‫سالمت روان در نوجوانی‬

‫بهداشت روانی چیست؟‬

‫•بهداشت روانی همان سالمت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است‪.‬‬

‫•سازمان جهانی بهدا‪1‬شت‪«:‬توانایی کامل برای ایفای نقش های اجتماعی‪ ،‬روانی و جسمی»‪.‬‬

‫اهمیت توجه به بهداشت روانی‬

‫•در کشورهای صنعتی حدود ‪ 10‬درصد از افراد جامعه به نوعی به اختالالت روانی مبتال‬

‫هستند‪.‬‬

‫•الزمه شکوفایی استعدادها و توانایی های افراد جامعه دا‪1‬شتن سالمت روانی می باشد‪.‬‬

‫•در زندگی چگونه بودن خیلی مهمتر از بودن یا نبودن است‪.‬‬

‫•بهداشت روانی منحصر به بیماران روانی نیست‪.‬‬

 ‫پیشگیری‬
‫موقعیتمدار‪1.‬‬

‫ف‪111‬ردمدا‪1‬ر‪2.‬‬

‫سطوح پیشگیری‬
‫‪.1‬پیشگیری سطح اول(کاهش موارد جدید اختالل روانی)‬

‫‪. 2‬پیشگیری سطح دوم(کاهش زمان و میزان ناتوان کنندگی یک اختالل روانی است)‬

‫• در پیشگیری سطح دوم هدف اولیه درمان کامل یک اختالل است و هدف ثانویه کنترل بیماری‬

‫است‪.‬‬

‫‪.3‬پیشگیری سطح سوم(توانبخشی و کاهش آسیب های ایجاد شده ناشی از اختالل روانی)‬
 ‫موقعیت های تاثیرگذار بر بهداشت روانی‬
‫‪.1‬خانواده‬
‫‪.2‬مدرسه‬
‫•نقش مدرسه در بهداشت روانی دانش آموزان در سطح پیشگیری اولیه می باشد‪.‬‬

‫‪.3‬اجتماع (عوامل فیزیکی و انسانی)‬

‫•عدم برآورده شدن نیازهای اولیه‬

‫•ناکامی‬
‫•استرس‬
 ‫عوامل ارتقاء دهنده بهداشت روانی‬
‫•ورزش‬
‫• بکارگیری شیوه های صحیح کنترل هیجانات خود همراه با آرا‪1‬مش در مواجهه با فشارهای‬
‫مختلف زندگی‬
‫•اختصاص ساعات منظم به کار‪ ،‬فعالیت بدنی و اوقات فراغت‬
‫•تالش برای حفظ روا‪1‬بط سالم و سازنده با دیگران‬
‫•برنامه ریزی در جهت حل و رفع مشکالت و نگرانی های خویش‬
‫•صرف نیرو و وقت برای بهبود شرایط و موقعیت زمان حال‬
‫•رشد و تقویت اعتقادات مذهبی و عمل به آنها‬
‫•کسب و رشد مهارت های تحصیلی و شغلی‬
 ‫بهداشت روانی خانواده‪:‬‬
‫کمک به همه ا‪1‬فراد خانواده در جهت رشد و تکامل و بهره گیری از اس‪1‬تعدادها و توانایی های‬
‫هر فرد برای رسیدن به موفقیت‪ ،‬شادابی‪ ،‬سازگاری و سازند گی بیشتر‪.‬‬
‫خانواده‪:‬‬
‫نزدیک تری‪1‬ن و مداوم ترین ارتباطات اجتماع‪1‬ی را فراهم می س‪1‬ازد ‪ .‬فرد در خانواده رش‪1‬د می‬
‫کن‪1‬د و پای‪1‬ه های اص‪1‬لی شخص‪1‬یت و خص‪1‬وصیات رفتاری او شک‪1‬ل م‪1‬ی گیرد‪ .‬آموخته های‬
‫مستقیم و غیر مستقیم در خانواده بر سالمت روان آنها تاثیر می گذارد‪.‬‬
‫جامعه سالم‪:‬‬
‫از خانواده های سالم تشکیل یافته و خانواده سالم از ا‪1‬فراد سالم‬
‫والدین‪:‬‬
‫موظفن‪1‬د در خانواده شرایط‪1‬ی بوجود آورن‪1‬د ت‪1‬ا فرزندان در ابعاد جس‪1‬می‪ ،‬روان‪1‬ی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬
‫اخالقی و مذهبی رشد و تکامل یابند‪.‬‬
 ‫نظریه سیستمی خانواده‪:‬‬

