Rewolucja październikowa

w Rosji jako zapowiedź

"stulecia kolektywizmu i
totalitaryzmu"

W nocy z 6/7 listopada 1917 r.

Wg. kalendarza juliańskiego
24/25 października 1917r.

Źródło: https://bi.im-g.pl/im/20/8e/15/z22604576IH,Rewolucja-Pazdziernikowa.jpg
Geneza rewolucji
• 1898 r. Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (SDPRR)
cel: obalenie rządów burżuazji na rzecz socjalizmu
• Na II zjeździe SDPRR, w lipcu 1903 roku w Brukseli partia podzieliła się na dwie opozycyjne frakcje
• Powód: postulat Lenina o ograniczeniu członkostwa tylko dla ludzi, którzy działają w jednej z partyjnych
organizacji,
- sprzeciw Julija Martowa, chciał przyjmowania do partii każdego, kto uznaje jej program i podporządkuje
się przywództwu
• w czasie jednego z głosowań frakcja Lenina uzyskała większość, zaczął on nazywać ją:
- „bolszewicką” (ros. bolszinstwo – większość),
• swoich przeciwników, pod przewodnictwem Martowa nazwał:
- „mienszewikami” (ros. menszinstwo – mniejszość).
 bolszewicy Włodzimierz
– radykalne hasła reform, dążyli do rewolucji, Lenin ( Владимир
która miała obalić carat i wprowadzić dyktaturę Ленин),
ploretariatu skupieni wokół właśc. Władimir Iljicz
Włodzimierza Lenina Uljanow

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/W
%C5%82odzimierz_Lenin#/media/
Plik:Vladimir_Lenin.jpg
 mienszewicy
– opowiadali się za stopniowym wprowadzeniem ustroju
socjalistycznego na drodze ewolucji
- uważali, że Rosja nie jest jeszcze gotowa na ustrój socjalistyczny,
z powodu bardzo małej liczebności rosyjskiej klasy robotniczej,
niezbędnej do utworzenia tego typu ustroju

Źródło: http://www.stalin.tv/grafika/martow.jpg

Julij Martow właść. Julij Osipowicz Cederbaum

 Wzrost nastrojów rewolucyjnych na
początku XX w.

Powody:
• Dążenie chłopów do uzyskania ziemi kosztem obszarników
• Autokratyczna władza cara Mikołaja II (autorytet podupadł
po klęsce na wojnie z Japonią, jak i w sposób nieudolnych
rządów podczas Wielkiej Wojny)
• Jesień 1916 r. konserwatyści i liberałowie odpowiedzieli się
za dymisją rządu oskarżyli ich o zdradę narodową (słabość
wewnętrzna Rosji, nieprzygotowanie na wojnę)

Źródło: https://historia.org.pl/2015/03/30/nowy-bog-czyli-lenin-i-propaganda/
 Poglądy Lenina

• uważał, że wojna pomiędzy narodami powinna

przekształcić się w wojnę między klasami, a karabiny
powinny skierować się przeciwko wyzyskiwaczom
• przekształcił pogląd socjaldemokratów wywodzący się od
Marksa i Engelsa który głosił, że chłopi (z wyjątkiem
bezrolnego ploretariatu wiejskiego) to "warstwa reakcyjna"
w przeciwieństwie do "postępowych" robotników"

• Lenin uznał, że chłopi są tymczasowym sojusznikiem robotników w dziele dokonania rewolucji należy im
obiecać na własność ziemię należącą do szlachty (tzw. ziemię obszarniczą), a po rewolucji odebrać im całą
ziemię (zdobytą na szlachcie, jak i posiadaną wcześniej) - na rzecz państwa i przekazać im ja pod uprawę
wyłącznie jako użytkownikom

