Republic of the Philippines

COMMISSION ON HIGHER EDUCATION

SAMAR COLLEGES
Catbalogan City, Samar
COLLEGE OF EDUCATION

I. LAYUNIN
 Nasusuri ng kahalagahan ng pagsulong at pangangalaga sa karapatang pantao sa pagitan sa
mga isyu at hamong panlipunan (WEEK 3-4) MELCS
II. NILALAMAN
 Paksang-Aralin: Karapatan ng mga Bata, Karapatan ng taong may kapansanan, at Karapatan
ng mga katutubing Pilipino.
 DEPED Module, A Modular Textbook for the 21st Century Learner, Araling Panlipunan
Grade 10, Quarter 4, Page 273 - 282.
 Kagamitan: Laptop, Projector, Libro

GAWAIN NG GURO GAWAIN NG MGA MAG-AARAL

III. PANIMULANG GAWAIN

 Panalangin: Bago tayo magsimula, mangyari lamang na - Panginoon, maraming salamat po sa
tumayo ang lahat para sa panalangin. Maaari mo bang ibinigay ninyong panibagong
pamunuan ang ating panalangin Jonel. pagakakataon upang kami ng isang bukas
 Pagbati ng Guro: Magandang umaga sa inyong lahat! na isip ang mga itinuturo sa amin at
 Pagtala ng Liban: Lahat ba ay narito? Wala bang maunawaan ang mga aralin na
lumiban sa inyo? makakatulong sa amin sa pagtatagumpay
sa buhay na ito. Amen.

- Magandang umaga po Sir Gruta.

- Wala po.

IV. PAGBABALIK –TANAW

Bago natin simulan ang ating panibagong aralin sa araw na
ito, atin munang balikan ang ating mga natalakay kahapon tungkol
sa Karapatang Pantao.

Panuto: Isulat sa patlang ang K kung ang pahayag ay karapatan ng tao, at T

kung ito ay tungkulin.

1. Kalayaan sa Pagsasalita.
- Karapatan
2. Pagkakapantay-pantay sa harap ng batas.
3. Karapatang makapaghanap buhay. - Karapatan
4. Karapatan sa Edukasyon.
- Karapatan
5. Irespeto ang disesyon ng ibang tao.
- Karapatan

- Tungkulin

V. PAGGANYAK/ACTIVITY
Bago natin pormal na simulan ang ating klasi maglaro muna
tayo. Ano sa tingin ninyo ang ibig sabihin o gustong ipahiwatig ng
 bawat larawan na makikita ninyo. Magbigay ng ipinyon.

- Karapatan ng isang bata ang

magkaroon ng isang pamilya, mabigyan
ng disente at maayos na pamumuhay at
maibigay ang mga pangangailangan.

1.

- Karapatang mabigyan ng pangalan at

nasyonalidad,karapatan sa malayang pag-
iisip, konsensiya, makapag-aral at
relihiyon.

2.

- Karapatang mabigyan ng serbisyong

pangkalusugan maging ano man iyong
estado sa buhay.

3.

- Karapatangmaging malaya sa
pakikisalamuha, maglaro at magpahinga.

4.

VI. PAGTALAKAY/ ABSTRACTION

Ang tatalakayin natin ngayon ay ang Karapatan ng mga
Bata, Karapatan ng mga taong may kapansanan, at
karapatan ng mga katutubong Pilipino.

 Naiintindihan ba?
 - Opo.

Karapatan ng mga Bata

Isa sa madalas na biktima ng paglabag sa karapatang pantao

ang mga bata dahil madali silang maloko, masaktan, o masugatan.

Sino at ano ang ginawa upang mabigyan sila ng proteksiyon?

- Ginawa ng United Nation noong 1989

ang Convention on the Rights of the
Child ang United Nation Children’s
Emergency Children’s Fund (UNICEF),
ang pangunahing ahensiyang tumingin sa
kondisyon ng mga bata sa lahat ng dako
ng daigdig. Pangunahing gawain nito ang
pagtulong sa mga bansa upang
magkaroon ng tamang pangangalagang
pangkalusugan, nutrisyon, edukasyon at
iba pang pangunahing serbisyo ang mga
bata.

