8

ARALING PANLIPUNAN
IKA-APAT NA MARKAHAN
MODYUL 4

DO_Q4_AP8 _ARALIN 1-8

1
Araling Panlipunan – Ikawalong Baitang
Alternative Delivery Mode
Ika-apat na Markahan – Una-Ikawalong Aralin
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Maria Theresa Biron, Mylene O. San Diego-GTDLNHS, Mary Jane Venus
C. Muñoz-Mapulang Lupa NHS, Anna Lyn C. Pangyarihan, Mary Grace Pascua, Jocyl
Santosidad-Maysan NHS, Judy Ann H. Ortega, Lolita F. Auro-JEDSDSNHS, Michelle P.
David-BagbaguinNHS, Arlene T. Gulmatico-Paso de BlasNHS
Tagasuri ng Nilalaman: Mylene O. San Diego - GTDLNHS
Tagasuri ng Wika: Anna Lyn C. Pangyarihan - Maysan NHS
Reviewer: Lolita F. Auro - Justice Eliezer Delos Santos NHS, Janis A. Jose –
MapulangLupa NHS, Jesusita J. Martin – Maysan NHS
Tagaguhit:
Tagalapat: Judy Ann H. Ortega - Justice Eliezer Delos Santos NHS
Management Team:
MELITON P. ZURBANO, Assistant Schools Division Superintendent (OIC-SDS)
FILMORE A. CABALLERO, CID Chief
JEAN A. TROPEL, Division EPS In-Charge of LRMS
LEILANIE M. MENDOZA, Ph.D. – EPS – Araling Panlipunan
Education Program Supervisor
Printed in the Philippines by ________________________
Department of Education – National Capital Region – SDO VALENZUELA
Office Address: Pio Valenzuela St., Marulas, Valenzuela City
Telefax: (02) 292 – 3247
E-mail Address: sdovalenzuela@deped.gov.ph

2
Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng pakikipag-ugnayan
at sama-samang pagkilos sa kontemporaryong daigdig tungo sa pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran

Pamantayan sa Pagganap:
Ang mga mag-aaral ay aktibong nakikilahok sa mga gawain, programa, proyekto sa
antas ng komunidad at bansa na nagsusulong ng rehiyonal at pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran.

Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto:

Nasusuri ang mga dahilan, mahahalagang pangyayaring naganap at bunga ng Unang
Digmaang Pandaigdig

Mga inaasahang matutunan mula sa aralin:

1. Natutukoy ang mga pangyayaring naging dahilan ng pagsiklab ng Unang

Digmaang Pandaigdig;
2. Nasusuri ang mga naging epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig;
3. Napapahalagahan ang pagpupunyagi ng mga bansa upang maisulong at
mapanatili ang kapayapaan sa daigdig.

Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot.

1. Ito ay labis at panatikong pagmamahal sa sariling bansa na nagdulot ng

hidwaan sa mga bansa sa Europe na naging daan sa pagsiklab ng Unang
Digmaang Pandaidig.
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
2. Ang taguri sa pag-aangkin at pananakop ng mga bansa upang mapalawak ang
pambansang kapangyarihan.
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
3. Ang pagpaparami ng armas at pagpapalakas ng puwersang militar upang
mapangalagaan ang mga nasasakupang teritoryo na naging banta sa
kapayapaan sa Europa.
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
4. Ito ay pagkakampihan ng ilang bansa sa Europa na nagbunsod ng
malawakang digmaan sa unang pagkakataon sa kasaysayan ng daigdig?
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
5. Ito ang itinurong pangkat na nagplano at pumatay kay Archduke Francis
Ferdinand at sa kanyang maybahay habang nasa Bosnia.
a. Black Flag b. Black Hand c. Red Flag d. Red Hand
6. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa mga bunga digmaan?
a. Maraming mga gusali at tahanan ang nasira.
b. Maraming buhay ang naibuwis.
c. Ang pagnanais ng labis na kapangyarihan.
d. Ang pagsasagawa ng mga pagpupulong nalalayong makamit ang
kapayapaan.
1
 7. Ang mga sumusunod ay mga dahilan kung bakit nabuo ang Triple
Alliance at Triple Entente. Alin ang HINDI kabilang?
a. inggitan b. paghihinala c. lihim na pangamba d. tiwala
8. Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng pagsiklab ng Unang
Digmaang Pandaigdig?
a. Dahil sa magkasalungat na ideolohiya
b. Pagpapasabog ng bombang Atomiko sa Hiroshima at Nagasaki
c. Dahil sa pagpatay kay Archduke Francis Ferdinand.
d. Dahil sa hindi pagkakasundo sa naganap na pagpupulong sa
pagitan ng magkaalyadong bansa.
9. Siya ang taong nakipagsabwatan sa grupo ng Black Hand upang
maisakatuparan ang planong pagpatay kay Archduke Francis
Ferdinand.
a. Gavrilo Princip b. Adolf Hitler c. Czar Nicholas II d. Woodrow Wilson
10. Katawagan na ginamit sa Unang Digmaang Pandaigdig dahil ito ang
kauna-unahang malawakang digmaan na nagpabago sa takbo ng
kasaysayan ng daigdig.
a. Great War b.Cold War c. Phoney War d. Civil War

ARALIN Ang Unang Digmaang Pandaigdig

1-2

TAMA o MALI
Panuto: Isulat ang Tama sa patlang kung ang sinasaad sa pangungusap ay wasto
at Mali kung ang isinasaad sa pangungusap ay hindi wasto.
_________1. Ang ikalawang yugto ng imperyalismo at kolonisasyon ay naganap noong
ika-20 siglo.
_________2. Ang kapitalismo ay isa sa mga sanhi ng ikalawang yugto ng imperyaslimo
ng mga kanluraning bansa.
_________3. Malaki ang naging epekto ng imperyalismo sa larangan ng ekonomiya,
politika, at maging kultura ng mga bansang sinakop.
_________4. Napaigting ng imperyalismo ang damdaming nasyonalismo ng mga
bansang nasakop.
_________5. Ang mga patakarang protectorate, concession at sphere of influence ay
ipinatupad ng mga kolonyalistang bansa sa mga bansang sinakop.

HALO-LETRA
Panuto: Ayusin ang mga letra upang matukoy ang mga konseptong may kaugnayan sa
Unang Digmaang Pandaigdig na isinasaad sa mga sumusunod na pangungusap.

APOREU _________1. Ang naging entablado ng Unang Digmaang Pandaigdig.

ASALNAY _________ 2. Ito ang pagkakampihan ng mga bansa.
OMSIRATILIM _________ 3. Ang pagpapalakas ng sandatahang lakas ng isang bansa.
2
 OMSILAYREMIP _________ 4. Ito ang panghihimasok ng makapangyarihang bansa sa
isang mahinang bansa.
OMSILANOYSAN _________5. Ang pagmamahal sa inang bayan.
OLGARIV PPIRNCI _________6. Ang taong nakisabwatan upang maisagawa ang
planong pagpatay kay Archduke Francis Ferdinand.
REATG ARW _________7. Katawagan na ginamit sa Unang Digmaang Pandaigdig
GUELAE FO NIONAT ________8. Samahan ng mga bansa na naitatag pagkatapos ang
Unang Digmaang Pandaigdig.
NURATEL _________9. Ito ay nangangahulugang walang kinakampihan.
REVSAILELS _________10. Ang kasunduang nagwakas sa Unang Digmaang Pandaigdig.

Panuto: Basahin at suriin ang teksto na nagsasaad ng sanhi at bunga ng pagsiklab

ng Unang Digmaang Pandaigdig.

Ang Unang Digmaang Pandaigdig

Nasyonalismo – Ang damdaming nasyonalismo ay nagbubunsod ng pagnanasa

ng mga tao upang maging malaya ang kanilang bansa. Kung minsan ito ay
lumalabis at nagiging panatikong pagmamahal sa bansa.
Imperyalismo – Isa itong paraan ng pang-aangkin ng mga kolonya at
pagpapalawak ng pambansang kapangyarihan at pag-unlad ng mga bansang
Europe. Ang pag-uunahan ng mga mga makapangyarihang bansa na sumakop ng
mga lupain at magkaroon ng kontrol sa pinagkukunang-yaman at kalakal ng
Africa at Asya ay lumikha ng samaan ng loob at pag-aalitan ng mga bansa.
Militarismo – Upang mapangalagaan ang kani-kanilang teritoryo, kinakailangan
ng mga bansa sa Europa ang mahusay at malalaking hukbong sandatahan sa lupa
at karagatan, gayundin ang pagpaparami ng armas.
Pagbuo ng mga Alyansa – Dahil sa inggitan, pinaghihinalaan, at lihim na
pangamba ang mga bansang makapangyarihan, nabuo ang dalawang
magkasalungat na alyansa –Triple Alliance (Austria-Hungary, Germany, at Italy)
– Triple Entente (France, Great Britain, Russia).

Ang Pagsiklab ng Unang Digmaang Pandaigdig

Ang mga nakaraang krisis at digmaan ay matagumpay na napigilan ng mga
puwersang kanluranin ngunit ang krisis na naganap sa Bosnia noong 1914 ang
nagsilbing hudyat ng pagsisimula ng Unang Digmaang Pandaigdig. Noong Hunyo
28, 1914 pinatay si Archduke Francis Ferdinand at ang kanyang asawang si
Sophia ni Gavrilo Princip habang sila ay naglilibot sa Bosnia na noon ay sakop
ng Imperyong Austria-Hungary. Si Princip at mga kasabwat nito ay mga Bosnian
na sinanay sa Serbia at mga kasapi ng Black Hand, isang teroristang grupo sa
Serbia.

Epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig

Ang Unang Digmaang Pandaigdig ay tinawag na Great War dahil ito ang
kauna-unahang malawakang digmaan na nagpabago sa takbo ng kasaysayan ng
daigdig. Matinding pinsala ang naidulot nito sa buhay at ari-arian. Tinatayang
umabot sa 8,500,000 katao ang namatay sa labanan. Nasa 22,000,000 naman ang
tinatayang sugatan. Samantang 18,000,000 ang sibilyang namatay sa gutom,
sakit, at paghihirap. Napakaraming ari-arian ang nawasak at naantala ang
kalakalan, pagsasaka, at iba pang gawaing pangkabuhayan. Ang nagastos sa
digmaan ay tinatayang umabot sa 200 bilyong dolyar.

Sadyang nabago ang mapa ng Europa dahil sa digmaan. Nag-iba rin ang
kalagayang pampolitika sa buong daigdig. Ang Austria at Hungary ay
nagkahiwalay. Ang mga bansang Latvia, Estonia, Lithuania, Finland,
3
 Czechoslovakia, Yugoslavia, at Albania ay naging malalayang bansa. Naitatag din
ang mga Liga ng mga Bansa (League of Nations) matapos ang digmaan, ngunit
nabigo pa rin ang mga bansa na magkaroon ng pangmatagalang kapayapaan sa
daigdig. Ang mga itinalaga ng Kasunduan sa Versailles ay nagtanim ng hinanakit
sa Germany. Lubhang marahas ang mga parusang iginawad sa Germany. Ang
pagkapahiya ng Germany ang dahilan ng muli nilang paghahanda upang muling
makipaglaban sa mga bansang alyado.

