Qershor 2015

UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANES

FAKULTETI INXHINIERI MEKANIKE
DEGA:INXHINIERI EKONOMIKE

TEMA: Analzë ekonometrike e kompanive celulare në

shqipëri

Punoi: Odeta Zeneli Pranoi: Prof Assoc.Dr Valentina

Sinaj
Juliana Toromani
Farida Halili
Fjoralba Bilali

4
 Qershor 2015

Analiza panel e telefonise celulare ,Shqiperi

Fjoralba Bilali

Universiteti Politeknik i Tiranes,Tirana,bilali.fjoralba@gmail.com

Farida Halili

Universiteti Politeknik i Tiranes,Tirana,haliliida@ymail.com

Odeta Zeneli
Universiteti Politeknik i Tiranes,Tirana, odeta.zeneli@gmail.com
Juliana Toromani
Universiteti Politeknik i Tiranes,Tirana,julitoromani@yahoo.com

Abstrakt
Telekomunikacioni ka qenë një nga aktivitetet më dinamike të shërbimeve në Shqipëri, e cila
është zhvilluar nën privatizimin dhe investimeve të huaj dhe atyre lokale.Tregu i telefonisë
celulare ka përjetuar rritje të konsiderueshme falë rritjes së konkurrencës në treg në momentin
që AMC i është bashkuar Vodafone dhe Eagle Mobile dhe më pas, e ndjekur nga kompania
PLUS.Në mënyrë të veçantë, kompanitë celulare janë në krye të listës sa i përket mbledhjes së të
ardhurave.Tregu i telekomunikacionit në Shqipëri ka vend për rritje të mëtejshme duke pasur
parasysh se ai është nën nivelin e maturimit në krahasim me vendet evropiane.Sektori I linjës
fiks në këtë treg shënon shkallën më të ulët të penetrimit të tij, rreth 11% ,kjo për shkak të
infrastrukturës së dobët.Studimi do të konsiderojë periudhën 2004 - 2014, gjatë së cilës tregu
celular është i përbërë nga kompanitë:Vodafone, AMC dhe Eagle Mobile dhe PLUS.Pra, paperi
ka në studim katër kompani, secili I vëzhguar për një periudhë prej njëmbëdhjëtë vjetësh mbi një
analizë të të dhënave panel.Burimi I të dhënave është faqja zyrtare e AUTORITETI I
KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE POSTARE (AKEP).

Fjale kyce: te ardhurat ,abonent,tregues.

4
 Qershor 2015

1.Zhvilimi i komunikimit celular në Shqipëri.

Zhvillimi i telekomunikacionit dhe ai postar në Shqipëri ka qenë i diktuar nga nevoja për t'u
lidhur në distanca të mëdha si pasojë e një rritjeje ekonomike, kulturore dhe sociale.

Në vitin 1996 për herë të parë shërbimi i komunikimit celular është ofruar nga AMC i cili deri
në vitin 1999, ka qenë në dispozicion vetëm në zonën e Durres-Tiranë duke mbuluar rreth 15.000
abonentë.

Në gusht të vitit 2001, ofruesi i dytë, Vodafone Albania, u licencua. Në korrik të vitit 2002 numri
i abonentëve ka arritur 700,000. Zona e mbuluar kishte arritur në 65% të vendit dhe 85% të
popullsisë.

Në mars të vitit 2004, ALB Telekom prokuron licencën e tretë për Eagle Mobile, por nuk do të
fillojnë operacionet deri në mars të vitit 2008. Deri në fund të të njëjtit vit, numri i abonentëve
arrin 2.7 milion, ose 85% të popullsisë së vendit.

Në nëntor të vitit 2010 ofruesi i katërt i shërbimeve mobile, "Plus communication", hyn në treg.
Hyrja e saj ne treg ndihmon në krijimin e kushteve më të mira për një konkurrencë më efikase në
treg.