Ano ang nakasaad sa ilalim ng Convention of the Right’s of the

Child? - Ang mga karapatang pambata ay
nakabatay sa Declaration of the Right’s
of the Child na nagtatakda ng proteksyon,
oportunidad, at pasilidad na dapat
mabigay sa mga bata upang lumaki
silang malusog at normal. Kasama rin
dito ang magkaroon ng pangalan at
pagkamamamayan, edukasyon,
pangangalagang pangkalusugan, pahinga
at panahon para mag laro.

Ano ano ang mga sumusunod na tiyak na karapatan ng mga bata

na naaayon sa International Convention on the Rights of the
Child, Child and Youth Welfare Code, at Republic Act No. 7610?
- Karapatang Mabuhay
Itaas ang kamay sa gustong sumagot. Wag sabay sabay na mag
salita. - Karapatang maisilang

- Mabigyan ng ngalan at nasyonalidad

- Disente at maayos na pamumuhay

 - Makasama ang pamilya

- Mabigyan ng serbisyong
pangkalusugan

- Mabigyan ng edukasyon

- Makapaglaro at makapagpahinga

- Makipag-ugnayan sa mga magulang

- Malayang pag-iisip, konsensiya, at

relihiyon

- Laban sa lahat ng karahasan

- Seguridad sa pamnahon ng giyera

- Mapahayag at mapakinggan

- Magbagong buhay

- Malayang pakikisalamuha

- Access sa impormasyon at paggamit ng

mass media

- Laban sa diskriminasyon

- Pinakamagandang kapakanan ng bata

- Pagiging pribado

Karapatan ng mga Taong may Kapansanan

Ang karapatang pantao ay dapat matamasa ng lahat kabilang na

ang mga may kapansanan o person with disability (PWD). Ang
pagsulong sa proteksiyon ng mga taong may kapansanan ay
itinakda sa ilalim ng UN Convention on the Rights of Person with
Disability.
Ano ang itinakda sa ilalim ng UN Convention on the Rights of
Person with Disability?
- Ginagarantiyahan nito ang pagtamasa
ng may mga kapansanan ng mga
karapatan nang walang diskriminasyon,
at mga salik sa kapaligiran at pagtrato sa
ibang tao na maaring makapigil sa
tuluyan at lubusan nilang pakikihalubilo
sa lipunan.

Ano ang ibig sabihin ng salitang Disability o kapansanan?
Sa Pilipinas, maraming pagsisikap ang ginawa ng pamahalaan
upang maipamalay at maipaunawa ang katayoan ng mga taong
may kapansanan. Sa pamamagitan ng Proklamasyong Blg, 1870
ng 1979.
Ano ang Proklamasyong Blg, 1870 ng 1979?
Ano naman ang layunin ng NDPR?
Upang mas matugunan ang mga kailangan ng mga PWD,
itinatag ng pamahalaan ang National Council for the Welfare of
Disabled Persons (NCWDP) sa bisa ng Executive Order No. 232
sa Hulyo 22, 1987.
Ano ang NCWDP?
- Ito ay nangangahulugan ng pisikal o
mental na pinsalang nakakapigil sa isang
indibidwal sa mga gawaing sikolohikal,
pisiyolohjikal at anatominikal.
- Itinakda ang buwan ng Hulyo bilang
buwan ng National Disability Prevention
and Rehabilitation (NDPR). Itinakda ito
tuwing Hulyo 23 ng bawat taon kasabay
ng kaawaran ni Apolinario Mabini, ang
bayaning Pilipinong kilala bilang
Dakilang Paralitiko.
- Layunin ng NDPR ang pagsawata sa
pagkakaroon ng kapansanan,
pagpapanibagong buhay at pag-asa para
sa kanila, at matulungan sila upang
muling makasali sa lipunan.
- Ang NCWDP ay ahensiya sa
pamahalaang nangangalaga sa PWD
kagaya ng pagsasagawa ng mga
programang tutugon sa kanilang
pangangailangan at pakikiugnay sa
pribadong institusyon upang ipapatupad
ang programa.

