“Kapag tumigil sa pagsulat ang isang tao,
tumitigil na rin siya sa pag-iisip.” - Artikulo, Balita
PAGSULAT
- Pagsasalin sa papel o sa anomang
kasangkapang maaaring magamit na
mapagsasalinan ng mga nabuong salita,
simbolo (punctuation marks, emojis,
drawing, signage) o ilutstrasyon ng isang
tao sa mga tao sa layuning maipahayag
ang kanyang kaisipan.
- Isang komprehensibong kakayahang
naglalaman ng wastong gamit,
talasalitaan, pagbubuo ng kaisipan,
retorika at iba pang mga element (Xin,
Jin 2009). (sakto, wastong baybay)
- Isang biyaya, isang pangangailangan at
isang kaligayahan at nagsasagawa nito
(Keller, 2006).
- Pisikal at mental na aktibiti.
- Intrapersonal (self) at interpersonal
(kapwa tao).
LAYUNIN SA PAGSULAT (AYON KAY
ANTIONIO)
● EKSPRESIBO
- personal; may layuning magpahayag ng
iniisip o nadarama.
- Gumagamit ng unang panauhan (hindi
pormal)
- Liham na pangkaibigan
- Naglalarawan ng personal na damdamin,
saloobin, at paniniwala.
- Masining o malikhain ang pagsulat.
- Malaya ang paraan ng pagsulat.
- Dyornal, talaarawan, personal na liham
● TRANSAKSYONAL
- sosyal; para sa layuning panlipunan o
pakikipag-ugnayan sa iba pang tao sa
lipunan.
- Gumagamit ng ikatlong panauhan (pormal)
- Memorandum
- Naglalahad ng katotohanan na
sumusuporta sa pangunahing ideya.
- Simple at madaling maunawaan ang mga
salita. (direct to the point)
- Kontrolado ang paraan ng pagsulat dahil
may sinusunod na porma at istilo.
LAYUNIN SA PAGSULAT (AYON KAY
BERNALES)
● IMPORMATIBONG PAGSULAT O
EXPOSITORY WRITING
- Nagbibigay impormasyon at mga
paliwanag.
Hal. Ensayklopidya, balita, business
report, libro, report ng obserbasyon
● MAPANGHIKAYAT NA PAGSULAT O
PERSUASIVE WRITING
- naglalayong makumbinsi ang mga
mambabasa.
Hal. Editorial, talumpati, Sanaysay
● MALIKHAING PAGSULAT O
CREATIVE WRITING
- pagpapahayag ng kathang-isip,
imahinasyon, ideya, o damdamin.
Hal. Nobela, tula, Maikling
Kwento, Dula
MGA BATAYANG TANONG PARA SA
PAGHAHANDA NG ISANG SULATIN
❖ Ano ang paksa ng tekstong aking isusulat?
❖ Ano ang aking layunin sa pagsulat nito?
❖ Saan at paano ako makakukuha ng sapat na
datos kaugnay ng aking paksa?
❖ Paano ko ilalahad ang mga datos
na aking nakalap upang maging
hisit na makahulugan ang aking
paksa?
❖ Sino ang babasa ng aking teksto o para
kanino ito?
❖ Paano ko maibabahagi sa aking
mambabasa ang kaalaman ko sa aking
paksa?
❖ Ilang oras ang aking gugugulin sa pagsulat?
Kailan ko ito dapat ipasa?
❖ Paano ko madedelop o mapabubuti ang
teksto? Ano-ano ang mga dapat ko pang
gawin para sa layuning ito?
 - Gumagamit ng mga teknikal na
MGA HAKBANG SA PAGSULAT teknolohiya
✔ BAGO SUMULAT (PRE-WRITING) Hal. Feasibility study, ulat
1. Nagaganap ang paghahanda sa pagsulat panlaboratoryo
2. Pagpili ng paksang isusulat.
3. Pangangalap ng datos o impormasyong
● DYORNALISTIK
kailngan sa pagsulat.
