî äüî
Ôàðæ, ïëåìåííèê íà ïàïà Êëèìåíò V, Àðíî Íîâåëè, ìîíàõ îò Ñèòî, Íèêîëà äüî Ôðåîâèë, íÿêîãà èçïîâåäíèê è ñúâåòíèê íà
êðàëÿ, Ôèëèï äüî Ìàðèíè, íåãîâ ðîäíèíà, àðõèåïèñêîï íà Ñàíñ, íàðåä ñ íÿêîè äðóãè åïèñêîïè è ïàïñêè äîâåðåíèöè, å
çàïîâÿäàëà äà ñå èçäèãíå åøàôîä ïðåä ïðåäâåðèåòî íà Íîòð Äàì, , çà äà áúäàò ïðî÷åòåíè ïðåä ïî-ãîëÿìà ïóáëèêà
ñàìîïðèçíàíèÿòà è îêîí÷àòåëíîòî îáâèíåíèå.
Íàðåæäàò íà òàìïëèåðèòå äà ñå êà÷àò ãîðå è äà êîëåíè÷àò. Åäèí îò êêàðäèíàëèòå çàïî÷âà äà ÷åòå. Êîãàòî òîé
ïðîèçíàñÿ ïðèñúäàòà, îñúæäàùà Äüî Ìîëå è íåãîâèòå áðàòÿ íà äîæèâîòåí çàòâîð, ò. å. äà áúäàò “çàçèäàíè äîæèâîòíî” è
äà èìàò çà åäèíñòâåíà õðàíà “õëÿáà íà ñòðàäàíèåòî è âîäàòà íà òåðçàíèåòî”, ïðåäñòàâèòåëèòå íà êðàë Ôèëèï Õóáàâè
ïîäñêà÷àò îò èçíåíàäà.
Óòî÷íåíî å, ÷å òàçè ìèëîñò èì å äàäåíà, çàùîòî òå “ïðîñòîäóøíî ñà èçïîâÿäàëè ãðåøêèòå ñè”. Íî â òîçè ìîìåíò,
êîãàòî ñúäèèòå íàé-ìàëêî ãî î÷àêâàò, Âåëèêèÿò ìàãèñòúð è êîìàíäîðúò íà Íîðìàíäèÿ ñòàâàò è êàòî ïðåêúñâàò ñëîâîòî íà
êàðäèíàëà è ñå îáðúùàò êîëêîòî êúì èíêâèçèòîðèòå, òîëêîâà è êúì òúëïàòà, çàÿâÿâàò, ÷å âñè÷êî, êîåòî ñà ïðèçíàëè íà
ðàçïèòèòå å ëúæà. Òå ïîä÷åðòàâàò, ÷å ñà íàïðàâèëè òåçè ïðèçíàíèÿ îò óâàæåíèå è äîâåðèå êúì ïàïàòà è êðàëÿ, êîèòî â
1
11 март по юлианския стил. Историците си противоречат за тази дата. Майар дьо Шамбюр, на когото се доверяваме, установява, че
11 март 1314 г. е точната дата. Несъмнено фактът, че печатарството още не е изобретено, малкото лични календари тогава и
започването на годината с подвижния празник Великден придават на хронологията несигурен характер. Но тъй като знаем от сигурен
източник, че смъртта на Дьо Моле и неговият сподвижник настъпва в навечерието на празника на свети Григорий, понеделник, лесно
можем да проверим и да констатираме с помощта на вечен и на църковен календар, че само понеделник, 11 март 1314 г., отговаря на
тези изисквания.
w
wwww
çàìÿíà ñà èì îáåùàëè ñâîáîäà. Íàêðàÿ ïðîòåñòèðàò åíåðãè÷íî ñðåùó ïðèñúäàòà íà êàðäèíàëèòå, ãëàâíî ñðåùó
àðõèåïèñêîïà íà Ñàíñ Ôèëèï äüî Ìàðèíè. À è ñðåùó ÷ëåíîâåòå íà êîìèñèÿòà, çàäåòî ñà ïðåêðà÷èëè äàäåíàòà äóìà îò
ïàïàòà è êðàëÿ.
Ëåñíî å äà ñå ðàçáåðàò ìîòèâèòå çà ïðîòèâîïîñòàâÿíåòî íà Äüî Ìîëå è Äüî Øàðíå. Ñàìîïðèçíàíèÿòà íå èì
