FLT 204

LINGGWISTIKA: Kahulugan, Kahalagahan at Kasaysayan
Tagapag-ulat: Ivy Mae C. Montesclaros

Rose-ann O. Bacquial
Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA
INTRODUKSYON
Kilala ang Pilipinas bilang “Multi-Cultural” na bansa kung saan ay napakaraming katutubo na
may iba’t ibang kultura. Dahil dito marami ring iba’t ibang wika o dayalekto ang masasaksihan
sa iba’t ibang katutubo. Ito ang pinakamalaking elemento na dapat ma-preserba ng mga tao o
mamamayan ng isang partikular na lugar o partikular na tribo o kultura dahil ito ang kanilang
pagkakakilanlan. Kung wala ang sariling wika, hindi ka makikilala ng ibang tribo. Kabilang na
rito ang tribong Maguindanao.
Ang Maguindanao, binaybay ding Magindanaw, na tinatawag ding Maguindanaon, grupong

etnolinggwistiko na naninirahan lalo na sa timog-gitnang Mindanao, ang pinakamalaking isla sa
katimugang Pilipinas. Sa ikalawang dekada ng ika-21 siglo, ang Maguindanao ay umabot sa
halos 1.4 milyon, na ginagawang pinakamalaki sa mga grupong Muslim na Pilipino na sama-
samang kinilalang Moro.
Ang lipunan ng Maguindanao ay t nakatuon sa pamilya, kasama ang mga manggagawang

mahanap ang kanilang ninuno nang direkta sa Maguindanao, royal na iginawad ang
pinakamataas na ranggo. Ang mga pamayanan ay karaniwang binubuo ng mga malapit na
magkakaugnay na pamilya at pinamumunuan ng isang indibidwal na
may pamagat ngdatu. Hindi bababa sa teorya, ang gayong titulo ay nagpapahiwatig hindi lamang
sa kagalingan mula sa pagkahari kundi maging ng pagiging kasapi sa isang lipi na
sinusubaybayan ni Sharif Muhammad Kabungsuwan o Sultan Kudarat mismo sa Propetang si
Muhammad.
Bagaman maraming Maguindanao ang naninirahan sa o sa paligid ng mga lungsod sa gitnang

ilog ng ilog ng Mindanao — kapansin-pansin ang Maganoy, Datu Piang, Dinaig, at Buluan —
ang karamihan sa populasyon ay nagpapanatili ng pangkabuhayan sa agrikultura. Mas
nangingibabaw ang pagsasaka ng wet-rice. Bukod sa bigas, ang mais (mais) at mga niyog ay
kabilang sa pinakamahalagang pananim.
Ang ng Maguindanao ay malakas na Muslim, ang kanilang relihiyon, tulad ng ibang mga
pangkat ng Muslim sa katimugang Pilipinas, kapansin-pansin na binigyan ng lokal na tradisyon.
Halimbawa, bilang karagdagan sa pagmamasid sa mga pangunahing piyesta opisyal ng mga
Muslim, tulad ng pagtatapos ng buwan ng pag-aayuno ng Ramadan, nagsasagawa sila ng iba't
ibang mga ritwal at pagdiriwang kasabay ng siklo ng agrikultura. Bukod dito, maraming
Maguindanao ang kumikilala sa pagkakaroon ng isang hanay ng mga likas na espiritu na
nakikipag-ugnay sa mundo ng tao. Sa ilang mga pagkakataon, ang isang tradisyunal na shaman
— sa halip pagkatapos ay isang Muslim imam — ay maaaring konsulta upang magsagawa ng
ilang mga ritwal, tulad ng exorcism, na kasangkot sa mga espiritu.
Ang Maguindanao ay nakikilala din sa larangan ng visual art. Sila ay kilala bilang mga
metalworker, na gumagawa ng mga wavy-bladed kris na seremonyal na mga espada at iba pang
mga sandata, pati na rin ang mga gong. Ang kanilang mga hinabing banig at makukulay na tela
— lalo na ang mga malong tube skirt (katulad ng mga sarong ng Malaysia at Indonesia) - ay
hinahangaan din sa buong rehiyon.
Sa pinakapayak na paglalarawan, ang Maguindanao ay nangangahulugang "mga tao ng

