Unang Digmaang Pandaigdig o “The Great War”Ang Unang Digmaang Pandaigdig ay isang pandaigdigang digmaang

naganap mula 1914 hanggang 1918 na kinasangkutan ng mga makapangyarihang bansa sa mundo na noon ay
napapangkat sa dalawang magkalabang alyansa:
ang Alyadong Puwersa (batay sa Tatluhang Kasunduan ng Imperyong
Briton, Imperyong Ruso at Pransiya) at Puwersang Sentral (mula naman sa Tatluhang Alyansa ng Imperyong Aleman,
Awstriya
-
Unggriya at Italya). Ang digmaan ang ikaanim sa pinakamapinsalang giyera
sa kasaysayan
ito ay napalamalaking
digmaan sa mundo mga competition na nag uunahan upang may maakong iba.
Ano Ang Sanhi ng Digmaan? *Pagkakaroon ng mga Alyansa *Pag
-
unlad ng Kapitalismo na naging sanhi upang
palaganapin ang Imperyalismo *Nasyonalismo *
Arms race *Iba’t ibang krisis na kinaharap • Ang pagbaril kay Artsiduke
Francis Fernando ng isang makabayang Serbiyo noong ika
-
28 ng Hunyo, 1914 ang itinuturing na siyang pinakasanhi ng
pagsisimula ng digmaan. Nagsimula ito noong ika
-
28 ng Hulyo, 1914 nang
magpahayag ng pakikidigma ang Awstriya
-
Unggriya laban sa Serbiya na siya namang nagbunsod sa dalawang magkalabang alyansang nabanggit, kasama na maging
ang kani
-
kanilang kolonya, na makibaka sa isa't isa. Makalipas ang ilan pang linggo, ang digmaan ay tul
uyan nang
lumaganap sa buong mundo
Mga Kaganapan sa Digmaan TAON MGA PANGYAYARI 1914
•Pagpatay kay Archduke Franz Ferdinand
•Nagdeklara ng digmaan ang Austria sa Serbia
•Sinakop n
g Germany ang Belgi
•Nagdeklara ng digmaan ang Great Britain sa Germany
•Simula ng trench warfare 1915
•Pinalubog ang barkong Lusitania 1916
•Natalo ang Germany sa siege of Verdun 1917
•Pinatalsik ang czar ng Russia
•Nagdeklara ang U.S. ng digmaan laban sa Germany 1918
•Paglagda ng Russia sa kasunduan sa Brest
-
Litovsk
•A
rmstice sa western front 1919 Kasunduan sa Versailles
Ng dahil sa mga mananakop kaya ito naganap mga patayang mga naideklara nila na di gaanong nabigyan ng
hustisya mga digmaan ang mga pag lagda na ang iba ay di sangayon kaya ang iba ay nanakup dahil ang
kanila
mismong mga leader ay nag taksil.mga dahialn kong bakit ito ng yari?
Kahirapan; Pagbagsak ng ekonomiya
Pagkasira ng mga imprastruktura Pagkalat ng influenza Nadamay ang Aprika at ilang bahagi ng Turkey
Oportunidad para sa mga kababaihan (trabaho) G
reat Britain
-
karapatang bumoto noong 1918 Pag
bagsak
ng mga dinastiya
Habsburg (Austria) Romanov (Russia) Ottoman Hohenzollern (Prussia, Germany)
ANG TREATY OF VERSAILLES
Ang Kasunduan sa Versailles ay ang pinakamahalagang kasunduan sa lahat ng kasunduang
pangkapayapaan na nagdulot ng
katapusan ng Unang Digmaang Pandaigdig. Ipinahinto ng kasunduang ito ang digmaan sa pagitan ng Alemanya at ng mga
Alyado ng Unang Digmaang Pandaigdig. Nilagdaan ito noong ika
-
28 ng Hunyo 1919, eksaktong limang taon matapos ang
pagpaslang kay Arsoduke Franz Ferdinand ng Austria. Ang ibang Gitnang Kapangyarihan sa paning ng Alemanya noong Unang
Digmaang Pandaidgig ay lum
agda ng hiwalay na kasunduan.ito ang dahilan bakit at paano nag tapos ang digmaan ng unang
digmaan sapamamagita
ng na tinatawag na THE BIG FOUR na sina Woodrow Wilson,Lloyd George,George clemencean at si Vittorio
Orlando sila ang dahilan kung bakit ito natapos at sakanila lamang ng yari itong maayos na kasunduan nila
Ang Kontemporanyong Daigdig (ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan): Mga Suliranin at
Hamon tungo sa Pandaigdigang Kapayapaan, Pagkakaisa, Pagtutulungan, at
Kaunlaran,
Araling Panlipunan - Grade 8
Mga Pangyayaring Nagbunsod sa Unang Digmaang Pandaigdig
Layunin
Pagkatapos ng araling ito, dapat na natatalakay mo na ang mga dahilan na nagbunsod ng Unang
Digmaang Pandaigdig at ang mga mahahalagang kaganapan na may kaugnayan dito.