‫•منشاء اختالالت روانی رفتاری نوجوان بیشتر در موقعیت و وضعیت خانواده فرد است تا‬
‫خود فرد‪ ،‬بنابراین درمان هم شامل کل اعضاء خانواده است‪.‬‬

‫•در یک خانواده بیمار‪ ،‬فرد دارای مشکل و اختالل می شود‪.‬‬

‫•رشد عاطفی _روانی و رفتاری هر یک از ما محصول روابط متقابل‪ ،‬در درون خانواده‬
‫است‪.‬‬
 ‫اهداف بهداشت روانی در خانواده‬
‫•تامین سالمت جسمانی‪ ،‬روانی‪ ،‬عاطفی‪ ،‬اجتماعی و اخالقی اعضای خانواده‬

‫•تالش برای شناخت رفتار خود و افراد خانواده‬

‫•برقراری روابط حسنه بین اعضای خانواده‬

‫•تقویت اعتماد و عزت نفس اعضای خانواده‬

‫•به وجود آوردن احساس رضایت از زندگی‬

‫•آموزش خانواده ها برای کمک به پیشبرد اهداف صحیح اجتماعی‬

‫•آموزش شیوه های فرزندپروری صحیح به وال‪1‬دین‬

‫چگونگی تاثیرگذاری خانواده بر بهداشت روانی نوجوانان‬
‫•ارضای نیازهای بدنی و مادی‬
‫•ارضای نیازهای روانی نوجوان‬
‫•توجه به تفاوت های موجود بین فرزندان و عدم مقایسه آن ها با یکدیگر‬

‫‪ 5‬مهارت برای آرامش در خانواده‬

‫•نظر خواهي در مورد مخارج زندگي‬
‫•داشتن برنامه و تنظيم وقت‬
‫•نظم و انضباط به جاي ا‪1‬ستبداد و خشونت‬
‫•همدلي و صميميت‬
‫•تقسيم كار‬
‫انتظارات نوجوانان از والدین‬
‫•محرم اسرار بودن‬

‫•مورد اعتماد بودن‬

‫•آزادی در تصمیم گیری‬

‫•توجه و عالقه مداوم والدین‬

‫•همخوانی در رفتار وا‪1‬لدین‬

‫•تشویق‬
 ‫ضرورت بهداشت روانی در مدارس‬
‫•رسیدن به اهداف آ‪1‬موزشی تعیین شده مستلزم وجود سالمت روانی در بین کارکنان و دانش‬
‫آموزان می باشد‪.‬‬
‫• تحقیقات زیادی ارتباط بین سالمت روانی دانش آموزان و پیشرفت تحصیلی آن ها را به‬
‫اثبات رسانده اند‪.‬‬
‫•وارد شدن افراد دچار اختالالت روانی به جامعه و بازار کار در صورت عدم توجه به این‬
‫مسائل در دوران مدرسه‪.‬‬
‫•تربیت دانش آموزان در تدریس کتب درسی خالصه نمی شود‪.‬‬
‫•پیشرفته ترین کشورها‪ ،‬دارای بهترین و عالی ترین مدارس هستند‪.‬‬

‫محیط فیزیکی مدرسه و بهداشت روانی دانش آموزان‬

‫•الگو بودن مشاور برای معلمان و دا‪1‬نش آموزا‪1‬ن‬
 ‫بهداشت روانی مسئولین مدرسه‬
‫•برگزاری دوره های آموزش‪1‬ی ب‪1‬ه منظور افزای‪1‬ش آگاه‪1‬ی معلمان و کارکنان مدرسه در‬
‫خصوص مسائلی چون رشد‪ ،‬یادگیری‪ ،‬شخصیت و سازگاری نوجوان‬

