Panayam - Ang pag-uusap ng dalawang tao
STUDY NOTES 1
Ang wika ay isang mahalagang bahagi ng
pambansang kultura. Ito ay naglalarawan ng
identidad ng isang bansa at nagpapahayag
ng mga damdamin at kaisipan ng
mamamayan.
Mga Bahagi ng Panayam
 Tagapagsalita Ang nagbibigay ng
impormasyon o nagpapahayag ng
kanyang opinyon.
 Tagatanggap Ang nag-iinterview,
nagtatanong ng mga katanungan
upang makuha ang mga
kinakailangang impormasyon.
Mahalagang Bahagi ng Wika sa Panayam
 Prononasyon - Tamang pagbigkas ng
mga salita.
 Bokabularyo - Paggamit ng mga
wastong salita at kaugalian sa
pagsasalita.
 Tono at Damdamin - Paggamit ng
tono at damdamin ayon sa konteksto
ng panayam.
Ulat/Balita - ito ay mga pangyayari sa
lipunan at sa mga taong nabibilang sa
nasabing lipunan.
Katangian ng Balita
1. Agad na isinusulat ang mga
nakuhang tala kaugnay ng
pangyayari.
2. Binibigyang-halaga ang
mahahalagang punto sa balita.
3. Kailangang tama ang mga pangalan
ng mga taong ibinabalita, maging
ang mga pangyayari at petsa nito.
4. Hindi naglalaman ng mga kuro-kuro.
5. Inilalahad ito nang parehas, walang
pinapanigan, at malinaw.
o higit pa para sa isang tiyak na usapin.
Tinatawag din na primary source. Madalas
itong isagawa kung nais na matukoy ang
mas malalim na impormasyon tungkol sa
partikular na bagay, pangyayari, atbp.
Ang "Wika sa Panayam at Balita sa Radyo
at Telebisyon" ay isang kahalagahang
kasangkapan para sa mga nagnanais na
umunlad sa larangan ng komunikasyong
medya. Ang kanyang komprehensibong
nilalaman at praktikal na mga pagsasanay ay
nagbibigay daan sa masusing pag-aaral at
pagpapahusay ng kasanayang wika sa
konteksto ng radyo at telebisyon.
STUDY NOTES 2
Social Media ang tawag sa kinahihiligan
natin sa internet. Sapagkat dito may mga
aplikasyon na maaari mong magamit kung
gusto mong malaman ng mga tao ang
nangyayari sa iyo, katulad na lamang ng
Facebook o FB.
Mga Social Media
 Twitter - Kung hanap mo naman ay
balita sa mga taong sinusubaybayan
mo.
 YouTube - Kung ang nais mo
naman ay makapag-upload ka ng
video.
 Blogs - ang mga artikulo para sa
isang paksa na ang pokus ay
mistulang diary.

 Ano nga ba ang pinagkaiba ng
Blog at Vlog?
 Ang Blog ay “content” na naisusulat
sa loob ng isang website, at
ginagawa ng mga tao upang
maipahayag ang kanilang damdamin
o kaya mag pa labas ng opinyon
tungkol sa isang bagay.
 Ang Vlog naman ay katulad din ng
isang blog. Ang pinagkaiba lamang
nila ay ang plataporma at paraan na
kung saan ito ipinapakita sa publiko.
Sa halip na pa sulat, ang vlog ay
naglalaman ng mga video na
nilalagay sa mga video streaming
website katulad ng YouTube at
Facebook.
 Skype, Viber at Messenger - Kung
agarang libreng tawag.
Skype - para sa pagbibigay ng
serbisyong video chat at pagtatawag galing
sa mga kompyuter, tablet, at kagamitang
hinahawak sa pamamagitan ng internet.
Viber - ay isang calling at
messaging app na nagkokonekta sa lahat ng
mga tao sa mundo. Pwedeng magsend ng
messages, voice call or video message,
pwede ring magvoice call, video call at
marami pang iba. Parang messenger lang
rin ito.
Messenger - upang
makapagbigay nang mensahe sa kausap nito,
ito rin ay bersyon nang Facebook upang
maging madali ang pag uusap nang bawat
isa.
Kumusta na kaya ang paggamit ng Wika
sa Social Media?
