WTK201U-İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 4: Joomla İçerik Yönetim Sistemi
Giriş
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte reklamlar, ürün
tanıtımları, alışverişler, güvenlik sistem yönetimleri,
uzaktan eğitim gibi birçok sektör internete yönelmiştir.
Özellikle sunucu firmaların artması ve oluşan rekabet
dolayısıyla hizmetlerin ucuzlaması internet sitelerinin
çoğalmasını tetiklemiştir. Açık kaynak kodlu yazılımların
uyarlanabilir, sağlam, hızlı ve güvenilir olması da kişisel
ve kurumsal Internet sitelerinin artmasını kolaylaştırmıştır.
Bu gelişmeler her kullanıcının kendine at bir web
sayfasını kolayca tasarlama düşüncesini geliştirmiştir.
Joomla Tarihsel Gelişimi
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte reklamlar, ürün
tanıtımları, alışverişler, güvenlik sistemi yönetimleri,
uzaktan eğitim gibi birçok sektör Internete yönelmiştir.
Dünyadaki popüler, kâr amacı gütmeyen, güçlü açık
kaynak kodlu içerik yönetim sistemlerinden biri
Joomla’dır. Ileri düzey kodlama bilgisi gerektirmeden
Joomla ile profesyonel görünümlü web siteleri olusturmak
mümkün olabilmektedir. Joomla, dünya çapında yüzlerce
geliştirici tarafından her gün güncellenmektedir. Bu
nedenle Joomla güvenlikli bir sistemdir. Günümüzde
Joomla binlerce eklenti ve tema seçeneği, kullanıcı dostu
ve mobil uyumlu arayüzleri ile milyonlarca kişinin tercih
ettigi bir web sitesi oluşturma yazılımı olmuştur. Joomla
ile kullanıcılar, rahatlıkla kullanabildikleri yönetim paneli
sayesinde kolaylıkla ve hızlı bir sekilde kurumsal web
siteleri, portallar, çevrimiçi dergi, magazin ve haber
siteleri, e-ticaret, okul siteleri gibi web siteleri yaratabilir.
Joomla, PHP ve MySQL ile geliştirilmiş açık kaynaklı bir
içerik yönetim sistemidir. Joomla ismi, “bir bütün olarak”
veya “hep beraber” anlamına gelen Swahili dilindeki
“jumla” kelimesinden gelmektedir. Joomla’nın kökleri
2001 yılında Avusturalya Miro Şirketi mühendisleri
tarafından geliştirilen Mambo açık kaynaklı içerik
yönetim sistemine dayanmaktadır.
Joomla’nın tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden
birisi kolaylıkla güncellenmesidir. Joomla’nın tercih
edilmesindeki diger önemli etkenlerden birisi ise
tasarımcının gereksinim duyduğu eklentilerin içerik
yönetim sistemine dahil edilebilmesidir.
Joomla’nın açık kaynak kodlu olması, resim ve çoklu
ortam galerisi, forum ve sohbet, takvim gibi çok sayıda
eklentiyi kullanıcılara sunması, kulanışlı araçları
sayesinde web sitelerine içerik eklemek ve içeriği
düzenlemenin kolaylığı, internet üzerinden ticaret yapan
kullanıcıların her ihtiyacına cevap verebilecek özelliklere
sahip olması ve daha başka avantajlı birçok özelliği onun
Wordpres’ten sonra en çok kullanılan ikinci içerik
yönetim sistemi olmuştur.
Joomla’nın Bileşenleri
Joomla güçlü ve güvenli yapısı ile öne çıkan, açık kaynak
kodlu içerik yönetim sistemlerinden biridir. Joomla ile
yüksek etkilesimli Web siteleri, bloglar, tartışma
forumları, çevrimiçi topluluklar, e-ticaret uygulamaları
gibi web siteleri geliştirilebilir. Joomla mimarisi
veritabanı, çatı (framework), bileşenler, modüller,
eklentiler, şablon ve web tarayıcısından oluşmaktadır.
