PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING

A LARANG AKADEMIK

Module 1: Ang Kahalagahan ng Pagsulat ng Akademikong Pagsulat

Aralin 1: Katuturan, Layunin at Kahalagahan ng Pagsula

Layunin at Kahalagahan ng Pagsulat

Ang PAGSUSULAT ay isang  Ayon kay Royo , na nasulat sa

kasanayang naglulundo ng aklat ni Dr. Eriberto Astorga ,Jr.
kaisipan at damdaming nais na Pagbasa , Pagsulat at
ipahayag ng tao gamit ang Pananaliksik (2001), malaki ang
pinakaepektibong midyum ng naitutulong ng pagsulat sa
paghahatid ngCeciliamensahe,
Austera et al.ang paghubog ng damdamin at isipan
wika. (2009), may-akda ng ng tao. Sa pamamagitan nito,
Komunikasyon sa naipahahayag niya ang kanyang
Akademikong Filipino
damdamin, mithiin ,pangarap ,
agam-agam, bungang-isip at mga
pagdaramdam.
 Dahil din sa pagsulat , nakikilala
Ang PAGSUSULAT ay isang
ng tao ang kanyang sarili,ang
pambihirang gawaing pisikal at
kanyang mga kahinaan at
mental dahil sa pamamagitan nito ay
kalakasan, ang lawak at tayog ng
naipapahayag ng tao ang nais niyang
ipahayag sa Edwin
pamamagitan kanyang isipan ,at ang mga
Mabilin et al. sa ng
paglilipat ng kaalaman sa papel o naaabot ng kanyang kamalayan.
aklat na Transpormatibong
anumang kagamitang
Komunikasyon sa maaaring  Ang pangunahing layunin ng
pagsulatan. Akademikong Filipino pagsulat ay ang mapabatid sa
mga tao o lipunan ang
paniniwala, kaalaman at mga
karanasan ng taong sumusulat.
Kaya naman , napakahalaga na
bukod sa mensaheng taglay ng
akdang susulatin, kailangan ang
Ang PAGSUSULAT ay isang katangiang mapanghikayat upang
pagpapahayag ng kaalamang mapaniwala at makuha ang
kailanman ay hindi naglalaho sa
Mabilin atensyon ng mga mambabasa.
isipan ng mga(2012)bumasa at babasa
 Mahalagang isaalang-alang ang
sapagkat ito
PAGSULAT ay maaaring
SA FILIPINO magpasalin-
SA PILING
LARANG AKADEMIK
salin sa bawat panahon.Maaaring layuning ito sapagkat
mawala ang alaala ng sumulat ngunit masasayang ang mga isinulat
ang kaalamangLAYUNIN AT KAHALAGHAN
kanyang ibinahagi ay kung hindi ito magdudulot ng
NG PAGGSULAT
 Ayon naman kay Mabilin ,sa kanyang aklat na Transpormatibong Komunikasyon sa
Akademikong Filipino (2012), ang layunin sa pagsasagawa ng pagsulat ay maaaring mahati sa
dalawang bahagi.

1. Personal o ekspresibo kung saan ang
layunin ng pagsulat ay nakabatay sa
pansariling pananaw,karanasan,naiisip o
nadarama ng manunulat.Ang ganitong
paraan ng pagsulat ay maaaring magdulot
sa bumabasa ng kasiyahan,kalungkutan ,
pagkatakot , o pagkainis depende sa
layunin ng taong sumusulat. Ang
karaniwang halimbawa nito ay ang
ginagawa ng mga manunulat ng
sanaysay ,maikling kwento , tula ,
Sa pangkalahatan, narito ang kahalagahan o ang mga benepisyo na maaaring
makuha sa pagsusulat :
2. Panlipunan o sosyal kung saan ang
layunin ng pagsulat ay ang makipag-ugnayan
sa ibang tao o sa lipunang ginagalawan. Ang
ibang tawag sa layuning ito ng pagsusulat ay
transaksiyonal. Ang mga halimbawa nito ay
ang pagsulat ng liham ,balita, korespondensya
, pananaliksik ,sulating panteknikal ,tesis,
disertasyon at iba pa.

