HỢP ĐỒNG TƯƠNG LAI

Lịch sử hình thành thị trường giao dịch tương lai

§  Người ta đã tìm thấy dấu vết, nguồn gốc của HĐTL
ngay từ thời Trung cổ tại Châu Âu. Để tránh tình
trạng biến động giá, thương nhân và người nông dân
đã gặp nhau trước mỗi vụ mùa để thỏa thuận giá cả
trước.
§  Năm 1848, trung tâm giao dịch Chicago là Chicago
Board of Trade (CBOT) đã được thành lập. Ban đầu,
người nông dân và các thương nhân có thể mua bán
trao ngay tiền mặt và lúa mì theo tiêu chuẩn về số
lượng và chất lượng do CBOT qui định.
2
Lịch sử hình thành thị trường giao dịch tương lai

§  Đến năm 1874, The Chicago Produce Exchange được

thành lập và đổi tên thành Chicago Mercantile
Exchange (CME), giao dịch thêm một số loại nông
sản khác và trở thành thị trường tương lai lớn nhất
Hoa Kỳ.
§  Năm 1972, CME thành lập thêm The International
Monetary Market (IMM) để thực hiện các loại giao
dịch tương lai về ngoại tệ. Sau đó, xuất hiện thêm các
loại HĐTL tài chính khác như HĐTL lãi suất (Interest
rates), HĐTL về chỉ số chứng khoán…
3
 Khái niệm hợp đồng tương lai

§  Khái niệm: hợp đồng tương lai là một thoả thuận

giữa hai bên để mua hoặc bán một tài sản tại một thời

điểm nhất định trong tương lai với một mức giá được

xác định trước.

4
 Đặc điểm hợp đồng tương lai

Tài sản

Quy mô hợp đồng

Tiêu
Thời gian đáo hạn và nơi giao hàng
chuẩn
hoá Yết giá hợp đồng tương lai

Giới hạn giá và trạng thái nắm giữ

5
 Trung tâm thanh toán bù trừ
§  Là một bộ phận của Sở giao dịch và đóng vai trò là
người trung gian trong các giao dịch.

§  Trung tâm thanh toán có các thành viên, những người
phải ký quỹ tại sở giao dịch.

§  Những người đặt lệnh mà không phải là thành viên

thì phải thực hiện giao dịch thông qua tài khoản của
thành viên.

6
 Ký quỹ - Margin
§  Ký quỹ: là tiền hoặc các chứng khoán do nhà đầu tư hoặc
người môi giới của anh ta gửi vào khi tham gia giao dịch
hợp đồng tương lai để đảm bảo các bên tuân theo những
điều kiện của hợp đồng.
Ø  Tài khoản ký quỹ bù trừ – clearing margin: là tài khoản
ký quỹ của các thành viên trung tâm thanh toán;
Ø  Tài khoản ký quỹ khách hàng – customer margin: là tài
khoản ký quỹ của các khách hàng, người đầu tư, những
người không phải là thành viên của trung tâm.
7
 Ký quỹ - Margin

Mức ký quỹ
là khoản tiền phải gửi vào trong tài
ban đầu
khoản ký quỹ khi bắt đầu tham gia
(initial
giao dịch.
margin)

Mức ký quỹ
là mức ký quỹ tối thiểu phải duy trì
duy trì
trong tài khoản (để đảm bảo tài khoản
(mantaince
kí quỹ không âm).
margin)
8
 Ký quỹ - Margin

§  Nhà đầu tư có quyền rút số tiền vượt quá mức kí quỹ
ban đầu;

§  Ngược lại, nếu số dư trong tài khoản ký quỹ xuống

thấp hơn mức duy trì nhà đầu tư bị yêu cầu ký quỹ bổ
sung (margin call) trước ngày giao dịch tiếp theo.

9
Điều chỉnh giá trị hợp đồng theo thị trường
Marking to market

§  Hàng ngày giá trị của hợp đồng tương lai được điều
chỉnh theo giá thị trường thông qua cơ chế điều chỉnh
giá thị trường – marking to market.

§  Lãi lỗ được điều chỉnh trực tiếp vào tài khoản ký quỹ.

