MGA SITWASYONG PANGWIKA SA PILIPINAS • Isang uri ng pagbasa ang panonood dahi sa halip na tekstong naklimbag,
Mass Media ang tawag sa pinakamaimpluwensiya at masasabi ring
pinakamakapangyarihang institusyon sa ating lipunan. Ang media ay isang
institusyong panlipunan tulad ng pamilya, paaralan, simbahan, at pamahalaan
na ang natatanging tungkulin ay maging tagapagbantay, tagamasid, taga-ulat
ng mga pangyayari sa lipunan, maging tinig ng mamamayan, at tagapaghatid
ng mensahe sa kinauukulan. Ang mass media ay isa ring malaking industriya.
SANGAY NG MASS MEDIA
• Ang pahayagan, radyo, at telebisyon. Ang internet ang pumapangalawa sa
pinakagamiting media sa Pilipinas. Internet blog at website.
SIKLO NG PAGNENEGOSYO SA MASS MEDIA
1. Produkto at Serbisyo ng mga Kompanya
2. Paggawa ng Patalastas ng mga Advertising Agency
3. Survey Rating ng Telebisyon o Radyo
4. Iba’t Ibang Palabas o Programang Patok sa Masa/Manonood
/Mambabasa
5. Mga Patalastas sa Telabisyon o Radyo
• Nakapaloob ang mass media sa siklo ng produksiyon, distribusyon at
pagkonsumo ng mensahe, produkto, at serbisyo sa lipunanang ating
ginagalawan. Nililikha tayo ng mass media kung kaya’t totoo ang sinabi ni
Marshall McLuhan na ang midyum ang mismong mensahe. Ang midyum
o mass media na kinokonsumo natin ang nagtatakda ng ating pag-iral sa
lipunan.
• Mahirap nang mahiwalay sa telebisyon, radyo, Internet, o cellphone lalo
kung nasa siyudad tayo. Kung kaya’t tulad ng kaalaman, mensahe, o
impormasyon, hinuhubog na tayo mismo ng mass media.
• Radyo – Ang Media ng Masa. Ang mga programa sa radyo ang
pinakamalawak at may pinakamaraming naabot na mamamayan dahil sa
higi 6000 ang mga estasyon ng radyo (BBC News, 2014). Sa resulta ng
sarbey noong 2012 ng TNS Digital Life, umabot sa 36% ng populasyon sa
Pilipinas ang nakikinig ng radyo, at 45% ng Internet, at 89% na
tumatangkilik sa telebisyon. • Noong 1960, namayagpag ang radyo bilang
numero unong mass media ng mga Pilipino.
PANONOOD BILANG PAGBASA, PAGKATUTO, AT PAGKONSUMO
• Ang panonood ay ikalimang kasanayang pangwika.
• Ito ang proseso ng pagbasa, pagkuha at pagunawa ng mensahe mula sa
palabasa.
ang tekstong audio-visual ang binibigyang-kahulugan at inuunawa ng
manonood.
MGA URI NG PALABAS
A. Tanghalan/ Teatro – Ang panonood ay maaaaring panonood ng
pagtatanghal bilang palabas na umaarte ang mga tauhan,
diyalogo/monologo; may iskoring o musika; may tunggalian; tagpuan; at
wakas. Ang palabas ay kuwentong napapanood sa pagtatanghal sa
teatro.
B. Pelikula – Ito ay tinatawag ring motion picture o mga larawang
gumagalaw. Ayon sa mga iskolar, magkarugtong ang kasaysayan ng
teatro at pelikula. Iisa ang kwento, nagkakaiba lang sa midyum ng
palabas: teatro ang sa pagtatanghal, sinehan ang sa pelikula.
Napapanood natin ang pelikula sa pinilakangtabing sa loob ng mga
sinehan.
C. Telebisyon – Ang telebisyon naman ang midyum samantalang ang mga
programa sa telebisyon ang palabas. Iba’t ibang uri ng palabas sa
telebisyon:
1. Palabas ayon sa kuwento gaya ng teleserye, komediserye, telenovela,
pelikula sa telebisyon, at iba pa,
2. Balita tungkol sa paligid, sa pamahalaan, sa mga artista, serbisyo-
publiko at mga dokumentaryo.