Karapatan ng mga Katutubong Pilipino
Bilang isang kapuluang kinabibilangan ng iba’t ibang katutubo,
binibigyan ng proteksiyon at pagkilala ang kanilang mga
karapatan sa ilalim ng RA 8371 o ang The Indigenious Peoples’
Rights Act of 1997 na nilagdaan ng Pangulong Fidel V. Ramos
noong Oktubre 29, 1997.
Sino ang mga katutubong Pilipino?
Pagkakapangkat ng Karapatan ng mga Katutubo
1. Lupang Ninuno
Ano ang nakapaloob sa lupang ninuno?
- Ang mga katutubong Pilipino ay yaong
mga sinaunang nanirahan na sa bansa
bago paman dumating ang mga
mananakop sa Espanyol. Sila ay may
sariling uri ng pamumuhay, kultura,
institusyong pampulitika at paniniwala na
maari kanila pa ring ginagawa na lahat o
maaring nagbabago na dala ng panahon.
- Kasama sa konsepto ng
lupa/lupaingninuno (ancestral land) ay
yaong pagkakaunawa sa kalupaan na
sumasaklaw hindi lamang sa pisikal na
kapaligiran kundi ang kabuoang
kapaligiran kabilang ang pang-espiritwal
at pangkalinangang buklod ng mga
Katutubong Pamayanang Kuktural/
Katutubong Pamayanan sa mga lugar na
saklaw, inari, at ginamit nila bilang
kanilang ari-arian at/o pag-aangkin.
- Mag may ari ng Lupa
- Paunlarin at linangin ang kanilang lupa
at mga yamang likas
- Manatili sa kanilang teritoryo
- Magkaroon ng karapatan sakaling
magkaroon ng paglikas
- Maisaayos ang pagpasok ng mga
dayohan o mga makikipanirahan
 Ang katutubong Pilipino ay may karapatan na? - Magkaroon ng malinas at ligtas na
Mag bigay ng isa. hangin at tubig.

- Angkinin ang bahagi ng reserbasyon

- lutasion ang hidwaan

- Kinilala ng Estado ang likas na

karapatan ng mga Katutubong
Pamayanang Kultura/Katutubong
pamayanan sa sariling pamamahala at
sariling pagpapasiya at iginalang ang
kanilang mga kaugalian.

- Magkaroon ng sariling pamahalaan

- Makakuha ng tulong para sa

nagsasariling relihiyon
2. Pamamahala at Kapangyarihan
- Gamitin ang sistemang pangkatarungan
Ano ang nakapaloob sa Pamamahala at Kapangyarihan?
- Lumahok sa pagpapasiya

- Magtakda at magpasiyahan kung ano-

ano ang mga pangunahing gawain para sa
kaunlaran

Angmga katutubong Pilipino ay may karapatan na? Mag bigay ng - Alinsunod sa pantay napangngalaga ng
isa. batas na nakasaad sa saligang batas ng
Republika ng Pilipinas, sa Tsarter ng mga
Nagkakaisang Bansa (U.N).

- Makamit ang pantay na pangangalaga

ng bansa at pagpawi sa hindi
pagkakapantay-pantay

- Mapangalagaan ang karapatan sa

panahon ng armadong
tunggalian/digmaan

- Magkaroon ng kalayaan at pakikitungo

- Magkaroon ng pantay na pagtatamasa

at pagkakataon.
 3. Katarungang Panlipunan at Karapatan
Ano ang nakapaloob sa Panlipunan at Karapatan?

- Igagalang, kikilalanin, at
pangangalagaan ng Estado ang karapatan
ng mga katutubong pamayanang kultura.

Ang katutubong Pilipino ay may karapatan na? Mag bigay ng isa.