Veritabanı (Database): Veritabanı verilerin kayıt edildiği,
düzenlendiği ve yönetildiği bir koleksiyondur. Kullanıcı
bilgilerini, içerikleri ve site için gerekli verileri kayıt eder.
Joomla sitesini yönetmek için yönetimsel bilgilerin kayıtlı
tutulduğu yerdir.
Joomla Çatısı (Framework): Çatı Joomla içerik yönetim
sisteminin inşa edildiği açık kaynak yazılım
koleksiyonudur. Üçüncü parti geliştiricilerin kısa sürede
kaliteli bileşenler geliştirebilmesi için Joomla ekibi
tarafından yaratılmıştır.
Bileşenler (Components): Sisteme eklemek istediğiniz
yeni bir özellik veya parçaya bileşen denir. Örneğin bir
alışveriş sitesini oluştururken ilgili bileşeni Joomla’ya
kurarsınız sitenizin iskeleti ortaya çıkar. Bunun sonrasında
bileşen üzerinde gerekli yapılandırmaları yaparak
istediğiniz özelliklere sahip bir web sitesi
olusturabilirsiniz.
Modüller (Modules): Modüller, tek basına veya
bileşenlerle etkileşimli olarak çalısan ve üyeden bağımsız
sabit içerikleri görüntüleyen eklentiler olarak tanımlanır.
Modüller, bileşenler gibi kolayca kurulup kaldırılabilir.
Örnegin; sitenize son eklenen içerikleri göstermek,
çevrimiçi üyelerin sayısını görüntülemek, anketlerin
gösterilmesini sağlamak, menüleri göstermek/gizlemek
gibi özelliklerin hepsi modüller aracılığıyla yapılandırılır.
Eklentiler (Plugin): Sitenin işleyisine katkı sağlamak
amacıyla üretilen küçük programcıklara eklenti denir.
Örneğin; kategori içinde arama yapmak, bir HTML
düzenleyicisiyle içerik girişini yapmak gibi işlevler bu
eklentilerle gerçekleştirilir.
Sablonlar (Templates): Sitenin içeriğine müdahale
etmeden görünümü değiştirmek için hazırlanan grafik
tasarımlarıdır. Sablonlar aracılığıyla kullanılan tasarıma
bağlı olarak renk değişiklikleri yapılabilir, modül
pozisyonlarını değiştirilebilir ve görünüm isteğe göre
düzenlenebilir. Bir web site tasarımcısı, HTML ve CSS
dillerini kullanarak da kendi şablonunu olusturabilir ve
web sitesini özellestirebilir.
Web Tarayıcısı (Web Browser): Kullanıcının etkileşime
geçtiği sunucudur. Kullanıcılara web sayfalarını iletir.
Kullanıcı ve sunucu arasında iletişim için HTTP (Hyper
Text Transfer Protokol) protokolu kullanır.
Joomla Kurulumu
Joomla, PHP dilinde geliştirilmiş sunucu tabanlı
uygulamadır. Joomla kurulumunu kendi bilgisayarınıza ya
da PhP ve Mysql hizmeti sağlayan bir web sunucusuna
yapabilirsiniz. Joomla’nın kurulumu için veri tabanı
MySQL 5.1 +, web sunucu Windows tabanlı bilgisayarlar
için WAMP, Linux işletim sistemine sahip bilgisayarlar
1
 WTK201U-İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 4: Joomla İçerik Yönetim Sistemi
için LAMP, çoklu platformu destekleyen XAMP,
Macintosh işletim sistemine sahip olan bilgisayarlar için
MAMP yazılımı gereklidir. Joomla’nın desteklediği
tarayıcılar; IE (Internet Explorer 7), Firefox, Google
chrome’dur. PHP 5.4+ veya PHP 5.3.10+ uyumlu ve SSL
(Secure Socket Layer – Güvenli Soket Katmanı)’lı bir
geçerli güvenlik sertifikası HTTPS için gereklidir.