‫نقش مشاور در تامین بهداشت روانی در مدرسه‪:‬‬

‫•شناسایی عوامل مخل بهداشت روانی و عوامل ارتقاء دهنده بهداشت روانی‬
‫•توجه به تعارض نقش در نوجوان‬
‫•استفاده از تکنیک «روابط کمکی» کارل راجرز در ارتباط با دانش آموز‬
‫•توجه به همکاری متقابل خانه و مدرسه‬
‫•ایجاد انجمن خانه و مدرسه‬
‫اهداف انجمن خانه و مدرسه‬
 ‫توصیه هایی برای ارتقاء بهداشت روانی مدارس‪:‬‬
‫•آگاه سازی مسئولین مدرسه و معلمین در اتخاذ شیوه های ارتباطی و تربیتی مناسب‬
‫•رفع عوامل مخل بهداشت روانی معلمین‬
‫•ارتباط مستمر با خانواده دانش آموزان‬
‫•بهبود شرایط فیزیکی مدرسه‬
‫• برگزاری جلسات آگاه سازی برای دانش آموزان(آموزش مهارت های زندگی‪ ،‬کنترل استرس‬
‫و اضطرا‪1‬ب و ‪.)...‬‬
 ‫افسردگي در نوجواني‬
‫افسردگي در تمام سنين روي مي دهد و باالگو هاي پر دوام خلق آشفته ‪،‬کاهش عالقه به‬
‫فعاليت در بازي ‪،‬ورزش ‪،‬دوستي يا مدرسه و احساس کلي بي ارزشي تظاهر مي کند‬
‫و اثرات مخربي بر روي تکامل شناختي‪،‬ا‪0‬جتماعي و هيجاني نوجوانان مي گذارد‬
‫نوجوانا افسرده احساسي از تهي بودن و فقدان حاکميت پيدا مي کنند زياد به آينده‬
‫فکرنمي کنند و اگر هم بکنند به ان با بدبيني نگاه مي کنند نوجوانان افسرده ممکن‬
‫است‬
‫صبرو شکيبايي و توانايي کنترل کردن خود را از دست بدهند وبعدبه همين دليل احساس‬
‫‪ .‬گناه مي کنند‬
‫براي آنها مهربان و اجتماعي بودن دشوار است از اين رو آنها از ديگران اجتناب مي‬
‫‪ .‬کنند انرژي آنها کم است انگيزه هايشان از دست مي رود‬
‫نسبت به همه چيز بي عالقه مي شوند و در انجام امور روزمر ه شان ترديد و دودلي پيدا‬
‫مي کنند‬
‫در مقابل افسردگي نوجوانان‪،‬والدين چه کاري‬
‫مي توانند انجام دهند؟‬
‫مهمترین مساله پیشگيري از ايجاد افسردگي است در مورد نوجواناني که احساس تنهايي مي‬
‫کنند بايد به احساساتشان اهميت داده شود و بآنها صحبت و کمک شود که راههايي براي‬
‫مقابله با مشکل خود پيدا کنند و برنامه اي تدارک ديده ‪.‬شود که ساعات بيش تري با آنها‬
‫صرف شود تا در اثر تنهايي افسرده نشوند‬
‫اگر فکر مي کنيد نوجوانتان افسرده است با او حرف بزنيد هم دلي و هم دردي نشان دهيد‪.‬او را‬
‫تشويق کنيد در مورد مشکالت و ناراحتيش با شما صحبت کند ‪،‬راهي پيدا کنيد که نوجوان‬
‫شما بتواند با استرس وناراحتي خود مواجه شده و راه حلي براي آن پيدا کند ‪.‬به او بگوييد‬
‫که دوستش داريد و نگران حال او هستيد و مي خواهيد به او کمک کنيد‬
‫والدين بايد واقعيت هاي مربوط به بيماري فرزندان خود را درک کنند و نگرش خود را در قبال‬
‫بيماري تغيير دهند نبايد به طرزي انتقادي باآنها برخورد کنند که اين طرز برخورد احساس‬
‫بي ارزش بودن را در نوجوان افسرده دامن مي زند و به او احساس يک شکست خورده‬
‫ميدهد‪.‬اگر به پزشک مراجعه شدو براي نوجوان دارو تجويز شد او را به خوردن دارو‬
‫تشويق کنيد و در طول دوره بهبودي مراقب خطر خودکشي در او باشيد‬
 ‫والدين براي اينکه به استقالل نوجوان و فرزند خود‬
‫کمک کنند چه بايد بکنند ؟‬

