Professional Documents
Culture Documents
DEPARTMENT OF EDUCATION
REGION X
VP-GREENVALE ACADEMY,INC.
SCHOOL ID NO:405069
Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 1:
Kasarian sa Iba’t Ibang Lipunan
Alamin
Pagkatapos mong basahin at isagawa ang mga gawain sa modyul na ito, ikaw
ay inaasahang;
1. nakapagpapahayag ng sariling pagpapakahulugan sa sex at gender;
2. natatalakay ang gender roles sa Pilipinas sa iba’t ibang panahon; at
3. nakasusuri ng gender roles sa iba’t ibang panig ng daigdig.
Subukin
Panuto: Basahin nang may pang-unawa ang mga sumusunod na katanungan. Isulat
sa sagutang papel ang letra ng tamang kasagutan.
1
4. Siya ang tinaguriang prinsesa ng isang katutubong pangkat sa isla ng Panay at
itinuturing na itinagong paborito at pinakamagandang anak ng datu.
A. Asog C. Binukot
B. Babaylan D. Lakambini
5. Ito ay isang proseso ng pagbabago sa ari ng kababaihan (bata o matanda) nang
walang anumang benepisyong medikal.
A. breast flattening C. Female Genital Mutilation (FGM)
B. breast ironing D. foot binding
6. Ano ang tawag sa taong nakararamdam na siya ay nabubuhay sa maling
katawan, at ang kaniyang pag-iisip at pangangatawan ay hindi magkatugma?
A. asexual C. heterosexual
B. bisexual D. transgender
7. Sa panahong ito nagkaroon ng pagbabago sa mga gampanin ng kababaihan sa
lipunan gaya ng paglahok sa pagboto at karapatang makapag-aral.
A. Panahon ng Amerikano C. Panahon ng Hapones
B. Panahon ng Espanyol D. Panahong Pre-Kolonyal
8. Bago pa dumating ang mga Kastila sa Pilipinas ang mga lalaki ay pinapayagang
magkaroon ng maraming asawa, subalit maaring patawan ng parusang
kamatayan ang asawang babae sa sandaling makita niya itong may kasamang
ibang lalaki. Ano ang ipinahihiwatig nito?
A. May pantay na karapatan ang lalaki at babae.
B. Ang babae ay maaari lamang mag-asawa ng isa.
C. Ang lalaki ay maaaring magkaroon ng maraming asawa.
D. Mas malawak ang karapatang tinatamasa ng kalalakihan noon kaysa sa
kababaihan.
9. Bakit may mga insidente ng gang rape sa mga tomboy o lesbian sa mga bansa
sa South Africa?
A. Sila ay maituturing na babae rin.
B. Ito ay bahagi ng kanilang panlipunang kultural.
C. Mababa ang pagtingin sa kanilang lipunan sa mga lesbian.
D. Pinaniniwalaang mababago ang kanilang oryentasyon matapos gahasain.
10. Alin sa sumusunod ang pangunahing layunin ng pagsasagawa ng FGM?
A. upang maging malinis ang mga kababaihan
B. upang hindi mag-asawa ang mga kababaihan
C. upang makasunod sa kanilang kultura at paniniwala
D. upang mapanatiling walang bahid dungis ang babae hanggang siya ay
maikasal
2
11. Ang sumusunod ay nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki maliban sa isa.
A. Ang lalaki ay may titi at testosterone habang ang babae ay may suso at
estrogen.
B. Ang mga babae ay nagkakaroon ng buwanang dalaw, ang mga lalaki naman
ay hindi.
C. Ang pribadong bahagi ng katawan ng babae ay iba sa pribadong bahagi ng
katawan ng lalaki.
D. Ang mga lalaki ang magtataguyod sa pamilya samantalang ang mga babae
ay inaasahang gagawa ng mga gawaing bahay.