Ano ang mga dahilan kung bakit naganap ang Unang Digmaang Pandaigdig?

Ano ang mga mahahalagang kaganapan na may kaugnayan dito?
Mga Pangyayaring Nagbunsod sa Unang Digmaang Pandaigdig
Ang pag-usbong ng Unang Digmaang Pandaigdig ay dala ng sama-samang isyu ng nasyonalismo,
imperyalismo, militarismo, at pagbuo ng mga alyansa ng iba't ibang bansa. Gayunpaman, may mga
natatanging pangyayari na nagbigay ng malaking impluwensiya sa patuloy na pag-usbong ng dimaan.
Narito ang mga pangyayaring iyon.
1.
Umunlad ang kakayahang pangmilitar ng mga bansa sa Europa.
o
Nagkaroon ng mga bagong kagamitang pandigma.
o
Dumoble ang kakayahang pangmilitar ng mga bansa noong 1800 hanggang 1914.
2.
Pinaslang si Arsoduke Franz Ferdinand ng Austria-Hungary.
o
Itinuturing ang pangyayaring ito na pangunahing sanhi ng pagsisimula ng digmaan.
o
Pinaslang ang arsoduke ng isang makabayang taga-Serbia na si Gavrilo Princip noong
Hunyo 28, 1914.
o
Nagpahayag ng pakikidigma noong Hulyo 28,1914 ang Austria-Hungary laban sa
Serbia.
o
Nagsimulang maglabanan ang mga bansang kabilang sa dalawang magkalabang
alyansa:
o
ang
Allied Powers
na kinabibilangan ng Russia, Britanya, Pransya, at Hapon, at
o
ang
Axis Powers
(kilala rin bilang
Central Powers
) na kinabibilangan naman ng
Alemanya, Bulgaria, Austria-Hungary, at imperyong Ottoman.
o
Lumaganap ang digmaan sa buong mundo pagkalipas ng ilang linggo.
Mga Natatanging Pangyayari noong Unang Digmaang Pandaigdig
Maraming pangyayari ang naganap sa iba't ibang bansa noong panahon ng Unang Digmaang
Pandaigdig. Narito ang ilan sa mga natatanging pangyayari na nagbigay ng malaking impluwensiya
sa naging takbo ng digmaan:

Pinaslang si Arsoduke Franz Ferdinand ng Austria-Hungary noong Hunyo 28, 1914.

Agad na nagdeklara ng digmaan ang Austria-Hungary laban sa Serbia.

Nagsimula ang Unang Digmaang Pandaigdig noong Hulyo 28, 1914. Nagtapos ito noong
Nobyembre 11, 1918.

Pinalubog ng Alemanya ang
Lusitania
, ang barkong lulan ng mga Amerikanong sibilyan, noong
Mayo 17, 1915.

Lumahok ang Estados Unidos sa digmaan noong Abril 6, 1917, at nagdeklara ito ng
pakikidigma laban sa Alemanya.

Bumagsak ang hukbong Italyano noong Oktubre 1917.

Umatras ang Russia sa paglahok sa digmaan dahil sa Rebolusyong Bolshevik.

Noong Hunyo 28, 1919, nilagdaan ang
Kasunduan sa Versailles
o
Treaty of Versailles
na
nagtakda sa opisyal at tuluyang pagtatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig. Kabilang ang
Alemanya, Britanya, Pransya, Italya, at Russia sa mga bansang pumirma sa kasunduang ito.

Pormal na natapos ang Unang Digmaang Pandaigdig noong Nobyembre 11, 1918. Sa
pagtatapos ng digmaan ay may siyam na milyong sundalo na namatay at dalawampu't isang
milyong sibilyan na sugatan.

Itinatag noong Enero 10, 1920 ang
League of Nations
, isang samahang pangkapayapaan ng
mga bansa.
Pagnilayan
Posible bang magkaroon ng panibagong yugto ng pandaigdigang digmaan sa hinaharap? Bakit?
Dagdag Kaalaman

Ang Alemanya, Austria-Hungary, at Italya ay mga bansang magkaka-alyado na nabuo noong
Unang Digmaang Pandaigdig at tinawag na
Triple Alliance
. Ang samahang ito ay isang
sikretong alyansa sa pagitan ng tatlong bansa na nanatili hanggang sa pagsisimula ng Unang
Digmaang Pandaigdig.