4. Pagpili ng tono at perspektibong gagamitin. - Pampahayagan

● REPERENSYAL
Aktibidades: - Naglalayong magrekomenda ng iba pang
o Pagsulat ng Dyornal sanggunian sa isang paksa.
o Brainstorming - Makikita sa pamanahong papel, tesis,
o Obserbasyon at disertasyon lalo na sa bahaging Mga
o Pagbabasa Kaugnay na Pag-aaral at Literatura.
o Pagsasarbey
o Pakikipanayam ● PROPESYONAL
- Nakatuon o eksklusibo sa isang tiyak na
✔ AKTWAL NA PAGSULAT propesyon.
1. Pagsulat ng burador o draft. Hal. Police report, mga legal forms,
2. Pagsasaayos ng panimula, katawan at medical report at patient’s journal
pangwakas na talata.
AKADEMIKONG PAGSULAT
✔ MULING PAGSULAT
- Intelektuwal na pagsulat na nag-aangat sa
(REWRITING)
antas ng kaalaman ng mga mambabasa.
1. Pag-eedit at pagrerebiso ng burador
- Inaasahang ang pagsulat na ito ay tumpak,
batay sa wastong grammar, talasalitaan
pormal, impersonal (no personal feelings) ,
at pagkakasunod-sunod ng mga ideya o
at obhetibo.
lohika.
2. Pinal na awtput.
♦ WIKA
URI NG PAGSULAT - Magsisilbing behikulo upang maisatitik
● AKADEMIKO ang mga kaisipan, kaalaman, damdamin,
- Itinuturing na intelektwal na pagsulat karanasan, impormasyon, at iba pang nais
dahil layunin nitong pataasin ang antas ilahad ng taong nais sumulat.
at kalidad ng kaalaman ng mga mag-
aaral.
♦ PAKSA
● MALIKHAIN - Magisisilbing iikutan ng mga ideyang
dapat mapaloob sa akda.
- Masining na pagsulat. Ang pokus nito
ang imahinasyon ng manunulat na
maaaring maging piksyonal o ‘di ♦ LAYUNIN
piksyonal. - magsisilbing giya sa paghabi ng mga datos
o nialaman ng iyong susulatin.
● TEKNIKAL
- Nagbibigay impormasyon sa ♦ KASANAYANG PAMPAG-IISIP
pagbuo ng destinasyon o - Dapat taglayin ng manunulat ang
pagbibigay-solusyon sa isang kakayahang mag-analisa o magsuri ng
komplikadong suliranin. mga datos na mahalaga at hindi gaanong
 mahalaga.
● WASTO
♦ PAMARAAN NG PAGSULAT - Tamang paggamit ng mga salita, grammar,
▪ Impormatibo – magbigay kabatiran.
at bokabularyo.
▪ Ekspresibo – magbahagi ng sariling
opinion, paniniwala, ideya hinggil sa
isang paksa. ● RESPONSABLE
▪ Naratibo – magsasalaysay ng mga - Pagiging maingat sa mga impormasyong
pangyayari batay sa tiyak na ilalahad.
pagkakasunod-sunod. - Hindi nagplariarize (paraphrasing)
▪ Deskriptibo – maglalarawan ng mga
katangian batay sa Nakita, narinig, ETIKA AT PAGPAPAHALAGA SA
naransan at nasaksihan. AKADEMIKA
▪ Argumentatibo – nanghihikayat sa ⮚ ETIKA (character)
mga mambabasa. - Tumutugon sa mahalagang tanong ng
moralidad, konsepto ng tama at mali,
♦ KAALAMAN SA WASTONG mabuti at masama, pagtanggap at di-
PAMAMARAAN NG PAGSULAT pagtanggap ng lipunan na siyang
- Sapat na kaalaman sa wika at nagtatakda ng mga batayan sa mga ito.
retorika (gamit ng malaki at maliit (batas)
na titik, wastong pagbabaybay, at - Eg. Pangongpya, jaywalking
pagbuo ng makabuluhang
pangungusap at talata. Tama o
Mali, Mabuti Praktis ,
Obligasyon,
Karapatan,
o Masama, Tao, Grupo,
Lipunan Kilos, Katwiran,
Pagtanggap Etikal o Komunidad,
Institusyon Halaga
o Di- Di-Etikal
♦ KASANAYAN SA PAGHABI NG BUONG pagtanggap

SULATIN
- Paglatag sa mga kaisipan at
impormasyon sa isang maayos,
⮚ PAGPAPAHALAGA (values)
organisado, obhetibo, at
- Isa itong paniniwala ng isang tao o grupo
masining na pamamaraan.
na may sangkot o pinanggalingang
damdamin o emosyon ukol sa isang bagay
KATANGIAN NG AKADEMIKONG na didisisyunan.
