Pamantasan ng Cabuyao

Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 1

KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
“PAGPAPAHALAGA AT PAGKAWILI SA AKDANG PAMPANITIKANG

TULA SA PANAHONG DIGITAL NG MGA MAG-AARAL SA KOLEHIYO SA

PAMANTASAN NG CABUYAO”

Isang Sulating Pananaliksik na

Iniharap sa Kagawaran ng Kolehiyo ng

Pagtuturo, Sining at Agham

Bilang Bahagi ng Pagtupad sa Pangangailangan ng Asignaturang:

Introduksyon sa Pananaliksik Wika at Panitikan

Ipinasa nina:

DE GUZMAN, ERIKA GIN M.

GIME, JAMIE

JASTILLANA, JOCEN S.

PAGADUAN, MA. CRISTINA

REFREA, MICAELLA B.

HUNYO 2022

KABANATA I
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 2
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

Introduksyon

Sa pag-usbong ng panahong digital sumulpot ang iba’t ibang pamamaraan sa

pagpapahayag ng mga damdamin sa tulong ng mga kagamitang elektroniko at

teknolohiya.  Ang tula ay isang akdang pampanitikan na isang paglalarawan ng buhay na

hinango sa guni-guni, pinararating sa damdamin ng mga mambabasa o mga makikinig,

ipinahahayag sa mga piling pananalita at nagtataglay ng magandang diwa. Ang tula ay

maaaring tradisyunal na tula na may sukat at tugmaam at maaari namang nagtataglay ng

malayang taludturan. Ang tula, may tugma at sukat o malaya ay kailangang nagtataglay ng

magandang diwa at sinig ng pagpapahayag. 

Mababatid na sumasabay ang mga akdang pampanitikang tula sa modernisasyon

ng mundo sa pabago-bagong aspekto sa panahong digital. Ang modernisasyon na ito ang

nagluwal sa mga makabagong anyo at pamamaraan ng pagtula, pagkukuwento at iba

pang anyo o estilo ng pagtula. Dahil sa napapanahong nagaganap sa ating mundo ay mas

naging malapit narin ang panitikan sa paglimbag, pagsulat, paggawa ng kaisipan gamit

ang social media, at pagbabasa ng mga akdang pampanitikang tula. 

Kapansin-pansin ang mga pagbabagong nagaganap sa paraan ng pagsulat at

interes ng pagbasa ng mga mag-aaral at manunulat marahil ay dulot ng kontemporaryong

panahon. Isa ang tula na naging malapit sa mambabasa dahil sa malawak na saklaw ng

internet katulad na lamang ng mga tulang limbag sa iba’t ibang uri ng social media

platforms na likha ng mga Pilipinong manunulat na kalaunan ay naililimbag bilang aklat.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 3
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Nakilala rin ang mga battle rap na pinabantog ng Flip Top Battle League na itinuturing na

makabagong anyo ng balagtasan. Naging tanyag din ang mga maiikling tula na mabilis

basahin at spoken word poetry na nagpapahayag ng damdamin at emosyon ng mga

Pilipino. Pati na ang mga tulang isinulat na nasa anyo ng isang bidyo na may kaagapay na

musika habang binabasa. Ayon pa kay Danton Remoto (The Philippine Star, 2017) sa

kasalukuyan ang internet ay lumikha sa mga manunulat sa Pilipino na maiwasan ang

pagiging makaluma. 

Binigyang tuon ng mga manunulat na Pilipino at iskolar ang bagong gampanin ng

teknolohiya sa pagtataguyod ng literatura sa naganap na pagpupulong, 2017

“International Conference on Education, Literatures, and Creative Writing” sa UST

noong Abril 2022. Ang kabataang manunulat ay naeengganyo sa paglilimbag gamit ang

online, pagsulat at pagbasa. Sa kasalukuyan, sinasalin ang mga akdang pampanitikang

tula hindi lamang sa mga pahayagan, magazine at aklat, hindi lamang sa anyo ng

pelikula, palabas pantelebisyon o kaya’y programang panradyo kundi sa pamamagitan

din ng internet. Dahil sa internet nagkaroon ng blogging, video clipping at audio airing na

patuloy nabumubuhay sa panitikan hindi lang ng Filipino kundi ng ibang lahi.

Patuloy na dumarami ang mga manunulat na Pilipino sa iba’t ibang anyo at uri ng

panitikan gamit ang iba’t ibang media dahil sa mga inumpisahang kurso sa mga

unibersidad at kolehiyo at pangangasiwa ng gobyerno ng mga pagsasanay sa mga

kinakikitaang husay na mga mamamayan. Ngunit ang kasiglahan ng panitikan ay hindi

magiging buo kung aasahan lamang ang pagdami at pag-usbong ng mga manunulat,
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 4
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
kailangan din ang pagpapahalaga at pagmamalasakit ng mga mambabasa nakatuwang sa

pagtaguyod ng panitikan ng lahi.

Batayang Teoretikal

Batayang Konseptwal

Sa balangkas ng pag-aaral na ito, ang mga mananaliksik ay lumilikom ng mga

impormasyon at datos na siyang sususkat sa antas ng pagpapahalaga at pagkawili ng mga

mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital. Ang mga respondente ng

pag-aaral na ito ay ang mga mag-aaral ng Pamantasan ng Cabuyao na nagpapakadalubhasa

sa Asignaturang Filipino.

Ano ang demograpikong

propayl ng mga mag-aaral
batay sa:
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 5
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
1.1 Edad
1.2 Kasarian

Ano ang demograpikong

propayl ng mga mag-aaral
batay sa:

1.1. Edad

Paradima ng Pag-aaral

Sa bahaging ito ay ipinakita ang ugnayan ng baryabol na nakapag-iisa (cause/independent

variable) at baryabol na hindi nakapag-iisa (effect/dependent variable). Makikita mula sa

konseptwal na balangkas na ang baryabol na nakapag-iisa ay ang demograpikong propayl ng

mga mag-aaral sa Kolehiyo ng Pagtuturo na nagpapakadalubhasa sa asignaturang Filipino.

Ang antas ng pagpapahalaga at pagkawili ng mga mag-aaral ay masasabing hindi nakapag-iisang

baryabol (effect/dependent variable) dahil nakadepende lamang ito sa demograpikong propayl ng

mga respondante; edad at kasarian.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 6
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Paglalahad ng Layunin

Ang pangunahing layunin ng pag-aaral na ito ay tukuyin ang Pagpapahalaga at

Pagkawili sa Akdang Pampanitikang Tula sa Panahong Digital ng mga mag-aaral sa

Pamantasan ng Cabuyao.

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong tugunan ang mga sumusunod na mga suliranin:

1. Ano ang demograpikong propayl ng mga mag-aaral batay sa mga sumusunod:

1.1 Kasarian

1.2 Antas

2. Ano ang antas ng pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa

panahong digital?

3. Ano ang antas ng pagkawili ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa

panahong digital?

4. May signipikong pagkakaiba ba ang antas pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa akdang

pampanitikang tula sa panahong digital ayon sa demograpikong propayl?