kapatagan ng baha," ang Maguindanao ay higit na nakatuon sa mga baybayin at sa mga lupain
ng baha ng Pulangi-Mindanao River, bagaman marami na ang nakatira sa mga nakapalibot na
lugar. Nagsasalita sila ng isang wikang Austronesian, na nakasulat sa Latin script, na nauugnay
sa mga wika ng Gitnang Pilipinas.
Wikang Maguindanao
Ang Maguindanao o Maguindanaon ay isang wikang Awstronesyo na sinasalita ng karamihan ng

populasyon ng lalawigan ng Maguindanao sa Pilipinas. Ito ay sinasalita din ng ilang minorya sa
iba't ibang bahagi ng Mindanao tulad sa Lungsod ng Zamboanga, Lungsod ng Davao,Lungsod
ng General Santos at sa mga lalawigan ng Hilagang Cotabato, Sultan Kudarat, Timog Cotabato,
Sarangani, Zamboanga del Sur, at Zamboanga Sibugay, pati na rin sa Kalakhang Maynila.
Ito ang naging wika ng makasaysayang Sultanato ng Maguindanao, kung saan ito'y umiral bago
at sa panahon ng mga Kastila mula 1500 hanggang 1888.
Ang wikang Maguindanao ay ang katutubong wika ng mga Maguindanaon. Bukod dito,
nakakapagsalita sila ng Filipino at English sa iba`t ibang antas. Dahil sa malawakang pagdagsa
ng mga manlalakbay na Sugbuan sa Mindanao, marami sa mga mamamayan ng Maguindanao
ay may posibilidad na malantad sa wikang Cebuano mula sa Bisaya na madaling masabi ito.
Ang wikang Arabe, isang wikang Sentral Semitiko, ay sinasalita ng isang maliit na minorya ng
mga mamamayang Moro, na pagiging liturhiko na wika ng Islam. Karamihan sa mga
Maguindanaon gayunpaman, ay hindi alam ang Arabe na lampas sa mga gamit sa relihiyon.
Sa ugnayang linggwistiko, ang wikang Maguindanao ay nasa Malayo-Polynesian Family.

Malinaw na nauugnay ito sa maraming iba pang mga wika sa Pilipinas kabilang ang Tagalog,
ang nangingibabaw na wikang pambansa. Ang pinakamalapit na wikang pinag-uugnay ay ang
Maranao, na sinasalita ng isang pangkat ng Muslim ng pangalang iyon na nakatira sa hilaga
lamang ng Cotabato, na kasama ng mga Maguindanao ay may isang malakas na ugnayang
kultura.
Ang mga pinakamaagang akda sa wika ng isang taga-Europa ay isinagawa ni Jacinto Juanmartí,
isang pari na Catalan ng Kapisanan ni Jesus na nagtrabaho sa Pilipinas noong ikalawang kalahati
ng ika-19 na siglo. Bukod sa bilang ng mga gawaing panrelihiyong Kristiyano sa wika, nag-
publish din si Juanmartí ng isang Diksiyonaryong Maguindanao – Espanyol / Espanyol –
Maguindanao at sanggunian ng gramatika noong 1892. Ilang sandali lamang matapos mailipat
ang soberanya sa Pilipinas mula sa Espanya patungo sa Estados Unidos noong 1898 bilang
resulta ng Digmaang Espanyol
– Amerikano, sinimulang ilathala ng administrasyong Amerikano ang ilang mga akda sa
wika sa Ingles, tulad ng isang maikling panimulang aklat at bokabularyo noong 1903 , at isang
salin ng sangguniang balarila ni Juanmartí sa Ingles noong 1906.
Nakasulat din ng aklat si Jacinto Juanmarti ng isang aklat na pinamagatang "A Grammar of the
Maguindanao Tongue” na napapalooban ng mga paraan ng pagsasalita.
(1) Ang mga salitang Tagalog na nagsisimula sa letrang B ay may katapat din sa
Maguindanao, sa halip na letrang B ay napapalitan ito ng letrang U.
HALIMBAWA:
Bata (bata) - Uata Bato
(bato) - Uatu Bahay
(bahay) - Ualay
(2) Letrang R naman ang pamalit ng Maguindanao sa mga salitang nagsisimula sa titik D o
L.
HALIMBAWA:
Sulat (magsulat) - Surat
Dugo (dugo) - Rugu Kilay
(kilay) – Kiray
(3) May ilan ding mga salitang Maguindanao na eksaktong magkapareho ng mga salitang
Tagalog.
HALIMBAWA:
Langit – langit
Lupa –Lupa
Mata – Mata
Sakit – Sakit
(4) Mayroon ding magkakaiba ang baybay ng mga salita ngunit magkapareho parin ang
kahulugan.
HALIMBAWA:
Higa (humiga) – miga Hulog – Ulug
Dalawa – Dua Lakad - Lacao
Sampu – Sapulo Kahoy – kayo
Talahanayan ng ilang halimbawa ng mga salita at parirala ng WIKANG MAGUINDANAO
MAGUINDANAO FILIPINO ENGLISH
Embinabatan Pamilya Family
ama tatay father
ina nanay mother
wata anak child/son/daughter
kaluma asawa spouse/husband/wife
ali bunso youngest
kaka panganay(kuya/ate) oldest
Manga Hayop Animals

