Türkiye Nüfusunun Yapısal Özellikleri

www.cografyaninkodlari.com

 Ortanca yaş: Bir nüfus grubunun

yaşları küçükten büyüğe doğru
sıralandığında tam ortada kalan
yaştır. Ülkemizde ortanca yaş artış
göstermektedir. ➢ 1980 (19)
➢ 2017 (31,7)
➢ 2021 (33,1)

Nüfusun Yaş Gruplarına dağılışı

Genç nüfus oranı 2016’ 23,7’den, 2021 yılında
22,4’e düşmüştür.
➢ Genç nüfus oranı hala yüksektir. Bu do-
ğum oranlarının fazlalığının sonucudur.
➢ Genç nüfus azalma eğilimindedir.
Yaşlı nüfusun oranı 2016’da %8,3 iken 2021
yılında %9,7’ye yükselmiştir. Ülkemizin nüfusu
giderek yaşlanmaktadır.
Yetişkin Nüfus Oranı 2016 yılında %68 iken
2021 yılında %67,9’a düşmüştür.

✓ Ülkemizin piramidi 1935 yılında kenarları içe çökük piramitken, 1975 yılına gelindiğinde
ölüm oranlarının azalmasıyla beraber düzgün üçgen piramidine dönmüştür.
✓ 2007 yılındaki piramide baktığımızda doğumların azaldığını görmekteyiz. Piramidin tabanı
daralmış ve piramit asimetrik şekilli nüfus piramidine dönmüştür.
✓ 2021 yılında ise piramidimiz arı kovanı piramidine yaklaşmaya başlamıştır. Bu değişimde:

➢ Doğurganlıktaki azalmalar ➢ Yaşam standartlarındaki iyileşmeler

➢ Ölüm hızındaki azalmalar ➢ Refah düzeyinin artması etkili oldu.
➢ Sağlık imkanlarında iyileşmeler

✓ Yaşlı nüfus giderek artmaktadır fakat Türkiye gelişmiş ülkelerin yaşlı nüfus yapısına gö-
re hala genç bir nüfusa sahiptir.

✓ Yaşlı nüfus giderek artmaktadır fakat Türkiye gelişmiş ülkelerin yaşlı nüfus yapısına gö-
re hala genç bir nüfusa sahiptir.

Nüfusun Cinsiyet Yapısı

Nüfusun Cinsiyet Yapısı

✓ Nüfusun %49,9’unu kadınlar, %50,1’ini erkekler oluş-

turur. Erkeklerin sayısı azda olsa fazladır.
✓ 65 yaş üstünde kadın sayısı daha fazladır. Bu kadınla- 50,1 49,9
rın erkeklerden daha uzun yaşamasıyla alakalıdır.
✓ Göç alan sanayileşmiş yerlerde erkek nüfusu daha faz-
layken, göç veren kırsal kesimlerde kadın nüfus daha
fazladır. Kadın Erkek

Nüfusun Eğitim Durumu

Okuma Yazma Oranları % Okuma oranı en yüksek iller
✓ Gelişmiş Ülkelerin okuryazar oranları yüksektir. Antalya %99,07
1927 10,58
✓ 2021 yılı 6 yaş üstü nüfusta kadınların okuryazar Çanakkale %98,81
oranı %95,54 erkeklerin ise 99,29’dur. 1950 31,8 Denizli %98,81
1980 67,48
Son 11 yılda üniversite mezunlarının oranı Okuma oranı en düşük iller
2000 87,32
%5,5’ten %13,9’a yükseldi ve üniversite Mardin %93,2
2011 95,14
mezun sayısı 10 milyon 304 bin oldu. Şanlıurfa %93,42
2021 97,4
Siirt %93,68

PDF ’in kodlamalı ve animasyonlu ücretsiz konu anlatım videosu Youtube ‘’Coğrafyanın Kodları’’ kanalında.
 Çalışan Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Dağılımı www.cografyaninkodlari.com

İşsizlik Nasıl Hesaplanır

Çalışma Çağındaki Nüfus (15-64): 15-64 yaş arasındaki 1927
Son 3 ayda iş arayanlar ile 15 gün içinde
aktif, yetişkin nüfusu ifade eder. Çalışma çağındaki nüfusun
işe başlayacak olanların sayısının toplam
%52’si iş gücüne katılmaktadır. 5%
4,8 iş gücüne bölünmesiyle hesaplanır.
İş Gücü: Çalışma Çağındaki nüfusun üretimde bulunan kıs-
➢ Genç Nüfus İşsizlik %24,7
mını ifade eder.
89,6
 Geçmişten günümüze iş gücü oranı giderek azalır-
ken, çalışmayan nüfusta artış gözlemlenmektedir.
Tarım Sanayi Hizmet
Bunda:
➢ Zorunlu eğitimin uzaması
➢ Üniversite eğitimine katılımın artması 1980
➢ Eğitim görenlerin sayısının artması
➢ Tarımda makineleşmenin artması 23%
➢ Nüfusun iş alanlarının artışından daha hızlı
artması. 63,9
12,9
➢ Ülkemize dışarıdan gelen göçler.

✓ Birincil Ekonomik Faaliyet: Tarım Tarım Sanayi Hizmet

✓ İkincil Ekonomik Faaliyet: Sanayi
✓ Üçüncül Ekonomik Faaliyet: Hizmet
✓ 2021

 Az gelişmiş ülkelerde tarımda çalışanların nüfusun

18,6
oranı fazladır. Gelişmiş ülkelerdeyse Hizmet ve sa-
nayide çalışanların oranı fazladır. 60,3
21,1
 1927 yılında tarımda çalışanların oranı fazlayken
2021 yılına geldiğimizde tarımda çalışanların oranı
azalmış, hizmet ve sanayide çalışanların oranı art-
Tarım Sanayi Hizmet
mıştır. Bu gelişmişliğin bir göstergesidir.

Nüfusun Kır ve Kent Dağılımı

Kırsal Nüfus: Nüfusu 10.000’in altında olan yerlerdir.

Kentsel Nüfus: Nüfusu 10.000’in üstünde olan yerlerdir.

 Bu ayrım Ekonomik etkinliklere göre de yapı-

labilmektedir. Kırsal alanda tarım faaliyetleri
kentsel alanda sanayi ve hizmet ön plandadır.

1927 2003 2021

6,8
22 35
78 65 93,2

Kent Kır Kent Kır Kent Kır

✓ Kır kent nüfusu arasında dengeli bir dağılış yoktur.

✓ 1927 yılında kır nüfusu %78 kent nüfusu %22 oranlarındaydı.
✓ 2021 yılındaysa bu %93 kent %6,8 kır nüfusuna dönüşmüştür.
✓ Geçmişten günümüze tam tersine dönen bu oranlarda ülkemizin sanayileşmesi etkilidir.
✓ Sanayinin en fazla olduğu Marmara kentsel nüfusunda en fazla olduğu yerdir.
✓ Karadeniz ve Doğu Anadolu’da Türkiye’nin geneline göre kırsal nüfus oranı daha fazladır.
Bu bölgelerde sanayi faaliyetlerinin sınırlı olması, insanların geçimini tarımla yapması bunda
etkili olmuştur.

PDF ’in kodlamalı ve animasyonlu ücretsiz konu anlatım videosu Youtube ‘’Coğrafyanın Kodları’’ kanalında.