‫س‬

‫ت‬
‫یرا‬
‫و‬
‫نخس ت‬

‫دانش خانواده و جمعیت‬

 ‫فهرست‬

‫آسيب‌شناسي خانواده معاصر‬

‫ضعف كارآمدي خانواده‬
‫تأثیر رسانه‌ها‬
‫راه هاي ايمن سازي خانواده از آسيب‌ها‬
‫طالق‬
‫پيامدهاي طالق‬
‫كارهاي كاهش فروپاشي خانواده راه‬
‫منفورترين حالل‬
‫فصل چهارم‪ :‬ایمن سازی خانواده‬
 ‫آسيب شناسي خانواده معاصر‬
‫تغيير نگرش جوانان‬

‫سيطره تفكر مادي در جهان‬

‫‪ -1‬افزايش‬
‫كاهش قبح تك‌زيستي و تجرد‬
‫سن ازدواج‬
‫اشتغال به تحصيل‬ ‫مجرد‬ ‫و‬
‫زيستي‬
‫توقعات اقتصادي‬

‫تفكر زندگي ايده‌آلي‬

 ‫ا‪I‬فزا‪I‬يشا‪I‬ختالفاتخ‪I‬انوادگ‪I‬ي‪2-‬‬

‫‪ -‬عدم درك مثبت خود و‬

‫همسر و كاهش ارتباط مؤثر‬
‫و لذت بخش‬

‫‪ -‬توافق كمتر و اختالف بيشتر و‬

‫تمرکز بر رفتارهاي منفي‬
‫ك‪I‬اهشرضايتزناشويي‪-‬‬
 ‫ض‪II‬عفك‪I‬ار‪I‬آ‪I‬مديخ‪I‬انواده‪3- I‬‬

‫تحوالت گسترده در خانواده و پدیدار‬

‫شدن مشكالت‬

‫عدم حمايت و مراقبت‬ ‫عدم تنظيم رفتار جنسي و توليد مثل‬

‫عدم ارضاي نيازهاي عاطفي‬ ‫عدم آ‪I‬رامش رواني‬

‫عدم كنترل و نظارت‬ ‫عدم جامعه پذيري‬

 ‫تأثیر رسانه‌ها‬

‫‪:‬عوامل تضعیف خانواده‌ها‬

 ‫‪1‬‬
‫فق‪IIII‬ر دانش و‬
‫عوامل‬ ‫فقدان اطالعات‬ ‫اطالعات درباره‬
‫شناختي‬ ‫مورد نياز‬ ‫مسائل خانواده در‬
‫بدو تشكيل خانواده‬

‫مقدس نداستن خانواده‬

‫تقديس زدايي‬ ‫و حرم‪II‬ت ننهادن به‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ازدواج و‬ ‫كانون خانواده در‬
‫خانواده‬ ‫تضعي‪I‬ف خانواده موثر‬
‫است و بر عكس‬
‫انحرافات‬
‫شناختي‬ ‫نسبي­گرايي در‬ ‫از عوارض آ‪I‬ن نبود هيچ‬
‫‪2‬‬ ‫ارزشهاي اخالقي‬ ‫الگوي صحيح براي‬
‫پيرامون خانواده‬ ‫خانواده است‪.‬‬
 ‫‪3‬‬
‫استواري رابطه‬
‫نگرش اولويت‬ ‫همسران به ارتباط‬
‫عاطفي آنها‬
‫حقوق نس‪I‬بت به‬ ‫بستگي دارد و تقدم‬
‫تكاليف‬ ‫اداي وظيفه نسبت‬
‫به حقوق خود‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫نگرش‬ ‫عدم آگاهي از‬
‫ناصحيح‬ ‫چگونگي استفاده‬
‫حاصل از‬ ‫از رسانه­ها موجب‬
‫ضع‪II‬ف سواد‬ ‫تاثيرات مخرب‬
‫می‌گردد‪.‬‬
‫رسانه­اي‬
 ‫‪ -3‬عوامل رفتاري‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫اس‪I‬الم انس‪I‬ان را به‬
‫رويارويي‬ ‫ازدواج از م‪I‬ن به‬ ‫قناعت در امور‬
‫نامناس‪IIII‬ب با‬ ‫م‪I‬ا رس‪I‬يدن است و‬ ‫و‬ ‫مادي‬
‫مشكالت زندگي (‬ ‫رفع نيازهاي‬ ‫كمال‌گرايي در‬
‫مشكالت مي‌تواند‬
‫فردگرايي‬ ‫مشترك‬ ‫معنوي زياده‬ ‫امور‬
‫انس‪I‬ان‌ساز باشد و‬
‫س‪III‬بب استحکام‬
‫(خودخواهي در در خانواده‬ ‫مي‌خواند‪ .‬انتظار خواهي‬
‫گردد)‬ ‫خانواده‬ ‫زندگي مدرن‪:‬‬ ‫باال باع‪II‬ث طمع‬
‫نوع نگاه بايد‬ ‫عامل اختالفات‬ ‫گشت‪II‬ه و زندگي‬
‫عوض شود‪.‬‬ ‫خانوادگي)‬ ‫خانوادگ‪I‬ي را تلخ‬
‫مي كند‪.‬‬