Nang hamunin ng Austria-Hungary ang Serbia ay tinulungan ito ng bansang Russia dahil ang
dalawang bansa ay magkakampi, at noong panahong iyon ay sakop ng Russia ang Serbia.
Mahahalagang Kaalaman

Ang
Unang Digmaang Pandaigdig
ay bunsod ng dalawang pangunahing pangyayari sa
Europa:
o
ang pag-unlad ng
kakayahang pangmilitar
ng mga bansa sa Europa, at
o
ang pagpaslang kay
Arsoduke Franz Ferdinand
ng Austria-Hungary.

Ang mga pangyayari sa Unang Digmaang Pandaigdig ay nagpakita
sa
kapangyarihan
at
kakayahan
ng malalakas na bansa na maglunsad ng digmaan laban sa
isa't isa.

Sa pagtatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig ay itinatag ang
League of Nations
.
EBALWASYON
1.
Alin sa sumusunod ang
hindi
kabilang sa pangkat na
Triple Alliance
?
2.
ang bansa nagmula si Arsoduke si Franz Ferdinand?
3.
Alin sa sumusunod ang
hindi
kabilang sa mga dahilan ng Unang Digmaang
Pandaigdig?
4.
Anong bansa ang nanguna sa pagdedeklara ng Unang Digmaang Pandaigdig?
5.
Ano ang dagliang sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig?
6.
Anong bansa ang tumulong sa Serbia nang hamunin ito ng ng Austria-Hungary
sa isang digmaan?
7.
Anong bansa ang kinalaban ng Estados Unidos noong ika-6 ng Abril, 1917?
8.
Sinong pangulo ng Estados Unidos ang nagdeklara ng pakikidigma laban sa
Alemanya noong ika-6 ng Abril, 1917?
9.
Saan nilagdaan ang Kasunduang Versailles na siyang nagtapos ng Unang
Digmaang Pandaigdig?
10.
Alin sa sumusunod na samahan ang itinatag sa pagtatapos ng Unang Digmaang
Pandaigdig?
Austria-Unggarya noong 23 Hulyo at pagsapit ng 28 Hulyo ay nagmobilisa ito ng kanyang sandatahang-
lakas at nagdeklara ng pakikidigma laban
sa
Serbya. Makalipas ang dalawang araw ay iniutos
ni
Tsar
Nicholas II
ang pagmomobilisa ng sandatahang-lakas ng
Rusya
. Sumunod ding nagmobilisa
ang
Pransya
at noong 1 Agosto ay nagdeklara ang
Alemanya
ng pakikidigma laban
sa
Rusya at noong 3
Agosto laban sa Pransya. Umapela naman ng tulong at suporta ang
Pamahalaan ng
Belhika
sa
Gran
Britanya
sapagkat nais dumaan ng Pwersang Aleman sa kanilang bansa upang makapasok sa Pransya.
Nagmatigas ang Alemanya at sinakop pa rin ang Belhika kasama
na
ang
Luxembourg
sa kabila ng
pagababanta ng Gran Britanya kaya't nagdeklara ito ng pakikidigma noong 28 Hunyo. Dito na nagsimula
ang Unang Digmaang Pandaigdig sa pagitan ng
Pwersang Sentral
(
Alemanya
,
Austria-
Unggarya
,
Imperyong Ottoman
at
Bulgaria
) at ng
Alyadong Pwersa
(
Gran
Britanya
,
Pransya
,
Rusya
,
Serbya
at
Belhika
).
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Ang
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
ay isang pandaigdigang labanan na nagsimula noong
Hulyo
7
,
1937
sa
Asya
at
Setyembre 1
,
1939
sa
Europa
. Natapos ito hanggang
1945
, at nasangkot ang karamihan
ng mga bansa
sa
daigdig
at bawat
kontinente
na may naninirahan. Tinuturing ito
na
pinakamalawak,
pinakamahal at pinakamadugong labanan sa
kasaysayan
ng sangkatauhan.Maaalalang ang mga bansang
lumahok sa digmaan ay nagbuhos ng napakaraming pwersang militar upang lupigin ang bawat panig.
Dahilan ng Digmaan
Ang Unang Digmaang Pandaigdig ay nagtapos
sa
pagkatalo ng Germany noong 1918. Naniwala ang mga
German
na
sila ay di makatarungang sinisi sa digmaan. Sila ay ginamit para pangbayad ng pera
sa
Britanya at Pransya na nagwagi sa digmaan.
Ang mga Hapones ay tumulong talunin ang Germany.
Naramdaman nila
na
karapatan nilang magpalawak
ng kapangyarihan sa Asya.
Ngunit pinigilan sila ng Britanya at Estados Unidos.
Pagsikat ng mga Diktador
Noong mga 1930, sinimulan ng mga pinunong militar ng Hapon ang pananakop
sa
mga bahagi ng Tsina
at iba pang bansang Asyano.
Nasakop ng Hapon ang
Manchuria
noong
1931
.
Nang malaman ito
ng
League of Nations
, umalis ang Hapon at lumawak ang imperyo