10
 So sánh giữa giá giao ngay và giá tương lai
F=S+θ−χ
§  Trong đó:
§  F: giá tương lai
§  S: giá giao ngay
§  θ: cost of carry = the storage cost + net interest
(=interest paid to finance assest – income earned on
this)
§  χ: convenience yield
§  Nếu: F > S => trạng thái contango
F < S => trạng thái normal backwardation
4/14/15 11
 Định giá HĐTL trên tài sản đầu tư
không trả cổ tức hay lãi suất

F0 = S0x erT

§  Trong đó:

§  F0: giá tương lai

§  S0: giá của tài sản tại thời điểm hiện tại

§  r: lãi suất đầu tư không có rủi ro

§  T: thời hạn của hợp đồng tương lai

12
 Định giá HĐTL trên tài sản đầu tư
không trả cổ tức hay lãi suất

F0=(S0 – I)x erT

§  Trong đó:
§  F0: giá tương lai
§  S0: giá của tài sản tại thời điểm hiện tại
§  r: Lãi suất đầu tư không có rủi ro
§  T: Thời hạn của hợp đồng tương lai
§  I: giá trị hiện tại của các khoản thu nhập từ cổ tức hay
lãi đầu tư trong tương lai (Present Value)
13
 Định giá HĐTL trên tài sản đầu tư
không trả cổ tức hay lãi suất

F0=S0 x e(r – q)xT

§  Trong đó:
§  F0: giá tương lai
§  S0: giá của tài sản tại thời điểm hiện tại
§  r: Lãi suất đầu tư không có rủi ro
§  T: Thời hạn của hợp đồng tương lai
§  q: tỷ lệ lợi tức (%)

14
 Định giá HĐTL trên chỉ số giá cổ phiếu

§  Giá tương lai và giá giao ngay có MQH như sau:

F0 = S0xe(r – q)xT
Trong đó:

q: cổ tức trung bình trả trên danh mục đầu tư tương

ứng với chỉ số trong suốt thời gian của HĐTL

15
 Định giá HĐTL ngoại hối

( r − r f )T
F0 = S0e
§  Trong đó:
§  F0: tỷ giá tương lai
§  S0: tỷ giá giao ngay ngoại tệ tại thời điểm hiện tại
§  r: lãi suất đầu tư không có rủi ro đồng bản tệ
§  rf : lãi suất đầu tư không rủi ro đồng ngoại tệ
§  T : thời hạn của hợp đồng tương lai
16
 Định giá HĐTL trên tài sản
hàng hoá thông thường

F0 = (S0+U)xerT
§  Trong đó:
§  F0 : Giá tương lai
§  S0 : Giá của tài sản tại thời điểm hiện tại
§  r : Lãi suất đầu tư không có rủi ro
§  T : Thời hạn của hợp đồng tương lai
§  U: giá trị hiện tại của tổng chi phí bảo quản hàng hoá

17
 Chiến lược phòng ngừa rủi ro
bằng hợp đồng tương lai
§  Khái niệm rủi ro: là những tổn thất tiềm tàng khi có
sự biến động trên thị trường.
§  Nguyên tắc phòng ngừa rủi ro bằng công cụ phái
sinh: sử dụng hợp đồng tương lai để trung hoà rủi ro.
§  Các chiến lược phòng ngừa rủi ro bằng hợp đồng
tương lai:
§  Short hedge: bán HĐTL để phòng ngừa rủi ro
§  Long hedge: mua HĐTL để phòng ngừa rủi ro

18
 Hệ số phòng ngừa rủi ro tối ưu
δS
h=ρx
§  Trong đó: δF
§  ΔS: mức thay đổi trong giá giao ngay S trong thời
gian phòng ngừa rủi ro
§  ΔF: mức thay đổi trong giá tương lai F trong thời gian
phòng ngừa rủi ro
§  h: là hệ số PNRR tối ưu
§  δS: độ lệch chuẩn của ΔS
§  δF: độ lệch chuẩn của ΔF
§  ρ: tương quan giữa ΔS và ΔF
19
 Hệ số phòng ngừa rủi ro tối ưu
§  Ý nghĩa của hệ số phòng ngừa rủi ro h: cho biết mỗi
1 đơn vị tài sản cơ sở chúng ta cần sử dụng h hợp
đồng tương lai.
§  Tuy nhiên, để đơn giản hoá, h được tính theo công
thức:

ΔS
h = ΔF
§  Trong đó:
ΔS = S1 – S0
ΔF = F1 – F0
20
 Số lượng hợp đồng tối ưu

h x NA
N=
QF
§  Trong đó:

§  NA: giá trị cần phòng ngừa rủi ro

§  QF: giá trị một HĐTL

§  N: số lượng hợp đồng tối ưu để phòng ngừa rủi ro.

21
 Sử dụng hợp đồng tương lai chỉ số
chứng khoán để phòng ngừa rủi ro

βxP
N=
QF
§  Trong đó:
§  P: giá trị danh mục cần phòng ngừa rủi ro
§  QF: giá trị một HĐTL
§  β: hệ số phòng ngừa rủi ro tối ưu
§  N: số lượng hợp đồng tối ưu để phòng ngừa rủi ro.

22