‫در مورد نياز نوجوان به استقالل والدين بايد هماهنگ با اين پديده ي رشدي‬
‫عمل کنند آنان بايستي بتوانند با هم گام بردارند و پيش بروند يعني زماني که‬
‫احساس مي کنند مثال نوجوانشان در حال دور شدن از انها است نگران نشوند و‬
‫بدانند که اين مسئله يک پديده ي رشدي طبيعي است که در حال اتفاق افتادن‬
‫است‪ .‬يا زماني که نوجوان مي خواهد تجربه کند به وي احترام بگذارند و اجازه‬
‫دهند تا حدي خودش آزمون و خطا داشته باشد‪ .‬بهتر است به او دريک محدوده‬
‫امن اجازه ي ريسک کردن بدهيم البته نه به طور مطلق يعني در حوزه هايي‬
‫که احساس مي کنيم خطر کم تر است اجازه بدهيم خودش ريسک کند و‬
‫تصميمش را اعمال کند‪ .‬الزم است والدين بفهمند که نوجوان چه مي خواهد و‬
‫چه مي گويد ‪،‬خوب به عقايد و حرفهاي او گوش بدهند تا کامال منظور نوجوان‬
‫را بفهمند و با نگرش او آشنا شوند و متوجه شوند در ذهن او چه مي گذرد‪.‬‬
 ‫اين نوع گوش دادن را گوش دادن فعال مي گويند بايد روبه روي او نشست‬
‫و چشم در چشم واقعا بخواهيم که گوش دهيم و عقايدش را بفهميم‬
‫بايد بدانيم اين يک اکتشاف است يک اکتشاف دو نفره پس بايد با هم مسائل را‬
‫بررسي کنيم‪ .‬ممکن است آن چه که ما از ابتدا فکر مي کنيم بهترين راه نباشد‬
‫پس بايد با هم کشف کنيم وقتي او حرفهايش را گفت آنچه را شنيده ايم و‬
‫برداشت کرده ايم براي او بيان مي کنيم راجع به او هيچ قضاوتي نمي‬
‫کنيم ‪،‬افکارش را کوچک نمي شماريم و استداللش را مسخره نمي کنيم ‪،‬و‬
‫سريعا راهکار ارائه نمي دهيم اجازه مي دهيم گفتگو پيشرفت کند و تمام زوايا‬
‫مشخص شود وقتي ذهنيت او را شناختيد مي توانيد ذهنيت و اطالعات خود را‬
‫به او منتقل کنيد و وقتي اينکار را کرديد‬
‫اطالعاتتان با نوجوانتان يکي مي شود و مي توانيد با هم تصميم بگيريد‪.‬‬
 ‫ابتدا اجازه دهيد او راه حلش را با توجه به اين اطالعات مطرح کند شايد راه‬
‫حل او مناسب تر باشد در اين صورت آن را بپذيريد چنان چه ارتباطي گرم و‬
‫توام با احساس امنيت به دور از قضاوت ‪،‬توهين ‪،‬تحقير و سرزنش حاکم‬
‫باشد‪،‬نوجوان به راحتي مسائلش را مطرح مي کند و اين خود اطالعات الزم را‬
‫براي پيش بيني شرايط بعدي در اختيار والدين قرار مي دهد از سوي ديگر‬
‫داشتن ارتباط عاطفي با نوجوان مانع طغيانگري و لجبازي او مي شود‪ .‬براي‬
‫رسيدن به اين شرايط الزم است والدين اوقاتي با کيفيت را با نوجوان خود‬
‫سپري کنند در اين اوقات فقط کيفيت رابطه مهم است مدت زمان آن مي تواند‬
‫کوتاه باشد ولي کيفيت ارتباط بايد باال باشد بايد در اين اوقات والد و نوجوان هر‬
‫دو از با هم بودن لذت ببرند‬
 ‫ارتباط مثبت میان نوجوانان با پدران و مادران ‪ ،‬مهم ترین عاملی است که‬
‫نوجوانان را از انجام دادن اقدامات خطرناک باز می دارد‪ .‬والدین باید درباره ی‬
‫ریسک ها با نوجوانان خود حرف بزنند و نوجوانان خود را تشویق کنند که‬
‫درفعالیت های ورزشی و هنری مناسب حضور فعال داشته باشند‪ .‬الگو واقع شدن‬
‫پدران و مادران برای جلوگیری از انجام دادن اقدامات خطرناک از سوی‬
‫نوجوان ها بسیار اهمیت دارد‪ .‬لذا والدین باید الگوی رفتار مسئوالنه باشند‪ .‬مثالً‬
‫مراقب مقررات رانندگی باشند ‪ ،‬با سرعت مجاز رانندگی کنند ‪ ،‬ازمصرف الکل‬
‫و مواد مخدر خودداری کنند‪ .‬اما در نهایت والدین سعی نکنند در همه ی امور‬
‫خصوصی نوجوان ها مداخله کنند ‪ ،‬فقط در صورت نیاز داشتن نوجوانان به‬
‫کمک و حمایت در امور خصوصی آنها مداخله کنند و به این مسئله توجه داشته‬
‫باشند که با پیشرفت نوجوانی ‪ ،‬رفتار خطر جویی فروکش می کند و جای آن را‬
‫تصمیم گیری مسئوالنه می گیرد‪.‬‬
 ‫علت پرخاشگري و خشونت نوجوانان چيست ؟‬