5. May signipikong pagkakaiba ba ang antas ng pagkawili ng mga mag-aaral sa akdang

pampanitikang tula sa panahong digital ayon sa demograpikong propayl?

6. May signipikong ugnayan ba ang antas ng pagpapahalaga at antas ng pagkawili ng mga

mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital?

7. Batay sa kinalabasan ng pananaliksik, anong planong aksyon ang maiimungkahi sa

pagpapahalaga at pagkawili sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital ng mga

mag-aaral sa Pamantasan ng Cabuyao.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 7
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

Paglalahad ng Haypotesis

Batay sa mga nakalahad na suliranin na may kaugnayan sa pananaliksik na ito, narito ang

ilan sa mga hinuhang kasagutan:

HO11: Walang makabuluhang pagkakaiba ang antas ng pagpapahalaga sa akdang

pampanitikan na tula ngayong panahon ng digital

HO2: Mayroong makabuluhang pagkakaiba ang antas ng pagkawili sa akdang

pampanitikan na tula ngayong panahon ng digital

HO3: Walang signipikong pagkakaiba ang antas ng pagkawili batay sa demograpikong

propayl 

Kahalagahan ng Pag-aaral

Ang pananaliksik na ito ay magagamit upang malaman ang Pagpapahalaga at

Pagkawili sa Akdang Pampanitikang Tula sa Panahong Digital ng mga mag-aaral

ng Pamantasan ng Cabuyao. Ipinapalagay ng mga mananalisik na ang pag-aaral na ito ay

labis na kapaki-pakinabang sa mga sumusunod:

Sa mga Pinuno ng Kolehiyo ng Pagtuturo

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 8
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Ang kinalabasan ng pag-aaral na ito ay magbibigay impormasyon sa mga pinuno

ng kolehiyo ng pagtuturo upang magbigay estratehiya sa mga guro ang mabisang

paglinang ng panitikan sa gamit ng teknolohiya batay sa kanilang kawilihan sa panahong

digital. 

Sa mga Guro ng Panitikan

Ang resulta ng pag-aaral na ito ay pamulat mata sa mga guro ng panitikan kung

ano ang mga kailangang isaalang-alang sa pagtuturo ng panitikan batay sa mga hilig ng

mag-aaral at kagamitang mas mabilis makakapukaw ng kanilang atensyon sa pagkatuto.

Sa mga Mag-aaral sa Kolehiyo

Ang kinalabasan ng pag-aaral na ito ay maglalahad ng pagpapaunlad ng kurso sa

pagtuturo upang linangin ang panitikan gamit ang mga digital.

Mananaliksik sa Hinaharap

Ang pananaliksik na ito ay maaring magsilbing hanguan ng mga datos at mabigyan

ng sapat na kaalaman na tutulong sa kanilang pag-aaral.

Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral

Ang Pananaliksik na ito ay ukol sa “Pagpapahalaga at Pagkawili sa mga Akdang

Pampanitikang Tula sa Panahong Digital ng mga mag-aaral sa Pamantasan ng Cabuyao”. 

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 9
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

Naglalayong makakuha ang mga mananaliksik na may kabuuang bilang na ginamit

sa pag-aaral ay isang daan (100) na mag-aaral mula sa Pamantasan ng Cabuyao na

nagmemedyor ng kursong Filipino na may panuruang taon 2021-2022. Upang makuha ang

bilang ng mga respondente Ang mga datos ay pananatilihing kompidensyal at ang

limitadong access ay para lamang sa mga awtorisadong tao.

KABANATA II

MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG-AARAL

LOKAL

I. AKDANG PAMPANITIKANG TULA

Ayon kay Almario: Ang tula ay hindi isang koleksyon lamang ng magsisintunog na

titik at makahulugang salita. Dapat itong maging isang buong pangungusap; ang mga

titik at salitang dapat isaayos tungo sa isang makabuluhang balangkas ng pagpapabatid

ng diwa, damdamin, pangyayari, larawan o kakintalan. Magkakatulad kaya ang

nagiging pagtingin ng lahat ng makata sa isang bagay maging anuman ang kanyang lahi.

Magkakatulad kaya ang kanilang paraan ng pagpapahayag ng damdamin sa isang

inspirasyon. (JOCEN)

Ayon sa pag-aaral nina Lopez et al. lumabas sa kanilang pag-aaral na ang bawat

tula ng iba’t ibang manunulat ay may iba’t ibang katangian ayon sa uri, kayarian, haba

at paksa. Nagtataglay din ang mga tula ng pagpapahalagang pandamdamin,

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 10
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
pangkaisipan at pang-kaasalan sa mga tagapakinig o mambabasa sapagkat ang mga

tulang sinuri ng mga mananaliksik ay kinapapalooban ng mga temang nakapupukaw at

nakaantig sa damdamin ng sinumang babasa nito, gayundin naman ang mga

sitwasyong nakakaimpluwensya sa mga mambabasa upang mamulat sila sa

katotohanan ng mganangyayari sa buhay at lipunan at nagbibigay ng iba’t ibang uri ng

kaasalan na makapagpapabago sa pananaw ng bawat tagapakinig o mambabasa. (MIC)

II. TULA SA PANAHONG DIGITAL

2.1 INTERNET

Ayon kay T. Santos, mababatid na sumasabay ang panitikan sa modernisasiyon ng

mundo—sa pabago-bagong aspekto ng teknolohiya at internet. Ang modernisasiyon na ito

ang nagluwal sa mga makabagong anyo at pamamaraan ng pagtula, pagkukuwento at iba

pang anyo ng panitikan. Dahil din sa internet, mas naging malapit o accessible ang mga

akda, tula at sulatin ng mga manunulat sa maraming mambabasa. Subalit Internet din ang

tinutukoy na isa sa mga dahilan ng kawalan ng interes ng mga milenyal sa panitikang

Filipino dahil mas nahuhumaling ang mga mambabasa ngayon sa mga banyagang akda at

ibang anyo ng panitikan. (JOCEN)

Ayon pa sa pag-aaral ni Gonzales (2017), mayroon nang nagaganap na pagbabago

sa dami ng nagbabasa sa internet dahil sa patuloy na lumalago at lumalaki ang saklaw ng

mga bumibisita sa mga internet sites na naglalaman ng makabagong mga lathalain.

