Aralin 1:

Wika sa Panayam at Balita sa Radyo at Telebisyon

 Ang wika ay lumilinang sa kultura at ang kaugnayan ng kultura sa taong gumagamit ng wika. Dito
masusukat ang kasanayan ng isang tao sa paggamit ng wika na naaayon sa kanyang kultura na
pinapanday naman sa edukasyong kanyang natamo.
 Sa kasalukuyang henerasyon, malaki na ang ipinagbago ng kaisipan ng mga mamamayan
kasabay nito ang pagbabago sa ating wika na siyang ipinalaganap na rin ng media, ang radyo at
telebisyon. Naganap ang pagbabago sa wika sa iba’t ibang sitwasyon, sa bawat larangan at
disiplina. Ating tunguhin at alamin ang mga pagbabagong kaugnay sa mga sitwasyong pangwika.
Tuklasin

Naging kakabit na ng mga Pilipino ang pag-upo sa harap ng telebisyon upang makapanood ng
balita at matunghayan ang mga sinusubaybayan at paboritong programa sa telebisyon gayundin
sa pakikinig sa radyo at pagbasa ng mga balita sa pahayagan.

Hindi lamang naaapektuhan nito ang pang-araw-araw na pamumuhay ng tao lagpas pa rito na
mas pangunahing katuwang ng mass media ang wikang ginagamit sa loob nito. Dahil dito mas
nagiging lantaran ang wikang ginagamit sa mga tao kung kaya’t lumalabas na may mahalagang
tungkulin ang wika sa larangang ito bukod pa sa lantad ang paggamit ng wikang Filipino sa mga
pampublikong istasyon. (mula sa Kanlungan Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino ni Estrella L. Pena, et al.)

Tinatawag ding ulat ang balita. Ito ay mga pangyayari sa lipunan at sa mga taong nabibilang sa
nasabing lipunan.
Para masabing balita, dapat na isinusulat agad ang mga nakuhang tala kaugnay ng pangyayari.

Binibigyang halaga sa Pagsulat ng Balita (Magdalena O. Jocson)

1. Mahahalagang punto sa balita. Kailangang tama ang mga sumusunod
a. pangalan ng mga taong ibinabalita
b. pangyayari
c. petsa
2. Ang balita ay hindi naglalaman ng mga kuro-kuro.
3. Inilalahad ito ng parehas, walang pinapanigan, at malinaw.

Maaari namang kumuha ng impormasyon sa panayam, ang pag-uusap ng dalawang tao o higit
pa para sa isang tiyak na usapin. Ito ang pagbibigay ng mga kaalaman ng kinakapanayam o ng
taong tinatanong tungkol sa usapin na gumagamit ng mga angkop na wika batay sa kung ano
ang pinag-uusapan.
Tinatawag din itong primary source at madalas itong isagawa kung nais na matukoy ang mas
malalim na impormasyon tungkol sa partikular na bagay, pangyayari, atbp.

Aralin 2:
Wika sa Social media

SOCIAL MEDIA
◦ Social Media ang tawag sa kinahihiligan natin sa internet. Sapagkat dito may mga aplikasyon na
maaari mong magamit.
◦ Kung gusto mong malaman ng mga tao ang nangyayari sa iyo, sa Facebook o FB mababasa
◦ Kung hanap mo naman ay balita sa mga taong sinusubaybayan mo, sa Twitter ka naman
magpunta.
◦ Kung ang nais mo naman ay makapag-upload ka ng video, sa YouTube ka naman magtungo.
◦ Matutunghayan sa mga Blogs mo ang mga artikulo para sa isang paksa na ang pokus ay
mistulang diary.
◦ Kung agarang libreng tawag naman ay nariyan ang Skype, Viber at Messenger.
◦ Tinaguriang “Social Media Capital of the World”.
 ◦ Tumutukoy ito sa grupo ng internet-based applications na ginawa batay sa Web 2.0, na naging
posible na ang pagkontrol at kontribusyon ng mga gumagamit ng internet sa nilalaman ng iba’t
ibang social media sites.
◦ Naging pamamaraan ito ng interaksyon sa pamamagitan ng mga tao dahil maaari na silang
magbahagi, magkomento at mag-edit ng iba’t ibang impormasyon sa isang virtual na komunidad.
◦ Ang pagsikat ng social media ay naging daan sa pag-unlad ng web publishing tools na
tumatanggap ng ambag mula sa iba’t ibang gumagamit nito na hindi naman propesyonal sa
larangan ng kompyuter.
◦ Maaari nang maging lundayan ng diskurso ang iba’t ibang social media sites gaya ng Facebook,
Twitter, Instagram, Foursquare, Tinder at iba pa.
◦ Ingles ang wika sa internet, ngunit dahil sa paglaganap ng web publishing tools, iba’t ibang wika
na rin ang nakapasok sa mundo ng cyberspace.
◦ Pilipino ang pinakaaktibo sa larangang ito kaya di naiiwasan ang paglaganap ng paggamit ng
wikang Filipino sa internet.

Mga Suliraning kinahaharap ng Wikang Filipino sa Internet

Iresponsable at mali-maling paggamit ng wika sa konteksto ng instant at madaliang

komunikasyon sa internet.
a. Code switching o (pagpapalit-palit ng wika Ingles at Filipino)
b.Maling pagpapaikli at pagsasama-sama ng mga salita

INTERNET

◦ Marami nang website ang napagkukunan ng mga impormasyon sa wikang Filipino subalit
nanatiling Ingles pa rin ang pangunahing wika nito.
◦ Napakalawak at napakarami ng mga taong konektado sa Internet na umaabot sa mahigit 3 bilyon
sa buong mundo.
◦ Sa Pilipinas, nasa 39.470 milyong katao ang konektado sa Internet sa taong 2015.

Mga Babasahin at impormasyong nasusulat sa wikang Filipino sa Internet

1. Dokumentong pampamahalaan
a. Saligang Batas
b. Kautusang pampamahalaan mula sa iba’t ibang kagawaran at kawanihan
c. Impormasyon sa iba’t ibang sangay ng pamahalaan
2. Mga Akdang Pampanitikan
a. mga awiting nasusulat sa Filipino
b. lumang awiting – bayan
3. Mga resipi
4. Rebyu ng pelikulang Tagalog
5. Balita mula sa pahayagang online
6. Diksyunaryong Filipino
7. Impormasyong pangwika
8. Video ng mga broadcast
9. Samo’t saring sulatin sa Wikang Filipino (hal. Blog, komento)

Mga dapat tandaan sa pagsulat ng mga tekstong nagpapakita ng iba’t ibang sitwasyon sa paggamit ng
wika sa social media
1. Iwasan ang paggamit ng mga maling salita
2. Iwasan ang pagpapaikli at code switching
3. Gamitin ang wastong bantas at mga malalaki o maliit na letra sa angkop na salita
4. Iwasang makasakit ng damdamin ng kapwa.
5. Tiyaking tama ang wikang Filipino sa pagbuo ng teksto
6. Isaalang-alang ang katayuan ng padadalhan ng mensahe sa kabuuan ng talastasan
7. Gawing instrumento ang social media sa paghahatid ng tamang impormasyon at mensahe.