ñòðóâàò íèùî, íî çà òÿõ ñâîáîäàòà å íàä âñè÷êî. Òÿ áè îçíà÷àâàëà ïàê äà ïîäõâàíàò è äà îñúùåñòâÿò ãîëÿìàòà öåë íà
òàìïëèåðèòå. À ñåãà êàêâî? Íèêàêâà ñâîáîäà. Âìåñòî íåÿ, íåùî ïî-ñòðàøíî è îò ñìúðòòà: áàâíîòî ôèçè÷åñêî è ìîðàëíî
ðàçëàãàíå â ïîäçåìèåòî, ïðèêîâàíè çà ñòåíàòà, ïî êîÿòî ñå ñòè÷à âîäà. Ñàìè â ïîëóìðàêà è ãðîáîâíàòà òèøèíà. È åäíà
åäèíñòâåíà íàäåæäà: îñâîáîæäàâàùàòà ñìúðò, óñêîðåíà îò õðîíè÷íèòå íåäîõðàíâàíå è äèçåíòåðèÿ. Çà ñòàðåö, êàêúâòî å
Äüî Ìîëå (íàâúðøèë å ñåäåìäåñåò è åäíà ãîäèíè), êîéòî âå÷å íå î÷àêâà íèùî îò æèâîòà, êàêòî è çà Äüî Øàðíå, êîéòî å
ïî÷òè íåãîâ âðúñòíèê, èçáîðúò å íàïðàâåí. Çàòâîðúò ìîæå äà ïðîäúëæè ñ ãîäèíè. Îáðàòíîòî, ôàêòúò, ÷å ñå îòðè÷àø îò
ñàìîïðèçíàíèÿòà, âîäè ipso facto äî ñìúðò ÷ðåç èçãàðÿíå. Áîëåçíåíà, åñòåñòâåíî, íî êðàòêà, âúïðåêè âñè÷êî. È íàêðàÿ,
ìíîãî ïî-ìàëêî ìú÷èòåëíà îò áàâíîòî ãàñíåíå â ìðà÷íàòà òúìíèöàà, äîêàòî æèâîòúò òúðæåñòâóâà â ñâåòëèíà, íî çà äðóãè.
Çà Дьо Моле и Дьо Шарне ðåøåíèåòî å îêîí÷àòåëíî. Ïîãëåäèòå èì áåçìúëâíî ñà ñå ñðåùíàëè è òå ñà ñå
ðàçáðàëè. È ãëàñúò íà Âåëèêèÿ ìàãèñòúð ñå èçâèñÿâà: “Ìîíñåíüîðè, ìîÿò áðàò è àç ïðîòåñòèðàìå ñðåùó íà÷èíà, ïî êîéòî
òóê ñå âúçïîëçâàò îò íàøèòå â÷åðàøíè äóìè, êîèòî íÿìàõà äðóãà öåë, îñâåí òàçè äà óäîâëåòâîðÿò êðàëÿ íà Ôðàíöèÿ è
ïàïàòà. Àêî çàðàäè òåçè íåùà, ïðèçíàòè îò íàñ ïîðàäè ïîêîðñòâî è çà òÿõíî óäîâîëñòâèå, òðÿáâà ìîÿò áðàò è àç äà ãíèåì â
òúìíèöà, òî íèå ñìå ïðîòèâ. Íàé-âèñîêî çàÿâÿâàìå, ÷å íåãîâî âåëè÷åñòâî êðàëÿò è íåãîâî ñâåòåéøåñòâî ïàïàòà íè
óâåðèõà è äîðè ïî÷òè ñå çàêëåõà, ÷å íèêàêâà íåïðèÿòíîñò, ñòðàäàíèå èëè íàñèëèå íÿìà äà íè ñïîëåòÿò. Ïî òîçè íà÷èí
äåêëàðèðàìå, ÷å íàøèòå ñàìîïðèçíàíèÿ, èçòðúãíàòè êîëêîòî ñ ìú÷åíèÿ, òîëêîâà ñ õèòðîñò è ïîäâåæäàíå, ñà íèùîæíè è
íåñúñòîÿëè ñå, êàòî íå ãè ïðèçíàâàìå çà äîñòîâåðíè...”
Ïúëíî èçóìëåíèå. Íåçàáàâíî êàðäèíàëèòå ïðåäàâàò çàòâîðíèöèòå íà íà÷àëíèêà íà êîíâîÿ, êîéòî ãè îòâåæäà è
çàòâàðÿ â êèëèèòå èì. Çà ñòàíàëîòî å èçâåñòåí Ôèëèï Õóáàâè, êîéòî íåçàáàâíî ñúáèðà ñâîèòå ñúâåòíèöè, áåç äà êàíè íèòî
åäèí ïðåäñòàâèòåë íà Öúðêâàòà. Ðåøåíî å îùå ñúùàòà âå÷åð Âåëèêèÿò ìàñãèñòúð è êîìàíäîðúò íà Íîðìàíäèÿ äà áúäàò