Źródło: https://pl.depositphotos.com/stock-photos/marks-i-engels.html?qview=11867587
• Opowiedział się za „prawem do samostanowienia narodów” dla ludności
nierosyjskiej państwa carskiego na początku rewolucji
cel : uzyskanie poparcia w walce z ustrojem
po dokonanej rewolucji miało obowiązywać „proletariackie prawo do samostanowienia
narodów”

narody mają ponownie zostać zintegrowane z państwem rosyjskim przemocą

Rewolucja lutowa
18 luty 1917 r.
(kalendarz gregoriański 3 marzec)
• Trudna sytuacja społeczeństwa po ciężkiej
zimie
- brak żywności
- sparaliżowana kolej (brak dostaw opału)
- zamknięte fabryki
• Sprzeciw wobec absolutnej władzy cara
• Bunt robotników i odpowiadających się po
stronie ludu żołnierzy garnizonu w
Piotrogrodzie
- opanowali Twierdzę Pietropawłowską,
uwolnili więźniów
- zdobyli siedzibę Ochrany (carskiej policji
politycznej). opanowali zbrojownię i zabrali z
niej tysiące karabinów Źródło: https://img.stapravda.ru/!/f6/f4/dc/52/93/d3/6b/31/af/96/22/ae/bf/4e/3b/p75009-
1606738253-o.webp
 Tezy kwietniowe 4/17 kwietnia 1917r.

• Program polityczny Lenina ogłoszony w Piotrogrodzie

zakładał:
- przekształcenie rewolucji burżuazyjno-demokratycznej w socjalistyczną
- przejęcie władzy z rąk rządu tymczasowego przez rady delegatów
- zawarcie pokoju
- nacjonalizację ziemi
- wprowadzenie "kontroli robotniczej" nad produkcją i dystrybucją
• Doprowadził do przewrotu październikowego
Car Mikołaj II Romanow i
"Ty i Rosja to jedno"
caryca Aleksandra
Fiodorowna • Mikołaj II został carem w 1894 r.
• Człowiek słabego, chwiejnego charakteru
• Samowładztwo to obowiązek, który miał przekazać
swojemu następcy
• Skłonny do ustępstw na rzecz opozycji
• Niekorzystny wpływ żony namawiała go do sprzeciwu
wobec reform
• Nieudolne rządy podczas I wojny światowej
- od 1915 r. naczelny wódz (wyjechał ze stolicy)
• Był jako car pozbawiony zdolności wojskowych
- wojnę prowadzili generałowie, jednak wszystkie klęski
militarne obciążały jego konto

Źródło: https://img1.stylowi.pl/images/items/o/201308/stylowi_pl_fotografia_aleksandra-
fiodorowna-alicja-heska-cesarzowa-rosji_11208822.jpg
 Grigorij Jefimowicz Rasputin

• W Piotrogrodzie coraz większe wpływy Aleksandry

i syberyjskiego chłopa – Grigorija Rasputina
- tamował krwotoki chorego na hemofilię carewicza
Aleksego
- ważna rola na dworze
- alkoholik, człowiek rozpustny (kompromitacja
rodziny carskiej)
- caryca Aleksandra nie pozwoliła Mikołajowi II na
jego odesłanie
- 1916r. Spisek monarchistów - morderstwo mnicha

Źródło: https://www.flickr.com/photos/22155693@N04/28742109822
• Generałowie otaczający cara Mikołaja
II nakłonili go do abdykacji Koniec caratu
• Abdykuje nie na rzecz 13-letniego syna, Abdykacja 2 marca (15 luty) 1917 r.
lecz brata – księcia Michaiła Romanowa
• Nie przyjął korony (czekał na wyłonienie w
demokratycznych wyborach Zgromadzenia
Konstytucyjnego)
- Rosja pozostanie monarchią, czy republiką?
• Władzę przejął Rząd Tymczasowy
• Powstawały rady delegatów robotniczych,
żołnierskich i chłopskich
- największe znaczenie Rada Piotrogrodzka
- miała faktyczny wpływ na rządzenie Rosją
• Powstała dwuwładza

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piotrogrodzka_Rada_Delegat
%C3%B3w_Robotniczych_i_%C5%BBo%C5%82nierskich#/media/
Plik:1917petrogradsoviet_assembly.jpg
 Dowódca Piotrogrodzkiego
• Dni lipcowe Okręgu Wojskowego
- demonstracje inspirowane przez bolszewików
(stłumione przez wojsko)
- zdelegalizowanie partii bolszewickiej
- ujawnienie finansowania partii przez Niemców
- Lenin z obawy przed aresztowaniem ucieka do
Finlandii (przygotowania do przejęcia władzy)
• Wrzesień
- próba przewrotu wojskowego (gen. Ławr Korniłow)
- propaganda bolszewicka go udaremniła
- większość bolszewików w wyborach do
piotrogrodzkiej i moskiewskiej rady delegatów
- radykalizacja nastrojów społecznych: w szeregach
armii (tworzono tzw. rady żołnierskie)

