TELEBISYON

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Isang lumang uri ng telebisyon.

Ang telebisyon (mula sa espanyol Televisión) o tanlap (tanaw + diglap) ay isang

sistemang telekomunikasyon para sa pagpapahayag at pagtanggap ng mga
gumagalaw na mga larawan at tunog sa kalayuan. Naging patungkol sa lahat ng aspeto
ng programa at pagpapadalang pantelebisyon ang katagang ito.
Isa itong pamamaraang telekomunikasyon na ginagamit upang makapaghatid ng tunog
at gumagalaw na imaheng may iisang kutis ng kulay, may ibat-ibang kulay, o may
tatlong sukat. Pwede itong tumukoy sa set ng telebisyon, isang programa sa telebisyon,
o ang pamamaraan ng paghatid sa telebisyon.  Ang telebisyon ay pangmasang
panghatid, ng libangan, edukasyon, balita o pag-alok.

Kasaysayan[baguhin | baguhin ang source]

Iminungkahi at ipinatente ni Paul Gottlieb Nipkow ang unang sistema ng telebisyon na
elektromekanikal noong 1884. Sumulat si A. A. Campbell Swinton sa Nature noong 18 Hunyo 1908
at tinalakay ang kanyang konsepto tungkol sa telebisyong elektroniko na ginagamit ang tubo ng
sinag ng cathode na inimbento ni Karl Ferdinand Braun. Nagbigay siya ng panayam tungkol dito
noong 1911 at nagpakita ng mga diyagrama ng sirkito.
Sa simula pa lamang, ang mga signal pantelebisyon ay ipinapamahagi bilang telebisyong panlupa,
gamit ang malalakas na frequency upang magpasahimpapawidng signal sa mga indibidwal na
tagatanggap telebisyon. Bilang kahalili, ang mga signal pantelebisyon ay ipinapamahagi gamit ang
kableng co-axial o optical fibre, mga sistema ng satellite, at ng internet. Bago pa noong unang
bahagi ng taong 2000, ang mga ito ay ipinapahatid bilang mga signal na analog, pero ang
mga bansa ay sinimulang gumamit ng digital, ang pagbabagong ito ay inaasahang makumpleto para
sa buong mundo sa huling bahagi ng ika-21 dekada. Ang isang pamantayang set ng telebisyon ay
kinabibilangan ng maraming panloob na electronic circuit, kasama na rito ang apinador upang
makatanggap at makabasa ng inihatid na signal. Ang isang aparatong nagpapahayag pangmata na
walang apinador ay nararapat na tawaging monitor na bidyo lamang at hindi telebisyon.
Ang pagdating ng telebisyong digital ay nagpahintulot ng mga likha tulad ng  mga Smart TV. Ang
Smart TV, kung minsang tinatawag ding kunektadong TV o hybrid TV, ay set ng telebisyon na
isinama ang internet at ang mga katangian ng Web 2.0, at isa itong halimbawa ng tagpong
teknolohika sa pagitan ng mga kompyuter at mga set ng telebisyon. Bukod sa mga tradisyunal na
nagagawa ng mga set ng telebisyon na itinakda sa pamamagitan ng tradisyunal na panghatid
pangmasa, ang mga aparatong ito ay kaya ring maghandog ng internet sa TV, interactive na
paghahatid online, mas maganda kaysa sa inaasahang nilalaman, pati na rin paagos na paghahatid
impormasyon na kinakailangan, at saka daan upang makapaghatid impormasyon sa tahanan. Ang
isang aparatong nagpapahayag pangmata na walang apinador ay nararapat na tawaging bidyo
monitor lamang at hindi telebisyon.

ETIKA SA PAMAMAHAYAG: PANGUNAHING MGA PRINSIPYO, KAKANYAHAN AT

PAG-ANDAR, MGA PAGLABAG SA CODE NG MGA MAMAMAHAYAG

ETIKA NG MGA MAMAMAHAYAG

Palaging may mga paghihirap sa mga usapin ng pamantayan sa etika. Nangyayari ito dahil
ang propesyonal na etika ng pamamahayag ay hindi ligal na ligal, ngunit tinatanggap at
sinusuportahan ng opinyon ng publiko, mga prinsipyo, alituntunin at pamantayan ng pag-
uugali sa moralidad para sa mga mamamahayag.

Ang batayan ay ang konsepto ng mga pinakamahusay na paraan upang matupad

ang tungkulin sa propesyonal alinsunod sa mga etikal na ideya ng lipunan na
inilalapat sa mga propesyonal na gawain. Mayroong isang tiyak na hanay ng mga
patakaran at prinsipyo ng disenteng pag-uugali, pagbabawal. Ang pagsunod sa mga
patakarang ito ay kinokontrol ng budhi ng mamamahayag mula sa loob at ng mga
propesyonal na asosasyon mula sa labas. Bilang karagdagan, mayroong
pangangasiwa sa publiko.