PAGSULAT - Eg pagmamano, pagpo at opo
● KOMPLEKS
Tao, Grupo,
Tao, Prakit
Komunidad
● PORMAL Grupo
s,
Kilos , Institusyon

- Hindi angkop ang kolokyal at balbal na

salita.
# PAGKAKATULAD NG ETIKA AT
● TUMPKA PAGPAPAHALAGA GUMAGABAY
- Wasto ang mga datos na ibibigay. KUNG PAANO NATIN IHAHARAP
ANG ATING SARILI AT KAAYUSAN.
● OBHETIBO
- Pokus ang mga impormasyong nais ibigay.
(factual) MGA KATANGIANG PINAHAHALAGAHAN
NG MGA PILIPINO
● HITIK SA IMPORMASYON 1. Pagmamahal at katapatan sa pamilya
- Kawastuhan 2. Pagpapahalaga sa edukasyon
3. Hiya o Kahihiyan
4. Pakikipagkapwa
5. Pagiging Mapamaraan
6. Pagkamalikhain
7. Sikap at Tiyaga
8. Utang na loob
9. Pakikisama
10. Bahala na
ISYU O PAGLABAG KAUGNAYAN NG
ETNIKA AT PAGPAPAHALAGA SA
PAGSULAT
✔ KARAPATANG-ARI O COPYRIGHT
- Isa itong Karapatan na kinikilala ng batas
na nagbibigay kaukulung pagkilala
bilang awtor (moral rights) at kaakibat na
pinansiyal na karapatan (economic
rights) sa mga indibidwal na lumikha ng
mga akda o gawa na saklaw ng copyright.
- Nilinaw sa Intellectual Property Code
of the Philippines o ang Republic Act
No. 8293 ang mga Karapatan at
obligasyon ng mga may-akda pati na
ang paggamit sa mga ito. Dapat
tukuyin ang may- akda o kung saan
nanggaling ang datos, petsa,
naglimbag, at iba pang impormasyon.
- Libro, musika, movies
✔ PLAGIARISM
- Ito ang maling paggamit, pagnanakaw
ng mga ideya, pananaliksik, lenggwahe,
at pahayag ng ibang tao sa layuning
angkinin ito o magmukhang sa kanya.
MGA PAGLABAG NA MAITUTURING
NA PLAGIARISM
● Hindi pagbanggit sa may-akda ng bahaging
sinipi at kinuhan ng ideya.
● Hindi paglalagay ng panipi sa hiniram na
direktang salita o pahayag.
● Hindi ginamitan ng sariling mga pananalita
ang mga akdang binuod (summary) at
hinalaw (paraphrase)
● Pagkopya sa sarili. (pagpinasa mo ang akda
mo noong grade 11 ka)
✔ PAGHUHUWA NG DATOS
● Imbensiyon ng datos.
● Sinadyang di-paglalagay ng ilang
datos.
● Pagbabago o modipikasyon ng datos.
● Pagbili ng mga papel o pananaliksik at
lagyan ng sariling pangalang upang
ipasa.
● Pag-subscribe upang bumili ng artikulo
o pagkopya sa mga websites upang
gamitin at angkinin bilang sariling
papel na isusumite.
● Pagpapagawa o pagbabayad sa iba
upang igawa ng papel, tesis,
disertasyon, report, at iba pa. Sangkot
pareho ang gumagawa at nagpapagawa
nito.