‫پرخاشگری یکی از مشکالت رفتاری بسیار جدی و نگران کننده در نوجوانی است‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫در کنار ترس ازخودکشی و سوء مصرف مواد ‪ ،‬خشونت در نوجوان ها یکی از مهم‬
‫ترین نگرانی های والدین است‪ .‬از این واژه پرخاشگری و خشونت جهت بیان کردن‬
‫مفهوم بسیاری از انواع رفتارها استفاده می شود‪ .‬از جمله‪ :‬بدخلقی ‪ ،‬بحث و مشاجره‬
‫کردن ‪ ،‬زورگویی ‪ ،‬خراب کردن لوازم شخصی و بی رحمی نسبت به حیوانات وهم‬
‫چنین دعوا کردن‪ .‬پرخاشگری عموما ً یک شبه اتفاق نمی افتد بلکه در طول زمان‬
‫گسترش می یابد‪ .‬رفتارهای پرخاشگرانه ی ضعیف تر در کودکان نوپا به شکل گریه و‬
‫زاری کردن ‪ ،‬شکستن وسایل ‪ ،‬گازگرفتن ‪ ،‬لگد انداختن و اذیت کردن دیگران به طرق‬
‫دیگر که اکثراً در نتیجه ناکامی و عصبانیت به وجود می آید و عموما ً در مقابل هم‬
‫بازی ها و والدین بروز می کند – به ویژه آن هایی که پس از ‪ 1‬سالگی نیز ادامه می‬
‫یابد – کودکان را مستعد پرخاشگری در دوره ی نوجوانی می کند و می توان گفت‬
‫کودکی که رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه را به نمایش می گذارد به احتمال زیاد‬
‫این کار را در دوران نوجوانی هم انجام می دهد‪.‬‬
 ‫تفکر و رفتار کودکان پرخاشگر با سایر کودکان فرق دارد‪ .‬اغلب آن ها یک‬
‫باور کلی دارند که جهان سرشار از خشونت است و مردم همگی نسبت به این‬
‫افراد خصومت دارند ‪ ،‬بنابراین در محیط اطراف شان به دنبال شواهدی برای‬
‫تایید این باور می گردند و از رفتارهای دیگران برداشت منفی دارند و تصور‬
‫می کنند مردم درصدد آسیب رساندن به آن ها هستند ‪ ،‬بنابراین این ها اغلب‬
‫ترجیح می دهند برای حل کردن مشکالت شخصی شان راه حل های‬
‫پرخاشگرانه پیدا کنند‪ .‬یکی از عوامل مستعد کننده ی پرخاشگری ‪ ،‬واقع شدن‬
‫فرد در معرض خشونت در خانه یا در رسانه ها و نوجوانانی رفتارهایی را که‬
‫تجربه می کنند ‪ ،‬تقلید می کنند‪ .‬و به عالوه قرار گرفتن در معرض خشونت ‪،‬‬
‫می تواند موجب تحریک سایر رفتارهای پرخاشگرانه بشود و وجود خشونت‬
‫در رسانه ها بر شدت خشونت می افزاید‪.‬‬
 ‫پرخاشگری نوجوانان تحت تاثیر رفتار والدین هم هست ‪ ،‬اکثر این نوجوانان در‬
‫خانواده های خشن بزرگ شده اند‪ .‬چنین والدینی توجهی به نوجوانان ندارند ‪،‬‬
‫نیازهای عاطفی آن ها را تامین نمی کنند و برای کنترل کردن فرزندان شان از‬