Pangangayamen
ubal unggoy monkey
kalasan tandang rooster
nipay ahas snake

dumpaw daga rat

upa a manuk inahin hen
bedung/sika pusa cat
Panik kanu. Talus Akyat kayo. Tuloy po kayo Come on up.

kanu.
Muna aku sa lekanu. Mauuna na ako sa inyo. I’ll go ahead.
Muli ako. Uuwi na ako. I’m going home.
Inggay nengka sa Ibibigay mo ba ng limang piso? Can you give it for P5.00?
lima a pilak?
Miug ka mamasa sa Gusto mo bang bumili ng basket? Would you like to buy a basket?
baskit?
Mataw ka embitiala Marunong ka bang magsalita ng Do you how to speak Filipino?
sa Pilipino? Tagalog?
Mapia ka da den Mabuti naman at hindi na umulan. It’s good that it’s no longer raining.
ulan.
INTRODUKSYON
Ang bawat grupo ng tao o lipunan may sariling kultura at kabihasnan na lumikha ng wikang
angkop sa kanilang pangangailangan. Ayon nga sa pahayag ni Lumbera (2007) ang wika ay
parang hininga sa bawat sandali ng buhay ay nariyan ito. Ang Pilipinas ay binubuo ng humigit
kumulang na isandaang wikain. Isa sa mga ito ang wikang Chavacano. Kagaya na lamang ng
mga taong naninirahan sa Zamboanga na ang kanilang ginagamit ay wikang Chavacano, ito ang
kanilang " Lingua Franca ". Kilala ang Lungsod na ito dahil sa pagkakaroon ng wika na
maihahalintulad sa Kastila kung
kaya’t ito ay kilala bilang “Asia's Latin City” sapagkat sa buong Asia, sa Zamboanga lamang
matatagpuan ang wikang may pagkalatino na tinatawag na Chavacano.
Ang Chabacano (Tsa.ba.ka.no) ay isang wika sa Zamboanga at ilang bahagi ng Filipinas na may
malakas na halong Espanyol. Sa buong Asia, ito ang nag-iisang Wikang Creole – isang wikang
natural na nabuo sa paghahalo ng mga magulang ng wika na nakabatay sa Espanyol. Ito rin ang
isa sa pinakamatandang wikang creole sa buong mundo. Nananatili itong buhay at malakas
pagkatapos ng mahigit apat na daan taon. Ito rin ang nag-iisang wika na nabuo sa Filipinas na
hindi kabilang sa pamilya ng mga wikang Austronesiano.
Ang Chavacano ay nangangahulugang “mababang kalidad, mababang-uri at payak”. Sa

panahon ng Espanyol, itinuturing itong “lenguaje del calle” (wika ng lansangan) o
“lenguaje de cocina” (wika ng kusina) ng mga mamamayang nagsasalita ng Espanyol
(peninsulares, insulares, mestizos at ilustrados) bilang pagbubuklod nito sa itinuturing na
totoong Espanyol nilang wika.
Karaniwang binibigkas ng mga Zamboangueño ang pangalan ng wikang Chavacano, dahil