2. Përshkrim i shkurtër i kompanive celulare.

a) AMC (Albanian Mobile Communication sh.a.) është kompania e parë shqiptare e cila ka
ofruar shërbimet të komunikimit mobil. Ajo u themelua në vitin 1996 si një investimi i qeverisë
me një kapital fillestar prej 8.000.000 $, nga të cilat, 7 $ million ishte një hua e marrë nga Banka
e Kursimeve të Shqipërisë.Kompania kishte 20,000 abonentë deri në vitin 1999. Në maj të 2000,
qeveria shqiptare, përmes një tenderi të hapur ndërkombëtar I shiti 85% të kompanisë greke
Cosmote. Si rezultat i investimeve të reja dhe të produkteve të kompanisë gëzuar një rritje
kolosale në vitet që pasojnë, duke tejkaluar 1million abonentë në vitin 2006.Sot, AMC e gjen
veten si lider i padiskutueshëm i komunikimit mobil në Shqipëri. Në maj 2010 kjo kompani
festoi 2 milion parapagues, një numër rekord në tregun shqiptar. Si një lider në industrinë e
komunikimit, kjo kompani ishte i pari që ofroi të dhënat e tel e cila u mirëprit dhe u finalizua me
rritje të shitjeve.. Në shtator të vitit 2011, në një tender kombëtar, AMC ka fituar të drejtat për
licencën e dytë në dispozicion në mbarë vendin për ofrimin e shërbimeve 3G. AMC ka rrjetin më
të shpejtë 3G në Shqipëri.

b) Vodafone Albania JSC është pjesë e Vodafone Group Plc, një udhëheqës botëror në
industrinë e komunikimeve elektronike. Marka Vodafone renditet si marka e shtatë më e

4
 Qershor 2015
fuqishme në botë. Vodafone është i pranishëm në mbi 30 vende dhe partnerët e tjerë të lëvizshëm
në mbi 40 vende. Vodafone hyri në tregun shqiptar në Gusht të vitit 2001 përmes një procesi të
shpejtë të ndërtimit dhe operimit të rrjetit celular në sajë të përvojës me rrjetet celulare në mbarë
botën.Vodafone Albania është ofruesi i parë celular në Shqipëri I cili ka futurpër teknologjinë 3G
në janar 2011.Sot, Vodafone mbulon mbi 99% të popullsisë me 3G sinjal.Vodafone I shërben 1.8
milionë abonentë të saj në Shqipëri një gamë të gjerë të shërbimeve me cilësi të lartë, duke
përfshirë edhe voice dhe data, duke siguruar rrjetin më të mirë mobil. Vodafone Albania zotëron
një rrjet të zgjeruar të 136 dyqaneve në mbarë vendin, të hapura 7 ditë në javë.Vodafone Albania
është një nga kompanitë më të mëdha në Shqipëri, duke i dhënë një kontribut të rëndësishëm për
ekonominë shqiptare.
c)Eagle Mobile është ofruesi i tretë i komunikimit mobil në treg.Nga nënshkrimi i kontratës
midis qeverisë shqiptare dhe një konglomerat turk të përbërë nga Çalik Group dhe Turk Telekom
konsumatori shqiptar përfiton një ofrues të tretë celular. Eagle Mobile është pjesë e ALB
Telekom, ofruesi më i madh i telekomunikacionit në Shqipëri. Eagle Mobile ofron shërbime në
zë të lëvizshme dhe të dhënave broadband 3G në Shqipëri. EM ka një mbulim mbarëkombëtar të
broadband dhe rrjetit celular 92,5%, edhe sinjali i saj arrin 98,5% të population.EM ka rreth
1.472.000 abonentë. Ajo ofron roaming ndërkombëtar në mbi 220 vende dhe mbi 420 ofrues.
D) Plus Communication SH.A është operatori i katërt celular në Shqipëri. Plus u themelua në
qershor të vitit 2009, pas dhënies nga AKEP të Autorizimit Individual (liçensës) për të ofruar
shërbime të telefonisë së lëvizshme GSM, pasi paraqiti ofertën me të lartë prej 7.2 milionë
eurosh në një tender ndërkombëtar. Plus është sponosri i Kombëtares shqiptare të
futbollit.Operatori më i ri në treg ka arritur të shtrijë sinjalin cilësor PLUS në çdo cep të vendit
në një kohë rekord, duke arritur të mbulojë 95 % të popullsisë. Në më pak se një vit aktivitet
tregtar PLUS numëron mbi 400 mijë abonentë në të gjithë vendin, duke shënuar një nivel të lartë
dhe dinamik penetrimi në të gjithë vendin.Shërbimi risi i PLUS për zgjedhjen e numrit celular që
klientët dëshirojnë, i aplikuar për herë të parë në vendin tonë ishte vetëm pikënisja e kësaj
filozofie, që rezultoi dhe vazhdon të rezultojë mjaft i suksesshëm për konsumatorët shqiptarë.