‫رفتارهای منفی مثل تنبیه کردن ‪ ،‬سرزنش کردن یا داد زدن استفاده می کنند ‪،‬‬
‫بنابراین این نوجوانان فکر می کنند رفتار پرخاشگرانه بهترین راه حل مشکالت‬
‫است‪ .‬نوجوانانی که عادت دارند در خانه جنگ و نزاع ببینند ‪ ،‬به احتمال زیاد در‬
‫زندگی خودشان هم این رفتارها را به نمایش می گذارند‪ .‬پرخاشگری می تواند به‬
‫واسطه ی برخی از اختالالت روانی و عصبی نیز ایجاد شود ‪ ،‬نوجوانانی که با‬
‫اختالالت خلقی از قبیل افسردگی و اختالل دو قطبی اختاللی است که دارای دوره‬
‫ها یا نوبت هایی از افسردگی و برعکس آن شادی بیش از حد و شیدایی می باشد‬
‫روبه رو هستند در معرض خطر جدی پرخاشگری می باشند‪.‬‬
 ‫آسیب دیدگی شدید مغز به واسطه ضربه یا عوامل عصبی دیگر یا داشتن هوش کم‬ ‫‪‬‬
‫تر از متوسط از جمله عوامل مستعد کننده ی پرخاشگری در نوجوانان است‪.‬عواملی‬
‫که باعث افزایش ناکامی افراد می شود خطر پرخاشگری را افزایش می دهد ‪ ،‬مثالً‬
‫ناتوانی های یادگیری بلند مدت ‪ ،‬میل به پرخاشگری را در نوجوان ها افزایش می‬
‫دهد‪ .‬زندگی در موقعیت اجتماعی – اقتصادی پایین نیز می تواند منجر به ناکامی و‬
‫ناتوانی فرد و در نتیجه موجب پرخاشگری شود‪ .‬گاه خشونت نشانه ی توجه جویی‬
‫نوجوان است‪ .‬به ویژه نوجوانان نسبت به نظر و توجه هم ساالن خود‬
‫اهمیت می دهند ‪ ،‬همانند سازی با هم ساالن یا وابستگی به آن ها عامل مهم دیگری‬ ‫‪‬‬
‫در پرخاشگری نوجوانان است ‪ ،‬به ویژه نوجوانانی که توسط والدین شان طرد شده‬
‫اند برای کسب حمایت و تایید شدن به‬
‫سوی هم ساالن کشیده می شوند ‪ ،‬چنین نوجوانانی در مدرسه ضعیف هستند و به‬ ‫‪‬‬
‫دنبال افرادی می گردند که مانند خودشان باشند‪.‬‬
‫آن ها نیاز دارند با کسی سازگاری نشان دهند و به خودشان ثابت کنند که خوب‬
‫هستند ‪ ،‬چون همواره مورد ناکامی و بی مهری قرارگرفته اند ‪ ،‬از این رو‬
‫احتمال دارد دست به اعمال خشونت بار بزنند و هم دیگر را برای این اعمال‬
‫مورد تشویق قراردهند‪ .‬اغلب نوجوانان مبتال به پرخاشگری ‪،‬مهارت های‬
‫اجتماعی خوبی ندارند ‪ ،‬قادر به فهم افکار و احساسات دیگران نیستند ‪ ،‬اغلب‬
‫تصور می کنند دیگران پرخاشگرتر هستند و می خواهند به آن ها صدمه بزنند‬
‫و دنیا یک مکان پرخاشگرانه است ‪ ،‬درنتیجه در ارتباطات اجتماعی شان‬
‫رفتار پرخاشگرانه دارند‪.‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫والدين در مقابل ر(فتار پرخاشگر(انه نوجوانان چه کاري‬
‫بهتر است انجام دهند ؟‬

