10

Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 1:
Pagkamamamayan: Konsepto at
Katuturan

1
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o
sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa
pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Bigyang halaga ang pagbasa at pag-unawa sa mga paksang nakapaloob sa
modyul.
4. Upang maiwasan ang pagkakamali, ugaliing sumunod sa mga panuto sa bawat
gawain at pagsasanay na sasagutin.
5. Magtiwala sa sarili upang ang lahat ng mga tanong ay masagutan at walang
makaligtaan.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa
iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang
hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na
mga kompetensi. Kaya mo ito!

Ang modyul ay naglalaman ng mga aralin kagaya ng nakasaad sa ibaba:

 Aralin 1 – Pagkamamamayan: Konsepto at Katuturan
 Aralin 2 – Legal na Pananaw ng Pagkamamamayan
 Aralin 3 – Lumawak na Pananaw na Pagkamamamayan

Pagkatapos ng modyul na ito, inaasahang ang mga mag-aaral ay:

1. Naipaliliwanag ang mga katangian na dapat taglayin ng isang aktibong
mamamayan nanakikilahok sa mga gawain at usaping pansibiko.

2
 Aralin Pagkamamamayan:
1 Konsepto at Katuturan

Alamin

Ang modyul na ito ay tungkol sa konsepto at katuturan ng pagkamamamayan

kung saan matutunghayan ang pinagmulan ng pagkamamamayan at kung paano
lumawak ang pagpapakahulugan nito sa kasalukuyangg panahon.
Nakapaloob din sa modyul na ito ang paglalayon na makatulong upang ang
bawat isa ay maliwanagan sa pagbibigay halaga sa pagiging mamamayan ng isang
estado o lipunan.
Naglalayon ang modyul na ito na mabigyang impormasyon ang lahat sa
kahalagahan ng magiging aksyon, gawi, pag-iisip at damdamin ng isang tao sa
pagganap sa kanyang mga gampanin, tungkulin, at karapatan bilang mamamayan ng
isang estado. Kung paanong ang pagganap nito ay makatutulong sa pagkamit ng isang
mapayapang bansa at matiwasay na pamumuhay.
Sa modyul na ito, matututuhan mo rin na maging isang aktibong mamamayan sa
pamamagitan ng pakikilahok at pagbibigay halaga sa mga isyung panlipunan na
nangangailangan ng mga hakbang at solusyon upang ang mga ito ay matugunan at
masolusyonan.

Subukin

Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Ito ay hindi lamang nangangahulugan bilang kasapi ng isang estado kundi
kaakibat din nito ang mga tungkulin o gampanin na dapat maisagawa. Ano
ito
A. Pagkamakabayan
B. Pagkamakatao
C. Pagkamamamayan
D. Tagapagpamahala

2. Bakit sinasabing kahit ang isang simpleng mamamayan ay mayroong

karapatan o kakayahan na makapagbigay hakbang o solusyon sa isang isyung
panlipunan
A. Gusto nitong mabigyang pansin
B. Nais nitong marinig ang kanyang saloobin