MGA KASO NG PANDARAYA
- Maramihan at malawakang pagkopya ng
mga sipi at datos nang hindi binibigyang
kredito ang pinagkuhanan. Ginawa ito ng
isang estudyante sa pag-aaral-doktoral
(PhD) sa isang malaking unibersidad sa
bansa.
- Nagsumite ng isang group apper ang
tatlong mag-aaral ng isang kilalang
unibersidad sa Metro Manila. Napatunayan
ng guro na kinopya ang halos kalahati ng
papel sa isang artikulo sa Internet.
- Dan Brown, may-akda ng Da Vinci Code,
inakusahan ng nobelistang si Lewis Purdue
na kinopya ang kanyang nobelang The Da
Vinci Legacy (1983) at Daughter of God
(2000). Na-dismiss ang kaso noong 2005.
- Isang senador noong 2012 ang inakusahan
ng pangongopya ng ilang paghayag sa
isang talumpati kaugnay ng Reproductive
Health Bill. (Senator Tito Sotto)
- Mark Joseph Solis (UP Pol Sci)
- Brazil
MGA PAGPAPAHALAGANG
INTELEKTUWAL AT MORAL SA
AKADEMIYA
1. Kababaang-loob
2. Lakas ng loob
3. Pakikiisa at pag-unawa sa
karanasan ng kalikasan ng
 iba (politically correct) kaisipan o paksa ng diwa nito.
4. Integridad 2. Suriin at hanapin ang pangunahin at
5. Pagsisikhay di-pangunahing kaisipan.
6. Paniniwala sa katwiran 3. Habang nagbabasa, magtala at kung
7. Pagkamakatarungan, maaari ay magbalangkas (outline).
katapatan, at pagsunod sa 4. Isulat sa sariling pangungusap at
mga alituntunin huwag lagyan ng sariling opinion
8. Kamalayang mapuri ang isinusulat.
9. Pag-aatubili 5. Ihanay ang ideya ayon sa orihinal.
10. Hiya 6. Basahin ang unang ginawa,
suriin at kung mapaiikli pa ito
PAGLALAGOM nang hindi mababawasan ang
- Pinakasimple at pinaikling bersiyon ng kaisipan ay lalong magiging
isang sulatin o akda. mabisa ang isinulat na buod.

KASANAYANG NAHUHUBOG SA MAG-

AAARAL SA PAGLALAGOM
● Natutukoy ang pinakamahalaga o MGA DAPAT TANDAAN SA
pangunahing kaisipang nakapaloob at PAGSULAT NG SINOPSIS:
pantulong na kaisipan. ❖ Gumamit ng ikatlong panauhan.
● Natututunang magsuri ng nilalaman ng ❖ Isulat batay sa tono ng pagkakasulat ng
binasa. orihinal na sipi.
● Nahuhubog ang tamang paghabi ng mga ❖ Isama ang mga pangunahing tauhan at
pangungusap. ang kanilang mga gampanin at mga
● Napauunlad ang bokabolaryo. suliraning kinakaharap.
❖ Gumamit ng angkop na pang-ugnay
URI NG PAGLALAGOM (pangatnig, pang-ukol, pang-angkop).
⮚ SINOPSIS ❖ Tiyaking wasto ang gramatika,
- Kalimitang ginagamit sa mga akdang nasa pagbabaybay, at mga bantas.
tekstong naratibo (kwento, tula, nobela)
❖ Isulat ang sangguniang ginamit kung
- Mahalagang maibuod ang binasang teksto
saan hinago ang orihinal na sipi ng
sa sariling salita
akda.
- May setting (tagpuan)
❖ Kakailanganing nakasaad ang mga
tauhan at ang kanilang ginagampanan.
MGA TANONG NA DAPAT
MASAGOT: ⮚ ABSTRAK
o Sino? - Uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa
o Ano? tesis, papel na siyentipiko at teknikal,
o Kailan? lektyur, at mga report.
o Saan? - Kadalasang bahagi ng isang tesis o
disertasyon na makikita sa unahan ng
o Bakit?
pananaliksik pagkatapos ng pahina ng
o Paano? pamagat (title page).