 .Masasanay ang kakayahang mag-organisa ng mga kaisipan at maisulat ito sa pamamagitan ng

obhetibong paraan.
 Malilinang ang kasanayan sa pagsusuri ng mga datos na kakailanganin sa isinasagawang
imbestigasyon o pananaliksik.
 Mahuhubog ang isipan ng mga mag-aaral sa mapanuring pagbasa sa pamamagitan ng pagiging
obhetibo sa paglalatag ng mga kaisipang isusulat batay sa mga nakalap na impormasyon.
 Mahihikayat at mapauunlad ang kakayahan sa matalinong paggamit ng aklatan sa paghahanap ng
mga materyales at mahahalagang datos na kakailanganin sa pagsulat.
 Magdudulot ito ng kasiyahan sa pagtuklas ng mga bagong kaalaman at pagkakaroon ng
pagkakataong makapag-ambag ng kaalaman sa lipunan.
 Mahuhubog ang pagpapahalaga sa paggalang at pagkilala sa mga gawa at akda ng kanilang pag-aaral
at akademikong pagsisikap.
 Malilinang ang kasanayan sa pangangalap ng mga impormasyong mula sa iba’tibang batis ng
kaalaman para sa akademikong pagsusulat.

AKADEMIKONG SULATIN
PAMANAHONG PAPEL
 Sa Ingles ay tinatawag na term paper na karaniwang ginagawa sa kolehiyo. May ilang nasa
sekondaryang antas ang maaaring nakaranas na ring makagawa ng ganitong sulatin. Ginagawa ito
para sa pangangailangang pang-akademiko.

KONSEPTONG PAPEL
  Panimulang pag-aaral o proposal, ito ay kabuuan ng ideyang nabuo mula sa isang balangkas o
framework.

TESIS
 Ito ay sulating may kinalaman sa pananaliksik at pagtuklas ng isang manunulat. Ginagawa ito ng
isang indibidwal bilang pangangailangan sa kursong pinag-aaralan o propesiyonal na kwalipikasyon.
Ito ay ginagamit na bahagi ng kursong Batsilyer at Masterado.

DISERTASYON
 Isang pormal na sulatin ukol sa isang paksa na ginagawa para sa titulong doktor.

PANUNURING PAMPANITIKAN
 Pagsusuri ng isang panitikan sa mas malalim na ideyang nais ihatid ng manunulat.

PAGSASALING WIKA
 Mga pahayag, ideya, o ilang uri ng panitikang na sa isang wika ay ihahayag sa ibang anyo ng wika.

AKLAT
 Kalipunan ng mga kaalaman para sa kapaki-pakinabang paghahatid ng karunungan (Maaaring
pahayagan, magasin, at iba pa.

ARTIKULO
 Ito ay sulating naghahatid ng iba’t ibang impormasyon na may kinalaman sa iba’t ibang paksa gaya
ng mga nangyayari sa ating lipunan, kalusugan, isports, negosyo, at iba pa.

BIBLIOGRAPIYA
 Ang kasaysayan, pagkilala o paglalarawan ng mga nasulat o sulatin o pablikasyon. Kasama rin ang
posisyong papel, sintesis, bionote, panukalang proyekto, talumpati, katitikan ng pulong, replektibong
sanaysay, agenda, pictorial essay, lakbay-sanaysay at abstrak.

ABSTRAK
 Uri ng paglalagom na karaniwang ginagamit sa pagsulat ng mga akademikong papel tulad ng tesis,
papel na siyentipiko at teknikal ,lektyur, at mga report.

ARALIN 2: Gamit at Uri ng Pagsulat

GAMIT O PANGANGAILANGAN SA PAKSA

LAYUIN
Ito ay magsisilbing giya sa paghabi ng mga datos
o nilalaman ng iyong isusulat. Kailangang matiyak na
matutugunan ng iyong isusulat ang motibo ng
pagsusulat nang sa gayon ay maganap nito ang iyong
pakay sa katauhan ng mga mambabasa
KASANAYAN SA PAGHABI NG BUONG SULATIN
Tumutukoy ito sa kakayahang mailatag ang mga
kaisipan at impormasyon sa isang maayos ,
organisado ,obhetibo at at masining na pamamaraan
mula panimula ng akda o komposisyon hanggang sa
wakas nito.
MALIKHHAIN
Layunin nitong maghatid ng aliw,makapukaw ng
damdamin at makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga
mambabasa. Mabibilang sa uring ito ang maikling
kwento , dula, tula, malikhaing sanaysay, gayundin ang
mga komiks ,iskrip ng teleserye ,kalyeserye,
musika ,pelikula at iba pa.
TEKNIKAL
Layunin nitong pag-aralan ang isang proyekto o
kaya naman bumuo ng isang pag-aaral na kailangang
para lutasin ang isang problema o suliranin sa isang tiyak
na disiplina o larangan .