3
 C. Sapagkat nais lamang nitong makialam
D. Tungkulin nito bilang mamamayan ang makilahok sa mga isyung
panlipunan
3. Ang pagkamit ng isang mapayapa at matiwasay na bansa at pamumuhay ay
kaninong tungkulin?
A. Mamamayan
B. Pamahalaan
C. Pamahalaan at mamamayan
D. Presidente
4. Ano ang maaaring makamit kung ang pamahalaan at mamamayan ay
magtutulungan sa paglutas samga isyung panlipunan?
A. Estabilisadong pamahalaan
B. Mapayapa at matiwasay na bansa
C. Mausbong na ekonomiya
D. Mayaman na bansa
5. Anu-ano ang mga nakaakibat sa ating pagkamamamayan o pagiging
kabilang sa isang estado?
A. Dignidad at dangal
B. Gampanin at tungkulin
C. Kapangyarihan at kalayaan
D. Posisyon at responsibilidad
6. Sinong sikat na mang-aawit ang kumata ng awiting Ako’y Isang Mabuting
Pilipino?
A. Bamboo
B. Lea Salonga
C. Noel Cabangon
D. Sarah Geronimo
7. Ang mga sumusunod ay mga katangian ng isang mabuting Pilipino maliban
sa isa, alin dito?
A. Humihinto kapag ang ilaw ay pula
B. Inaalagaan ang kanyang kapaligiran
C. Nagtatago sa ilalim ng puno
D. Tinutupad ang kanyang mga tungkulin
8. Anong katangianng mabuting Pilipino ang ipinapakita sa linyang “di ako
nangongotong o nagbibigay ng lagay, ticket lamang ang tinatanggap kung binibigay,
at ‘di nagtatago sa ilalim ng puno”?
A. Pagiging mabait
B. Pagiging masunurin
C. Pagiging matapang
D. Pagiging tapat sa tungkulin
9. Anong katangian ang ipinapakita sa linyang “Inaayos ko ang mga kalat sa
basurahan, Inaalagaan ko ang aking kapaligiran”?
A. Makabansa
B. Makabayan
C. Makakalikasan
D. Makatao

10. Ang mga sumusunod ay katangian ng isang mabuting mag-aaral ayon sa

awitin maliban sa isa, alin sa mga ito ang hindi kabilang?
A. ‘Di gumagamit ng bawal na gamot
B. Lumiliban sa klase kahit walang dahilan
C. Nag-aaral ng mabuti
D. Nakikinig sa mga magulang

 
Magaling! Upang mas lalong maihanda ang iyong
sarili, isagawa ang susunod na gawain.

4
 Balikan

Sa pagsisimula ng talakayan sa mga paksa sa modyul na ito seguradong ikaw ay

masisisyahan at malilinawan sa mga katanungan na tumatakbo sa iyong isipan. Dahil
sa modyul na ito mas makikilala mo ang iyong sarili bilang isang mamamayan.Kaya
ihanda ang sarili upang masagot ang iyong sarili sa katanungang- “ako ba ay isang
aktibong pilipino”?
Panuto: Nasa hanay A ang mga napapanahong isyung panlipunan, bilang isang
mamamayan, paano mo maipakikita ang pagiging aktibo sa paglutas at pagbibigay
solusyon sa mga problemang ito? Isulat sa loob ng kahon na nasa hanay B ang iyong
mga posibleng solusyon upang mabigyang lunas at mahinto ang mga suliraning ito.

Hanay A Hanay B

1. Illegal na Droga

2. Diskriminasyong
Seksuwal

3.
Bullying

4.
Panggagahasa

5.
Climate Change

5
 Mahusay! Ngayon ayAralin
tutungo1na tayo sa ating paksa sa
Konsepto ng araw na ito.
Pagkamamamayan

Ang pagkamamayan ay hindi lamang nangangahulugan bilang kasapi ng isang

estado o lipunan, bagaman ito ay mayroong kaakibat na mga gampanin at tungkulin na
dapat maisagawa. Halimbawa na lamang ng mga isyung panlipunan na napapanahon o
mga isyung pangkasalukuyan. Nasa ating mga isip na ang pagbibigay solusyon sa mga
nasabing isyu ay tungkulin lamang ng ating pamahalaan subalit hindi natin alam na
kahit ang isang simpleng mamamayan ay mayroong karapatan o kakayahan na
mabigyang hakbang at solusyon ang mga ganitong isyung panlipunan. Ating alalahanin
na kaya nating gumawa ng mga hakbang na ikabubuti ng lahat kahit na tayo ay walang
posisyon o kapangyarihan sa pamahalaan sapagkat bilang miyembro ng isang estado
nasa ating kamay rin ang susi upang ating makamit ang isang mapayapa at matiwasay
na bansa at pamumuhay.