- Pinakahuling sinusulat ngunit unang
binabasa ng propesor o mga eksaminer ng
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG panel.
SINOPSIS
1. Basahin ang buong seleksiyon URI NG ABSTRAK
at akda at unawaing mabuti ● DESKRIPTIBO (complete siya)
hanggang makuha ang buong - Inilalarawan sa mga mambabasa ang mga
 pangunahing ideya ng teksto.
- Binibigyang-pansin ang kaligiran,
layunin, at paksa ng papel at hindi
pa ang pamamaraan, resulta, at
kongklusyon.
- Nauukol sa mga kuwalitatibong
pananaliksik. (less respondente, words)
- Gingamit sa mga disiplinang agham
panlipunan, mga sanaysay sa sikolohiya,
at humanidades.
● IMPORMATIBO
- Ipininapahayag sa mga mambabasa ang
mahalagang punto ng teksto.
- Nilalagom ang kaligiran, layunin, paksa,
metodolohiya, resulta, at kongklusyon ng
papel.
- Nauukol sa kuwantitatibong
pananaliksik.
- Ginagamit sa larangan ng inhinyera,
siyensa, matematika, at teknolohiya.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT
NG ABSTRAK
❖ Hindi maaaring maglagay ng mga kaisipan
o datos na hindi binanggit sa ginawang
pag-aaral o sulation.
❖ Iwasan ang paglalagay ng mga statistical
figures o table.
❖ Gumamit ng mga simple, malinaw, at
direktang mga pangungusap.
❖ Maging obhetibo sa pagsulat. (facts)
❖ Gawin itong maikli ngunit komprehensibo.
❖ Binubuo lamang ng 200 hanggang 500
salita.
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG
ABSTRAK
1. Basahing nang may lubos na pag-unawa
2. Mabuti at pag-aralan ang akademikong
sulatin.
3. Hanapin at isulat ang pangunahing
kaisipan mula sa introduksiyon, kaugnay
na literature, metodolohiya, resulta, at
kongklusyon.
4. Buuin ang mga pangunahing kaisipang
taglay ng bawat bahagi ng sulatin. Isulat
ayon sa pagkasunod- sunod.
5. Iwasang maglagay ng mga ilustrasyon,
graphs, table, at iba pa maliban na lamang
kung kinakailangan.
6. Basahing muli ang ginawang abstrak.
Suriin kung may nakaligtaang
mahahalagang kaisipang dapat isama rito.
7. Isulat ang pinal na sipi nito.
TALA SA MAY-AKDA O BIONOTE
- Impormatibong talata na naglalahad ng
mga kwalipikasyon ng awtor at ng
kanyang kredibilidad bilang
propesyonal, o sa trabahong nais
pasukan.
- Maituturing na marketing tool.
BAKIT NAGSUSULAT NG BIONOTE?
✔ Upang ipaalam sa iba hindi
lamang ang karakter kundi
maging ang kredibilidad sa
larangang kinabibilangan.
✔ Isang paraan upang maipakilala ang sarili
sa mga mambabasa.
KATANGIAN NG MAHUSAY NA
BIONOTE
● Maikli ang nilalaman.
● Gumagamit ng pangatlong panauhan.
● Kinikilala ang mambabasa (books)
● Nakatuon lamang sa mga angkop na
kasanayan o katangian.
● Binabanggit ang degree kung kinakailangan.
● Maging matapat sa pagbabahagi ng
impormasyon.
● Gumagamit ng baligtad na tatsulok.
Pinakamah
alagang Impormasyon
Mah
alagang
Impormasyon
Di-
gaanong
Mahalagang
GAMIT NG BIONOTE
● Pagpapakilala ng tagapagsalita sa isang
seminar.
● Pagpapakilala ng may-akda sa sarili sa
 aklat na kaniyang isinulat.
● Website ng paaralan o organisasyon
● Paghahanap ng trabaho.
● Pagpapakilala ng sarili sa isang personal
webpage o blog.
URI NG TALA SA MAY-AKDA O
BIONOTE
● MICROBIONOTE
- Pinakamaikling tala sa may-akda.