 Bagama’t may magandang bagay
itong naidudulot sa atin, hindi lahat
ng impormasyon ay madaling
makuha lalo na kung ito ay nakasulat
sa wikang Filipino. Tulad din sa text,
may code switching na nagaganap o
pagpapalit-palit na paggamit ng
wikang Ingles at Filipino.
 Lahat ng saloobin natin ay
ipinahahayag sa anomang paraan na
ating nais, pati ang mga taong
nagkokomento rito na minsan pa ay
nagkakaroon tayo ng muling pagbasa
rito at naitatama kung ito ay mali.
Hahayaan ka na gumamit ng mga
pohz, khumusta, eklabu, chenelin,
lodi, petmalu, sml, idk, lol at
marami pang pagpapaikli ng mga
salita.
 Ang pahayag na “Mahal kita” ay
isusulat sa Ingles na I love you
sapagkat ito ay mas naiintindihan
nang nakararami sa mundo ng social
media o kung minsan ay nagiging
ILY na lamang o larawan ng puso.
 Mga ibang halimbawa:
 BRB (Be right back)
 TYT (Take your time)
 WDYM (What do you mean?)
  IDK (I don’t know)
 TTYL (Talk to you later)
 OTW (On the way)
 OMG (Oh my God!)
 Ganyan kabilis ang takbo ng mga
salita sa mga kinagigiliwan nating
social media accounts.
Paano ba tayo makasasabay sa bilis nito?
 Maaari natin itong simulan sa
pamamagitan ng paglalagay sa
internet ng mga wikang Filipinong
diksyunaryo, mga akdang
pampanitikan, mga rebyu ng
pelikulang Filipino at patuloy na
paggawa ng blogs na nasusulat sa
ating wika.
 Ang kailangan ay magkaisa tayo na
gamitin ito nang maayos sa lahat ng
pagkakataon at magtulungan na
mapalaganap ito sa mundo ng
Internet.
 STUDY NOTES 3
Pelikula
 kilala rin bilang isang sine at
pinilakang-tabing ay isang larangan.
 isang anyo ng sining o bilang bahagi
ng industriya ng libangan.
Dulang Pilipino
 hango sa salitang Griyego na "drama" na
nangangahulugang gawin o kilos.
 ay nakapagbigay aliw.
Ang Dula Sa Kasalukuyang Panahon
 hango sa salitang Griyego na "drama" na
nangangahulugang gawin o kilos.
 ay nakapagbigay aliw.
 Ang mga Dulang Pilipino ay maaaring
magkaruon ng iba't ibang tema, gaya ng pag-
ibig, kahirapan, politika, at kasaysayan ng
bansa.
Sitwasyong Pangwika sa Pelikula
 dalawampung nangungunang pelikulang
ipinalabas noong 2014.
 Lima sa mga ito ang lokal na tinatampukan
din ng mga lokal na artista. Iyon nga lang,
Ingles ang karaniwang pamagat ng mga
pelikulang Pilipino tulad ng "One More
Chance, Starting Over Again, It Takes A Man
and A Woman, Bride for Rent, You're My
Boss, You're Still the One, at iba pa.
 Wikang ginagamit ay Filipino, Taglish, at iba
pang barayti ng wika.
Sitwasyong Pangwika sa Larangan ng
Edukasyon, Pamahalaan, at Kalakalan
STUDY NOTES 4
SITWASYONG PANGWIKA SA
EDUKASYON
Executive Order 210 – nilagdaan at
ipinagtupad ito sa taong 2003 ni dating
Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo. Ito
ay may pangkalahatang layunin na palakasin
ang pagtuturo at pagkatuto gamit ang
wikang Ingles sa batayang edukasyon sa
Pilipinas.
Sa bagong kurikulum na nilagdaan ni dating
Pangulong Benigno C. Aquino III, ang
mother tongue o unang wika ng mga mag-
aaral ay naging opisyal na wikang panturo
mula Kindergarten hanggang Grade 3 sa
mga paaralang pampubliko at pribado man
--- Mother Tongue-Based Multi-Lingual
Education (MTB-MLE).