Tuklasin

Panuto: Basahin/Awitin ang liriko ng awiting “Ako’y Isang Mabuting Pilipino ” ni

Noel Cabangon. Pagkatapos ay gawin ang mga sumusunod na gawain sa ibaba.

AKO’Y ISANG MABUTING PILIPINO

Ako’y isang mabuting Pilipino
Minamahal ko ang Bayan ko
Tinutupad ko ang aking mga tungkulin
Sinusunod ko ang kaniyang mga alituntunin

Tumatawid ako sa tamang tawiran

Sumasakay ako sa tamang sakayan
Pumipila at hindi nakikipag-unahan
At ‘di ako pasiga-siga sa lansangan.
Bumababa at nagsasakay ako sa tamang sakayan
‘di na makahambalang parang walang pakialam.
Pinagbibigyan kong mga tumatawid sa kalsada
Humihinto ako kapag ang ilaw ay pula.

‘Pagkat ako’y isang mabuting Pilipino

Minamahal ko ang bayan ko
Tinutupad ko ang aking mga tungkulin
Sinusunod ko ang kaniyang mga alituntunin

‘Di ako nangongotong o nagbibigay ng lagay

Ticket lamang ang tinatanggap kung binibigay
At ‘di nagtatago sa ilalim ng puno.

‘Di ako nagkakalat nga basura sa lansangan.

‘di bumubuga ng usok ang aking sasakyan

6
 Inaayos kong mga kalat sa basurahan
Inaalagan ko ang aking kapaligiran

‘Pagkat ako’y isang mabuting Pilipino

Minamahal ko ang bayan ko
Tinutupad ko ang aking mga tungkulin
Sinusunod ko ang kaniyang mga alituntunin

Lagi akong nakikinig sa aking mga magulang

Kaya’t pag-aaral ay aking pinagbubutihan
‘di ako gumagamit ng bawal na gamot.
O kaya’y tumatambay at sa eskwela’y di pumapasok.

Pingtatanggol ko ang aking karangalan

‘Pagkat ito lamang ang tangi kong kayamanan
‘di ko binebenta ang aking kinabukasan
Ang boto ko’y aking pinahahalagahan.

Ako, ilang tapat at totoong lingkod ng bayan

Pabor o lagay ay ‘di ko pinapayagan
Tapat ang serbisyo ko sa mamamayan
Di ko binubulsa ang pera ng Bayan

Ipinagtatanggol ko ang mamamayang Pilipino

Mga karapatan nila’y kinikilala ko
Ginagalang ko ang aking kapwa tao
Pinaglalaban kong dangal ng bayan ko.

‘Pagkat ako’y isang mabuting Pilipino

Minamahal ko ang bayan ko
Tinutupad ko ang aking mga tungkulin
Sinusunod ko ang kaniyang mga alituntunin.

Ako’y isang mabuting Pilipino

Minamahal ko ang bayan ko
Tinutupad ko ang aking mga tungkulin
Sinusunod ko ang kaniyang mga alituntunin
Pagkat ako’y isang mabuting Pilipino

Sanggunian: Cabangon, N. (Composer). (2009). Ako'y Isang Mabuting Pilipino. [N.

Cabangon,

Suriin
Kung susuriin natin ang awiting “Ako’y Isang Mabuting Pilipino” ni Noel Cabangon,
makikita natin na tumatalakay ito sa mga katangian ng mabuting mamamayan ng isang estado.
Makikita rito ang mga bagay ng dapat gawin, isaisip at igalang ng bawat isa upang magkaroon
ng isang mabuting bansa. Dahil kung lahat ay magiging pasaway o problema sa lipunan tayong
lahat din ang siyang magdurusa. Kinakailangan na ang bawat mamamayan ay mayroong pag-
iisip na sundin ang mga alituntunin at batas ng estado o lipunan na kanilang kinabibilangan
upang ang mapayapa at matiwasay na pamumuhay ay makamtan.

