ა(ა)იპ საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიის

თბილისის სასულიერო აკადემია და სემინარია

სასწავლო კურსის სილაბუსი

1.ინფორმაცია სასწავლო კურსის შესახებ

სასწავლო კურსის ძველი ქართული სასულიერო მწერლობა II
სახელწოდება:
კრედიტების რაოდენობა: 5
საგანმანათლებლო პროგრამა: საღმრთისმეტყველო
სწავლების საფეხური: ბაკალავრიატი
კურსი: პირველი

2.სასწავლო კურსის განმახორციელებელი

სახელი, გვარი: ქეთევან გვაზავა
თანამდებობა: მოწვეული პედაგოგი
ტელეფონი: 577 416 755/ 599213187
ელ–ფოსტა: Ketevan.gvazava@gmail.com

3.სტუდენტის დატვირთვა
36 საათი (სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული კვირების
ლექცია:
განმავლობაში, ჩატარდება ლექცია- 36 საათი)
2 საათი (სასწავლო გეგმით გათვალისწინებულ მე-5 და მე-
ტესტირება 14 კვირას ჩატარდება ტესტირება 2(1+1) საათი)

შუალედური გამოცდა
(წერით) 1 საათი (სასწავლო გეგმით გათვალისწინებულ მე-9
კვირას, წერითი გამოცდა, 1 სთ. )
დასკვნითი გამოცდა 3 საათი
დამოუკიდებელი მუშაობა 83 საათი
4.სასწავლო კურსზე დაშვების წინაპირობა- ძველი ქართული სასულიერო მწერლობა
I
5. სასწავლო კურსის მიზანი :
ძველი ქართული მწერლობის შესწავლით სტუდენტი იძენს ცოდნას ქართული
მწერლობის განვითარების ძირითადი მსოფლმხედველობითი და ესთეტიკური
ტენდენციების შესახებ: იმეცნებს სასულიერო და საერო მწერლობათა შორის
მიმართებებს; წარმოაჩენს ჩვენს სიტყვიერ მემკვიდრეობას ქრისტიანული
კულტურის ნაწილად: უჩვენებს სტუდენტს ამ შემოქმედების როგორც
აქსიოლოგიურ, ისე ესთეტიკურ და ანთროპოლოგიურ მნიშვნელობას.
6. სწავლის შედეგები
1. ცოდნა და გაცნობიერება
სასულიერო მწერლობის შესწავლით სტუდენტი:
განიმტკიცებს თავის ცოდნას ქართული ქრისტიანული კულტურის უმთავრესი დარგის
რაგვარობისა და როლის შესახებ ერის სულიერ ცხოვრებაში, გამოკვეთს ამ
მემკვიდრეობის ღირებულებით სისტემას;
გამოკვეთს „ცხოვრების“ ქვეჟანრის პრინციპებსა და და მიმართებებს; ასკეტი
წმინდანის (პერსონაჟის) სახეს, მონასტრული ყოფის იერსახეს, ვნებათა და სათნოებათა
შეპირისპირებას სრულყოფისაკენ მონაზვნის სვლის გზაზე, იაზრებს წმინდა მამათა
ღვაწლს მოყვასისა და ქვეყნის საკეთილდღეოდ;
სტუდენტს შეუძლია შეადაროს ერთმანეთს მსოფლმხედველობითი და ისტორიული
ვითარება, რომელიც უცხოურ(ათონის) და ქართულ რეალობაში აისახა, იაზრებს ტაო-
კლარჯულ და ათონურ სალიტერატურო სკოლათა მთარგმნელობით ტრადიციებს; დიდი
ათონელი მოღვაწეების (ექვთიმე და გიორგი ათონელების) როლსა და დამსახურებას
ქართული სულიერი კულტურისათვის;
სალექციო მიმოხილვით ზოგადი წარმოდგენა შეექმნება, ასევე, ადეკვატური თარგმანის
შესრულების შემდგომ დინამიკაზე, რომელიც პოსტათონურ ეპოქაში განხორციელდება
უცხოეთსა თუ საქართველოში(პეტრიწონი, გელათი);
სტუდენტს შეეძლება რუსთველის ქრისტიანული მსოფლმხედველობრივი სტატუსის
წარმოჩენა; შუა საუკუნეთა და ახალი ჰუმანისტური ეპოქის თეორიული და
სახისმეტყველებითი მიმართებების ძირითადი ტენდენციების ჩამოყალიბება;
შეეძლება იმსჯელოს ს.-ს. ორბელიანის ჰომილეტიკური მემკვიდრეობის ტიპის,
თემატიკის, თავისებურებების შესახებ ( „სწავლანი“) ;
სტუდენტს შეეძლება იმსჯელოს დ. გურამიშვილის შემოქმედებაზე და გამოკვეთოს
მასში( სხვა ტიპის ტენდენციების გვერდით) საკუთრივ შუასაუკუნეებიდან ნამემკვიდრევი
ბიბლიური თემატიკისა და ჰიმნოგრაფიული სახისმეტყველებით შექმნილი გალობები,
სიმბოლოთა ბინარულობა, თემატურ-კომპოზიციური რკალები.
2. უნარი
სტუდენტი ამჟღავნებს ჟანრის სპეციფიკის ცოდნას, შეუძლია ამა თუ იმ თხზულების
არსობრივი კავშირების, პარალელების მოხმობა, აქვს მასალის ილუსტირების,
პერიფრაზირების, მითითების, ციტაციის უნარი, შეუძლია გამიჯვნა და დიფერენცირება
საისტორიო, ფილოლოგიური თუ საღმრთისმეტყველო მოცემულობებისა ტექსტში.
სტუდენტი გამოყოფს და მსჯელობს თხზულებათა პრობლემატიკის შესახებ, ასაბუთებს
მოსაზრებათა მცდარობასა თუ ჭეშმარიტებას, აზოგადებს დასკვნებს, ამჟღავნებს
სამეცნიერო ლიტერატურის დამოწმების, მიმოხილვის, შერჩევის უნარებს.