Binigyang-diin ni dating Kalihim Armin
Luistro na ang paggamit ng wikang
ginagamit din sa tahanan sa mga unang
baitang ng pag-aaral ay makatutulong upang
mapaunlad ang wika at kaisipan ng mga
mag-aaral. Makapagpapatibay din sa
kanilang kamalayang sosyo-kultural
Dahil sa bagong kurikulum, binago rin ang
asignaturang itinatadhana ng CHED. Mula
sa dating 60 units na kurso sa General
Education Curriculum (GEC), ginawa
itong 36 units na lamang at inalis na rin ang
asignaturang Filipino sa kolehiyo.
SITWASYONG PANGWIKA SA
PAMAHALAAN
Blg. 335, s. 1988 – Ang Batas
Tagapagpaganap ay isa sa malaking
kontribusyon ni dating Pangulong Corazon
C. Aquino sa pagpapalaganap ng wikang
Filipino sa pamahalaan. Nakatulong ito
upang maging mas malawak ang paggamit
ng wika sa iba't ibang antas at sangay ng
pamahalaan.
Si dating Pangulong Benigno C. Aquino III
ay itinaguyod din ang pagpapahalaga sa
ating sariling wika sa pamamagitan ng
paggamit niya ng wikang Filipino sa
kanyang State of the Nation Address
(SONA).
Sa kasalukuyan, wikang Filipino na rin ang
ginagamit sa mga opisyal na pagdinig sa
pamahalaan subalit may mga pagkakataon
na gumagamit ng code switching ang mga
nanunungkulan sa gobyerno lalo na kapag
teknikal ang mga salita o sadyang walang
mahanap na katumbas nito sa Filipino.
SITWASYONG PANGWIKA SA
KALAKALAN
 Isa sa epekto ng kalakalan sa wikang
Filipino ay ang paggamit sa tatak ng
isang pangunahing produkto bilang
generic name nito na nagdudulot ng
kalituhan sa mga mamimili at
nagtitinda.
 Umusbong sa bansa ang call center
na nagbigay ng bagong trabaho para
sa mga Pilipino. Ingles ang wikang
ginagamit ng mga call center agent
bagamat nakabase sa Pilipinas
sapagkat dayuhan ang mga kliyente
na kanilang binibigyan ng serbisyo
 Sa mga tanggapan ng malalaking
kumpanya na tinatawag na
multinational companies wikang
Ingles din ang higit na ginagamit.
Maging ang mga inilalabas na
memo, kontratang pinapipirmahan at
mga liham-pangangalakal ay
nakasulat sa wikang Ingles
Anyo ng Wika
-"Wika" ang lahat ng mga ito kung
gagamitin ang malawakan na kahulugan
ng wika. Sa ilang pagkakataon, tinatawag
ding dila (piguratibo), salita, diyalekto , o
lingo (sariling wika ng isang grupo) ang
wika
Kategorya ng Paggamit ng Wika
 Ang dalawang kategorya ng paggamit
ng wika ay PORMAL at
IMPORMAL o DI PORMAL
Pormal
  Ang pormal ay ang mga salitang
istandard, karaniwan, o pamantayan
dahil kinikilala, tinatanggap at
ginagamit ng higit na nakararami lalo
na mga nakapagaral ng wika.
Ginagamit ito sa mga usapang
pormal.
1.Pambansa o karaniwan - mga
karaniwang salitang ginagamit sa mga aklat
pangwika o pambalarila sa mga paaralan,
gayundin sa pamahalaan.
2. Pampanitikan o panretorika - mga
salitang ginagamit sa mga akdang
pampanitikan, karaniwang matatayog,
malalalim, makulay, at masining.
IMPORMAL o DI PORMAL
-Ang impormal o di-pormal ay mga
salitang karaniwang palasak at
madalas gamitin sa pang-araw-araw
na pakikipagusap.
1. Lalawiganin - mga bokabularyong
diyalektal. Gamitin ito sa mga partikular
na pook o lalawigan lamang.
2. Balbal - mga salitang nahango lamang
sa pagbabago o pag-usod ng panahon,
mga salitang nabuklat sa lansangan.
3. Kolokyal- mga salitang ginagamit sa
mga pagkakataong inpormal. Ang
pagpapaikli ng isa, dalawa, o higit pang
salita ay mauuri rin sa antas na ito.