Talagang napakaganda sa pakiramdam ang maging isang magandang halimbawa sa

ating kapwa. Tayo ay magtulungan at magkaisa upang mundong masaya ay
makamtan ng bawat isa. Handa ka na ba?

7
 Gawain 1

Panuto: Kumpletuhin ang mga linyang nasa awiting “Ako’y Isang Mabuting
Pilipino” ni Noel Cabangon. Isulat ang salitang hinahanap sa patlang na
nakalaan sa bawat bilang.

Legal na Pananaw ng
Aralin Pagkamamamayan
1.2

Alamin

Ang modyul na ito ay tungkol sa konsepto at katuturan

ng pagkamamamayan kung saan matutunghayan ang
pinagmulan ng pagkamamamayan at kung paano lumawak ang
pagpapakahulugan nito sa kasalukuyangg panahon.
Nakapaloob din sa modyul na ito ang paglalayon na makatulong upang
ang bawat isa ay maliwanagan sa pagbibigay halaga sa pagiging mamamayan
ng isang estado o lipunan.
Naglalayon ang modyul na ito na mabigyang impormasyon ang lahat sa
kahalagahan ng magiging aksyon, gawi, pag-iisip at damdamin ng isang tao sa
pagganap sa kanyang mga gampanin, tungkulin at karapatan bilang
mamamayan ng isang estado. Kung paanong ang pagganap nito ay
makatutulong sa pagkamit ng isang mapayapang bansa at matiwasay na
pamumuhay.
Sa modyul na ito, matututunan mo rin na maging isang aktibong
mamamayan sa pamamagitan ng pakikilahok at pagbibigay halaga sa mga
isyung panlipunan na nangangailangan ng mga hakbang at solusyun upang ang

8
 mga ito ay matugunan at masolusyunan.

 Aralin 1.2 – Legal na Pananaw ng Pagkamamamayan

Pagkatapos ng modyul na ito, inaasahang ang mga mag-aaral ay:

1. Naipaliliwanag ang mga katangian na dapat taglayin ng isang aktibong
mamamayan nanakikilahok sa mga gawain at usaping pansibiko.

Tuklasin

Legal na Pananaw
Ang konsepto ng citizenship (pagkamamamayan) o ang kalagayan o katayuan
ng isang tao bilang miyembro ng isang pamayanan o estado ay maaaring iugat sa
kasaysayan ng daigdig. Tinatayang panahon ng kabihasnang Griyego nang umusbong
ang konsepto ng citizen. Ang kabihasnang Griyego ay binubuo ng mga lungsod-estado
na tinatawag na polis. Ito ay isang lipunan na binubuo ng mga taong may iisang
pagkakakilanlan at iisang mithiin. Ang polis ay binubuo ng mga citizen na limitado
lamang sa kalalakihan. Ang pagiging citizen ng Greece ay isang pribilehiyo kung saan
may kalakip na mga karapatan at tungkulin. Ayon sa orador ng Athens na si Pericles,
hindi lamang sarili ang iniisip ng mga citizen kundi maging ang kalagayan ng estado.
Ang isang citizen ay inaasahan na makilahok sa mga gawain sa polis tulad ng paglahok
sa mga pampublikong asembliya at paglilitis. Ang isang citizen ay maaaring politiko,
administrador, husgado, at sundalo.
Sa paglipas ng maraming panahon, ay nagdaan sa maraming pagbabago ang
konsepto ng citizenship at ng pagiging citizen. Sa kasalukuyan, tinitingnan natin ang
citizenship bilang isang legal na kalagayan ng isang indibiduwal sa isang nasyon-
estado. Ayon kay Murray Clark Havens (1981), ang citizenship ay ugnayan ng isang
indibiduwal at ng estado. Ito ay tumutukoy sa pagiging miyembro ng isang indibiduwal
sa isang estado kung saan bilang isang citizen, siya ay ginawaran ng mga karapatan at
tungkulin. Sa Pilipinas, iniisa-isa ng estado sa Saligang-batas ang tungkulin at
karapatan ng mga mamamayan nito.
Dito rin makikita kung sino ang mga maituturing na citizen ng isang estado at ang
kanilang mga karapatan at tungkulin bilang isang citizen. Bilang halimbawa, tunghayan
ang kasunod na teksto. Ito ay tungkol sa ikaapat na artikulo ng Saligang Batas ng1987
ng Pilipinas na nagpapahayag ng tungkol sa pagkamamamayan. Iniisa-isa rito kung
sino ang maituturing na mamamayan ng Pilipinas.