tinatawag din nila ang kanilang sarili. Maaari din nilang bigkasin ito tulad ng Espanyol, ie
Chabacano ('b' sa halip na 'v'). Ang Caviteños, Ternateños at Ermitaños ay binibigkas lamang
tulad ng mga Espanyol - Chabacano. Ang mga Davaoeños, Cotabateños at lalo na ang mula sa
Lalawigan ng Basilan ay may posibilidad na bigkasin ang higit na katulad ng mga
Zamboangueños. Ang mga pagkakaiba-iba ng wika ay may kaugnayan sa heograpiya, dahil ang
ermitaño, caviteño at ternateño ay magkatulad sa bawat isa at nakabatay sa tagalog. Ang
Zamboangueño, Davaoeño at Cotabateño ay bumubuo ng isa pang pangkat ng pagkakatulad
batay sa mga wikang "visayan", lalo na sa Cebuano.
Hindi tulad ng mga Creole na nakabase sa Luzon, ang mga pagkakaiba-iba ng Zamboangueña ay
may maraming mga salitang panlabas na pinagmulan tulad ng mga wikang Hiligaynon, Subanon,
Sama-Banguingui, Tausug, Tagalog, Ilocano, Mexican Spanish, Portuguese, kahit may mga
salita mula sa mga katutubong wika. Ng Latin America bilang Nahuatl, Quechua, Taino.
KASAYSAYAN
Zamboangueño
Noong Hunyo 23, 1635, ang Zamboanga ay naging upuan ng pamahalaang kolonyal ng Espanya
sa pagtatayo ng Fort San José de Pilar sa Pilipinas. Ang pananakit at pambobomba ng mga pirata
at mandirigma mula sa mga Sultans ng Mindanao at Jolo, kasama ang pagpapasiya na palawakin
ang Kristiyanismo sa timog sa Pilipinas, na sinamantala ang madiskarteng posisyon ng
Zamboanga, pinangunahan ang mga prayle na misyonero ng Espanya na humingi ng
pagpapatibay ng populasyon at militar sa gobyerno ng mga kolonya.
Nagpasiya ang mga awtoridad ng militar na humingi ng mga pampalakas sa Luzon sa Bisaya, na
bumubuo ng isang puwersa ng mga sundalong Mehiko at Espanya, "mga mason" mula sa Cavite
(ang pinakamalaking contingent), "mga balkonahe" mula sa Cebu at "Iloilo", mga puwersa ng
tribo mula sa Zamboanga tulad ng mga Samal at mga Subanon.
Ang mga pagkakaiba-iba sa mga diyalekto at kultura ay lumikha ng mga paghihirap para sa
komunikasyon sa pagitan ng iba't ibang mga grupo sa lugar. Bukod dito, ang mga tagubilin sa
trabaho ay nasa Espanyol, ang karamihan sa mga naninirahan ay hindi marunong bumasa,
hindi nakakaintindi o marunong mag-Espanyol at kailangan itong maging wika ng
komunikasyon.
Samakatuwid, isang pidgin ang lumitaw, na naging isang wikang creole at ngayon ay isang
lingua franca, higit sa lahat sa lungsod ng Zamboanga. Mula noon, patuloy na pinapalakas ng
militar, pang-edukasyon at pagkakaroon ng misyonero ng mga Espanyol sa rehiyon ang
nagpalakas sa wikang Kastila Espanyol na ito.
Caviteño / Ternateño
Ang Merdicas ay isang tribo ng Malay Ternate sa Moluccas, isang maliit na kolonya ng
Espanya, na naging isang kolonya ng Portugal bago ang pamamahala ng Espanya.
Noong 1574, nagboluntaryo ang Merdicas na suportahan ang mga Kastila laban sa mga
banta ng pagsalakay ng pirata ng China na kilala bilang Li-ma-hong.
Ang pagsalakay ng mga pirata ay hindi naganap, ngunit ang mga pamayanan ng Merdica ay
nanirahan sa isang lugar na tinatawag na Barra Maragondon sa isang sand bar sa bukana ng ilog
ng parehong pangalan.
Ngayon ang lugar ay tinawag na Ternate o Cavite at ang pamayanan ng Merdica sa kanilang
mga susunod na henerasyon ay nagpatuloy na gumamit ng kanilang

