NOTRE DAME RVM COLLEGE OF COTABATO

Formerly: Notre Dame of Cotabato for Girls Department (1904)

#74 Sinsuat Avenue, Cotabato
Academic Year 2020-2021

TERTIARY DEPARTMENT

FIL 303
INTRODUKSYON SA PAGSASALIN
PAKSA: MGA SIMULAIN SA PAGSASALING WIKA
MODYUL 3 PARA SA IKATLONG LINGGO
September 7 – 11, 2020
PART 1: PANIMULA

PAMBUNGAD NA PANALANGIN
Panginoong Diyos, mapagpakumbabang inaalok namin ang aming ikatlong klase ngayon. Sa pagsisimula
namin ng bagong normal na edukasyon sa antas ng tersiyaryo, ipinapanalangin namin na basbasan mop o kami ng
karunungan. Manalangin kami para sa mabuting kalusugan ng aming mga guro, at aming mga pamilya at patuloy
kaming nananalangin para sa paggaling. Gumawa sa amin ng mga instrumento ng kapayapaan, pag-ibig at
pagkakatugma upang maibahagi ang kabutihan ng aming kinalabasan sa pagtatapos ng modyul na ito. Amen.
Kagalang galang na Ignacia del Espirito Santo…Ipanalangin mo kami

INTRODUKSYON
Ano kayang talaga ang ibig sabihin ni Wilamowitz, isang kilalang teorista at praktisyunal sa pagsasaling-
wika, nang sabihin niya na ang pagsasaling-wika ay tulad ng paglilipat ng kaluluwa ng isang nilalang sa katawan ng
isang patay? Mangyari pa, ang ganitong pahayag ay isang simile o hyperbole – isang eksaheradong-wika.
Katunayan, nagkakaisa ang mga awtoridad sa laranganng ito na walang perpektong salin. Wala isinasagawang
pagtalakay sa mga simulain at prinsipyo sa pagsasaling-wika ang hindi bumanggit tungkol sa tagapagsaling wika.

PART 2: MGA RESULTA SA PAG-AARAL

LO1. Nalalaman ang tamang katangian na dapat taglayin ng isang tagapagsalin gamit ang silweta ng pagkatao.
LO2. Nalilimi ang kahulugan ng pagsasaling-wika sa pamamagitan ng paglikha ng sanaysay.
LO3. Nakapagsasalin ng wika taglay ang tamang simulain sa pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles.

PART 3: MGA NILALAMAN

Panlinang na Gawain: Alamin kung ano ang tamang kahulugan ng salitang rice sa tatlong pangungusap sa Ingles.

He plants some rice. ___________________________________________

He cooks some rice. ___________________________________________

He eats some rice. ____________________________________________

PART 4 : MGA GAWAIN SA PAGTUTURO-PAGKATUTO (TLAs)

TLA 1: SILWETA NG PAGKATAO
Panuto: Ibigay ang mga katangiang dapat taglayin ng isang mahusay na mananaling wika, mga katangiang iba at
nararapat na mayroon sa isang tagapagsaling-wika.

MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAYIN NG TAGAPAGSALIN

Page 1/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
TLA 2. SANAYSAY
Panuto: Kumuha ng isang pangangahulugan na nasa appendices at ipaliwanag mo ito batay sa iyong pang-uunawa
sa naturang kahulugan. Isulat ito bilang isang sanaysay(essay).
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________

TLA 3. ALAMIN
Panuto: Isa-isahin ang mga simulating nararapat na taglayin ng isang mananaling-wika. Ibigay ang iyong opinion
kung bakit kailangan ang mga ito sa nagsasaling-wika.

PART 5 : PAGKATUTONG PAGTATASA (LA’s)

LA 1. PAG-ALAM SA NILALAMAN
Panuto: Isulat ang inaakalang tamang sagot sa mga patlang.
A. 1-3. Ang tagapagsalin ay kailangang may sapat na kaalaman sa mga (1)______________ ng Ingles at Filipino,
gayundin sa (2) ___________________ ng tekstong isasalin at sa (3)__________________ ng mga bansang America
at Pilipinas.
4-9. maraming nagsasalungatang paraan o simulain sa pagsasaling-wika, tulad ng salita laban sa (4)______________
Himig-orihinal laban sa (5)___________________, estilo ng awtor, laban sa (6)____________, panahon ng awtor
laban sa (7)_______________ maaaring baguhin laban sa (8)__________________, at tula sa tula laban sa
(9)______________.
10-11. Malaki ang pagkakaiba sa kakanyahan ng mga wikang hindi (10)_________________ at malaki naman ang
pagkakatulad sa kakanyahan ng mga wikang (11)___________________________.
12-13. Sa pagsasaling-wika, dapat malaman ng tagapagsalin ang mga kakanyahan o ang mga (12)_______________
at(13)__________________________ng dalawang wikang kasangkot sa kanyang pagsasalin.
14-15. Sa Ingles, ang normal na balangkas ng pangungusap ay (14)______________________ + ________________,
samantalang sa Filipino, ang itinuturing namang karaniwang ayos ay (15)_________________ + ________________.