ARTIKULO IV
PAGKAMAMAMAYAN
SEKSIYON1. Ang sumusunod ay mamamayan ng Pilipinas:
(1) yaong mamamayan ng Pilipinas sa panahon ng pagpapatibay ng saligang-batas na
ito;
(2) yaong ang mga ama o mga ina ay mamamayan ng Pilipinas;
(3) yaong mga isinilang bago sumapit ang Enero 17, 1973 na ang mga ina ay Pilipino,
na pumili ng pagkamamamayang Pilipino pagsapit sa karampatang gulang; at
(4) yaong mga naging mamamayan ayon sa batas.
SEK. 2. Ang katutubong inianak na mamamayan ay yaong mamamayan ng Pilipinas
mula pa sa pagsilang na wala nang kinakailangang gampanang ano mang hakbangin

9
upang matamo o malubos ang kanilang pagkamamamayang Pilipino. Yaong mga
nagpasiya na maging mamamayang Pilipino ayon sa Seksiyon 1, Talataan 3 nito ay
dapat ituring na katutubong inianak na mamamayan.
SEK. 3. Ang pagkamamamayang Pilipino ay maaaring mawala o muling matamo sa
paraang itinatadhana ng batas.
SEK. 4. Mananatiling angkin ang kanilang pagkamamamayan ng mamamayan ng
Pilipinas na mag-asawa ng mga dayuhan, matangi kung sa kanilang kagagawan o
pagkukulang, sila ay ituturing, sa ilalim ng batas, na nagtakwil nito.
SEK. 5. Ang dalawahang katapatan ng mamamayan ay salungat sa kapakanang
pambansa at dapat lapatan ng kaukulang batas.
Sanggunian:
Saligang Batas ng 1987 ng Pilipinas. (1987, February 2). Ang Konstitusyon ng
Republika ng Pilipinas 1987. Retrieved August 21, 2014, from Official Gazette:
http://www.gov.ph/constitutions/ang-konstitusyon-ng-republika
Sa kabila nito ay maaaring mawala ang pagkamamamayan ng isang indibidwal.
Unang dahilan ay kung siya ay sasailalim sa proseso ng naturalisasyon sa ibang bansa.
Ang ilan sa mga ito ay ang sumusunod: 1.)ang panunumpa ng katapatan sa Saligang-
Batas ng ibang bansa; 2.)tumakas sa hukbong sandatahan ng ating bansa kapag may
digmaan, at 3.) nawala na ang bisa ng naturalisasyon.
Dalawang Prinsipyo ng Pagkamamamayan
Jus sanguinis
Ang pagkamamamayan ng isang tao ay nakabatay sa pagkamamamayan ng isa
sa kaniyang mga magulang. Ito ang prinsipyong sinusunod sa Pilipinas.
Jus soli o jus loci
Ang pagkamamayan ay nakabatay sa lugar kung saan siya ipinanganak. Ito ang
prinsipyong sinusunod sa Amerika.