Nabanggit din ang kaibahan ng interes ng mga mambabasa partikular na ang mga kabataan
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 11
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
sa iba’t ibang uri ng panitikan. Tinatayang apat (4) sa bawat (sampung)10 mga kabataan

ang mas interesadong magbasa kung ang akda ay mula sa mga sikat na mga manunulat sa

wattpad o di naman kaya ay gumagamit ng mga modernong salita kung saan ay

nakakasabay ang mga mambabasa. (ERIKA)

Ayon kina Elizabeth Morales-Nuncio, Rhoderick V. Nuncio, Jean Marie De alino-

Gragasin, Rogelio F. Valenzuela, Vilma Alcantara-Malab Uyoc (2014) sa kanilang pag-

aaral na Inakma ang Makabagong Filipino sa Nagbabagong Panahon: Batayang Aklat sa

Kapaki-pakinabang na Komunikasyon sa Ika-21 Siglo (Filipino 1) sa mga pagbabagong

nagaganap sa kasalukuyang panahon hatid ng mass media at makabagong teknolohiya

lalong-lalo na ang malaganap na paggamit ng cellphone, iPad, at tablet ng mga kabataan

at ng maraming tao hindi lang sa Pilipinas kundi sa buong mundo. Inihahanda ng

batayang aklat na ito ang mga estudyante sa realidad ng pagbabagong ito at sa

kahalagahan ng mabisa, matalino, at kapaki-pakinabang na komunikasyon sa ika-21

siglo.

2.2 SOCIAL MEDIA

Ayon kay Phillip Yerro Kimpo Jr. isa pa sa layunin ng Tulaan sa Facebook ay ang

paghikayat sa kabataan na ipadinig ang boses sa lipunan. Ang patimpalak ay tumulong sa

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 12
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
pagbibigay-sibol sa mga nagsisimulang makata at manunulat. At dahil hindi naman lahat

ng may gustong ilahad na opinyon ay nais maging makata, ang isa pang layunin ay ang

paghimok sa kabataan na maging mga epektibong komunikador at proaktibong

mamamayan ng lipunan gamit ang kapangyarihan ng salita—sa pagiging mamamayahag,

sa pakikisangkot sa mga online forum at blog, sa pakikipagtalastasan sa debate o kaya

naman ay fliptop, sa pagsulat ng nobelang maglalahad ng kanser ng lipunan, at marami

pang ibang pamamaraan (MIC)

Tampok sa Tulaan sa Facebook ang paggamit ng “diona,” isang tradisyunal na anyo ng

pagtutula na binubuo ng isang tulang may iisang saknong, may isahang tugma, binubuo ng

tatlong taludtod, at may pitong pantig sa bawat taludtod. Ayon kay Sanchez (2017), ang

patimpalak na ito ay isang “pagsunod sa agos ng samahan” upang maibahagi ang tula sa

higit na nakararaming tao, sa pamamagitan ng social networking sites. Bagay na bagay sa

kaiklihan ng plataporma ng Facebook ang ating katutubong anyo sapagkat muling

naibabalik ang pagkakakilanlan ng katutubong anyong ito, na kahit sumasagitsit ang

teknolohiya ay totoong nakasasabay.

Ayon sa isang pag-aaral sa Universidad ng Bicol (2015), ang pag-usbong nito ay dala

ng mabilis na pag-unlad ng modernong teknolohiya. Iba’t ibang aspeto na ng ating buhay

ay unti-unting naiiba at napapadali dahil sa modernisasyon gaya na lamang ng aspeto ng

pagbabasa. Kung dati-rati, makakapal na aklat ang ginagamit, ngayon pwede na tayong

magbasa sa ating mga kompyuter, laptop, tablet at maging sa ating mga cellphone. Sa

pagdownload ng mga ebooks at mga applications, maaari na rin tayong makapagbasa ng

iba’t ibang klase ng mga libro online. At kung dati, mahirap para sa mga taong
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 13
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
naghahangad na maging manunulat ang mailathala ang kanilang naisulat, ngayon ay mas

napadali na gawa ng mga online writing communities. (ERIKA)

III. MGA BAGONG ESTILO SA PAGTULA

3.1 Flip-Top Battle

Ngayong dekada lang na ito nagsimula ang mga fliptop battles sa ating bansa, pagkatapos

ng ilang taong nang sumikat at maitatag ang rap sa Pilipinas. Dito unang sumikat ang

mga local rappers gaya ni Abra, ang kumanta ng ‘Gayuma’, at ni Basilyo,

‘Lord Patawad’. May mga rappers din namang hindi nagsimula sa fliptop battles gaya nina

Francis Magalona at Gloc-9 ngunit dahil sa pag-usbong ng fliptop, nagkaroon ng

panibagong mukha ang rap at mas maraming mga rappers ang nakilala.

Dahil nga postmoderno, mayroong mga binago ang fliptop battles na siyang nagbigay ng

modernong elemento dito. Sa pananamit pa lang, ang fliptop ay umangkop na sa

kanluraning pinagmulan nito. Ikalawa, sa sinaunang balagtasasan, ang madalas na paksang

pinag-uusapan ay mas seryoso kumpara sa fliptop. Madalas, mga isyung pampulitika o

hinggil sa pagiging Pilipino ang paksa sa balagtasan. Sa fliptop naman, walang pinag-

uusapang seryosong paksa o isyung pulitikal. Madalas, puro pagmumura at pambabatikos

sa panlabas na anyo at kakayahang mag-isip ng kalaban ang laman ng mga ‘banat’ ng mga

lumalahok sa fliptop battles. Itong aspekto naman ng fliptop ang wala sa balagtasan; bawal

ang pagkakaroon ng personal na komento patungkol sa kalaban at pagmumura, dapat ang

mga argumento ay nakabase lamang sa paksang pinag-uusapan. Ngunit dahil nga walang
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 14
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
tiyak at seryosong pinag-uusapan ang fliptop, madalas ay nakakiling lamang sa personal na

aspekto ng kalaban ang mga ‘banat’ dito.

https://angtinigngdagat.tumblr.com/post/99227745281/ang-fliptop-bilang-postmodernong-

balagtasan

III.2 Spoken Word Poetry

Ang spoken word poetry ay sinaunang liriko o awit sa Gresya na inilalarawan

bilang isang maiksing katha na may tugmaan sa bawat saknong at taludtod. Ayon kay

Banales M. (2007) umusbong ang konseptong spoken word poetry sa unang tawag nitong

Slam poetry noong 1980 sa Chicago, Illinois. Sinimulan ng isang ordinaryong manunula

na si Marc Kelly Smith ang ganitong konsepto ng panulaan upang manumbalik ang hilig

at damdamin ng mga kabataan sa bagong henerasyon nitong panulaang larangan.

Sinasabing ang modernong panulaan ay lihis sa mga itinuturing na estraktura ng

ordinaryong tula at winawasak ang sukat na kumakatawan dito, Ngunit ayon sap ag-aaral

ni Rodriguez (2016) hango sa paniniwala ni Juan Miguel Severo na ang spoken word

poetry ay mataas paring maituturing kumpara sa ordinaryong paggamit ng wika sa isang

diskurs at pagtatanghal. Nakapaloob parin ang sining at kapangyarihan ng wika na siya

ring inaayos sa karikitan ng tula.