Spanish-impluwensyang Portuges na Creole, na tinawag na ternateño o ternateño

chavacano.
Chavacano de Zamboanga
Todo'l maga ser humano nace libre e igual en dignidad y maga derecho.
Dotado con ellos el razon y conciencia y debe ellos comporta fraternalmente con
el maga uno con el maga otro.
Chabacano de Cavite
Todo el mga genti ya naci libre y igual na dignidad y derecho. Tieni ilos
dahilan y conciencia y debi ilos trata cun uno y otro comu mga hermano.
SALIN: WIKANG FILIPINO
Lahat ng tao ay ipinanganak na malaya at pantay sa dignidad at karapatan.

Sila ay pinagkalooban ng pangangatuwiran at budhi at dapat kumilos sa isa't isa
sa diwa ng kapatiran.
Chavacano alphabet and pronunciation (Zamboanga dialect)

C = [s] kapag sinusundan ng e o i at [k] kapag sinusundan ng a, o at u. G =
[x] kapag sinusundan ng e o i at [g] kapag sinusundan ng a, o at u. Lord's
Prayer in Formal Chavacano of Zamboanga
Nuestro Tata talli na cielo,

bendito el de Usted nombre.
Manda vene con el de Usted reino;
Hace el de Usted voluntad aqui na tierra,
igual como alli na cielo.
Dale con nosotros el pan para cada dia.

Perdona el de nuestro maga culpa, como
nosotros ta perdona con aquellos quien
tiene culpa con nosotros.

No deja que nosotros hay cae na tentacion y
libra con nosotros de mal.
Philippine National Anthem (Chavacano de Zamboanga version)
PATRIA DE AMORES
Tierra adorada,
Hija del sol de oriente,
Fervor del corazon, viví
na tuyo pecho.
Patria de Amores,
Cuna del heroísmo,
Nunca hay rendí tú al
mana invasor.
Na tuyo mar y mana monte, y

aire, y azul cielo,
Tiene esplende el poema y canción del
amado libertad.
Victoria árde el chispa

de tuyo bandera.
Nunca mirá apagáo
Su mana estrella y su sol
Tierra de gloria, del sol y amores,

vida dulce na tuyo abrazáda,
Un honor se para con nosotros,
Cuando tiene opresor, morí por tú.
ORTOGRAPIYA
Ang mga salitang Chavacan na nagmula sa Espanya ay nakasulat gamit ang Latin alpabeto
na may mga espesyal na tauhang nagmula sa alpabetong Kastila, ang 5 patinig na may
matinding tuldik, ü na may isang umlaut at ang ñ.
Ang mga salitang Chavacan ng lokal na pinagmulan ay gumagamit ng alpabetong Latin at ang
mga salitang lokal na pinagmulan ay gumagamit din nito, gayunpaman, maaaring may mga
pagkakaiba sa pagbigkas sa pagitan ng mga salita ng magkakaibang pinagmulan. Ang letrang k
ay higit na lumilitaw sa mga salita ng
Austronesian na pinagmulan o sa mga mula sa ibang mga wika sa Pilipinas, tulad ng kame,
kita, kanamon, binuok, kilo, karate).
Digraph 'ch (che - ponemang / tʃ /), ll (elle - doble L - ponema / ʎ /) (tulad ng sa

