Agosto 23-27, 2021 (E-MODULE 1 SA FILIPINO 9)

Christ the King College

Lungsod Calbayog
JUNIOR HIGH SCHOOL DEPARTMENT

ARALIN 1
YUNIT 1:MAGKAPANTAY NA KAKAYAHAN AT KARAPATAN

Inihanda ni:
Bb. MA. CARA TANYA B. PRINCILLO
Guro sa Filipino
We adore You, O Lord Jesus Christ,
Here and in all your churches
throughout the World.
And we Bless You because by Your
Holy Cross
You have redeemed the world.
1. Naipapahayag ang mahahalagang kaisipan o
pananaw sa napakinggang mitolohiya.
2. Makapag-uugnay ng mga kaisipang nakapaloob sa
binasang akda sa nangyayari sa sariling karanasan,
pamilya, pamayanan, lipunan, at daigdig.
3. Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kayarian
nito at nagagamit ang angkop na pandiwa bilang
aksiyon, pangyayari at karanasan.
3
1. Magsalita ng wikang Filipino sa klase (via online).
2. Kapag magbibigay ng mensahe (private message) sa
guro, ugaliing ibigay muna ang buong pangalan, baiting
at seksyon bago ihatid ang nais sabihin. Ngunit kung
ang inyong katanungan o "concern" ay may kinalaman sa
buong klase, kung maaari, sa “group chat” na lamang
magtanong.
3. Igalang ang bawat isa.
4
4. Ang DEADLINE ay DEADLINE. Magiging mahigpit ang
guro sa deadline ng bawat gawain. Kapag magset na ng
deadline, ito ay hindi na pwedeng ilipat pa. Ngunit, kung
balido ang rason kung bakit hindi makakasunod sa
deadline, magbibigay ng konsiderasyon ang guro.
5. Palaging antabayanan ang "group chat" dahil doon
lamang ibabahagi ng guro ang ilang mahahalagang
anunsyo, mga paalala at karagdagang impormasyon na
magagamit sa inyong pagkatuto.
5
6. Kung may ang mga gawain at proyekto na kailangang
magsumiti ng “softcopies”, narito ang account ng guro
na pagsesendan ninyo ng inyong awtput:
mctprincillo@gmail.com
Magbibigay ng panuto ang guro kung may mga pagkakataon na sa
gmail account isesend ang gawain at/o proyekto.
7. Basahin nang mabuti ang bawat panuto o direksiyon.
Kapag hindi naiintindihan o may mga katanungan,
huwag mag-aatubiling magtanong ngunit sundin pa rin
ang nakasaad sa "number 2". 6
ARALIN 1
MAGKAPANTAY
NA
KAKAYAHAN
AT
KARAPATAN
TIGILAN ANG PANG-AABUSO SA KABABAIHAN
• Itinuturing ang ika-8 ng Marso taon-taon bilang
Pandaigdigang Araw ng Kababaihan.
• Taong 1908, tinatayang 15 libong kababaihan ang
nagmartsa sa New York, Estados Unidos upang igiit
ang kanilang karapatan sa pagboto, mas maiksing oras
ng pagtatrabaho at makatarungang sweldo.
• Nagdulot ang pagtitipong ito ng maraming pagkilos sa
iba’t ibang bahagi ng daigdig na nagtulak din ng mga
panawagan para sa pantay na pagkilala sa mga lalaki
at babae.
• Ang pagtitipong ito sa Estados Unidos ang sinasabing
nagpasimula ng taunang pagdiriwang ng araw ng
kababaihan tuwing Marso at nakaimpluwensiya ng
kilusang kababaihan sa buong daigdig.

