Mocarstwa regionalne

1. Mocarstwowość w XXI w.

a. fundamenty mocarstwowości

– terytorium

– liczba ludności

– dostęp do surowców

– kontrola nad szlakami komunikacyjnymi i handlowymi

– potencjał gospodarczy

– potencjał militarny

b. status supermocarstwa posiadają Stany Zjednoczone

c. międzynarodowa pozycja Rosji charakteryzuje się chwiejnością

d. rangę mocarstw ponadregionalnych osiągają:

– Chiny

– Indie

e. do rangi mocarstwa ponadregionalnych pretendują m.in.:

– Brazylia

– Kanada

– Republika Południowej Afryki

– Egipt
– Wielka Brytania

– Turcja

– Izrael

– Arabia Saudyjska

e. grupa BRICS:

– Brazylia

– Rosja

– Indie

– Chiny

– Republika Południowej Afryki

2. Chińska Republika Ludowa (ChRL)

a. dzieje chińskiej mocarstwowości

– w pierwszej połowie XV w. flota chińska dotarła do Indii i wschodnich

wybrzeży Afryki

– drugi okres wzrostu potęgi nastąpił w XVII w. – początek panowania

dynastii Qing

– w XIX w. Chiny przegrały rywalizację z europejskimi krajami rozwiniętego

kapitalizmu

b. Chińska Republika Ludowa

– została proklamowana jako państwo komunistyczne przez MAO

ZEDONGA

– kluczową rolę w państwie odgrywa Komunistyczna Partia Chin – RZĄDY

AUTORYTARNE
– obecnie jest największym państwem komunistycznym

– mimo komunistycznego ustroju politycznego w Chinach panuje

gospodarka rynkowa

– obecnie Chiny dysponują nowoczesną TECHNOLOGIĄ są największym

EKSPORTEREM towarów

– od 1964 r. Chiny dysponują bronią nuklearną

– ChRL ludwa dąży do dominacji na Morzu Południowochińskim i

podporządkowania sobie Tajwanu

3. Republika Indii

a. Indie posiadały status mocarstwa do XVII wieku

b. od drugiej połowy XVIII w. do 1947 r. Indie wchodziły w skład imperium

brytyjskiego

c. Indie odzyskały niepodległość w 1947 r.

d. konflikt indyjsko-pakistański o Kaszmir

e. Indie dążą do dominacji w Azji Południowo-Wschodniej i na Oceanie

Indyjskim

f. od 1974 r. posiadają broń nuklearną

g. siłą gospodarki indyjskiej jest rozwinięty rynek wewnętrzny oraz

nowoczesne gałęzie gospodarki

4. Federacja Rosyjska

a. Rosja wiąże swoją tożsamość z Rusią Kijowską

b. buowa imperium

– „zbieranie ziem ruskich” po upadku imperium mongolskiego

– podbój Syberii (XV-XX w.)

– podboje cara PIOTRA I WIELKIEGO w XVIII w.

– rozbiory Polski za KATARZYNY II

– zwycięstwo nad NAPOLEONEM w 1812-1813 r.

– obalenie caratu i utworzenie komunistycznego ZWIĄZKU

SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH (ZSRR)

– Zwycięstwo nad III Rzeszą

– po II wojnie światowej ZSRR stał się światowym mocarstwem

Układ Warszawski

Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)

od 1949 r. ZSRR posiada broń nuklearną

c. rozpad ZSRR i Układu Warszawskiego (1991 r.)

d. działania Rosji na rzecz odzyskania pozycji mocarstwowej

– utworzenie Wspólnoty Niepodległych Państw – 1991 r.

– utworzenie Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej – 2000 r.

– utworzenie Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym – 2002 r.

e. pod rządami Władimira Putina Rosja dąży do odtworzenia rosyjskiej

strefy wpływów

– utrzymywanie baz wojskowych w niektórych dawnych republikach

sowieckich

– agresywne działania przeciwko Gruzji

– agresja przeciw Ukrainie

– dążenie do uzależnienia Europy od rosyjskich dostaw surowców

energetycznych
5. Federacyjna Republika Brazylii

a. w XIX w. Brazylia uniezależniła się od Portugalii (1822 r.)

b. ludność Brazylii charakteryzuje się wielokulturowością

c. podstawą rodzącej się potęgi Brazylii są bogactwa naturalne

d. w 1994 r. Brazylia i Argentyna, Paragwaj i Urugwaj utworzyły

MERCOSUR – Wspólny Rynek Południa (unia celna)