Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .

org/makale/265

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah

Güler)
25 Eyl, 14:13 (Pazar, 25 Eylül 2011, 14:13:53) – Yazdır

Tweet (https://tw tter.com/share)

Anadolu…

Güneş n doğduğu toprak.

N ce yerleş m yer ve k m ler ç n mantığa zor oturtulan b r köprü…

M yosen Dönem t bar yle Anadolu plakası ve Arap Yarımadası çarpışarak B tl s Den z 'nde sular çek lmeye başlar,
yüksel r ve türler ç n kıtalar arası geç ş sağlanab lecek b r kara köprüsü konumuna ulaşır. Gerek 23 m lyon yıl öncek
Memel ler Göçü ç n gerekse 17 m lyon yıl öncek Hom no d Göçü ç n b r geç ş hattıdır ve toprakları çer s nde Alt
M yosen Dönemden başlayan çok gen ş yelpazede nanılmaz güzel korunmuş fos l yataklarıyla kend s n göster r
Anadolu.

Bu fos l yatakları üzer nden araştırma yapacak olursak Anadolu üzer nde muazzam derecede gen ş b r yelpazede
fos l çeş tl l ğ yle karşılaşırız.

Türk ye üzer nde Hom no d fos l yataklarından bahsedecek olursak 4 türle bu sınır ç z leb l r. Alt - Orta M yosen le
tar hlend r len (15 m lyon yıl önce) Paşalar bu fos l yataklarından en esk s d r. Paşalar'ı Orta Anadolu da Çandır tak p
eder. Bu k yataktak hom no d fos ller 2 türle tanımlanırlar. Yaklaşık 10 m lyon yıl önces le Ankara S nap
Formasyonu da Ankarap thecus metea le karşımıza çıkar ve son olarak Çankırı Çorakyerler 8-7 m lyon yıl önces
fos ller le kend s n göster r.

1 -> 7 12.7.2014 15:49

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/265

Bu lokal teler n yanında Muğla, Burdur- Elmacık, S vas- Hayranlı ve Hal m nhanı g b fos l lokal teler de mevcuttur.

B zler kazılarda bu fos l lokal teler nde hom no d denen pr mat fos ller n n yanında; Hortumlug ller (Probosc dea),
Otçullar (Rum nant), Etç ller (Carn vorlar), Gergedang ller (Rh nocerat dae), Küçük Memel ler (Kem rgenler,
Tavşang ller, Böcekc ller), Atg ller (Equ dae), Domuzg ller (Su dae) g b a lelere a t evr msel atasal formlarının
fos ller ne rastlamaktayız.

PAŞALAR KAZISI

1965–1969 yılları arasında gerçekleşt r len Türk ye Neojen L ny t Araştırmaları Programı sırasında Paşalar Fos l
Lokal tes yle orman yolu açılırken ortaya çıkmıştır. 1983’den ber d r s steml olarak yürütülen kazıların Kazı
Başkanlığını Prof. Dr. Berna Alpagut yapmaktadır.

Paşalar Fos l Lokal tes Kuzeybatı Anadolu’da Gönen Çanağı d ye b l nen havzanın güney nde, Bursa’nın
Mustafakemalpaşa lçes ne bağlı Paşalar Köyü sınırları çer s nded r. Fos l yatağı köye paralel olarak kuzey-güney
doğrultusunda uzanmaktadır.

2 -> 7 12.7.2014 15:49

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/265

Alt-Orta M yosen döneme tar hlend r len Paşalar Fos l Lokal tes , Anadolu’nun Neojen sınıflandırmasına göre
tanımlanmış, yaklaşık olarak günümüzden 15 m lyon yıl esk ye tar hlend r lm ş 12 fauna grubundan b r s d r. Bu
yatağın tar hlend rmes yapılırken b yokronoloj k yaşlandırmasının yanı sıra ESR (Elektron Sp n Rezonans), Doz
Har talama Yöntem olarak b l nen Uranyum-Toryum değerler n n ölçülmes ve Jeok myasal Yöntemlerden b r olan
Paleomagnet zma le tar hlenme tekn kler kullanılmıştır.

Fos l yatağında lk kez 1969-1970 yıllarında ünlü Paleontolog H. Tob en sadece k dönem kazı gerçekleşt rm ş ve
Pr mata takımına a t 100’ün üzer nde zole d şe rastlayarak 1977 de lk yayını çıkarmıştır. 1983’den t baren s steml
olarak her yıl kazılar Prof. Dr. Berna Alpagut başkanlığında devam etmekted r.

Paşalar fos l yatağının strat graf s ne göre en alttan başlayarak sırası le konglomera, Alt kalkerl s lt, Yeş l ms Gr
nce kum, Üst kalkerl s lt katmalarının tabakalaştığı görülür. Fos ller alt ve üst kalkerl s lt tabakaları arasına sıkışmış
yeş l ms gr nce-orta kum ün tes çer s nde korunmuş durumdadır.