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Batay sa inyong pagkakaunawa, ano ang pangunahing pangyayaring naging
dahilan ng pagsiklab ng Unang Digmaang Pandaigdig?
2. Bakit hindi naging pangmatagalan ang kapayapaan sa kabila ng pagkakaroon
ng mga kasunduan ng mga bansang sangkot sa digmaan?
3. Bakit tinaguriang Great War ng mga historyador ang Unang Digmaang
Pandaigdig
4. Bakit hindi katanggap-tanggap sa bansang Germany ang naging resulta ngmga
kasunduan?

Panuto: Dugtungan ang pangungusap ayon sa iyong sariling pananaw o opinion

Walang nagwawagi sa anumang digmaan sapagkat,

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_____________________________________.

Sanhi o Bunga
Panuto: Suriin ang mga sumusunod na pangyayari ukol sa Unang Digmaang
Pandaigdig. Isulat ang salitang SANHI Kung ang pangyayari ay dahilan ng pagsiklab
ng Unang Digmaang Pandaigdig at BUNGA naman kung ang pangyayari ay epekto
o resulta ng Unang Digmaang Pandaigdig.

___________ 1. Ang pag-iipon ng armas at pagpapalakas ng puwersang militar.

___________ 2. Ang Kasunduang Versailles na nilagdaan ng mga bansang
sangkot sa digmaan.
____________3. Ang masidhing damdaming makabayan ng mga bansang
Europeo. ____________4. Ang pagpatay kina Archduke Francis Ferdinand at
Sophie na kanyang maybahay.
___________ 5. Ang pagkabuo ng Liga ng mga Bansa o League of
Nations.

4
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot.

1. Ito ay labis at panatikong pagmamahal sa sariling bansa na nagdulot ng

hidwaan sa mga bansa sa Europe na naging daan sa pagsiklab ng Unang
Digmaang Pandaidig.
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
2. Ang taguri sa pag-aangkin at pananakop ng mga bansa upang mapalawak ang
pambansang kapangyarihan.
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
3. Ang pagpaparami ng armas at pagpapalakas ng puwersang militar upang
mapangalagaan ang mga nasasakupang teritoryo na naging banta sa
kapayapaan sa Europa.
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
4. Ito ay pagkakampihan ng ilang bansa sa Europa na nagbunsod ng
malawakang digmaan sa unang pagkakataon sa kasaysayan ng daigdig?
a. Alyansa b. Imperyalismo c. Militarismo d. Nasyonalismo
5. Ito ang itinurong pangkat na nagplano at pumatay kay Archduke Francis
Ferdinand at sa kanyang maybahay habang nasa Bosnia.
a. Black Flag b. Black Hand c. Red Flag d. Red Hand
6. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa mga bunga digmaan?
a. Maraming mga gusali at tahanan ang nasira.
b. Maraming buhay ang naibuwis.
c. Ang pagnanais ng labis na kapangyarihan.
d. Ang pagsasagawa ng mga pagpupulong nalalayong makamit ang
kapayapaan
7. Ang mga sumusunod ay mga dahilan kung bakit nabuo ang Triple
Alliance at Triple Entente. Alin ang HINDI kabilang?
a. inggitan b. paghihinala c. lihim na pangamba d. tiwala
8. Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng pagsiklab ng Unang
Digmaang Pandaigdig?
a. Dahil sa magkasalungat na ideolohiya
b. Pagpapasabog ng bombang Atomiko sa Hiroshima at Nagasaki
c. Dahil sa pagpatay kay Archduke Francis Ferdinand.
d. Dahil sa hindi pagkakasundo sa naganap na pagpupulong sa
pagitan ng magkaalyadong bansa.
9. Siya ang taong nakipagsabwatan sa grupo ng Black Hand upang
maisakatuparan ang planong pagpatay kay Archduke Francis
Ferdinand.
a. Gavrilo Princip b. Adolf Hitler c. Czar Nicholas II d. Woodrow Wilson
10. Katawagan na ginamit sa Unang Digmaang Pandaigdig dahil ito ang
kauna-unahang malawakang digmaan na nagpabago sa takbo ng
kasaysayan ng daigdig.
a. Great War b.Cold War c. Phoney War d. Civil War

5
 Post a Message

Lumikha ng isang maikling mensahe ng panghihikayat ng pagkakaisa at

kapayapaan sa mundo. Isulat sa blankong papel na nasa ibaba at ibahagi ito
sa inyong follow-up discussion sa kapwa mag-aaral at guro.

5. B 10 a 5. TAMA 10. VERSAILLES 5. BUNGA

4. A 9. A 4. TAMA 9. NEUTRAL 4. SANHI
3. C 8. C 3. TAMA 8. LEAGUE OF NATIONS 3. SANHI
2. B 7. D 2. TAMA 7. GREAT WAR 2. BUNGA
1. D 6. C 1. MALI 6. GAVRILO PRINCIP 1. SANHI
SUBUKIN Balikan 5. NASYONALISMO SANHI O BUNGA
4. IMPERYALISMO
3. MILITARISMO 5. B 10 a
2. ALYANSA 4. A 9. A
1. EUROPA 3. C 8. C
TUKLASIN 2. B 7. D
1. D 6. C
TAYAHIN

Sanggunian
Araling Panlipunan Modyul “ASYA: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba” pp. 450-
456
Asya Pag-usbong ng Kabihasnan p. 311
(Grace Estela C. Mateo, et al)
Kasaysayan ng Daigdig ( Modyul para sa mag-aaral) Unang Edisyon 2014 pp. 446-
469

6
Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng pakikipag-ugnayan
at sama-samang pagkilos sa kontemporanyong daigdig tungo sa pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran

Pamantayan sa Pagganap:
Ang mga mag-aaral ay aktibong nakikilahok sa mga gawain, programa, proyekto sa
antas ng komunidad at bansa na nagsusulong ng rehiyonal at pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran.

Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto:

Nasusuri ang mga dahilan, mahahalagang pangyayaring naganap at bunga ng
Ikalawang Digmaang Pandaidig.

Mga inaasahang matutunan mula sa aralin:

1. Natutukoy ang mga pangyayaring naging dahilan ng pagsiklab ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig;
2. Naipaliliwanag ang mga naging epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
3. Napapahalagahan ang pagpupunyagi ng mga bansa upang maisulong at
mapanatili ang kapayapaan sa daigdig.

Panimulang Pagtataya
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ito sa sagutang papel.
1. Ito ay itinatag ng 42 bansa noong Enero 10, 1920 na ang pangunahing layunin
ay tapusin ang digmaan sa pamamagitan ng negosasyon at diplomasya.
A. League of Nations B. United Nations
C. European Union D. World Trade Organization
2. Ito ang pagpapalawak ng teritoryo na isinagawa ng mga bansa sa Europa sa
pammagitan ng pagtatatag ng Kolonya
A. Komunismo B. Nasyonalismo
C. Imperyalismo D. Kolonyalismo
3. Ano ang ideolohiyang ipinalaganap ni Benito Mussolini na tumutol sa anumang
uri ng oposisyon sa pamahalaan
A. Marxism B. Nazism
C. Nationalism D. Fascism
4. Sa kanyang pamumuno, nasimulan ang muling pagtatag ng sandatahang lakas
ng Germany at Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
A. Benito Mussolini C. Hideki Tojo
B. Adolf Hitler D. Winston Churchill
5. Noong Disyembre 7, 1941, biglang sinalakay ng Japan ang
______________, isa sa mga himpilan ng hukbong dagat ng United
States.
A. Pearl Harbor C. Normandy
B. Hawaii D. Newfoundland

7
 Aralin Ikalawang Digmaang
3-4 Pandaigdig
Hindi pa man lubusang nakakabangon sa mga pinsala ng digmaan
ang mga bansa sa daigdig, muling umigting ang mga hidwaan sa
pagitan ng mga bansa. Dala na rin ito ng nasimulang ambisyon ng
mga makapangyarihang bansa na maipagtuloy ang pananakop at

pagpapalawak ng teritoryo.

Talahanayan, Punan Mo

Panuto: Buuin ang talahanayan ng mga sanhi at bunga ng mga pangunahing

pangyayari sa Unang Digmaang Pandaigdig.

Pangyayari Sanhi Bunga

Balkan Crisis

Asasinasyon ni Archduke
Franz Ferdinand

Schlieffen Plan

Treaty of Versailles

League of Nations

Suri-larawan

Panuto: Pagmasdan at suriin ang mga larawan. Sagutin ang mga

sumusunod na tanong sa kwaderno.

Pamprosesong tanong:
8
1. Anong aktibidad ang iyong nakikita sa larawan?
2. Kung magiging saksi ka sa ganitong pangyayari, ano ang possible
mong maramdaman?

Mga Sanhi ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig

1. Pag-agaw ng Japan sa Manchuria – Noong 1931, inagaw ng Japan
ang lungsod ng Manchuria. Kinundena ng Liga ng mga Bansa ang Japan
at sinabing mali ang ginawang paglusob. Kasunod ng pagkundena,
itiniwalag sa Liga ng mga Bansa ang Japan.
2. Pag-alis ng Germany sa Liga ng mga Bansa – Ang Germany naman
ay tumiwalag sa Liga noong 1933 sapagkat ayon sa Germany, ang pag-
aalis at pagbabawal ng Liga sa pagsasandata ng Germany ay isang paraan
ng pag-aalis ng karapatang mag-armas. Matapos tumiwalag, pinasimulan
ni Adolf Hitler, ang lider ng Nazi, ang muling pagtatag ng sandatahang
lakas ng bansa. Layon ni Hitler na labagin ang kasunduan sa Versailles na
naglagay sa Germany sa kahiya-hiyang kondisyon. Upang makabangon sa
pagkakagapi sa Unang Digmaang Pandaigdig, pinagbalakang Mabuti ni
Hitler ang muling pananakop. Bilang sagot ng mga bansa sa paghahanda
ng Germany, ang France ay nakipag-alyansa sa Rusya laban sa Germany.
Pinalilimitahan naman ng Inglatera ang bilang o laki ng puwersa ng
Germany.Ngunit sa kabila nito’y nagpadala pa rin ng tropa sa SONA ang
Germany.
3. Pag-sakop ng Italy sa Ethiopia - Sa pamumuno ni Benito
Mussolini, sinakop ng Italya ang Ethiopia noong 1935. Tuwirang nilabag
ng Italya ang Kasunduan sa Liga (Covenant of the League).
4. Digmaang Sibil sa Spain – Nagsimula ang digmaang sibil sa Spain
noong 1936 sa pagitan ng dalawang panig: ang Nationalist Front at ang
sosyalistang Popular Army. Nanalo ang mga Nasyonalista. Marami ang
nadamay sa digmaang sibil ng Spain dahil sa pakikialam ng ibang bansa.
5. Pagsasanib ng Austria at Germany (Anschluss) – Nais ng mga
mamamayang Austriano na maisama ang kanilang bansa sa Germany.
Ngunit ang pagsisikap na ito ay sinalungat ng mga bansang kasapi sa
Allied Powers (France, Great Britain at United States). Dahil sa kasunduan
sa pagitan ng Italy at Germany na kinalabasan ng Rome – Berlin Axis noon
1936, ang pagtutol ni Mussolini sa nasabing union ng Austria at Germany
ay nawalan ng bisa noong 1938.
6. Paglusob sa Czechoslovakia - Noong Setyembre 1938, hinikayat ni
Hitler ang mga Aleman sa Sudeten na pagsikapan na matamo ng kanilang
awtonomiya. Dahil dito, hinikayat ng Inglatera si Hitler na magdaos ng
isang pulong sa Munich. Ngunit nasakop ni Hitler ang Sudeten at noong
1939, ang mga natitirang teritoryo sa Czechoslovakia ay napunta na rin sa
Germany.
7. Paglusob ng Germany sa Poland – Huling pangyayari na
nagpasiklab sa Ikalawang Pandaigdig ang pagpasok ng Germany sa Poland
noong 1939. Ang pagsakop na ito ay pagbaligtad ng Germany sa Russia na
kapwa pumirma sa kasunduang Ribbentrop-Molotov, isang kasunduan

