1

TBS De sociologische structuur van onze taal

Taalvarianten, 5 grote categorien: Sociaal: groepstalen of sociolecten Geografisch of regionaal: dialecten Individueel: idiolecten ( eigenaardigheid van woordgebruik, uitspraak) Contextueel: registers, afhankelijk van de situatie - Formeel: heden ten dage - Neutraal: tegenwoordig - Informeel: bakkes - Archasch: driewerf - Hip: het kostenplaatje Diachroon of historisch: Oudnederlands( kenmerken: naamvallen, heldere letterklinkers, verdoffing van de heldere eindklanken, uitspraak: weinig diftongering, dubbele ontkenning, woordschikking is vrij), Middel- en Oudnederlands 1. Sociolecten Sociolingustiek: de taalwetenschap die zich met de studie van het verband tussen taal, cultuur en maatschappij. Ze onderzoekt o.m: Hoe mensen talig met elkaar omgaan Welke sociale factoren voor taalverschillen of veranderingen zorgen Hoe diverse groepen tegenover elkaars taalgebruik staan Hoe taalnormen ontstaan en wijzigen Welke moeilijkheden het taalgebruik van verschillende landen gevoerd wordt Welk taalbeleid in verschillende landen gevoerd wordt

Sociolect: is een variant van de algemene taal die samenhangt met de sociale groep waartoe iemand behoort, z dient ze ook om met de andere leden van die groep te communiceren en dus de buitenstaanders uit te sluiten. Het opvallendst taalkundig kenmerk is de afwijkende woordenschat. Het vakjargon ( jargon): groepstaal die voor oningewijden moeilijk verstaanbaar is vb. Angle-Poumbia GLIGLI 6WWa

2 Informatica: downloaden, gigabyte, virus, Wielrennen: bezemwagen, kopman, gele trui, Geneeskunde: Pijn + beoefenaar Tekort + spanning Tegen+ leven Zenuw + pijn Zonder + leven + ziekte Straal + afbeelding Bloed + specialist Kanker + verwekkend Doder Gelijk + beoefenaar Maag + aandoening Te sterk + spanning Hart + letter Leer van Iets veroorzakend Juist/recht + opvoeding Beoefenaar van de ziekteleer Lage bloeddruk Middel dat lichaamsvreemde aantast Zenuwpijn Tekort aan vitaminen Wetenschap die rntgenstralen gebruikt Bloedspecialist Kankerverwekkend Bacteriedoder Kruidendokter Maagaandoening Hoge bloeddruk Hartvoorstelling Leer van de epidemien Stof die allergie veroorzaakt Behandeling van problemen aan gewrichten en Anesthesie Psychiater Analgeticum Radioscopie Zonder + gevoel Ziel + arts Zonder + pijn + middel Straal + waarneming van beenderen In slaap doen/ verdoven van pijn Arts voor/van de geest Pijnstiller Het waarnemen van lichaamsdelen dm straling

Patholoog Hypotensie Antibioticum Neuralgie Avitaminose Radiografie Hermatoloog Carcinogeen Bactericide Homeopaat Gastritis Hypertensie Cardiogram Epidemiologie Allergeen Orthopedie

Acupunturist

Persoon die een oude Chinese geneeswijze toepast waarbij zilveren of gouden naalden op heel bepaalde punten in het lichaam geprikt worden Ontsteking in een gewricht, gewrichtsontsteking