‫بدگماني و سوء ظن به‬ ‫نگرش منف‪I‬ي ب‪I‬ه پندار‪ ،‬گفتار يا كردار همسر‬
‫‪4‬‬ ‫همسر‬ ‫باعث سلب اعتماد و نفرت مي‌شود‪.‬‬
‫ر‪I‬اه هاي ايمن‌سازي خانواده از آسيب‌ها‬

‫يادگيري مهارت‌هاي خانوادگي راهگشاي بسياري‬

‫از مشكالت است‪.‬‬

‫آ‪I‬موزش‪1-‬‬

‫خانواده موف‪I‬ق ب‪I‬ه پايش مستمر عملكرد و‬

‫تقويت نقاط قوت و از بي‪I‬ن بردن نقاط منفي‬
‫مي پردازد‪.‬‬
‫ارز‪I‬یابیمستمر ر‪I‬وا‪I‬بط خ‪I‬انوادگ‪I‬ی‪2-‬‬
‫‪-1‬برخ‪I‬ي عي‪I‬ب ه‪I‬ا شخص‪I‬ي اس‪I‬ت و لطم‪I‬ه ای ايجاد نمي‬
‫كند‪-2.‬اص‪I‬الح خود ‪-3‬پذيرش عذرخواهي ‪- 4‬انتقاد‬
‫پذير بودن‬

‫موا‪I‬جهه‪ I‬ص‪II‬حیح ب‪III‬ا عیوبهمسر ‪3-‬‬

‫‪-1‬كشف علت ‪-2‬تقويت نگرش منفي به خشم ‪- 3‬‬

‫توضيح وضعيت خود ‪-4‬همدلي ‪-5‬مراجعه به پزشك‬

‫مدیریتخشم‪ I‬و غضب‪4-‬‬

‫چگونگ‪I‬ي مواجه‪I‬ه ب‪I‬ا مشك‪I‬ل ب‪I‬ه ح‪I‬ل آ‪I‬ن كمك مي‌كند‪-1 .‬‬
‫از انباش‪I‬ت مشكالت جلوگيري كنيم ‪ -2‬ديدن مشكالت‬
‫به شكل مسأله ‪ -3‬فراگيري راه حل مسئله‬

‫ک‪III‬سبمه‪I‬ارتحلمسئله‪5- I‬‬
 ‫طالق‬
‫‪ -2‬عوامل‬
‫عوامل طالق‪:‬‬ ‫‪ -1‬عوامل‬
‫فرهنگي‪،‬‬
‫اقتصادي‬
‫اجتماعي‬

