DERS PLANI

BÖLÜM I
Okulun Adı:
Dersi Adı: Fizik
Sınıf:
Ünitenin Adı: Madde ve Özellikleri
Konu: Esneklik
Önerilen süre: 2 ders saati
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları / HEDEF 5: Maddelerde esnekliği kavrayabilme ve ölçebilme.
Hedef ve davranışlar: DAVRANIŞLAR
1- Her cismin kendisine uygulanan bir kuvvet etkisi altında bir şekil değişikliğine uğrayacağını
söyleme,yazma ve örnekler verme.
2- Oluşan şekil değişikliklerinin kalıcı veya geçici olabileceğini söyleme,yazma ve örnek verme.
3- Katı cisimlerin kuvvet etkisi kalktıktan sonra eski hallerine dönebildiklerini söyleme ve yazma.
4- Cisimlerin kuvvet etkisi kalktıktan sonra eski hallerine dönmelerinin esnekliklerinden dolayı
olduklarını söyleme ve yazma.
5- Tel şeklindeki cisimlerin bir ağırlık (kuvvet) etkisinde uzayıp,kuvvet kalktığında tekrar eski
hallerine döndüğünü deneyle gösterme,söyleme ve yazma
6- Farklı maddelerden yapılmış boyları ve kesitleri aynı olan iki telin eşit kuvvet ile çekildiklerinde
farklı miktarlarda uzadığını (esnediğini) deneyle gösterme, söyleme ve yazma
7- Bir teli uzatan kuvvetle uzama miktarı arasındaki doğru orantıyı deneyle bulma ve yazma
8- Esnekliğin katı maddeler için ayırt edici özellik olduğunu söyleme ve yazma.
10-Katı maddelerin esnekliğinin bir sınırı olduğunu söyleme ve yazma
11-Bir kaptaki gazın esnekliği olduğunu deneyle gösterme,söyleme ve yazma.
12-Sıvıların ve katıların esnekliğini karşılaştırma ve yazma
13-Bir kaptaki gazın esnekliği olduğunu deneyle gösterme,söyleme ve yazma.
14-Esnekliğin gazlar için ayırt edici özellik olmadığını söyleme ve yazma.

Ünite Kavramları ve Esneklik,Rijit cisimler,Esnek cisimler,katıların esnekliği,Hooke Kanunu,gerilim esnekliği,şekil

sembolleri /Davranış esnekliği,hacim esnekliği,esneklik sınırı,sıvıların esnekliği,gazların esnekliği
Örüntüsü:
Güvenlik önlemleri: -
Öğretme-Öğrenme- Anlatım , Problem Çözme,Demostrasyon , Gözlem
Yöntem ve Teknikleri:
Kullanılan Eğitim  Öğretmen Tahta, tebeşir,Ders Kitabı, tepegöz, test kitapları
Teknolojileri-Araç,
Ders kitabı,defter,kalem , tahta, tebeşir ,silgi, bakır tel,alüminyum tel,çelik tel
Gereçler ve kaynakça  Öğrenci
Sözel-Dilsel Konu ile ilgili terimler,tanımlar kanunlar söylenecek yazdırılacak.tekrar etmeleri sağlanacak
Doğacı
Sosyal-Kişiler Arası Değişik maddelerden yapılmış telleri inceleyerek hangilerinin daha esnek olabilecekleri
konusunda tartışmalar yapılacak
Öğretme-Öğrenme

Mantıksal Matematiksel Birim yüzeye etki eden dik kuvvetin hesaplanması,cismin boyundaki artışın ilk boyuna oranını
hesaplamak
İçsel- Bireysel Dersleri işlerken sıkılıyormuyuz Problemleri anlayabiliyormuyuz?Çözümleri yapabiliyormuyuz?
Etkinlikleri

Sonuçları yorumlayabiliyormuyuz? soruları cevaplattırılacak

Görsel-Uzaysal Çeşitli teller ucuna kuvvetler uygulayarak esnekliklerini görmek
Müziksel-Ritmik -
Bedensel-Kinestetik Sapanla taş attırılır yorum yaptırılır
Özet ESNEKLİK
Esneklik,cisimlerin şeklinin ve büyüklüklerinin kuvvet etkisiyle değişmesi ve etkisi ortadan kalkınca tekrar eski
durumuna dönmesidir.Örneğin bir balonu sıkıp bıraktığımızda tekrar eski haline gelir.
KATILARIN ESNEKLİĞİ
Kaleminizin içindeki yayı çekip bıraktığınızda esnediğini görürsünüz.Buna göre:
Esnekliği bozmayacak oranda bir kuvvet ile bir çelik yayı çekip bırakırsak yay tekrar eski haline döner.Yayın
gerilmesi uyguladığımız kuvvet ile doğru orantılıdır.Ancak her katının bir seneme sınırı vardır.Bu sınır aşılırsa cisim eski
haline dönmez.katıların esneklik özellikleri birbirinden farklı olduğundan esneklik katılar için ayırt edici özelliktir.
Bir tele bir kuvvet uyguladığımızda telin uzama miktarı şu özelliklere bağlıdır.
1-Telin cinsine
2-Telin boyuna
3-Telin kesitine
4-Uygulanan kuvvete bağlıdır.
l ▲l
F

L uzunluğundaki tele F kuvveti uygulanınca tel ▲l kadar uzamış ise telin uzama miktarını bulmak için:

▲l= F.l / A.E bağıntısı kullanılır.Burada ▲l :uzama miktarı, F: kuvvet , A:telin kesiti E:esneklik sabiti olup
birimi N/m2 dir.
Uzama miktarı kuvvet ve telin boyu ile doğru orantılı ancak telin kesiti ile ters orantılıdır.Telin ilk uzunluğu ile de

1
 doğru orantılıdır.