sa
labas ng bansa.
Ang Germany ay napasakamay ng partidong
Nazis
noong 1933.
ang
kanilang
pinuno
ay si Adolf Hitler.
Sinisi niya ang mga problema ng Germany
sa
mga Jews. Sunod-sunod ang mga pakikipag-ugnayan niya
sa
mga karatig bansa partikular ang bansang Italya na nasa ilalim ng pamumuno ni
Benito Mussolini
sa
ilalim ng Batas Militar.
Digmaan
sa
Europa
Idinagdag ni
Adolf Hitler
sa
Nazi Germany
ang mga bahagi ng
Austria
at
Sudetenland
, lugar
sa
Czechoslovakia
. Nakipagsunduan rin siya kay
Joseph Stalin
para magtulungan at di magdeklara ng
digmaan
sa
bawat isa. Madaling sinakop ng Germany ang
Poland
, sa tulong ng
Unyong
Sobyet
noong
Setyembre 1
,
1939
at nagdeklara ng digmaan ang
Britanya
at
Pransya
. Ang uri ng digmaang
ito ay tinawag
na
blitzkrieg
o digmaang
kidlat
dahil sa bilis nito.
Ang
Denmark
,
Norway
,
Belgium
,
Netherlands
, at Pransya ay bumagsak
sa
kamay ng blitzkrieg.
Nanatiling
malaya
ang Britanya. Gusto
ni
Hitler na wasakin muna ang hukbong panghimpapawid ng
Britanya bago sakupinang bansa. Noong Agosto 12, 1940, binomba ng Germany ang katimugang
baybayin ng
Inglatera
. Pinagsamasama
ni
Punong Ministro
Winston Churchill
ang kanyang hukbo para
lumaban. Ang mga Briton ay tinulungan ng lihim
na
imbensyon, ang
radar
, na ginamit para malaman
kung may hukbong panghimpapawid papunta sa bansa.
Di nasakop ng Germany ang Britanya.
Noong Hunyo, 1941, tinapos
na
ni Hitler ang pananakop sa Britanya para simulan ang pananakop sa
Unyong Sobyet. Ayon
sa
mga historiko, ito ang pinakamalaking pagkakamali ni Hitler. Gusto niya ng
bakanteng lugar para
sa
mga German at makontrol ang kayamanan ng rehiyon. Gusto rin niyang
pabagsakin ang
kommunosmo
at talunin ang pinakamakapangyarihang karibal
na
si Joseph Stalin.
Umaabot
sa
talong milyong sundalo ang pinasugod ni Hitler sa
Rusya
. Hindi nakapaghanda si Stalin
sa
pagsugod ng Germany. Higit
sa
dalawang milyong sundalo at sibilyan ang namatay sa kamay ng mga
Germans. Nagkasundo ang Unyong Sobyet at Britanya
na
magtulungan sa digmaan.
Digmaan
sa
Asya
Nag-siklab rin ang digmaan
sa
Pilipinas. Dulot ito ng pagsabog ng Pearl Harbor sa Hawaii, Malaya
(Malaysia at Singapore sa ngayon)
,at
iba pa. Inutos
ni
Franklin D. Roosevelt ang pagsama ng Amerika sa
digmaan. Ang Pamahalaang Komonwelt
ni
Manuel L. Quezon
ay inilikas sa Malinta Tunnel sa
Corregidor. Nilisan
nina
Quezon at MacArthur ang Pilipinas, si Quezon sa Amerika; para ilikas ang
Komonwelt, pati na rin ang kanyang gabinet at pamilya, habang si MacArthur ay pumunta sa Australia.
Sumuko ang mga sundalo
sa
Bataan, at ito ang puno't dahilan ng Martsa ng Kamatayan. Naglakad ang
mga sundalong Pilipino at Amerikano mula
sa
Mariveles, Bataan
papuntang
Capas, Tarlac
.
Marami pa
ang nangyari.
Noong Hunyo 6, 1944, ang paglumunsad ng mga sundalong Amerikano, Briton at Kanadyano ay
nagsimula ng pagsakalay
sa
Normandy, Pransya ay lumaban ng mga sundalong Aleman. Ang mga
puwersang Kakampi
sa
tulong ng mga sundalong Pranses sa Normandy ay nagsimula ng pagpapalaya sa
Pransiya.
Noong Oktubre 20, 1944, Bumalik si heneral
Douglas MacArthur
at mga kasamahan ni dating
pangulong
Sergio Osmena
, heneral
Basilio J. Valdes
, brigidyer heneral
Carlos P. Romulo
ng
Sandatahang
Lakas ng Pilipinas
at si heneral
Richard H. Sutherland
ng
Hukbong Katihan ng Estados Unidos
ay ang
dumaong ng puwersang Amerikano sa
Palo, Leyte
. At nagsimula ng Pagpapalaya ng bansang
Pilipinas
sa
pagitan ng pagsamahin na mga tropang Pilipino at Amerikano kabilang ang mga kumilalang pangkat ng
mga gerilya noong 1944 hanggang 1945 at ang pagsalakay ng puwersang Hapones. Nagsimula
ang
Labanan ng Pagpapalaya sa Maynila
noong Pebrero 3, hanggang Marso 3, 1945 ay nilusob ng