9
nang hindi pakikidigma. Ang pagbaligtad na ito ay dulot ng sumusunod na
pangyayari:

A. Hindi pagsali ng Russia sa negosasyon tungkol sa krisis ng

Czechoslovakia.
B. Pagkainis ng Russia sa Inglatera nang ang ipinadalang negosyador
ng Inglatera sa Kasunduan ng Pagtutulungan (Mutual Assistance Pact) ay
hindi importanteng tao

Ang Pagsiklab ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Noong tag-araw ng 1939, sinalakay ni Hitler at ng kanyang hukbo
ang Austria at Czechoslovakia upang gawing teritoryo ang mga
ito.Tinangka rin niyang kunin mula sa Poland ang Baltic Port at ang Polish
Corridor. Tumanggi ang Poland kaya nagkakrisis. Unang araw ng
Setyembre 1939, nang puwersa ng Nazismo sa lupa at himpapawid ay
sumalakay sa Poland. Ipinaglaban ng magigiting na taga-Poland ang
kanilang kalayaan.
Nang mabatid ito ng Britain at France, silay ay nagpahayag ng pakikidigma
sa Germany. Noong ika-17 ng Setyembre, ang Russia na may lihim na
kasunduan kay Hitler ay sumalakay din sa Poland sa gawing Silangan.
Hindi nagtagal, ang Poland ay nalupig. Ang Poland ay pinaghatian ng
Germany at Unyong Sobyet nang walang labanan
Ang Digmaan sa Europe
Sa kanlurang Europe, ang mga hukbong Pranses at Ingles ang nag-
abang sa likod ng Maginot Line. Hindi kaagad sumalakay dito ang mga
Aleman pagkatapos nilang masakop ang Poland. Noong Abril 1940, ang
Phony War ay biglang natapos sapagkat sinimulan ni Hitler ang kanyang
blitzkrieg (biglaang paglusob na walang babala). Ang mga taga-Norway ay
lumaban subalit madaling natalo samantalang ang mga taga-Denmark ay
hindi lumaban. Noong ika-10 ng Mayo 1940, biglang sinalakay ng mga Nazi
ang neutral na mga bansa ng Belhika, Holland at Luxembourg. Binomba
ng mga eroplanong Aleman ang mga bansang ito na kung tawagin ay low
countries at sinira ang mga Paliparan, pahatiran at tulay. Umurong sa
tabing-dagat ng Dunkirk ang hukbong Pranses. Sa ganitong gipit na
kalagayan, ipinasaya ng Punong Ministro ng England na si Winston
Churchill na umurong sa hukbo. Ang kagitingang ipinamalas ng mga
sundalo laban sa mga Aleman ay itinuring na Epiko ng Dunkirk.
Samantala, ang France na umasa sa Maginot Line bilang kanilang
tanggulan ay nabigla nang dumating na lamang sa pintuan ng Paris ang
mga Aleman noong ika-10 ng Hunyo, 1940. Bumagsak ang Paris at ang
pamahalaan ay inilipat sa Bordeaux.
Ang United States at ang Digmaan
Ang pagkapanalo ng Nazi sa Europe ay nagdulot ng pangamba sa
mga Amerikano. Nabahala sila sa kaligtasan ng Inglatera pati na ng
layuning demokrasya. Pinagpatibay ng Kongreso ang batas na Lend Lease
na nagsabing ang United States ay magbibigay ng kagamitang pandigma

10
sa lahat ng lalaban sa mga kasapi ng Axis Powers. Naging miyembro ng
puwersang Alyado ang United States noong 1941.
Noong Agosto 1941, sa may baybayin ng Newfoundland ay nagpulong sina
Pangulong Roosevelt ng America at Winston Churchill, punong ministro ng
Inglatera. doon, isinagawa nila ang isang kasunduan na kilala sa tawag na
Atlantic Charter. Tinitiyak ng kasunduan na “pagkatapos wasakin ang
tiraniya ng Nazi, lahat ng mga bansa ay mabubuhay sa kapayapaan,
malaya sa takot, at di na muling gagamit ng puwersa.”

Ang Digmaan sa Pasipiko

Samantala, habang namiminsala ang Hukbong Nazi sa Europa, ay
naghahanda naman ang Hukbong Hapon sa pagsalakay sa Pasipiko.
Upang ito ay masugpo, pinatigil ng United States ang pagpapadala ng
langis sa Japan mula United States. Ang Punong Ministro ng Japan na si
Hideki Tojo ay nagpunta kay Embahador Saburo Kurusu upang tulungan
si Admiral Kichisaburo Nomura sa pakikipagtalastasan Sa United States
nang sa gayon ay maiwasan ang krisis ng Amerika at Japan. Habang pinag-
uusapan ang kapayapaan, ang Japan ay naghahanda sa isang digmaan.
Noong ika-7 ng Disyembre 1941, biglang sinalakay ng Japan ang Pearl
Harbor, isa sa mga himpilan ng hukbong dagat ng United States sa Hawaii.
Ang pataksil na pagsalakay na ito sa Amerika ay tinawag na “Day of
Infamy.” Nagpahayag ng pakikipagdigma sa Japan ang United States,
gayon din ang Britanya. Ang Germany at Italy ay sumugod sa panig ng
Japan at nagpahayag din ng pakikipagdigma laban sa United States noong
ika-11 ng Disyembre, 1941. Samantala, nakapaghanda ang Austrialia at
nabigo ang Japan na masakop ito. Ilang oras matapos salakayin ang Pearl
Harbor, ang mga eroplano ng Japan ay sumalakay din sa Pilipinas at
winasak ang hukbong panghimpapawid sa Clark Field, Pampanga.
Dumaong ang Japan sa Hilagang Luzon. Sa pamumuno ni Pangulong
Manuel L. Quezon ng Pamahalaang Komonwelt at Heneral Douglas
MacArthur, magiting na lumaban sa mga Hapon. Tuluyang nasakop ng
Japan ang Maynila noong ika-2 ng Enero, 1942. Ang pinakahuling
pananggalang ng demokrasya ang Bataan at Corregidor. Kasabay ng
pananalakay sa Pilipinas ang pagsalakay at pagsakop ng mga Hapones sa
Thailand, British Malaya, Hongkong, Guam, at Wake Islands. Narating ng
Hapon ang tugatog ng tagumpay sa pananakop sa Pasipiko nong 1942 at
nagtatag sila ng Greater East Asia Co-Prosperity Sphere.
Unti-unti namang nakabangon ang United States mula sa
pagkatalo sa Pearl Harbor at sa Pilipinas. Gumawa agad ang mga
Amerikano ng mga kagamitang pandigma bilang kapalit sa mga nawasak
ng Hapon. Tinipon nila ang mga puwersang Alyado na pinamumunuan ni
Heneral Douglas MacArthur na nakatakas mula sa Corregidor at nangako
sa mga Pilipino ng “I Shall Return.”
Ang Pagwawakas ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Tagumpay ng mga Alyadong Bansa sa Europe at Hilagang Africa

11
 Taong 1943 nang magsimulang magbago ang ihip ng digmaan para
sa Alyadong Bansa. Noong ika-6 ng Hunyo 1944, ang mga hukbong Alyado
ay lumapag at dumaong sa Normandy samantalang sa Silangang Europe
ay nilumpo ng mga Ruso ang mga hukbong Nazi at nasakop ang Berlin.
Nagsimula sa pagkakapanalo Allied Powers sa Hilagang Africa noong ika-
13 ng Mayo, 1945, na sinundan ng pagkabihag sa Sicily noong ika-11 ng
Hunyo, at ang pagsuko ng Italya noong ika-3 ng Setyembre. Habang
nilalabanan ni Heneral Montgomery ang mga Nazi sa Egypt, sinalakay
naman ng mga puwersang Anglo-Amerikano sa pamumuno ni Heneral
Dwight Eisenhower ang Morocco at Algeria. Pagkaraan ng matinding
labanan noong ika-13 ng Mayo, ang Hilagang Africa ay napasakamay ng
mga Alyadong Bansa. Sa Hilagang Africa at Sicily, ang pagkatalo ng mga
hukbong Italyano ay nauwi sa pagbagsak ni Mussolini. Napaalis siya ni
Pietro Badoglio. Si Mussolini ay nakatakas mula sa bilangguan at nagtungo
sa hilagang Italya. Nagtatag siya ng bagong pamahalaang Fascista, ngunit
di ito tinangkilik ng mga tao. Doon siya nahuli at pinatay kasama ng
kanyang kinakasamang babae na si Clara Peracci noong ika-2 ng Abril,
1945. Noong ika-22 ng Mayo, nabihag ng mga Russia ang Berlin. Noong
ika-7 ng Mayo, tinanggap ang walang pasubaling tadhana ng pagsuko ng
mga Aleman sa Rheims at nang sumunod na araw sa Berlin, sa wakas ay
sumapit din ang tinatawag na V-E Day (Victory in Europe Day).
Ang Pagbagsak ng Germany
Noong ika-6 ng Hunyo, 1944 (D-DAY), lumapag sa Normandy,
Pransya ang pwersa ni Heneral Eisenhower. Pagkaraan ng ilang linggong
paglalaban, natalo nila ang mga Nazi. Setyembre 1944 nang palayain ng
mga Alyado ang Belhika. Nakipagsapalaran si Hitler at sinalakay ang mga
alyado na malapit sa Luxembourg noong ika-6 ng Disyembre. Tinawag na
Battle of the Bulge ang labanang ito kung saan natalo ang mga Nazi. Sa
huling araw ng Abril 1945, bumagsak ang Germany dahil sa pag-atake ng
mga Alyado sa kanluran at ng mga Ruso sa Silangan. Napagtanto ni Hitler
mula sa pinagtataguan ang kanyang kakampi at noong umaga ng ika-30
ng Abril, hinirang niya si Admiral Karl Doenitz bilang kahalili. Noong hapon
ding iyon, siya at ang kanyang kinakasamang babaeng si Eva Brawn, ay
nagpakamatay.
Ang Tagumpay ng Pasipiko
Ika-20 ng Oktubre, 1944 nang bumalik sa Leyte si Heneral Douglas
MacArthur sa gitna ng pagbubunyi ng mga Pilipino. Pagkatapos ng mahigit
sa ilang buwang pakikipaglaban ng mga Pilipino sa Hapones, idineklara ni
Heneral McArthur ang kalayaan ng Pilipinas mula sa mga Hapon. Noong
ika-6 ng Agosto, 1945, ang unang bomba atomika ay ibinagsak sa
Hiroshima. Sinalakay naman ng Russia ang Manchuria, Korea at Timog
Sakhalin. Noong ika-9 ng Agosto, muling nagbagsak ng bomba atomika sa
Nagasaki ang mga Amerikano. Nagimbal ang Japan, kaya tinanggap nito
ang ultimatum ng mga Alyado noong ika-15 ng Agosto at pagkatapos ay
tuluyan nang sumuko. Noong huling araw ng Agosto nang lumapag sa
bansang Hapon si Heneral MacArthur bilang SCAP o Supreme Commander
of the Allied Powers. Ika- 2 ng Setyembre, 1945, nilagdaan ng bansang