3.Te ardhurat e gjeneruara lidhur me numrin e abonenteve.

Të ardhurat e sipërmarrësve deri në vitin 2009, kanë rezultuar në rritje të vazhdueshme. Në vitin
2010 të ardhurat ishin 57087 milion Lek që përbëjnë një reduktim prej 7.2% ne krahasim me
vitin 2009, kur të ardhurat ishin 61578 milion Lek. Ky reduktim i të ardhurave është në tendencë
të kundërt me volumin e shërbimeve të cilët janë rritur ndjeshëm në vitin 2010 (Internet dhe
telefoni celulare). Katër operatorët celularë dhe Albtelecom, zotërojnë rreth 92% të të ardhurave
të gjithë sektorit (reduktim nga niveli 95% në 2009), ndërsa operatorët e tjerë (Operatorët
Alternativë) zotërojnë rreth 8% pjesë tregu (rritje nga niveli 5% në 2009).

Në fund të vitit 2010, numri i përdoruesve të telefonisë së lëvizshme arriti në afërsisht 4.5
milion, i cili përbën një normë penetrimi (numri i përdoruesve për 100 banorë) prej 140%1.
Norma vjetore e rritjes së numrit të përdoruesve ishte rreth 9% (rreth 360 mijë përdorues më
shumë), që është shumë më e ulët se norma e rritjes vjetore prej 41% në vitin 2009 apo dhe me

4
 Qershor 2015
vitet e mëparshme. Rënia e normës së rritjes si dhe numri i lartë i përdoruesve për 100 banorë
përbëjnë shenja se ky treg po i afrohet fazës së maturimit. Gjatë vitit 2010 rritje më të madhe ka
pasur Eagle Mobile me 37% ndërsa AMC me 6%, ndërkohë që numri i përdoruesve të Vodafone
Albania është rritur në masë shumë të vogël.

Të ardhurat totale të sipërmarrësve ne tregun e komunikimeve elektronike për vitin 2011 ishin
51922 milion Lek të cilat përbëjnë një reduktim prej rreth 9% në krahasim me vitin 2010 kur të
ardhurat ishin 57087 milion LEK. Ky reduktim i të ardhurave është në tendencë të kundërt me
volumin e shërbimeve të cilat janë rritur ndjeshëm gjatë vitit 2011 (Internet dhe telefoni
celulare). Reduktimi i të ardhurave të sektorit rezulton të jetë kryesisht si pasojë e reduktimit të
të ardhurave të operatoreve celulare gjatë vitit 2011, të ardhura të cilat ishin 39.2 miliard lekë, që
përbën një reduktim prej 6% në krahasim me vitin 2010, kur të ardhurat ishin 41.9 miliard lekë.
Norma vjetore e rritjes së numrit të përdoruesve ishte rreth 15% (rreth 690 mije përdorues më
shumë), që është më e lartë se norma vjetore e rritjes prej 9% në vitin 2010. Gjatë vitit 2011 rritje
më të madhe ka pasur operatori më i ri në treg Plus Communication me rreth 370 mije pajtimtarë
më shumë se 2010, i pasuar nga Eagle Mobile me rreth 290 mijë apo 35% rritje dhe Vodafone
me 8% rritje vjetore. AMC operatori më i madh në treg për sa i përket numrit të pajtimtarëve ka
pasur reduktim me 5% të tyre. Të ardhurat totale të katër operatorëve celularë gjatë vitit 2011
ishin 39.2 miliard lekë, që përbën një reduktim prej 6% në krahasim me vitin 2010, kur të
ardhurat ishin 41.9 miliard lekë.