3. Variety show tuwing tanghali at kung lingo
4. Reality TV show o reality TV gameshow
D. YouTube – dahil sa makabagong teknolohiya ng internet, maaari na ring
manood ng mga palabas sa YouTube (https://youtube.com). Ang mga
personal na video ng mga tao’y maaaring i-upload sa Internet sa
pamamagitan ng YouTube o maaari ring sa inag video site. Maaari ring
mag-upload sa Facebook at at iba pang social networking site.
E. Internet – mula sa dalawang pinagsamang salita na inter at networking
na batay sa pakahulugan ng The Free Dictionary.com (2015) ay kilala rin
bilang malawakang daluyan ng impormasyon (information superhighway)
at World wide Web. Ang internet ang pinakamalaking aklatan ngayon at
walang iisang teksbuk ang makatatapat dito.
F. Blog – Ito ay galing sa dalawang salita, web at log. Ito ay isang
pangngalan na tumutukoy sa isang website na mituturing naman na isang
blog dahil sa tema at mga nilalaman nito-maaaring mga salita o teksto,
litrato, video, link, o kung ano man ang naisin ng mga blogger. Blogger ang
tawag sa tao o grupong nangangalaga, nagpapatakbo at nagsisimula ng
isang blog.
MGA URI NG BLOG
• Fashion Blog – isa sa mga pinaksikat na uri ng blog. Ang mga blog na
may ganitong tema ay naglalaman ng mga damit o kung ano man ang
bago sa mundo ng fashion o pnanamir. Kabilang ang mga blogger na sina
Laureen Uy, Kryz Uy, at Liz Uy sa mga nagpapatakbo ng ganitong blog.
• Personal Blog – marami sa mga blogger ang gusto lamang magbahagi
ng kanilang buhay. Maaaring gusto lamang nilang matuto ang mga tao sa
kanila o magbahagi lang ng mga bagay na tumatakbo sa kanilang isipan.
Halos walang tema ang blog na ito – kahit ano ay pwede.
• News blog – ang nais lamang ng mga blog na may ganitong tema ay
magbahagi ng mga bagong balita sa mga mambabasa. Isa na sa mga
mapagkakatiwalaang blogger mula sa ganitong uri ay ang Time na kilala
dahil sa kanilang magasin. Maaari ring isama rito ang mga blog na
nagbabahagi ng balita ukol sa kalusugan, isports, at teknolohiya.
• Humor blog – naglalayon ang mga blog na it na makapagpatawa o
makapagpaaliw ng mga mambabasa. Aganda ang may ganitong uri ng
blog upang mas lumabas ang haling ng blogger na makuha ang kiliti at
emosyon ng mga mambabasa, pinakasikat na marahil si Professional
Heckler sa mga humor blogger dito sa Pilipinas. Ngunit hindi lamang sila
nagpapatawa, gusto rin nilang maimulat tayo sa katotohanan gamit ng
kanilang alam na paraan.
• Photo blog – naglalaman ng mga litrato hanggang sa mga typographics.
Naging malaking parte na ng buhay ng kabataan ang mga photo blog. Isa
na marahil sa pinakasikat na pinagkukuhanan at pinagmumulan ng
nasabing blog ang Tumblr, hindi man katulad ng ibang mga blog site,
maganda pa rin ang Tumblr dahil bukod sa napakarami ng mga
gumagamit ay nakikita ang talento ng mga makabagong kabataan sa
paggawa ng iba’t ibang litrato na karaniwan ay naglalaman ng mga
mensahe.
• Food blog – ang pangunahin at maaaring natatanging layunin ng blog na
ito ay magbahagi ng mga resipi at mga paraan sa pagluluto ng masasarap
o kakaibang mga pagkain.
• Vlog – kilala din bilang video blog sapagkat naglalaman ito ng mga video
mula sa blogger. Ang mga video ay maaaring kuha ng mga paglalakbay,
eksperimento, o kung anumang personal na gawain.