• Sa Pilipinas, makikita ang impluwensiyang ito sa

pagkakaroon ng maraming batas upang protektahan
ang Karapatan ng kababaihan.
 V I O L E N C E AGAINST W O M E N

Women Age 15-49 Girls Under 18

(Source 2013 National (Source: Number of child
Demographic and Health abuse cases handled by DSWD
Survey) in 2014)
• 1 in 5 Filipino women has • 3, 168 girls experienced
experienced physical abuse.
violence since age 15. • 131 of them were babies
• 6% have experienced under 12 months.
sexual violence. • 1, 149 girls were
abandoned/neglected.
 V I O L E N C E AGAINST W O M E N

Women Age 15-49 Girls Under 18

(Source 2013 National (Source: Number of child
Demographic and Health abuse cases handled by DSWD
Survey) in 2014)
• One-fourth of ever- • 1,157 girls were sexually
married women abused. 448 cases
experienced emotional, involved incest. Many
physical, sexual violence other cases go
from their husbands. unreported.
 V I O L E N C E AGAINST W O M E N

Women Age 15-49

(Source 2013 National Demographic and Health Survey)
• Only 30% of women sought assistance after being
physically or sexually abused. 4% experienced
violence while pregnant.
• 1 in every 10 women is frequently accused by their
husbands of being unfaithful.
• 2 in every 3 ever-married women get abused by their
alcoholic husband.
 V I O L E N C E AGAINST W O M E N

Women Age 15-49

(Source 2013 National Demographic and Health Survey)
• 8% of ever-married women experienced domestic
violence within the first 2 years of marriage.
• The Philippine National Police reported that ranked 3rd
among all VAW cases from 2004-2012.
 BAKIT MAY HIWALAY
NA BILL OF RIGHTS PARA SA
KABABAIHAN?
Ayon sa paunang salita ng CEDAW, ang patuloy
na diskriminasyon laban sa kababaihan ay
patunay lamang na hindi sapat ang mga
internasyunal na makinarya sa karapatang
pantao na ipagtanggol ang karapatang pantao ng
babae. “Ang diskriminasyon laban sa kababaihan
ay malinaw na paglabag sa mga prinsipyo ng
pagkakapantay-pantay at paggalang sa
karapatang pantao” na siyang kumikitil sa
partisipasyon ng babae, kapantay sa lalaki, sa
lahat ng larangan ng kaunlaran at kapayapaan.
I. Panuto: Sagutin ang bawat katanungan.
1. Ano-ano ang mga
halimbawa ng Pang-
aabuso na nararanasan ng
mga kababaihan?

2. Sa iyong pananaw, bakit

marami pa rin ag
naitatalang kaso ng pang-
aabuso sa kababaihan sa
Pilipinas?
I. Panuto: Sagutin ang bawat katanungan.

3.Bakit kailangan ng batas

para maprotektahan ang
mga kababaihan?

4.Dapat bang may pantay

na pagkilala sa karapatan
ng mga lalaki at babae?
Bakit?
 DENOTATIBONG
PAGPAPAKAHULUGAN

• Ang denotatibo ay ang literal na kahulugan ng

isang salita na matatagpuan sa diksyunaryo.

• May mga salitang maaaring wasto ang

pagkakagamit sa usaping denotatibo, subalit
maaaring lumikha ng tunggalian o kalituhan
sa loob ng isang teksto.
 KONOTATIBONG
PAGPAPAKAHULUGAN
• Ang konotatibo ay tumutukoy sa ekstrang
kahulugan na ikinakabit sa isang salita
depende sa intension (agenda) ng nagsasalita o
sumusulat.
 HASAIN ANG TALASALITAAN
Panuto: Gamit ang tsart, tukuyin and denotatibo
(literal) at konotatibo (simbolikal) kahulugan ng
nakasalungguhit na salita sa bawat bilang.

1. Kagaya lang din siya ng ibang batang babae pero

maraming nagsasabi na namumukod ang taglay
niyang ganda.
2. Nakaisang-dibdib ni Asih ang kanyang kasintahan
niya dalawang taon na ang nakakaraan.
 HASAIN ANG TALASALITAAN
3. Gumuhit na naman ang pagkayamot sa mukha ng
nanay ni Inem.
4. Sa aming baryo, paggawa ng mga batik ang
pinagkakaabalahan ng kababaihan na hindi
nagtatrabaho sa bukid.
5. Mula noon ay hindi na muli pang nanloob ng bahay
ang tatay ni Inem.
 HASAIN ANG TALASALITAAN

SALITA DENOTATIBO KONOTATIBO

namumukod
nakaisang-dibdib
gumuhit
batik
nanloob
BASAHIN ANG AKDANG ITO NA MAKIKITA SA PAHINA 4-14:

SI INEM
Ni Pramoedya Ananta Toer
MAIKLING KWENTO MULA SA INDONESIA
Isinalin ni Christopher S. Rosales
 PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan .

1. Sino si Inem?
Ilarawan ang 2. Sino si Muk? Ano
kanyang pisikal na ang kaugnayan niya
katangian, kay Inem?
paguugali at person-
al na paniniwala.
 PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan .

3. Ilarawan ang
pamilya ni Inem. 4. Bakit nais ipakasal
Mula sa kwento, ano- ng kanyang ina si
ano ang mga Inem kay Markaban
katangian at/0 kahit batang-bata pa
paniniwala ng ito?
kaniyang ina, ama at
iba pang kapamilya?
 PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan .

5. Naging masaya ba
si Inem sa kanyang 6.Paano siya itinuring
buhay may asawa? sa kanilang
Bakit ninananis komunidad?
niyang
makipaghiwalay?
PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan .

7. Magbigay ng ilang paniniwala at/o gawi sa

Indonesia na nakapaloob sa teksto.

8. Bilang isang kabataan, sa paanong paraan

ka makatutulong upang mabawasan ang
nangyayaring pang-aabuso sa mga babae?
 ANG KABABAIHAN AY
MAY MALAKING
GINAGAMPANAN SA
LIPUNAN
KUNG KAYAT BIGYAN NG PANTAY NA
KARAPATAN.
 PANG-UGNAY
Ang Pang-ugnay ay mga salitang nagpapakita
ng relasyon ng dalawang yunit sa
pangungusap, maaaring salita, dalawang
parirala o ng dalawang sugnay.
 May tatlong pang-ugnay sa Wikang Filipino.
Ito ay ang mga sumusunod:
1. Pang-angkop (ligature) - ito ay ang mga
katagang nag-uugnay sa at salitang tinuturingan.
Ito ay nagpapaganap lamang ng mga pariralang
pinaggagamitan.
Ito ang mga salitang nag-uugnay sa panuring at
salitang tinuturingan.
 TATLONG PANG-ANGKOP
1. “na”
ito ay iniaangkop sa mga salitang
nagtatapos sa katinig tulad ng b, k, p, at iba pa.
Halimbawa:
kapatid na babae
masarap na pagkain
matatag na kinabukasan
 TATLONG PANG-ANGKOP
2. “-ng”
ito ay ginagamit kapag ang kaangkupan ay
nagtatapos sa patinig. Ikinakabit ito sa unang
salita.
Halimbawa:
babaeng kapatid
pag-uugaling marangal
bagong bayani
 TATLONG PANG-ANGKOP
3. “-g”
ito ay ikinakabit sa mga salitang
nagtatapos sa titik “n” sa magkasunod na
salitang naglalarawan at inilalarawan.
Halimbawa:
butihin manugang= butihing manugang
bayan magiliw= bayang magiliw
maalinsangan lugar= maalinsangang lugar
 May tatlong pang-ugnay sa Wikang Filipino.
Ito ay ang mga sumusunod:

2. Pangatnig (conjunction) – ito ay tawag sa

mga kataga o salitang nag-uugnay ng dalawang
salita, parirala o sugnay na pinagsusunod-sunod
na pangungusap.
 DALAWANG URI NG PANGATNIG
1. Paninsay
ito ay nag-uugnay ng magkatimbang na
salita, parirala o sugnay.
at pati saka ni
datapwat maging ngunit subalit
Halimbawa:
Ang magkapatid na Clara at Clyde ay kapwa
maganda.
 DALAWANG URI NG PANGATNIG
2. Pantulong
ito ay nag-uugnay ng di-magkatimbang na
salita, parirala o sugnay.

kung nang kapag upang

dahil sa sapagkat kaya para
Halimbawa:
Mahalaga ka sa kanya kaya ayaw ka niyang
mawala.
 May tatlong pang-ugnay sa Wikang Filipino.
Ito ay ang mga sumusunod:
3. Pang-ukol (Preposition)
ito ang tawag sa salita o katagang nag-
uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita sa
pangungusap.
ng ni/nina kay/kina
laban sa/kay ayon sa/kay ukol sa/kay
tungkol hingil sa/kay alinsunod
sa/kay
 May tatlong pang-ugnay sa Wikang Filipino.
Ito ay ang mga sumusunod:
3. Pang-ukol