7.სწავლა-სწავლების მეთოდები
სასწავლო კურსის ფარგლებში გათვალისწინებულია ლექციებისა და სემინარების
ორგანიზება, რომელიც აერთიანებს სწავლების მრავალფეროვან მეთოდებს და
აქტივობებს:
 წიგნზე დამოუკიდებლად მუშაობის მეთოდი;
 დისკუსია/დებატები;
 ახსნა–განმარტებითი მეთოდი.
8.შეფასების სისტემა
სტუდენტის მიღწევების შეფასება ხორციელდება 100- ქულიანი სისტემით, რომელიც
მოიცავს შუალედურ შეფასებას და დასკვნით შეფასებას:
60 ქულა 40 ქულა
მინიმალური მინიმალური
შუალედური დასკვნითი
ქულა კომპეტენციის ქულა კომპეტენციის
შეფასება შეფასება
ზღვარი ზღვარი
10
დასწრება

ტესტირება დასკვნითი
40 21
(წერა) 30(15/15) გამოცდა

შუალედური
20
გამოცდა (წერა)
დასკვნითი გამოცდა სავალდებულოა და მასზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს,
რომელსაც შუალედური შეფასების სახით მოპოვებული აქვს არანაკლებ 11 ქულა.
შეფასების სისტემა ითვალისწინებს ხუთი სახის დადებით შეფასებას:
 (A) ფრიადი – 91-100 ქულა;
 (B) ძალიან კარგი – 81-90 ქულა;
 (C) კარგი – 71-80 ქულა;
 (D) დამაკმაყოფილებელი – 61-70 ქულა;
 (E) საკმარისი – 51-60 ქულა.
შეფასების სისტემა, ასევე, ითვალისწინებს ორი სახის უარყოფით შეფასებას:
 (FX) ვერ ჩააბარა – 41-50 ქულა, რაც ნიშნავს, რომ სტუდენტს ჩასაბარებლად
მეტი მუშაობა სჭირდება და ეძლევა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით
გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება;
 (F) ჩაიჭრა – 40 ქულა და ნაკლები, რაც ნიშნავს, რომ სტუდენტის მიერ
ჩატარებული სამუშაო არ არის საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს
შესასწავლი.
სტუდენტის მიერ დამატებით გამოცდაზე მიღებულ შეფასებას არ ემატება დასკვნით
შეფასებაში მიღებული ქულათა რაოდენობა.
დამატებით გამოცდაზე მიღებული შეფასება არის დასკვნითი შეფასება და აისახება
სასწავლო კურსის საბოლოო შეფასებაში.
დამატებით გამოცდაზე მიღებული შეფასების გათვალისწინებით საბოლოო
შეფასებაში 0-50 ქულის მიღების შემთხვევაში, სტუდენტს უფრომდება შეფასება F - 0
ქულა.
ტესტირებები ჩატარდება წერით ორჯერ, შუალედურ გამოცდამდე და მის მერე
დასკვნით გამოცდამდე პერიოდში;
შუალედური გამოცდა ტარდება წერით.
დასკვნითი და დამატებითი გამოცდები ტარდება მე-16-19 კალენდარული კვირების
განმავლობაში; ამასთან, დამატებითი გამოცდა ჩატარდება დასკვნითი შეფასების
გამოცხადებიდან არანაკლებ 5 დღის შემდეგ.
9.შეფასების მეთოდები
ტესტირებებსა და შუალედურ გამოცდაზე სილაბუსში გაწერილი თეორიული და
ტექტობრივი მასალის მიხედვით სტუდენტს შესასრულებლად ეძლევა
წერილობითი დავალება და უწესდება კომპეტენციის ზღვარი- ტესტირების
მაქსიმალური ქულის 2/3, ანუ 10 ქულა, რათა განვლილი მასალა ჩაეთვალოს
ათვისებულად.
ასევე, მხოლოდ სალექციო რეჟიმიდან გამომდინარე, ვიმარჯვებთ დამატებით
საშუალებას- შუალედურ გამოცდას, როგორც ათვისებული მასალის შემოწმების
ფორმას. შუალედური გამოცდა ტარდება წერით, წესდება კომპეტენციის ზღვარი -
მაქსიმალური ქულის ნახევარს+1 ქ =11 ქ.
10.დასკვნითი გამოცდა:
დასკვნითი გამოცდა ტარდება წერითი ან ზეპირი ფორმით სემესტრის დასრულების
შემდეგ. ფასდება ყველა ძირითადი საკითხის ცოდნისა და გაცნობიერების დონე,
დამუშავებული ლიტერატურის სისრულე, ლოგიკური აზროვნების, აზრის მკაფიოდ
გადმოცემისა და მსჯელობის უნარი.
სტუდენტს დასკვნით გამოცდაზე მიეცემა 3- საკითხიანი საგამოცდო ბილეთი,