B. Basahin ang bawat pangungusap. Pagkatapos ay baguhin ito ayon sa hinihinging pokus ng pandiwa.
Halimbawa: Pokus sa Tagaganap: Nagpatay ng manok ang nanay.
Pokus sa Layon: Pinatay ng nana yang manok./ Ang manok ay pinatay ng nanay.
(Paliwanag: maaaring isagot ang alinman sa dalawang ayos o kayarian ng pangungusap.)
1. Pokus sa Layon: Iniwasto ng guro ang pagkakamali ng mga mag-aaral.
Pokus sa Tagaganap: ____________________________________________________________________

2. Pokus na Layon: Iniluto ng aking kapatid sa malaking kaldero ang karne.

Pokus sa Ganapan: ______________________________________________________________________

3. Pokus sa Tagaganap: Pumunta ako kahapon sa bagong bahay ng aking kapatid.

Pokus sa Gamit:_________________________________________________________________________

Page 2/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 4. Pokus sa Tagaganap: Nagluto ng pagkain ang lola para sa kanyang mga apo.
Pokus sa Tagatanggap: _____________________________________________________________________

5. Pokus sa Tagaganap: Nagdidilig ng mga halaman ang hardinero.

Pokus sa Layon: __________________________________________________________________________

6. Pokus sa Gamit: Ipinambalot ng tinder ang papel sa tinapay.

Pokus sa Layon: __________________________________________________________________________

7. Pokus sa Ganapan: Pinaglalabahan ng mga taganayon ang malinis na batis.

Pokus sa Tagaganap: ______________________________________________________________________

8. Pokus sa Tagaganap: Namili ako ng maraming pasalubong para kay Minnie.

Pokus sa Tagatanggap: ____________________________________________________________________

9. Pokus sa Layon: Hinuli ng pulis ang magnanakaw.

Pokus sa Tagaganap: ______________________________________________________________________

10. Pokus sa Layon: Iniinit ko sa lata ng kape ang kape.

Pokus sa Ganapan: _________________________________________________________________________

LA 2. PAGTALAKAY SA NILALAMAN
Panuto: Talakayin at ipaliwanag ang hinihingi ng bawat katanungan sa bawat bilang.
1. Ayon kay Wilamowitz, ang pagsasaling-wika ay tulad ng paglilipat ng kaluluwa ng isang nilalamang sa katawan ng isang
patay. Sang-ayon kaba sa payahag na ito? Bakit?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

2. May mga nagsasabi na kung ang likha ng awtor ay itinuturing na likhang-sining, ang salin ng tagapagsalin ay hindi
sapagkat isinalin lamang niya ang likhang-sining ng awtor. Sang-ayon kappa rito? Bakit?
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

3. Magbigay ng ilang dahilan kung bakit ginagamit pa rin hanggang sa ngayon ang mga Pasyon na sinulat maraming taon
na ang nakakaraan.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

4. Ipaliwanag ang sumusunod na pahayag at magbigay ng kinakailangang halimbawa: “Ang Filipino ay mayaman sa
paglalapi, samantalang ang Ingles naman ay higit na mayaman sa mga ekspresyong idyomatiko.”
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

5. Ilarawan ang uri ng Filipinong iyong gagamitin kung ikaw ay magsasalin ng isang pormal na sanaysay mula sa Ingles.
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

6. Ipaliwanag ang sumusunod na depinisyon, lalo na ang bahaging may salungguhit. “Ang pagsasaling-wika ay ang
paglilipat sa pinagsasalinang wika ng pinakamalapit na katumbas na diwa at estilong nasa wikang isinalin.”
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

Page 3/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
PART 6: LEARNING INTEGRATION – SERVICE: HUMILITY
Bawat isa’y tumatanggap ng kagandahang loob at mga limitasyon na may kabaitan at katapatan sa Diyos. Sa
pangkalahatan, ang pagpapakumbaba (humility) ay isang kabutihan. Karaniwan itong nagpapahiwatig ng ilang
antas ng pagbawas ng kaakuhan. Siyempre, ang hindi kasiya-siyang kaakuhan ay maaaring magpahiwatig pa rin ng
pagpapakumbaba sa sarili nitong mga wakas. Ito ay nakakatawa na inilalarawan sa pamamagitan ng isang kuwento
ng mapangahas na mga lalaki, bawat isa ay nagsisikap na maging mas mapagpakumbaba kaysa sa iba pa.