‫اوالً والدین باید تشخیص بدهند که آیا پرخاشگری نوجوان شان یک رفتار گذرا و‬
‫موقتی است با احتمال تبدیل رفتار پرخاشگرانه به یک مشکل وجود دارد ؟ یک توصیه‬
‫ی مفید برای والدین این است که رفتار پرخاشگرانه وقتی که با رفتارهای ضد‬
‫اجتماعی دیگری مانند عدم پیروی از والدین یا معلمان ‪ ،‬سرپیچی کردن از افراد‬
‫صاحب قدرت ‪،‬دروغ گویی یا دزدی ‪ ،‬مدرسه گریزی ‪ ،‬فرار از خانه و آتش بازی ‪،‬‬
‫همراه است می تواند علتی برای نگرانی بیش تر باشد‪.‬‬
‫از دیگر نشانه های خطر این است که پسر یا دختر نوجوان شان بیش از پیش نمی‬
‫تواند جلو خشم خودش را بگیرد‪.‬‬
‫نوجوانانی که قبل از عمل کردن نمی توانند فکر کنند یا نوجوانانی که تحمل ناراحتی‬
‫آنها کم است با احتمال بیش تری اقدام به خشونت می کنند‪.‬‬
‫از طرفی ‪ ،‬هنگامی که پرخاشگری مدت زمان طوالنی ای تداوم داشته باشد مشکل‬
‫ساز در نظر گرفته می شود‪.‬‬
 ‫بنابراین رخدادهای اتفاقی پرخاشگری یا دوره های کوتاه مدت رفتارهای‬
‫پرخاشگرانه نگران کننده نیست‪.‬‬
‫عموما ً رفتارهای پرخاشگرانه ای که زود شروع می شود و طوالنی تر باقی می‬
‫ماند مشکالت جدی تری است ازآن جایی که والدین اغلب از خشم ‪ ،‬ارزیابی درستی‬
‫ندارند ‪ ،‬نمی توانند با خشم نوجوانان شان برخورد درستی داشته باشند‪.‬‬
‫ممکن است حتی منکر آن شوند که نوجوانان شان اصوالً عصبانی هستند ‪ ،‬ممکن‬
‫است خشم فرزندان شان را نادیده بگیرند ‪ ،‬ممکن است یا بد رفتاری و مجازات‬
‫بخواهند این خشم را از بین ببرند ‪ ،‬ممکن است با آن کنار بیایند ‪ ،‬مثالً به فرزندان خود‬
‫رشوه بدهند و از محدودیت قایل شدن دست بردارند‪.‬‬
‫این اقدامات سبب می شود که نوجوان ها نتوانند به پدر و مادرشان بگویند از چه ناراحت‬
‫هستند ‪ ،‬و وقتی والدین نمی توانند به درستی با خشم فرزندانشان برخورد کنند ‪ ،‬خشم‬
‫تولید مسئله می کند‪.‬‬
 ‫ثانیا ً والدین باید به نوجوانان خود کمک کنند تا احساسات و خشم آن ها به‬
‫صورتی مناسب ظاهر شود و ازانباشته شدن عصبانیت در آن ها جلوگیری به‬
‫عمل آید‪.‬‬
‫موثرترین روش برخورد این است که به آن ها کمک کنند تا احساس ناراحتی و‬
‫رنجش خود را ابراز و علت عصبانیت خود را بازگو کنند‪.‬اگر نوجوانی هیجانات‬
‫‪ ،‬ناراحتی ها و مخالفت های خود را ابراز می کند‪ ،‬نباید این کار او را نوعی بی‬
‫ادبی یا بی احترامی تلقی کنند‪.‬به نوجوانان اجازه دهند آزادانه مخالفت و اعتراض‬