რომლის პირველი ორი საკითხი შეფასდება 15 ქულით და მესამე საკითხი 10 ქულით.
შეფასება: 15ქულა
15 -14 ქულა- პასუხი სრულყოფილად არის გადმოცემული, სტუდენტი ზედმიწევნით
კარგად ფლობს სილაბუსში ასახულ მასალას, ავლენს გაანალიზებისა და
არგუმენტირებული მსჯელობის უნარს.
13-12  ქულა- პასუხი სრულია, მაგრამ შეიცავს უმნიშვნელო ხარვეზს. სტუდენტი
კარგად ფლობს პროგრამულ მასალას, კარგად აანალიზებს საკითხს, მსჯელობისას
უშვებს უმნიშვნელო ხასიათის შეცდომებს.
11-10  ქულა- პასუხი სრულია, მაგრამ შეიცავს ზოგიერთ ხარვეზს. სტუდენტი
კარგად ფლობს პროგრამულ მასალას, კარგად აანალიზებს საკითხს, მსჯელობისას
უშვებს გარკვეულ შეცდომებს.
9-8 ქულა- პასუხი სრულია, სტუდენტი ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ
მასალას, ნაწერში არის უმნიშვნელო შეცდომები, მსჯელობისას დაშვებულია არა
არსებითი შეცდომები.
7-6 ქულა-პასუხი არ არის სრული, დამაკმაყოფილებლად ფლობს პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას, ნაწერში არის შეცდომები,
5-4 ქულა-პასუხი არასრულია,სტუდენტი დამაკმაყოფილებლად ფლობს პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას,მაგრამ აღინიშნება შეცდომები, მსჯელობისას
დაშვებულია შეცდომები.
3-2 ქულა-პასუხი არასრულია, სტუდენტი ნაწილობრივ ფლობს პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას, ნაწერში არის შეცდომები და მსჯელობისას
დაშვებულია მნიშვნელოვანი შეცდომები.
1.ქულა-პასუხი არასრულია, სტუდენტი ფრაგმენტულად ფლობს
პროგრამით გათვალისწინებულ მასალას, ნაწერში არის არსებითი
შეცდომები და მსჯელობა არ არის არგუმენტირებული.
0 ქულა-გაცემულია მცდარი პასუხი (ან საერთოდ არ არის გაცემული პასუხი).
შეფასება: 10 ქულა
10 ქულა- პასუხი სრულყოფილად არის გადმოცემული, სტუდენტი ზედმიწევნით
კარგად ფლობს სილაბუსში ასახულ მასალას, ავლენს გაანალიზებისა და
არგუმენტირებული მსჯელობის უნარს.
9-8 ქულა- პასუხი სრულია, მაგრამ შეიცავს უმნიშვნელო ხარვეზს. სტუდენტი
კარგად ფლობს პროგრამულ მასალას, კარგად აანალიზებს საკითხს, მსჯელობისას
უშვებს უმნიშვნელო ხასიათის შეცდომებს.
7-6 ქულა- პასუხი სრულია, მაგრამ შეიცავს ზოგიერთ ხარვეზს. სტუდენტი კარგად
ფლობს პროგრამულ მასალას, კარგად აანალიზებს საკითხს, მსჯელობისას უშვებს
გარკვეულ შეცდომებს.
5- ქულა-პასუხი სრულია, სტუდენტი ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ
მასალას, ნაწერში არის უმნიშვნელო შეცდომები, მსჯელობისას დაშვებულია არა
არსებითი შეცდომები.
4 ქულა-პასუხი არ არის სრული, დამაკმაყოფილებლად ფლობს პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას, ნაწერში არის შეცდომები,
3 ქულა-პასუხი არასრულია,სტუდენტი დამაკმაყოფილებლად ფლობს პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას, მაგრამ აღინიშნება შეცდომები, მსჯელობისას
დაშვებულია შეცდომები.
2 ქულა-პასუხი არასრულია, სტუდენტი ნაწილობრივ ფლობს პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას, ნაწერში არის შეცდომები და მსჯელობისას
დაშვებულია მნიშვნელოვანი შეცდომები.
1.ქულა-პასუხი არასრულია, სტუდენტი ფრაგმენტულად ფლობს
პროგრამით გათვალისწინებულ მასალას, ნაწერში არის არსებითი
შეცდომები და მსჯელობა არ არის არგუმენტირებული.
0 ქულა-გაცემულია მცდარი პასუხი (ან საერთოდ არ არის გაცემული პასუხი).