èçãîðåíè íà îñòðîâ÷åòî íà Äâîðåöà, ìåæäó êðàëñêàòà ãðàäèíà è Àâãóñòèàíèòå. Ïðåáëåäíÿë îò ÿðîñò, êðàëÿò äîáàâÿ, ÷å ùå
áúäàò èçãîðåíè íà “áàâåí îãúí”. Ìîæå áè å îòãàòíàë ïðè÷èíàòà çà òÿõíîòî îòìÿòàíå.
Ñêîðî íà Îñòðîâà íà åâðåèòå, íàðå÷åí òàêà, çàùîòî òàì âå÷å ñà èçãîðåíè íÿêîëêî ðàâèíè è òàëìóäèñòè,
óïîðñòâàëè â îòðèöàíèåòî íà áîæåñòâåíîñòòà íà Èèñóñ, , çàíàñÿò è íàòðóïâàò íåîáõîäèìèòå äúðâà çà äâåòå êëàäè
áëèçíàöè. Ùå ãè õâúðëÿò â îãúíÿ íà ìàëêè ïîðöèè, , çà äà ïðîäúëæè ïî-äúëãî íàêàçàíèåòî è “äà ñå äîñòàâè óäîâîëñòâèå íà
ñèð êðàëÿ”. Òàêà âñåêè îò îñúäåíèòå ùå ðàçïîëàãà ñ íå ïîâå÷å îò åäèí êóáèê äúðâà, çà äà óìðå.
Çàáèâàò â çåìÿòà äâå ÿêè äúáîâè ãðåäè. Èçìúêíàòè ñà îò ðå÷íèòå êåéîâå. Ìåñåö ñëåä ìåñåö ñà ñå ïðîñìóêâàëè ñ
âîäà è åäâà ëè ùå ñå âúçïëàìåíÿò. Çäðàâî ïðèêîâàíè çà òÿõ ñ âåðèãè, îñúäåíèòå íÿìà äà ìîãàò äà ñå èçìúêíàò, ïëàìíå ëè
îãúíÿò.
Âñè÷êî å ãîòîâî. Áàâíî áèÿò êàìáàíèòå íà Íîòð Äàì. Âúâ âå÷åðíèÿ ÷àñ âå÷å ïîñèâÿëîòî íåáå ïîòúìíÿâà îùå
ïîâå÷å: íàòåæàëè îò äúæä, îáëàöèòå áúðçî ïðåìèíàâàò íàä ãðàäà, ïîäãîíåíè îò ñòóäåíèÿ íîðìàíäñêè âÿòúð. Стръмните
брегове на Сена са почернели от народ. Неспирна врява като бръмченето на чудовищно насекомо се издига до часовоите,
които бдят прави в наблюдателниците на стария Лувър.
Èçâåäíúæ ãëú÷òà ñå ðàçðàñòâà. Ïî ñòðúìíèÿ ëÿâ áðÿã íà îñòðîâà Ëà Ñèòå ñå çàäàâà êîðòåæ. Ïðåäøåñòâàí îò
ñåðæàíòè êàâàëåðèñòè, ãëàâíèÿò ñúäèÿ å ñëåäâàí îò îòðÿä âúîðúæåíè ïåøàöè, çàîáèêîëèëè êàðóöà çà ôóðàæ, òåãëåíà îò
åäèí êîí. Ñìúòíî ñå ðàçëè÷àâàò ôèãóðèòå íà äâàìà ìúæå, ëåæàùè âúðçàíè íà ïîäà. Íàêðàÿ, ñëåä ïîñëåäíèòå ñòðåëöè,
âçâîä êàâàëåðèñòè çàâúðøâà êîëîíàòà.
Ñâàëÿò îñúäåíèòå è ãè ïðåíàñÿò ñ ëîäêà äî îñòðîâ÷åòî, êúäåòî âå÷å ãè î÷àêâàò ïàëà÷úò è íåãîâèòå ïîìîùíèöè.
Çàâúðçâàò çäðàâî Äüî Ìîëå è Äüî Øàðíå ñ âåðèãè çà ãðåäèòå. Íàòðóïâàò îêîëî òÿõ äúðâà äî êîëåíàòà èì. Ñëåä êàòî å
õâúðëèë ïîñëåäåí ïîãëåä êúì ïðîçîðåöà, îò êîéòî ñå çíàå, ÷å íàáëþäàâà Ôèëèï Õóáàâè, ãëàâíèÿò ñúäèÿ ñå îáðúùà è äàâà
çíàê íà ïàëà÷à. Çàñâèðâà êîíåí òðúáà÷. Íà îñòðîâà è ïî ñòðúìíèòå ðå÷íè áðåãîâå ðàçáèðàò, ÷å å äàäåíî íà÷àëîòî è ñ
ôàêëè â ðúêà åêçåêóòîðèòå ïîäïàëâàò úãëèòå íà êëàäèòå.