magkakasanib na hukbong Pilipino at Amerikano na isinalakay at pagwasak ng pagbobomba sa ibabaw
ng kabiserang lungsod laban sa hukbong sandatahan ng Imperyong Hapones, at mahigit sa 100,000 mga
Pilipinong sibilyan ang napatay sa kamay ng mga hukbong Hapones. Noong Setyembre 2, 1945, sumuko
si heneral
Tomoyuki
Yamashita
sa
mga tropang Pilipino at Amerikano sa
Kiangan, Ifugao
sa
Hilagang
Luzon
. Nagsimula ang mga sundalong Pilipino at Amerikano ay naghahanda ng pagsalakay at
pagpapalaya
sa
Hilagang Luzon ay lumaban sa mga hukbong Imperyong Hapones noong 1945.
Noong Abril 16, 1945, pumasok ang mga sundalong Sobyet sa lungsod ng
Berlin
, matatagpuan sa
kabiserang lungsod ng
Alemanyang Nazi
ay lumaban sa mga sundalong Aleman ay sinira ito at nagwasak
ng lungsod at may hihigit sa 600,000 sundalong Aleman at mga sibilyan ang namatay at nasugatan sa
mga kawal ng pulang Sobyet. Noong Mayo 8, 1945, Ang pagkatalo ng mga Alemanyang Nazi at ang
pagsuko
sa
pwersang Kakampi.
Natapos lamang ang digmaan sa buong mundo pagkatapos ng pagpirma ng pagsuko ng mga sundalong
Hapon sa sundalong Amerikano, pagkatapos ng pagbobomba sa Hiroshima at Nagasaki, noong
Setyembre 2, 1945, sa Look ng Tokyo, Hapon.
Digmaang Malamig
Ang
Digmaang Malamig'
(
Ingles
:
Cold War
,
Ruso
: Холодная война) ay isang digmaan
na
nangyari
pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
. Ito'y nangyari mula
sa
1945 hanggang 1991, nangyari
ang digmaan dahil sa tensyon ng kompetensya sa Ekonomiya, ang di pagkakasundo ng mga pulitiko, at
tension sa Militar, ang digmaang ay sa pagitan ng mga kaunlarang mga bansa kasama ang
Estados
Unidos
at ang
Unyong Sobyet
kasama ang mga kaalyado nito. Pinatanyag ang katawagang
Digmaan
Malamig
ng tagapayong pampolitika at tagapondo na Amerikanong si
Bernard Baruch
[
talababa'y kailangan
]
sa
isang debate noong Abril
1947
tungkol sa
Paniniwalang Truman
.
Ang paghihirap ng Digmaang Malamig ang humubog
sa
mga kasalukuyang pangyayari. Ito ang labanang
pandiplomatiko at pangkabuhayan at alitan
sa
ideolohiya at Kanlurang
kapitalismo
laban
sa
komunismo
ng Silangang
Europa
.
Walang tuwirang alitang militar ang dalawang bansa (Amerika at
Unyon Soviet).
Naging labanan ito ng ideolohiya at tinawag
na
Digmaang Malamig dahil walang naganap
na putukan sa pagitan ng dalawang bansa.
Simula ng Digmaang Malamig
Nabuo ang Digmaan pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang
Pandaigdig
sa
pagitan ng Estados Unidos at
mga kaalyado nito at sa kabilang panig ang mga pangkat ng mga Bansa sa pamumuno ng
Unyong Sobyet
.
Walang tuwirang alitang militar ang dalawang makapangyarihang bansa.
Sa
halip, umiral ang labanang
pandiplomatiko at pangkabuhayan at hidwaan tungkol sa ideolohiya at Kanlurang kapitalismo laban sa
komunismo ng
Silangang Europa
.
Sa
simula, nakasentro ang Digmaang ito sa paggamit ng lakas-militar ng Unyong Sobyet at ang
pagtatatag ng komunistang pamahalaan sa Silangang Europa. Nagdulot ito ng takot at pangamba
sa
marami na baka gawing komunista ang
Kanlurang Europa
pagkatapos makontrol ang
Silangang Europa
.
Pagkasangkot ng Estados Unidos
Lumawak ang pagkakaiba
sa
pulitika ng dalawang panig dahil sa hidwaan sa ideolohiya. Naniniwala ang
mga pinunong
Marxist-Lennist
na
wawasakin ng
kapitalismo
ang sistemang
Sobyet
. Ang
Estados
Unidos
naman ay may paniniwala at hinala na magpapalawak ng teritoryo at sasakupin ng
Union of
Soviet Socialist
Republic
(USSR) ang
mundo
.
Pagkatapos ng mahabang panahong pagkakaibigan, nag-away ang
Estados
Unidos
At
Rusya
tungkol sa
mga suliranin sa
Asya
. Nagsimula ang kanilang alitan noong 1917 nang agawin ng mga komunista ang
kapangyarihan at itinatag ang
Unyong Sobyet
at nagpahayag ng digmaang ideolohikal laban
sa
mga
kapitalistang bansa sa kanluran.
Nakialam ang Estados Unidos
sa