PAKSA REPERENSYAL
 URI NG PAGLALARAWAN

Subhetibo

Ang paglalarawan kung ang manunulat ay

maglalarawan ng napakalinaw at halos madama na ng
mambabasa subalit ang paglalarawan ay nakabatay
lamang sa kanyang mayamang imahinasyon at hindi
nakabatay sa isang katotohanan sa totoong buhay.

Obhetibo

Ang paglalarawan kung ito’y may pinagbatayang

katotohanan. Halimbawa, kung ang lugar na inilarawan
ng isang manunulat ay isa sa magagandang lugar sa
bansa na kilala rin ng kanyang mga mambabasa, gagamit
parin siya ng sarili niyang mga salitang maglalarawan sa
lugar subalit hindi siya maaaring maglagay ng mga
detalyeng hindi taglay ng kanyang paksa.

Pag-aralan ang mga katangian ng Tekstong Impormatibo:

 Makatotohanan ang mga datos.
 May malawak na kaalaman tungkol sa paksa ang manunulat.
 Ang kaalaman ay nakaayos nang sunod-sunod at inilalahad nang buong diwa at may kaisahan.
 Karaniwang makikita sa mga pahayagan o balita, sa mga magasin, textbook, at sa mga
pangkalahatang sanggunian.
Elemento ng Tekstong Impormatibo:
 Layunin ng may-akda-Layunin nitong maglahad o magbigay ng impormasyon.
 Pangunahing Ideya-Ito ay dagliang inilalahad ang mga pangunahing ideya sa mambabasa.
Nagagawa ito sa paglalagay ng pamagat sa bahagi –tinatawag din itong organizational markers
na nakatutulong upang agad makita at malaman ng mambabasa ang pangunahing ideya ng
babasahin.
 Pantulong na kaisipan-Mahalaga rin ang paglalagay ng mga angkop na pantulong na kaisipan o
mga detalye upang makatulong mabuo sa isipan ng mambabasa ang pangunahing ideyang nais
niyang matanim o maiwan sa kanila.
 Mga estilo sa pagsulat, kagamitan/sangguniang magtatampok sa mga bagay na binibigyang-diin
Makatutulong sa mga mag-aaral na magkaroon ng mga malawak na pag-unawa sa binabasang
tekstong impormatibo ang paggamit ng mga estilo o kagamitan/sangguniang magbibigay-diin sa
mahahalagang bahagi tulad ng sumusunod:
  Paggamit ng mga nakalarawang representasyon (larawan, guhit, dayagram,tsart, timeline)
 Pagbibigay-diin sa mahahalagang salita sa teksto (pagsulat ng nakadiin, nakahilis,
nakapanipi
 Pagsulat ng mga sanggunian ( mga aklat, kagamitan at iba pa)