Halimbawa: Mayroon-meron , ayaw ko-
ayoko, nasaan-nasa
STUDY NOTES 5
Sitwasyong Pangwika sa
Panahon ng Modernisasyon
Mayroon naman na ang dati nating wika ay
napapalitan lamang ng ilang salita o
nadadagdagan ng ilang titik.
Nalalaro ito at napapaunlad ngunit mayroon
din namang mga salita na hindi na rin alam
ng ating kabataan sapagkat ito ay hindi na
nagagamit pa
Hindi nawawala, nalilimutan lamang
gamitin.
Komunikasyon ang pangunahing salik
upang mapaunlad ang ating wika.
Ngunit sa pagsulpot ng mga cellphone at
mabilis na pag-upgrade nito, mabilis din ang
pagkawala ng personal na interaksyon sa
mga tao. Umaasa na lamang sa nauuso at
"trending" sa ating lipunan.
TELEBISYON, RADYO, AT
PAHAYAGAN
 Dito ipinagbabalita ng mga
"trending" kaya napakabilis nitong
kumalat na akala mo ay isang
epidemya.
 Ito rin ay ginagamit para makahabol
sa mabilis na pagbabago.
Halimbawa: Gay Lingo
 Ito ay hindi lamang ang mga bakla
ang gumagamit, mapababae o lalaki
man, bata o matanda, nakatapos ng
pag-aaral o hindi.
 May isang pagkakataon pa na kahit
sa loob ng senado ay nagkaroon ng
gay lingo war sa pagitan nina
Presidential Spokesman Edwin
Lacierda at tagapagsalita ni Vice
President Jejomar Binay na si Joey
Salgado na hindi umano magandang
 halimbawa sa mga kabataan at
nagpapakita ng hindi pagiging
propesyonal.
Nagpapatunay lamang ito na hindi nananatili
sa isang grupo ang salita at ito ay
tinatangkilik, mapapropesyonal man o hindi
kahit saanmang sektor ng lipunan.
Sa kabuuan, malaki ang impluwensya ng
social at mass media sa ating wika. Hindi
man ito nakasasama ngunit huwag sana na
ipagsawalang bahala na tayo ay may wikang
pambansa na ginagamit nang wasto sa mga
pagkakataong kailangan natin.
STUDY NOTES 6
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika
at Kulturang Pilipino (Rehistro at
Barayti)
Ang wika ay bahagi ng kultura at
kasaysayan ng bawat lugar. Ito rin ay
simbolismo tungo sa pagkakakilanlan ng
bawat indibidwal. Sa pamamagitan ng wika
ay nailalabas o naipapahayag natin ating
mga emosyon at saloobin, masaya man o
malungkot. Ginagawa natin ito sa
pamamaraan ng pagsususlat,
pakikipagtalastasan, at iba pa.
Ang ating wika ay may iba’t ibang barayti.
Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng
Lipunan na ating ginagalawan, heograpiya,
antas ng edukasyon, okupasyon, edad at
kasarian, at uri ng pangkat-etniko na ating
kinabibilangan. Dahil sa pagkakaroon ng
Heterogeneous na wika, tayo ay
nagkakaroon ng iba’t ibang baryasyon nito,
at dito nag-ugat ang mga barayti ng wika,
ayon sa pagkakaiba ng mga indibidwal.
Dayalekto – Ito ang salitang gamit ng mga
tao ayon sa partikular na rehiyon o lalawigan
na kanilang kinabibilangan.
Halimbawa:
Tagalog = Bakit?
Batangas = Bakit ga?
Bataan = Baki ah?
Ilocos = Bakit ngay?
Pangasinan = Bakit ei?
Idyolek – May sariling estilo ng
pamamahyag at pananalita na naiiba sa
bawat isa. Pagkakaroon ng personal na
paggamit ng wika na nagsisilbing
simbolismo o tatak ng kanilang pagkatao.
Halimbawa:
“Kabayan” – Noli De Castro
“Magandang Gabi, Bayan!” – Mike
Enriquez
“To the highest level na talaga to!” – Ruffa
Mae Quinto
Sosyolek – Minsan ay tinatawag na
“sosyalek”. Ito ay pansamantalang barayti
lamang at ginagamit ng isang partikular na
grupo. Ang mga salitang ito ay may
kinalaman sa katayuang sosyo ekonomiko at
kasarian ng idibidwal.