BANYAGA LITERATURA

I. AKDANG PAMPANITIKANG TULA

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 15
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Ayon kay John Ruskin, ang tula ay tahasang pagpapahiwatig, sa tulong ng guniguni

at nag-aalimpuyong gunamgunam, at matibay na saligan para sa mararangal na

damdamin. Na ang ibigkong ipakahulugan sa marangal na damdamin ay ang apat na

pangunahing nagdudulot ng simbuyo ng kalooban na gaya ng Pag-ibig, Paghanga,

Pagsamba na ang kasalungat: PagkamuhiPag-kapoot, Pagkasindak, at hindi

madalumatna kalungkutan. (JOCEN)

Ayon kay Terry Eagleton, maraming mga paraan para bigyang kahulugan ang

panitikan. Unang-una, maaari itong ituring na isang likhang-isip gamit ang mga

malikhaing salita o talinghaga. Ito ang tinatawag na “fiction”. Subalit nagbigay siya ng

argumento na hindi lahat ng malikhaing akda ay matatawag na panitikan. Kabilang dito

ang mga komiks, pelikula, telebisyon, at pocketbooks (romance novels) nabunga ng

isang malikhaing pag-iisip subalit hindi itinuturing na panitikan. Ikalawa, maaaring

bigyang kahulugan ang panitikan dahil sa paggamit nitong wika sa kakaibang paraan.

Batay sa argumentong ito, ang panitikan ay isang uri ngpagsulat kung saan

kumakatawan ng isang maayos na pagwasak sa karaniwang anyo ngpagsasasalita.

Binabagong-anyo at pinapasidhi ng panitikan ang karaniwang wika, sistematikong

lumilihis sa pang-araw-araw na pananalita. (MIC)

Ayon kay Percy Bysshe Shelley, ang panulaan ay instrumento ng guni-guni. Hindi

madaling unawain ang isang tula, gayundin, hindi madali ang paglikha nito. Upang

malinang ang ating ugnayan sa tula nangangailangan ito sikap at tiyaga. Gayundin ang

panahon sa pagkatha, upang maunawaan natin ang isang katha, kailangan nating
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 16
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
maglaan ng oras sa pagpapalabas ng diwa nito. Walang sinuman makapagsasabi.

(JOCEN)

Ayon kay Charles Mills Gayley, ang tula ay isang pagbabagong-anyo sa buhay, o

isang paglalarawan ng buhay na ang kagandahan ay hinahango sa guniguni na

pinaparating o inihahatid sa ating mararangal na damdamin at ipinahayag sa

pamamagitan ng masinop ng pangugusap at nag-aagkin ng namumukod na kariktang

pinatitingkad ng tumpak na aliw-iw, na lalong gumaganda kung gumagalaw sa mga

may sukat. (MIC)

Ayon sa framework ni Ofsted (2019), sinasabi nito na ang pag- unlad ay

nangangahulugan ng pag- alam at pagtanda pa ng mas marami. Habang tumataas ang

lebel ng pagkatuto ng isang mag- aaral ay dapat na makasabay ang mga wika at

gramatikang natutuhan nito para lamang sa gayon ay mas maging makabuluhan ang

proseso ng pagkatuto. (ERIKA)

II. TULA SA PANAHONG DIGITAL

Ayon kay Hayles at Pressman 2013, ang pagpapalawak ng tula bilang isang genre

ay maaaring ipaliwanag bilang tugon sa digitalization at social media sa "panahon ng

postprint", na nananawagan para sa mga estetik na karanasan na makabuluhang

lumilihis mula sa tradisyonal na skrip at kultura ng libro. Ang mga makata ay

tumutugon sa pamamagitan ng paggamit ng isa sa dalawang estratehiya: Alinman ay

pinagtitibay nila ang gayong mga pag-unlad sa pamamagitan ng pag-angkop sa

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 17
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
teknolohiya ng media at mga bagong pormat ng kaganapan, o nananatili sila sa

kanilang itinatag na domeyn at ipinakita ang kanilang mga gawa ng siksik na wika

bilang eksklusibo at katangi-tangi. Ang parehong mga diskarte ay mukhang

matagumpay. Halimbawa, may mga iginagalang na klasikong makata tulad ni Jan

Wagner, na naglalathala ng isang aklat ng tula kada dalawa hanggang tatlong taon at

naging tumatanggap ng pinakaprestihiyosong mga parangal sa panitikan ng Germany.

N. Katherine Hayles and Jessica Pressman (eds.). Comparative Textual Media:

Transforming the Humanities in the Postprint Era. Minneapolis: Univ. of Minnesota Press,

2013.

2.1 TULA SA PAGTATANGHAL

Isa sa pinakatanyag na pormat sa pagtatanghal ng tula ay ang pasalitang anyo sa

pagbigkas ng bawat salita sa isang tula. Ang pasalitang anyo ng tula na kung saan ay

binibigkas ng isang makata ang kanyang tula ay sinasabing isa sa mga orihinalidad na

konsepto ng tula bago pa lamang mauso ang mga pasulat na anyo. Binibigyang pansin

ni Königshausen & Neumann, 2019 ang live performance ng mga makata sa harap ng

awdyens na ang pagtatanghal ay isang tunay na pagpapakita ng tula, hindi isang

hinangong bersyon ng isang nakasulat na tula.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 18
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Ayon kay Königshausen at Neumann 2019, ang pagrerekord ng mga tula ay

kasalukuyan nang makikita sa isang CD format, pandagdag sa mga librong tula, o

bilang mga audio o video file sa internet. Ang ‘Audio poetry’ ay ginagawa sa isang

istudyo na partikular lamang para sa auditory reception. Ito ay mula sa mga

kumbensyonal na tula na binibigkas ng may-akda hanggang sa mga eksperimentong

akdang tunog-tula. Ang “Audio-literariness” ay tumutukoy sa mga teksto kung saan

ang nakasulat at pandinig na nilalaman ay nauugnay sa paraang ang intermedial na

paggalaw nito ay lumilikha ng kahulugan.

Cf. Wiebke Vorrath. Hörlyrik der Gegenwart. Auditive Poesie in digitalen Medien.

Würzburg: Königshausen & Neumann, 2019.

III. MGA BAGONG ESTILO SA PAGTULA

III.1 Spoken Word Poetry

Marami-rami na rin ang mga nag-kontribyut sa pagbibigay kahulugan sa Spoken

Word Poetry at kapansin-pansin din ang pagkaka-pareho ng kanilang mga

persepsyon patungkol dito. Tulad na lamang ni Christa Penning, kung saan

inilarawan niya ito bilang isang porma ng panulaan kung saan isinasaad ng may

gawa ang kanyang sariling mga pananaw at mga karanasan sa kanyang obra.
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 19
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Ayon naman sa pag-aaral nina Weinstein at West 2012, kung saan inilahad niya

dito na ang Spoken Word Poetry ay hindi lamang tungkol sa sining nugnit ito’y

tungkol sa paghasa ng indibidwal na sining na kabilang ang kapaligiran o ang

pangaraw-araw na pamumiuhay ng isang indibidwal at ang tunay na paglalahad niya

ng kanyang mga sariling karanasan.

Isa pang pag-aaral ang nabanggit na mayroong kaugnayan sa Spoken Word Poetry

na isinagawa ni Escoto 2013, inilarawan niya ang uri ng panulaang ito bilang “a

means to heal oneself”. Ibinase niya nag kanyang paglalarawangito sa kanyang

naging pakikipanayam sa isang binate nanggaling sa isang juvenile detention center.