Portuges).
Digraph rr (erre - doble R, malakas R (tulad ng sa Portuges).
GRAMATIKA
Pangngalan
Hindi tulad ng Espanyol, ang mga pangngalan ay hindi sumusunod sa mga patakaran ng
Kasarian ng gramatikal, ang Artikulo 'el' ay karaniwang nakatayo sa harap ng bawat isahang
pangngalan. Gayunpaman, ang panuntunang ito ay hindi matigas, lalo na sa Zamboangueño,
dahil ang pormal na mode mula sa Espanya ay nangingibabaw kaysa sa karaniwan, lalo na sa
wikang nakasulat. Ang isahan na artikulong pambabae na "la" ay wala sa Chavacano, mas ligtas
na palaging gamitin ang 'el'.
Paghmabingin ang Talahanayan
ISAHAN CHAVACANO
(Pangkalahatan at CHAVACANO (Tinatanggap o hindi pangkaraniwan)
(PANGNGALAN) Karaniwan)
ANG BIRHEN el virgen la virgen (tinatanggap)
ANG DAGAT el mar la mar (tinatanggap)
ANG ARAW el luna el luna (hindi pangkaraniwan)
ANG TRAHEDYA el tragedia el tragedia (hindi pangkaraniwan)
Ang mga pangalan ng mga lugar at bagay ay maaaring panlalaki o pambabae. Para sa
pangngalan na pambabae mayroon tayong “o” wakas ng salitang panlalaki na pinalitan ng “a”.
Chavacano
ISAHAN (PANGNGALAN) Chavacano (Pambabae)
(Panlalaki)
o(a) GURO el maestro el maestra
o(a) ENHINYERO el engeniero el engeniera
o(a) MANANAHI el sastrero el sastrera
o(a) BATA el niño el niña
Tulad ng sa Espanyol, ang mga pangngalang Chavacano ay walang kasarian maliban kung
tumutukoy sa mga tao. Sa gayon, palaging panlalaki sila na ang artikulo ay karaniwang 'el'.
Ang mga lugar at bagay ay laging panlalaki. Para sa pangngalan na pambabae mayroon tayong
‘-o ’wakas ng salitang panlalaki na pinalitan ng‘ -a ’;
Marami sa mga salitang tumutukoy sa mga tao ay hindi pinapayagan ang pambabae na kasarian,
panlalaki lamang at hindi magtatapos sa '-o'.
Mga halimbawa: el alcalde, el capitan, el trader, el assistant, el chufer
Ang lahat ng mga pangalan ng hayop ay lalaki at ginagamit ang artikulong 'el'. Ang
pambabae na may '-a' ay medyo hindi pangkaraniwan.
Mga halimbawa: el gato, el puerco, el perro.
Sa Chavacano, ang mga artikulong Espanyol na 'los' at 'las' ay halos nawala para magamit sa
maramihan ng mga tao, lugar at bagay, maging pambabae o panlalaki. Ito ang Tagalog o
Cebuano ng ('mga'). Mayroong mga nagsasalita ng Chavacano, lalo na ang mga mas
matatandang Caviteño o Zamboangueños na may posibilidad na gumamit ng 'mana' kaysa sa
'maga‘.
MARAMIHAN
Chavacano (masculino) Chavacano (feminino)
(PANGNGALAN)
Mga guro maga maestro maga maestra
Mga enhinyero maga engeniero maga engeniera
Mga mananahi maga sastrero maga sastrera
Mga bata maga niño maga niña
Mga Apo maga nieto maga nieta
Sa pangkalahatan, ang mga titik na -s, -as, -os na pang-maramihan ng mga pangngalan sa
Espanyol ay hindi umiiral sa Chavacano. Ang nag-iisang anyo ng pangngalan ay mananatili
hanggang sa ito ay maramihan, kapag ang artikulong 'maga' o 'mana' ay tinanggal ang
pangangailangan para sa 's'.
HALIMBAWA:
maga caballeros (mali) maga caballero (tama)
maga dias (mali) mana dia (tama)
Gayunpaman, tinatanggap nang maayos ang paggamit ng pangwakas na para-es 'upang