‫خود را ابراز کنند ‪ ،‬اما نه با تندخویی این کار به نوجوانان کمک می کند که‬
‫روش صحیح ابراز کردن خشم و برقراری ارتباط مناسب با دیگران را یاد‬
‫بگیرند‪.‬هدف اصلی والدین باید این باشد که به نوجوانان خود احساس بهتری در‬
‫مورد خودشان بدهند و بدانند چه عواملی باعث عصبانیت آن ها شده است‪.‬‬
‫والدین باید با مهر و محبت به حرف های نوجوان خود گوش کنند ‪ ،‬باید بدانند‬
‫که نصیحت کردن ‪ ،‬مرعوب سازی یا بد زبانی راه حل نیست ‪ ،‬بلکه باید‬
‫سئوال کنند و بدانند نوجوان شان از چه خشمگین است ‪ ،‬باید علت را پیدا کنند‬
‫تا بتوانند راه حلی برای مشکل او ارائه بدهند و به او کمک کنند‪.‬‬
‫والدین باید به نقاط قوت نوجوانان بیش تر توجه کنند ‪ ،‬از توهین کردن ‪،‬‬
‫تحقیر کردن و انتقاد کردن افراطی نوجوانان بپرهیزند‪.‬‬
‫بیش تر از تشویق استفاده کنند و بدانند که تنبیه کردن روش اصلی کنترل‬
‫کردن رفتار نوجوانان نیست و سرزنش کردن مداوم یک نوجوان در نهایت به‬
‫عصبانیت ‪ ،‬رنجش و رفتارهای تهاجمی منجر می شود‪.‬‬
‫والدین باید در مورد چگونگی برخورد با نوجوانان خود اتفاق نظر داشته باشند و بدانند شیوه‬ ‫‪‬‬
‫ی بروزآن ها در مورد مسائل و مشکالت ‪ ،‬در آینده الگوی فرزندان شان به شمار می آید ‪،‬‬
‫اگر والدین خشم و عصبانیت خود را با روش هایی چون داد وفریاد ‪ ،‬پرتاب کردن وسایل یا‬
‫کتک زدن ابراز کنند ‪ ،‬فرزندان آن ها نیز احساسات خود را با همین روش ها نشان خواهند‬
‫داد ‪ ،‬پس والدین باید سعی کنند الگوی مناسبی برای فرزندان شان باشند ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫اگر بر سر فرزندان تان داد بزنید آن ها نیز چنین خواهند کرد ‪ ،‬اگر نوجوانان تان را تهدید‬ ‫‪‬‬
‫کنید ‪ ،‬این برخورد آن ها را عصبانی می کند و موجب پرخاشگری شان خواهد شد‪.‬‬
‫در نهایت اگر والدین به یکدیگراحترام نگذارند بدیهی است که فرزندان آن ها نیز رفتار‬ ‫‪‬‬
‫مشابهی خواهند داشت‪.‬‬
‫والدین باید با نوجوانان ارتباطی گرم و عاطفی برقرار کنند ‪ ،‬برای نوجوانان ارزش قایل‬ ‫‪‬‬
‫شوند و هم چنین در حل کردن مسائل جاری نوجوانان به جای پرخاشگری رفتاری منطقی‬
‫نشان دهند تا برای آن ها‬
‫الگوی خوبی باشند‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫‪ ‬رقیه( نعمت دوست حقی‬
‫‪ ‬ماریا سلطانی‬
‫پزشکی ‪91‬‬ ‫‪‬‬