Ang una ay lumuhod at sinabi sa iba, "Hindi ako karapat-dapat na hawakan ang iyong mga paa."
Sumagot ang pangalawa, "Ako ay pinarangalan na hawakan ang dumi na iyong nilakad mo lang."
Ang diyalogo ay tumaas: "Hindi man ako katumbas ng lint sa iyong pusod."
"Ako ngunit isang bulate sa iyong paglabas."
Ang bawat tao na nakataas sa paggawa ng kanyang sarili ay mukhang mas mapagpakumbaba kaysa sa iba pa.

Ibigay ang iyong pananaw sa sipi na nasa itaas. Bakit ito mahalagang kaakibat ng pagiging tapat sa serbisyo at
pagpakumbaba.
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________

PART 7: BUOD NG PAG-AARAL

GAWAIN: Ibuod ang paksa na nakapaloob sa module na ito. Isulat lamang ang mga mahahalagang konsepto.
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________

PANGWAKAS NA PANALANGIN:
Panginoon po nating Diyos, kami po ay nagpapasalamat sa binigay nyo pong katalinuhan upang
maintindihan po namin ang aming mga pinag aralan. Marami pong salamat sa proteksyon nyo sa amin sa maghapon
na aming pag aaral sa eskwelahang ito. Salamat po sa bawat isang kaklase at guro po na andito ngayon at kasama
po naming mag-aral. Panginoon, sa amin pong pag uwi, dalangin po namin na ingatan mo po ang bawat isa, ilayo
mo po sa kapahamakan at kami ay makauwi nang ligtas sa aming mga tahanan. Ito po ang aming dalangin at
sumamo sa pangalan ni Jesus na aming tagapaligtas, Amen.
Kagalang galang na Ignacia del Espirito Santo…Ipanalangin mo kami.
Basbasan mo kami Makapangyarihang Ama at bigyan kami ng biyaya upang hanapin at gawin ang iyong kalooban sa
lahat ng bagay. Amen

SANGGUNIAN:
1. Santiago, A. 2003, Sining ng Pagsasaling-wika, kinopya noong Hulyo 30, 2020
2. Villafuerte, P. 2001, Introduksyon sa Pagsasaling-wika

Dinisenyo ni:

LEONARD RUIZ VILBAR, LPT

Subject Professor
Mobile no.: +63 917 316 9480
Email: vilbarleonard@gmail.com
Messenger/Facebook: Jhunard Ruiz

Page 4/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 APPENDICES
APPENDIX A
MGA SIMULAIN SA PAGSASALING WIKA

Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang Tagasalin.

1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
Ang katangiang ito sabi ni Nida ang “first and most obvious requirement of any translator.” Tungkol sa
wikang isasalin, hindi sapat aniya, na nakukuha niya ang “general drift” ng kahulugan ng kanyang isinasalin
o kayay mahusay siyang kumonsulta sa diksyunaryo. Kailangang maunawaan din nya ang maliliit na
himaymay ng kahulugan, ag halagang pandamdaming taglay ng mga salita at ang ginamit na esilo na
siyang bumuo ng “flavour and fell of the message.”
Kng ang isasalin sa Filipino ay isang materyales na nasusulat sa Ingles, isang gawaing lagi nating
nasusumpungan kahit sa labas ng paaralan, natural lamang na asahan na ang magsasagawa ng pagsasalin
ay may sapat na kaalaman sa nasabing dalawang wika, lao na sa Filipino, sapagkat ito ang wikang
pagsasalinan. May dalubhasa sa larangan ng pagsasaling-wika ang nagsasabi na hanggat maaari ang
wikang pagsasalinan ay dapat syang unang wika ng tagapagsalin na hawak niya sa kanyang palad. Ang
sinasabi ni Nida na dapat angkinin ng tagapagsalin ay “complete control of the receptor
language.”(TST:150). Gayunpaman, hindi naman nangangahulugan na ang mga di-Tagalog ay hindi na
maaaring magsagawa ng pagsasalin. Ang totoo’y di iilang di-Tagalog ang higit na nakilala sa pagsasaling-
wika sa Filipino sapagkat ang pinuhunan ay higit na tiyaga kaysa mga taal na Tagalog, tulad din naman ng
katoohanang hindi lahat ng katutubong Tagalog ay magiging mahusay na tagasaling wika, lalo na kung
kulang sa tiyaga.
Anupat ang ibig lamang nating bigyang diin ay ito: ang kakarampot na kaalaman sa alinman sa
dalawang wikang kasangkot sa pagsalin ay magiging mapanganib. Ang isang guro, halimbawa, kahit
nakatapos ng 24 na yunit sa Kastila ay hindi pa marahil makapangangahas na magsalin ng mga materyales
na nasusulat dito. Mahahati sa dalawang bahagi ang kaalamang ito, gaya ng mga sumusunod:
a. Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
- sa biglang haka, ang katangiang ito at ang nasa unang bilang ay parang magkatulad. Ngunit ang
nasa una ay nauukol sa kakayahan sa paggamit, samantalang ang sinasabi ditto ngayon y tungkol
sa pagsasalin. Kailangang maunawaan ng tapagsalin, halimbawa, ang pagkakaiba ng balangkas ng
Ingles at Filipino; na ang Ingles ay may sariling balangkas ng pangungusap, sistema ng paglalapi at
pagbuo ng mga parirala na hindi maaaring ilipat sa Filipino. Ang totoo, ang kaalaman ng gramatika
ng dalawang wikang biro ang pagsasalin ay kailangang-kailangan ng tagapagsalin sa pagsusuri o
pag-arok sa tunay na diwang nais ipahatid ng awtor; gayundin sa wastong paggamit ng mga salita,
wastong pagbubuo, pagsusunod-sunod, atbp.
Ulitin natin sa bahaging ito na sadyang hindi gawang biro ang pagsasalin, lalo na kung ang dalawng
wikang kasangkot ay magkalayung magkalayo sa gramatika, tulad ng Filipino at Ingles. At mangyari
pa, ang suliraning ito ay lalo pang lulubha kung ang dalawang bansang nag-aangkinng mga wikang
ito ay malaki rin ang agwat sa kultura at kaunlarang tulad Pilipinas at ng Amerika.

b. Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag

- ang ginamit n parirala ni Nida ay “capacity for literary expresson.”kahit na alam na alam ng
tagapagsalin ang paksa at kahit may sapat siyang kakayahang magsalita sa dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin, gayundin ang sapat na kaalaman sa gramatika ng mg aito, hindi sapat na
garantya ang mga iyon upang siyay makapagsalin nang maayos, lao na kung ang isasalin ay mga
malikhaing uri ng panitikan (creative literature).marami tayong nakikita na maalam na maalam o
madulas wika nga sa pagsasalin ng Ingles at Filipino, ngunit waring hindi mailipat sa pagsasalin ang
gayong kahusayan. Ang dahilan ay sapagkat iba ang kakayahan sa wikang pampanitikan kaysa
karaniwang kakayahan sa paggamit ng wika. Kayat ngat kung ang lahat ng salik ay patas, naiging
higit na mabuting tagapagsalin nito ang isa ring makata o sumusulat ng tula. Iba ang hagod ng
makata, wika nga. Iba ang kanyang paraan ng paghahanay at pagpili ng mga salita.

2. Sapat na Kaalaman sa Paksang Isasalin

- Ang isang guro, halimbawa, na hindi nagtuturo ng biology ay hindi magiging kasinghusay ng
tagapagsalin ng gurong nagtuturo nito. Kalimitan, ang ipinagkakaiba lamang ng maayos at di maayos na
salin ay nasa pagkakaiba ng mga salitang ginamit ng mga nagapagsalin. At kung dumating na sa pamimili

Page 5/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
ng mga salitang gagamitin, kung ang lahat ng ibang salik ay patas, nakakalamang na ang tagapagsalin na
may higit na kaalaman sa paksa sapagkat siya ang higit na nakasasapol sa paksa at nakauunawa sa mga
konseptong nakapaloob ditto.
Mababanggit na rin na hanggat maaari ay hindi dpat isalin ng sinuman ang alinmang piyesa ng literature
kung hindi siya interesado riot o kung hindi nya ito naibigan. Makakatulong din ng malaki sa pag-unawa sa
paksa ang pakikipag-ugnayan ng tagapagsalin sa awtor.

3. Sapat na Kaalaman sa Kultura ng Dalawang bansang kaugnay sa Pagsasalin

- ang alin mang wika ay nakabuhol sa kultura ng mga taong likas na gumagamit nito. Ang Ingles ay
wikang kasangkapan ng mga Amerikano sa pagpapahag ng kanilang kultura; ang wikang Filipino ay
gayundin sa pagpapayahag ng kulturang Pilipino. At gaya ng alam na natin, ang America at Pilipinas ay
dalawang bansang lubhang malaki ang pagkakaiba sa kultura.
Sa bahaging itoy malilimi natin na walang wikang higit na mabisa kaysa ibang wika. Ang lahat ng wika
ay may sariling bisa at kakayahan bilang kasangkapan sa pagpapahayag ng sariling kulturang
kinabubuhulan nito. Anupat dahil sa pagkakaiba ng kultura ng dalawang bansang kasangkot sa pagsasalin,
hindi tayo dapat magtaka kung may mga pagkakataon na hindi maisalin nang maayos ang isang bahagi ng
materyales na nasusulat sa Ingles.

Page 6/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 7/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 8/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 9/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 10/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 11/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 12/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 13/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 14/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT
 Page 15/15
FIL 303 M3- BSED - ND-RVMCC , Term 1 (2020-2021) L. VILBAR, LPT