Òúé êàòî ñà ñå ïîãðèæèëè äà íàìàæàò íÿêîè îò öåïåíèöèòå ñ ìàçíèíà, îãúíÿò áúðçî ñå ðàçãàðÿ. Èçäèãà ñå äèì, à
çàåäíî ñ íåãî ïîñòåïåííî ñå ðàçíàñÿ âñåïðîíèêâàùà ìèðèçìà, êîÿòî òðúãâà îò îñòðîâ÷åòî, ðàçòèëà ñå ïî ðå÷íèòå âîäè è
äîñòèãà îòñðåùíèÿ áðÿã. È òîãàâà â ñóìðàêà, êîéòî êîâàðíî ïîêðèâà Ëà Ñèòå, ñå íàäèãà âîïúë. Ïúðâî ñè ìèñëÿò, ÷å òîé
èäâà îò îáãúðíàòèòå â ïëàìúöè òàìïëèåðè. Íî íå, íå âèêîâå íà áîëêà ñå èçðèãâàò îò êëàäèòå. Òîâà å ãëàñúò íà ãåðîÿ îò
Ñåí Æàí ä’Àêð, ãëàñúò, êîéòî ïëþùÿù êàòî áîéíî çíàìå íà âÿòúðà, äâàäåñåò è òðè ãîäèíè ïî-ðàíî, âå÷åðòà íà 5 àïðèë
1281 ã., ñå å èçâèñÿâàë ñðåä òúòåíà íà êîíñêè êîïèòà ñ áîéíèÿ âèê íà ðèöàðèòå! Òðèñòà ñðåùó äåñåò õèëÿäè! Âîäåí îò ñâîÿ
1
ñðåáðèñòîïÿñú÷åí ôëàã, ÷åðíî-áåëèÿò åñêàäðîí ïðîíèêâà â ðåäèöèòå íà åãèïåòñêèòå âîéñêè ...
Âñúùíîñò òîâà å ãëàñúò íà åäèí óìèðàù, ãëàñúò íà Æàê äüî Ìîëå, ïîñëåäíèÿò Âåëèê ìàãèñòúð íà òàìïëèåðèòå.
Ìèãíîâåíî íåñïîêîéíàòà òúëïà ñå óìúë÷àâà, íàðîäúò ïðèòàÿâà äúõ, çàùîòî òîâà, êîåòî òîé ãðúìîãëàñíî èçðè÷à, å íåùî
ñòðàøíî, íåî÷àêâàíî è íåïðèäâèäèìî çà ïðîñòîâàòèòå äóøè, ïðèâååäåíè îò ñòðàõ ïðåä ïàïñêèÿ æåçúë è êðàëñêèÿ ñêèïòúð.
1
Бойното знаме на намплиерите, наречено Босеан е „разделено на сребро и пясък”, ще рече бяло и черно, припомняйки така цветовете
на ескадроните, чиято първа редица е съставена от рицари (с боен знак и наметала в бяло), а втората – от щитоносци (с боен знак и
наметала в черно). Името Босеан (Хубав задник) е израз на подигравка към бойното им знаме от страна на хоспиталиерите и
тевтонците заради разположението на двата цвята. А и от завист, защото те единствени са удостоени с честта да носят Червеният кръст
на Кръстоносните походи върху наметките си. Тази привилегия им е отредена от папа Евгений ІІІ по молба на свети Бернар.
w
wwww
À ñâåòîòàòñòâåíîòî ñëîâî ñå áëúñêà â ñòåíèòå íà Äâîðåöà, øàìàðîñâà îìðàçíèÿ Êàïåòèíã, çàñòàíàë êàòî èñòóêàí â
àìáðàçóðàòà íà òåñíèÿ ïðîçîðåö. Åòî êàêâî êàçâà òîçè ãëàñ:
“Êëèìåíòå, è òè, Ôèëèïå, ïðåäàòåëè íà âÿðàòà! È äâàìàòà âè ïðèçîâàâàì ïðåä Áîæèÿ ñúä!... Òåáå, Êëèìåíòå, ñëåä
÷åòèðèäåñåò äíè, à òåáå, Ôèëèïå, äî êðàÿ íà ãîäèíàòà...”
Â íàñòúïèëàòà ãðîáîâíà òèøèíà ñå äî÷óâà ñàìî ïðàùåíåòî íà ãîðÿùèòå öåïåíèöè.