- Business Card
● MAIKLING BIONOTE
- Maikli ngunit siksik sa impormasyon.
(nakikita sa akda)
- Hindi kailangang banggitin ng may-akda
ang mga tala na walang kaugnayan sa tema
at paksain.
NILALAMAN NG MAIKLING
BIONOTE
o Pangalan
o Pangunahing trabaho ng may-akda
o Edukasyong natanggap ng may-akda
(degree na nakuha noong kolehiyo)
o Mga akdemikong karangalan gaya ng
Latin honors
o Mga gantimpalang natamo (yung
natamo niya habang nagtratrabaho)
o Organisasyong kinabibilangan
o Mga tungkulin sa pamahalaan o
komunidad
o Kasalukuyang proyekto
o Mga detalye sa pakikipag-usap gaya
ng e-mail address kung kinakailangan.
● MAHABANG BIONOTE
- Isinusulat bilang prosing bersiyon ng
curriculum vitae.
- Binubuo ng 2 hanggang 8 na may doble
espasyo.
NILALAMAN NG MAHABANG
BIONOTE
o Mga nilalaman ng isang Maikling
Bionote
o Kasalukuyang posisyon sa trabaho
o Mga pamagat ng naisulat na aklat,
artikulo o kaugnay na akda tukad ng ma
sining-biswal, pelikula, pagtatanghal.
(pamagat tas date kung kelan
napublish)
o Listahan ng mga parangal na
natanggap.
o Tala sa pinag-aralan o edukasyon gaya
ng digring natamo at kung saan ito
natanggap. (latin course, doctorate tas
san ka nag-aral)
o Mga posisyon o karanasan sa trabaho.
o Mga natanggap na training o
nasalihang palihan (3-5 years)
o Mga kasalukuyang proyekto
o Mga gawain sa pamayanan
o Mga gawain sa samahan o
organisasyon
PORTFOLIO
- Koleksiyon ng mga material na
nagawa ng mga mag-aaral bilang
bahagi ng kaniyang takdang-aralin,
proyekto, mga ginamit sa report, mga
eksamen at iba pa, sa loob ng isang
semester, grading period, o isang
taon.
- Layunin nitong ipakita ang pag-unlad
ng kaalaman at kasanayan sa pagsulat
ng mag-aaral-manunulat.
Kahalagahan ng Portfolio
● Nagsisilbi itong motibasyon sa mag-aaral
para paghusayin ang mga gawain sa klase.
● Mapauunlad nito ang pag-unawa at
pagtatasa sa sariling kakayahan at
kaalaman.
● Nasusukat ng mag-aaral kung ano ang
mahusay na pagbasa at pagsulat sa
pamamagitan ng pagtataya (assessment) na
nagiging batayan kung paano niya
mapahuhusay ang kaniyang gawain.
● Dahil maraming pagbabayatan ng
pagtatayo, hindi na lamang eksamen ang
magiging sukatan ng kahusayan ng mag-
 aaral. 1. PABALAT
● Nakikita at nasusubaybayan ng mag-aaral - Pamagatang ang iyong portfolio
ang progreso ng kaniyang mga Gawain sa - Tiyakin ang pamagat na mapipili ay
klase tungo sa pagkatuto. kakatawan sa nilalaman ng iyong portfolio,
● Napahahalagahan nila ang kanilang sa iyong mga karanansan sa pagsulat at sa
pagiging mag-aaral. iyong mga natutunan.
● Nabibigyan ang mag-aaral ng pagkakataon
na paunlarin ang sarili sa pamamagitan ng 2. PAMAGATING PAHINA
suporta ng kapwa mag-aaral. - Ilagay ang pangalan ng mag-aaral, antas at
● Nabibiyan ng pagkakataon ang mag-aaral seksyon, guro, at petsa.
sa self-reflection o pagsusuring pangsarili.