Artritis

Angle-Poumbia GLIGLI 6WWa

3 Chiropractor (botten)kraker, persoon die een vorm van massage beoefent ter behandeling van rugklachten en andere Dermatoloog Diabetes Geriatrie Gynaecoloog Hepatitis Internist Intoxicatie Indigestie Leukemie Meningitis Metastase Dialyse Oncoloog Pneumonie Pediatrie Psychosomatisch Urologie dergelijke kwalen Huidarts, specialist in huidziekten Suikerziekte Geneeskundig specialisme voor behandeling van ouderdomziekten Vrouwenarts, specialist in medische problemen bij vrouwen Leverontsteking, geelzucht Specialist voor inwendige ziekten Vergifting o.a alchol, drugs Slechte, gestoorde spijsvertering door te veel te eten Bloedkanker, ziekte van het bloed waarbij er te veel witte bloedcellen zijn Hersenvliesontsteking Uitzaaiing, overgang van een ziekte uit het ene lichaamsdeel naar het andere Scheiding van afvalstoffen uit het bloed door middel van een kunstnier Specialist in gezwellen (tumoren) de ermee samenhangende ziekten Longontsteking Kindergeneeskunde, leer en behandeling van kinderziekten Veroorzaakt door psychische factoren, maar manifesterend als een lichamelijke stoornis of afwijking Leer, studie van de urinewegen en de ziekten die ermee verband houden

Lethargie Caris Tonsilitis Dysartrie Varicella Faryngitis Laryngitis Fractuur Anemie Tendinitis Rinitis Obesitas Oedeem

Ziekelijke slaapzucht Tandbederf Amandelontsteking Spraakstoornis Waterpokken Keelontsteking Ontsteking van het strottenhoofd Breuk Bloedarmoede Peesontsteking Ontsteking van de neusslijmviezen Vetzucht Waterzucht

Angle-Poumbia GLIGLI 6WWa

4 Hemofilie Flebitis Influenza Osteoporose Rubella Somnambulisme Somnolentie Migraine Myopie Hemeralopie Nausea Bel 20 Bloederziekte Aderontsteking Griep Botontkaling Rodehond Slaapwandelen Slaperigheid Schele hoofdpijn Bijziendheid Nachtblindheid Misselijkheid

De economie Index die de kersontwikkeling weergeeft van de twintig belangrijkste aandelen die op de Brusselse beurs genoteerd zijn Index die de koersevolutie weergeeft van de dertig belangrijkste aandelen die op de New Yorkse aandelenbeurs in Wall Street genoteerd zijn Fonds dat verschillende waardepapieren (aandelen, obligaties) bezit; de belegger koopt dan een aandeel in het fonds, waardoor hij met een relatief kleine som geld zijn beleggingsrisico toch over meerdere aandelen spreidt Toestand van de economie en richting waarin die evolueert Stijging van de kosten van het levensonderhoud, van de prijzen Periode waarin de economische activiteit kleiner wordt in vergelijking met een voorgaande periode, waarin de economische groei bijgevolg negatief is Samenwerkingsverband van twee of meer bedrijven Participatiemaatschappij of portefeuillemaatschappij, heeft als hoofdactiviteit het beheer van participaties in andere venootschappen Groep, moeder- en dochterondernemingen wordt ook gebruikt om de samenwerkingsverband tussen onafhankelijke bedrijven aan te duiden Ontvangsten en uitgaven over een boekjaar. Geeft het resultaat weer van de activiteiten van een

Dow Jones Industrial

Beleggingsfonds

Conjuctuur Inflatie Recessie

Joint venture Holding

Consortium

RR

Angle-Poumbia GLIGLI 6WWa

5 ondernemig over dat jaar Bevat de waarde van de invoer en de uitvoer naar het buitenland van goederen over een bepaalde Consolideren periode Boekhoudkundig begrip voor het opnemen van de resultaten van dochterondernemingen in de Coupon rekeningen van de moedermaatschappij Strookje gehecht aan een obligatie of ander waardepapier waarvoor de houder zijn jaarlijkse Obligatie vergoeding krijgt Schuldbewijs voor de ontlening van geld op langere termijn. De bezitter krijgt een jaarlijkse vaste Dividend vergoeding, de interest. Deel van de winst dat wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders. Een ander deel kan bijvoorbeeld Gezondheidsindex gereserveerd worden door verwachte kosten. Prijsindex waarin geen rekening gehouden is met de prijsevolutie van tabak, alcohol en benzine; o.b.v deze index worden de lonen en de huurprijzen Primair saldo Kapitaalverhoging aangepast Begrotingssaldo zonder interestlasten op de overheidsschuld Kapitaalverhoging van een onderneming door bijkomende aandelen uit te geven Het recht Reageren tegen Beslissing van het hof Streng, maar rechtvaardig Beslissing die snel behandeld is Bekendmaken Verzoeksschrift waarmee hoger beroep werd aangetekend Eiser in beroep Geval buiten zijn controle Aangevoerde redenen Uiteenzetten Schriftelijk argumenteren Collega Verweerde partij in een geschil in hoger beroep