Vihet re se pas një periudhe 3 vjeçare (2009-2011) me rënie të të ardhurave, në vitin 2012 ka
pasur një rritje të të ardhurave, rritje e cila kryesisht ka ardhur nga rritja e Vodafone dhe Plus.
Vodafone ka pasur një rritje me rreth 16 %, kurse Plus ka pasur rritje prej rreth 144%, krahasuar
me të ardhurat e vitit 2011. Dy operatorët e tjerë,AMC dhe EM kanë një rënie në të ardhurat e
tyre me 7 % dhe 11% respektivisht. Peshën kryesore në të ardhurat nga interkoneksioni e zënë të
ardhurat nga terminimi i thirrjeve hyrëse ndërkombëtare, për shkak të trafikut dhe tarifës më të
lartë të terminimit të këtyre thirrjeve.
Për vitin 2012, të ardhurat totale për të katër operatorët celularë ishin rreth 42.01 miliard
lekë,krahasuar me 39.2 miliard lekë në vitin 2011, pra një rritje vjetore e të ardhurave me rreth
7.2 %.
Numri i përdoruesve celularë aktivë në fund të vitit 2013 arriti në 3.7 milion, krahasuar me
3.5 milionë në fund të vitit 2012. Kjo përbën një rritje vjetore me 4% për të katër operatorët,
ndërkohë që norma e rritjes ndryshon sipas operatorëve: Plus dhe Vodafone kanë rritje me 9
dhe11% respektivisht, ndërsa Albtelecom (EM) dhe AMC kanë reduktim 2 dhe 3%
respektivisht.
Në fund të vitit 2014, numri i përdoruesve të telefonisë së lëvizshme sipas kartave SIM
aktive, arriti në 4.9 milion krahasuar me 5.3 milion në fund të vitit 2013. Ndryshimi përbën një
rënie vjetore prej 7.6%, dhe ai varion sipas operatorëve: AMC dhe Vodafone patën rënie me 8
dhe 12% respektivisht, Plus pati 12% rritje, ndërsa numri i pajtimatarëve sipas këtij treguesi të
Albtelecom (Eagle Mobile) ishte pothuajse i pandryshuar (reduktim me 0.1%). Të ardhurat totale
të sipërmarrësve në tregun e komunikimeve elektronike për vitin 2013 ishin rreth 50206 milion
leke, të cilat përbëjnë një rënie me 9% në krahasim me vitin 2012.
Peshën kryesore të këtyre të ardhurave e zëne ato që vijne nga shërbimet e ofruara nëprmjet
rrjeteve celulare, të cilat për 2013 janë rreth 74 % të të ardhurave totale të sektorit, ndërsa të
ardhurat e gjithë sipërmarrësve të rrjeteve fikse (Albtelecom Fiks + OA) zënë rreth 26% të të