Òàêà è ùå ñòàíå. Ïàïàòà ùå óìðå îò äèçåíòåðèÿ è ïîâðúùàíå â Ðîêìîð, â äîëèíàòà íà Ðîíà, íà 9 àïðèë 1314 ã.,
äâàäåñåò è îñåì äíè ïî-êúñíî. À Ôèëèï Õóáàâè çàãèâà, õâúðëåí îò êîíÿ ñè íà 26 íîåìâðè 1314 ã. âúâ Ôîíòåáëî, îñåì
ìåñåöà ïî-êúñíî. Èíöèäåíòúò íàïîìíÿ çà íà÷èíà, ïî êîéòî ñà ïîíèæàâàëè ðèöàðèòå èçìåííèöè. Словото и пламъкът са
посочили на чия страна е правото.
Íî îãúíÿò âå÷å å íàáðàë âèñî÷èíà, èçïîêúñàíèòå äðåõè ñà â ïëàìúöè è äâàòà ñèëóåòà ñå ãúð÷àò â òåõíèòå
ïðåãðúäêè. Âèêîâåòå è ñòîíîâåòå ñà ïðåêàëåíî ïðèãëóøåíè, çà äà ñòèãíàò äî òúëïàòà, îíåìÿëà îò óæàñ. Îãúíÿò âå÷å å
îáõâàíàë è êðàêàòà è ïúëçè íàãîðå, îáëèçâà îãîëåëèòå òîðñîâå. Áðàäèòå è êîñèòå ñà èç÷åçíàëè. Ïðèëåïåíè çà ãðåäèòå îò
íàæåæåíèòå âåðèãè è íåóçíàâàåìè, òåëàòà ïîñòåïåííî ñå ïðåâðúùàò â áåçôîðìåíà îâúãëåíà ìàñà. Издигащ се от двете
пращящи огнища, черният пушек разнася над двата бряга на Сена като зровонно покривало миризмата на изгоряла
човешка плът.
Êúñíî ïðåç íîùòà, êîãàòî òåëàòà íå ñà íèùî ïîâå÷å îò îâúãëåíè îñòàíêè, íàðîäúò, âúïðåêè îñòàíàëèòå íÿêîëêî
ñòðàæè, ñå “âòóðíà êúì êëàäèòå”, ïèøå àáàò Âåëè â ñâîÿòà “Èñòîðèÿ íà Ôðàíöèÿ”: “Òúëïàòà ñúáðà ïåïåë îò ìú÷åíèöèòå è ÿ
îòíåñå êàòî ñêúïîöåííà ðåëèêâà. Âñåêè ñå ïðåêðúñòâàøå è íå èñêàøå íèùî äà ÷óå. Ñìúðòòà èì áå êðàñèâà, äîòîëêîâà
âúçõèòèòåëíà è íå÷óâàíà, ÷å íàïðàâè êàóçàòà íà Ôèëèï Õóáàâè îùå ïî-ñúìíèòåëíà...”
Ïðúñíàòè â òúëïàòà íà ãðóïè÷êè îò òðèìà-÷åòèðèìà, “äðóãàðèòå äúðâîäåëöè è êàìåíîäåëöè”, åäèí âèä
òðåòîñúñëîâåí, êîðïîðàòèâåí îðäåí, çàêðèëÿò îò ðèöàðèòå òàìïëèåðè, âúçïðèåìàò äóìèòå íà Äüî Ìîëå êàòî
ïðåäíà÷åðòàíèå, çàïîâåä çà äåéñòâèå è íîâà íàäåæäà. Ïîðàäè òîâà çàñòðîåíèòå îò òÿõ êàòåäðàëè âúâ Ôðàíöèÿ ùå ñè