Nalaman niya ang Spoken Word Poetry ay nagsilbi bilang isang paraan ng paglalabas

ng tension o upang ipahayag ng mga kabataaan ang kanilang mga nararamdaman sa

kanilang mga nagiging karanasan. Dagdag pa ni Escoto, ito raw ay isang porma din

ng aktibismo upang maipahayag ng isang indibidwal ang kanyang mga personal na

karanasan.

Ayon naman sa awtor ng librong Journal of Popular Culture na si Rebecca

Ingalls, inilarawan niya ang uri ng panulaang bilang isang mahusay na pagtatanghal

kung saan hindi lamang ito nakabubuti para sa awdyens ngunit pati na rin sa

nagtatanghal, sa madaling salita ay mayroong nakukuhang benepisyo ang dalawang

pangunahin.
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 20
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
KABANATA III

METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK

Ang kabanatang ito ng pananaliksik ay naglalaman ng mga disenyo ng pananaliksik,

respondente ng pananaliksik, instrumentong gagamitin, pamamahagi at paglilikom ng datos, uri

ng estatiskang ginamit, at pormulang gagamitin. Ito ay mga paraan, estratehiyang ginagamit ng

mga mananaliksik upang mapatunayan ang mga suliranin ng pag-aaral.

Disenyo ng Pananaliksik

Ang naisagawang pananaliksik ay gumamit ng deskriptibong metodolohiya ng

pananaliksik. Napili ng mga mananaliksik na gamitin ang “Descriptive Survey

Research Design”, na gumagamit ng talatanungan (survey questionnaire) para

makalikom ng mga datos. Sa paggamit ng ganitong disenyo, maaaring maging abstract

o concrete ang paglalarawan. Concrete kung makikita mismo sa mga datos ang

kaugnayan ng pag-aaral sa tiyakang paksa ng pag-aaral. Samakatuwid, ang Abstract

naman ay kung walang katiyakang sagot sa mga suliranin ng paksa. Ito ang pag-aaral na

maaaring magbago ang mga inaasahang tugon. 

Ang mga mananaliksik ay naniniwala na magiging mabisa ang paggamit ng

disenyong paglalarawan o deskriptibo sa pagkalap ng datos at impormasyon para sa

isinasagawang pananaliksik. 

Kaligiran o Lokal ng Pananaliksik

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 21
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Ang pag-aaral na ito ay tutugunan ng mga mag-aaral ng Pamantasan ng Cabuyao

mula sa Kolehiyo ng Edukasyon, Sining at Agham na nagpapakadalubhasa sa

Asignaturang Filipino taong panunuran 2021-2022. Ang Pamantasan ng Cabuyao ay isang

pampublikong unibersidad sa lungsod ng Cabuyao probinsya ng Laguna sa Pilipinas.

Ang pag-aaral na ito ay isinagawa sa ikalawang semestre ng taong panuruan 2021-

2022 sa Pamantasan ng Cabuyao na matatagpuan sa Katapatan Homes, Barangay, Banay

banay City of Cabuyao, Laguna. Sa kabuuan, ang bilang ng mga respondente ay isang daan

(100). Ito ay nakatuon lamang sa mga mag-aaral ng Pagtuturo na nagpapakadalubhasa sa

Asignaturang Filipino na nasa unang taon hanggang apat na taon ng Pagtuturo.

Respondente ng Pananaliksik

Sa pananaliksik na ito, ang mga mananaliksik ay napiling kumuha ng mga

respondente mula sa Pamantasan ng Cabuyao na nagmemedyor sa kursong Filipino. Ang

kabuuang bilang ng mga respondente ay isang daan (100). Ito ay kinabibilangan ng 100

taga-tugon na maaaring sumagot sa bawat talatanungan na ipapamahagi ng mga

mananaliksik.

Instrumento ng Pananaliksik

Ang mga mananaliksik ay gumamit ng digital na talatanungan sa tulong ng

Google Forms upang maisakatuparan ang layunin ng pangangalap ng impormasyon

patungkol sa mga tumugon sa talatanungan. Dinisenyo ang talatanungan na binubuo ng

mga katanungang structrured para sa mga katanungang may tukoy na mga kasagutan.
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 22
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Sa huling bahagi ng talatanungan ay ang tseklist (Likert Scale) patungkol sa antas

ng pagpapahalaga at pagkawili ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa

panahong digital mula sa Kolehiyo ng Pagtuturo na nagpapakadalubhasa sa Filipino.

Pamamahagi at Paglikom ng mga Datos

Ang datos ng pananaliksik ay nakalap gamit ang talatanungan sa Google Forms.

Ang talatanungan ay binuo gamit ang mga angkop na mga katanungan na pinaunlad mula

sa kaugnay na pananaliksik na nilikga at ipinamahagi ng mga mananaliksik sa Messenger

partikular na Facebook page.

Ang mga mananaliksik ay naghanda ng liham kahilingan sa Opisina ng Registrar

sa Pamantasan ng Cabuyao upang magkaroon ng mga paunang impormasyon at datos sa

mga tutugon sa pananaliksik.

Uri ng Estadistikang Ginamit

Ang mga mananaliksik ay gumamit ng mga software na Google Spreadsheet at

Microsoft Excel upang maisaayos ang mga nakalap na tugon. Matapos nito ay ang

pagsasalin ng mga datos sa talaan at pagproseso nito gamit ang pormula ng dalas

(frequency), bahagdan (percentage), at mean.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 23
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Ang mga mananaliksik ay gumamit ng pormula ng dalas (frequency) at

bahagdan (percentage) upang makuha ang pinal na dalas at bahagdan ng mga tugon sa

structured na mga katanungan hinggil sa: a) edad at b) kasarian at mga sumusunod na

suliranin.

Mga Pormulang Ginamit

Upang pag-aralan at bigyang-kahulugan ang mga datos na nakalap mula sa

talatanungan na pinasagutan sa mga respondente ng pananaliksik galing sa iba’t-ibang

antas ng pagtuturo, gumamit ang mananaliksik ng mga sumusunod na tools ng istastika.

PORMULA NG BAHAGDAN

𝚺fx

Kung saan ang:

P= Percentage o bahagdan

∑f = Frequency o dalas/bilang ng mga tagatugon

N= kabuuang bilang ng mga tagatugon

Ang pormula ng mean ginamit ng mga mananaliksik matapos isaayos ang mga datos na

sumasagot sa tseklist (Likert Scale). Ginamit ito upang masukat ang antas ng kasiyahan ng

mga tagatugon hinggil sa kanilang edad at kasarian.

