7.8.

TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Ngắn mạch là hiện tượng mạch điện bị chập lại ở một

điểm nào đó làm cho tổng trở mạch nhỏ đi, dòng điện
trong mạch sẽ tăng cao đột ngột và điện áp giảm
xuống. Việc dòng điện tăng cao quá mức sẽ gây các
hậu quả nghiêm trọng:

 Xuất hiện lực điện động lớn có khả năng phá hủy
kết cấu của các thiết bị điện, tiếp tục gây chạm chập
cháy nổ.
 Làm nhiệt độ tăng cao phá hủy các đặc tính cách
điện, việc này lại tiếp tục gây ra các ngắn mạch
khác.
3/30/2021 32
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Đồ thị biến thiên dòng điện trong quá trình quá độ.

iN  t   ick  t   ikck  t 
3/30/2021 33
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

i”: dòng điện siêu quá độ ban đầu

E*
i" 
x*
Trong đó:

E*  : sức điện động siêu quá độ tương đương

trong đơn vị tương đối.
x*  : điện kháng tổng hợp trong đơn vị tương ối.

Ickm: biên độ của thành phần chu kỳ I ckm  2.i "

ixk: là dòng ngắn mạch tại t=T/2, do đó:

0,01
Ta
ixk  I ckm  I ckm .e  k xk .I ckm  k xk . 2.i "
3/30/2021 34
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Ickm: biên độ của thành phần chu kỳ I ckm  2.i "

ixk: là dòng ngắn mạch tại t=T/2, do đó:

0,01
Ta
ixk  I ckm  I ckm .e  k xk .I ckm  k xk . 2.i "

Trong đó:
0,01
k xk  1  e Ta
gọi là hệ số xung kích với Ta  x
w.r

là hằng số thời gian. Thông thường hệ số xung kích

được tra từ các bảng theo tỷ số x r của mạch, vị trí
ngắn mạch và các đặc trưng của mạch điện

3/30/2021 35
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Trung bình có thể lấy giá trị như sau:

 Ngắn mạch tại thanh góp điện áp máy phát hoặc đầu
cao áp của máy biến áp tăng áp: kxk = 1,9.

 Ngắn mạch ở các thiết bị cao áp xa máy phát: kxk = 1,8

 Ngắn mạch phía thứ cấp của các trạm hạ áp

(S<1000kVA): kxk = 1,3

 Đối với động cơ không đồng bộ, độ suy giảm của các
thành phần dòng chu kỳ và tự do do nó cung cấp cho
điểm ngắn mạch là gần như nhau, có thể lấy:
 Động cơ cỡ lớn : kxkĐ = 1,8
 Động cơ cỡ 100÷200kW: kxkĐ = 1,5÷1,6
 Động cơ cỡ bé và phụ tải tổng hợp: kxkĐ = 1
3/30/2021 36
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Tóm tắt các loại ngắn mạch

3/30/2021 37
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Mục đích và yêu cầu của tính toán ngắn mạch:

Những tính toán như vậy cần thiết để giải quyết các vấn
đề sau:
 So sánh, đánh giá, chọn lựa sơ đồ nối điện.
 Chọn các khí cụ, dây dẫn, thiết bị điện.
 Thiết kế và chỉnh định các loại bảo vệ.
 Nghiên cứu phụ tải, phân tích sự cố, xác định phân
bố dòng...

3/30/2021 38
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Xây dựng các giả thiết:

1. Mạch từ không bão hòa

2. Bỏ qua dòng điện từ hóa của máy biến áp
3. Hệ thống điện 3 pha là đối xứng
4. Bỏ qua dung dẫn của đường dây
5. Bỏ qua điện trở tác dụng (Điện áp cao)
6. Xét đến phụ tải một cách gần đúng
7. Các máy phát điện đồng bộ không có dao động công
suất

3/30/2021 39
7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

Phương pháp tính ngắn mạch trong mạng điện áp

thấp đến 1000V:
 Tính điện kháng hệ thống:
U tb .103 U tb2 .103
X ht    m 
3.I dmcat S dmcat
Trong đó:
U tb :là điện áp trung bình (0,23; ,4; 0,525; 0,69 kV).
I dmcat S dmcat :
dòng điện và công suất định mức cắt của máy
cắt điện đặt ở phía cao áp máy biến áp, tính bằng
kA và kVA. Nếu không biết số liệu của hệ thống thì
có thể bỏ qua Xht, nghĩa là coi điện áp bên cao áp
là hằng số như giả thiết.

3/30/2021 40
 7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

,
 Điện trở và điện kháng máy biến áp:
2
2
Pk .U dm U x %.U dm
RT  .10 3
,  m  XT  .10,  m 
2
S dm S dm

Trong đó:
Pk : tổn thất ngắn mạch của máy biến áp (W).
U dm Sdm : điện p và công suất định mức máy biến áp
(kV, kVA)
Ux % : thành phần phản khng của điện áp ngắn
mạch, tính theo U x %  U k2 %  U r2 %
Uk % : là % điệnáp ngắn mạch và thành
phần tác dụng của nó
Pk P
Ur %   3 k .100
10.S dm 10 .S dm
3/30/2021 41
 7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

.,
 Điện trở và điện kháng đường dây hạ áp:
- Đối với đường dây hạ áp, một cách gần đúng có
thể lấy xo= 0,3[Ω/km] cho đường dây trên không và
xo= 0,07[Ω/km] cho cáp.
1
- Điện trở r0   .
F
,[ / km]

 Điện trở và điện kháng các thành phần khác: như

cuộn dòng điện của áp-tô-mát, cuộn sơ cấp của
máy biến dòng, điện trở tiếp xúc của các tiếp
điểm…có thể tra ở các cẩm nang.

3/30/2021 42
 7.8. TÍNH TOÁN NGẮN MẠCH

,
.
 Dòng điện ngắn mạch:

Thành phần chu kỳ của dòng điện ngắn mạch:

(3) U tb .103
I ck  ,[ A]
2 2
3. r  x
 

Dòng điện xung kích: ixk  2.k xk . I ck

0,01
x
với k xk  1  e Ta
; Ta 
.r

3/30/2021 43
3/30/2021 44