îñòàíàò òàêèâà êàêâèòî ñà, êóëèòå èì - íåäîâúðøåíè. À îòìúùåíèåòî òúðïåëèâî ùå áðîäè îò âåê íà âåê. Íà òðè ïúòè
êðàëñêèòå äèíàñòèè ùå óãàñíàò ñ ïî òðèìà áðàòÿ. Ïðè Êàïåòèíãèòå òîâà ùå áúäàò Ëóè Õ Âèðîãëàâèÿ, Ôèëèï V Äúëãèÿ è
Øàðë IV Õóáàâèÿ. Ïðè Âàëîà - Ôðàíñîà II, Øàðë IÕ è Àíðè III. Ïðè Áóðáîíèòå - Ëóè ÕVI, Ëóè ÕVIII è Øàðë Õ. Æàêåðèÿòà îò
1358 ã. å ïðåëþäèÿ íà ßêîáèíñêàòà ðåâîëþöèÿ îò 1789 ã. Ñåëÿíèòå ñ èìå Æàê, ïðåäâîæäàíè îò Æàê Ñåëÿíäóðà, åäèí äåí
ùå îòìúñòÿò çà Æàê äüî Ìîëå. Òî÷íî îò êóëàòà íà Õðàìà, â êîÿòî ñà ðàçïèòâàíè âîäà÷èòå íà îðäåíà, â åäíî ÿíóàðñêî óòðî
íà 1793 ã. ùå ïîåìå ïî ïîñëåäíèÿ ñè ïúò äâàäåñåò è âòîðèÿ íàñëåäíèê íà Ôèëè Õóáàâè.
Така по един загадъчен начин името на последния Велик магистър на тамплиерите неспирно ще отеква във
френската история.
Ïðåìàõâàíåòî íà Îðäåíà å ðåøåíî íà ñúáîðà âúâ Âèåíà, äîëèíàòà íà Ðîíà, ïðåç 1311 ã. È òî÷íî ïåò âåêà ñëåä
òîâà, ïðåç 1811 ã., êðåïîñòòà íà Õðàìà â Ïàðèæ å ðàçðóøåíà äî îñíîâè.
Çà êàêâî å ùÿëà äà ñâèäåòåëñòâà òÿ? Äàëè íîâî áóëî íå å ïîêðèëî ñìúðòîíîñíàòà òàéíà ñëåä ïîíåäåëíèê, 11 ìàðò
1314 ã.?
Äúëãî âðåìå ïðåäè òîâà áðîäè åäíà ëåãåíäà. Âñÿêà ãîäèíà, êàçâà òÿ, â íîùòà íà äàòàòà, êîãàòî å ðàçïîðåäåíî
óíèùîæàâàíåòî íà Îðäåíà, åäèí ïðèçðàê, íîñåù áÿëî íàìåòàëî ñ ÷åðâåí êðúñò, âúîðúæåí ñ ùèò, “ðàçäåëåí íà ñðåáðî è
ïÿñúê”, è ñ êîïèå, ñå ïîÿâÿâà êúì ïîëóíîù â êðèïòàòà íà Õðàìà â Ïàðèæ. Òîãàâà ñå ÷óâà êàê åäèí ãðîáîâåí ãëàñ ïèòà:
“Êîé èñêà äà îñâîáîäè Èåðóñàëèì?
- Íèêîé, îòãîâàðÿ åõîòî èçìåæäó êîëîíèòå íà êðèïòàòà. Çàùîòî Õðàìúò å ðàçðóøåí...”
5 февруари 1967 – 26 февруари 1970 г.
w
wwww