Suriin

Ang pagkamamamayan ay ang kalagayan o katayuan ng isang tao bilang

miyembro ng isang pamayanan o estado ay maaaring iugat sa kasaysayan ng daigdig.
Tinatayang panahon ng kabihasnang Griyego nang umusbong ang konsepto ng citizen.
Sa paglipas ng maraming panahon, ay nagdaan sa maraming pagbabago ang konsepto
ng citizenship at ng pagiging citizen. Sa kasalukuyan, tinitingnan natin ang citizenship
bilang isang ligal na kalagayan ng isang indibiduwal sa isang nasyon-estado.
Tumutukoy sa pagiging miyembro ng isang indibiduwal sa isang estado kung saan
bilang isang citizen, siya ay ginawaran ng mga karapatan at tungkulin. Sa Pilipinas,
inisa-isa ng estado sa Saligang-batas ang tungkulin at karapatan ng mga mamamayan
nito.
Patuloy ang paglawak ng konsepto ng pagkamamamayan sa kasalukuyan.
Tinitingnan ngayon ang pagkamamamayan hindi lamang bilang isang katayuan sa
lipunan na isinasaad ng estado, bagkus, maituturing ito bilang pagbubuklod sa mga tao
para sa ikabubuti ng kanilang lipunan. Ang pagkamamamayan ng isang indibiduwal ay
nakabatay sa pagtugon niya sa kaniyang mga tungkulin sa lipunan at sa paggamit ng
kaniyang mga karapatan para sa kabutihang panlahat. Mangyari pa, tinitingnan ng
indibiduwal na siya ay bahagi ng isang lipunan kasama ang ibang tao. Bilang bahagi ng
isang lipunan na may mga karapatan at tungkuling dapat gampanan, inaasahan na siya
ay magiging aktibong kalahok sa pagtugon sa mga isyung kinahaharap ng lipunan at sa
mas malawak na layunin ng pagpapabuti sa kalagayan nito. Ayon kay Yeban (2004),
ang isang responsableng mamamayan ay inaasahang makabayan, may pagmamahal
sa kapuwa, may respeto sa karapatang pantao, may pagpupunyagi sa mga bayani,
gagap ang mga karapatan at tungkulin bilang mamamayan, may disiplina sa sarili, at
may kritikal at malikhaing pag-iisip.

10
Gawain 2
Upang masukat ang iyong nalalaman sa paksang tinalakay, iyong sagutin ang
gawain sa ibaba. Galingan!

Panuto: Kumpletohin ang hinahanap. Anu-ano ang labindalawang gawaing

maaaring makatulong sa ating bansa. Ang mga gawaing ito ay maituturing na mga
simpleng hakbangin na maaaring gawin ng bawat isa sa atin. Ngunit sa kabila ng
pagiging simple ng mga ito ay maaaring magbunga ang mga ito ng malawakang
pagbabago sa ating lipunan. Ito ay ayon sa abogadong si Alex Lacson

11
 Mahusay ang iyong pagkakasagot!
Ipagpatuloy mo lang.

Gawain 3
Panuto: Lagyan ng angkop na impormasyon ang Venn Diagram na
naghahambing sa tradisyonalat lumalawak na pakahulugan sa pagkamamamayan.
Ilagay sa dalawang bilog ang mga natatanging katangian ng dalawang pananaw ng
pagkamamamayan. Ilagay naman sa gitnang bahagi ang mga pagkakatulad ng
dalawang pananaw ng pagkamamamayan. Isulat ang iyong sagot sa isang kalahating
papel (Crosswise)