Źródło: http://darling-floppy.blogspot.com/2017/03/syn-kozaka.html
Rewolucja październikowa
24/25 październik (6/7 listopada)
1917 roku

• Za obronę rewolucji odpowiadał:

Komitet Wojskowo-Rewolucyjny i bojówki bolszewickie
tzw. Gwardia Czerwona (licząca ok. 20 tys. ludzi)
- przekształcona po przewrocie w Armię Czerwoną
Lenin powrócił do Piotrogrodu kilka dni przed
przewrotem
- faktycznym dowódcą był Lew Trocki
• W nocy krążownik "Aurora" oddał strzał
- sygnał do rozpoczęcia rewolucji październikowej

Źródło: https://bi.im-g.pl/im/29/8e/15/z22604585IH,Rewolucja-Pazdziernikowa.jpg
• Czerwonogwardziści, marynarze i żołnierze zbuntowali się
przeciwko Rządowi Tymczasowemu
- zajęli główne punkty Piotrogrodu (centralę telefoniczną, pocztę,
dworce i mosty)
- ostrzał Pałacu Zimowego
- po sforsowaniu barykad w nocy z 7 na 8 listopada bolszewicy
zdobyli Pałac Zimowy
- aresztowano ministrów Rządu Tymczasowego (osadzeni w
Twierdzy Pietropawłowskiej)
Ø 7 listopada
II Zjazd Rad Delegatów Robotniczych w Piotrogrodzie
- proklamuje Rosję Republiką Radziecką
- powstanie nowego rządu (Rady Komisarzy Ludowych z Leninem
na czele)
- do Rady weszli działacze bolszewiccy: Trocki, Rykow, Łunaczarski
i Stalin

Źródło: https://bi.img.pl/im/1e/8e/15/
z22604574IH,Rewolucja-Pazdziernikowa.jpg
 Lew Dawidowicz Trocki właśc.
Lejba Dawidowicz Bronsztejn

• Akcja przebiegła bez żadnego oporu

• Większość żołnierzy odmówiła walki w obronie
Rządu Tymczasowego, zachowując bierność
• Rewolucja została praktycznie nie zauważona przez
ludność Piotrogrodu i przez prasę
• Trocki zanotował, że gdy rankiem 7 listopada
przeglądał ówczesne gazety nie znalazł w nich
informacji na temat rozpoczętego powstania
• 6 zabitych i 50 rannych

Źródło: https://d-art.ppstatic.pl/kadry/k/r/2/eb/81/515004e95d41a_o_large.jpg
 „Dekret o ziemi”
-przekazanie ziemi szlacheckiej wspólnotom chłopskim
- przejęcie postulatu eserowców (dotychczasowy program
rolny zakładał upaństwowienie ziemi)
Rząd „Dekret o pokoju”
bolszewicki - wycofanie Rosji z udziału w I wojnie światowej na zasadzie
„pokoju bez aneksji i kontrybucji”
Wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego
- odbyły się w terminie wyznaczonym przez Rząd
Tymczasowy
- były dla bolszewików niekorzystne
- pokazały w jakim stopniu byli oni reprezentantami
„robotników i chłopów”
- prawo głosu przysługiwało obywatelowi obojga płci od 20
roku życia
- odbyły się na całym terytorium ówczesnej Rosji z wyjątkiem
obszarów będących pod okupacją niemiecką
Wyniki: eserowcy zdobyli (40 proc.)
• bolszewicy (24 proc.)
• mienszewicy (2,6 proc.),
• lewicowi eserowcy (1 proc.)
• konstytucyjni demokraci (4,7 proc.)
• partie mniejszości narodowych łącznie 13,4 proc.