Halimbawa:
Repapips, ala na ako datung eh! (Pare, wala
na akong pera!)
My God It’s so mainit naman dito (Naku,
ang init naman dito)
Let’s make kain na! (Kumain na tayo!)
Etnolek – Isang uri ng barayti ng wika na
nadebelop mula sa salita ng mga
etnolonggwistang grupo.
Halimbawa:
Vakul – Pantakip ng mga Ivatan sa kanilang
ulo tuwing panahon ng tag-init at tag-ulan.
Bulanim – salitang naglalarawan sa
pagkahugis buo ng buwan.
Laylaydek Sika – Salitang “iniirog kita” ng
mga grupo ng Kankanaey ng Mountain
Province.
Register – Minsan sinusulat na “rejister” at
ito ay barayti ng wikang espesyalisadong
ginagamit ng isang partikular na domeyn. Ito
ay may tatlong uri ng dimensyon.
Natutukoy ang iba’t ibang register at barayti
ng wika sa mga terminong may kaugnayan
sa mga tarabaho o iba’t ibang hanapbuhay o
larangan.
Halimbawa:
Abogado o taong nagtatrabaho sa korte ay
maipakikilala ng mga sumusunod na jargon:
exhibit, suspect, appeal, court, justice
complainant, atbp.
Guro o mga taong konektado sa edukasyon
ay maipakikilala ng mga salitang lesson
plan, curriculum, test, textbook, atbp.
Ang mga jargon sa disiplinang
Accountancy: account, debit, balance,
credit, net income, gross income, atbp.
Ayon kay Marietta Alagad-Abad, ang
barayti ng wika ay tumutukoy sa uri o klase
ng wikang ginagamit sa isang partikular na
teksto o diskors. Nakikita mo ang kaibahan
ng isang teksto sa isa pang teksto dahil sa uri
o barayti ng wikang nasabing teksto.
Ang uri ng teksto ay dumepende sa uri o
barayti ng wikang ginagamit sa teksto.
Mga uri ng teksto:
Wika at tekstong panghumanidades – Ito
ay gumagamit ng wikang masining.
Wika at tekstong pang-agham – Ito ay
gumagamit ng wikang sayantipik.
Wika at tekstong pang-agham panlipunan
– Ito ay gumagamit ng wikang pansosyal.
Ang barayti ng wika ay naaayon din sa
antas nito kaya mayroon tayong wikang
Pambansa, wikang opisyal, wikang
lalawiganin, wikang kolokyal o karaniwan,
at wikang islang o balbal.
Ang wika ay maaari ring uriin ayon sa
propesyon o disiplina tulad ng wikang
medical, wikang pambisnis, wikang
akademik, at wikang teknikal. Maaaring
makilala ang barayti ng wika ayon sa mga
institusyong gumagamit nito tulad ng
wikang pampaaralan, wikang pansimbahan,
wikang pampamahalaan, atbp. Sa ngayon,
mayroon ding tinatawag na wika ng beki at
wika ng lasing.
STUDY NOTES 7
Pagsusuri ng mga Teksto Gamit ang
Social Media
-Sa kasalukuyan, ang social media ay
gumaganap ng isang
mahalagang papel sa pagtulong sa mga
indibidwal, partikular
na sa mga mag-aaral, na magkaroon ng
karagdagang
kaalaman. Ito ay nagsisilbing mahalagang
mapagkukunan ng
impormasyon para sa pag-aaral. Malaki ang
pakinabang ng
social media sa mga tao sa pamamagitan ng
pagpapadali ng
komunikasyon sa mga kaibigan at mahal sa
buhay, maging sa
mga nasa malayo.
Halimbawa:
1. Pagpapaikli at pagkakaltas ng mga salita
sa text
Always a Pleasure- AAP
God Bless You- GBU
2. Paghahalo ng Ingles at Filipino
d2 na me MuZtaH
Wr u na?
3. Paghahalo-halo ng numero at malalaki at
maliliit na titik
aQcKuHh iT2h
iMiszqcKyuH
Epekto ng Teknolohiya sa Wika
-Sa pagpatuloy na pag-unlad ng
makabagong panahon ay ang pag-uso ng
paggamit ng pinaikling salita.