11. სასწავლო კურსის შინაარსი

კვირ სასწავლო კვირის ფარგლებში ლიტერატურა

ა ასათვისებელი თემატიკა,
ლექცია / სემინარი / შეფასება
1 5 . ათონის
ათონის სალიტერატურო სკოლა და საღვთისმეტყველო-ლიტერატურული
მისი მიმართება წინარე და მომდევნო სკოლა, თბ.,2013, გვ.207-227.
მთარგმნელობით პრაქტიკასთან.
ათონური ჰაგიოგრაფია- „ცხოვრების“
ჟანრის გამორჩეული ეტაპის ტექსტები;
ჰუმანისტური პათოსი და რელიგიურ-
სახელმწიფოებრივი ცნობიერების
გამოხატვის პოტენციალი.
2 წ~ გიორგი ათონელი, „წ~თა იოანესა და 1. კ.კეკელიძე, ძველი ქართული
 ექვთიმეს ცხოვრება“ ;
ისტორიულ-ლიტერატურული
საკითხები;
ივირონის დაარსება.
3 წ~ გიორგი ათონელი, „იოანესა და
ექვთიმეს ცხოვრება“ (ტექსტი)
4 წმინდა ექვთიმე ათონელის ღვაწლი
(თარგმანები -ქართულიდან ბერძნულად
და პირიქით); ექვთიმე -წინამძღვარი);
ქრისტიანულ სათნოებათა თემა.
ტექსტის ცალკეული მონაკვეთების
ანალიზი
5 ტესტირება
გიორგი მცირე, „წ~გიორგი ათონელის
6 ცხოვრება“ ;
ისტორიულ-ლიტერატურული
საკითხები.
გიორგი მცირე, „წ~გიორგი ათონელის
7 ცხოვრება“ (ტექსტი(1/2)
8 გიორგი მცირე, „წ~გიორგი ათონელის
ცხოვრება“ (ტექსტის ანალიზი);
მონასტრული ყოფისა და სათნოებათა
ასახვა თხზულებაში.
9 წ~ გიორგი ათონელის ღვაწლი
ლიტერატურის ისტორია, ტ.I, თბ,
1980, გვ.184-187;231-232 ;
13:1. ქართული ჰაგიოგრაფიული
ძეგლები( სამ ტომად), ტ.III, თბ.,2008
(ტექსტის ნაწილი).
13:1. ტექსტზე მუშაობა
3. რ.სირაძე, ქრისტიანული კულტურა
და ქართული მწერლობა, I,
თბ.,1992,გვ.70-77;
ექვთიმე ათონელის ძირითადი
თარგმანების ჩამონათვალი .
1. კ.კეკელიძე, ძველი ქართული
ლიტერატურის ისტორია,ტ.I თბ.,1980,
გვ.213-222.
13:1. ქართული ჰაგიოგრაფიული
ძეგლები (სამ ტომად), ტ.III, თბ.,2008.
(ტექსტი).
13:1. ტექსტზე მუშაობა.
3.რ.სირაძე, ქრისტიანული კულტურა და
 ეკლესიისა და ქართული კულტურის
წინაშე : თარგმანები;
გიორგი ათონელი- ქართული ეკლესიის
ავტოკეფალიის დამცველი;
დოგმატურ-პოლემიკური საკითხი
თხზულებაში
შუალედური გამოცდა
9
10 ა. რუსთველის აღმსარებლობის საკითხი;
ბ. სათაურის გააზრება;
ავტორი და მისი იკონოგრაფიები;
მიჯნური რაინდის სახე და ადამიანის
იდეალი ქრისტიანული ანთროპოლოგიის
მიხედვით ( მოკლე მიმოხილვა)
11 სულხან-საბა ორბელიანის „სწავლანი“
(თემატიკა, ტიპი, თავისებურებები)
12 დ. გურამიშვილის „დავითიანი“.
თხზულების არქიტექტონიკა და
თემატიკა
13 საღმრთო მიჯნურობის ამსახველი
ლირიკული ჰიმნები;
ალეგორიული ინტერპრეტაციის საკითხი;
სიმბოლოთა ბინარულობა;
დ. გურამიშვილის მეორე პოეტური „მე“.
14 ტესტირება
ქართული მწერლობა, I, თბ.,1992,გვ.77-
90;
ძირითადი თარგმანების ჩამონათვალი
ჟანრების მიხედვით;
ტექსტის შესაბამისი ეპიზოდების
ანალიზი.
2. კ.კეკელიძე, ძველი ქართული
ლიტერატურის ისტორია, ტ. II. თბ.,1981, გვ.
195-205;
13:2. ვეფხისტყაოსნის“ პროლოგი,
ეპილოგი, ავთანდილის ლოცვა.
13:3. სულხან-საბა ორბელიანი, თხზ.
ტ.III, თბ.,1963;
შერჩევით რამდენიმე ჰომილია
წასაკითხად“სწავლანიდან“.
3.რ.სირაძე, ქრისტიანული კულტურა და
ქართული მწერლობა,I ,თბ., 1992, გვ.151-
184;
13:4. პასაჟები ტექსტიდან- შერჩევით.
4. ქართული ენა და ლიტერატურა, ტ.III,
თბ, 2009, გვ.287-290;
6. რ.სირაძე, ესეები და თარგმანები, თბ.,
2011, გვ.3-17.
 12. ძირითადი ლიტერატურა:

1. კ. კეკელიძე, ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორია, ტ. I, თბ.,1980;

2. კ. კეკელიძე, ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორია, ტ.II. თბ.,1981;
3. რ.სირაძე, ქრისტიანული კულტურა და ქართული მწერლობა, I, თბ.,1992;
4. კრებული .: „ქართული ენა და ლიტერატურა“(ხუთ ტომად), ტ.III, თბ, 2009;
5. ათონის საღვთისმეტყველო-ლიტერატურული სკოლა, თბ., 2013;
6. რ.სირაძე, ესეები და თარგმანები, თბ., 2011.

დამატებითი ლიტერატურა :

7. ივირონი-100, თბ., 1983;

8. ე.ხინთიბიძე, შუასაუკუნეობრივი და რენესანსული „ვეფხისტყაოსანში“,
თბ., 1993, გვ.65-67;
9. რ.სირაძე, ძველი ქართული თეორიულ-ლიტერატურული აზროვნების
საკითხები, თბ.,1975, გვ.190-195;
10. ქართული მწერლობა, ლექსიკონი-ცნობარი, თბ.,1984.

13. წყაროები:

13: 1. ქართული ჰაგიოგრაფიული ძეგლები სამ ტომად, ტ.III, თბ.,2008;

ან ჩამოთვლილთაგან რომელიმე გამოცემა:

ა. ძველი ქართული ლიტერატურის ქრესტომათია,I, თბ.,1947;

ბ. ძველი ქართული ჰაგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები, I, თბ.,1961;
გ. ქართული პროზა, ტ.I, თბ.,1982;
დ. ქართული მწერლობა, ტ.I, თბ.,1987.

13: 2. შოთა რუსთველი, „ვეფხისტყაოსანი“ (ნებისმიერი გამოცემა);

13: 3. სულხან-საბა ორბელიანი, თხზულებანი ხუთ ტომად, ტ.III, თბ.,1963;
13: 4. დავით გურამიშვილი, „დავითიანი“ (ნებისმიერი გამოცემა).