Joomla kurulumu yapabilmek için Joomla resmi web
sayfasından son sürümü indirilir. Ardından inen dosya zip
dosyasından çıkarılır. Bunu gerçekleştirmek için winrar
gibi bir sıkıştırma proğramının bilgisayarınızda yüklü
olması gerekir. Bu klasör C:\Xampp\htdocs klasörü
içerisine yüklenmelidir. Htdocs klasöründe yer alan
Joomla klasörünün ismini örnegin Anadolu olarak
değiştirdiğinizde, yerel sunucu da Joomla içerik yönetim
sisteminin kurulumuna erişebilmek için
C:\localhost\anadolu olarak giriş yapmanız gerekir.
Joomla kurulum ekranının ilk sayfasında; site ismi, arama
motorları tarafından da kullanılabilecek web sitesi
açıklaması, e-posta adresi, yönetici kullanıcı adı ve
parolası veri giriş ekranları yer almaktadır. Sayfanın en alt
bölümünde kurulum tamamlanan sitenin ön yüzünü
çevrimdışı olarak ayarlanmasına izin veren seçenek
bulunur. Bir sonraki adımda veritabanı oluşturma
işlemenine geçilmektedir. Bunun için
localhost/phpmyadmin bağlantısına girip veri tabanları
sekmesinden yeni bir veritabanı oluşturulur. Bu adımda
veri tabanı yapılandırılırken dikkat edilmesi gereken
husus, kullanıcı adı ve şifre alanlarıdır. Bu alandaki
kullanıcı adı ve şifre, veritabanına erişim sağlayan
kullanıcı adı ve şifredir. Herhangi bir şifre oluşturulmak
istenmiyorsa kullanıcı adı root olarak girilmeli ve şifre ise
boş olarak kalmalıdır. Bir sonraki aşamaya geçtikten sonra
gelen ekranda çıkan bilgiler, kurulum süresince yapılan
işlemlerin tamamını inceleme fırsatı sağlar. “Kurulum
başarılı bir şekilde sonra erdi.” mesajını aldıktan sonra
Türkçe dil desteği paketinin sisteme yüklenmesi için
gerekli işlemlerin yapılması gerekir. Joomla içerik
yönetim sistemini sunucuya yüklemek için bir FTP
proğramına gereksinim vardır. CureFTP veya Fillezilla ile
rahatlıkla sunucuya Joomla’yı yükleyebilirsiniz.
Joomla Yönetim
Joomla yönetim panelinde “Makale İçeriği, Yapı Formatı,
Kullanıcılar, Yapılandırma, Eklentiler, Bakım, Kullanıcı
Kaydı, Popüler Makaleler, Yayınlanan Makaleler ve Site
Yönetimi” gibi farklı görevler için farklı menüleri
bulunmaktadır.
İçerik bir mesaj, bir yazar tarafından yazılmış bir makale
veya açıklamalar olabileceği gibi dinamik ve herkese açık
bir bilgi de olabilir veya bir baglantı bankası
(http://www.google.com.tr) da olabilir. Sitenizde yer
alacak yazı, görsel veya çoklu ortam ögeleri olan İçerik
sabit ya da değişken olarak ikiye ayrılır. Büyük sitelerde
içeriği organize etmek oldukça önemlidir. Joomla’da
siteye makaleler ve haberler eklemeden önce
olusturulacak makalelerin nasıl organize edilecegini
düşünmekte fayda vardır. İyi düzenlenmiş bir Joomla
sitesi, tüm dosyaları tek bir klasöre atılmış bir sabit disk
gibidir. Bu yapıda aranılan dosyanın bulunması oldukça
zor olur. İçeriğin hiyerarşik bir şekilde yapılandırılması
gerekir. Böylece hem site yöneticilerin hem de kullanıcılar
için aranılan içeriğin bulunması kolaylaşır. Web sitesi ne
kadar karmaşık ve geniş olursa olsun, sistem bu şekilde
yapılandırılırsa belli bir düzen kendiliğinden oluşacaktır.