• Educational blog – nakatutulong ang mga ganitong blog upang
maliwanagan ang mga mag-aaral sa mga aralin na hindi nila maintindihan
sa paaralan. Napakarami na ng mga blogger na may mabubuting puso
upang ipaliwanag nang malinaw ang mga aralin. Kabilang na rito ang blig
site na AccountingCoach.com
ETIKAL NA PAMANTAYAN NG MGA BLOGGER (Salin ni Danilo Arao)
• Maging Tapat at walang Kinikilingan – Ang mga blogger ay dapat na
maging tapat at walang kinikilingan sa pangangalap, pag-uulat, at
pagsusuri ng impormasyon.
Ang blogger ay dapat na:
1. Hindi nangongopya
2. Tinutukoy ang pinagmulan ng impormasyon.
3. Ibinibigay ang hyperlink dito (kung posible) - Ang publiko ay may
karapatang malaman kung ang impormasyong ibinibigay sa kanila ay
mapagkakatiwalaan.
4. Nakasisigurong ang mga weblog entry, sipi, titulo, larawan, at iba pang
laman ay hindi nagbibigay ng maling imresyon sa publiko.
5. Hindi nagbabago ang nilalaman ng mga larawan nang hindi inaamin ang
mga ito sa publiko.
6. Nalalaman ang pagkakaiba –iba ng pagtataguyod ng isyu, pagbibigay ng
komentaryo, at simpleng paglalahad ng datos. Kahit ang pagsulat ng
pagtataguyod ng isang isyu at pagbibigay ng komentaryo ay dapat na
hindi nagbibigay ng maling impormasyon o konteksto.
7. Inihihiwalay ang pagbibigay ng datos at komentaryo sa mga patalastas at
hindi magblog sa paraang hindi makita ang kaibahan ng dalawa.
BAWASAN ANG PINSALA
Ang mga etikal na blogger ay nagbibigay-galang sa mga taong pinagkukunan
ng impormasyon. Ang mga blogger ay dapat na:
1. Magpakita ng pag-iintindi sa mga taong maaaring sobrang maapektuhan
ng anumang nilalaman ng isang weblog . Gumamit ng espesyal na
sensibilidad kung tinatalakay ang mga isyung may kinalaman sa mga bata
o kumukuha ng impormasyon mula sa mga taong walang karanasan;
2. Maging sensitibo kung humihiling ng panayam o kumukuha ng larawan
ng mga taong apektado ng trahedya o nagdadalamhati;
3. Kinikilalang pangangalap o pag-uulat ng impormasyon ay maaaring
magresulta sa pinsala o pagkabalisa. Ang pagkuha ng impormasyon ay
hindi lisensya para maging arogante;
4. Kinikilala na ang mga pribadong indibidwal ay may mas malaking
karapatang huwag magbigay ng impormasyon tungkol sa kanila kumpara
sa mga opisyal ng gobyerno o iba pang nagnanais ng kapangyarihan,
impluwensya , o atensyon . Tanging ang malaking pangangailangan ng
publiko para sa impormasyon ang nagbibigay-dahilan para
panghimasukan ang pribadong buhay ng isang tao;
MAGKAROON NG PANANAGUTAN
Ang mga blogger ay dapat na:
1. Aminin ang anumang kamalian at mabilis na iwasto ang mga ito.
2. Ipaliwanag ang misyon ng bawat weblog at hikayatin ang publiko sa
palitan ng kuro-kuro hinggil sa nilalaman nito at asal ng mga blogger;
3. Ibunyag ang mga nagtutunggaling interes, pagiging miyembro ng
anumang organisasyon, mga aktibidad, at personal na adyenda;
4. Hindi pinapaboran ang mga naglalagay ng patalastas sa blog at iba pang
grupo at nilalabanan ang anumang pamimilit na baguhin ang nilalaman
ng blog para maging pabor sa kanila. Pero kung sakaling gagawin ito,
ibunyag ito nang buo sa mga mambabasa.
5. Maging maingat sa mga taong nais magbigay ng impormasyong kapalit
ng ilang pabor. Kung tatanggapin ang kanilang impormasyon, kailangang
ilahad ang mga nasabing pabor.
6. Ilantad ang mga hindi etikal na gawi ng iba pang blogger; at
7. Sumusunod sa parehong mataas na pamantayang itinatakda para sa iba.