12. Ano ang tawag sa taong may parehong ari ng lalaki at babae?
A. asexual C. intersex
B. bisexual D. heterosexual
13. Anong dekada pinaniniwalaang umusbong ang Philippine gay culture sa bansa?
A. dekada 60 C. dekada 80
B. dekada 70 D. dekada 90
15. Iba’t iba ang gamapanin ng mga babae at lalaki sa tatlong primitibong pangkat
mula sa Papua New Guinea. Para sa mga Mundugumor ang mga babae at lalaki
ay kapwa matapang, agresibo, bayolente at naghahangad ng posisyon sa
kanilang lipunan. Alin sa sumusunod ang naglalarawan sa gampanin ng mga
babae at lalaki sa pangkat ng Arapesh?
A. Mas dominanate ang mga babae kaysa sa mga lalaki.
B. Kapwa maalaga at mapagaruga sa kanilang mga anak.
C. Ang mga lalaki ay abala sa pag-aayos sa kanilang mga sarili.
D. Ang mga babae ang naghahanap ng makakain ng kanilang pamilya.
3
Aralin
Kasarian sa Iba’t Ibang
1 Lipunan
Balikan
Panuto: Tukuyin at piliin kung anong kasarian ang gumagamit sa mga bagay na
nasa loob ng kahon. Ipaliwanag kung bakit ito ay para sa lalaki, babae, o pareho.
Isulat sa sagutang papel.
1. 6.
2. 7.
3. 8.
4. 9.
5. 10.
4
Mga Tala para sa Guro
Ang sumusunod na aralin ay may kinalaman sa kasarian sa iba’t ibang
lipunan. Mainam na gabayan ang mag-aaral sa pagtalakay ng aralin,
pagsagawa ng mga gawaing nakapaloob sa modyul na ito, at pagtala ng
kanilang nakamit na pag-unlad. Hayaan ang mga mag-aaral na tuklasin at
pamahalaan ang sariling pagkatuto.
Tuklasin
Panuto: Basahin ang tula at sagutan sa isang papel ang mga pamprosesong
katanungan.
PANTAY- PANTAY
Ni: Celeste Ann S. Abesamis
5
Pamprosesong tanong:
Suriin
Konsepto ng Kasarian
Sa bahaging ito ng aralin ay mauunawaan mo ang kahulugan ng sex at gender,
gayundin ang mga katayuan at gampanin ng kababaihan at kalalakihan mula sa
iba’t ibang panahon sa kasaysayan ng ating bansa. Bago matapos ang aralin, iyong
matutuklasan ang pagtingin sa mga lalaki at babae sa iba’t ibang lipunan sa daigdig.
Hinihikayat kitang basahing mabuti ang mga teksto.
6
Ano ang pagkakaiba ng sexual orientation at gender identity (SOGI)?
Ang oryentasyong seksuwal (sexual orientation) ay tumutukoy sa kakayahan ng
isang tao na makaranas ng malalim na atraksyong apeksyonal, emosyonal,
seksuwal, at malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang kasarian ay maaaring
katulad ng sa kaniya, iba sa kaniya, o kasariang higit sa isa.
7
Transgender - ang isang taong nakararamdam na siya ay nabubuhay
sa maling katawan, ang kaniyang pag-iisip at ang pangangatawan ay
hindi magkatugma.
8
Panahon ng Espanyol
Ang mga kababaihan ay nananatili sa kanilang tahanan at inaasikaso ang
bawat pangangailangan ng kanilang asawa at mga anak. Gayunpaman, naging
malaki ang bahaging kanilang ginampanan sa pagkamit ng kalayaan laban sa
mga Kastila. Ilan sa mga kababaihang ito ay si Gabriela Silang, maybahay ni
Diego Silang na isa ring kilalang bayani sa panahon ng himagsikan laban sa
mga Kastila. Gayundin, sa panahon ng Rebolusyon ng 1896, may mga
Katipunera tulad nina Marina Dizon na tumulong sa adhikain ng mga
katipunero na labanan ang pang-aabuso ng mga Espanyol.