ARALIN 3: Ang Akademikong PAgsulat

MAY PANININDIGAN --- Hindi maganda ang OBHETIBO --- Ang layunin ng akademikong
magpabago-bago ng paksa. Mahalagang pagsulat ay pataasin ang antas ng kaalaman ng
mapanindigan ng sumulat ang paksang nais niyang mga mag-aaral sa pagbasa at pagsulat sa iba’t
bigyang-pansin o pag-aralan. Maging matiyaga sa ibang disiplina o larang. Binibigyang-diin dito ang
pagsasagawa ng pananaliksik at pagsisiyasat ng mga impormasyong gustong ibigay at ang argumento
datos para matapos ang pagsulat ng napiling paksa. sa mga ideya na sumusuporta sa paksa (Alejo et al
2005).Ang mga datos sa isinusulat ay kailangang
MALIWANAG AT ORGANISADO -- Ang mga talata batay sa kinalabasan ng ginawang pag-aaral at
ay may kaisahan, pagkakaugnay at pagkakasunod ng pananaliksik.
ideya ayon sa pagkakasulat ng mga pangungusap at
talata na naaayon sa punong kaisipan o (main
topic).
Ang salitang Akademiya ay mula sa salitang
PORMAL --- Iwasan ang paggamit ng mga salitang Pranses na academie, sa Latin academia , at sa
kolokyal o balbal.Gumamit ng pormal na salita , Griyego na academeia. Ito ay isang institusyon ng
tono at himig ng paglalahad na madaling kinikilala at respetadong mga iskolar ,artista, at
maunawaan ng mambabasa. siyentista na ang layunin ay isulong ,paunlarin,
palalimin,at palawakin ang kaalaman at
MAY PANANAGUTAN --- Mahalagang matutuhan kasanayang pangkaisipan upang mapanatili ang
ang pagkilala sa mga sangguniang pinaghanguan ng mataas na pamantayan ng partikular na larangan.
mga Ang salitang akademiko
impormasyon. Ang o academic ay
pangongopya ngmula Isasa mga wikang Europeo (Pranses :Academique ;
itong komunidad ng mga iskolar.
Medieval Latin: Academicus noong
impormasyon o ideya ng ibang manunulat gitnang bahagi ng ika-16 na siglo. Tumutukoy ito o may kaugnayan sa
edukasyonay
o plagiarism ,iskolarship , institusyonmay
isang kasalanang , o larangan
takdang ng pag-aaral na nagbibigay-tuon sa pagbasa, pagsulat ,at
pag-aaral ilalim
kaparusahan sa kaiba sa batas.
ng ating praktikal o teknikal na gawain. Tinatawag na mga larangang
akademik,akademiko,akademiks, o akademikong disiplina ang mga kurso sa kolehiyo.

Akademiko Di Akademiko

Pananaw- Obhetibo ,hindi direktang Subhetibo, sariling opinion ,

tumutukoy sa tao at damdamin pamilya, komunidad ang
kundi sa mga bagay ,ideya at pagtukoy, tao at damdamin ang
katotohanan , ito’y nasa pangatlong tinutukoy, nasa una at
panauhan ang pagkakasulat pangalawang panauhan ang
pagkakasulat

Iskolar,mag-aaral ,guro ,(akademikong Iba’t ibang publiko

Audience komunidad

Layunin Magbibigay ng ideya at impormasyon Magbibigay ng sariling opinyon

Paraan o Batayan Obserbasyon,pananaliksik,at pagbabasa Sariling karanasan, pamilya ,at

ng Datos komunidad
 Organisasyon ng Planado at magkakaugnay ang mga ideya, Hindi malinaw ang istruktura ,hindi
Ideya may pagkakasunud-sunod ang kailangang magkaugnay ang mga ideya
estruktura ng mga pahayag,

Upang mabigyan ka ng pangkalahatang ideya hinggil sa kursong ito, narito ang iba’t ibang uri ng
akademikong sulatin na isa-isang tatalakayin sa kabuoan ng inyong pag-aaral. Hindi mo lamang matutuhan
ang mga ito, kundi magkakaroon ka rin ng sapat na kaalaman at kasanayan kung paano gawin o isulat ang
mga ito;

1.Abstrak 7.Katitikan ng pulong

2.Sintesis/Buod 8.Posisyong Papel
3.Bionot 9.Replektibong Sanaysay
4.Panukalang Proyekto 10.Pictorial-Essay
5.Talumpati 11.Lakbay-Sanaysay
6.Agenda/Memorandum

PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING

LARANG AKADEMIK
Module 2: Pagsulat ng Ibat Ibang Uri ng Paglalagom
Aralin 1: Uri ng Paglalagom: Abstrak
Ang lagom ay ang pinasimple at pinaikling bersyon ng isang sulatin o akda.
Ang abstrak ay isang uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa pagsulat ng akademikong papel tulad
ng tesis, papel siyentipiko at teknikal, lektyur at mga report. Ito ay bahagi ng tesis 0 disertasyon na
makikita sa unahan. Ito ang pinakabuod ng akdang akademmiko. Pinakahuling isinusulat ngunit
kadalasang unang binabasa ng propesor.

Bagamat’t ang abstrak ay maikli lamang, tinataglay nito ang mahahalagang elemento o
bahagi ng sulating akademiko tulad ng Rasyunal/Introduksyon, metodolohiya, saklaw at
delimitasyon, resulta at konklusyon, Naiiba ang konklusyon sapagkat naglalaman ng
pinakabuod ng bawat bahagi ng sulatin o ulat.