4
 Qershor 2015
adhurave të sektorit. Sipas të dhënave, të ardhurat totale të sipërmarrëseve për vitin 2014
ishin rreth 41632 miliard lek, që përbën një reduktim me 17 përqind nga viti 2013.
Vodafone, AMC dhe Struktuar e të ardhurave sipas sipërmarrësve në 2014 nuk ka ndryshime
të dukshme nga 2013. Katër sipërmarrsit më të mëdhenj zotërojnë rreth 93% të të ardhurave
të sektorit ndërsa operatorët alternativë 7%. Të ardhurat e sipërmarrëve më të mëdhenj janë
reduktuar ndjeshëm në 2014, gje që ka cuar edhe në reduktim të të ardhurave të sektorit. Të
ardhurat e operatorëve celularë në 2014 u reduktuan me 13%, nga 37 miliard lek në 2013 në
32 miliard lek në 2014.
 AMC në 2014 ka humbur 4 pikë përqindje në pjesën e tregut për përdorues aktive, ndërsa
tre operatorët e tjerë kanë rritur pjesët e tregut me nga 1-2 pikë përqindje pjesët e tyre të
tregut:Vodafone duke arritur në 46%, EM në 13%, dhe Plus në 8%.

 Vodafone në 2014 ka pasur reduktim me 2 pikë përqindje në pjesën e tregut të

përdoreusve të kartave SIM, e cila ka shkuar në rritje me 1 pikë përqindje të pjesëve të
tregut të EM dhe Plus, ndërsa AMC nuk ka ndryshim nëpjesën e tregut të këtij treguesi.

 Pjesët e tregut të përdoruesve me kontratë kanë ndryshime të ndjeshme, ku AMC dhe

Plus kanë reduktime me 17 dhe 10 pikë përqidnje të pjesëve të tregut, ndërsa Vodafone
dhe EM kanë rritje me 15 dhe 13 pikë përqindje respektivisht. Vodafone për 2013
rezulton të jetë 47% që përbën rënie nga niveli 50% në 2013. AMC dhe Albtelecom
(EM) kanë rritje me 2 dhe 1 pikë përqindje në 2014, duke arritur në 35% dhe 12% pjesë
tregu respektivisht. Plus edhe në 2014 kishte 6% pjesë tregu në të ardhura si edhe në
vitin 2013.
Ndërkohë rënie në të ardhura kanë pasur edhe Albtelecom dhe operatorët alternative në total.
AKEP gjykon se ndryshimi në vlerat e cituara më sipër ndodh për shkak se në shifrën e numrit të
kartave SIM referuar më sipër ka një numër të konsiderueshëm pajtimtarësh me përdorim
sezonal, si p.sh emigrantë apo vizitorët në Shqipëri, si edhe një numër pajtimtarësh që mund të
mos e përdorin më një kartë SIM, megjithëse ajo rezulton aktive. AKEP, këtu i referohet numrit
të kartave SIM aktive si numri i pajtimtarëve celularë, pasi kjo është praktikë që ndiqet edhe në
vendet e tjera.

METODOLOGJIA

Për studimin e tregut te komunikimit celulare në shqipëri është përdorur metoda e të dhënave
panel. Të dhënat në lidhje me të ardhurat e kompanive gjatë periudhës së 2004-2014 është bërë e
mundur nga Autoriteti eKomunikimit Postarë. Në këtë studim, 4 kompanitë e komunikimit
celular janë të përfshira si (Vodafone, AMC,Eagle, Plus).

Ky model paraqet një analizë të detajuar të tregut të komunikimit celular. Variablat e përfshira
janë të ardhurat dhe abonentët e çdo kompani për periudhën 2004-2014. Kompanitë e treguar
janë Vodafone ,AMC, Eagle dhe Plus.
Të ardhurat janë, të ardhurat që një individ apo kompani merr në këmbim të sigurimit të mallrave
ose shërbimeve, apo nga investimi i biznesit kapital. Të ardhurat do të thotë të ardhurat totale

4
 Qershor 2015
minus shpenzimet totale dhe taksat për një periudhë të caktuar. Në këtë rast, ai është i njohur
edhe si fitim. Në rastin tonë, të ardhurat janë vjetore dhe tregon të ardhurat që kompania merr
nga aktivitetet normale të biznesit të saj. Të ardhurat vinë nga shitja e kartave SIM për abonentët
e rinj, mbushjes së kartat të vjetra, tarifat e telefonatave, tarifat e SMS, etj
Përdoruesit, përfshijë çdo konsumator që përdorur mallrat dhe shërbimet e ofruara nga këto
kompani. Ky është variabël i dytë në studim. Ky variabël është përfshirë për shkak se ajo është e
lidhur në mënyrë proporcionale me të ardhurat e kompanis. Sa më i madhë numri i përdoruesve
aq më të mëdha të ardhurat dhe anasjelltas

2500000

2000000

1500000
PLUS
EAGLE
VOD
1000000 AMC

500000

0
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Fig. 1. Numri i përdoruesve aktive celularë.