Ayon kay Dr. Lourdes Lapuz, a pioneer in the field of psychiatry, sa kaniyang
pananaliksik na pinamagatang “A Study of Psychopathology and Filipino
Marriages in Crises;” Filipinas are brought up to fear men and some never escape
the feelings of inferiority tha upbringing creates”.
Panahon ng Amerikano
Sa pagsisimula ng pampublikong paaralan na bukas para sa kababaihan at
kalalakihan, mahirap o mayaman, maraming kababaihan ang nakapag-aral.
Nabuksan ang isipan ng kababaihan na hindi lamang dapat bahay at
simbahan ang mundong kanilang ginagalawan.
Ang mga kababaihan ay nagkaroon ng pag-asang umunlad sa sarilli nilang
pamamaraan.
Isang espesyal na plebesito ang ginanap noong Abril 30, 1937, 90% ng mga
bumoto ay pabor sa pagbibigay-karapatan sa pagboto ng kababaihan. Ito ang
simula ng pakikilahok ng kababaihan sa mga isyu na may kinalaman sa
politika.
Panahon ng Hapones
Ipinakita ng mga Pilipino ang kanilang kagitingan sa pagtatanggol sa bansa sa
abot ng kanilang kakayahan at maging hanggang kamatayan.
Parehas na lumaban ang mga kalalakihan at kababaihan noong Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.
Ang kababaihan na nagpapatuloy ng kanilang karera na dahilan ng kanilang
pag-iwan sa tahanan ay hindi ligtas sa ganitong gawain.
9
Kasalukuyang Panahon
Ang mga babae, may trabaho man o wala, ay inaasahang gumawa ng mga
gawaing-bahay.
10
kapangyarihan o posisyon sa kanilang pangkat. Sa Tchambuli (tinatawag din na
Chambri), ang mga babae at lalaki ay may magkaibang gampanin sa kanilang
lipunan. Ang mga babae ay inilalarawan na nakahihigit ang gampaning
pangkabuhayan kaysa sa mga lalaki. Sila ang naghahanap ng makakain ng kanilang
pamilya. Ang mga lalaki naman ay abala sa pag-aayos sa kanilang sarili at mahilig
sa mga kuwento.
11
Pagyamanin
A. Jumbled Letters
Panuto: Ayusin ang mga ginulong letra upang mabuo ang tamang salitang
binibigyang-kahulugan sa bawat pangungusap. Isulat sa sagutang papel ang
tamang kasagutan.
B. Hugot Line
Panuto: Tukuyin kung anong yugto nang kasaysayan ng gender roles sa Pilipinas
ang ipinahahayag sa sumusunod na pangungusap. Piliin at isulat sa sagutang papel
ang letra ng tamang sagot.
12
4. Nabuksan ang isipan ng kababaihan na hindi lamang dapat bahay at
simbahan ang mundong kanilang ginagalawan.
5. Ang mga lalaki ay pinapayagang magkaroon ng maraming asawa subalit,
maaring patawan ng parusang kamatayan ang asawang babae sa sandaling
makita niya itong may kasamang ibang lalaki.
C. Fact or Bluff
Panuto: Balikan ang bahagi ng Suriin kung saan mababasa ang gender roles sa
Africa at Kanlurang Asya, basahin at suriin ang sumusunod na pangungusap. Isulat
sa sagutang papel ang Fact kung tama ang ipinahahayag ng pangungusap at Bluff
naman kung mali.
Ang sex ay
Ang gender ay
.
13
E. Ano ang Pagkakaiba?
Panuto: Balikan ang bahagi ng Suriin sa gender roles sa iba’t ibang lipunan sa
mundo, paghambingin ang mga gampanin ng kalalakihan at kababaihan sa tribo ng
Mundugumor at Tchambuli. Isulat sa sagutang papel.