12
Hapon ang mga tadhana ng pagsuko sa sasakyang US Missouri sa Tokyo
Bay.
Mga Bunga ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nagdulot ito ng malaking
pagbabago sa kasaysayan ng daigdig.
1. Malaking ang bilang ng mga namatay at nasirang ari-arian. Tinatayang
halos 60 bansa ang naapektuhan ng digmaan at higit na mas marami ang
namatay kaysa Unang Digmaang Pandaigdig.
2. Natigil ang pagsulong ng ekonomiyang pandaigdig dahil sa pagkawasak
ng agrikultura, industriya, transportasyon at pananalapi ng maraming
bansa.
3. Bumagsak ang pamahalaang totalitaryang Nazi ni Hitler, Fascismo ni
Mussolini, at Imperyong Hapon ni Hirohito.
4. Napagtibay ang simulaing command responsibility para sa
pagkakasalang nagawa ng mga opisyal ng bayan at mga pinunong militar.
5. Naging daan ito ng pagsilang ng malalayang bansa – ang Silangan
Germany, Kanlurang Germany, Nasyonalistang Tsina, Pulahang Tsina,
Pilipinas, Indonesia, Malaysia, Ceylon, India, Pakistan, Israel, Iran, Iraq at
iba pa.

It’s a Match!
A. Hanapin ang tamang sagot ng mga salita sa Hanay B mula sa
Hanay. Isulat ang tamang sagot sa patlang.
A B
____1. Ito ang ideolohiyang pinairal ni Adolf Hitler a. Nagasaki at
Hiroshima
____2. Ang tawag sa samahan ng mga bansa na b. US Missouri
naitatag pagkatapos ng Ikalawang Digmaang c. Narzism
Pandaigdig
____3. Ito ang dalawang lugar sa Japan na
pinasabog States sa ng United pamamagitan d. United Nations
ng Atomic Bomb
____4. Ang barko kung saan nilagdaan ang
pagsuko ng Japan noong September 2, 1945.
____5. Ang alyansa na binubuo ng United States, e. Allied Power
Great Britain at Soviet Union

Ang Tanong!

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

1. Anong pangyayari sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang tumatak sa iyong

isipan?
2. Paano nakaapekto ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa larangan ng
13
 kabuhayan, politika at kultura ng mga bansang nasangkot o kabilang sa
digmaan?
3. Sa iyong pananaw, ano ang pangkalahatang aral na nakuha sa naganap na
Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Pagsulat ng Sanaysay
Sumulat isang sanaysay na naglalaman ng panawagan sa pagpapanatili
ng kapayapaan sa mundo.

Pamantayan Puntos
Nilalaman 10
Organisasyon ng Paksa 10
Kaayusan at Kalinisan sa Pagsulat 10
Kabuuan 30

Panuto: Piliin at isulat sa inyong sagutang papel ang letra ng tamang

sagot.
1. Ito ay itinatag ng 42 bansa noong Enero 10, 1920 na ang
pangunahing layunin ay tapusin ang digmaan sa pamamagitan ng
negosasyon at diplomasya.
A. League of Nations C. United Nations
B. European Union D. World Trade
Organization
2. Ito ang pagpapalawak ng teritoryo na isinagawa ng mga bansa sa
Europa sa pamamagitan ng pagtatatag ng Kolonya.
A. Komunismo C. Imperyalismo
B. Nasyonalismo D. Kolonyalismo
3. Ano ang ideolohiyang ipinalaganap ni Benito Mussolini na tumutol
sa anumang uri ng oposisyon sa pamahalaan?
A. Marxism C. Nazism
B. Nationalism D. Fascis
4. Sa kanyang pamumuno, nasimulan ang muling pagtatag ng
sandatahang lakas ng Germany at Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
A. Benito Mussolini C. Adolf Hitler
B. Hideki Tojo D. Winston Churchill
5. Noong Disyembre 7, 1941, biglang sinalakay ng Japan ang
______________, isa sa mga himpilan ng hukbong dagat ng United
States.
14
 A. Pearl Harbor C. Hawaii
B. Normandy D. Newfoundland

Paniniwala Ko, Iguguhit ko

Panuto: Sa pamamagitan ng pagguhit ipakita mo ang iyong paniniwala sa

mabisang paraan upang maiwasan ang mga digmaan
Pamantayan Puntos

Kaangkupan sa konsepto 10

Pagkamalikhain 5

Kalinisan at kaayusan 5

Kabuuan 20

Sanggunian
Araling Panlipunan Modyul “ASYA: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba”
pp. 450-456
Asya Pag-usbong ng Kabihasnan p. 311 (Grace Estela C. Mateo, et al)
Kasaysayan ng Daigdig ( Modyul para sa mag-aaral) Unang Edisyon
2014 pp. 4

Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng
pakikipag-ugnayan at sama-samang pagkilos sa kontemporanyong
daigdig tungo sa pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa,
pagtutulungan, at kaunlaran

Pamantayan sa Pagganap:
15
 Ang mga mag-aaral ay aktibong nakikilahok sa mga gawain, programa,
proyekto sa antas ng komunidad at bansa na nagsusulong ng
rehiyonal at pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan,
at kaunlaran.

Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto:

Natataya ang pagsisikap ng mga bansa na makamit ang kapapaang
pandaigdig at kaunlaran

Mga inaasahang matutunan mula sa aralin:

1. Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigay daan sa pagkakatatag

ng United Nations.
2. Nailalahad ang layunin at bumubuo sa United Nations.
3. Napapahalagahan ang naging kontribusyon ng United Nations sa
pagpapanatili ng kapayapaan sa daigdig.

Panimulang Pagtataya
Panuto: Suriin ang mga sumusunod na pahayag. Isulat ang salitang
TAMA kung wasto ang pahayag at MALI naman kung hindi ito wasto.
________1. Limampung bansa ang nagpulong sa California, United
States, upang balangkasin ang Karta ng mga Bansang Nagkakaisa.
________2. Ang Nagkakaisang Bansa o United Nations ang kauna-
unahang naitatag na pandaigdigang organisasyon.
________3. Ang mga Bansang Nagkakaisa ay may anim na
pangunahing sangay.
________4. Great Britain, United States at Germany ang itinuturing na
Big 3 sa Yalta Conference.
________5. Noong ika-24 ng Oktubre, 1945 ay itinatag ang Mga
Bansang Nagkakaisa o United Nations (UN).

ARALIN 5 MGA
NAGKAKAISANG
BANSA
(UNITED
NATIONS)

Magulong Letra, Iayos mo!

Panuto: Ayusin mo ang mga titik upang malaman ang tamang sagot na
16
tinutukoy sa bawat bilang.

1. ATDHE ARMHC - Isang uri ng parusang ipinataw ng mga Hapon sa Pilipinas

laban sa mga sumusukong sundalong Pilipino at Amerikano sa Bataan.
2. ORWYAN - Isa sa mga neutral na bansa sa panahon ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.
3. MANNODRY - Sa lugar na ito lumunsad ang hukbo ng mga Allied Powers
upang simulan ang paglaban kay Hitler.
4. SHHIIMRAO - Isa sa dalawang lugar sa Japan na pinasabugan ng bomba ng
mga hukbong panghimpapawid ng Estados Unidos.
5. SAG MBCEHRA - Bahagi ng kampo na nagsilbing lugar para sa mabilisan at
maramihang pagpatay ng mga Hudyo noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Mahalagang Detalye, Tukuyin mo!

Panuto: Punan ang kahon ng tamang sagot.
Tanong Deskripsiy Sagot
on
Samahang
Ano? Pandaigdiga
n na
pumalit sa
Liga ng mga
Bansa.
Unang
Sino? Secretary
General ng
United
Nations.
Kailan? Pagsilang ng
United
Nations
Dating
Sino? Pangulo ng
United
States of
America na
nagbigay ng
pangalan sa
organisasyo
n.
Headquarte
Saan? rs ng United
Nations.
Bilang ng
Ilan? bumubuo
sa
Sanggunian
g
Pangkatiwa
sayan.
17
Mga Bansang Nagkakaisa (United Nations)
Hindi pa natatapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, naisip na ni
Pangulong Roosevelt ng United States na muling magtatag ng isang samahang
pandaigdigan na papalit sa Liga ng mga Bansa.
Apat na buwan bago sumalakay ang mga Hapones sa Pearl Harbor sina
Pangulong Roosevelt at Punong Ministro Winston Churchill ng England ay
bumalangkas ng deklarasyon, ang Atlantic Charter na siyang saligan ng 26 na
bansa sa nilagdaang Deklarasyon ng Mga Bansang Nagkakaisa (United
Nations). Sa isang pagpupulong sa Moscow noong Oktubre 1943, ang United
States, Great Britain at Soviet Union ay nagkasundo na pairalin at panatilihin
ang kapayapaan sa sandalling matalo ang Axis. Sinundan ito ng deklarasyon
ng apat na bansa, kasama ang China, para maitatag ang isang pangkalahatang
samahang pandaigdigan upang mapanatili ang kapayapaan at kaligtasan sa
mundo. Limampung bansa ang nagpulong sa California, United States, upang
balangkasin ang karta ng mga Bansang Nagkakaisa. Noong ika-24 ng Oktubre,
1945 ay itinatag ang mga Bansang Nagkakaisa o United Nations (UN). Muling
nagpulong ang mga kinatawan ng mga bansa sa London noong 1946 at nahalal
na unang Sekretaryo-Heneral si Trygve Lie ng Sweden.

Ang mga Bansang Nagkakaisa ay may anim na pangunahing sangay. Ang

Pangkalahatang Asembleya (General Assembly) ang sangay na tagapagbatas
ng samahan. Binubuo ito ng mga kinatawan ng lahat ng mga kasaping bansa,
at dito isinagawa ang mga pangkalahatang pagpupulong.

Ang Sangguniang Pangkatiwasayang (Security Council) ang sangay

tagapagpaganap. Binubuo ito ng 11 kagawad na ang lima ay permanenteng
miyembro, samantalang ang anim ay inihalal sa taning na panunungkulan na
dalawang taon.

Ang Kalihim (Secretariat) ay ang pangkat ng mga tauhang

pampangasiwaan ng U.N. na nagpapatupad sa mga gawaing pang-araw-araw.
Ang Pandaigdig na Hukuman ng Katarungan (International Court of
Justice) ang siyang sangay na nagpapasya sa mga kasong may kinalaman sa
alitan ng mga bansa.