4
 Qershor 2015

Modeli ka formën: Rev = 1735+ 0.01 Sub

Dmth me rritjen e 1% të përdoruesve të telefonisë të ardhurat rriten me 10%.

- Vlerësimi i modelit.

Si metodë për vlerësimin e ekuacionit kemi zgjedhur LS, pra metodën e katrorëve më të vegjël.
Ndërtojmë hipotezat :
- H0 : modeli nuk është i rëndësishëm .
- H1 : modeli është i rëndësishëm .

4
 Qershor 2015

Ekuacioni i vlerësuar është :

Dependent Variable: REV

Method: Panel Least Squares
Date: 06/28/15 Time: 21:50
Sample: 2004 2014
Periods included: 11
Cross-sections included: 4
Total panel (balanced) observations: 44

Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.  

C 1735.367 1207.007 1.437743 0.1579

SUB 0.010503 0.001122 9.358240 0.0000

R-squared 0.675868    Mean dependent var 10160.41

Adjusted R-squared 0.668150    S.D. dependent var 9257.491
S.E. of regression 5332.908    Akaike info criterion 20.04557
Sum squared resid 1.19E+09    Schëarz criterion 20.12667
Log likelihood -439.0025    Hannan-Quinn criter. 20.07565
F-statistic 87.57666    Durbin-Watson stat 0.175750
Prob(F-statistic) 0.000000

Pra 67 % e modelit shpjegohet nga nga numri i përdoruesve, dmth që kemi një shpjegueshmëri
të mirë.

Modeli i vlerësuar është statikisht i rëndësishëm sepse vlera e Fischerit është 87.5 dhe kjo hedh
poshtë hipotezën bazë që modeli i ndërtuar nuk është i rëndësishëm.Për të vlerësuar rëndësinë e
koeficentëve, i testojmë me Studentin. Shohim që intersepti është i rëndësishëm sepse vlera e tij
është më e lartë se tkritik.

Modelin tonë do ta studiojme nëse përvec variablave sasiorë, ka edhe variabla cilësor të cilat
mund të jenë të varura ose të pavarura. E vlerësojmë përsëri modelin me metodën e zakonshme
të katrorëve të vegjël ( MZKV )

4
 Qershor 2015
Ekuacioni i ri ka formën: REV = 83 + 0.012 SUB

Ndërtojmë hipotezat:
- D=1 nëse të ardhurat varen nga numri i përdoruesve
- D=0 nesë të ardhurat nuk varen nga numri i përdoruesve
Pra :

Dependent Variable: REV

Method: Panel Least Squares
Date: 06/28/15 Time: 21:50
Sample: 2004 2014
Periods included: 11
Cross-sections included: 4
Total panel (balanced) observations: 44

Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.  

C 83.88592 1094.232 0.076662 0.9394

SUB 0.012562 0.001059 11.86375 0.0000

Effects Specification

Period fixed (dummy variables)

R-squared 0.818155    Mean dependent var 10160.41

Adjusted R-squared 0.755645    S.D. dependent var 9257.491
S.E. of regression 4576.184    Akaike info criterion 19.92212
Sum squared resid 6.70E+08    Schwarz criterion 20.40872
Log likelihood -426.2866    Hannan-Quinn criter. 20.10257
F-statistic 13.08853    Durbin-Watson stat 0.232791
Prob(F-statistic) 0.000000

Sic shihet nga vlerat e statistikës Student, njëri koeficent është i rëndësishëm dhe tjetri jo..
Shpjegueshmëria është e lartë 75.5% , të ardhurat shpjegohen mirë nga numri i përdoruesve.