(nagsisilbi ito reflection dahil titignan kung 3. PROLOGO
mayroon kabang natutunan bakit kaya - Introduktoring talataan
ganoon) - Ipaliwanang ang napiling pamagat ng
● Nakatutulong sa sistematiko at masinop na portfolio
pag-aayos ng mga gawain. (maayos) - Ilarawan ang mga nilalaman ng iyong
● Nabibigyang-diin ang pagkatuto batay sa portfolio.
pagsasagawa ng gawain (performance- - Isama ang Pag-aalay at Pasasalamat.
based) at pagtatamo ng kaalaman, - Nasa ikatlong panauhan.
kasanayan, at attitude sa pag-aaral.
4. TALAAN NG NILALAMAN
URI NG PORTFOLIO - Ihanay ang mga sulating ginawa, ang
● PORTFOLIO NG DOKUMENTASYO pamagat ng bawal isa, mula una hanggang
huli.
- Itinuturing na working portfolio.
- Tukuyin ang pahinang katatagpuan ng
- Pagkolekta ng mga ginawa sa klase bawat isa.
kung saan nasusubaybayan ang
pagkatuto ng mag-aaral sa leksyon at 5. MGA SULATIN
pag-unlad ng kaniyang kaalaman at - Ayusin ang mga sulatin ayon sa
kasanayan. pagkasunod-sunod.
- Maaaring isama ang pinakamahusay at di-
mahusay na gawain. 6. EPILOGO
- Ilarawan ang iyong mga naging
● PORTFOLIO NG PROSESO karanasan sa pagsulat ng mga sulatin at
- Binibigyang-diin dito ang repleksiyon ng ang mahahalagang kaalamang iyong
mismong mag-aaral sa kaniyang pagkatuto. natutunan. Imungkahi muli ang
- Isinasagawa ito sa pamamagitan ng paggamit dito ng pananawag sa
replektibong journal, think log, personal na ikatlong panauhan.
sanaysay, at iba pa.
7. RUBRIKS
● PORTFOLIO NG PINAKAMAHUSYA - Ilagay dito ang pamantayan sa
pagmamarka.
NA GAWA
- Mga kompletong gawain na pinili kapwa 8. TALA SA MAY-AKDA
ng mag-aaral at guro. - Maikili lamang dapat ito.
- Kasama rito ang elektroniko, audio-visual - Gamitin muli ang ikatlong panauhan
na mga akda, gayundin ang mga sulatin, - Lakipan dito ng iyong larawan.
mga litrato, videotape, at iba pa. - Ilagay ito sa likod ng aklat.

9. PALAMUTIAN ANG IYONG

NILALAMAN AT PROSESO NG PORTFOLIO
PAGGAWA NG PORTFOLIO
 10. IPASA ANG IYONG PORTFOLIO SA - Parangal at paggunita sa alaala ng taong
TAKDANG ORAS yumao.

TALUMPATI
- Isang pormal na pahayag sa harap
ng publiko at promal na
pagtatalakay ng isang paksa para sa
mga tagapakinig.
- Ito ay kasanayan at kaalamang
panghabambuhay.
URI NG TALUMPATI BATAY SA KUNG
PAANO BINIBIGKAS
⮚ BIGLAANG TALUMPATI O
IMPROMPTU
- Ibinibigay nang biglaan o walang
paghahanda
⮚ MALUWAG O EXTEMPORANEOUS
- Nagbibigay ng ilang minuto para sa pagbuo
ng ipapahayag na kaisipan batay sa paksa.
⮚ MANUSKRITO
- Ginagamit sa mga kombensiyon, seminar.
Pinag-aaralan itong Mabuti at dapat ay
nakasulat.
● PAMAMAALAM O FAREWELL
SPEECH
- Pagreretiro, paglisan sa bansa, o pagbibitiw
sa propesyon.
● IMPORMATIBO O INFORMATIVE
SPEECH
- Naglalayong mag-ulat sa madla ng resulta
ng bagong pag-aaral o manghikayat ng
pagkilos (SONA)
● PAG-AALAY O SPEECH OF
DEDICATION
- Papuri sa piling tao, bayani, o pangunahing
pagdangal.