Sa Russia, binigyang pansin ng GV Lazutina ang kakanyahan at pag-andar ng etika

ng pamamahayag. Sumulat siya ng maraming mga aklat sa paksa.

MGA PAGPAPAANDAR NG ETIKA NG PAMAMAHAYAG

Ang mga pagpapaandar ng etika ay nahahati sa tatlong mga lugar:

 positibong pag-andar (paglalarawan ng mga hangganan ng moral na pag-

uugali sa pamamagitan ng mga katotohanan, aksyon at kanilang
pagsusuri);
  pagpapaandar sa pag-kontrol (kritikal na pagtatasa ng mga social mores
na may pagtatasa at pagbibigay-katwiran sa pangangailangan para sa
lipunan na magkaroon ng anumang mga pamantayan sa pag-uugali)
 evaluative function (pagpapakita ng mga halimbawa ng moral na positibo
at negatibo).

Maaari mo ring pag-usapan ang tungkol sa propesyonal na moralidad. Sa

pamamahayag, ang mga contact ng tao ay direktang kasama sa larangan ng
aktibidad, hinihikayat ng moralidad ang empleyado ng media na suriin ang sarili at
iminumungkahi ang pamantayan alinsunod dito. Propesyonal na moralidad:

 kinokontrol ang pag-uugali ng mga mamamahayag;

 ipinapakita ang mga motibo ng paglilingkod sa lipunan mula sa marangal
na panig.

ETIKAL NA MGA PRINSIPYO

Karaniwan may anim na pangunahing prinsipyo ng propesyonal na etika.

1. Ang responsibilidad sa lipunan ay ang kahandaang sagutin at pasanin ang responsibilidad

sa harap ng lipunan para sa impormasyon na nilagdaan ng pangalan ng may-akda.
2. Layunin at pagiging totoo - ang impormasyong ibinigay ng isang mamamahayag ay dapat
na totoo, tumpak, komprehensibo, at kumakatawan sa mga interes ng lahat ng mga
partido.
3. Pagkamasinsinan - masusing pagsuri ng mga katotohanan, ang kanilang eksaktong
pagpaparami.
4. Katapatan - hindi gumagamit ng isang opisyal na posisyon para sa personal na
pakinabang, pinananatiling lihim ang mga mapagkukunan ng impormasyon.
5. Ang paggalang sa karangalan at dignidad ng indibidwal ay nakasalalay sa hindi
pagpapakalat ng hindi napatunayan na impormasyon, pati na rin sa pagbabawal ng
pagsalakay sa privacy.
6. Ang pagkakaisa ng propesyonal ay binubuo ng pag-aalaga ng prestihiyo ng propesyon,
paggalang sa tiwala ng mga kasamahan at madla.

MGA CODE NG ETIKA SA PAMAMAHAYAG

Ang unang mga propesyonal na code ng etika para sa mga mamamahayag ay nagsimulang
lumitaw sa simula ng ika-20 siglo. Noong 1918 ang French Charter of Conduct ay
pinagtibay. Sa paglipas ng daang siglo, iba't ibang mga internasyonal na pagpupulong sa
pamamahayag ay ginanap sa propesyon. Ang American Canons of Journalism ay isinulat sa
ilalim ng impluwensya ng konsepto ng isang libreng pamamahayag. Noong 1978, isang
deklarasyon ng UNESCO ang inilabas sa pangunahing mga prinsipyo ng kontribusyon ng
media sa pagpapalakas ng kapayapaan at pag-unawa sa kapwa. Noong 1983, ang
Internasyonal na Mga Prinsipyo ng Etika sa Pamamahayag ay pinagtibay.

MGA INTERNASYONAL NA DOKUMENTO KUNG SAAN NAKABATAY

ANG PROPESYONAL NA ETIKA NG MGA KINATAWAN NG MEDIA

 United Nations Universal Declaration of Human Rights (sabi ng isang

mamamahayag ay hindi dapat labagin ang karapatang pantao).
 Kasunduan sa Karapatang Sibil at Politikal (UN).
 Ang Batas ng UNESCO ay isang pagdedeklara ng mga pangunahing
prinsipyo patungkol sa kontribusyon ng media sa pagtataguyod ng
kapayapaan at pang-internasyonal na pag-unawa.
 European Convention para sa Proteksyon ng Mga Karapatang Pantao at
Pangunahing Kalayaan.

MGA INTERNASYONAL NA PRINSIPYO NG ETIKA

Ang isang internasyonal na balangkas para sa etika ng pamamahayag ay pinagtibay
noong 1983 sa isang pagpupulong ng mga propesyonal na organisasyon ng
pamamahayag sa Prague.