Handelsbalans

Beroep aantekenen Arrest, vonnis Dura lex, sed lex Kort geding Betekenen Beroepsakte De appellant Overmacht Verweermiddelen Pleiten Concluderen Confrater Gentimeerde -

Het voetbal 6WWa

Angle-Poumbia GLIGLI

Iemand buiten spel zetten

Voetbaljargon Zorgen dat de 1ste aanvaller van de tegenploeg staat tussen de keeper en de laatste verdediger Een bestraffing voor als je een fout begaat Aan de kant worden gezet De markering van de voetbalterrein Een tegenstander opzettelijk nog een trap geven na een duel

Alledaagse taal Iemand uitschakelen

Een gele kaart krijgen/geven Aan de zijlijn staan De krijtlijnen trekken Natrappen

Een ernstige waarschuwing krijgen Niet meedoen De grenzen van een discussie bepalen Als iemand in de put zit er nog een schepje bovenop doen

Het slang: groepstaal met gemeenzame woorden of uitdrukkingen Jongerentaal: veel weg van een trendolect omdat ze voortdurend vernieuwt. Het is vooral een Nederlands verschijnsel met belangrijke regionale en sociale verschillen. In Vlaanderen heeft de streektaal nog een grote invloed op het taalgebruik. Studententaal: is ook een jongerentaal maar universiteitslevensgebonden Geslacht of sekse sociolect Vervrouwelijking van beroepsnamen door minister Luc Van den Bossche Beroepsnamen legerpriester Diplomatiek ambtenaar Leider van een oorlogsvloot carillonspeler gevangenbewaarder vertegenwoordigend gevolmachtigde v/e land in het Croupire Emerita Hooglerare Impresaria buitenland spelleider v/e casino gepensioneerd professor organisator van toneeluitvoeringen, concerten en Angle-Poumbia GLIGLI 6WWa Aalmoezenierster Attachee Admirale Beiaardiere Cipiere Consule

7 Intendante Quaestore of quaestrix Slageres Xenografe Zaagster taalgebruikverschil Mannen - Vloeken - Hevig Correctheid Praten netter richten zich meer naar de norm van de Manier van converseren - Praten vaker en langer - nemen het woord - onderbreken meer bepalen het gespreksonderwerp standaardtaal - Bevredigend gesprek Vrouwen Schattig, snoezig, leuk zakelijk en administratief beheerder penningmeester iemand die vlees en vleeswaren in het klein verkoop Kenner van geschreven vreemde talen Metaalbewerker

Woordkeuze

- Vrouwelijk equivalent Adviseur Arrestant Belg Cabaretier Chauffeur Colporteur Controleur Curator Dief Doctorandus Enquteur Evacu Fietster Gids Gijzelaar Hisoticus Instructeur Angle-Poumbia GLIGLI

Adviseuse Arrestante Belgische Cabaretire Chauffeuse Colportice Controleuse Curatrice Divge Doctoranda Enqutrice Evacuee Fietsster Gidse Gijzelaarster Historica Instructrice 6WWa

8 Invit Japanner Jubilaris Juwelier Kassier Kiezer Klerk Kok Koster Masseur Padvinder Passagier Portuguees Programmeur Protg Schilder Schuldeiser Skir Student Typist Voogd Werkman Ziekenoppasser Invitee Japanse Jubilaresse Juwelierster Caissire Kiezres Klerke Kokin Kolsterin Masseuse Padvindster Passagierster Portuguese Programmeuse Protegee Schilderes Schuldeisteres Skiester Studente Typiste Voogdes Werkvrouw ziekenoppasster

Angle-Poumbia GLIGLI 6WWa