Legal na Pananaw Lumawak na Pananaw

Pagkakatulad

Arali
Lumawak na Pananaw ng
n
Pagkamamamayan
1.3

Alamin

12
 Ang modyul na ito ay tungkol sa konsepto at katuturan ng
pagkamamamayan kung saan matutunghayan ang pinagmulan ng
pagkamamamayan at kung paano lumawak ang pagpapakahulugan nito sa
kasalukuyangg panahon.
Nakapaloob din sa modyul na ito ang paglalayon na makatulong upang
ang bawat isa ay maliwanagan sa pagbibigay halaga sa pagiging mamamayan
ng isang estado o lipunan.
Naglalayon ang modyul na ito na mabigyang impormasyon ang lahat sa
kahalagahan ng magiging aksyon, gawi, pag-iisip at damdamin ng isang tao sa
pagganap sa kanyang mga gampanin, tungkulin at karapatan bilang
mamamayan ng isang estado. Kung paanong ang pagganap nito ay
makatutulong sa pagkamit ng isang mapayapang bansa at matiwasay na
pamumuhay.
Sa modyul na ito, matututuhan mo rin na maging isang aktibong
mamamayan sa pamamagitan ng pakikilahok at pagbibigay halaga sa mga
isyung panlipunan na nangangailangan ng mga hakbang at solusyun upang ang
mga ito ay matugunan at masolusyunan.
 Aralin 1.3 – Legal na Pananaw ng Pagkamamamayan

Pagkatapos ng modyul na ito, inaasahang ang mga mag-aaral ay:

 Naipaliliwanag ang mga katangian na dapat taglayin ng isang aktibong
mamamayan nanakikilahok sa mga gawain at usaping pansibiko.
.

Tuklasin

Lumawak na Pananaw ng Pagkamamamayan

Patuloy ang paglawak ng konsepto ng pagkamamamayan sa kasalukuyan.
Tinitingnan ngayon ang pagkamamamayan hindi lamang bilang isang katayuan sa
lipunan na isinasaad ng estado, bagkus, maituturing ito bilang pagbubuklod sa mga tao
para sa ikabubuti ng kanilang lipunan. Ang pagkamamamayan ng isang indibidwal ay
nakabatay sa pagtugon niya sa kaniyang mga tungkulin sa lipunan at sa paggamit ng
kaniyang mga karapatan para sa kabutihang panlahat. Mangyari pa, tinitingnan ng
indibidwal na siya ay bahagi ng isang lipunan kasama ang ibang tao.
Hindi lamang magiging tagamasid sa mga pagbabagong nagaganap sa lipunan
ang isang mamamayan. Bilang bahagi ng isang lipunan na may mga karapatan at
tungkuling dapat gampanan, inaasahan na siya ay magiging aktibong kalahok sa
pagtugon sa mga isyung kinahaharap ng lipunan at sa mas malawak na layunin ng
pagpapabuti sa kalagayan nito.
Ayon sa lumawak na pananaw ng pagkamamamayan, igigiit ng isang
mamamayan ang kaniyang mga karapatan para sa ikabubuti ng bayan. Kaniyang
gagamitin ang pamamaraang ipinahihintulot ng batas upang iparating sa mga
kinauukulan ang kaniyang mga hinaing at saloobin. Ang mamamayan ngayon ay hindi
tagasunod lamang sa mga ipinag-uutos ng pamahalaan sapagkat wala namang
monopolyo ang pamahalaan sa mga patakarang ipatutupad sa isang estado. Kung
gayon, hindi niya inaasa sa pamahalaan ang kapakanan ng lipunan sa halip, siya ay
nakikipagdiyalogo rito upang bumuo ng isang kolektibong pananaw at tugon sa mga
hamong kinakaharap ng lipunan.