Tchambuli
Mundugumor
14
F. Gender Swap
Panuto: Suriin ang larawan sa loob ng kahon. Pagkatapos, ipaliwanag kung paano
nagbago ang gampanin ng mga kalalakihan at kababaihan sa paglipas ng panahon.
Isulat sa sagutang papel.
15
Isaisip
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang iyong natutuhan mula sa paksang tinalakay
gamit ang reflective journal.
16
Isagawa
PHOTO ESSAY
Panuto: Gumuhit ng mga larawang nagpapakita ng kasalukuyang gampanin o role
ng kalalakihan, kababaihan, at LGBTQIA+ sa lipunan.
Dapat pang
Napakahusay Mahusay
Pamantayan linangin Puntos
5 3
1
Nilalaman Mahusay ang Katamtaman Hindi maganda
pagkakaayos ng ang ganda ng ang pagkakaayos
mga larawan at pagkakaayos ng mga larawan.
nagpapaliwanag ng mga
ng magandang larawan.
impresyon.
Kabuuan
17
Tayahin
Panuto: Basahin at unawain ang bawat pahayag, sitwasyon, o tanong. Piliin at isulat
sa sagutang papel ang letra ng tamang kasagutan.
1. Noon, kung gustong hiwalayan ng lalaki ang kaniyang asawa ay maaari niya itong
gawin sa pamamagitan ng pagbawi sa ari-ariang ibinigay niya sa panahon ng
kanilang pagsasama. Subalit kung ang babae ang magnanais na hiwalayan ang
kaniyang asawa, ano ang maaaring mangyari?
A. Maaari siyang magsampa ng demanda.
B. Wala siyang makukuhang anumang pag-aari.
C. Makukuha niya ang kostodiya ng kanilang mga anak.
D. Mababawi niya ang mga ari-ariang ibinigay sa kaniya sa panahon ng
kanilang pagsasama.
2. Sa panahong pre-kolonyal, ang mga babae ay maaaring patawan ng kamatayan
ng kanilang asawa sa oras na makitang may kasamang ibang lalaki.
Samantalang, ang mga lalaki ay pinapayagang magkaroon ng maraming asawa.
Ano ang ipinahihiwatig nito?
A. May pantay na karapatan ang lalaki at babae.
B. Ang babae ay maaari lamang mag-asawa ng isa.
C. Ang lalaki ay maaaring magkaroon ng maraming asawa.
D. Mas malawak ang karapatang tinatamasa ng kalalakihan noon kaysa sa
kababaihan.
3. Anong yugto sa kasaysayan ng gender roles sa Pilipinas ang nagbigay-karapatan
sa mga kababaihan na bumoto?
A. Panahon ng Amerikano C. Panahon ng Hapones
B. Panahon ng Espanyol D. Panahong Pre-Kolonyal
4. Ang sumusunod ay mga gampanin ng babae at lalaki sa panahon ng pre-kolonyal
maliban sa isa.
A. Tungkulin ng kalalakihang ibigay sa kanilang asawa ang kinita sa
paghahanapbuhay.
B. Kung ang babae ang magnanais na hiwalayan ang kaniyang asawa, wala
siyang makukuhang ari-arian.
C. Ang kababaihan sa Pilipinas noon, maging sila man ay kabilang sa
pinakamataas na uri o sa uring timawa sa kanilang lipunan ay pagmamay-
ari pa din sila ng mga lalaki.
D. Ang mga lalaki ay pinapayagang magkaroon ng maraming asawa, subalit
maaring patawan ng parusang kamatayan ang asawang babae sa sandaling
makita niya itong may kasamang ibang lalaki.
18
5. Ano ang pangunahing layunin ng pagsasagawa ng FGM?
A. upang maging malinis ang mga kababaihan
B. upang hindi mag-asawa ang mga kababaihan
C. upang makasunod sa kanilang kultura at paniniwala
D. upang mapanatiling walang bahid dungis ang babae hanggang siya ay
maikasal
6. Ang sumusunod ay maaaring idulot ng FGM maliban sa isa.
A. hirap sa pag-ihi C. labis na pagdurugo
B. pagtubo ng cyst D. impeksiyon
7. Bakit may mga pagkakataong napipigilang maglakbay ang mga kababaihan sa
ilang bansa?