Unyong Sobyet sa pagpapadala ng 10,000 tropa sa pagitan ng 1918 at
1920 at tumanging kilalanin ang bagong
Estado
hanggang noong 1933. Nagtulong ang dalawang bansa
laban
sa
Germany
noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Noong ika-4 hanggang ika-11
ng Pebrero
1945, nagpulong sina Pangulong
Franklin D. Roosevelt
ng Estados Unidos.
Punong Ministro
Winston
Churchill
ng
Britanya
at
Josef Stalin
ng
USSR
sa dating palasyo ni
Czar Nicholas II
sa
Crimea
sa timog
dalampasigan ng
Black Sea
upang pag-usapan ang kapalaran ng daigdig.
Napagkasunduan
na
mananatili ang impluwensya ng USSR sa mga pook na sinakop ng
Red Army
sa
Silangang Europa. Bukod
doon
, mahahati ang
Germany
sa apat na sona na nasa pangangasiwa ng
United
Kingdom
,
United States
at
France
sa kanluran at ang
USSR
sa silangan. Hinati rin ang
Berlin
na
nasa
loob ng sona ng Soviet sa ganitong paraan.
Nakakapangyari ang Komunismo sa mga pangangasiwa sa
East
Germany
,
Romania
,
Bulgaria
,
Poland
,
Czechoslovakia
,
Hungary
, at
Albania
. Naging komunista
na
rin ang
pamahalaan ng
Yugoslavia
. Subalit tiniwalag ito
ni
Stalin
noong
1948
.
Sa
bagong Silangang Europa,
pinigilan ang lahat ng kontra sa komunismo at nabawasan ang maraming kalayaang tinatamasa ng
mga
mamamayan
.
Dito nahati ang Europa at sinimulan ang pagtatayo ng
Iron Curtain
.
Nagwakas ang pagtutulungan ng United States at USSR
sa
pagitan ng 1944-1945 nag gamitin ni Stalin
ang
Red Army
upang kontrolin ang Silangang Europa. Tinutulan
ni
Pangulong
Harry S. Truman
ang
patakaran ni Stalin. Kumilos siya upang pagisahin ang Europa
sa
pamumuno ng America. Nawalan ng
tiwala
sa
isat-isa ang dalawa nang hindi nila tinupad ang kasunduan sa Digmaan. Hindi sinunod
ni
Stalin
ang pangakong magkakaroon ng Halalan sa Silangang Europa. Hindi naman tinupad
ni
Pangulong
Truman ang pangakong Reparasyon upang itayong muli ang
Unyong Sobyet
na nasira noong digmaan.
Nagsimula ang labanan ng
United States
at
Unyong Sobyet
sa pagkontrol sa
Germany
at ibang
estratehikong lugar tulad ng
Dardanelles
at ang mga kipot na magkakarugtong sa
Black Sea
,
Dagat
Aegean
, at
Dagat Mediterranean
. Noong
Marso
1946
, ipinahayag ni Pangulong
Truman
na magbibigay
ang United States ng tulong pangkabuhayan at militar sa mga bansa na susuporta sa mga mamamayan na
nakikipaglaban sa pagtatangka ng mga armadong
minorya
na supilin nila. Tinawag ang patakarang ito
na
Truman Doctrine
.
Sa
taong din ito ginawang popular ng mamamahayag na si Walter Lippman ang
terminolohiyang
Cold War
.
Paglawak ng Digmaan
Noong 1948 inlunsad ang
13
bilyong
dolyar
na
Marshall Plan
na naglalayong itayong muli ang kanlurang
Europa.
sinagot
ito ni Stalin sa pamamagitan ng pagpapalawak ng teritoryo sa Silangang Europa. Dahil
dito, nanganib ang kalagayan ng Kanluranin
sa
Germany. Kumilos naman si Pangulong Truman at
tumulong sa pagtatatag ng alyansang militar, ang
North Atlantic Treaty
Organization
(NATO), at sa
pagtatatag ng malayang
West Germany
. Nang iminungkahi ng mga makakapanalig
sa
Kanluran
ang
pagbabago sa pananalapi sa sinakop na
Germany
, hindi sumangayon ang
USSR
. Gayunpaman, sinimulan
ito ng West Germany
sa
mga sinakop nilang Sona.
Bilang ganti, isinara ng Unyong Sobyet ang lahat ng
daanang lupa patungong Kanlurang Berlin noong
Hunyo
1948
.
Subalit nagpadala ang
United
States
at
United Kingdom
ng mga suplay
sa
Kanlurang Berlin
sa pamamagitan ng
eroplano
.
Nagwakas ito
noong
Mayo
1948
.
Hanggang
1989
, tanging
Romania
,
Albania
,
Yugoslavia
lamang ang nakawala sa kamay
ng
Moscow
.Kapag nagtangka ang ibang mga bansa sa silangang Europa na ipatupad ang malayang
patakaran, kaagad iginigiit ng USSR ang kanyang sariling patakaran. Dalawang halimbawa nito nang
magkaroon ng pagbabago
sa