13
 Batay sa lumawak na pananaw ng pagkamamamayan, maaari nating matukoy
ang mga katangian ng isang mabuting mamamayan. Ayon kay Yeban (2004), ang isang
responsableng mamamayan ay inaasahang makabayan, may pagmamahal sa kapuwa,
may respeto sa karapatang pantao, may pagpupunyagi sa mga bayani, gagap ang mga
karapatan at tungkulin bilang mamamayan, may disiplina sa sarili, at may kritikal at
malikhaing pag-iisip.
Naglahad ang abogadong si Alex Lacson ng labindalawang gawaing maaaring
makatulong sa ating bansa. Ang mga gawaing ito ay maituturing na mga simpleng
hakbangin na maaaring gawin ng bawat isa sa atin. Ngunit sa kabila ng pagiging simple
ng mga ito ay maaaring magbunga ng malawakang pagbabago sa ating lipunan.
1. Sumunod sa batas-trapiko. Sumunod sa batas.
2. Laging humingi ng opisyal na resibo sa anumang binibili.
3. Huwag bumili ng mga bagay na smuggle. Bilhin ang mga lokal na produkto. Bilhin
ang gawang-Pilipino.
4. Positibong magpahayag ng tungkol sa atin gayundin sa sariling bansa.
5. Igalang ang nagpapatupad ng batas-trapiko, pulis at iba pang lingkod-bayan.
6. Itapon nang wasto ang basura. Ihiwalay. Iresiklo. Pangalagaan.
7. Suportahan ang inyong simbahan.
8. Tapusin nang may katapatan ang tungkulin sa panahon ng eleksyon.
9. Maglingkod nang maayos sa pinapasukan.
10. Magbayad ng buwis.
11. Tulungan ang isang iskolar o isang batang mahirap.
12. Maging mabuting magulang. Turuan ng pagmamahal sa bayan ang mga anak.
Sanggunian: Lacson, Alexander L. (2005). 12 Little Things Every Filipino Can Do to
Help Our Country. Alay Pinoy Publishing House

Ang pagkamamamayan ng isang indibiduwal ay nakabatay sa pagtugon niya sa

kaniyang mga tungkulin sa lipunan at sa paggamit ng kaniyang mga karapatan para sa
kabutihang panlahat. Mangyari pa, tinitingnan ng indibiduwal na siya ay bahagi ng isang
lipunan kasama ang ibang tao. Bilang bahagi ng isang lipunan na may mga karapatan
at tungkuling dapat gampanan, inaasahan na siya ay magiging aktibong kalahok sa
pagtugon sa mga isyung kinahaharap ng lipunan at sa mas malawak na layunin ng
pagpapabuti sa kalagayan nito. Mayroon nailahad na mga gawain at tungkulin ng mga
mamamayan na maaaring makatulong sa ating bansa bilang pagtugon narin natin sa
ating mga tungkulin.
Ang pagkamamamayan ng isang tao batay sa lumawak na pananaw ay
nakabatay sa pagtugon nito sa kanyang mga karapatan at tungkulin na nakaakibat
bilang kasapi ng isang estado o lipunan.
  Ayon sa lumawak na pananaw ng pagkamamamayan, igigiit ng isang
mamamayan ang kaniyang mga karapatan para sa ikabubuti ng bayan. Kaniyang
gagamitin ang pamamaraang ipinahihintulot ng batas upang iparating sa mga
kinauukulan ang kaniyang mga hinaing at saloobin. Ang mamamayan ngayon ay hindi
tagasunod lamang sa mga ipinag-uutos ng pamahalaan sapagkat wala namang
monopolyo ang pamahalaan sa mga patakarang ipatutupad sa isang estado. Kung
gayon, hindi niya inaasa sa pamahalaan ang kapakanan ng lipunan sa halip, siya ay
nakikipagdiyalogo rito upang bumuo ng isang kolektibong pananaw at tugon sa mga
hamong kinakaharap ng lipunan.

Gawain 4

Panuto: Sumulat ng limang katangian ng aktibong mamamayan sa bawat

pananaw ng pagkamamamayan. Magbigay ng maikling paliwanag kung bakit ito naging
isang katangian ng aktibong mamamayan.

Legal na Pananaw Lumawak na Pananaw

14
 Aktibong
Mamamayan

Magaling! Ikaw ay natapos na sa pagsagot sa modyul na ito. Sana ay

marami kang natutuHan sa iyong ginawang pagsagot sa mga gawain.
Ipagpatuloy ang iyong magandang nasimulan. Kudos!

15