3 -> 7 12.7.2014 15:49

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/265

Paşalar tafonom s ne değ necek olursak, fos ller n gömülmeden önce b r süre, açık b r havada kaldığını daha sonra
bu ün teler arasında taşınarak depolandığı görülür.

Paleoekoloj s trop kal ya da yarı trop kal mevs msel b r kl me bağlı Açık Hab tat ve Afr ka’nın trop kal ormanlarında
yaşayan faunalar le hab tat benzerl k göstermekted r.

Paşalar Faunası, Avrupa, Asya, Afr ka ve Kuzey Amer ka kökenl 58 türü çeren en zeng n b r faunalardandır.
Etç llerden, küçük memel lere, Hortumlug llerden, Atg llere, Toynaklılara, Gergedang llere, Domuzg llere, Otçullara ve
Hom no dea olarak b l nen Kuyruksuz Büyük Maymung llere a t fos l türler bulunmaktadır.

Carn vorlardan (Etç l) Urs dae (Ayıg ller), Mustel dae (Sansarg ller), Hyaen dae (Sırtlang ller), Fel dae (Ked g ller) ve
V verr dae (M sk Ked s g ller) a leler e a t örnekler bulunur. Küçük memel ler olarak b l nen Rodent a (Kem rgenler),
Lagomorpha (Tavşang ller), Insect vora (Böcekc ller) g b takımlara a t lk kez Paşalarda görülen örnekler zole
d şlerden tanımlanmıştır. Daha da görkeml s Probosc dea (Hortumlug ller) den Gomphother um paşalerense
Paşalar’a özgü b r f l türüdür ve burasıyla özdeşleşt r l r. Probosc d takımına a t tanımlanan De nother um d ye b l nen
b r F l türüyle daha Paşalar’da karşılaşılır. Gergedang ller Paşalar lokal tes nde 2 türle tanımlanır ve Begether um
tekkaya sadece Paşalar’dan b l nmekted r. Bu faunayı dört türüyle Su dae (Domuzg ller); Anh ther um türüyle Equ d
(Atg ller); sek z türüyle Rum nant a (Otçullar) tak p eder. Ungulata (Toynaklılar) takımına a t de Afroarab stan
dışındak en esk , Paşalardan b l nen toynaklı türlerle karşılaşılır.

4 -> 7 12.7.2014 15:49

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/265

Hom no dlere a t fos l kayıtlar da öneml ölçüde zole d şlerden oluşan ve sayısal olarak Dünya Pr mat Kuşağı
üzer nde 1800 lere ulaşan ender örneklerden b r d r. Dünya üzer nde böyles ne zeng n ve eşs z b r lokal teyle
karşılaşmak ht maller dah l nde çok düşük b r dereceded r. Ayrıca bu fos ller sadece zole d şlerden oluşmaz;
Hom no dlere a t alt ve üst çene (max lla ve mand bulae), vücut kem kler örnekler yle de b l n r.

Doğa Tar h araştırmak öyles ne eşs z b r çalışma sahasıdır k fos ller n gün ışığına çıkmasına şah t olmak hatta b r
f l etken olmak, nsanın ve onunla b rl kte evr len türler n varlığına ışık tutmak kel melerle anlatılan türden değ ld r.

5 -> 7 12.7.2014 15:49

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/265

Kaynakça

Prof. Dr. Alpagut, B. 23. Kazı Sonuçları Toplantısı 1. c lt 2001

Prof Dr. Alpagut, B.13. Kazı Sonuçları Toplantısı 1990

Yard. Doç. Dem rel, A. “Tafonom k Anal zlerde Taramalı Elektron M kroskobu Kullanımı: Rudabanya ve Paşalar
Küçük Memel Kalıntıları Üzer nde Karşılaştırmalı B r Anal z”

Gençtürk, İ. “M yosen hom no dlernı̇ n (Paşalar Kazısı) çı̇ ğneme dı̇ şlerı̇ nı̇ n aş nmas ve kontak yüzlerı̇ nı̇ n morfo-
metrı̇ k etüdü”

[http://www.mustafakemalpasa-bld.gov.tr/?act=deta l& d=24&/pasalar-kaz s (http://ap -read.facebook.com

/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.mustafakemalpasa-bld.gov.tr%2F%3Fact%3Ddeta l%26 d%3D24%26%2Fpasalar-
kaz s &h=fAQHmJv-4&s=1)]

Yazan: Gülşah Güler (Ankara Ün vers tes Paleoantropoloj Anab l m Dalı, Evr m Ağacı Okuru)

Düzenleyen: ÇMB (Evr m Ağacı)

Et ketler:

Paylaş & yorum yap

Tweet (https://tw tter.com/share)

6 -> 7 12.7.2014 15:49

Anadolu'da Evr m: Paşalar Fos l Yatağı (Gülşah Güler) – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/265

7 -> 7 12.7.2014 15:49