PORMULA NG MEAN

x̅= 𝚺fx 𝑵
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 24
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Kung saan:

Weighted mean= x̅

∑f = Pinagsamang dagup ng f at x,

Kung saan ang f ay dalas ng bawat bilang ng iskor

Iskor at x ay ang weighted ng bawat iskor

N= kabuuang bilang ng mga tagatugo

Analysis of Variance (ANOVA) ay makatutulong upang magkaroon ng

paghahambing sa iba’t ibang nakuhang weighted mean at magkaroon ng magkakaibang

result ana pagkukunan ng prediksyon o interprestasyon.

1.   Ang una ay kunin ang kabuuan ng mga square ng weighted means.

2.   Ikalawa, hanapin ang squares sa pagitan ng mga haligi.

3.   Ikatlo, kunin ang kabuuan ng mga square sa pagitan ng mga haligi.

4.   Upang makumpleto ang talahanayan ng ANOVA, kunin ang mean ng mga

kabuuan ng nakuhang squares.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 25
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Pearson correlation coefficient

r = Pearson Coefficient
n= number of the pairs of the stock
∑xy = sum of products of the paired stocks
∑x = sum of the x scores
∑y= sum of the y scores
∑x2 = sum of the squared x scores
∑y2 = sum of the squared y scores
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 26
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

KABANATA IV

PRESENTASYON NG MGA DATOS, ANALISIS AT INTERPRETASYON

Ang kabanatang ito ay nagpapakita ng naging resulta ng mga pagsusuring isinagawa sa

pagsusuri ng Pagpapahalaga at Pagkawili ng mga mag-aaral mula sa mga respondente ng

mga mag-aaral sa Kolehiyo ng Edukasyon, Sining, at Agham na nagpapakadalubhasa sa

Asignaturang Filipino ng Lungsod ng Pamantasan ng Cabuyao.

Suliranin 1: Ano ang demograpikong propayl ng respondante sa aspeto ng:

I.1. Edad

Talahanayan bilang 1

EDAD BILANG BAHAGDAN

18 1 1%
19 11 11%
20 34 34%
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 27
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
21 36 36%
22 15 15%
23 3 3%
KABUUAN 100 100%

Ipinakita sa talahanayan 1 ang bilang at pagbabahagi ng bahagdan ng mga tagasagot batay

sa kanilang edad. Ang edad ng mga respondenteng mag-aaral ay naaangkop sa hangganan

na 18-23 na taon. Ang nakalikom ng pinakamataas na bilang ng mga respondante ay nasa

taong 21 na may bahagdang 36%. Samantala, ang nakalikom ng pinakamaliit na bilang

mula sa mga respondente ay nasa taong 18 na may bahagdang 1%. Tulad ng iprinisinta, sa

100 na tagatugon, ipinapakita nito na sa Kolehiyo ng Pagtuturo na Nagpapakadalubhasa sa

Filipino na habang umeedad ang isang tao ay nawawalan na ng kawilihan at pagpapahalaga

sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital.

Ayon sa pag-aaral ni Machtinger (2019) na nagsasabi na ang edad at aspeto ng mga mag-

aaral hinggil sa kanilang kognitibong kakayahan ay may pagkakaugnay. Ang edad ng mga

mag-aaral ay maaring makaapekto sakanilang kakayahan na umintindi ng isang klase ng

tula sa kahit na anong larangan.

1. Ano ang demograpikong profayl ng respondante sa aspeto ng:

1.2 Kasarian

Talahanayan bilang 2

Profayl ng mga tagatugon sa aspeto ng Kasarian

KASARIAN BILANG BAHAGDAN

Babae 64 64%
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 28
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

KABUUAN 100 100%

Ang propayl ng kasarian ng mga respondenteng lalaki ay umabot sa 36 o 36% na

bahagdan at ang mga babae ay umabot sa 64 o 64% na bahagdan. Ipinapakita ng datos na

karamihan sa bilang ng mga lumahok sa pag-aaral na isinagawa ay relatibong mga

kababaihan.

Ayon sa pag-aaral ni Sibayan (2018) ay nagsasabing ang mga lalaki at babae ay higit ang

pagkakahawig kaysa pagkakaiba ng kanilang pagkakawili at at pagpapahalaga sa tula.

Dagdag pa, ang iba pang salik tulad ng konteksto at paksa ay may malaking

impluwensiya sa estilong pag-uusap kaysa sa kasarian. Sa kanya ding pahayag,

pinatunayan din niya na may pagkakaibang leksikal sapagitan ng mga lalaki at babae,

kalimitan dito ay ayon sa dami at sa uri.

Suliranin 2: Ano ang antas ng pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa akdang

pampanitikang tula sa panahong digital?

Talahanayan bilang 3

Antas ng Pagpapahalaga ng mga Mag-aaral sa Akdang Pampanitikang Tula sa Panahong

Digital

Berbal na
Pahayag Mean
Interpretasyon
Ako ay…
Nakalilikha ng isang masining na tula sa panahong digital. 3.25 PINAPAHALAGAHAN
Nakakapagsuri ng mga uri ng tula na nakikita o nababasa sa 3.31 PINAPAHALAGAHAN
iba’t ibang online application sa panahong digital.
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 29
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

Nakikiisa sa mga patimpalak gamit ang social media 2.86 PINAPAHALAGAHAN

platforms sa paglikha ng isang tula sa panahong digital.
Nakapagbabahagi ng nais iparating ng tulang nabasa sa iba’t 3.27 PINAPAHALAGAHAN
ibang online application sa panahong digital.
Gumagamit ng mga matatalinhagang salita na aking nabasa 3.15 PINAPAHALAGAHAN
sa isang limbag na tula sa panahong digital.
Gumagawa ng isang tula sa makabagong pamamaraan tulad
ng spoken poetry o reverse spoken poetry sa panahong 3.36 PINAPAHALAGAHAN
digital.
Nagbibigay buhay sa isang tula sa pamamagitan ng tamang
pagbigkas ng mga salita na naayon sa tindig, diin at 3.31 PINAPAHALAGAHAN
pagkumpas ng kamay sa panahong digital.
Sumusuporta sa akdang pampanitikang tula sa pamamagitan
ng pagbabasa, pag-aanalisa, at pagbabahagi ng saloobin 3.43 PINAPAHALAGAHAN
mula sa tulang nabasa sa panahong digital.
Nanghihikayat ng bawat isa upang makabuo ng isang 3.23 PINAPAHALAGAHAN
masining na tula sa tulong ng panahong digital.
Tumatangkilik sa mga bagong estilo sa paggawa ng tula sa 3.42 PINAPAHALAGAHAN
panahong digital.
Composite Mean 3.26 PINAPAHALAGAHAN

Leyenda Puna
Hindi Lubos na
1.00-1.50 Pinapahalagahan (HLP)
Hindi Pinapahalagahan
1.51-2.50 (HP)
Pinapahalagahan
2.51-3.50 (P)
Lubos na Pinapahalagahan
3.51-4.00 (LP)

Ang kabuuang mean ay 3.26 sa Talahanayan bilang 3, ipinakita rito na ang mga tagatugon

ay pinapahalagahan ang akdang pampanitikang tula sa panahong digital. Ang pinakamataas

na bahagdan na nakakuha ng 3.43 ay sinasabing sinusuportahan ang akdang pampanitikang

tula sa pamamagitan ng pagbabasa, pag-aanalisa, at pagbabahagi ng saloobin mula sa

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 30
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
tulang nabasa sa panahong digital. Samantala, ang pinakamaliit na bahagdan na nakakuha

ng 2.86 ay sinasabing hindi sila gaanong nakikilahok sa mga patimpalak gamit ang social

media platforms sa paglikha ng isang tula sa panahong digital.