‫شيوه ناكارآمدی انتخاب همس‪I‬ر‪ ،‬آگاهي ضع‪I‬ف در ح‪I‬ل مس‪I‬ئله‪ ،‬عدم پرداخت‬
‫اندك‪،‬كاه‪II‬ش مسئوليت پذيري‪ ،‬توقعات‬
‫باال‪ ،‬عدم نگرش منف‪I‬ي به طالق‪ ،‬عدم نفق‪I‬ه‪ ،‬توقعات باالي اقتصادي‪ ،‬نوع و‬
‫ميزان اشتغال زن‬ ‫صداقت در معرفي‪ ،‬بي‌احترامي‬
‫عدم تواف‪II‬ق اخالق‪II‬ي همسران‪،‬‬
‫س‪II‬وء معاشرت و سوء رفتار‪،‬‬
‫فس‪II‬اد اخالق‪II‬ي زن يا شوهر‪،‬‬
‫اعتياد‪ ،‬شرابخواري‪ ،‬فحاشي‪،‬‬ ‫ع‪I‬وا‪I‬ملا‪I‬خالقي‪3-‬‬
‫خودخواه‪II‬ي‪ ،‬ضع‪II‬ف در حل‬
‫مسائل‬
 ‫ويژگ‪II‬ي هاي رواني و‬
‫عص‪I‬بي غي‪I‬ر قاب‪I‬ل تحمل‪،‬‬ ‫‪ -4‬عوامل‬
‫بدبين‪I‬ي شديد نس‪I‬بت به‬ ‫روانشناختي‬
‫همديگ‪I‬ر‪ ،‬باورهاي غير‬
‫انگيزه‌هاي‬ ‫منطقي‪،‬‬
‫واهي در ازدواج‬

‫رضايتمندي‬ ‫عدم‬
‫زناشويي‪ ،‬ناتواني‬
‫جنس‪II‬ي زن يا مرد‪،‬‬
‫تنوع‌طل‪I‬بي جنس‪I‬ي‪ ،‬عقيم‬
‫‪ -5‬عوامل‬
‫جنسي‬ ‫بودن مرد يا زن‪،‬‬
‫پيامدهاي طالق‬
 ‫مشكالت روح‪I‬ي متعدد مث‪I‬ل كاه‪I‬ش اعتماد ب‪I‬ه نفس‪ ،‬ياس‪ ،‬عذاب وجدان‪،‬‬
‫خش‪I‬م‪ ،‬فريب‌خوردگ‪I‬ي‪ ،‬افس‪I‬ردگي‪ ،‬فشار اقتص‪I‬ادي‪ ،‬تامي‪I‬ن مس‪I‬كن‪ ،‬شغل‬
‫بدون ثبات و سطح پايين و‪....‬‬

‫ف‪III‬ردي‪1-‬‬
‫نداشت‪I‬ن منزل‪I‬ت س‪I‬ابق نزد خانواده‪ ،‬كاه‪I‬ش ضريب امني‪I‬ت‪ ،‬محدودیت‌ها و‬
‫مشکالت ازدواج مجدد در فرزندان همچون‪ :‬مشك‪I‬ل عاطف‪I‬ي‪ ،‬فاق‪I‬د تربيت‬
‫هماهن‪I‬گ و يگان‪I‬ه‪ ،‬مشكالت مال‪I‬ي‪ ،‬افس‪I‬ردگي و خش‪I‬م‪ ،‬بي­ميل‪I‬ي به بازي‪،‬‬
‫زياده طلبي‬
‫خ‪I‬انوادگ‪I‬ي‪2-‬‬

‫بر ه‪I‬م خوردن تعادل روح‪I‬ي و متعاق‪I‬ب آ‪I‬ن نيروي انس‪I‬اني در توليد‬
‫خدمات‪ ،‬انحرافات اجتماع‪I‬ي‪ ،‬آس‪I‬يب­هاي اجتماع‪I‬ي مث‪I‬ل اعتیاد‪ ،‬خودكشي و‬
‫اجتماعي‬
‫‪3-‬‬‫اعتماد‪I‬جتماعي‬
‫مشکالت جنسي‪ ،‬كاهش ا‬
 ‫راهكار‪I‬هاي كاهش فروپاشي خانواده‬

‫‪ -1‬پيشگيري از ايجاد‬
‫تداوم عالق"ه و محب"ت بی"ن زوجی"ن و نه"ي از عوام"ل مخل‬
‫اختالف بين زن و‬
‫آن‪.‬‬
‫شوهر‬