Halimbawa:
“ansaveh” napinaikli ng salitang “Anong
masasabi mo roon?”
-Sa pag-unlad ng ating bansa at pagbabago
ng panahon, nagbabago na rin
ang
ating sariling wika; ito ay marahil sa iba’t
ibang uri ng pakikipagtalastasan
gamit
ang makabagong teknolohiya. Talamak din
ang paggamit ng akronim sa
social media
kung saan nagrerepresenta ang isang letra ng
isang salita.
Masamang Epekto ng Teknolohiya sa Wika
-Ang mga tao ngayon ay may katapangan na
makipag-usap sa isa't isa,
kahit na sa pamamagitan ng pisikal na
pakikipag-ugnayan lamang. Bukod
pa rito, nagkaroon ng negatibong epekto ang
teknolohiya sa ating wika
habang inuuna ng mga tao ang iba't ibang
pananaw, na posibleng
maimpluwensyahan ng social media. Higit
pa rito, ang paggamit ng
makabagong teknolohiya ay nagdulot ng
kawalan ng atensyon sa mga
kabahayan dahil sa patuloy na paggamit ng
mga gadget sa kanilang
pang-araw-araw na gawain.
STUDY NOTES G8
“Wika sa Konteksto ng Radyo at
Telebisyon”
Sa makabagong henerasyon, mababatid
natin ang mga epekto ng makabagong
teknolohiya sa ating wika at kultura. Dahil
sa malikhaing pag-iisip at pananaliksik,
nakatutuluklas ang mga tao ng bagong mga
kaaalaman tungkol sa teknolohiya tulad ng
“social media.”
ANG PAG-USBONG NG WIKANG
FILIPINO SA KASALUKUYANG
PANAHON
Ang wika ay nagbabago sa kadahilanang
ang kinagisnang wika ng mga tao sa
panahon ngayon ay nakaayon sa moderno at
makabagong panahon. Bawat panahon at
pagkakataon ay nagagamit at napapaunlad
ng wikang Filipino.
PINA-USONG LENGUWAHE:
 1. JEJEMON impormasyon na inihahatid sa mga
 “3ow Po3h anOH po3h gwa U?” tagapakinig.
(hello po, ano po gawa mo?)
 HeLouwH!
 QamuxZta?  Minsan nama’y nagiging
kontrobersiyal ito kapag mali-mali ang
mga pahayag at pangungusap na
2. GAY LINGO ginagamit.
 Walang Julanis Morisette
(walang ulan) PAG-USBONG NG MAKABAGONG
 Haggardo versoza (pagod at HENERASYON
hagard)
 Sa pag-usbong ng makabagong
Pero kung papansinin natin ang mga henerasyon ay marami na ring
kabataan ngayon ay mas tinatangkilik nila pagbabago sa pamumuhay ng mga
ang sikat na sikat na mga salita ngayon na Pilipino.
alam na alam nila. In na in (na be-belong)
sila kapag ito ang kanilang ginagamit sa
 Naging madali sa atin ang makasagap ng
pakikipag-usap para makasabay sa uso.
impormasyon sa pamamagitan ng mga
Sikat na mga salita sa kasalukuyan: social networking site, text message,
mass media, newspaper, at marami pang
 uwu iba.
 forda
 slay
 korek!  Halimbawa:
 sheesh  impormasyon sa kalamidad,
 daserv karahasan atbp.

 Sa panahon ngayon, kung ano ang
trending ay siya namang tatangkilikin at
pagpipiyestahan ng mga tao.
 Sa broadcasting ay mas kapani-
paniwala ang paggamit ng mga salita sa
pagbabalita kung ito’y binibigyan ng
buhay ng mga tagapagdaloy at
tagapagtaguyod ng programa;
 Dahil nga sa laganap na ang iba’t ibang
uri ng media, mabilis tayong
magkaroon ng komunikasyon sa ibang
tao sa loob at labas ng bansa.
 Nagiging kapani-paniwala ang
pamamahayag na ginagamit sa balita
sa radyo at telebisyon kung maayos din
ang paraan ng pagkakagamit nito.

 sa pagbabalita rin sa radyo ay

kinakailangang maging maingat sa
paggamit ng mga salita sapagkat
nakasalalay sa pagbibitaw ng mga ito
ang mas kapani-paniwalang