● BRINDIS O TOAST
- Ritwal sa isang salo-salo na nagpapahayag
ng pagpapahalaga at pagkilala sa taong
pararangalan. (wedding gathering)

⮚ ISINAULONG TALUMPATI
BAHAGI NG TALUMPATI
- Kagaya ng manuskrito na
pinag-aralan at hinabi nang ✔ SIMULA
maayos bago bigkasin sa - Pang-akit ng atensiyon.
harap ng mga tagapakinig
ngunit kailangan ay saulado. ✔ KATAWAN
- Paglalatag ng mga punto, ideya at iba
ANYO NG TALUMPATI pang nais sabihin.
● PATANGGAP O ACCEPTANCE
✔ KONKLUSYON
SPEECH
- Pag-uulit at pagdidiin sa mahahalagang
- Laganap sa mga programa ng paggawa o punto.
pagkilala sa kahusayan ng tao - Maaaring mag-iwan ng hamon o tanong sa
mga tagapakinig.
● PAGTATAPOS O COMMENCEMENT
SPEECH
PAGSULAT NG TALUMPATI
- Binibigkas ng natatanging mag-aaral na 1. Alamin ang magiging tagapakinig at ang
may pinakamataas na grado. okasyon
o Edad o gulang
o Bilang
● LUKSAMPATI O EULOGY
o Kasarian
 o Edukasyon o antas sa lipunan
2. Alamin kung ilang minuto o oras ang
inilaan sa pagbigkas ng talumpati.
3. Pumili ng paksang malapit sa karanasan ,
o mayroon na sapat na kaalaman.
4. Tukuyin ang mga layunin.
5. Kumalap ng datos at mga kaugnay na
babasahin.
6. Alamin ang magiging halaga ng isusulat
na talumpati.
7. Balangkasin at suriin
8. Itala ang tatlo hanggang pitong
mahahalagang punto ng talumpati.
9. Talakayin, pagyamanin, at paunlarin ang
mga ideya
10. Ihanda ang mabisang konklusyon
11. Huwag kalilimutan ang sanggunian.
12. Pagkaraan ng rebisyon at kapag handa na
ang pinal na burador, mag-imprenta ng
kopya
13. Basahin ang kopya nang paulit-ulit
DAPAT ISAALANG-ALANG NG
MANANALUMPATI
1. Paraan ng pagbigkas ng mga salita
2. Pananamit
3. Asal sa entablado
4. Kumpas ng kamay
5. Tandaan na nasa harap-pinakikinggan at
pinanonood ng mga tao
● Nakabatay sa fact na nagbibigay ng
matibay na pundasyon sa mga inilalatag
na argumento.
● Hindi gumagamit ng mga personal na
atake upang siraan ang kabilang panig.
● Gumagamit ng mga sangguniang
mapagkakatiwalaan at may awtoridad.
● Sinusuri ng manunulat ang mga
kalakasan at kahinaan ng sariling
posisyon maging ang sa kabilang
panig.
● Pinaglilimian ng manunulat ang lahat ng
maaaring solusyon at nagmumungkahi
ng mga maaaring gawin upang matamo
ang layunin.
● Gumagamit ng akademikong lengguwahe.
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG
POSISYONG PAPEL
1. Pumili ng paksang malapit sa iyong puso.
2. Magsagawa ng panimulang pananaliksik
hinggil sa napiling paksa.
3. Bumuo ng thesis statement o pahayag ng
tesis.
4. Subukin ang katibayan o kalakasan ng
iyong pahayag ng tesis o posisyon.
5. Magpatuloy sa pangangalap ng mga
kakailanganing ebidensiya.
a. Mga katunayan (facts)
b. Mga opinion
6. Buoin ang balangkas ng posisyong papel.

POSISYONG PAPEL
- Naglalahad ng paninindigan hinggil sa
isang problema o isyu.

KAHALAGAHAN NG POSISYONG
PAPEL
● Upang matugunan ang mga problema o
isyu sa ating lipunan.
● Upang magkaroon ng linaw ang mga
malalabong usaping panlipunan.

KATANGIAN NG POSISYONG PAPEL

● Naglalarawan ng posisyon sa isang
particular na isyu at ipinapaliwanag ang
basehan sa likod nito.