- Magkaroon ng pangangalaga
sa ,katutubong kalinangan,
salindunong/tradisyon, at mga
linangan/institusyon.

- Magkaroon ng sistemang pang-

edukasyon

- makatanggap ng pagkilala sa
pagkakaiba-iba ng mga kalinangan

- Magmay-ari sa pagmamay-aring
4. Pagkapantay sa Kabuo ang Pangkalinangan intelektuwal
Ano ang nakapaloob sa Panlipunan at Karapatan?
- Ipahayag, isagawa, paularin at ituro
ang salindugong relihiyon.

Ang katutubong Pilipino ay may karapatan na? Mag bigay ng

isa.

VII. PAGSUSURI / ANALYSIS

PANUTO: Ipaliwanag ang mga sumusunod na mga katanungan.

1. Bakit mahalaga ang karapatan ng isang bata sa ating lipunan?

- para makamtan ng isang bata ang tunay

2. Mahalaga ba na tratuhin silang tama kahit sila ay may kapansanan? na kalayaan at ipaglaban ang karapatan
nila.

- oo, dahil sila ay tao na dapat tratuhin

natin ng tama kahit sila ay may
VIII. PAGLALAHAT
kapansanan.

a. Ano ang natutunan niyo sa ating talakayin?

 - Bilang isang may kapansanan, mayroon
kang mga karapatan na maging normal
na tao at mabuhay ng malaya ng walang
b. Ano ano ang mga karapatang tinalakay natin? halong takot sa iyong satili.

- tinalakay natin ang karapatan ng mga

bata, karapatan ng taong may kapansanan
at karapatan ng katutubong Pilipino.

IX. PAGLALAPAT/APPLICATION
PANUTO: Tukuyin ang mga halimbawa na karapatan kung ito ba ay
nakakamtam mo bilang isang bata. Sabihin ang Burger kung ito ay
nararanasan mo at Two Joints naman kung hindi.

1. Mabigyan ng mgalan at nasyonalidad.

2. Malayang pag-iisip, Konsensiya at relihiyon.
3. Disente at maayos na pamumuhay.
4. Maloko, at masaktan.
- Burger
5. Tamang Edukasyon, at nutrisyon.
- Burger

- Burger

- Two Joints

- Burger

X. PAGSUSULIT/PAGTATAYA

PANUTO: Ipaliwanag ang mga sumusunod na mga tanong. Isulat

ito sa isang buong papel.

1. Ano ang mga karapatan na iyong natatamasa araw-araw?

2. Paano mo naisasabuhay ang mga karapatan na mayroon ka?

- karapatan na makapag-aral at makakain

ng maayos ng masarap na pagkain.

- bilang isang mag-aaral maisasabuhay

ko ang aking karapatan sa lipunan at
3. Bakit mahalagang mabigyan ng karapatan ang mga bata? kalayaan sa pagtulong sa pakikiisa ng
walang alinlangan sa pamamagitan ng
paggawa ng tama at ikabubuti ng mga
 taong nasa paligid ko.

4. Magbigay ng limang (5) mga sumusunod na tiyak na karapatan ng - para maiwasan ang pang-aabuso sa
mga bata. kabataan.

- Karapatang Mabuhay

- Karapatang maisilang

- Mabigyan ng ngalan at nasyonalidad

5. Ibigay ang tatlong (3) Karapatan na tinalakay natin.
- Disente at maayos na pamumuhay

- Makasama ang pamilya

- Karapatan ng mga bata

- Karapatan ng taong may kapansanan

- Karapatan ng mga Katutubong Pilipino

XI. KASUNDUAN

Tankdang Aralin:

Mag-enjoy ngayong darating sa week-end. Siguradohing

makapagpapahinga kayong lahat sa araw na yon at wag kalimutan ang
tinalakay natin ngayong araw.

Prepared By: Submitted to :

ALBERTO C. GRUTA JR. LORELYN M. DELA CRUZ

BSED- IV (Social Studies) Cooperating Teacher