4
 Qershor 2015
Nga interpretimi marrim:

Nëse D=1, atëherë Rev= 83.8 +0.012 *1

Nëse D=0 , atëherë Rev = 83.8+0.012*0

Pasi vlerësuam për efektin dummy në model po përpiqemi ti rregullojmë efektet e modelit duke e
vlersuar edhe njëherë me testin e heqjes së varibalave cilësorë. Shohim që testimi është bërë me
Hi-katror i cili ka dal 25 me probabilitet 4.6%. Modeli nuk ka variabla cilësorë.

Redundant Fixed Effects Tests

Equation: Untitled
Test period fixed effects

Effects Test Statistic   d.f.  Prob. 

Period F 2.503881 (10,32) 0.0238

Period Chi-square 25.431827 10 0.0046

Period fixed effects test equation:

Dependent Variable: REV
Method: Panel Least Squares
Date: 06/28/15 Time: 21:52
Sample: 2004 2014
Periods included: 11
Cross-sections included: 4
Total panel (balanced) observations: 44

Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.  

C 1735.367 1207.007 1.437743 0.1579

SUB 0.010503 0.001122 9.358240 0.0000

R-squared 0.675868    Mean dependent var 10160.41

Adjusted R-squared 0.668150    S.D. dependent var 9257.491
S.E. of regression 5332.908    Akaike info criterion 20.04557
Sum squared resid 1.19E+09    Schwarz criterion 20.12667
Log likelihood -439.0025    Hannan-Quinn criter. 20.07565
F-statistic 87.57666    Durbin-Watson stat 0.175750
Prob(F-statistic) 0.000000

4
 Qershor 2015

Nga figura vërejmë se mbetjet dalin jashtë intervalit të besimit.

30,000
25,000
20,000
15,000
10,000
8,000
5,000
0
4,000
-5,000

-4,000

-8,000
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
Residual Actual Fitted

Nëse I referohemi grafikut, mbetja shohin që del jashtë intervalit te besimit themi qe dyshohet qe
modeli vuan nga heteroskedsticiteti. Nese e shohim modelin në periudha afatgjata kohore
mbetjet nuk kanë stabilitet pra të ardhurat nuk shpjegohen shumë mirë nga abonente e
kompanive. Nëse do të marrim periudha kohore afat shkurtër stë ardhurat kane shpjegueshmëri
më të mirë nga përdoruesit ( abonentët)

Vlerësimi nëse mbetjet kanë shpërndarje normale .

- H0 : mbetjet kanë shpërndarje normale.

- H1 : mbetjet nuk kanë shpërndarje normale.

Në këtë grafik në pjesën e parë na jepet histograma e mbetjeve, në pjesën e dytë statistikat
deskriptive si dhe statistika J-B e cila na ndihmojnë të testojmë hipotezën e ngritur.

4
 Qershor 2015
Vlera e Skewness është -0.28 , shume afër zeros , edhe pse ëshë negative; ndërsa vlera e Kurtosis
është 1.66 ,shumë afër 2, prandaj mund të mendojmë se seria e mbetjeve ka shpërndarje
Normale. Në lidhje me probabilitetin është 14.4% për besueshmërinë e kësaj vlere (3.87) që do
të thotë, H1 hidhet poshtë. Pra qëndron hipoteza zero që mbetjet kanë shpërndarje normale.
12
Series: Standardized Residuals
Sample 2004 2014
10
Observations 44

8 Mean -4.13e-14
Median 1646.650
Maximum 5831.869
6
Minimum -7498.667
Std. Dev. 3947.701
4 Skewness -0.283721
Kurtosis 1.662250
2
Jarque-Bera 3.871201
Probability 0.144338
0
-8000 -6000 -4000 -2000 0 2000 4000 6000