18
 Ang Sangguniang Pangkabuhayan at Panlipunan (ECOSOC) ay
binubuo ng 54 na kasaping bansa. Ito ang sangay na namamahala sa aspeto ng
pangkabuhayan, panlipunan, pang-edukasyon, siyentipiko at pangkalusugan
ng daigdig.

Ang Trusteeship Council ay namamahala sa mga trust territories na

binubuo ng mga:
1. Mga teritoryo sa ilalim ng League of Nations.
2. Mga teritoryong kinuha mula sa Axis Powers pagkatapos ng WW II.
3. Mga teritoryong boluntaryong ipinasailalim sa Trusteeship Council.

Halaw sa AP III EASE Module pp. 45-47

Panuto: Isulat sa kahon ang anim na na pangunahing sangay ng mga Bansang

Nagkakaisa.

Sangay ng United Nations

19
Panuto: Pagmasdan ang mga larawan na nasa ibaba. Isipin mo na
ikaw ay nasa ng digmaan. Sagutin ang mga sumusunod na
katanungan sa paggawa ng reflection journal.

Pamprosesong Tanong
1. Ano ang nakikita sa larawan?
2. Paano makatutulong ang pagkakatatag ng mga Nagkakaisang
Bansa upang hindi na maganap ang pangyayaring ito?
3. Paano ka makatutulong upang mapanatili ang kapayapaan sa
daigdig?

PANGWAKAS NA PAGTATAYA:
Panuto: Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot.
1. Sangay ng mga Bansang Nagkakaisa na nagsilbing tagapagbatas ng
samahan.
a. General Assembly c. Security Council
b. International Court of Justice d. Secretariat

2. Alin sa mga sumusunod ang nagtatakda ng pagiging kaanib ng

United Nations?
a. Mga bansang nanalo sa digmaan.
b. Bansang may kakayahan magbigay ng taunang butaw.
c. Bawat nagsasariling bansa, anumang sukat at populasyon na
nagmamahal sa kalayaan.
d. Mga bansang naapektuhan ng Una at Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.

3. Kailan opisyal na naitatag ang mga Bansang Nagkakaisa o United

Nations?
a. Oktubre 2, 1945 c. Oktubre 23, 1945
b. Oktubre 4, 1945 d. Oktubre 24, 1945

4. Siya ang kauna-unahang Pilipino na naglingkod bilang Pangulo sa

Ika-apat na Pangkalahatang Pagpupulong ng mga Nagkakaisang
Bansa noong 1949-1950.
a. Carlos Garcia c. Trygve Lie
20
b. Carlos P. Romulo d. Antonio Guterres.

5. Sangay ng United Nations na nagpapasya sa mga kasong may

kinalaman sa alitan ng mga bansa.
a. ECOSOC c. International Court of
Justice
b. General Assembly d. Secretariat

Panuto: Bumuo ng isang hashtag # na may kinalaman sa pagpapanatili ng

kapayapaan sa daigdig. Ilagay sa loob ng kahon ang inyong kasagutan

Sanggunian
 Modyul_4_ang_kontemporaryong_daigdig_ika_20_siglo_hangga
ng_sa_kasalukuyan_mga_suliranin_at_hamon_tungo_sa
 https://www.academia.edu

21
 Deped’s project ease, modyul 8: kasaysayan ng daigdig; aralin 4 ang united
Nations at Iba Pang Pandaigdigang Organisasyon, Pangkat, at Alyansa: pp.52

Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang

pag-unawa sa kahalagahan ng pakikipagugnayan at sama-samang
pagkilos sa kontemporaryong daigdig tungo sa pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran
Pamantayan sa Pagganap: Inaasahang ang mga mag-aaral ay
aktibong nakikilahok sa mga gawain, programa, proyekto sa antas ng
komunidad at bansa na nagsusulong ng rehiyonal at pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran.
Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto: Nasusuri ang mga
ideolohiyang politikal at ekonomiko sa hamon ng estabilisadong
institusyon ng lipunan.
Mga inaasahang matutunan mula sa aralin:
1. Naipaliliwanag ang kahulugan ng ideolohiya at ang iba’t
ibang kategorya nito.
2. Natatalakay ang iba’t ibang ideolohiya.
3. Nasusuri ang implikasyon ng iba’t ibang uri ng ideolohiya.

Panimulang Pagtataya
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem at isulat ang
letra ng tamang sagot bago ang bilang.
_____1. Isang ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagbibigay ng
pantay na karapatan at kalayaan anuman ang kanilang
kinabibilangang lahi, kasarian o relihiyon.
A.Demokrasya B. Liberalismo C. Kapitalismo D.
Sosyalismo
_____2. Ang mga pahayag sa ibaba ay maaaring maranasan ng mga
mamamayang naninirahan sa Unites States of America at Pilipinas,
alin ang HINDI kabilang dito?
A. May karapatang makaboto
B. May kalayaan sa pananampalataya
C. Militar ang nangingibabaw sa sibilyan
D. Lahat ng mga mamamayan ay may karapatan sa edukasyon
____3. Ito ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na
naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga pagbabago
nito.
A. Neokolonyalismo B. Cold War C. Ideolohiya
D. Liberalismo
_____4. Ito ay ideolohiyang nakasentro sa paraan ng pamumuno at sa
paraan ng pakikilahok ng mga mamamayan sa pamamahala.
A. Pangkabuhayan B. Pampulitika C. Panlipunan
D.Pang-ekonomiya

22
_____5.Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa ideolohiyang
Demokrasya?
A. Pamahalaan na kung saan ang namumuno ay may lubos na
kapangyarihan
B.Karaniwang pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng mga
taong makapangyarihan
C. Ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga tao
D. Ang pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang grupo
ng tao

_____6. Ang pamahalaang ito ay karaniwang pinamumunuan ng isang

diktador o grupo ng mga taong makapangyarihan.
A. Demokrasya B. Awtoritaryanismo C. Sosyalismo D.
Totalitaryanismo
_____7. Alin sa mga sumusunod ang katangian ng Kapitalismo?
A. Ang pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang grupo
ng tao.
B. Isang uri ito ng pamahalaan na kung saan ang namumuno ay may
lubos na kapangyarihan.
C. Ito ay karaniwang pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng
mga taong makapangyarihan.
D. Ang produksiyon, distribusyon, at kalakalan ay kontrolado ng mga
pribadong mangangalakal
_____8. Ang halimbawa ng ganitong pamahalaan ang namayani sa
China at dating Union Soviet, kung saan ang teorya ni Karl Marx ay
sinubukang bigyang katuparan.
A. Demokrasya B. Awtoritaryanismo C. Sosyalismo D.
Totalitaryanismo
_____9. Ito ay isang uri ng pamahalaan kung saan ang namumuno ay
may lubos na kapangyarihan.
A. Kapitalismo B. Awtoritaryanismo C. Sosyalismo
D.Demokrasya
_____10. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang hindi wasto?
A. Ang demokrasya ay kung saan ang namumuno ay may lubos na
kapangyarihan.
B. Sa Sosyalismo, ang pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay
ng isang pangkat ng tao.
C. Pinamumunuan ng diktador o grupo ng taong makapangyarihan
ang Totalitaryanismo.
D. Sa Kapitalismo, maliit na lamang ang papel ng pamahalaan sa mga
patakarang pangkabuhayan.

Aralin 6 Mga Ideolohiya

Balik-Tanaw
Panuto: Isulat ang salitang KAPAYAPAAN kung ang mga
sumusunod na pahayag ay tama at KAGULUHAN naman kung mali.
____________________1. Ang Proklamasyon Blg. 675 ay pagtatakda sa
buwan ng AGOSTO bilang “National Peace Consciousness Month o
Peace Month”.
23
____________________2. Taong 1945 itinatag ang isang samahan ng
mga nagkakaisang bansa o mas kilala bilang UN O UNITED
NATIONS.
____________________3. Ang bansang nagkakaisa ay may (10)
SAMPUNG pangunahing sangay.
____________________4. Ang SANGGUNIANG PANGKATIWASAYAN,
ang sangay tagapagpaganap.
____________________5. Ang SANGGUNIANG PANGKABUHAYAN AT
PANLIPUNAN (ECOSOC), ang sangay na namamahala sa aspekto ng
pangkabuhayan, panlipunan, pang- edukasyon, siyentipiko, at
pang- kalusugan ng digdig.

HANAP-SALITA
Panuto: Hanapin / I-highlight ang mga sumusunod na salita sa ibaba.
Ideolohiya
Politiko
Mamamayan
Sosyalismo
Diktador
Kapitalismo
Awtoritaryanismo
Pamahalaan
Kapangyarihan
Demokrasya

Basa-Suri-Unawa
Ang Kahulugan ng Ideolohiya

Ang Ideolohiya ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o

kaisipan na naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at
pagbabago nito. Ang ideolohiya ay ay nahahati sa tatlong
kategorya: Ito ay ang mga sumusunod:

1. Ideolohiyang Pangkabuhayan - nakasentro sa mga

patakarang pang-ekonomiya ng bansa at paraan ng
paghahati ng mga kayamanan para sa mga mamamayan

24
2. Ideolohiyang Pampolitika - nakasentro sa paraan ng
pamumuno at sa paraan ng pakikilahok ng mga
mamamayan sa pamamahala

3. Ideolohiyang Panlipunan - tumutukoy sa pagkakapantay-

pantay ng mga mamamayan sa tingin ng batas at sa iba
pang pangunahing aspeto ng pamumuhay ng mga
mamamayan

Ang Iba’t ibang Ideolohiya

Sistemang pangkabuhayan na kung saan

KAPITALISMO kontrolado ng mga pribadong mangangalakal
ang produksiyon, distribusyon, at kalakalan.
Sa Kapitalismo, ang pamahalaan ay may
maliit na ginagampanan sa patakarang
pangkabuhayan.
Ang kapangyarihan ng pamahalaan ay nasa
kamay ng mga tao. Maaaring makilahok ang
mga mamamayan. Ang demokrasya ay
DEMOKRASYA nahahati sa dalawang uri: Direct o Tuwirang
demokrasya ang tawag kung ang mismong
mamamayan ang namimili ng kanilang nais
na ihalal. Nagaganap ito sa pamamagitan ng
halalan. Samantalang ang Indirect o Di-
tuwiran demokrasya naman ang tawag kung
mga inihalal ng mga mamamayan ay siya
naming pipili ng pinuno sa isang
pamahalaan.
Nagiging diktatura ang demokrasya kung
ipagasasawalang bahala ng pinuno ang
kagustuhan ng mga tao.
Uri ng pamahalaan na kung saan ang
namumuno ay may lubos na kapangyarihan.
Isa sa halimbawang nito ay ang Iran. Ang
AWTORITARYANISMO pinuno rin ang mismong puno ng relihiyon ng
estado, ang Islam. Mayroon ding tinatawag
na Konstitusyonal na Awtoritaryanismo
kung saan ang kapangyarihan ng namumuno
ay itinakda ng Saligang batas. Sa Pilipinas,
ito ang tawag ng dating pinunong Ferdinand
Marcos sa kaniyang pamamahala sa ilalim ng
Batas Militar noong 1972 hanggang Pebrero
1986.
Pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng
mga makapangyarihan. Limitado ang
karapatan ng mga mamamayan sa malayang
pagkilos maging ang kanilang pagsasalita
TOTALITARYANISMO maging ang pagpapahayag ng relihiyon ay
hindi rin sinasang- ayunan. Ang lahat ng
desisyon tungkol sa pamamahala at
kabuhayan maging ang mga lupain at
25
 kayamanan ng isang bansa at industriya ay
nasa kamay ng isang grupo o diktador.