Ayon sa pag-aaral nina Lopez et al. (2019) lumabas sa kanilang pag-aaral na ang bawat

tula ng iba’t ibang manunulat ay may iba’t ibang katangian ayon sa uri, kayarian, haba at

paksa. Nagtataglay din ang mga tula ng pagpapahalagang pandamdamin, pangkaisipan at

pang-kaasalan sa mga tagapakinig o mambabasa sapagkat ang mga tulang sinuri ng mga

mananaliksik ay kinapapalooban ng mga temang nakapupukaw at nakaantig sa damdamin

ng sinumang babasa nito, gayundin naman ang mga sitwasyong nakakaimpluwensya sa

mga mambabasa upang mamulat sila sa katotohanan ng mganangyayari sa buhay at

lipunan at nagbibigay ng iba’t ibang uri ng kaasalan na makapagpapabago sa pananaw ng

bawat tagapakinig o mambabasa.

Suliranin 3: Ano ang antas ng pagkawili ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang

tula sa panahong digital?

Talahanayan 4

Antas ng Pagkawili ng mga Mag-aaral sa Akdang Pampanitikang Tula sa Panahong Digital

Pahayag Mean Berbal na Interpretasyon

Ako ay…

Nakabibili ng mga limbag na tula sa panahong digital. 2.86 KAWILI-WILI

Nakapaglilimbag ng sariling tula gamit ang social
3.16 KAWILI-WILI
media platforms sa panahong digital.
Naglalaan ng oras sa pagsusuri, pagbabasa at panonood
3.08 KAWILI-WILI
ng mga tula sa panahong digital.
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 31
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Nahuhumaling sa bagong pamamaraan ng balagtasan
tulad ng Flip Top Battle sa panahong digital. 3.19 KAWILI-WILI
Nakapanonood ng spoken poetry at reverse spoken
3.32 KAWILI-WILI
poetry sa panahong digital.
Sumasali sa mga patimpalak na nagpapahayag ng
damdamin sa pamamagitan ng tula sa pasulat man o 3.04 KAWILI-WILI
pasalitang anyo sa panahong digital.
Nakakikilala ng mga manunulat sa panulaang Pilipino
3.20 KAWILI-WILI
sa modernisadong panahon sa panahong digital.
Nalilibang sa pagbabahagi ng tula sa pamamagitan ng
3.30 KAWILI-WILI
online application sa panahong digital.
Nagaganyak magbasa o gumawa ng tulang malaya sa
3.26 KAWILI-WILI
panahong digital.
Gumagawa ng sariling page/website upang mailimbag
2.90 KAWILI-WILI
at makilala ang ginawang tula sa panahong digital.

Composite Mean 3.13 KAWILI-WILI

 Leyenda Puna 
Hindi Lubos na Kawili-wili
1.00-1.50 (HLK)
Hindi Kawili-wili
1.51-2.50 (HW)

2.51-3.50 Kawili-wili (K)

3.51-4.00 Lubos na Kawili-wili (LK)

Inilahad ng mga tagatugon sa talahanayan bilang 4 na kawili-wili ang akdang

pampanitikang tula sa panahong digital. Sa 100 na mga tagatugon, 3.13% sa kabuuang bahagdan

ang nagsasabing kawili-wili ang paggawa ng tula sa pasalita o pasulat na anyo gayon din ang

panonood sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital. Ang pinakamataas na bahagdan na

nakakuha ng 3.32% ay sinasabing nawiwili ang mga mag-aaral sa panonood ng spoken poetry at

reverse spoken poetry sa panahong digital. Samantala, nakakuha ng pinakamaliit na bahagdan na

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 32
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
2.86 ay sinasabing ang mga tagatugon ay hindi gaaanong nakakabili ng mga limbag na tula sa

panahong digital. Ayon sa isang pag-aaral sa Universidad ng Bicol (2015), ang pag-usbong nito

ay dala ng mabilis na pag-unlad ng modernong teknolohiya. Iba’t ibang aspeto na ng ating buhay

ay unti-unting naiiba at napapadali dahil sa modernisasyon gaya na lamang ng aspeto ng

pagbabasa. Kung dati-rati, makakapal na aklat ang ginagamit, ngayon pwede na tayong magbasa

sa ating mga kompyuter, laptop, tablet at maging sa ating mga cellphone. Sa pagdownload ng

mga ebooks at mga applications, maaari na rin tayong makapagbasa ng iba’t ibang klase ng mga

libro online. At kung dati, mahirap para sa mga taong naghahangad na maging manunulat ang

mailathala ang kanilang naisulat, ngayon ay mas napadali na gawa ng mga online writing

communities.

Suliranin 4: May signipikong pagkakaiba ba ang antas ng pagpapahalaga ng mga

mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital ayon sa demograpikong

propayl?

Ipinapahayag ng mga talahanayang ito ang kaugnayan ng propayl ng mga tagasagot sa

pagpapahalaga ng akdang pampanitikang tula sa panahong digital.

Talahanayan 5

BARYABOL Percentage Significant Remarks Decision

ANTAS NG
PAGPAPAHALAG
A NG MGA MAG- Edad 1.821 0.036 Significant Reject Ho
AARAL SA
AKDANG
PAMPANITIKANG Kasarian 1.298 0.211 Not Significant Accept Ho
TULA SA
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 33
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

PANAHONG
DIGITAL
Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

Buhat sa tabulasyon, makikitang may kinalaman o nakakaapekto ang edad sa

pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital, ito

ay marahil hindi na nagiging aktibo ang mga taong umeedad batay sa kanilang

pagpapahalaga sa tulang akda sa paggawa man ng pasulat o pasalitang anyo at panonood

nito. Samantala, makikitang walang kinalaman ang kasarian sa pagpapahalaga ng mga

mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital, ito ay marahil hindi

nasusukat ang kasarian sa pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang

tula sa panahong digital.

Ayon sa Pag-aaral ni Ofsted (2019) walang kinalaman ang edad sa pagpapahalaga ng

isang akdang pampanitikan gaya ng tula ganon din sa kasarian ng isang indibidwal dahil

pinapakita na ang pagpapahalaga sa isang akdang pampanitkan ay umuusobong padin

magpa hanggang ngayon.

Suliranin 5: May signipikong pagkakaiba ba ang antas ng pagkawili ng mga mag-

aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital ayon sa demograpikong

propayl?

Ipinapahayag ng mga talahanayang ito ang kaugnayan ng propayl ng mga tagasagot sa

pagkawili ng akdang pampanitikang tula sa panahong digital.