Амбелен, Робен - Иисус или смъртоносната тайна на тамплиерите

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Амбелен, Робен - Иисус или смъртоносната тайна на тамплиерите

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Èèñóñ èëè ñìúðòîíîñíàòà òàéíà íà òàìïëèåðèòå

Тишината е най-могъщото оръжие на Злото...

КЛЕТВА ПРИ РЪКОПОЛАГАНЕ НА ЕПИСКОП

Тук ще представим êðàòêè îïèñàíèÿ íà íàé-äðåâíèòå ðúêîïèñè â “áèáëèîòåêàòà”, êîÿòî å â îñíîâàòà íà

ÐÚÊÎÏÈÑÈÒÅ ÎÒ ÀÂÒÎÐÈ ÅÇÈ×ÍÈÖÈ

ÐÚÊÎÏÈÑÈÒÅ ÍÀ ÊÀÍÎÍÈ×ÍÈÒÅ ÅÂÀÍÃÅËÈß

- “Êîäåêñ Ñàíãåðìàíåíçèñ”. Íà ëàòèíñêè. Äàòà: 8 âåê. Â Ïàðèæ.

- “Äðåâíîñèðèéñêè ðúêîïèñè”. Ðàçëè÷íè ðúêîïèñè îò “ïðîñòàòà” âåðñèÿ. Äàòà: 5 èëè 6 âåê.

ÀÏÎÊÀËÈÏÑÈÑÚÒ È ÍÅÃÎÂÀÒÀ ÒÀÉÍÀ

„Истината винаги е странна, по-странна от измислицата...

È íàé-ïîñëå ñòèãàìå äî åäíî ïîñëåäíî (è êàòåãîðè÷íî) äîêàçàòåëñòâî çà íåðåàëíîñòòà íà àíãåëñêîòî áëàãîâåñòèå

ÐÎÄÎÑËÎÂÈÅ ÑÏÎÐÅÄ ÌÀÒÅÉ

1. Êíèãà çà æèâîòà íà Èèñóñà Õðèñòà, Ñèí Äàâèäîâ, Ñèí Àâðààìîâ.