KONKLUZIONET

 Grafiku i të dhënave na jep mundësinë për të studiuar ekzistencën e një lidhje mes të
ardhurave dhe numrit të abonentëve në kompanitë celulare .
 Gjithashtu , bazuar në këtë studim, arrijmë në përfundimin se të ardhurat ndikohen fortë
nga numri i përdoruesve per periudha afatshkurtër sepse në ato afatgjatë modeli nuk është
i qëndrueshëm.
 Tregu i kompanive celulare është një formë e oligopol, ku çmimet dhe tarifat ndryshojnë
shume pak nga konkurenti ne konkurent

4
 Qershor 2015

Referencat

 Interneti
 AKEP( autoriteti i komunikimeve elektronike dhe postare)
 Libri “Ekonometri” V.Sinaj
 Eviws 7

4
 Qershor 2015

Aneks
AMC
  AMC  
  subcriebers revenue
2004 638728 17106
2005 781496 18326
2006 990279 19811
2007 1195183 21785
2008 1395989 23471
2009 1908972 19975
2010 2022541 16552
2011 1920000 13214
2012 1874221 12315
2013 1580963 12086
2014 1317070 11230

AMC subcriebers
2500000

2000000

1500000

1000000
AMC subcriebers
500000

0
04 005 006 00 7 00 8 009 010 011 01 2 01 3 014
20 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

4
 Qershor 2015

AMC revenue
25000

20000

15000
AMC revenue
10000

5000

0
0 4 005 006 00 7 008 00 9 01 0 011 012 01 3 014
20 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

VODAFON

VODAFO
  N  
subcrieber revenu
  s e
2004 620467 17007
2005 748748 19605
2006 919606 21785
2007 1127253 23075
2008 1310723 24919
2009 1674741 22877
2010 1674748 20165
2011 1809264 20347
2012 2019625 23520
2013 1959697 18515
2014 1749498 15305

4
 Qershor 2015

VODAFON subcriebers
2500000

2000000

1500000
VODAFON subcriebers
1000000

500000

0
0 4 0 5 06 07 08 09 10 1 1 1 2 1 3 1 4
20 20 2 0 2 0 2 0 2 0 2 0 20 20 20 20

VODAFON revenue
30000

25000

20000

15000 VODAFON revenue

10000

5000

0
0 4 005 00 6 007 00 8 00 9 01 0 01 1 012 01 3 014
20 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

EAGLE
  EAGLE  
subcrieber
  s revenue
2004 0 0
2205 0 0
2006 0 0
2007 0 0
2008 257761 600
2009 591117 4362

4
 Qershor 2015
2010 602775 5166
2011 415307 4865
2012 435922 4342
2013 424237 4199
2014 431772 3956

EAGLE subcriebers
700000
600000
500000
400000
EAGLE subcriebers
300000
200000
100000
0
0 4 0 5 06 0 7 0 8 09 1 0 1 1 12 1 3 14
20 22 2 0 20 20 2 0 20 20 2 0 20 2 0

EAGLE revenue
6000

5000

4000

3000 EAGLE revenue

2000

1000

0
04 20 5 006 00 7 00 8 009 01 0 01 1 012 01 3 014
20 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

4
 Qershor 2015
PLUS
  PLUS  
subcrieber revenu
  s e
2004 0 0
2005 0 0
2006 0 0
2007 0 0
2008 0 0
2009 0 0
2010 28162 10
2011 182391 751
2012 202426 1835
2013 221086 2167
2014 261314 1814

PLUS subcriebers
300000

250000

200000

150000 PLUS subcriebers

100000

50000

0
0 4 0 5 0 6 07 08 09 1 0 1 1 12 13 14
20 20 20 2 0 2 0 2 0 20 20 2 0 2 0 2 0

4
 Qershor 2015

revenue
2500

2000

1500
revenue
1000

500

0
04 00 5 00 6 007 008 009 010 01 1 01 2 013 01 4
20 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2