Joomla bu açıdan oldukça esnek bir içerik yönetim
sistemidir. Joomla’da menü olusturmak için araç
çubuğundan Menü Yöneticisi> Yeni Menü Ekle ögesinin
tıklanması gerekir. Ardından menü başlığı, türü ve
menüye ilişkin açıklama eklenip kaydedilir ve menü
ekleme sayfası kapatılır. Ana menüye yeni menü ögesi
eklemek için Menüler> Ana Menü > Yeni menü ögesi ekle
seçeneğinin tıklanması gerekir. Joomla makalalelerden
oluşan bir içerik yönetim sistemi olduğu için bu
makalelere erişmek için menü sistemi kullanılır.
Kullanıcının bir kategoriye ya da bölüme erişebilmesi için
o ögenin mutlaka bir menüye bağlanması gerekir.
Bileşenler modüllere göre daha fazla özelliğe sahip olup
kendilerine özgü arayüzleri vardır. Joomla’nın 3.5
kurulumunda Akıllı Arama, Ara, Etiketler, Haber
Başlıkları, Iletişim, Joomla Güncelleme, Mesajlaşma,
Reklamlar, Yönlendirme ve Yükleme Sonrası Mesajlar gibi
bileşenler bulunur. Ticari ve ticari olmayan amaçlarla
reklamlarınızı yayınlamak için Joomla yeterli bir sistem
sunar.
Reklam yolundan ulasabileceginiz reklam yöneticisinde,
sistemde kayıtlı reklamlar listelenir. Ziyaretçilerin
reklamlara kaç kere tıkladığını takip etmek için bu bileşen
reklam modüllerin ile ortaklaşa çalışır.
Joomla’da eklentiler üst menüsünde; Eklenti Yöneticisi,
Modül Yöneticisi, Uyumlu Ekler, Sablonlar ve Dil
Yöneticisi yer alır.
Joomla’nın en öne çıkan özelliklerinden biri eklentiler
sayesinde genişletilebilir olmasıdır.
Joomla’da Uyumlu Ekler ögesi tıklanarak eklentilerin
detayları düzenlenebilir, etkileştirme ayarları
gerçekleştirilir. Web sitelerde kullanılan tasarımın
düzenlenmesini şablon yönetimi sağlar. İçerik yapısını
değiştirmeden, farklı temalar birkaç saniyede siteye
uygulanabilir.
Sitenizin varsayılan dil ayarlarını değiştirmek için dil
yöneticisini kullanmanız gerekmektedir.
Joomlada yardım menüsü Yönetim Paneli > Yardım
ögesine tıklanarak erişilebilir. Joomla geliştiricilere ve
kullanıcılara oldukça iyi destek hizmeti verir.
Kullanıcılara Joomla’daki temel bileşenler ve araçlar
hakkında içerik sağlarken geliştiricilere bilgi kaynakları
sunar. Yardım menüsünden; Joomla Yardım, Resmi
Destek Forumu, Resmi Türkçe Forumu, Wiki
2
 WTK201U-İÇERİK YÖNETİM SİSTEMLERİ
Ünite 4: Joomla İçerik Yönetim Sistemi

Belgelendirme, Joomla Eklentileri, Joomla Çevirileri,

Joomla Kaynakları, Topluluk Portalı, Güvenlik Merkezi,
Geliştirici Kaynakları, Stack Exchange (Soru- Cevap) ve
Joomla Alışveriş ögelerine erişilebilir.
Dünyanın en güçlü ve popüler, kâr amacı gütmeyen açık
kaynak kodlu içerik yönetim sistemi olan Joomla ile ileri
düzey kodlama bilgisi gerektirmeden kolaylıkla ve hızlı
bir şekilde kurumsal web siteleri, portallar, çevrimiçi
dergi, magazin ve haber siteleri, e-ticaret, okul siteleri gibi
dinamik ve işlevsel web siteleri oluşturulabilir.
Yardım Menüsü
Joomlada yardım menüsü Yönetim Paneli > Yardım öge-
sine tıklanarak erişileblir. Joomla geliştricilere ve
kullanıcılara oldukça iyi destek hizmet verir. Kullanıcılara
Joomla’dak temel blieşenler ve araçlar hakkında içerik
sağlarken geliştiricilere blog kaynakları sunar.