Isang doktrina na nakabatay sa patakarang

pang- ekonomiya na kung saan ang
pamamalakad ng pamahalaan ay nasa
SOSYALISMO kamay ng isang pangkat ng tao. Ang mga
industriya at ang lahat ng kailangan sa
pagpapabuti ng kalagayan ng mga industriya
ay nasa kamay rin ng pamahalaan.
Binibigyang diin nito ang pagtutulungan
habang ang mahahalagang industriya ay
pagmamay-ari ng pamahalaan.

A. LARAWAN SURI
Panuto: Gamit ang mga larawan bilang gabay, isaayos ang mga
sumusunod na letra upang mabuo ang salita.

MOEDKARSAY ISMONAYOTTAILTAR AWOTIRRATAYISN

MO

B. LET’S MATCH IT!

Panuto: Mula sa mga salitang nasa hanay A, hanapin ang
kahulugan nito mula sa hanay B. Isulat ang letra ng wastong
sagot sa bawat bilang.
HANAY A HANAY B
Dik
a. Idineklara ng dating pangulong
Ferdinand Marcos
____2. Sosyalismo b. Sistemang pangkabuhayan kung saan
ang produksyon at kalakal ay
kontrolado ng pribadong
____3. Direct o tuwirang mangangalakal
demokrasya c. Tawag sa klase ng demokrasya kung
ibinoboto ng mga mamamayan ang
gusto nilang mamuno
____4. Batas Militar d. Sistemang nakabatay sa patakarang
26pang- ekonomiya na kung saan ang
pamamalakad ay nasa kamay ng
pangkat ng tao.
e. Tawag sa taong namumuno na ayon sa
sarili nitong kagustuhan
 ____5. Kapitalismo

Repleksyon mo, Flex mo!

Panuto: Sagutan ang tanong ayon sa iyong sariling
saloobin.
1. Sa iyong palagay, ano ang kahalagahan ng mga ideolohiya
sa bawat bansa?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_____________________________________________
2. Sa paanong paraan nakakatulong ang mga ideolohiyang
ito upang makamit ng isang bansa ang
kaunlaran._____________________________________________
______
_______________________________________________________
_______________________

SINE-SILIP
Panuto: Maghanap ng ilang mga documentary/ pelikula mula
sa You tube at Netflix na may kinalaman sa alinmang
ideolohiyang natalakay. Itala ang ilang mahalagang kaganapan
mula sa iyong napanood na may kaugnayan sa natalakay na
paksa at maging handa sa pagbahagi nito sa klase

Pangwakas na Pagtataya
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem at
isulat ang letra ng tamang sagot bago ang bilang.
____1. Ito ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan
na naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga
pagbabago nito.
A. Neokolonyalismo B. Cold War C.
Ideolohiya D. Liberalismo
_____2. Ito ay ideolohiyang nakasentro sa paraan ng
pamumuno at sa paraan ng pakikilahok ng mga mamamayan
sa pamamahala.
A. Pangkabuhayan B. Pampulitika C. Panlipunan
D.Pang-ekonomiya
_____3. Ito ay isang uri ng pamahalaan kung saan ang
namumuno ay may lubos na kapangyarihan.
27
A. Kapitalismo B. Awtoritaryanismo C. Sosyalismo
D.Demokrasya
_____4. Ang halimbawa ng ganitong pamahalaan ang namayani
sa China at dating Union Soviet, kung saan ang teorya ni Karl
Marx ay sinubukang bigyang katuparan.
A. Demokrasya B. Awtoritaryanismo C. Sosyalismo D.
Totalitaryanismo
_____5. Isang ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagbibigay
ng pantay na karapatan at kalayaan anuman ang kanilang
kinabibilangang lahi, kasarian o relihiyon
A.Demokrasya B. Liberalismo C. Kapitalismo
D. Sosyalismo
_____6.Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa
ideolohiyang Demokrasya?
A. pamahalaan na kung saan ang namumuno ay may lubos na
kapangyarihan
B. karaniwang pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng
mga taong makapangyarihan
C. ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga tao
D. ang pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang
grupo ng tao
_____7. Ang pamahalaang ito ay karaniwang pinamumunuan
ng isang diktador o grupo ng mga taong makapangyarihan.
A. Demokrasya B. Awtoritaryanismo C. Sosyalismo
D. Totalitaryanismo
_____8. Alin sa mga sumusunod ang katangian ng
Kapitalismo?
A. Ang pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang
grupo ng tao.
B. Isang uri ito ng pamahalaan na kung saan ang namumuno
ay may lubos na kapangyarihan.
C. Ito ay karaniwang pinamumunuan ng isang diktador o
grupo ng mga taong makapangyarihan.
D. Ang produksiyon, distribusyon, at kalakalan ay kontrolado
ng mga pribadong mangangalakal
_____9. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang hindi
wasto?
A. Ang demokrasya ay kung saan ang namumuno ay may lubos
na kapangyarihan.
B. Sa Sosyalismo, ang pamamalakad ng pamahalaan ay nasa
kamay ng isang pangkat ng tao.
C. Pinamumunuan ng diktador o grupo ng taong
makapangyarihan ang Totalitaryanismo.
D. Sa Kapitalismo, maliit na lamang ang papel ng pamahalaan
sa mga patakarang pangkabuhayan.
_____10. Ang mga pahayag sa ibaba ay maaaring maranasan
ng mga mamamayang naninirahan sa Unites States of America
at Pilipinas, alin ang HINDI kabilang dito?
A. May karapatang makaboto
B. May kalayaan sa pananampalataya
C. Militar ang nangingibabaw sa sibilyan
D. Lahat ng mga mamamayan ay may karapatan sa
edukasyon

28
IDEOLOHIYA KO, PANGANGATWIRANAN KO!
Kung ikaw ay magiging isang pinuno ng alinmang bansa, anong
ideolohiya ang iyong paiiralin? At bakit?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
______________________

10.A C 5. Kapayapaan
9. B B 4. Kapayapaan Awtoritaryanismo
8. C C 3. Kaguluhan Totalitaryanismo
7. D C 2. Kapayapaan Demokrasya
6. D A 1. Kaguluhan
Pagyamanin B
Subukin Balikan

10.C C 5.
9. A C 4.
Awtoritaryanismo 8. D B 3.
Totalitaryanismo 7. D B 2.
Demokrasya 6. C C 1.
Pagyamanin A Tayahin

Sanggunian

 Blando,Rosemarie C., et al., Kasaysayan ng Daigdig (Modyul

para sa mga Mag-aaral),Filipinas Copyright Licensing Society
(FILCOS),Inc., Unang Edisyon 2014.
 EASE III Modyul 18 Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat)
III. 2000. pp. 266-276
 https://archive.tonite.abante.com.ph/demokrasya-at-
edsa/
 https://flippengroup.com/reprogram-your-
authoritarian-business-culture/

29
Pamantayang Pangnilalaman
Naipamamalas ng mag - aaral ang pag -unawa sa kahalagahan ng
pakikipag - ugnayan at sama -samang pagkilos sa
kontemporanyong daigdig tungo sa pandaigdigang kapayapaan,
pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran

Pamantayan sa Pagganap
Aktibong nakikilahok sa mga gawain, programa, proyekto sa antas
ng komunidad at bansa na nagsusulong ng rehiyonal at
pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan, at
kaunlaran

Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto

Natataya ang epekto ng mga ideolohiya, ng Cold War at ng
Neokolonyalismo sa iba’t ibang bahagi ng daigdig. (AP8AKD-IVi-10)

Mga inaasahang matutunan mula sa aralin

Inaasahan na ang mag-aaral ay magbibigay ng sariling pananaw
tungkol sa isyung ito at magiging kritikal sa kanyang pagsusuri.

Ngayon, subukin mong sagutin ang paunang pagsusulit upang

matukoy ang lawak ng iyong kaalaman tungkol sa mga paksang
tatalakayin. Bigyang-pansin ang mga tanong na hindi
masasagutan ng wasto at alamin ang sagot nito sa iba’t ibang
aralin sa modyul na ito.

Panuto: Basahing mabuti ang bawat aytem at isulat ang titik ng tamang
sagot sa activity notebook.

1. Ang Cold War ay digmaan ng nagtutungaling ideolohiya ng

dalawang makapangyarihang bansa o superpower. Anong
dalawang bansa ang nakaranas nito matapos ang Ikalawang
Digmaang Pandaigdig?
A. US at USSR C. Germany at USSR
B. US at France D. Germany at France

2. Malaki ang naging epekto ng Cold War sa ekonomiya ng mga

bansa sa Asya at Kanluran. Paano nagsimula ang Cold War?
A. Pagnanais ng Russia na sakupin ang United States
B. Tinanggihan ng Russia ang mga kalakal mula sa United States
C. Pangingibabaw ng dalawang ideolohiya ng dalawang
makapangyarihang
bansa
D. Hindi pagbibigay ng pahintulot ng United States sa mga Ruso
na
makapasok sa kanilang bansa

30
 3. Isang ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagbibigay ng pantay
na karapatan at kalayaan anuman ang kanilang kinabibilangang
lahi, kasarian o relihiyon
A. Demokrasya C. Kapitalismo
B. Liberalismo D. Sosyalismo

4. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang nagpapaliwanag

1
ng katagang ito “Ang sariling pagkakakilanlan ay nawawala dahil
sa impluwensyang dayuhan”
A. Napapanatili ang kultura ng isang bansa
B. Pinakikinabangan ng mga dayuhan ang likas na yaman ng mga
kolonya
C. Ang kulturang dayuhan ang pinahalagahan ng mga
bansang umuunlad pa lamang
D. Nababago ng mga dayuhan ang kultura ng kolonya
sa pamamagitan ng iba’t ibang impluwensya

5. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang negatibong epekto

ng digmaan?
A. Ang digmaan ay nilikha ng tao upang gapiin ang kanyang
kapwa tao.
B. Sa alinmang digmaan, walang nananalo, ang lahat ay
talunan.
C. May mga bansang nagiging mayaman dahil sa digmaan.
D. Maraming aral ang maaaring matutunan sa digmaan

Epekto ng mga
ARALIN 7 Ideolohiya, ng Cold War
at ng Neokolonyalismo

LET’S MATCH IT!

Panuto: Mula sa mga salitang nasa hanay A, hanapin ang kahulugan nito
mula sa hanay B. Isulat ang titik ng sagot sa bawat bilang.

HANAY A HANAY B
a.Umiral sa panahon ng
1. Diktador
pamumuno ng dating Pangulong
2. Sosyalismo Ferdinand Marcos

b. Sistemang pangkabuhayan
3. Direct o kung saan ang produksyon at
kalakal ay kontrolado ng
31
pribadong mangangalakal
c. Tawag sa klase ng demokrasya
kung ibinoboto ng mga
mamamayan ang gusto nilang
 tuwirang demokrasya

4. Batas Militar

5. Kapitalismo

JUMBLED WORD!

Panuto: Ayusin ang mga letra sa jumbled word upang mabuo ang
tamang salita.