Philip Koopman sa kanyang aklat na How to Write an Abstrak (1997)

Pamagat
= pinakapaksa o tema ng may akda

Introduksyon o Panimula
= nagpapakita ng malinaw na pakay o layunin, napupukaw aang interes ng mambabasa

Kaugnay na Literatura
 = Batayan upang makapagbibigay ng malinaw na kasagutan o tugon

Metodolohiya
= isang plano o Sistema para matapos ang isang Gawain

Resulta
= Sagot o tugon para mapunan ang kabuuan ng nasabing sulatin

Konklusyon
=Panapos na pahayag na naglalaman ng ideya o opinion na mag-iiwanng palaisipan kaugnay sa
paksa

Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Abstrak

1. Basahing mabuti at pag-aralan ang 1. Lahat ng ideya o kaisipan ay dapat

akademikong papel na gagawan ng makikita sa pinagsipian.
abstrak. 2. Iwasan ang paglalagay ng statistical
2. Isulat ang pangunahing kaisipan sa bawat figures.
bahagi ng sulatin. 3. Gumamit ng simple, malinaw at direktang
3. Buuin gamit ang mga talata ayon sa pangungusap.
pagkasunod-sunod sa bahaging sulatin. 4. Maging obhetibo sa pagsulat. Ilahad ang
4. Iwasang magbigay ng ilustrasyon, graph, mga pangunahing kaisipan at hindi
table, maliban na lamang kung kailangang ipaliwanag.
kinakailangan.
5. Gawing Maikli at komprehensibo.
5. Basahin at suriin kung may nakaligtaang
mahalagang kaisipan.
6. Isulat ang pinal na sipi.
Aralin 2: Uri ng Paglalagom: Sinopsis
Sinopsis
Uri ng lagom na kalimitahang ginagamit sa akdang naratibo tulad nng kwento, salaysay, nobela,
dula, parabula, pelikula, video, pangyayari at talumpati.

Hakbang sa Pagsulat ng Sinopsis Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Sinopsis

1. Basahin at unawain ang buong seleksyon 1. Gumamit ng ikatlong panauhing panghalip

upang makuha ang diwa ng akda. (isahan o maramihan).
2. Suriin at hanapin ang pangunahin at di 2. Isulat ayon sa tono ng orihinal na sipi.
pangunahing kaisipan. 3. Mailahad ang mga pangunahing tauhan,
3. Magtala o magbalangkas. gampanin at suliranin.
4. Isulat sa sariling pangungusap at huwag 4. Gumamit ng angkop na pang-ugna.
lagyan ng sariling opinion. 5. Tiyaking wasto ang gramatika,
5. Ihanay ang pangungusap ayon sa pagbabaybay at bantas.
pagkasunod-sunod.Pangkasalukuyan ang 6. Huwag kalimutang isulat ang sanggunian
gamit na pandiwa. kung saan hinango ang akda.
6. Basahin ang unang ginawa. Suriin kung
napaikli na bai to na hindi nabawasan ang
kaisipan ng akda.

Aralin 2: Uri ng Paglalagom: Sinopsis

Bionote
 Uri ng lagom na ginagamit sa pagsulat ng personal profile ng isang tao.

Ang bionote ay tala ng buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang academic
career na madalas ay makikita o mababasa sa mga journal, aklat, abstrak ng mga sulating
papel, websites at iba pa.

Duenas At Sanz (2012)

Academic writing for Health Sciences

Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Bionote Katangian ng Bionote

1. Resume – 200 na salita. Networking site - 5 1. Maikli ang nilalaman

hanggang 6 na pangungusap. 2. Gumamit ng ikatlong panauhing pananaw
2. Simulan sa pagbanggit sa personal na 3. Kinikilalla ang mambabasa o target market
impormasyon, inetres at nakamit. 4. Gumamit ito ng baliktad na tatsulod
3. Isulat ito gamit ang ikatlong panauhan. 5. Nakatuon sa angkop na
4. Gumamit ng kakaunting pagpapatawa. kasanayan/katangian
Tandaan ito ang mismong maglalarawan 6. Binaggit ang degree o natapoos kung
kung ano at sino ka. kinakailangan
5. Basahin muna itong muli bago isulat ng 7. Maging matapat sa pagbabahagi ng
pinal. impormasyon