 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 34
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Talahanayan bilang 6

Prikwensiy
Baryabol Kahalagahan Puna Desisyon
a
ANTAS NG
PAGKAWILI NG Edad 1.146 0.326 Not Significant Accept Ho
MGA MAG-
AARAL SA
AKDANG
PAMPANITIKANG
TULA SA Kasarian 1.358 0.176 Not Significant Accept Ho
PANAHONG
DIGITAL
Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

Buhat sa tabulasyon, ipinahayag sa talahanayang ito na walang kinalaman ang edad at

kasarian sa antas ng pagkawili ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa

panahong digital, ito ay marahil ang teknolohiya ay laganap sa atin na maaaring

nakapupukaw sa kahit anu mang kasarian at edad.

Ayon sa pag-aaral ni Banales (2018) sinasabi na ang edad ng isang indibidwal ay nakaka

apekto sa pagkawili at pagpapahalaga nito sa tula dahil makikita na kapag umeedad na

ang isang tao ay nawawalan na ito minsan ng gana mag-basa. Samantalang, ang kasarian

naman ay nagpapakita ng walang kaugnayan sa pagtangkilik ng isang manunulat at

mambabasa sa isang tula.

Suliranin 6: May signipikong ugnayan ba ang antas ng pagpapahalaga at antas ng

pagkawili ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital?

Talahanayan 7
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 35
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Baryabol
Mean r value P value Puna Desisyon
Antas ng Pagkawili 3.26
Significan
.655** 0.000 Reject Ho
Antas ng Pagpapahalaga 3.13 t

Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

Buhat sa tabulasyon, makikitang may signipikong ugnayan ang antas ng pagpapahalaga

at antas ng pagkawili sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital. Ito ay marahil sa

pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa akdang pampanitikang tula sa panahong digital ay

nagbibigay daan upang magkaroon ng malawak na interes sa mga akdang pampanitikang

tula sa panahong digital. Ayon kay Galvez 2018, malaki ang naitutulong ng panitikan o

tula sa ating mga indibidwal na buhay, at sa buhay ng ating lipunan. Nagbibigay ang

panitikan ng isang magandang pagtakas sa realidad at ibinabahagi nito ang isang uri ng

libangan para sa mga tao. Sa pagtuklas ng teknolohiya ay mas lalong umusbong ang

interes ng mga tao sa panulaan sa pasalita man o pasulat na anyo at dahil dito

nagkakaroon ng kahalagahan at patuloy na nabubuhay ang panulaang pilipino sapagkat

naibabahagi ito at naisasakatuparan magpa-hanggang ngayon.

Iminungkahing Planadong Aksyon

A. Pagpapaunlad ng Akdang Pampanitikang Tula sa Panahong Digital gamit ang Website

“Tula mo, ilimbag mo”

Papaunlarin Layunin Mga taong Takdang Pondo Inaasahang Indikasyo

kasangkot Panahon Bunga n ng
Tagumpa
y
Kakayahan Nadadagdagan Mga mag- Mula Hindi Makikilahok Nagkakaro
ng mga mag- ang kanilang aaral ng Hulyo kailangan ang 80% ng on ng
aaral sa pundasyonsa Pamantasan ng pondo mga mag- pagpapaun
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 36
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
pagsusuri ng pagsusuri ng ng Cabuyao aaral at higit lad ng
akdang mga akdang na kaalaman
pampanitikan pampanitikang napapayabon sa
g tula sa tula sa g ang larangan
panahong panahong kanilang ng
digital digital. kaalaman at akademiko
Napapalawak maging ang ng
ang kanilang kanilang Filipino.
kaalaman sa pagpapahalag
nasabing a at
larangan. pagkawili sa
akdang
pampanitikan
g tula sa
panahong
digital.
Paghikayat sa Napagbubuti Mga mag- Mula Hindi Makikilahok Nagkakaro
mga mag- ang kanilang aaral ng Hulyo kailangan ang 60% na on ng
aaral sa kasanayan sa Pamantasan ng pondo mga mag- pagkakakil
paglilimbag paggawa ng ng Cabuyao aaral at higit anlan mula
ng mga isang tula. na sa mga
tulang gawa Napapataas mapagyayam manunulat
sa pasulat ang kanilang an ang gayon din
man o kognitibong bokabularyo ang
pasalitang kakayahan. at kanilang bagong
anyo. Napapatalas talasalitaan. kaalaman
ang kanilang Makikilala na
isipan sa ang mga bubusog
paggamit ng mag-aaral sa
mga salitang dahil sa kanilang
tutugma sa tulang isipan.
isang tula. nilimbag.

B. Ebook:

Papaunlarin Layunin Mga taong Takdang Pondo Inaasahang Indikasyo

kasangkot Panahon Bunga n ng
Tagumpa
y
Mga mag- Nadadagdagan Mga mag- Mula Kinakaila Makikilahok Nagkakaro
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 37
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
aaral na hindi ang kanilang aaral ng Hulyo ngan ng ang 80% ng on ng
kayang pundasyonsa Pamantasan Pondo mga mag- pagpapaun
makabili ng pagsusuri ng ng Cabuyao aaral at higit lad ng
limbag na mga akdang na kaalaman
tula. pampanitikang napapayabon sa
tula sa g ang larangan
panahong kanilang ng
digital. kaalaman at akademiko
Napapalawak maging ang ng
ang kanilang kanilang Filipino.
kaalaman sa pagpapahalag
nasabing a at
larangan. pagkawili sa
akdang
pampanitikan
g tula sa
panahong
digital.
Paghikayat sa Napagbubuti Mga mag- Mula Kinakaila Makikilahok Nagkakaro
mga mag- ang kanilang aaral ng Hulyo ngan ng ang 60% na on ng
aaral sa kasanayan sa Pamantasan Pondo mga mag- pagkakakil
paglilimbag paggawa ng ng Cabuyao aaral at higit anlan mula
ng mga isang tula. na sa mga
tulang gawa Napapataas mapagyayam manunulat
sa pasulat ang kanilang an ang gayon din
man o kognitibong bokabularyo ang
pasalitang kakayahan. at kanilang bagong
anyo. Napapatalas talasalitaan. kaalaman
ang kanilang Makikilala na
isipan sa ang mga bubusog
paggamit ng mag-aaral sa
mga salitang dahil sa kanilang
tutugma sa tulang isipan.
isang tula. nilimbag.
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 38
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM

KABANATA V

LAGOM, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

Naunang tinalakay sa kabanatang ito ang mga suliranin ng pagsusuri, ang mga tagasagot at

ang mga ginamit sa estadistika sa mga datos ng pag-aaral. Kasunod nito, ay ang pagbaling

ng pagtalakay sa lagom ng pag-aaral, mga konklusyon at mga rekomendasyon ng mga

mananaliksik.

Lagom
 Pamantasan ng Cabuyao
Katapatan Subd., Banay-banay, City of Cabuyao 39
KOLEHIYO NG EDUKASYON, SINING AT AGHAM
Konklusyon

Rekomendasyon