pamahalaan ng Hungary noong 1956 at sa Czechoslovakia noong 1968.
Nilusob ang mga ito ng militar at noong 1981 ideneklara ang Batas Militar upang masawata ang
malayang kalakalang unyon.
Lumawak ang Digmaang Malamig noong
1949
-
1950
nang pinasabog ng Unyong Sobyet ang kanyang
unang Bombang Atomika.
Pinaalis ng mga komunista sa
China
sa pamumuno ni
Mao Zedong
ang
pamahalaang
Nasyonalista
ni
Chiang Kai-shek
at nagtatag ng bagong pamahalaan Sila ay nakipagalyansa
kay Stalin. Samantala,
hindi
kinilala ng Estados Unidos ang pamahalaan ni Mao.
Sa
Japan
, pinabilis ang
pagunlad ng ekonomiya upang salungatin ang komunismo sa
Asya
.
Digmaan
sa
Korea
Humantong ang unang bahagi ng Digmaang Malamig
sa
paglusob ng
Hilagang Korea
sa
Timog
Korea
noong
Hunyo 26
,
1950
. Dito nasangkot ang Estados Unidos
sa
Digmaan sa Asya. Nahati ang
Korea
sa
38th parallel
sa dalawa noong
1948
. Nagtatag ang bawat panig ng pamahalaan- komunista
sa
Hilaga at maka-Estados Unidos naman sa Timog.
Noong Hunyo 1950, nilusob ng Hilagang Korea ang
Timog Korea.
Nagpadala ang United Nations ng hukbong sandatahan upang tulungan ang Timog Korea.
Tumulong din ang Estados Unidos at lumaban kasapi ng Timog Korea,
sa
pamumuno ni
Heneral Douglas
MacArthur
. Itinaboy ng magkasanib
na
pwersa ang mga taga-Hilagang Korea sa hangganan ng
China
.
Dito kumilos kaagad si Mao Zedong.
Gumawa ng surpresang paglusob ang China hanggang maitaboy ang hukbo ng
United Nations
at maibalik
ang lumang hangganan noong 1951.
Nagpatuloy pa ang labanan
sa
loob ng dalawang taon.
Nang
magbanta ang Estados Unidos ng
Sandatang Nuklear
, saka lamang nilagdaan ang tigil putukan.
Naibalik
sa
Korea ang dating kalagayan pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
. Subalit nagpatuloy ang
Digmaang Malamig at pumasok
sa
bagong anyo. Namatay si Stalin at natapos ang panunungkulan
ni
Pangulong Truman
subalit nagpatuloy ang dalawang panig sa kanilang pakikipaglaban tungkol sa
Europa.
Labanan
Sa
Dalawang Panig
Sinikap ng USSR
na
bigyan ng proteksyon ang nababawasang populasyon ng komunistang
East
Germany
sa pamamagitan ng pagtatayo ng Berlin Wall noong
1961
. Sinikap din ng bawat panig na
maimpluwensyahan ang mga bagong bansa sa
Asya
,
Africa
,
Central America
,
South America
at
Latin
America
.
Pag-anib ng Cuba
Sa
USSR
Nagkaroon ng krisis noong
1962
nang maglagay ang USSR ng mga missile
sa
Cuba
, ang bago nilang
kaanib.
Nagbanta si Pangulong
John F. Kennedy
ng ganting
nuclear
.
Inalis ng Sobyet ang mga missile
kapalit ng pangako
ni
Pangulong Kennedy na hindi lulusubin ang Cuba. Humina ang Unyong Sobyet
nang humiwalay ang
China
sa
Moscow
.
Kasabay pa nito ang lumalaking impluwensya ng Nasyonalismo
kaysa Komunismo.
Digmaan
Sa
Vietnam
Para
sa
karagdagang impormasyon, puntahan ang
Digmaan sa Vietnam
Sa
kabilang dako, nakipaglaban ang Estados Unidos sa Digmaan sa Vietnam kung saan
57,000
Amerikano
ang namatay sa layong mapanatili ang
South Vietnam
. Nariyan pa ang Estados Unidos
sa
pangunguna sa
ekonomiya
na sinundan ng
Japan
at
West Germany
.
Mga Estratehiya ang Dalawang Panig
Upang mahirapan ang bawat hamon, gumamit ng mga estratehiya ang Unyong Sobyet at Estados Unidos.
Tinawag
na
Containment
ang estratehiya ng Estados Unidos kung saan sinasagot ang pang-aapi o
pagpipilit ng
Unyong Sobyet
saanman ito nagaganap. Gumamit naman ang
Kremlin
ng estratehiyang
pangganti laban
sa
Containment ng Estados Unidos.
Noong dekada-50, gumamit ng lakas-militar ang Estados Unidos upang mahadlangan ang komunismo.
Nagtatag ito ng mga bagong alyansa tulad ng
Southeast Asian Treaty Organization
(SEATO) at
sa
Gitnang Silangan
, ang
Central Treaty Organization
(CENTO) at nagbigay ng tulong militar at
pangkabuhayan sa anumang
bansa
na nasa panganib ng pagluson ng
pwersang komunismo