‫‪ -2‬گذش‪I‬ت خردمندانه‬
‫ه"ر چن"د حقوق"ي نس"بت ب"ه ه"م دارن"د خردمندان ب"ه خاطر‬
‫براي پيشگيري از استحكام گذشت مي کنند‪.‬‬
‫طالق‬

‫داوران براي آشت"ي همس"ران تالش كنن"د‪ ،‬يك َح َكم از‬

‫خانواده زن و يك َح َكم از خانواده مرد‪.‬‬ ‫وساطتداورا‪I‬ن‪3-‬‬
 ‫‪ -4‬توج‪IIII‬ه به‬
‫اهميت فرزندان و عالقه به آينده آنها مي‌تواند مانع طالق باشد‪.‬‬
‫مشكالت فرزندان‬

‫‪ -5‬توج‪IIII‬ه به‬
‫پيامدهاي اقتصادي گاهي مردان به خاطر اين پيامدها از طالق منصرف مي‌شوند‪.‬‬
‫طالق‬

‫‪ -6‬وقوع طالق به‬

‫در قرآن تصريح به طالق با نيكي و خوشرفتاري است‪.‬‬
‫نيكي و زيبايي‬

‫اگ‪I‬ر طالق ب‪I‬ه درخواس‪I‬ت مرد باش‪I‬د دوران عده زن بايد در منزل‬
‫شوه‪I‬ر زندگ‪I‬ي كن‪I‬د‪ ،‬و س‪I‬عي در متمايل س‪I‬اختن همس‪I‬ر ب‪I‬ه سوي‬ ‫‪ -7‬ايجاد زمينه‬
‫خود داشت‪I‬ه باش‪I‬د‪ ،‬ت‪I‬ا در آخرين مرحل‪I‬ه‪ ،‬زندگ‪I‬ي را از فروپاشي‬ ‫آشتي مجدد‬
‫نگه دارد‪.‬‬
 ‫منفورترين حالل‬

‫گريز‬ ‫اگ‪I‬ر تداوم زندگ‪I‬ي مشترك موج‪I‬ب آسيب‬

‫ناپذيري‬ ‫جدي ب‪I‬ه خود يا فرزندان شود چاره­اي جز‬
‫طالق نيس‪I‬ت و بايد ت‪I‬ن ب‪I‬ه اين منفورترين‬
‫طالق‬ ‫حالل داد‬
 ‫ت‪III‬قويتف‪III‬ضايلا‪I‬خالقي‪1-‬‬
‫ترميم‬
‫نكوه‪I‬ش آس‪I‬يب رس‪I‬اني همس‪I‬ران ب‪I‬ه يكديگ‪I‬ر بعنوان يك قاعده‬
‫خانواده‬ ‫كلي قبل و بعد از طالق‬
‫آسيب‌ديده‬
‫از طالق‬

‫‪ -2‬پذيرش موقعيت جديد‬

‫كنارآمدن ب‪I‬ا س‪I‬ر درگم‪I‬ي ناش‪I‬ي از اين پديده‪،‬با فعالیت‌های‬

‫سرگرم كننده‪ ،‬ورزش و ‪...‬‬
 ‫ت‪III‬قويتپ‪III‬يوندهايا‪I‬جتماعي‪3-‬‬

‫روابط خويشاوندي‪ ،‬دوستي‪ ،‬همسايگي‪ ،‬حمايت‬

‫عاطفي و مراقبتي‬

‫ت‪III‬وجه‪ I‬ب‪III‬ه‪ I‬ن‪II‬يازهايف‪III‬رزندا‪I‬نپ‪III‬ساز طالق‪4-‬‬

‫سالمت رواني فردي كه نگهداري فرزند را بعهده مي‌گيرد و توجه‬

‫به تفکیک نقش والدینی از نقش همسری‬

‫ازدوا‪I‬ج مجدد ‪5-‬‬

‫ازدواج مجدد براي كاهش پيامدها مؤثر است هر چند‬

‫مشكالت خاص خود را دارد‪.‬‬