gawing maramihan ang ilang mga salita na nagtatapos sa' -cion ‘.
HALIMBAWA:
:maga tentaciones, maga contestaciones, maga naciones, maga organisaciones
Ang mga panghalip na Chavacano ay batay sa katutubong Tagalog o Cebuano at may dagdag
na Spanish. Ang ilang mga panghalip ay hindi nagmula sa mga wikang ito, ngunit dapat.
Sa Chavacano de Zamboanga mayroong iba't ibang mga antas ng paggamit ng mga panghalip
na nakasalalay sa antas ng intimacy, pamilyar sa pagitan ng mga nagsasalita, ang kanilang
"katayuan", ang kalagayan ng pareho sa ngayon, na maaari ding maging karaniwan, pamilyar,
pormal. Ang mga karaniwang anyo ay, lalo na ang pangalawa at pangatlong pangmaramihang
tao, nagmula sa Cebuano. Ang pinaka pamilyar na nagmula sa Espanyol. Ang mga karaniwang
form, ginagamit para sa mga taong may "mababang" antas o pantay, o para sa mga miyembro
ng pamilya o higit na kaugnay, ay nagpapahiwatig ng impormalidad at hindi na kailangan ng
kabutihan sa pag-uusap. Maaari rin nilang ipahiwatig ang kabastusan, pagkakasakit o
kawalang-galang. Ang tinaguriang pamilyar na mga form ay ginagamit sa mga
pag-uusap sa pagitan ng mga tao ng parehong antas ng lipunan o pamilya, din sa mga pahayag
sa publiko. Ipinapahiwatig nila ang isang tiyak na paggalang, ginagamit sa "media", sa
edukasyon. Ginagamit ang mga pormal na anyo kapag hinarap ng mga tao ang iba na mas
matanda o mula sa mas mataas na antas ng lipunan o hierarchical. Ito ay ang anyo ng nakasulat
na wika.
Ang Zamboangueño ay ang nag-iisang pagkakaiba-iba ng Chavacano na nakikilala ang dalawang

uri ng 'kami', ang kasama at ang eksklusibo:
(kita) - kasama ang taong kausap mo, ang kausap.
(kame) - hindi kasama ang interlocutor.
Ang mga pandiwa ng Chavacano de Zamboanga karamihan ay nagmula sa Espanya, bihira

ang mga nagmula sa anumang katutubong wikang Filipino. Sa ganitong paraan, ang mga
pandiwa ay lubos na nag-aambag sa bokabularyo ng Zamboanga na napakalapit sa Espanyol.
Pangkalahatan ang infinitive ng pandiwa ay kapareho ng kaukulang Spanish infinitive na

binawas ang pangwakas / r /.
Mga halimbawa: hablar, poner, recibir, llevar
maging tuluy-tuloy: hablá, poné, recibí, llevá na may stress sa huling pantig.
Ang Chavacano (lalo na ang Zamboiangueño) ay gumagamit ng ilang mga salita bago ang
infinitive upang ipahiwatig ang pangunahing mga pagkakasunud-sunod ng mga pandiwa:
ya - Pangnagdaan
ok - Pangkasalukuyan
Hay – Panghinaharap
Infinitivo Infinitivo Infinitivo

Passado Presente Futuro Tense
Português Espanhol Chavacano
Cantar (KANTA) cantar canta ya canta ta canta hay canta
Beber (INOM) beber bebe ya bebe ta bebe hay bebe
Dormir (TULOG) dormir dormi ya dormi ta dormi hay dormi
Susi sa mga pagpapaikli: frm = pormal, inf = impormal, sg = sinabi sa isang tao, pl = sinabi
ng higit sa isang tao
English Chabacano de Zamboanga
Bienvenido (sg)
WELCOME
Bienvenidos (pl)
Como esta Usted? (frm)
How are you?
Que tal man usted? (inf)
Muy bien, gracias. Y tu? (inf)

Reply to 'How are you?'
Muy bien, gracias. Y usted? (frm)
SANGGUNIAN:
https://www.scribd.com/doc/170193821/Wikang-Maguindanao
https://tl.unionpedia.org/Wikang_Maguindanao
https://maguindang.blogspot.com/2020/11/tagalog-to-maguindanao-language.html
https://maguindanaopride.wordpress.com/maguindanaon-words-and-phrases-2/
https://en.wikipedia.org/wiki/Maguindanao_language
https://www.google.com/search?q=mga+halimbawa+ng+wikang+maguindanao&oq=mg
a+halimbawa+ng+wikang+maguindanao&aqs=chrome.0.69i59j0i22i30j69i60.11643j0j7
&sourceid=chrome&ie=UTF-8
https://scholar.google.com.ph/scholar?q=halimbawa+ng+wikang+chavacano&hl=en&as
_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart
https://www.coursehero.com/file/p1pj4qu/Halimbawa-ng-Creole-Mga-kataga-at-pangung usap-
sa-wikang-Chavacano-De-donde/
https://www.google.com/search?sxsrf=ALeKk02seD8Q7FnyNznuXrBriRZIaR-CsA:1625
820200728&q=Zamboanga+Chavacano+to+tagalog+translator&sa=X&ved=2ahUKEwi
Yu6GczNXxAhVUI6YKHYbfDtsQ1QIwGHoECBUQAQ&biw=1366&bih=600
https://glosbe.com/tl/cbk/Zamboanga%20Chavacano
STUDENT PROFILE
Pangalan : JACKELYN C. LAURENTE
Edad 23
Kaarawan : SETYEMBRE 19, 1997
Lugar ng Kapanganakan : Camagong, Tago, Surigao del Sur
Tirahan : Purok Dap-Dap, Camagong, Tago, Surigao del Sur
Email Address : jackelyn.laurente97@gmail.com
Contact Number 09303032681
Graduate School : Surigao del Sur State University
Tandag City, Surigao del Sur
Masters in Filipino Language Teaching
(MAFLT) 2019 - Present
Undergraduate : Saint Theresa College of Tandag, Inc.
Magsaysay St. Dagocdoc, Tandag
City
Bachelor in Secondary Education Major in Filipino (BSEd)