ÐÎÄÎÑËÎÂÈÅ ÑÏÎÐÅÄ ËÓÊÀ

Ðàæäàíåòî íà Èèñóñ íå âèíàãè å ÷åñòâàíî íà 25 äåêåìâðè. Íå ñëó÷àéíî. Â îòñúñòâèåòî íà äîêóìåíò, êîéòî äà

Достоверният свидетел избавя душите...

Привет, близнако мой, втори Христос!...

- Êí. I, ãë. ÕIII 4, 11 Òîìà èçïðàùà Òàäèé ïðè Àâãàð,

Îñòàâà îùå åäèí íå ïî-ìàëêî çàãàäú÷åí ìîìåíò.

ÑÈËÎÃÈÇÚÌ ВМЕСТО ЗАКЛЮЧЕНИЕ

Победени са тези, които не се надяват на победа!

Той ще се нарече Назорей...

ÌÀÒÅÉ (ÕÕVII, 56)

ÌÀÐÊÎ (ÕV, 40)

ÈÎÀÍ (ÕIÕ, 25)

ËÓÊÀ (ÕÕIII, 49) êàçâà ïðîñòè÷êî, áåç äà ãè íàçîâàâà:

Ïðîäúëæåíèåòî å èçâåñòíî. Ïðèñòèãíàë â Èåðóñàëèì, Õðèñòîñ ùå âúçñåäíå ìàãàðèöà, çà äà ñå èçïúëíè

Не бива да се намира у тебе... ни вълшебник, нито който пита мъртви.

Достойнството, с което ви удостояват, често е слугуването, което ви налагат.

Преподаването на „Тора” не трябва да бъде лопата за събиране на пари...

Çà äà ðàçáåðåì ðåêâèçèöèèòå, îáëàãàíåòî è íàñèëñòâåíèòå îòíåìàíèÿ, êîèòî ñèêàðèòå íàëàãàò íà õîðàòà â

Ñåãà ñòèãàìå äî åäèí çàãàäú÷åí åïèçîä îò çàðàæäàíåòî íà õðèñòèÿíñòâîòî - ñ “òúðãîâöèòå â Õðàìà”.

ÁßÃÑÒÂÎÒÎ ÂÚÂ ÔÈÍÈÊÈß

ÇÀÃÀÄÊÈÒÅ ÍÀ ÏÎÑËÅÄÍÈß ÄÅÍ

Ñëåäâà ïîðåäèöà îò î÷åâèäíî íåäîñòîâåðíè ìîìåíòè è ïðîòèâîðå÷èÿ.

ÎÁÂÈÍÈÒÅËÍÈßÒ ÀÊÒ ÑÐÅÙÓ ÈÈÑÓÑ

Обикна проклютието – то и ще падне върху него...

Защо да виним стрелата, когато лъкът е пред очите ни?

В страната Израел дори слугинята от Кана е уверена, че ще наследи бъдещия свят...

Ãîëÿìîòî êîâàðñòâî íà òúëêóâàòåëèòå, êîèòî â ñâîèòå ïðîèçâåäåíèÿ ïåðèîäè÷íî ñå çàíèìàâàò ñ “òàéíñòâîòî íà

ßÂßÂÀÍÈßÒÀ È ÂÚÇÍÅÑÅÍÈÅÒÎ ÍÀ ÈÈÑÓÑ

Â ìàñîíñêèÿ ðèòóàë çà ñòåïåíòà íà “Çíàìåíèò ìàéñòîð, èçáðàí îò Ïåòíàäåñåòòå” ñå ñúäúðæà åêçåêóöèÿòà íà

Åçåêèÿ-âàð-... çàëîâåí è ðàçïíàò íà êðúñò ïî çàïîâåä íà Èðîä è áàùà íà:

Всички, които са стигали до крайните граници на сладострастието с най-любимото си създание, са

МАСОНСКИ ТРЕБНИК, Изпепеляване на философския завет

Â íàñòúïèëàòà ãðîáîâíà òèøèíà ñå äî÷óâà ñàìî ïðàùåíåòî íà ãîðÿùèòå öåïåíèöè.

You might also like