• Eserowcy przewidywali:
-przekształcenie Rosji w republikę demokratyczną
-dominowałaby klasa chłopska
- domagali się socjalizacji ziemi (tzn. przekazania decyzji o
sposobie jej użytkowania wspólnotom wiejskim i konfiskaty
ziemi obszarniczej

• Wiktor Czernow – główny ideolog

socjalistów-rewolucjonistów
 "Czerwony terror"

• Po przejęciu władzy bolszewicy przystąpili do

rozprawy z „wrogami ludu” (zastosowanie
najwymyślniejszych metod terroru)
• Grudzień 1917r.
Utworzono WCzKa - Wszechrosyjską Komisję
Nadzwyczajną do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem
- nieograniczony prawem organ policyjnych represji
wobec przeciwników politycznych
- Kierownictwo objął Feliks Dzierżyński

Źródło: https://i.wpimg.pl/O/392x330/d.wpimg.pl/814013555--1708869741/
czerwona-zaraza.jpg
 Sytuacja po rewolucji
• Rozejm z Niemcami w Brześciu 3 marca 1918 r.
• Do 1922 r. Rosja wojna domowa
• Plan Lenina:
• - eksport rewolucji na zachód (Lenin marzył, by
rewolucyjny płomień ogarnął Europę, potem zaś cały świat)
• Propaganda komunistyczna
Przewrót bolszewicki 1917 r. - decydujący
etap rewolucji agrarnej i walki o posiadanie ziemi między
chłopstwem a właścicielami ziemskim
• Rewolucja zapowiedź krwawego terroru w Rosji sowieckiej
(a następnie w ZSRS i całym bloku wschodnim)
- śmierć 20 milionów ludzi (z czego 11 mln zmarło wskutek
głodu)
- trudna do ustalenia liczba ofiar sowieckich deportacji, zesłań,
pracy w łagrach
Źródło: https://image.ceneostatic.pl/data/products/
56632808/i-plakat-a3-wolnosc-bolszewicka-trocki-a3-
gplak1920-019.jpg
• Lenin stał się „heretykiem” wobec marksizmu
- wbrew niemu propagował rewolucję
socjalistyczną
- dokonał jej w zacofanym, chłopskim kraju, w
którym robotnicy stanowili w tym okresie zaledwie
kilka procent ludności
Marks i Engels zakładali, iż rewolucja taka ma się
dokonać w państwach wysoko uprzemysłowionych,
posiadających liczną klasę robotniczą
• Rządy bolszewików były dyktaturą mniejszości,
narzuconą siłą przeciwnej jej większości
• Fałszywy mit „dobrego Lenina”
• "Dawniej państwem rządzili bogacze, czyli
kapitaliści. Teraz zaś po raz pierwszy rządzą
państwem, i to masowo, te właśnie klasy, które
kapitalizm uciskał" - słyszymy w przemówieniu
Lenina

Źródło: https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?
q=tbn:ANd9GcS9Lzjo5aOkgXlJIGlIih59_aZlpOKUezLFuw&usqp=CAU
Bibliografia:
• Czarna Księga Komunizmu, opracowanie zbiorowe 2017.
• https://histmag.org/Rewolucja-pazdziernikowa-1917-roku-w-
Rosji-narodziny-komunistycznego-totalitaryzmu-15945/,
dostęp 30.11.2020.
• https://histmag.org/Rewolucja-lutowa-1917-roku-Rosja-o-
krok-od-demokracji-14877/, dostęp 30.11.2020.
• https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/
718797,Rewolucja-pazdziernikowa-bolszewicy-opanowali-
Rosje, dostęp 30.11.2020.
• https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/62358,Potworna-
katastrofa-Rewolucja-bolszewicka-i-wojna-domowa-w-
Rosji.html, dostęp 30.11.2020.
• Czytaj więcej: https://histmag.org/Narodziny-ideologii-
bolszewickiej-i-jej-rozwoj-do-1917-roku-15153/, dostęp
30.11.2020.

Źródło: https://lh3.googleusercontent.com/proxy/
wyT6nE32_FWxvZeWD_O2pxJ2rvadtFEUl9tt5tsolvTMxsuMLeBXEqKq2tdicrc3Slo4EvrAqtAT