Ika-20 ng Oktubre, 1944 nang
bumalik sa Leyte si Heneral
Douglas MacArthur sa gitna ng
pagbubunyi ng mga Pilipino.
Pagkatapos ng mahigit sa ilang
buwang pakikipaglaban ng mga
Pilipino sa Hapones,
Ang Tagumpay Sa Pasipiko

idineklara ni Heneral
McArthur ang kalayaan ng
Pilipinas mula sa mga Hapon.
Noong ika-6 ng Agosto, 1945,
ang unang bomba atomika ay
ibinagsak sa Hiroshima.
Sinalakay naman ng Russia
ang Manchuria, Korea at
Timog Sakhalin.

Noong ika-9 ng Agosto,
muling nagbagsak ng bomba
atomika sa Nagasaki ang mga
Amerikano. Nagimbal ang
Hapon, kaya tinanggap nito
ang ultimatum ng mga Alyado
noong ika-15 ng Agosto at
pagkatapos ay tuluysn nang
sumuko.

Noong huling araw ng Agosto
nang lumapag sa bansang
Hapon si Heneral MacArthur
bilang SCAP o Supreme
Commander of the Allied
Powers. Ika- 2 ng Setyembre,
1945, nilagdaan ng bansang
Hapon ang mga tadhana ng
pagsuko sa sasakyang US
Missouri sa Tokyo Bay.

Ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ay nagdulot ito ng
malaking pagbabago sa
kasaysayan ng daigdig...
Mga Bunga ng WWII

1. Malaking ang bilang ng
mga namatay at nasirang ari-
arian. Tinatayang halos 60
bansa ang naapektuhan ng
digmaan at higit na mas
marami ang namatay kaysa
Unang Digmaang Pandaigdig.

2. Natigil ang pagsulong ng
ekonomiyang pandaigdig
dahil sa pagkawasak ng
agrikultura, industriya,
transportasyon at pananalapi
ng maraming bansa.

3. Bumagsak ang
pamahalaang totalitaryang
Nazi ni Hitler, Fascismo ni
Mussolini, at Imperyong
Hapon ni Hirohito.

4. Napagtibay ang simulaing
command responsibility para
sa pagkakasalang nagawa ng
mga opisyal ng bayan at mga
pinunong militar

5. Naging daan ito ng pagsilang
ng malalayang bansa – ang
Silangan Germany, Kanlurang
Germany, Nasyonalistang Tsina,
Pulahang Tsina, Pilipinas,
Indonesia, Malaysia, Ceylon,
India, Pakistan, Israel, Iran, Iraq
at iba pa