Halimbawa:
Ayokong pag-usapan ang tungkol sa
kahapon.
Ang bagong damit ay para kay Lita.
Ang pera ay nasa loob ng kwarto ni Wayne.
 Pagsasanay 1
Panuto: Bilugan ang mga pang-ugnay sa bawat
pangungusap. Pagkatapos, pagsunod-sunurin
ang mga pangyayari ayon sa pagkakaunawa mo
sa mga pahayag. Lagyan ng bilang 1 (una)
hanggang 5 (huli) ang mga patlang.
___ Ikalawa, tinukoy ng video ang mga kagamitang
kakailanganin sa pagtatanghal pati na ang mga
nakatakdang manood nito.
___ Isa ang wayang (puppet show) sa mga kilalang
uri ng pagtatanghal sa Indonesia. Wayang ang
tawag sa isang dula na gumagamit ng mga
nilikhang papet kapalit ang mga aktuwal na tao
bilang tagapagtanghal. Sa napanood na video,
ipinakita ang mga kailangan sa paggawa ng isang
wayang.
___ Namili rin ang pangunahing karakter sa mga
gagamiting papet. Pinili rin ang kontrabidang
magiging balakid sa mga naisin ng pangunahing
karakter.
___ Panghuli, tiniyak ang banghay ng kuwento para sa
mga nilikha mong karakter. Ang oragnisasyon ng
kuwento ang magtatakda ng tagumpay ng isang
wayang.
___ Unang ipinakita sa video na kailangan sa pagtatanghal
ng wayang ang script o ang pangkalahatang diyalogo para
sa dula.
 PAGSASANAY 2
Panuto: Balikan ang kwentong “Si Inem” sa
Tampok na Panitikan. Mamili ng limang
pinakamahalagang bahagi nito. Muling ilahad
ang mga ito sa pamamagitan ng pagsulat ng
magkakaugnay na talata sa mga kasunod na
patlang. Bilugan ang mga pang-ugnay na ginamit.
 PAGSASANAY 1
Panuto: Isulat sa patlang ang sagot na hinihingi sa
bawat bilang.

________________1. Tinatawag din itong resolusyon

dahil sa bahaging ito inilantad kung nalutas o hindi ng
tauhan ang suliraning naratibo.
_______________ 2. Siya ang Aleman na lumikha ng
pagsusuri ng mga kwentong may linear na banghay.
________________3. Sinasabing ito ang pinakakapana-
panabik na pangyayari sa isang akda.
________________4. Ito ang tawag sa mga
pagkakasunod-sunod ng mgma pangyayari sa isang
akda.

________________5. Ito ang dulang naglalahad ng

kwento ng tauhang hindi nagtagumpay sa kanyang
misyon.
________________6. Bahagi ito ng kwento na
kadalasang nagpapakilala sa mga tauhan nito.
Dito rin naglalatag ng panimulang pangyayari sa
akda.
 SANAYAN SA PANANALIKSIK
Taong 2009 nang maisabatas sa Pilipinas ang Magna
Carta for Women. Nakasaad dito ang mga lehitimong
karapatan ng kababaihan na proprotekta sa kanila sa anyo
ng pang-aabuso.
Magsaliksik ng mga katulad na batas at/o kampanya
sa Timog-Silangang Asya na nagtataguyod ng karapatan ng
kababaihan. I-type ang inyong mga nasaliksik sa isang long
bond paper lamang.
Tiyaking gumamit ng mga pang-ugnay sa paglalahad.
Huwag ding kalimutang ilagay ang iyong sanggunian.
MARAMING SALAMAT!!
Kayo ba ay may mga katanungan?

Bb. MA. CARA TANYA B. PRINCILLO, LPT

mctprincillo@gmail.com
09165303852
CHRIST THE KING COLLEGE
CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo, including icons by
Flaticon, and infographics & images by Freepik and illustrations by Stories

Please keep this slide for attribution

 Remember, O Most Gracious Virgin Mary,
That never was it known
That anyone who fled to your protection
Implored your help, or sought your intercession
Was left unaided

Inspired with this confidence, I hasten to you,

O Virgin of Virgins, my Mother to you I come;
Before you I stand, sinful and sorrowful.

O mother of the World incarnate,

Do no despise my petition, but in your mercy
Hear and answer me.