1. May karapatan ang mga tao na masabihan. Dapat silang makatanggap ng

layunin, tumpak at komprehensibong impormasyon. Malayang
maipapahayag ng bawat tao ang kanilang pananaw sa pamamagitan ng
malawak na komunikasyon at impormasyon, pati na rin sa pamamagitan ng
iba`t ibang mga uri ng kultura.
2. Ang mamamahayag ay dapat maging totoo sa layunin na katotohanan. Isa sa
mga pangunahing gawain nito ay upang matiyak na ang madla ay
makakatanggap ng maaasahan at tunay na impormasyon sa pamamagitan
ng isang matapat na pagsasalamin ng katotohanan. Ang mga katotohanan sa
materyal na impormasyon ay dapat na totoo. Ang kanilang totoong
kahulugan ay dapat mapanatili nang walang pagbaluktot. Dapat gawin ng
empleyado ng media ang bawat pagsisikap upang matiyak na ang madla ay
tumatanggap ng sapat na impormasyon upang makabuo ng isang tumpak na
larawan ng kaganapan.
3. Ang mamamahayag ay may responsibilidad sa lipunan. Ang impormasyon ay
hindi isang kalakal, ngunit isang mahusay na publiko. Mananagot ang
mamamahayag para sa impormasyong naihatid sa mga may-ari ng media,
 ngunit higit sa lahat sa lipunan. Ang responsibilidad ay nangangailangan din
ng pagsunod sa mga prinsipyong moral at etikal.
4. Dapat mapanatili ng mamamahayag ang integridad ng propesyonal.
Ipinapalagay na ang isang empleyado ng media ay may karapatang umiwas
sa trabaho na taliwas sa kanyang personal na paniniwala. Hindi pinapayagan
ng katapatan ng propesyonal ang pagpapahayag ng mga pribadong interes,
pagtanggap ng mga regalo mula sa mga interesadong partido. Kasama rin
dito ang paggalang sa intelektuwal na pag-aari at ang pagiging hindi
matanggap ng pamamlahiya. Hindi katanggap-tanggap para sa isang
mamamahayag na kumopya ng mga materyales ng ibang tao nang hindi
tinukoy ang pinagmulan.
5. Dapat ma-access ang media at dapat na lumahok ang publiko sa kanilang
gawain. Dapat gawin ng mga mamamahayag ang kanilang makakaya upang
maitaguyod ang kakayahang ma-access. Bilang karagdagan, kinakailangan
upang iwasto ang mga pagkakamali bilang tugon sa mga kahilingan ng mga
mambabasa, upang mabigyan ang karapatan sa mga mambabasa o bayani
ng mga materyal na tumugon.
6. Iginalang ng isang mamamahayag ang privacy at dignidad ng isang tao.
Dapat din niyang ipagtanggol ang mga internasyonal na karapatang pantao,
kasama ang kanyang reputasyon mula sa paninirang-puri at maling
paratang.
7. Iginagalang ng mamamahayag ang mga interes ng publiko, mga institusyong
demokratiko ng lipunan, mga pamantayan ng moralidad sa publiko.
8. Iginagalang ng mamamahayag ang mga pagpapahalagang panlipunan at
pagkakaiba-iba ng kultura. Kasama ang paninindigan para sa proteksyon ng
mga halaga ng humanismo (kapayapaan, demokrasya, pambansang
kalayaan, karapatang pantao), iginagalang ang mga natatanging katangian ng
anumang pambansang kultura at karapatan ng mga tao na malayang pumili
at bumuo ng kanilang mga sistemang pampulitika, pangkultura, pang-
ekonomiya at iba pang mga sistema. Lumilikha ang media ng isang klima ng
pagtitiwala sa mga relasyon sa internasyonal. Ang empleyado ng media ay
dapat magkaroon ng kamalayan sa mga nauugnay na internasyonal na
kasunduan, resolusyon at deklarasyon.
9. Sinusubukan ng mamamahayag na pigilan ang mga giyera at iba pang mga
kaganapan na pumipigil sa pag-unlad ng sangkatauhan. Dapat pigilin ng
media ang pagbibigay-katwiran sa pagsalakay, poot, karahasan,
diskriminasyon, pukawin ang pakikiramay sa mga pangangailangan ng iba, at
matiyak ang paggalang sa mga karapatan at dignidad ng lahat ng mga tao at
bansa, anuman ang kanilang mga paniniwala.
 10.Dapat isulong ng mamamahayag ang pagkakasunud-sunod ng internasyonal
na impormasyon. Ang bagong kaayusan ay naglalayon sa demokratisasyong
impormasyon at komunikasyon batay sa mapayapang pakikipag-ugnayan ng
mga tao at ang pagpapanatili ng kanilang pagkakakilanlang pangkultura. Ang
tungkulin sa pamamahayag ay upang mapanatili at palakasin ang
mapayapang relasyon sa pagitan ng mga estado at mamamayan.

May -Akda: Tamara Smith

Petsa Ng Paglikha: 26 Enero 2021
I -Update Ang Petsa: 17 Oktubre 2022