Pamprosesong mga Tanong

1. Ano ang iyong ideya tungkol sa salitang Cold War?
2. Sa iyong palagay, nanatili pa ba ito sa mga malalakas na
bansa? Ipaliwanag?

TALAHANAYAN, PUNAN MO!

Panuto: Isulat sa hanay kung sa tingin mo saan naangkop ang
mga salita sa ibaba.
1. Foreign investment
2. Loss of pride
3. Foreign debt
4. Over dependence
5. Continued enslavement

Nakabuti sa daigdig Nakasama sa daigdig

32
 Pamprosesong tanong
1. Batay sa gawaing ito, nakabuti ba o nakasama ang
neokolonyalismo sa daigdig?
2. Ngayong nalaman mo ang negatibong epekto nito, ano ang
nararapat mong gawin? Bakit?

Mga Larawang Ito, Suriin Mo!

Panuto: Pag-aralang mabuti ang kasunod na mga larawan at
subuking sagutin ang katanungan sa loob ng talahanayan.

Mga Ideolohiya, ng Cold War at ng Neokolonyalismo

Mga Tanong Sagot

1. Anong mga imahe ang
kapansin-pansin sa unang
larawan?

2. Ano ang kahulugan ng

unang larawan?
1. Anong bansa sa iyong
palagay ang gumamit ng
ganitong simbolismo
bilang representasyon ng
kanilang
2. paniniwala
3. Anong sikat na estatwa
ang ipinakikita sa
pangalawang larawan?
Anong mga detalye ng
estatwa ang ipinakikita
rito?
4. Ano sa iyong palagay ang
kahulugan ng mga
detalye ng estatwang ito?
Saang bansa ito
matatagpuan?

Ang Pananaw sa Cold War

33
Ang United States at Soviet Union ay naging
makapangyarihang bansa matapos ang Ikalawang Digmaang
pandaigdig. Hindi naging mabuti ang ugnayan ng mga
bansang ito na kapwa tinatawag na superpower. Nauwi ito sa
Cold War na bunga ng matinding kompetensiya ng mga bansa
noong 1940 hanggang 1990. Hindi lamang tunggalian sa
kapangyarihan kundi pati na sa ideolohiya ang dahilan nito.
Ang United States ang nagtaguyod ng demokrasya at
kapitalismo samantalang ang Soviet Union ay kumatawan sa
sosyalismo at komunismo. Malaki ang naging papel ng
Estados Unidos bilang pinakamakapangyarihang kapitalista
sa pagsasaayos ng daigdig matapos ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig.
Upang mapigil nito ang paglaganap ng sosyalismo at
komunismo ng USSR, gumawa ito ng iba-ibang hakbang. Sa
pamamagitan ng Marshall Plan, tiniyak ng United States ang
pagbangon ng kanlurang Europe bilang kapanalig sa
kanluran. Sa silangan, tiniyak din nito ang pagbangon ng
Japan sa pamamahala ni Heneral Douglas MacArthur.

Mabuting Epekto ng Cold War

Ang United States at Soviet Union ang nagpasikat sa
pagpapalaganap ng kanilang ideolohiya. Bukod sa larangan
ng militar, tiniyak din ng United States na maayos ang takbo
ng ekonomiya ng pandaigdigang sistemang kapitalista. Binuo
ang International Monetary Fund (IMF) upang ayusin ang
daloy ng malayang kalakalan sa mundo. Kasabay ring inayos
ang International Bank of Rehabilitation and Reconstruction
(IBRR) o World Bank upang tumulong sa gawaing
rehabilitasyon at rekonstruksiyon.
Maraming imbensyon ang naisagawa ng dalawang panig: ang
pagpapalipad ng Sputnik I ng USSR, at Vostok I, sakay si Yuri
Gagarin, unang cosmonaut na lumigid sa mundo. Ang US
naman na nagpalipad ng Friendship 7, Apollo 11, at mga
puwersang nukleyar na hindi lang ginamit sa digmaan kundi
pati na rin sa medisina at komunikasyon.

Mga Di-mabuting Epekto ng Cold War

Dahil sa Cold War, umigting ang di pagkakaunawang
pampolitiko, pang-militar, at kalakalan ng mga bansa.
Bumaba ang moral ng mga manggawa ng Soviet Union na
nagdulot ng malaking suliraning pang-ekonomiya. Dahil sa
matinding sigalot bunga ng Cold War, iginigit ng dalawang
puwersa ang kanilang pamamalakad kaya’t nawalan ng
tunay na pagkakaisa.

2
NEOKOLONYALISMO: PAMAMARAAN O SANGKAP NITO
Tumutukoy ang neokolonyalismo sa patuloy na
impluwensiyang pang-ekonomiya at panlipunan ng mga
mananakop sa mga bansang dati nilang kolonya, bagamat
wala silang tuwirang militar o politikal na kontrol sa mga
ito.

34
Mga Pamamaraan at Uri ng Neokolonyalismo
Ang mga pamamaraang ginamit ng neokolonyalismo
upang makuha ang kanilang gusto sa malalayang bansa ay
kinabibilangan ng mga uring pang-ekonomiya at
pangkultura. May mga pagkakataong ginamit din ang militar
at ang mga pailalim na gawain ng mga institusyong pang-
espiya.

1. Pang-ekonomiya – Naisasagawa ang neokolonyalismo

sa pamamagitan ng pakunwaring tulong sa pagpapaunlad ng
kalagayang pangkabuhayan ng isang bansa, ngunit sa
katotohanan ay nakatali na ang bansang tinutulungan sa
patakaran at motibo ng bansang tumutulong.
2. Pangkultura – Sa pamamaraang ito, nababago ng
neokolonyalismo ang pananaw ng tinutulungang bansa sa
mga bagay na likas na angkin nito. Bunga ng kulturang dala
ng dayuhang tumutulong o bansang dayuhan, nababago ang
pinahahalagahan ng mga mamamayan ng tinutulungang
bansa sa pananamit, babasahin, maging sa pag-uugali.
3. Dayuhang Tulong o Foreign Aid – Sa una’y maiisip na
walang kondisyon ang pagtulong tulad ng pamimigay ng
gatas sa mga bata o pamamahagi ng mga aklat. Ngunit kung
titingnang mabuti, may kapalit ang “libreng” pagtulong.
Nagbebenta ang bansang tumulong ng mga “imported” na
produkto sa bansang tinulungan kaya nga’t bumabalik rin sa
kanya ang malaking tubo ng kanyang puhunan.
4. Dayuhang Pautang o Foreign Debt – Gayundin,
anumang pautang na ibigay ng International Monetary Fund
(IMF) at World Bank (WB) ay laging may kaakibat na
kondisyon.
5. Lihim na Pagkilos (Covert Operation) – Kung hindi
mapasunod nang mapayapa, gumagawa ng paraan ang mga
neokolonyalista upang guluhin ang isang pamahalaan o
ibagsak ito nang tuluyan.

TALAHANAYAN, PUNAN MO!

Panuto: Subukan natin ngayon ang iyong kaalaman
sa paksang binasa. Punan ng impormasyon ang kasunod na
data retrieval chart
Bansang
Nagtatag
Mga Katangian uyod
Ideolohiya

35
Pamprosesong Tanong

1. Paano nagkakaiba ang kanilang patakaran at katangian?

2. Paano nakaapekto ang ideolohiya ng bansa sa pag-unlad ng
kabuhayan nito?
3. Sa mga ideolohiyang iyong nabasa, alin ang higit
mong pinaniniwalaan? Bakit?

PAG-ISIPAN MO, ARALING ITO!

Panuto: Ano-anong ideya o salita ang naiisip mo kapag naririnig mo ang
salitang “Cold War”? Isulat sa cloud calout ang iyong sagot at
punan ng impormasyon ang kasunod na data retrieval chart.

NARARAMDAMAN MO, IGUHIT MO!

Panuto: Batay sa binasang teksto, ang bawat pangkat ay gagawa ng
karikatura o anumang malikhaing gawain tungkol sa paksang naitakda sa
bawat pangkat.

Unang Pangkat- Nagpapaliwanag ng sangkap at kahulugan ng

neokolonyalismo
Ikalawang Pangkat- Mga uri ng neokolonyalismo
Ikatlong Pangkat- Mga bansang nagpatupad
ng mga impluwensiya sa ibang bansa

36
 Ikaapat na Pangkat- Epekto ng

neokolonyalismo Narito ang rubriks sa

inyong gagawin.

PAMANTAYAN PUNTOS
Nilalaman/Mensahe 30%
Presentasyon 20%
Kaangkupan sa Paksa 30%
Pagkamalikhain 20%

Panuto:
Basahing mabuti ang bawat aytem at isulat ang titik ng
tamang sagot sa activity notebook.
1. Bakit naging popular at katanggap-tanggap para sa mga
Ruso ang kaisipang Komunismo?

Daan ito para malayo sa pamumuno ng Tsar

a. Dahil nagbigay ito ng radikal na pananaw sa tao
b. Nagpakilala ito ng mga kinakailangang pagbabago
c. Nagsawa na ang mga tao sa mapaniil ng pamahalaan

6. Ang labis na pagbili at pagtangkilik sa anumang

produktong gawa sa ibang bansa ay isa sa mga epekto ng
neokolonyalismo sa maraming Pilipino. Para sa kanila, ang
gawang dayuhan ay di-hamak na mas mabuti at mas mataas
ang kalidad kumpara sa ating sariling likha. Paano nito
naaapektuhan ang ating mga lokal na negosyante?

A. Gagayahin nila ang mga gawang-dayuhan

B. Lalakas ang benta nila
C. Hihina ang benta dahil sa kumpetisyon
D. Hihingi ng ayuda mula sa ating Pamahalaan

7. Malaki ang naging epekto ng Cold War sa ekonomiya

ng mga bansa sa Asya at sa Europa. Paano nagsimula ang
Cold War?
a. Pagnanais ng USSR na sakupin ang United States
b. Pagtanggi ng USSR sa pagpasok ng mga kalakal mula
USA
c. Pangingibabaw at tunggalian ng ideolohiya ng mga
bansang ito
d. Hindi pakikipagtulungan ng USA sa USSR sa mga
planong pang kapayapaan nito

37
 8. Ang Cold War ay isang pangkaisipang digmaan o
“psychological war” na naganap sa pagitan ng USA at USSR.
Ang dalawang bansang ito, maging ang kanilang mga
kaalyado ay palagiang nasa high alert sakaling sumiklab ang
isang pisikal na komprontasyon sa pagitan nila. Maingat na
binantayan ng bawat isa ang mga galaw at hakbang ng
kalaban. Samakatwid;
a. Ang Cold War ay isang laro ng pautakan at patalasan
ng pakiramdam
b. Hindi malinaw kung alin sa USA at USSR ang
nakaaangat sa usapin ng Kapangyarihan.
c. Masahol sa isang aktuwal na digmaan ang Cold War
dahil sa elemento ng pananabik at takot
d. Ang Cold War ay nagwakas dahil hindi naniwala ang
mga bansa sa daigdig na matutuloy pa ito

9. Isang ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagbibigay

ng pantay na karapatan at kalayaan anuman ang kanilang
kinabibilangang lahi, kasarian, o relihiyon.
A. Demokrasya B. Liberalismo

C. Kapitalismo D. Sosyalismo

PAGSULAT NG SANAYSAY.
Panuto: Pumili ng isa at talakayin sa 1-2 talata. Isulat ang sagot sa inyng
sagutang papel

A. Neokolonyalismo
B. Cold war

Pamantayan Puntos
Nilalaman 10
Organisasyon ng Paksa 10
Kaayusan at Kalinisan sa Pagsulat 10
Kabuuan 30

38
Sanggunian:
 Halawsa AP III EASE Module pp 45-47
 Blando,Rosemarie C., et al., Kasaysayan ng Daigdig (Modyul para sa
mga Mag-aaral),Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOS),Inc.,
Unang Edisyon 2014.