2017-2018
Mataas na Paaralan : Gamut National High School
Gamut, Tago, Surigao del Sur

2013-2014
Mababang Paaralan : Camagong Elementary School
Camagong, Tago, Surigao del Sur

FLT 204

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FLT 204

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LINGGWISTIKA: Kahulugan, Kahalagahan at Kasaysayan

Tagapag-ulat: Ivy Mae C. Montesclaros

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Ang Maguindanao, binaybay ding Magindanaw, na tinatawag ding Maguindanaon, grupong

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Ang lipunan ng Maguindanao ay t nakatuon sa pamilya, kasama ang mga manggagawang

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Bagaman maraming Maguindanao ang naninirahan sa o sa paligid ng mga lungsod sa gitnang

Sa pinakapayak na paglalarawan, ang Maguindanao ay nangangahulugang "mga tao ng

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Ang Maguindanao o Maguindanaon ay isang wikang Awstronesyo na sinasalita ng karamihan ng

Sa ugnayang linggwistiko, ang wikang Maguindanao ay nasa Malayo-Polynesian Family.

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Bata (bata) - Uata Bato

(bato) - Uatu Bahay

Sulat (magsulat) - Surat

Dugo (dugo) - Rugu Kilay

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Higa (humiga) – miga Hulog – Ulug

Dalawa – Dua Lakad - Lacao

Sampu – Sapulo Kahoy – kayo

Talahanayan ng ilang halimbawa ng mga salita at parirala ng WIKANG MAGUINDANAO

MAGUINDANAO FILIPINO ENGLISH

Embinabatan Pamilya Family

ama tatay father

ina nanay mother

wata anak child/son/daughter

kaluma asawa spouse/husband/wife

ali bunso youngest

kaka panganay(kuya/ate) oldest

Manga Hayop Animals

kalasan tandang rooster

nipay ahas snake

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

dumpaw daga rat

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

upa a manuk inahin hen

bedung/sika pusa cat

Panik kanu. Talus Akyat kayo. Tuloy po kayo Come on up.

Muli ako. Uuwi na ako. I’m going home.

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Ang Chavacano ay nangangahulugang “mababang kalidad, mababang-uri at payak”. Sa

Karaniwang binibigkas ng mga Zamboangueño ang pangalan ng wikang Chavacano, dahil

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

mga susunod na henerasyon ay nagpatuloy na gumamit ng kanilang

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Spanish-impluwensyang Portuges na Creole, na tinawag na ternateño o ternateño

SALIN: WIKANG FILIPINO

Lahat ng tao ay ipinanganak na malaya at pantay sa dignidad at karapatan.

Chavacano alphabet and pronunciation (Zamboanga dialect)

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

C = [s] kapag sinusundan ng e o i at [k] kapag sinusundan ng a, o at u. G =

[x] kapag sinusundan ng e o i at [g] kapag sinusundan ng a, o at u. Lord's

Prayer in Formal Chavacano of Zamboanga

Nuestro Tata talli na cielo,

Dale con nosotros el pan para cada dia.

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

tiene culpa con nosotros.

Asignatura:FIL 202 PANIMULANG LINGGWISTIKA

Philippine National Anthem (Chavacano de Zamboanga version)