Örnek:
Boyu 10 m olan olan bir çelik çelik telin ucuna 4 kg lık bir tuğla bağlanıyor ve tel 6 mm uzuyor.Tele 8 kg lık
tuğla asılmış olsaydı uzama miktarı nasıl değişirdi?
Çözüm: tele 4 kg asılınca 6 mm uzamış.uzama kuvvetle doğru orantılı olduğundan 8 kg asılırsa uzamada o oranda
12 mm olacaktır.
Telin boyu 12 metre yani iki kat olsaydı ve 4 kg tuğla asılsaydı ne olurdu sorusunu sorabiliriz. Bu durumda
uzamanın telin boyu ile doğru orantılı olduğunu düşünmeliyiz.
Yani 10m tel 6 mm uzadı ise
12m tel X m uzar orantısından: 12.6/10=72/10=7.2 mm uzamış olur.
Örnek 2
5 metrelik 2mm2 kesitli bir tel 60 N luk kuvvet ile çekilirse uzama miktarı ne olur?Telin esneklik katsayısı
E=1,1.1011 N/m2 dir.
Çözüm: Öncelikle kesitini m2 ye çevirelim . 20mm2 =2.10-6 m2 dir

▲l=F.l / A.E den verilenler yerine konulursa ▲l=60.5 /2.10-6.1,1.1011=300/2,2.105 m =136.10-2 mm=1,36mm
olur
SIVILARIN ESNEKLİĞİ
Sıvılar üzerine basınç uygulandığında sıvıların hacimleri az da olsa küçülür ancak etki kalkınca eski haline
dönerler.Demekki sıvılar da az bile olsa esnek özelliğe sahiptir.
Örneğin 1000 cm3 suyun hacmini 1cm3 düşürmek için su yüzeyine 21600N luk kuvvet uygulamak gerekir.
Etki kalkınca sıvı eski haline döner.Her sıvının esneklik katsayısı farklı olsada esnekliği sağlamak için çok büyük kuvvet
uygulamak gerekir Bu yüzden esneklik sıvılar için ayırt edici özellik değildir
Sıvılar hacimce esneme özelliği gösterir.Sıvılarda ki esneklik sabitini bulmak için E=P.V/ ▲V bağıntısı
kullanılır.
Burada P yani basınç Birim yüzeye etki eden kuvvettir. P=F/A dan bulunur.
GAZLARIN ESNEKLİĞİ
Bilindiği gibi gazlar arasındaki molekül bağları zayıftır.Gaza basınç uygularsak moleküller sıkışır hacim
küçülür.Ancak etki kalkınca eski haline döner.Bütün gazlarla deneme yapılsa da yinede aynı davranış görülür.O halde
esneklik gazlar için ayırıcı özellik olamaz.Ayrıca gazların esnekliği katı ve sıvılara oranla daha büyüktür.
Gazların esneklik sabitini E= P.V/ ▲V bağıntısından bulabiliriz.

ESNEKLİĞİ GÜNLÜK YAŞAMDA NASIL KULLANIRIZ

1-Dinamometrelerde
2-Koltuk,kanepe gibi yaylı yataklar gibi eşyalarda
3-Yaylı müzik aletlerinde
4-Gazların esnekliğinden faydalanarak futbol,voleybol,basket toplarında,tekerleklerde,kompresörlerde,presleme
işlemlerinde,şişme yataklarda
5-Arabalarda amörtisörlerde kullanılır

BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme: -Eve verilecek problem çözümleri kontrol edilecek.
►Bireysel öğrenme etkinliklerine -Problemler verilerek grupların çözmesi sağlanacak.
yönelik Ölçme Değerlendirme: -Gruplarda beraber çözmelerine fırsat tanınarak öğrenme güçlüğü çekenlere ileri
►Grupla öğrenme etkinliklerine düzeydeki öğrencilerin bilgilerinden yararlanma fırsatı tanınacaktır.
yönelik Ölçme Değerlendirme: -Her öğrencinin mümkün olduğunca tahtada bir soru çözmesi sağlanacak.Çözemeyenlere
►Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve düzeyine uygun sorular verilecek,çözmeleri sağlanacak.
ileri düzeyde öğrenme hızında olan
öğrenciler için ek Ölçme
Değerlendirme etkinlikleri:
Dersin Diğer Derslerle Düzgün yazabilme,ifade edebilme açısından edebiyat dersi ile,Problem çözümlerinde bağıntı yazma
İlişkisi: yerine koyma sonuç çıkarma,geometrik ve trigonometrik bağıntılar açısından matematik dersi ile
ilgilidir
BÖLÜM IV
Planın Uygulamasına İlişkin
Açıklamalar:

…./ … / ……..

D.Serkan SÜTSEVER ……………………..

Ders Öğretmeni Okul Müdürü