A. Nakatali sila sa kanilang obligasyon sa tahanan.
B. Mas may karapatang maglakbay ang mga kalalakihan.
C. Maaaring sila ay maharap sa banta ng pang-aabusong seksuwal o pisikal.
D. Hindi sila maaaring maglakbay kung walang pahintulot mula sa kamag-
anak na lalaki.
8. Sa mga bansa sa South Africa ay may mga insidente ng gang rape sa mga lesbian,
ano ang sanhi ng karahasang ito?
A. Sila ay maituturing na babae rin.
B. Ito ay bahagi ng kanilang panlipunang kultural.
C. Mababa ang pagtingin sa kanilang lipunan sa mga lesbian.
D. Pinaniniwalaang mababago ang kanilang oryentasyon matapos gahasain.
9. Alin sa sumusunod na pangkulturang pangkat sa Papua New Guinea na ang mga
babae at lalaki ay kapwa matapang, agresibo, bayolente, at naghahangad ng
kapangyarihan o posisyon sa kanilang pangkat?
A. Arapesh C. Mundugumor
B. Bribri D. Tchambuli
10. Ito ay tumutukoy sa nararamdaman at pinaniniwalaang kasarian ng isang tao
na maaaring tugma o hindi tugma sa kaniyang seksuwalidad.
A. heterosexual C. oryentasyong seksuwal
B. homosexual D. pagkakakilanlang pangkasarian
11. Anong oryentasyon mayroon si Erica kung siya ay nakararamdam ng pisikal o
romantikong atraksyon sa kapwa niya babae?
A. asexual C. lesbian
B. gay D. transgender
12. Anong oryentasyon mayroon si Paolo kung siya ay nakararamdam ng atraksyon
sa dalawang kasarian?
A. bisexual C. heterosexual
B. gay D. intersexual
19
13. Si Ana ay ipinanganak na babae ngunit sa kaniyang pakiramdam ang kaniyang
pangangatawan at pangkaisipan ay hindi magkatugma. Anong oryentasyon
mayroon si Ana?
A. asexual C. heterosexual
B. bisexual D. transgender
14. Alin sa sumusunod ang hindi katangian ng sex?
A. Ang mga lalaki ay may titi at te, ang babae ay hindi nagtataglay nito.
B. Ang mga babae ay nagkakaroon ng buwanang regla, ang mga lalaki ay hindi.
C. Ang mga lalaki ang magtataguyod sa pamilya samantalang ang mga babae
ay inaasahang gagawa ng mga gawaing bahay.
D. Batay sa biyolohikal na katangian ng tao, ang pribadong bahagi ng katawan
ng babae ay iba sa pribadong bahagi ng katawan ng lalaki.
15. Alin sa sumusunod na pangungusap ang higit na nagpapaliwanag sa
pagkakaiba ng sex at gender?
A. Ang sex ay sikolohiyang katangian ng lalaki at babae, samantalang ang
gender ay inaasahang role o gampanin ng babae at lalaki sa lipunan.
B. Ang gender ay sikolohiyang katangian ng lalaki at babae, samantalang ang
sex ay role o gampanin ng babae at lalaki ayon sa itinakda ng lipunan.
C. Ang gender ay biyolohikal na katangian ng lalaki at babae, samantalang ang
sex ay ang inaasahang role o gampanin ng babae at lalaki ayon sa itinakda
ng lipunan.
D. Ang sex ay tumutukoy sa biyolohikal at pisyolohikal na katangian ng babae
at lalaki, ang gender naman ay ang inaasahang role o gampanin ng babae at
lalaki ayon sa itinakda ng lipunan.
20
Karagdagang Gawain
Kabuuan
21