Pamantayang Pangnilalaman
Ang mag-aaral ay naipamamalas ng mag-aaral ang pag- unawa sa
kahalagahan ng pakikipag- ugnayan at sama-samang pagkilos sa
kontemporanyong daigdig tungo sa pandaigdigang kapayapaan,
pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran.

Pamantayan sa Pagganap
Ang mag-aaral ay aktibong nakikilahok sa mga gawain,
programa,proyekto sa antas ng komunidad at bansa na
nagsusulong ng rehiyonal at pandaigdigang kapayapaan,
pagkakaisa, pagtutulungan, at kaunlaran

Pinakamahalagang Kasanayang Pampagkatuto

Napahahalagahan ang bahaging ginampanan ng mga
pandaidigang organisasyon sa pagsusulong ng pandaigdigang
kapayapaan, pagkakaisa,pagtutulungan, at kaunlaran.

Mga inaasahang matutunan mula sa aralin

1. Natutukoy ang mga watawat ng mga Pandaigdigang

Organisasyon at Iba Pang Pandaigdigang Organisayon.
2. Naipaliliwanag ang mga Pandaigdigang Organisasyon at Iba
Pang Pandaigdigang Organisayon.
3. Nasusuri ang mga pangunahing layunin ng mga
Pandaigdigang Organisasyon at iba Pang Pandaigdigang
Organisayon.

39
Panimulang Pagtataya
Panuto: Basahin at unawain ang mga katanungan. Isulat ang
titik ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.
_______1. Ito ay nabuo upang gampanan ang layuning pagbigkisin
ang mga bansa upang matamo ang pandaigdigang kapayapaan at
kaunlaran.
a. Asosasyon b.Organisasyong Pandaigdig
c. Samahan d. Neokolonyalismo

______2. Ang mga layunin ng samahang ito ay sumasakop sa

patakarang publiko, patakarang publiko, ekonomiya sa ugnayang
panlabas, tanggulan, pagsasaka, at kalakalan.
a. Association of Southeast Asian Nations
b. Organization of American States
c. Organization of Islamic Cooperation
d. European Union

______3. Ang sumusunod ay ang iba’t ibang organisasyong

pandaigdig MALIBAN sa:
a. European Union
b. Securities and Exchange Commission
c. Association of Southeast Asian Nations
d. International Monetary Fund

______4. Alin sa mga sumusunod organisasyong pandaigdig ang

sumasaklaw sa heopolitikal, ekonomikal, at pangkultural ng mga
bansa sa Timog-Silangang Asya
a. Association of Southeast Asian Nations
b. Organization of American States
c. Organization of Islamic Cooperation
d. North American Free Trade Agreement

5. Ang mga sumusunod na pandaigdigang organisasyon ay

nakatuon sa sistema ng pananalapi ng mga bansa MALIBAN sa:
a. World Bank
b. International Finance Corporation
c. International Monetary Fund
d. World Trade Organization

40
 Aralin Ang Mga Pandaigdigang
8 Organisasyon
Panuto: Sagutin ang mga tanong:

1. Ano ang iyong ideya tungkol sa salitang neokolonyalismo?

2. Paano naapektuhan ng patakarang ito ang ekonomiya ng mga bansang

papaunlad pa lamang

41
A B C D E

Organization of American States (OAS)

Organization of Islamic Corporation (OIC)

Association of Southeast Asian Nation (ASEAN)

European Union (EU)

World Bank (WB)

Pamprosesong Tanong:
1. Sa tingin mo ano-ano ang ginampanang papel ng mga
pandaigdigang organisayon sa pagtataguyod ng
kapayapaan at ang kanilang pagtutulungan upang
makamit ang pag-asenso?
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________

2. Sa iyong palagay, saklaw ba ng mga organisayong ito

ang mga bansa sa iba’t ibang kontinente?
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________

Panuto: Basahin, suriin, at unawain mo ang nilalaman ng teksto

tungkol sa anyo, tugon, at epekto ng neokolonyalismo sa
Silangan at Timog-Silangang Asya. Pagkatapos mong basahin ay
sagutin ang mga pamprosesong tanong at ang susunod na mga
gawain.

ANG MGA PANDAIGDIGANG ORGANISASYON AT

IBA PANG PANDAIGDIGANG ORGANISASYON
AT IBA PANG PANDAIGDIGANG ORGANISASYON

41
 1. European Union (EU)
Ito ay isang pang-ekonomiko at
pampolitikal na union ng 27 malalayang
bansa. Ito ang pinakamalaking
kompederasyon ng mga malalayang
estado na itinatag sa ilalim ng pangalang
iyon noong 1992. Ang mga aktibidad ng
Unyong Europeo ay sumasakop sa
patakarang publiko, patakarang
ekonomiya sa uganayang panlabas, tanggulan, pagsasaka, at kalakalan.

2. Organization of American States

(OAS) Ito ay isang pandaigdigang samahang
nakabase sa Washington, D.C, Estados
Unidos. Mayroon itong tatlumpu’t
limang kasaping nagsasariling estado
ng Amerika. Layunin nito makamit ang
kapayapaan at hustisya. Itaguyod ang
pagkakaisa ng mga estadong kasapi,
patatagin ang kanilang pagtutulungan,
pangalagaan ang kanilang awtomiya, ang
kanilang teritoryo, at kanilang kalayaan.

3. Organization of Islamic Corporation (OAS)

Ito ay isang internasyunal na

organisasyon ng 57 estado. Ito ay
samahan ng mga bansang Muslim na
naglalayong siguraduhin at
protektahan ang interes mula sa
pamamagitan ng pagsusulong ng
pangkapayapaang pandaigdig at pagkakaunawaan.

4. Association of Southeast Asian Nations (ASEAN)

Ito ay isang organisasyong heopolitikal,

ekonomikal, at pangkultural ng mga bansa sa
Timog-Silangang Asya. Ang mga layunin ng
samahang ito ay maitaguyod ang paglago ng
ekonomiya, kaunlarang panlipunan, pagsulong ng
mga kultura ng bawat kasapi, at pagpapalaganap
ng kapayapaang panrelihiyon.

42
 5. World Bank (WB)

Ito ay isang pandaigdigang bangko na

nagbibigay ng tulong-pananalapi at
teknikal sa mga bansang umuunlad
para sa programang pangkaunlran
tulad ng mga tulay, kalsada, paaralan,
at iba pa na may layunin ng pagpapababa ng antas ng kahirapan.

6. International Monetary Fund (IMF)

Ito ay isang organisasyong internasyunal na

pinagkatiwalaang mamahala sa
pandaigdigang sistema ng pananalapi sa
pamamagitan ng pagmasid sa mga halaga
ng palitan at balance ng mga kabayaran,
gayon din ang pag-alok ng teknikal at
pinansyal na tulong kapag hiningi.

7. World Trade
Organization
(WTO)

Ito ay isang organisasyong pandaigdig na

itinatag upang mapamahalaan at magbigay
kalayaan sa kalakalang pang-internasyunal.
Ang WTO ay nabuo noong Enero 1, 1995
kahalili ng Pangkalahatng Kasunduan sa
mga Taripa at Kalakalan (GATT).

8. ASEAN Free Trade Area

to ay isang kasunduan ng hanay na

pangkalakan ng Kapisanan ng mga Bansa
sa Timog-Silangang Asya na nagtataguyod
ng mga pampagawaang pampook (local
manufacturing) sa lahat ng mga bansa sa
ASEAN.
9. North American Free Trade Agreement
Ito ay isang kasunduan na nilagdaan ng Canada, Mexico, at United States na
lumilikha ng trilateral trade bloc sa North America. Ito ay nabigyang bisa noong
1994 na nagbigay-daan sa pagkakabuo ng isang trade bloc na maituturing na
may pinakamataas na pinagsama-samang purchasing power parity sa Gross
Domestic Product

43
ORGANISASYON NATIN IYONG ALAMIN?
Panuto: Isulat sa loob ng dayagram ang mga pangunahing layunin ng mga
sumusunod na organisasyong pandaigdig.

Gawain 5: Pag-isipan Mo!

Panuto: Tukuyin kung anong uri ng organisasyong pandaigdig ang inilalarawan
sa bawat bilang. Isulat ang EU- European Union, OAS- Organization of American
States, OIS-Organization of Islamic Corporation, ASEAN- Association of Southeast
Asian Nations WB -World Bank, IMF-
International Monetary Fund at WTO- World Trade Organization, FTA –Free Trade
Area at NAFTA-North American Free Trade Agreement sa guhit bago ang numero.

44
 1. Ito ay isang organisasyong pandaigdig na itinatag upang
mapamahalaan at magbigay kalayaan sa kalakalang pang-internasyunal.
2. Ito ay isang organisasyong internasyunal na pinagkatiwalaang
mamahala sa pandaigdigang sistema ng pananalapi sa pamamagitan ng
pagmasid sa mga halaga ng palitan at balanse ng mga kabayaran, ang pag-alok
ng teknikal at pinansyal na tulong kapag hiningi.
3 Tawag sa isang kasunduan na nilagdaan ng Canada, Mexico, at United
States na lumilikha ng trilateral trade bloc sa North America.
4. Ito ay isang kasunduan ng hanay na pangkalakan ng Kapisanan ng
mga Bansa sa Timog-Silangang Asya na nagtataguyod ng mga pampagawaang
pampook (local manufacturing) sa lahat ng mga bansa sa ASEAN.
5. Ito ay samahan ng mga bansang Muslim na naglalayong siguraduhin
at protektahan ang interes mula sa pamamagitan ng pagsusulong ng
pangkapayapaang pandaigdig at pagkakaunawaan.

A. VENN DIAGRAM!

Panuto: Isa-isahin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng trade blocs na ASEAN

Free Trade Area at North American Free Trade Agreement. Isulat sa Venn
Diagram ang iyong sagot.

PICTURE KO: IPALIWANAG MO!

Panuto: Suriin ang mga nasa larawan. Ipaliwanag kung ano ang ipinapakitang
epekto ng trade bloc sa mga bansang kabilang dito. Isulat ang iyong sagot sa loob
ng kahon

45
46
Sanggunian:
 Araling Panlipunan Modyul “ASYA: Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakais
pp. 450-456
 Asya Pag-usbong ng Kabihasnan p. 311 (Grace Estela C. Mateo, et al)
 Araling Panlipunan ModyulBlando, Rosemarie C., Michael Mercado,
Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu, Edna L. De Jesus, Asher H.
Pasco, Rowel
S. Padernal, Yorina C. Manalo and Kalenna Lorene S. Asya Kasaysayan
ng Daigdig. Philippines: Department of Education, 2014.

47
48
49
50